Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Bài 9: Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội - Bùi Văn Tuyển

HỌC VIỆN THANH THIẾU NIấN VIỆT NAM PHÂN VIỆN MIỀN NAM KHOA Lí LUẬN & KHOA HỌC CƠ SỞ Ths Bựi Văn Tuyển- Email: buituyencn27@gmail.com SĐT: 0976226944 Bộ mụn: NNLCBCCNMLN,TTHCM "Tự do cho đồng bào tôi,độc lập cho Tổ quốc tôi, đấy là tất cả những gì tôi muốn; đấy là tất cả những gì tôi hiểu" - Trần Dân Tiên, Những mẩu chuyện về cuộc đời hoạt động của Hồ Chủ T̃ch, NXB CTQG, Hà Nội, 1994, tr.44 - BÀI 9 TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ DÂN TỘC GẮN LIỀN VỚI CNXH NỘI DUNG CHỦ YẾU: 1. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ TÍNH TẤT YẾU CỦA ĐỘC LẬP DÂN TỘC GẮN LIỀN VỚI CNXH 2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐỘC LẬP DÂN TỘC VỚI CNXH 3. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐỘC LẬP DÂN TỘC GẮN LIỀN VỚI CNXH TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI 1. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ TÍNH TẤT YẾU CỦA ĐỘC LẬP DÂN TỘC GẮN LIỀN VỚI CNXH 1.1.Đũi hỏi khỏch quang của CMVN từ đầu TK XX: 1.1.1. Khi thực dõn Phỏp xõm lược và đàn ỏp nhõn dõn Việt Nam từ cuối TK XIX đến đầu TK XX Tất cả những cuộc biểu tỡnh thời bấy giờ đều bị đàn ỏp và chỡm trong biển mỏu 1.1.2. Phong trào yờu nước chống thực dõn phỏp, đũi độc lập dõn tộc của nhõn dõn ta cuối thế kỷ XIX đầu tk XX . Phong trào yêu nước theo xu hướng phong kiến Phong trào yêu nưước theo xu hưướng phong kiến TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÁCH MẠNG GIẢI PHểNG DÂN TỘC Lãnh tụ của phong trào nông dân Yên Thế – Hoàng Hoa Thám (Đề Thám) Căn cứ Đề Thám Hào công sự của nghĩa quân Yên Thế Khởi nghĩa Yên Thế bị đàn áp "mang nặng cốt cách phong kiến" Tư tưởng lãnh đạo : chủ hoà, không kết hợp với nhiều nghĩa quân. Chưưa lấy được lòng dân,trong nội bộ còn nhiều rạn nứt. Vẫn nặng về cốt cách phong kiến. => Cuộc khởi nghĩa thất bại. Khởi nghĩa Yên Thế-Hoàng Hoa Thám Hoàng Hoa Thám Phong trào Cần Vưương-vua Hàm Nghi Đã có màu sắc của bạo lực cách mạng. Tuy nhiên: -Chưa có sự kết hợp hài hoà,thống nhất giữa các hoạt động đấu tranh. -Chưưa có tính quy mô,không có tính quần chúng. -Chưa có một lực lượng lãnh đạo thống nhất và tổ chức hoạt động lãnh đạo. Vua Hàm Nghi – Người khởi xưướng phong trào Cần Vưương Ba Đình Bãi Sậy Hươ ng Khê Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong phong trào Cần Vương (1885 – 1896) Phan Đình Phùng Lãnh tụ khởi nghĩa Hương Khê Cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất của phong trào xu hướng bạo động Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc. Chân dung nhà yêu nước Phan Bội Châu (1867 – 1940) "Chẳng khác nào đuổi hổ cửa trước, rước beo cửa sau" Phong trào yêu nước theo xu hướng dân chủ tư sản Phan Bội Châu và phong trào ĐôngDu (Đại biểu của khuynh hướng CM bạo lực) Muốn giữ thể chế quân chủ Chủ định dựa vào Nhật để chống Pháp. Phong trào Đông Du:đưa thanh niên xuất ngoại học tập để tìm đường chống Pháp. *Cuối cùng:Phong trào thất bại. *Phan Bội Châu chuyển sang định hướng: “Pháp –Việt đề huề” xu hướng cải cách Nhà yêu nước Phan Chu Trinh (1872 – 1926) "Chẳng khác nào xin giặc rủ lòng thương" * Khởi ngh ĩa Ba Son-Tôn Đức Thắng Tổ chức lãnh đạo: công hội đỏ. Hình thức đấu tranh:bãi công Bắt đầu chuyển tiếp từ đấu tranh tự phát sang tự giác. *Phong trào chống thuế ở Trung Kỳ Chủ động phỏt động nhõn dõn; nhạy bộn, linh hoạt, kiờn quyết trong tổ chức đấu tranh. Kết hợp chặt chẽ giữa đấu tranh trực diện với địch và sử dụng bạo lực quần chỳng để diệt ỏc trừ gian. Có một chủ thuyết,một ý thức hệ soi sáng dẫn đường. Phong trào yêu nước  theo xu hướng vô sản. cách mạng việt nam khủng hoảng về đường lối lãnh đạo Bản Sơ thảo Lần thứ nhất Những luận cưƯơng về vấn đề dân tộc và thuộc địa V.I. Lênin Lênin và tác phẩm thông qua tại Đại hội II của Quốc tế cộng sản (1920) đã tác động mạnh mẽ đến tưư tưưởng của Nguyễn Aí Quốc 1.1.3. Đũi hỏi mới về con đường cứu nước của Việt Nam đầu thế kỷ XX 7/1920 "Luận cương của Lênin làm cho tôi rất cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao! Tôi vui mừng đến phát khóc lên. Ngồi một mình trong buồng mà tôi nói to lên như đang nói trước quần chúng đông đảo: Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng chúng ta" Con đường tôi tới chủ nghĩa Lênin , Hồ Chí Minh toàn tập, NXB CTQG, Hà Nội, 1996, T.10, tr.127 - "Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin" Trích “Người đi tìm hình của nước”, Chế Lan Viên - cách mạng vô sản Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc, không có con đường nào khác con đường “ Chỉ cú chủ nghĩa xó hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phúng được cỏc dõn tộc bị ỏp bức và những người lao động trờn thế giới khỏi ỏch nụ lệ” ( Hồ Chớ Minh toàn tập, t 10, tr 128) cách mạng vô sản Mục tiêu Tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc và dần dần từng bước “đi tới xã hội cộng sản” Lãnh đạo Giai cấp công nhân mà đội tiên phong là Đảng Cộng sản Lực lượng Khối đoàn kết toàn dân, nòng cốt là liên minh công nông và lao động trí óc Quan hệ quốc tế Cách mạng việt Nam là bộ phận khăng khít của cách mạng thế giới Hỡnh ảnh CM thỏng Mười Nga “ Trong thế giới bõy giờ chỉ cú cỏch mệnh Nga là đó thành cụng và thành cụng đến nơi, nghĩa là dõn chỳng được hưởng cỏi hạnh phỳc tự do, bỡnh đẳng thật...” ( Hồ Chớ Minh toàn tập, t 2, tr 280) 1.2. Nguyễn Ái Quốc nc Kinh nghiệm CM thế giới 1.2.1. Nguyễn Ái Quốc nghiờn cứu kinh nghiệm cỏc cuộc CM TS Ngày 5/6/1911 Người sang Phỏp, sang cỏc nước chõu Phi, chõu Mỹ, rồi về Anh, 1917 trở về Phỏp. Kinh nghiệm cỏc cuộc CM TS được Người nghiờn cứu kĩ, từ đú Người rut ra kết luận: “Mỹ tuy rằng cỏch mệnh thành cụng đó hơn 150 năm nay, nhưng cụng nụng vẫn cứ cực khổ, vẫn cứ lo tớnh cỏch mệnh lần thứ 2”. “Cỏch mệnh Phỏp cũng như cỏch menh Mỹ, tiếng là cộng hũa và dõn chủ, kỳ thực thỡ nú tước lục cụng nụng, ngoài thỡ nú ỏp bức thuộc địa”. Chớnh vỡ thế kinh nghiệm CM Phỏp và Mỹ khụng đỏp ưng được nhu cầu giải phúng cho dõn tộc của Người. 1.2. Nguyễn Ái Quốc nc Kinh nghiệm CM thế giới 1.2.2. Nguyễn Ái Quốc nghiờn cứu CM Thỏng 10 Nga Người nghiờn cứu CM thỏng 10 Nga và nhận ra rằng chỉ cú con đường CM của Nga mới đem lại tự do cho VN. Từ nghiờn cứu CM VS trờn TG, Người khẳng định VN muốn cú độc lập tự do phải đi theo con đường CM thỏng mười Nga. Lấy chủ nghĩa Mỏc-Lờnin là tiền đề cho giải phúng dõn tộc. 1.3 . CN Mỏc-Lờnin soi đường cho CM VN 1.3.1. Nguyễn Ái Quốc từ người yờu nước trở thành người cộng sản - 1919 Người gia nhập Đảng XH Phỏp. - 3/1919, Lờnin sỏng lập Quốc tế Cộng sản(Quốc tế III). 16-17/7/1920, Người đọc luận cương Lờnin về vấn đề dõn tộc và thuộc địa. - Đại hội lần thứ 18 Đảng XH Phỏp (12/1920). Người bỏ phiếu tỏn thành tham gia Quốc tế III và sau đú tham gia sỏng lập Đảng Cộng sản Phỏp. 1.3 . CN Mỏc-Lờnin soi đường cho CMVN 1.3.2. Nguyễn Ái Quốc nghiờn cứu lý luận CM VS của CN Mỏc-Lờnin . Người tiếp thu luận cương của Lờnin, từ đú, từng bước một, trong cuộc đấu tranh.Phỏt hiện vai trũ lịch sử toàn thế giới của giai cấp VS, trong thời đại đế quốc chủ nghĩa, một dõn tộc muốn được giải phúng phải cú cương lĩnh đày đủ,cú một Đảng chõn chớnh lónh đạo thỡ mới giành được thắng lợi. Cương lĩnh chớnh trị đầu tiờn: CM Vn phải tiến hành qua 2 giai đoạn TS dõn quyền, thổ địa cỏch mạng. 2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐỘC LẬP DÂN TỘC GẮN VỚI CNXH 2.1. Quan niệm của Hồ Chớ Minh về độc lập dõn tộc 2.1 . Quan niệm về độc lập dõn tộc của Hồ Chớ Minh 2.1.1. Độc lập dõn tộc phải là một nền độc lập thật sự Cỏc chủ quyền dõn tộc cơ bản phải được đảm bảo như độc lập – chủ quyền – toàn vẹn lónh thỗ. Độc lập dõn tộc phải gắn với quyền tự quyết của dõn tộc trờn tất cả cỏc lĩnh vực đối nội và đối ngoại. Tuyên ngôn độc lập của Mỹ 1776 Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của Pháp 1791 Tuyên ngôn độc lập của Việt Nam 1945 "Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được, trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc" "Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi và phải luôn luôn được tự do bình đẳng về quyền lợi" "Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do" Tuyên ngôn độc lập, Hồ Chí Minh toàn tập, tập 3, tr.555 2.1.2. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng các dân tộc. “BÁC HỒ ĐỌC TUYấN NGễN ĐỘC LẬP” Hội nghị Véc – xay (Pháp) của các nước đồng minh thắng trận 1919 Bản yêu sách 8 điểm của Nguyễn á i Quốc gửi tới Hội nghị Véc – xay Phải dựa vào sức mạnh của chớnh dõn tộc mỡnh 2.1.2. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng các dân tộc. Cưương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng B - Về phưương diện chính trị thì: Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong kiến Làm cho nước Nam được hoàn toàn độc lập. - Văn kiện Đảng toàn tập, NXB CTQG, Hà Nội, 1998, T.2 - 1930, tr.2 - 2.1.2. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng các dân tộc. 2.1.2. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng các dân tộc. Lán Khuổi Nậm, nơi họp hội nghị trung ương 8 (5/1941) do Nguyễn á i Quốc trực tiếp chủ trì ĐỀ CAO NHIỆM VỤ GiẢI PHểNG DÂN TỘC 25/10/1941, Mặt trận Việt Minh chính thức ra đời và đưa ra chính sách 10 điểm Cờ treo độc lập, nền xõy bỡnh quyền”" 2.1.2. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng các dân tộc. “ Nước Việt Nam cú quyền hưởng tự do độc lập, và sự thật đó trở thành một nước tự do và độc lập . Toàn thể dõn tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tớnh mạng và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy” Tuyên ngôn độc lập, Hồ Chí Minh toàn tập, tập 3, tr.555 - 2.1.2. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng các dân tộc. - Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.4, tr. 480 - ... Khụng! Chỳng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định khụng chịu mất nước, nhất định khụng chịu làm nụ lệ.” 2.1.2. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng các dân tộc. PHIM “BÁC HỒ RA LỜI KấU GỌI TOÀN QUỐC KHÁNG CHIẾN” "Không có gì quý hơn độc lập, tự do" Phim: Hồ Chủ tịch tuyên bố “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” 17/7/1966 2.1.2. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng các dân tộc. Cỏc vua Hựng đó cú cụng dựng nước, Bỏc chỏu ta phải cựng nhau giữ lấy nước Hồ Chớ Minh 2.1 . Quan niệm về độc lập dõn tộc của Hồ Chớ Minh 2.1.3. độc lập dõn tộc phải gắn liền với hũa bỡnh . Chỉ cú hũa bỡnh mới đem lại nền độc lập cho quốc gia đú. 2.1.4.Độc lập dõn tộc phải gắn với tự do, hạnh phỳc của nhõn dõn . 2.2. Quan niệm của Hồ Chớ Minh về CNXH 2.2.1. Về đặc trưng bản chất của CNXH CNXH là một chế độ chớnh trị do nhõn dõn làm chủ CNXH là một chế độ xó hội cú nền kinh tế phỏt triển cao, gắn liền với sự phỏt triển khoa học - kỷ thuật CNXH là chế độ khụng cũn người búc lột người CNXH là một  xó hội phỏt triển cao về văn húa, đạo đức Đại hội VII 1991 nờu 6 đặc trưng :  1.Do nhõn dõn lao động làm chủ.  2.Cú nền kinh tế phỏt triển cao,dưa trờn LLSX hiện đại,và chế độ cụng hữu về TLSX chủ yếu.  3.Cú nền văn húa tiờn tiến đậm đà bản sắc dõn tộc.  4. Con người được giải phúng khỏi ỏp bức ,búc lột bất cụng,cú cuộc sống ấm no tự do hạnh phỳc,cú điều kiện phỏt triển toàn diện cỏ nhõn, làm theo năng lực hưởng theo lao động.  5. Cỏc dõn tộc trong nước bỡnh đẳng, đoàn kết giỳp đỡ nhau cựng tiến bộ.  6.Cú quan hệ hữu nghị và hợp tỏc với nhõn dõn cỏc nước trờn  thế giới. Đại hội X thờm 2 đặc trưng:  - Dõn giàu, nước mạnh, xó hội cụng bằng, dõn chủ, văn minh.  - Nhà nước phỏp quyền XHCN, của dõn, do dõn, vỡ dõn do Đảng cộng sản lónh đạo. Đại hội lần XI khẳng định rừ 2 điểm: Một là , đi lờn chủ nghĩa xó hội là khỏt vọng của nhõn dõn ta, là sự lựa chọn đỳng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chớ Minh, phự hợp với xu thế phỏt triển của lịch sử. Hai là , xó hội xó hội chủ nghĩa mà nhõn dõn ta xõy dựng là một xó hội: - Dõn giàu, nước mạnh, dõn chủ, cụng bằng, văn minh; - Do nhõn dõn làm chủ; - Cú nền kinh tế phỏt triển cao dựa trờn lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất tiến bộ phự hợp. -Con người cú cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phỳc, cú điều kiện phỏt triển toàn diện; - Cỏc dõn tộc trong cộng đồng Việt Nam bỡnh đẳng, đoàn kết, tụn trọng và giỳp nhau cựng phỏt triển; - Cú nhà nước phỏp quyền xó hội chủ nghĩa của nhõn dõn, do nhõn dõn, vỡ nhõn dõn do Đảng Cộng sản lónh đạo; - Cú quan hệ hữu nghị và hợp tỏc với cỏc nước trờn thế giới. - Cú nền văn hoỏ tiờn tiến, đậm đà bản sắc dõn tộc. 2.2. Quan niệm của Hồ Chớ Minh về CNXH 2.2.2. Về mục tiờu của CNXh * Mục tiờu chung Đú là độc lập tự do cho dõn tộc, tự do hạnh phỳc cho nhõn dõn, là xõy dựng một nước Việt Nam hũa bỡnh, thống nhất, độc lập, dõn chủ, giàu mạnh và gúp phần xứng đỏng vào sự nghiệp cỏch mạng thế giới. 2.2. Quan niệm của Hồ Chớ Minh về CNXH 2.2.2. Về mục tiờu của CNXh -  Mục tiờu chớnh trị   Mục tiờu kinh tế Mục tiờu văn hoỏ- xó hội Mục tiờu con người 2.2. Quan niệm của Hồ Chớ Minh về CNXH 2.2.3.CNXH tạo cơ sở củng cố, giữ vững độc lập dõn tộc Cỏch mạng thỏng 10 Nga đó mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử CNXH là con đường duy nhất để giải phúng dõn tộc Chỉ cú CNXH, CNCS ,mới giải phúng được con người 2.2.4. Những điều kiện cơ bản cho độc lập dõn tộc gắn liền với CNXH ở VN Xỏc lập, giữ vững và phỏt huy vai trũ lónh đạo của Đảng Thiết lập mối liờn minh cụng – nụng – tri thức làm nền tảng cho XD khối đại đoàn kết toàn dõn tộc - Thường xuyờn gắn bú CMVN với CMTG 2.3. Mối quan hệ giữa độc lập dõn tộc với CNXH 2.3.1. Độc lập dõn tộc là mục tiờu trực tiếp, trước hết - Cỏch mạng VN cú nhiều giai đoạn * cơ sở khỏch quan * Mối quan hệ giữa cỏc giai đoạn của CM VN . 2.3. 2. Độc lập dõn tộc là tiền đề đi lờn CNXH - Về chớnh trị: XD và phỏt huy khối đại đoàn kết toàn dõn tộc, đấu tranh giành chớnh quyền XD nhà nước của dõn, do dõn, vỡ dõn. Đua Đảng của giai cấp của dõn tộc thành Đảng cầm quyền. - Về kinh tế: Đảng và nhà nước chăm lo đời sống cho nhõn dõn,khụng ngừng nõng cao đời sống vật chất cho toàn dõn,trước tiờn là người lao động. - Về VH – XH: Xõy dựng XH mới trờn nền tảng của CN Mỏc-Lờnin. 2.3.3. CNXH là bước phỏt triển tất yếu của độc lập dõn tộc   - Đi lờn CNXH là giải phúng nhõn dõn ra khỏi nụ lệ mà cũn phải giải phúng nạn đúi, nạn dốt. CNXH trong quan niệm Hồ Chớ Minh - XH do dõn làm chủ, tỡnh đoàn kết cỏc dõn tộc trờn thế giới. - CNXH tạo cơ sở để cũng cố vững chắc độc lập dõn tộc. - Xúa bỏ tỡnh trạng người búc lột người, thủ tiờu chế độ tư hữu TLSX . - CNXH tạo ra cơ sở vật chất – kỹ thuật cao, văn húa phỏt triển. 3. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐỘC LẬP DÂN TỘC GẮN LIỀN VỚI CNXH TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI 3.1. Kiờn định mục tiờu độc lập dõn tộc gắn liền với CNXH trong sự nghiệp đổi mới ở nước ta Xõy dựng CNXH và bảo vệ tổ quốc XHCN là hai nhiệm vụ chiến lược cú quan hệ chặt chẽ với nhau Kiờn định mục tiờu độc lập dõn tộc gắn liền với CNXH trờn nền tảng CNMLN,TTHCM Độc lập dõn tộc phải là nền độc lập toàn diện: Lónh thổ, an ninh, quốc phũng, văn húa, kt, ct, vh 3. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐỘC LẬP DÂN TỘC GẮN LIỀN VỚI CNXH TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI 3.2. Điều kiện mới của độc lập dõn tộc gắn liền với CNXH hiện nay Xõy dựng đất nước dõn chủ, cụng bằng, văn minh và bảo vệ vững chắc độc lập dõn tộc, phỏt huy mọi tiềm năng sức mạnh Xỏc định rừ bước đi và tớch cực chủ động hội nhập Độc lập dõn tộc gắn chặt chẽ với CNXH Giữ vững định hướng XHCN Hết Xin cảm ơn!