Ôn Thi Môn Quản lý Sản Xuất Trong Chăn Nuôi

g lại cho tơi các cho tơi các cục lá chè vón và làm nguội chè. Sau khi vò chè, cánh chè phải thật xoắn và độ dập của lá chè đạt tỉ lệ 45-55%. Chè vò xong được chuyển qua chảo để sao khô, hoặc có thể cho vào máy sấy, lò sấy. giai đoạn đầu có thể sấy hoặc sao khô ở 85-900C trong 10-15 phút sao cho độ ẩm còn lại trong chè w = 18-20%. Giai đoạn sau tiếp tục sao khô hoặc sấy ở nhiệt độ 60-700c trong 1h30 hoặc có thể hạ thấp nhiệt độ và kéo dài thời gian lâu hơn để đảm bảo lượng vị của chè vào giữ độ xoắn cho cánh chè. Độ ẩm cuối cùng của lá chè xanh là w= 4-6%. Dệt men Nguyên liệu Làm héo Sản phẩm Phân loại Vò chè Làm khô Sơ đồ công nghệ chế biến chè xanh MÔN: XÂY DỰNG MÔ HÌNH SINH THÁI VAC 1. VAC là gì ? VAC là cụm từ viết tắt của 3 chữ cái đầu của 3 từ ‘vườn’, ‘ao’ và ‘chuồng’. Trong kn chung : ‘Vườn’ là yếu tố phản ánh các hoạt động trồng trọt trong vườn, ‘Ao’ là chỉ các hoạt động nuôi cá trong ao và ‘Chuồng’ chỉ các hoạt động chăn nuôi gia súc, gia cầm... 2. HỆ SINH THÁI VAC - Hệ sinh thái VAC là một hệ sinh thái trong đó có sự kết hợp chặc chẽ giữa hoạt động trồng trọt nuôi trồng thủy sản và chăn nuôi các loại vật nuôi khác - Trong hệ thống sinh thái này các vật nuôi và cây trồng không chỉ quan hệ với môi trường vô sinh mà giữa chúng tồn tại mối quan hệ chặc chẽ và phức tạp. 3. VAC dựa trên Cơ sở khoa học để phát triển bền vững: - VAC Gắn liền các yếu tố ‘truyền thống’ và ‘hiện đại’: Các yếu tố truyền thống về giống cây, con bản địa được hỗ trợ để phát triển bằng các công nghệ sinh học tiên tiến và hiện đại. - Kỹ thuật áp dụng trong VAC là: Kỹ thuật Thâm canh sinh học cao. Trong vườn trồng nhiều loại cây cao thấp khác nhau để tận dụng tối đa sự quang hợp từ ánh nắng mặt trời ; Dưới ao nuôi nhiều loại cá, tôm để tận dụng nguồn thức ăn ở nhiều tầng theo độ sâu của nước... - Kỹ thuật trong VAC dựa trên cơ sở của chiến lược tái tạo: Ánh nắng mặt trời được tái tạo qua quang hợp của lá cây để tạo ra nguồn thực phẩm cho nhu cầu của con người, cung cấp nguồn nguyên liệu cho công nghiệp chế biến; Phế thải và các phần dư thừa từ các hoạt động chăn nuôi và trồng trọt được tái tạo để thành nguồn nguyên liệu đầu vào (biogas, phân vi sinh) cho các chu trình sản xuất tiếp theo và để giữ gìn môi trường trong sạch. - Kỹ thuật trong VAC dựa trên cơ sở của chiến lược tái tạo. + Tái sinh nguồn năng lượng mặt trời qua quang hợp của cây trồng. + Tái sinh các chất thải (chất thải của công đoạn sx này là nguyên liệu cho quy trình sx khác) 4. Vai trò của VAC trongđời sống con người: - Người sản xuất tăng thu nhập - Cung cấp nhiều loại sản phẩm nông nghiệp cho thị trường và tiêu dùng trong gia đình. - Góp phần giải quyết lao động nhàn rỗi ở nông thôn,bảo vệ môi trường - Thúc đẩy nhiều ngành khác phát triển, nhất là nhành dịch vụ. Tạo ra nhiều sp cho xã hội CHƯƠNG 2: CÁC THÀNH PHẦN CỦA VAC 1. VAC và các mối quan hệ tương hỗ thúc đẩy phát triển: * Vườn: Cung cấp các thức ăn cho chăn nuôi (rau, cỏ, thân cây đậu, ngô, rau lang, lá sắn...) Vườn có nhiều cây thực vật như rau xanh, cỏ lá cây,… có thể làm thức ăn cho cá trong ‘Ao’ * Chuồng: Cung cấp phân bón được chế biến từ chất thải gia súc, gia cầm cho cây trồng trong vườn. Chất thải gia súc sau khi phân hủy để tạo khí sinh học thay thế chất đốt truyền thống (củi, than đá, rơm rạ...) thì bã thải của nó trở thành nguồn thức ăn có giá trị để nuôi cá, hoặc nuôi giun làm thức ăn cho cá hoặc cho gia cầm... * Ao: Cung cấp nước tưới và bùn làm tăng chất lượng đất cho cây trồng trong‘Vườn’. Rất nhiều sp và phụ phẩm từ ‘Ao’ là nuồn thức ăn bổ xung có chất lượng cho chăn nuôi gia cầm (ruột, xương và đầu tôm, cá các loại...) làm thức ăn bổ sung với lượng đạm cao cho gia cầm - Nước từ ‘ao’ rất cần để rửa sạch và vệ sinh hệ thông chuồng trại chăn nuôi và sau đó có thể xử lý để quay trở lại ‘Ao’ với nguồn dinh dưỡng tốt cho cá... - VAC và Nông nghiệp bền vững: Về cơ bản, một Nền nông nghiệp được xác định là bền vững khi sự phát triển của nó không những đáp ứng được nhu cầu của đời sống hiện tại, mà còn thỏa mãn được các nhu cầu của các thế hệ mai sau. Nông nghiệp bền vững chủ yếu dựa trên sự đa dạng và phong phú các hệ thống nông nghiệp có khả năng phát triển lâu bền với tiềm năng kinh tế cao, đáp ứng nhu cầu lương thực và thực phẩm cho con người, trong đó sự phát triển không ảnh hưởng tiêu cực tới các nguồn lực xã hội, tài nguyên và môi trường. 2. hoạch toán kinh tế trong sản xuất:(SGK t73) CHƯƠNG 3: XD CÁC MÔ HÌNH VAC TỔNG QUÁT Ở CÁC VÙNG SINH THÁI 1. Yêu cầu của thiết kế mô hình VAC a. Hiệu quả kinh tế và sản phẩm hàng hóa. Sp hàng hóa là đầu ra cần thiết của một hệ thống - VAC chỉ để phục vụ nhu cầu trong gia đình thì không thể coi VAC là một ngành sản xuất quan trọng giúp nông hộ tăng thu nhập và cải thiện đời sống. - Sống trong một nền kinh tế thị trường với nhu cầu ngày càng cao và đa dạng, nông hộ không thể tự sản xuất ra mọi thứ để thỏa mãn nhu cầu đó và các nhu cầu khác cần đến tiền nhuwgiaos dục, dịch vụ y tế, đi lại,.. - Muốn năng cao hiệu quả kinh tế của vườn gia đình, chủ vườn cần phải: + Nắm vững khoa học, kỹ thuật và quản lý nghề nghiệp + Biết sử dụng lao động, tiền vốn, vật tư có hiệu quả, + Biết vận dụng các chính sách và luật pháp của Nhà nước b. Hệ thống VAC cần phải phù hợp với điều kiện tự nhiên của vùng. - Các đối tượng trong hệ thống VAC, đều là các đối tượng sống, vì vậy chúng đều yêu cầu các điều kiện tự nhiên và các biện pháp canh tác phù hợp - Việc thiết kế vườn cây, ao cá, chuồng trại phải phù hợp với địa hình, hướng gió, nguồn nước để giảm bớt những thiệt hại về xói mòn, rửa trôi đất, ngập lụt hoặc gẫy cành, rụng quả….. - Nếu trong hệ thống VAC có ao cá thì ao phải gần nguồn cung cấp nước sạch thường xuyên - Ở vùng đồi chú ý đặc biệt đến việc thiết kế vườn cây, nhất là vườn cây lâu năm để giảm bớt xói mòn do mưa. Ở vùng đồng bằng cần quan tâm đến việc thiết kế hệ thống tiêu nước trong mùa mưa. c. Vị trí của các thành phần trong hệ thống cần phải hỗ trợ nhau, đảm bảo sự hài hòa tương tác với nhau có lợi nhất. d. Mỗi thành phần trong hệ thống đảm bảo thực hiện nhiều chức năng. e. Đa canh và đa dạng hóa sản phẩm vườn. g. Đảm bảo sự bền vững của hệ thống và bảo vệ môi trường. 2. Chọn địa điểm đẻ xây dựng vườn. a. Các yếu tố khí hậu và đất đai. - Nhiệt độ: là yếu tố quan trọng nhất, ảnh hưởng đến sự phân bố cây trồng và vật nuôi - Lượng mưa và đô ẩm: có ảnh hưởng đến việc thiết kế hệ thống tưới và tiêu nước - Gió: ở địa hình nào cũng có thể bị ảnh hưởng xấu của gió thiên tai như bão, xoáy, lốc. chỉ có gió thịnh hành là cần chú ý trong xây dựng vườn. - Địa hình: có liên quan chặc chẽ với tiểu khí hậu của địa phương và kiểu vườn. Ở các địa hình bằng phẳng hoặc có độ dốc thấp <50 - Nguồn nước, Đất đai: b. Các yếu tố về sản xuất - Cây trồng và vật nuôi: thu thập số liệu về giống cây trồng và vật nuôi đã thích nghi tốt với địa phương, các giống mới đang được sử dụng. - Nông hộ: quyết định đến kế hoạch và khả năng đầu tư cả về vật chất, sức lao động, kỹ thuật cho hệ thống và kỹ năng quản lý hệ thống c. Điều kiện kinh tế xã hội địa phương - Cơ sợ hạ tầng: đường giao thông, cơ sở bảo quản, địa lý bán buôn bán lẻ nông sản, hệ thống thủy lợi công cộng… - Dịch vụ khoa học kỹ thuật: dịch vụ thú y, thủy lợi… - Thị trường vật tư và hàng hóa nông sản: nhu cầu của thị trường, giá cả và biến động giá cả. 3. Thiết kế xây dựng vườn và lập kế hoạch chăm sóc quản lý vườn a. Xác định kiểu hình vườn thích hợp - Xđ vị trí của các thành phần trong hệ thống và phân bố đất đai cho quy hoạch tổng thể vườn - Chọn giống cây, con để nuôi trồng; khối luượng và chủng loại - Cần có bản đồ thiết kế chi tiết về vườn cây, chuồng, ao - Thời vụ gieo trồng, nuôi cá thích hợp - Lập kế hoạch mua cây con giống, vật tư, dụng cụ cần thiết cho thiết kế xây dựng hệ thống b. Hệ thống đường xá và hàng rào bảo vệ vườn - Tùy thuộc vào quy mô vườn, khả năng cơ giói hóa, nhu cầu vận chuyển sản phẩm mà xây dựng hệ thống đường xá cho thích hợp. - Hệ thống đường nối thông các khu vườn, ao, chuồng - Hàng rào bv có thể là cây cối, lưới săt, tường xây, tùy thuộc vào đk cụ thể của từng nơi. c. xây dựng ao: Kiểu và dạng ao phụ thuộc vào địa hình và quy mô sản xuất + Ao chuổi: cá ở các độ tuổi khác nhau tiện cho việc cho ăn chăm sóc. Nhược điểm: dịch bệnh hoặc nước bị ô nhiễm có thể chảy theo dòng nước lan từ ao này sang ao khác + Ao đặc song song: mỗi ao nuôi cách biêt nhau, không sợ lây truyền dịch bệnh hoặc ô nhiễm, dễ kiểm tra, tiêu nước và dễ xử lý hơn ao chuỗi. + Ao kênh: thích hợp cho các loài cá ăn cây cỏ ở ven ao, trên luống ao hoặc thức ăn ở đáy ao Ao kênh thích hợp cho vùng đồng bằng, vùng trũng và thường diện tích ao chiếm khoảng 30% tổng diện tích vườn. thường độ sâu mặt nước là 1 – 1,5m là kinh tế nhất, kích thước tùy thộc vào mục dích sản xuất, loại cá nuôi và quỹ đất sẵn có. d. Xây dựng chuồng trai chăn nuôi:Vị trí: chuồng có thể xây dựng ở cạnh ao, trên ao (đối với lợn gia cầm) hoặc dưới tán cây trong vườn ở nơi cao ráo Khi thiết kế chuông trại cần lưu ý: huy hoạch chổ để ủ phân tươi, hồ chưa nước rửa chuồng hàng ngày, chuồng phải thoáng, mát, hợp vệ sinh về mùa hè và ấm áp vào mùa đông. Chuồng phải có máng ăn và chổ đựng nước uống. Kích thước chuồng: phụ thuộc vào số lượng vật nuôi và giống. e. Xây dựng vườn nuôi: + Phân chia lô thửa và vị trí trồng các loại cây trong vườn. Cây trong vườn cần chia thành cây lâu năm và cây hàng năm + Kế hoach trồng xen, gối các loài cây khác nhau trong vườn + Lên luống, đào hố để trồng cây + Chế độ canh tác từng loài cây trong vườn 3. Vai trò của con người thúc đẩy các mối quan hệ tương hỗ trong VAC: Hệ thống VAC được vận hành bởi một nhân tố quan trọng, đó chính là con người. Con người ở vị trí trung tâm tiêu thụ các sp VAC để tồn tại và phát triển và ngược lại, con người tác động và điều chỉnh các mối quan hệ tương hỗ giữa các thành phần của hệ thống bằng các yếu tố bổ xung từ bên ngoài như: phân bón sinh học, thức ăn cho chăn nuôi, v.v.. và kiểm soát quá trình xử lý chất thải của VAC, nhằm đạt được hiệu quả cao nhất cho hệ thống và bảo vệ môi trường. Chương 4: Xử lý chất thải trong VAC I. Tại sao phải quan tâm đến việc xử lý chất thải khi làm VAC. a. Niếu chất thải trong VAC không được xử lý hay xử lý không tốt thì trước hết ảnh hưởng đến môi trường sống của gia đình. Nếu phân rác không được thu gom xử lý mà để bừa bải xung quanh nhà, nước rữa đồ lênh láng khắp nơi thì ruồi, muỗi, vi trùng có điều kiện sinh sôi nảy nở, nguồn nước sinh hoạt của gia đình có thể bị nhiễm bẩn ảnh hưởng đén sức khỏe của gia đình, b. Không xử lý chất thải trong VAC sẽ mất đi một khối lượng lớn phân hữu cơ rất quý c. Xử lý chất thải VAC sẽ làm cho cảnh quan gia đình đẹp. Ngoài ra xử lý chất thải bằng Biogas sẽ có một nguồn chất đốt sạch rẻ tiền, hiểu quả cao. 2. Nguyên tắc xử lý chất thải trong VAC. a. Đối với chất thải từ vườn. - Lá rau, đồ thừa của củ, quả là những thứ có thể dung làm thức ăn cho gia súc hay cho cá - Lá cây, cỏ dại, thân cây mềm đậu đỗ có thể dùng làm phân, phân rác để bón ngược lại cho cây trong vườn. b. Đối với các thải từ ao - Các loại chất thải và các thứ khác từ ao như bèo khoai nước có thể dùng làm thức ăn cho gia súc, gia cầm - Bùn ao sau mỗi lần nạo vét có thể dùng bón cho cây hay ủ chúng với rơm ral làm phân cho cây trong vườn c. Đối với các chất thải từ chuồng - Nước rữa chuồng, nước phân dùng để ủ phân hoặc đua vào hầm ủ Biogas và sau đó có thể đưa vào ao nuôi cá. - Phân và nước thải tốt nhất là đem ủ để bón cho cây. d. Đói với chất thải từ sinh hoạt của con người - Nước rũa, nước vo gạo, các chất thừa trong chế biến các bữa ăn (rau, củ, quả… loại thải) dùng cho gia súc hay ủ phân rác - Phân bắc, nước thải nên được thu lại để ủ cho hoai sau đó bón cây trong vườn, bón ruộng - Khi xủ lý chất thải cần cố gắng ưu tiên áp dụng những biện pháp nào để đỡ tốn công, cho hiêu quả cao lại thu được nhiều sản phẩm Vd: Có thể làm biogas để vừa thu được phân bón vừa có chất đốt phục vụ cho sinh hoạt hàng ngày Chương 5: Các mô hình VAC ở một số vùng sinh thái 1. VAC vùng trung du, miền núi: * Đặc điểm. - Diện tích đất rộng có điều kiện mở rộng vườn nhưng đất dốc, thường bị thoái hóa ( tuy có nơi đất còn tốt, tầng đất dày); cần chú ý bảo vệ đất. - Ít bão nhưng rét hơn đồng bằng, có nơi có sương muối. - Nước tưới thường gặp khó khăn, nhưng có khi về mùa mưa lại có lũ lớn. 2. VAC vùng đồng bằng Bắc bộ. * Đặc điểm - Đất hẹp ( tận dụng diện tích, bố trí hợp lý cơ cấu cây trồng vật nuôi). - Mức nước ngầm thường thấp (đề phòng úng, nhất là về mùa mưa đối với những cây không chịu được úng). - Khí hậu: Nắng, gió tây về mùa hè và các đợt gió về mùa đông bắc lạnh, ẩm và hanh khô về mùa đông. 3. VAC vùng ven biển. * Đặc điểm - Đất cát thường bị nhiễm mặn. - Hay bị bão gió mạnh làm di chuyển cát. - Tưới khó, vì nước ngấm nhanh, nhưng cũng có nơi mức nước ngầm cao. 4. Vùng đồng bằng Nam Bộ * Đặc điểm: - Đất thấp mức nước ngầm cao, mùa mưa dễ bị úng. - Tầng đất mặt mỏng và tầng dưới thường bị nhiễm mặn, nhiễm phèn. - Khí hậu có hai mùa rõ rệt; mùa mưa dễ bị ngập úng, mùa khô dễ bị thiếu nước. MÔN: VỆ SINH MÔI TRƯỜNG TRONG CHĂN NUÔI Câu 1: Vệ sinh thú y đối với môi trường chăn nuôi ? - Thực hiện chế độ vệ sinh hàng ngày, hàng tuần, định kỳ nhằm thu gom kiểm soát nguồn bệnh, nhân tố trung gian truyền bệnh. + Thường xuyên diệt chuột bằng bẫy hoặc thuốc diệt chuột. + Làm lưới che cửa sổ, sử dụng quạt thông gió + Định kỳ dùng hóa chất hoặc áp dụng phương pháp sinh học để diệt côn trùng. - Có biện pháp nhằm kiểm soát và cải thiện không khí trong và ngoài chuồng nuôi: trồng cây xanh trong khu vực trại. - Định kỳ vệ sinh, tiêu độc, khử trùng xung quanh chuồng nuôi. + Phun hóa chất sát trùng một tuần/lần + Vệ sinh kho chứa nguyên liệu, thức ăn thành phẩm 2 tuần/lần + Quét vôi 1 thàng/lần + Vệ sinh bể nước 1 tháng/lần - Sau khi xuất bán gia súc, gia cầm gỡ bỏ dụng cụ chăn nuôi cọ rửa bằng cơ học. Sau đó khử trùng tiêu độc bằng hóa chất thích hợp và để trống chuồng ít nhất trong hai tuần. Câu 2: Xử lý chất thải chăn nuôi bằng ao sinh học ? - Ao sinh học hay hồ oxy hóa là một trong các công trình xử bằng phương pháp sinh vật học. Các quá trình diễn ra trong ao sinh học tương tự như quá trình tự rửa sạch ở sông hồ nhưng tốc độ nhanh hơn và hiệu quả hơn. Trong ao có chứa nhiều loại thủy thực vật, tảo, vi sinh vật, cá, phiêu sinh vật, nấm... phát triển. Quần thể động thực vật này đóng vai trò quan trọng trong quá trình vô cơ hóa các hợp chất hữu cơ của nước thải. Đầu tiên vi sinh vật phân hủy các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản và vô cơ, đồng thời trong quá trình quang hợp chúng lại giải phóng ra oxy cung cấp cho cá. Cá bơi lội có tác dụng khuấy trộn nước có tác dụng tăng sự tiếp xúc củ oxy với nước, thúc đẩy sự hoạt động phân hủy của vi sinh vật. Trong thực tế có 3 kiểu hồ sinh học: a. Ao ổn định chất thải hiếu khí: Là loại ao cạn 0,3-0,5 m được thiết kế sao cho ánh sáng mặt trời xâm nhập vào lớp nước nhiều nhất làm phát triển tảo, do hoạt động quang hợp để tạo oxy. Điều kiện thông khí đảm bảo từ mặt nước đến đáy ao. b. Ao ổn định chất thải kỵ khí: Là loại ao sâu, có thể > 1,5 m, không cần oxy cho hoạt động của vi sinh vật. Ở đây các loài vi sinh vật kỵ khí và tùy nghi dùng oxy từ các hợp chất như nitrate, sulphate để oxy hóa chất hữu cơ tạo mê-tan và CO2. c. Ao ổn định chất thải tùy nghi: Hoạt động với 2 quy trình trên. Ao thường sâu từ 1-2 m thích hợp cho phát triển tảo và vi sinh vật tùy nghi. - Ban ngày, khi có ánh sáng mặt trời quá trình xảy ra trong hồ là hiếu khí - Ban đêm và lớp đáy là kỵ khí. Trong thực tế ao tùy nghi được sử dụng rất rộng rãi và phổ biến. Câu 3: Xử lý chất thải bàng cánh đồng lộc và cánh đồng tưới ? * Cánh đồng lọc: - Đây là những khu đất được quy hoạch để xử lý nước thải. Khi nước thải được lọc qua đất, các chất lơ lững keo được giữ lại tạo thành màng vi sinh vật. Vi sinh vật trong màng này sử dụng chất hữu cơ tăng sinh khối và biến thành các chất hòa tan hoặc chất hữu cơ đơn giản. - Toàn bộ khu đất được chia làm nhiều ô, diện tích mỗi ô không quá 0,4 ha, các ô phải bằng phẳng để bảo đảm phân phối nước đều, tải trọng trên cánh đồng tưới tùy thuộc vào độ lớn của vật liệu lọc. Hiệu quả làm sạch của cánh đồng lọc rất cao, giảm BOD >90%, coliform> 95%. Nước thải rất trong và sau khi xử lý. * Cánh đồng tưới - Với nguồn nước thải có nhiều hợp chất hữu cơ, ít độc tính như nước thải chăn nuôi, nước thải sinh hoạt có thể sử dụng cánh đồng tưới. Cơ chế hoạt động của cánh đồng tưới cũng giống như cánh đồng lọc chỉ khác là cánh đồng tưới có trồng lúa hoặc hoa màu. Nếu có cây trồng, hiệu quả xử lý càng cao vì cây trồng hấp thu các chất vô cơ có tác dụng thúc đẩy nhanh tốc độ phân hủy. Bộ rễ còn có tác dụng chuyển oxy xuống tần đất sâu dưới mặt đất để oxy hóa các chất hữu cơ được thấm xuống. Khi sử dụng cánh đồng tưới cần chú ý đến độ xốp của đất, chế độ tưới nước và yêu cầu phân bón cho cây trồng. Câu 4: Tác nhân gây ô nhiểm nước ? * Ô nhiễm sinh hoc: vi khuẩn gây bệnh, vi rút, ký sinh trùng và các loại sinh vật khác Các loại bệnh do nhước bị ô nhiễm sinh học gây ra: + Do vi khuẩn gây: Tả, lỵ, thương hàn.. + Do siêu vi khuẩn gây ra: viêm gan siêu vi, bại liệt, viêm kết mạc.. + Do ký sinh trùng: trứng giun sán, giun móc, giun lươn.. * Ô nhiễm hóa học: - Ô nhiễm chất hữu cơ dễ bị phân hủy sinh học hoặc các chất tiêu thụ oxy CHC dễ phân hủy sinh học: Cx(H2O)y, proein, chất béo...-> giảm oxy, gây thối nước - Ô nhiễm chất hữu cơ khó phân hũy: CHC này khó phân hủy, có độc tính cao (thuốc bảo vệ thực vật..)-> nhức đầu, choáng, mất ngủ.... - Ô nhiểm do các chất vô cơ (SO4, PO3-, NH3..), kim loại nặng (As, Hg, Pb, Cd..) - Ô nhiễm dầu mỡ: cản trở trao đổi oxy khí quyển, gây chết đối với động thực vật thủy sinh vìngăn cản HH, QH, cung cấp năng lượng - Ô nhiễm chất tẩy tổng hợp * Ô nhiễm vật lý: Là sự ô nhiễm về màu mùi vị, nhiệt độ, chất phóng xạ... sụ thay đổi bắt thường về màu, mùi, vị sẽ làm giảm giá trị sử dụng của nước cũng như thẩm mỹ Ô nhiễm gây tác động xấu đến các hệ sinh thái dưới nước (làm tổn thương một bộ phận hay toàn bộ cơ thể, gây chết -> tổn thương HST) Ô nhiễm phóng xạ rất nguy hiểm: làm chết TB, gây đột biến tế bào, ung thư, tử vong Câu 5: Những điều cần lưu ý khi chọn địa điểm lập trai chăn nuôi ? * Diện tích đất: Không chỉ là diện tích lập trại chăn nuôi mà còn là diện tích cần dể sư dụng phân hoặc quản lý hay xả chất thải. Có 2 trường hợp: - Đất nông nghiệp rộng, chất thải từ trại chăn nuôi sẽ được sử dụng cho nông trại - Đất hẹp: phải có hợp đồng với nông trại khác gần đó để có kế hoạch sử dụng phân Không lấy phân bón đất thì phải có đề án sử dụng phân như: hầm biogas, nuôi tảo, nuôi cá,... * Khoảng cách cần thiết về mặt môi trường. Những điều cần lưu ý: - Đối với nguồn nước (sử dụng cho người và cho sinh hoạt) cách giếng nước, sông, ao, hồ ít nhất 100m. Chổ ủ phân phải cách nguồn nước khoảng 45m nhưng phải nằm dưới dốc - Đối với láng giềng: tốt nhất là 100m (kc từ chổ ủ phân, hoặc trại thải phân trực tiếp). - Vùng tiện ích công cộng: khoảng cách tốt nhất là 200m. - Đối với cánh đồng sử dụng phân: khoảng cách từ trại đến chổ sử dụng phân phải hợp lý. * Hướng gió:Các nhà chứa phân, chuồng nuôi phải ở dưới gió khu dân cư. Rãi phân trên cánh đồng lúc không có gió. * Đất: Chú ý tính chất vật lý hóa học của đất: + Hóa học phân tích thành phần dưỡng chất cuả đất và thành phần của phân để xem phân bổ sung được gì cho đất + Vật lý: đât cát mỏng không giữ nước, hiện tượng thẩm lâu cao để mất dưỡng chất trong đất nên cần bón nhiều. Độ nghiên của đất nên <10% * Thực vật: Xem mt cần trồng thực vật gì, yêu cầu dưỡng chất ra sao để sử dụng phân hợp lý. MÔN: MÁY CÔNG NGHIỆP MÁY LÀM ĐẤT + MÁY CÀY KOONG LẬT + MÁY LỒNG TRỤC MÁY CHĂM SÓC + XỚI, BƠM NƯỚC,BỪA, PHUN THUỐC MÁY THU HOẠCH + MÁY TUỐT LÚA TỈNH TẠI I. CAØY KHOÂNG LAäT: choáng xoùi moøn, xaâm thöïc cuûa nöôùc vaø gioù, giöõ nguyeân thaûm thöïc vaät laøm haïn cheá boác hôi nöôùc, khoâng taïo raõnh soáng traâu loøng maùng, khaû naêng laøm tôi ñaát raát toát. Söû duïng: - lôùp ñaát maët maøu môõ hôn lôùp döôùi. - ñaát thoùai hoùa, chua, ngheøo dinh döôõng khoâng ñöa leân treân. - vieäc dieät coû duøng thuoác hoùa hoïc. Caøy ngaàm: cuõng laø moät daïng coâng cuï laøm ñaát khoâng laät nhöng ñoä saâu töø 30 – 60 cm, Duøng ñeå laøm ñaát caùc caây troàng nhö mía, döùa II. phay ñaát 1. Cô caáu treo 2. Hoäp soá giöõa 3. Hoäp soá beân 4. Voû maùy phay 5. Naép che sau 6. Troáng phay 7. Truïc caùc ñaêmh 8. Baùnh xe giôùi haïn ñoä saâu phay 1/ Boä phaän laøm vieäc: Löôõi phay ña soá coù daïng chöõ L, thaân thaúng hay cong. Löôõi ñöôïc baét leân ñóa hay troáng phay. 2/ Sô ñoà truyeàn ñoäng cuûa phay: Tuøy thuoäc vaøo maùy keùo hai baùnh, hay maùy keùo boán baùnh ta coù caùc sô ñoà sau: 3/ Cô caáu an toøan; Cô caáu an toøan kieåu ma saùt ñóa 4/ Boä phaän ñieàu chænh ñoä phay saâu.: thuyeàn tröôït baùnh xe - Phay moät laàn ñaát nhoû baèng moät laàn caøy vaø hai hay ba laàn böøa. Do ñoù soá laàn maùy keùo ñi laïi treân ñoàng ít, ñaát khoâng bò baùnh xe laøm maát keát caáu. - Troän phaân vôùi ñaát, ñaùnh tôi coû daïi toát. - Löïc caûn keùo haàu nhö khoâng toán maáy. Chæ chi phí cho vieäc quay troáng phay. 5/ Boá trí löôõi phay treân troáng phay: Phaûn löïc taùc ñoäng leân chieàu doïc troáng, ñoái xöùng qua ñöôøng trung tröïc cuûa troáng phay, boá trí theo ñöôøng xoaén oác. Khoûang caùch hai dao keá nhau laø lôùn ñeå khoâng bò dính ñaát. 6/ Hoäp soá ñoåi maët phaúng quay 7/ Taám böûng che 8/ Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán chaát löôïng laøm vieäc cuûa phay: - Toác ñoä laøm vieäc cuûa lieân hôïp maùy vaø toác ñoä cuûa dao. - Troïng löôïng cuûa phay. - Ñoä aåm cuûa ñaát. - Coû daïi vaø thaân caây. 9/ Caùc loaïi phay ñang söû duïng: phay maùy caøy tay Boâng Sen, YZ-8, phay Kubota L2000, PK-1,6; PB-1,6, phay Howard, phay Befa III. BÖØA . Yeâu caàu kyõ thuaät noâng hoïc khaâu böøa: - Tieáp tuïc laøm tôi nhuyeãn ñaát sau caøy ôû ñoä saâu 5-15 cm. - Laøm phaúng maët ñoàng. - Tieáp tuïc dieät coû daïi saâu beänh. (gom laïi roài dìm xuoáng) - Ngoøai ra, duøng ñeå phaù vaùng, caét mao daãn giöõ aåm cho ñaát. I/ BÖØA CHAÛO (ÑÓA) 1/ Boä phaän laøm vieäc: Coù keát caáu gioáng nhö caøy chaûo laät raï nhöng ñöôïc boá trí thaønh töøng cuïm, Daïng chaûo laø choûm caàu coù caïnh vieàn troøn trôn, caïnh vieàn khuyeát cong vaø caïnh vieàn khuyeát traùi kheá. Daïng khuyeát vô coû, caét coû toát hôn nhöng vuøi laáp coû khoâng baèng daïng troøn trôn. Böøa chaûo chöõ X-Böøa chaûo chöõ V-Chaûo böøa caïnh vieàn daïng khuyeát *Kích thöôùc chaûo: nheï D = 450 – 510 mm naëng D = 560 – 660 mm Goùc tieán: ac = 10 – 250 (coù theå 300) ôû caøy laø 350 2/ Boá trí chaûo treân khung: - Goàm hai haøng chaûo laät ñaát theo höôùng ñoái nhau. - Caùc chaûo treân hai haøng boá trí sole nhau. - Caùc veát chaûo phaûi baèng nhau. - Neáu coù moät haøng laø caïnh khuyeát thì boá trí ôû phía treân Thoâng thöôøng böøa chöõ V naëng hôn chöõ X X 20 – 50 Kg/chaûo V 30 – 100 Kg/chaûo 3/ Ñieàu kieän söû duïng:: Böøa chaûo khoâng söû duïng trong tröôøng hôïp ñaát quaù aåm vì khi ñoù chaûo ñi ngang qua caét ñaát theo ñöôøng doïc. 4/ Ñieàu chænh caân baèng: Hai baùnh maùy keùo ñeàu ñi treân ñoàng * Böøa chöõ X: hai maûng tröôùc goùc tieán phaûi baèng nhau, hai maûng sau goùc tieán baèng nhau. Theo lyù thuyeát goùc tieán treân hai haøng baèng nhau, nhöng thöïc teá ngöôøi ta chænh goùc tieán maûng sau nhoû hôn maûng tröôùc 1 vò trí ñieàu chænh. * Böøa chöõ V: goùc tieán maûng sau lôùn hôn maûng tröôùc 1 vò trí ñieàu chænh ñeå böøa caân baèng 5/ Ñieàu chænh ñoä saâu: - goùc tieán caøng lôùn caøng saâu - theâm taï taêng troïng löôïng. - duøng chaûo caïnh khuyeát. - ñieàu chænh baùnh töïa (loïai moùc). - duøng heä thoáng thuûy löïc 6/ AÛnh höôûng cuûa toác ñoä laøm vieäc: Chaäm v = 4 – 5 km/h nhanh v = 6 – 8 km/h Toác ñoä chaäm ñoä saâu oån ñònh nhöng ñaát ít tôi, maët ñoàng khoâng baèng phaúng. Nhanh quaù ñoä saâu khoâng oån ñònh, ñaát baén ra xa, ñaát quaù tôi, maët ñoàng khoâng baèng phaúng 7/ Chuyeån ñoäng cuûa böøa” Caùc phöông phaùp chuyeån ñoäng cuûa lieân hôïp maùy böøa;chéo đơn , chéo kép. II/ BÖØA RAÊNG: Boä phaän laøm vieäc: goàm caùc raêng böøa gioáng ñinh, coù taùc duïng raïch ñaát vaø laøm tôi vôõ ñaát hai beân hoâng raêng. 1/ Böøa zíc zaéc: Vieäc boá trí raêng treân khung phaûi ñaûm baûo: - Khoaûng caùch haøng ngang cuûa raêng phaûi ñuû roäng ñeå khoâng vöôùng coû raùc. Caùc veát raêng nhoû nhaát ñeå taêng khaû naêng laøm tôi ñaát.. Moãi raêng coù 1 veát khoâng truøng. Caùc veát raêng coù khoûang caùch ñeàu nhau Söû duïng: - böøa raêng duøng laøm ñaát caïn 5 cm - san phaúng sau khi caøy, sau khi böøa chaûo. - dieát coû môùi nhuù maàm ñoàng thôøi phaù vaùng. Laáp haït sau khi gieo xaï. - khoâng ñöôïc duøng böøa raêng trong tröôøng hôïp ñaát quaù cöùng, quaù aåm, nhieàu coû 2/ BÖØA LÖÔÙI: Thöôøng coù 3 maûng, maûng tröôùc vaø giöõa töông ñoái naëng 0,5 Kg/raêng ñeå laøm tôi ñaát vaø vô coû. Maûng sau nheï hôn 0,2 Kg/raêng coù taùc duïng san phaúng, löôïn treân maët ñoàng, phaù vaùng, dieät coû 3/ BÖØA RAÊNG LOÏAI QUAY (CUOÁC QUAY) laøm tôi ñaát maø khoâng di chuyeån ñaát, duøng phaù vaùng laàn ñaàu sau khi gieo 4/ Böøa raêng loø xo: theùp loø xo uoán cong lieàn khoái hay thay theá, ñöôïc boá trí treân hai, ba thanh ngang, söû duïng khi caàn böøa saâu 15 cm, loâi coû leân toát, coù taùc duïng choáng xoùi moøn toát. 5/ Caùc loïai böøa khaùc III/ TRUÏC LAÊN ÑAÁT KHOÂ Nhieäm vuï chuû yeáu cuûa truïc laên laø neùn ñaát ñeå taïo neân caùc khe hôû mao daãn giöõ aåm, tôi vôõ ñaát cuïc (sau khi caøy, böøa) vaø san phaúng taïo ñieàu kieän cho caùc khaâu sau. * Daïng oáng troøn:troïng löôûng 200 – 400 Kg/m, vaät lieäu baèng goã, gang. * Daïng ñóa: goàm nhieàu ñóa baèng gang hay theùp laép treân moät truïc., ñöôøng kính 30 – 60 cm, beá daøy 8 – 15 cm, naëng 10 – 30 Kg/ñæa Vaønh ñóa coù nhieàu daïng nhö maáu, raêng khía. Taùc duïng cuûa maáu laøm vôû ñaát nhieàu hôn, boá trí hai haøng ñaát ít bò gôn soùng . Truïc laên chæ duøng ôû ñaát khoâ vöøa, khoâng duøng ôû ñaát seùt naëng,ñaát deûo, ñaát quùa aåm. LAØM ÑAÁT RUOÄNG LUÙA NÖÔÙC Ñaëc ñieåm cuûa ñaát troàng luùa nöôùc laø: - Ñaát gaàn nhö ngaäp nöôùc trong thôøi kyø sinh tröôûng cuûa caây luùa. - Vuøng troàng luùa nöôùc thöôøng phaûi laøm thaønh buøn nhuyeãn neân coù löïc caûn rieâng nhoû. - Ñòa hình phöùc taïp, phaûi ñaép bôø giöõ nöôùc. → Thay ñoåi heä thoáng di ñoäng cuûa maùy keùo Baùnh phuï Baùnh phao Baùnh loàng Khi duøng baùnh loàng: - Ruoäng ñaõ caøy aûi sau khi cho nöôùc vaøo ngaâm 2-3 ngaøy baùnh loàng laøm nhuyeãn ñaát thay cho böøa. - Ruoäng nöôùc coù buøn saâu döôùi 35 cm. - Ruoäng nöôùc coù nhieàu coû daïi, goác raï, baùnh loàng dieät coû daïi. Ruoäng coù ñoä chaët > 4 KG/cm2. - 3-4 KG/cm2 laép theâm taám tröôït - 2-3 KG/cm2 thuyeàn phao. * lieân tuïc duøng baùnh loàng: neàn ruoäng ngaøy caøng luùn saâu, yeáu; lôùp ñaát maët tôi nhuyeãn quaù MAÙY BAÛO VEÄ CAÂY TROÀNG * Baûo veä giaùn tieáp: * Baûo veä tröïc tieáp: - Phöông phaùp sinh hoïc: laøm maát khaû naêng sinh saûn cuûa chuùng trong quaàn theå roäng raõi. Phöông phaùp naøy coù tính choïn loïc cao vaø khoâng xaûy ra toån thaát phuï. - Phöông phaùp cô giôùi: söû duïng caùc coâng cuï cô khí, nhieät vaø ñieän, khaû naêng löïa choïn ít vaø hoaït ñoäng cuûa noù bò haïn cheá nhieàu maët. - Phöông phaùp hoùa hoïc: söû duïng raát phong phuù duøng hoùa chaát baûo veä caây troàng. + Phun vaøo caây nhöõng hoùa chaát theå loûng ôû daïng dung dòch vôùi nhöõng noàng ñoä khaùc nhau. + Phun leân caây moät lôùp moûng boät hoùa chaát ñoäc, tieâu thuï thuoác nhieàu hôn 4-6 laàn. + Phun muø: phöông phaùp naøy coù hieäu quaû vaø tính kinh teá cao. + Xöû lyù haït gioáng ñeå ngaên ngöøa beänh. I. YEÂU CAÀU KYÕ THUAÄT NOÂNG HOÏC: - Taïo luoàng tôi nhoû (buïi söông hay buïi haït) phuû kín leân caây troàng moät lôùp moûng ñeàu khaép caây vaø khaép caû beà roäng laøm vieäc cuûa maùy. - Ñaûm baûo phun ñuùng lieàu löôïng quy ñònh vaø khaép caû beà roäng laøm vieäc cuûa maùy. - Khoâng laøm haïi caây troàng vaø ngöôøi söû duïng maùy. - Deã söû duïng, duøng ñöôïc cho nhieàu loaïi caây, deã chaêm soùc baûo quaûn, - Caùc chi tieát maùy khoâng bò phaù huûy do thuoác II. PHAÂN LOAÏI MAÙY PHUN THUOÁC 1/ Theo phöông tieän vaän chuyeån: - Loaïi mang vai: vuøng caây heïp vaø thaáp < 3,5 m. - Loaïi ñaåy: döôùi 5m. - Loaïi ngöïa keùo. - Loaïi maùy keùo: naêng suaát cao. - Loaïi maùy bay: dieän tích roäng, vöôøn caây cao, röøng nuùi 2/ Theo nhieäm vuï - Loaïi ña naêng: caây ngoøai ñoàng vaø trong vöôøn - Loaïi ñaëc bieät: caây trong vuøng chuyeân canh 3/ Theo daïng thuoác - Maùy phun thuoác nöôùc. - Maùy phun thuoác boät. - Maùy phun phoái hôïp. 4/ Theo lieàu löôïng phun - > 600 l/ha cao - 50 – 200 l/ha thaáp - 0,5 – 10 l/ha cöïc thaáp Maùy phun thuoác nöôùc coøn chia theo nguyeân taéc phun: + Phun coù aùp suaát: chaát loûng chòu neùn, khi ñi qua voøi phun seõ tôi nhoû thaønh buïi söông. + Phun thoåi: chaát loûng chaûy ra voøi coù luoàng gioù maïnh thoåi laøm tôi vaø cuoán theo thaønh buïi söông. + Phun muø: chaát loûng ñöôïc ñaäp tôi thaønh söông muø nhôø cô hay nhieät III. MAÙY PHUN THUOÁC NÖÔÙC Chaát löôïng phun thuoác phuï thuoäc vaøo kích thöôùc cuûa gioït phun. * Yeâu caàu trong noâng nghieäp: ñöôøng kính gioït phun tröø saâu beänh 50 – 400 μm; dieät coû 300 – 600 μm ; gioït 150 – 400 μm ; söông 50 – 150 μm ; maây muø 20 – 50 μm ; haït lôùn quaù chaûy doøng vaø ñoïng treân laù vaø coù theå chaùy laù neáu thuoác coù noàng ñoä cao, haït nhoû quaù chöa tôùi caây ñaõ bay hôi vaø troâi daït ñi nôi khaùc. 1. Thuøng chöùa 2. Bình loïc 3. Van aùp suaát 4. Voøi phun xa 5. Voøi phun thaáp 6. Bôm 7. BÌnh loïc huùt 9. Ñaàu huùt 8. Boä phaän khuaáy troän 1/ Thuøng chöùa vaø boä phaän khuaáy troän - Tuøy theo maùy maø thuøng chöùa coù dung tích vaø hình daïng khaùc nhau. Hình daùng ñaït yeâu caàu chính laø chaát loûng khoâng coøn ñoïng laïi sau khi keát thuùc vieäc phun. Choáng gæ -> theùp inox , plastic Loaïi tay: ngöôøi mang 5 -18 l ; maùy mang 40 – 80 l Maùy keùo: treo 300 – 1000 l ; rô mooùc 600 - 4000 l OÂ toâ 1000 – 3000 l Maùy töï haønh 2000 – 4000 l - Caùc thuøng chöùa ñeàu coù cô caáu khuaáy ñeå ñaûm baûo söï ñoàng nhaát veà noàng ñoä cuûa thuoác tröø saâu ñaëc bieät khi dung dòch thuoác tröø saâu ôû theå huyeàn phuø (khoâng hoøa tan trong nöôùc) thì raát nhanh choùng laéng xuoáng ñaùy cuûa thuøng (30 phuùt laéng 50%). + loaïi cô hoïc: truïc treân coù laép caùc caùnh + loaïi thuûy löïc: bao goàm moät luoàng chaát loûng do bôm cung caáp thoåi maïnh vaøo thuøng chöùa taïo thaønh moät doøng ñoái löu xaùo troän dung dòch laøm thuoác tan daàn. 2/ Boä phaän taïo aùp suaát: * Bôm Löu löôïng cuûa bôm < 40 l/ph thaáp > 40 l/ph cao Aùp suaát 2 -5 KG/cm2 thaáp >25 KG/cm2 cao - Bôm pít toâng: löôïng cung caáp cuûa bôm phaûi luoân luoân lôùn hôn löu löôïng dung dòch caàn thieát ñeå phun, p = 1 -10 KG/cm2 Öu ñieåm: taïo aùp suaát cao coù theå tôùi 40 KG/cm2 , khi phun caây cao 10 – 25 KG/cm2 , caây thaáp 5 -10 KG/cm2 1. Truïc chuû ñoäng 2. Truïc bôm 3. Tay bieân 5. Pít toâng, xy lanh 6. Van huùt 7. Van ñaåy 8. Bình oån aùp 9. AÙp keá 10. Van an toøan 11. Loø xo ñieàu chænh - Bôm maøng: laøm vieäc theo nguyeân taéc moät maøng moûng ngaên caùch thaân bôm thaønh 2 phaàn vôùi van huùt vaø van thoùat. Khi maøng dao ñoäng laøm thay ñoåi theå tích cuûa 2 phaàn vaø keát hôïp vôùi söï ñoùng môû cuûa caùc van dung dòch ñöôïc huùt , neùn. Ñôn giaûn, aùp suaát thaáp 0,1- 0,4 KG/cm2 , löu löôïng nhoû 1-2 l/s, duøng maùy nhoû. 1. Maøng bôm 2. Van huùt 3. OÁng daãn ra voøi phun 4. Caàn pít toâng - Bôm baùnh raêng: hai baùnh raêng aên khôùp quay ngöôïc chieàu nhau - Bôm ru loâ con laên: löu löôïng lôùn, aùp suaát thaáp. - Bôm ly taâm: löôïng cung caáp 1-5 l/s , aùp suaát 0,4 - 0,6 KG/cm2 Baùnh coâng taùc quay trong thaân bôm 1000-2000 vg/ph , huùt chaát loûng qua truïc vaø ñaåy theo höôùng tieáp tuyeán. * Bình oån aùp: oån ñònh aùp suaát. * Ñieàu chænh aùp suaát: ñieàu chænh vaø giôùi haïn aùp suaát phun tuøy thuoäc vaøo coâng vieäc phun xa, gaàn, thaáp, cao. Thay ñoåi aùp suaát phun baèng caùch thay ñoåi löïc eùp loø xo. Van an toøan khoâng coù tay vaën, môû khi van ñieàu chænh khoâng laøm vieäc vaø aùp suaát vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp. 3/ Voøi phun: caùc tia phun ñöôïc ñaëc tröng baèng: - Goùc phun: goùc cuûa caùc tia phun vôùi ñænh cuûa noù. - Dieän tích phun: dieän tích chuïp treân caùc maët phaúng ñöôïc bao phuû bôûi caùc gioït phun. Tieát dieän phun: ñöôïc phaân ñònh baèng theå tích cuûa chaát loûng trong beà roäng laøm vieäc cuûa voøi phun khi caét ngang höôùng chuyeån ñoäng. Phaân loïai voøi phun: + Theo tieát dieän phun * Voøi phun tia hình noùn: α = 700 coù theå thay ñoåi buoàng xoaùy ñeå thay ñoåi goùc phun. * Voøi phun tia hình deõ quaït: khoâng coù buoàng xoaùy, loã tia phun coù raõnh daøi Ñöôøng kính gioït phun khaù lôùn 400 – 700 μm dieät coû + Theo aùp suaát phun: voøi phun vôùi doøng chaát loûng coù aùp suaát vaø khoâng coù aùp suaát + Theo khoûang caùch phun: voøi phun taàm xa vaø voøi phun taàm gaàn. 4/ Boá trí caùc voøi phun: Tuøy theo coâng vieäc vaø yeâu caàu cuûa caây troàng voøi phun ñöôïc boá trí theo nhieàu caùch sao cho tieát kieäm thuoác phun, vöøa naâng cao hieäu quaû ñoái vôùi caây troàng. - 1 voøi: xòt caây aên traùi, taåy ueá, veä sinh chuoàng traïi. - phuû ñeàu: duøng ñeå phun ngoøai ñoàng (caây baép, ñaäu) - beân hoâng. - giöõa hai haøng caây aên traùi. 5/ Caùc boä phaän khaùc: * Ñöôøng oáng daãn: thöôøng laøm baèng kim loaïi, cao su, caàn kieåm tra söï roø ró. * Loïc: maùy phun thuoác coù 4 loïc, tröôùc khi vaøo thuøng – tröôùc khi vaøo bôm (luoân luoân coù) – giöõa bôm vaø voøi phun – trong voøi phun Neáu khoâng coù loïc thuoác seõ aên moøn bôm, hôû van, ngheït oáng. * Boä phaän huùt nöôùc nhanh vaøo thuøng: cho luoàng nöôùc moài ñi töø A qua choã thaét taïo chaân khoâng huùt nöôùc töø B leân Öu ñieåm: ña duøng, töông ñoái reû, ít toán coâng suaát ñeå taïo ra gioït tôi. * Khuyeát ñieåm: haït tôi khoâng ñöôïc nhoû laém > 200 µm, gaây chaûy doøng ñoïng treân laù. Phaûi toán nhieàu nöôùc, coàng keành keùo naëng maùy. IV/ MAÙY PHUN THUOÁC MANG VAI 1/ Loaïi thuûy aùp: goàm thuøng ñöïng dung dòch 10l, moät bình phuï ñöôïc taïo aùp suaát nhôø bôm tay, khi ñi phun thuoác phaûi bôm tay lieân tuïc. 2/ Loaïi thuûy aùp dö: voû bình laøm baèng inox hay plastic, trong bình coù ñaët moät bôm neùn Sô ñoà nguyeân lyù laøm vieäc cuûa bình phun thuoác loïai thuûy aùp 1. Bình chöùa thuoác 2. Bôm thuûy löïc 3. Bình oån aùp 4. Khoùa 5. Caàn phun 6. Voøi phun 7. Tay caàm 8. OÁng daãn 9. Van huùt 10. Van xaû 11. Tay bôm Sô ñoà nguyeân lyù laøm vieäc cuûa bình phun thuoác loïai thuûy aùp dö 1. Bình chöùa thuoác 2. Bôm thuûy löïc 3. Van ñaåy moät chieàu 4. Khoùa 5. OÁng daãn 6. Voøi phun V. MAÙY PHUN THUOÁC KIEÅU KHÍ ÑOÄNG Coù theå noùi ñaây laø phöông phaùp phoái hôïp giöõa caùc voøi phun haït mòn vaø toác ñoä gioù lôùn 100 m/s ñeå taïo söông. Ñoái vôùi caùc maùy lôùn vieäc cung caáp chaát loûng tôùi voøi phun do moät bôm pít toâng ñaûm nhieäm * Maùy phun khí ñoäng coù quaït doïc truïc - Quaït: höôùng truïc, löôïng gioù lôùn, toác ñoä < 50 m/s. - Boá trí voøi phun: quanh cung troøn. Nhôø coù quaït noù chôû gioït nöôùc ñi xa, duøng phun caùc vöôøn caây hay phun ngoøai ñoàng khi caây lôùn. 1. Thuøng chöùa 2. Bình loïc 3. Van aùp suaát 4. Voøi phun xa 5. Voøi phun thaáp 6. Bôm 7. BÌnh loïc huùt 9. Ñaàu huùt 11. Quaït gioù 8. Boä phaän khuaáy troän10. OÁng daãn khoâng khí 12. Voøng chaén ñaàu 13. OÁng naïp khí * Maùy phun khí ñoäng mang vai - Maïch gioù quaït ly taâm quay 7000 vg/ph taïo ra luoàng gioù maïnh, ñöôøng oáng gioù caøng ngaén caøng toát vaø ít khuùc khuyûu. - Nöôùc: goàm thuøng chöùa nöôùc vaø ñöôøng oáng daãn nöôùc treân coù van. Ñöôøng oáng phuï ñi töø quaït ñeán thuøng chöùa ñeå khuaáy troän taïo aùp suaát treân maët nöôùc. - Voøi phun: ñôn giaûn, nöôùc ra ôû choå tieát dieän thaét laïi. Quaït coù hai taùc duïng: laøm tôi gioït nöôùc, chôû gioït nöôùc ñi tôùi caây - Ñieàu chænh löôïng phun: ñoùng hay môû theâm van Goùc phun vaø taàm xa phun (ñoä tôi) thay ñoåi vò trí töông ñoái cuûa voøi phun Gaàn → goùc lôùn , tôi X a → goùc nhoû , ít tôi Sô ñoà maùy phun thuoác khí ñoäng mang vai 1. OÁng daãn khí veà khuaáy troän dung dòch 2. Thuøng ñöïng thuoác 3. Khoùa 4. OÁng daãn dung dòch ñeán buoàng khuyeách taùn 5. Buoàng khuyeách taùn 6. OÁng daãn gioù 7. Quaït gioù VI. MAÙY PHUN THUOÁC BOÄT 1/ Thuøng chöùa vaø boä phaän laøm tôi - Thuøng chöùa hình truï, chöõ nhaät ñaùy nghieâng, hình truï ñaùy troøn. - Truïc quay naèm ngang coù caùnh, caùnh xoaén laøm cho boät thuoác khoâng ñoùng cuïc 2/ Boä phaän cung caáp: cung caáp thuoác lieân tuïc cho luoàng phun, loïai truïc xoaén, loïai ñóa. Boä phaän troän tôi vaø cung caáp a/Truïc quay naèm ngang coù caùnh b/Truïc quay thaúng ñöùng coù caùnh c/ Truïc coù raõnh xoaén 3/ Quaït gioù: laø boä phaän laøm vieäc chính, noù taïo ra luoàng gioù huùt thuoác boät töø boä phaän cung caáp vaø thoåi ra mieäng phun, quaït loïai ly taâm. 4/ Mieäng phun - Hình noùn phaúng coù raõnh, phun caây thaáp. - Hình truï phun caây cao 20 m. - Loïai thìa: roäng vaø ngaén döôùi moät goùc naøo ñoù, duøng phun maët döôùi laù cuûa loïai caây thaáp. Mieäng phun Daïng hình noùn phaúng raõnh chöõ nhaät .Daïng thìa ,Daïng rìu ,Daïng hình truï . Öu: khoâng caàn nöôùc neân nheï maùy, phun nhanh, thaám toát boät len loõi vaøo keû laù. Khuyeát: khoâng ñeàu do baûn chaát haït boät dính vaøo nhau, bò gioù laøm troâi daït ñi, ít dính treân laù, hao phí gaáp ba laàn thuoác phun nöôùc. Thoâng thöôøng phun boät treân dieän tích lôùn, taøn laù raäm, coù khuynh höôùng thay baèng phun boät aåm. Quy taéc an toaøn khi söû duïng maùy phun thuoác - Khoâng phun thuoác khi trôøi naéng, khi gioù quaù maïnh, khi naéng gaét deã gaây boûng laù caây troàng do söï hoäi tuï aùnh saùng cuûa caùc gioït dung dòch. Khoâng phun thuoác tröôùc vaø sau khi möa. - Khoâng ñöôïc ñeå thuoác roø ræ beân ngoøai. Khoâng ñöôïc môû thuøng, caùc trang bò pha thuoác khaùc ôû soâng ao, hoà. - Khoâng boá trí phuï nöõ coù thai, treû em laøm coâng taùc naøy. Coâng nhaân pha thuoác tröø saâu caàn ñöôïc huaán luyeän kyõ caøng, hieåu roû ñoä ñoäc cuûa thuoác khi söû duïng - Ngöôøi söû duïng phaûi ñöôïc trang bò ñaày ñuû quaàn aùo baûo hoä lao ñoäng, khaåu trang. - Khoâng aên uoáng, huùt thuoác trong thôøi gian phun. - Söû duïng maùy xong phaûi thay ngay quaàn aùo. - Khoâng ñöôïc chuyeân chôû thuoác cuøng vôùi caùc loïai löông thöïc khaùc. - Khoâng ñeå gia suùc laïi gaàn khu vöïc phun töø 2 -3 tuaàn sau khi phun - Khi chuyeân chôû thuoác phaûi ñeå trong thuøng kín. - Thuoác vöông vaõi trong quaù trình pha vôùi nöôùc phaûi ñöôïc laáp ñaát caån thaän - Ngöôøi giöõ kho thuoác phaûi am hieåu taát caû caùc loïai thuoác, kho phaûi xa khu vöïc daân cö MAÙY THU HOAÏCH LUÙA I. CHUNG - Khaâu cuoái cuøng trong quaù trình saûn xuaát caây troàng. - Thôøi vuï raát ngaén, nhieàu coâng vieäc phaûi giaûi quyeát moät luùc: caét, gom, ñaäp, phôi, baûo quaûn, xöû lyù rôm raï treân ñoàng, laøm ñaát cho vuï keá tieáp. Chi phí cho 1 ha trong 1 vuï luùa ñöôïc chia ra nhö sau: laøm ñaát 15%, gieo caáy 20%, chaêm soùc 25-30%, thu hoïach 35-40%. - Aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán naêng suaát vaø saûn löôïng thu hoïach, thu hoïach sao 10 ngaøy ruïng 4,5%, sau 20 ngaøy ruïng 15%. - Khi thu hoïach thaûm luùa phaûi chín hoøan toøan, maøu vaøng cuûa laù , thaân vaø haït bieåu hieän. - Veà ñoä aåm: khi chín hoaøn toaøn haït coù ñoä aåm 20-25%, caøng veà sau ñoä aåm caøng giaûm vaø haït caøng deã ruïng. - Xaùc ñònh thôøi ñieåm thu hoaïch: caên cöù vaøo + thôøi kyø sinh tröôûng cuûa töøng gioáng luùa. + thôøi gian töø luùc luùa troå boâng ñeán chín 25-35 ngaøy. + nhìn baèng maét 2/3 soá haït chuyeån sang maøu vaøng. - Luùa ñöôïc coi nhö laø lyù töôûng khi thu hoïach neáu caây ñöùng hoøan toøan, luùa vaøng ít laãn coû daïi, ruoäng khoâ ñöôïc thaùo nöôùc tröôùc khi gaët ít nhaát 20 ngaøy. II. TÍNH CHAÁT CÔ LYÙ CUÛA CAÂY LUÙA: Caùc tính chaát cô lyù cuûa caây luùa bao goàm: - Löïc caêng cuûa thaân caây laø söùc chòu cuûa thaân caây khi chòu taùc duïng löïc keùo. - Ñoä cöùng cuûa thaân caây laø khaû naêng chòu uoán cuûa thaân caây khi chòu taùc duïng moâ men uoán. (khaû naêng choáng ñoå ngaõ cuûa caây luùa) - Löïc lieân keát giöõa haït vaø gieù caáp 2. - Löïc lieân keát giöõa haït vaø gieù caáp 1. Caû hai yeáu toá naøy theå hieän tính dai hay tính muoái cuûa moät gioáng luùa. - Löïc lieân keát giöõa boä reã cuûa caây luùa vôùi ñaát hay coøn goïi laø löïc neo cuûa thaân caây treân ñoàng. Nhöõng nghieân cöùu veà löïc lieân keát giöõa thaân vaø boâng, löïc lieân keát trong thaân caây, löïc neo cuûa thaân ñöôïc theå hieän qua baûng 1 III. YEÂU CAÀU KYÕ THUAÄT NOÂNG HOÏC: - Khaâu gaët: ñoä rôi vaûi, ruïng haït < 1%, chieàu cao goác ra phuï thuoäc taäp quaùn söû duïng ôû ñòa phöông. - Khaâu taùch haït: ñoä soùt haït treân boâng 0,5 – 1% + ñoä haït theo rôm 0,2-0,5%. + ñoä saïch hoãn hôïp haït 95-96%. + ñoä vôõ (toån thöông)haït < 2% IV. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP THU HOAÏCH LUÙA NÖÔÙC 1/ Thu hoïach nhieàu giai ñoïan: Thöïc hieän caùc coâng vieäc caét gom, ñaäp, laøm saïch treân nhöõng maùy rieâng leõ vaøo nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau. Ñaäp tay treân ñoàng -> vaän chuyeån haït veà Gaët -> gom Ñaäp maùy treân ñoàng -> vaän chuyeån haït veà gom -> chaát leân xe vaän chuyeån ->ñaäp tay hay maùy Gaët ->laøm saïch sô boä boù -> vaän chuyeån veà saân phôià Öu : thu hoïach sôùm, luùa chín 75%, gaët ñôõ caêng thaúng thôøi vuï, ruoäng khoâng yeâu caàu cao veà kích thöôùc. Nhöôïc:- toån thaát do maát maùt (ruïng haït) ôû khaâu caét gom, vaän chuyeån leân ñeán 2% hay hôn nöõa. - Toác ñoä thu hoïach chaäm, thôøi gian keùo daøi, haït luùa chín quaù caøng taêng khaû naêng ruïng haït. - Thôøi vuï caêng thaúng ñoøi hoûi nhieàu nhaân löïc. 2/ Thu hoïach moät giai ñoïan: Ñaây laø phöông phaùp thu hoïach hieän ñaïi tieân tieán, söû duïng maùy gaët ñaäp lieân hôïp. Treân ñöôøng ñi cuûa noù seõ thöïc hieän cuøng moät luùc caùc coâng vieäc gaët gom luùa vaøo baøn caét, ñaäp luùa, laøm saïch sô boä, hoãn hôïp haït ñöôïc chöùa vaøo thuøng chöùa treân maùy, rôm ñöôïc raûi thaønh haøng treân ñoàng. - Ruùt ngaén thôøi gian thu hoïach. - Giaûm maát maùt ôû khaâu gom tôùi maùy ñaäp. Yeâu caàu: + luùa coù ñoä cao 60-100 cm; ñöùng > 600 ; ít dai, chín ñeàu > 90%. + ruoäng coù neàn, roäng, ñoä baèng phaúng maët ñoàng cao. + ñöôøng xaù caàu coáng, thuûy lôïi giao thoâng ñaûm baûo cho maùy gaët ñaäp lieân hôïp ñi laïi, maùy keùo chôû haït, thu gom rôm ñeå giaûi phoùng ñoàng ruoäng gaáp MAÙY TAÙCH HAÏT KHOÛI BOÂNG LUÙA Ñeå phaân bieät maùy tuoát vaø maùy ñaäp, ta caên cöù vaøo nhöõng ñieåm sau: - Caùch cung caáp luùa (vaät lieäu ñaäp) + Tuoát: boù luùa ñöôïc giöõ ñöùng yeân, giöõa taâm troáng quay vaø boù luùa khoâng coù söï chuyeån ñoäng töông ñoái. + Ñaäp: khoâng caàn boù, ngöôøi söû duïng neùm luùa vaøo cöûa cung caáp, khoái luùa di chuyeån trong troáng ñaäp vaät lieäu ñaäp coù chuyeån ñoäng töông ñoái vôùi taâm troáng ñaäp. - Tuoát chæ böùt theo phöông tieáp tuyeán, ñaäp coù söï va ñaäp luùa – luùa, luùa – troáng, luùa – maùng troáng. a/ Maùy tuoát luùa: boä phaän laøm vieäc chuû yeáu laø troáng tuoát, treân troáng coù laép caùc raêng daïng voøng tam giaùc ñöôïc boá trí theo quy luaät xoaén oác nhieàu ñaàu moái ñeå: - löïc taùc duïng leân troáng ñeàu, troáng seõ quay oån ñònh. - khoaûng caùch caùc raêng keà nhau thì xa, nhöng veát raêng thì gaàn. - caùc veát truøng nhau ñeå taêng ñoä tuoát saïch, khoâng soùt. b/ Maùy ñaäp: Döïa vaøo quyõ ñaïo cuûa khoái luùa ngöôøi ta chia ra: - nguyeân lyù ñaäp tieáp tuyeán - nguyeân lyù ñaäp doïc truïc. - nguyeân lyù ñaäp xuyeân taâm. * Caáu taïo maùy ñaäp luùa vôùi boä phaän ñaäp loïai tieáp tuyeán: boä phaän laøm vieäc goàm coù - Troáng ñaäp: troáng thanh goàm nhöõng thanh song song caùch ñeàu nhau, treân moãi thanh coù caùc gaân. Troáng raêng gioáng troáng thanh nhöng treân caùc thanh ngöôøi ta laép caùc raêng boá trí theo ñöôøng xoaén oác nhieàu ñaàu moái. - Maùng troáng: laøm nhieäm vuï eùp luùa tieáp xuùc vôùi caùc thanh ñaäp, phaân ly haït, gieù khoûi rôm, muoán vaäy khe hôû vaøo (20 mm) > khe hôû ra (8 mm). - Boä phaän giuõ rôm: do thôøi gian luùa ôû trong khe hôû ñaäp quaù ngaén neân khaû naêng phaân ly haït keùm (chæ coù 70% haït ñöôïc taùch ra loït qua maùng troáng) Nhieäm vuï cuûa boä phaän giuõ rôm laø thu laiï gieù, haït laãn trong rôm, rôm nhaûy leân rôi xuoáng nhieàu laàn, haït loït qua maët phím, khoái rôm di chuyeån ra phía sau. Boä phaän laøm saïch: goàm saøng vaø quaït + Saøng loaïi taïp chaát lôùn, laøm vieäc theo nguyeân taéc phaân loaïi theo kích thöôùc. + Quaït: loaïi taïp chaát nhoû, nheï, laøm vieäc theo nguyeân taéc söï khaùc nhau veà khoái löôïng rieâng (nheï bay xa). Öu ñieåm: naêng suaát raát cao do thôøi gian vaät lieäu naèm trong khe hôû ñaäp chæ khoaûng 0,03 – 0,035 s. Nhöôïc ñieåm: vaän toác troáng ñaäp cao 25 – 30 m/s; quan heä giöõa ñoä naùt haït vaø ñoä soùt haït luoân traùi ngöôïc nhau vôùi vaän toác troáng ñaäp. Coù hai loại: Saøng lắc dọc - quạt ly taâm, saøng lắc dọc - quạt dọc trục. - Phương phaùp kết hợp saøng lắc dọc - quạt ly taâm coù ưu đñiểm laø phaân lớp vật liệu treân saøng, laøm cho khả năng phaân loại tốt hơn, nhưng noù laøm cản trở sự rơi của hạt qua saøng, giảm năng suất. - Phương phaùp saøng lắc dọc - quạt dọc trục thổi ngang coù nhiều ưu đñiểm: Khi thổi ngang, luồng gioù sẽ thổi sạch khỏi những tạp chất nhẹ, bụi bẩn trong quaù trình hạt rơi từ maùng phaân ly xuống saøng treân, từ saøng treân xuống saøng dưới vaø từ saøng dưới xuống maùng hứng hạt. Ngoaøi ra, caùch bố trí doøng hạt chảy ngược với luồng khí của quạt laøm tăng đñộ sạch vaø laø phương phaùp coù nhiều ưu đñiểm đñược sử dụng rộng raõi hiện nay. Nhược đñiểm laø phaân bố doøng khí khoâng đñều treân khoảng khoâng gian cần laøm sạch. - Phaân loại theo kích thước: Sự khaùc nhau về chiều rộng vaø chiều daày, đñể laøm sạch vaø phaân loại ta duøng caùc loại saøng. Sự khaùc nhau về chiều daøi, đñể phaân loại ta duøng trống phaân loại. - Saøng lỗ troøn: Duøng đñeå phaân loại, laøm sạch hạt dựa vaøo sự khaùc nhau về chiều rộng của hạt, hạt muốn lọt qua lỗ saøng dễ daøng thì trong chuyển đñộng của hạt phải coù pha nhảy, nghĩa laø hạt phải dựng thẳng đñứng leân - Sàaøng lỗ daøi: Duøng đñể phaân loại dựa vaøo sự khaùc nhau về chiều daøy của hạt. Nếu chiều daøy d của hạt lớn hơn chiều rộng D của lỗ saøng thì hạt sẽ khoâng lọt qua lỗ saøng, ngược lại nếu d < D thì hạt sẽ lọt qua lỗ saøng * Caáu taïo maùy ñaäp luùa vôùi boä phaän ñaäp loïai doïc truïc: boä phaän laøm vieäc goàm - Troáng ñaäp: chia laøm 3 phaàn + Phaàn thöù nhaát goàm caùc caùnh vô luùa coù nhieäm vuï vô heát löôïng luùa maø baêng chuyeàn hay ngöôøi ñöa vaøo + Phaàn thöù hai laø caùc thanh khía nghieâng vaø caùc ñoaïn thanh khía thaúng chen giöõa coù nhieäm vuï chuyeån luùa theo chieàu doïc truïc, chaø xaùt khoái luùa vaøo maùng troáng + Phaàn thöù ba laø caùc thanh khía thaúng nhieäm vuï ñaäp noát rôm, phaân ly hoãn hôïp rôm-haït tröôùc khi ñöa rôm ra ngoaøi. - Maùng troáng: laø moät hình truï oâm heát phaàn caùnh vô, phía tröôùc boá trí caùc gaân xoaén ñeå laøm khoái luùa dòch chuyeån giöõa troáng vaø maùng. Phía sau goàm 2 phaàn, phaàn döôùi gioáng caùc maùy khaùc phaân ly haït, phaàn treân laø naép. Öu ñieåm: giaûm ñöôïc toác ñoä troáng ñaäp, quaù trình phaân ly haït trieät ñeå ngay trong khe hôû ñaäp cuûa maùy ñaäp doïc truïc, haàu nhö khoâng coù haït theo rôm. 3/ Caáu taïo maùy ñaäp luùa vôùi boä phaän ñaäp loïai tieáp tuyeán-doïc truïc raêng thaúng: boä phaän laøm vieäc goàm coù -Troáng ñaäp: phaàn 1 boá trí nhieàu raêng nhaèm taêng khaû naêng ñaäp luùa, chuû yeáu chaø saùt . voø khoái luùa vôùi maùng troáng ñeå taùch heát haït. -Maùng troáng: gioáng nhö maùng troáng cuûa troáng ñaäp tieáp tuyeán nhöng goùc oâm lôùn 1800 - Naép troáng: coù phaân boå caùc gaân xoaén. Caùc gaân naøy chính laø phaàn daãn höôùng cho khoái rôm di chuyeån doïc truïc maùy ñaäp. Nhöôïc ñieåm: chæ ñaùp öùng ñöôïc vieäc giaûm vaän toác ñaäp, giaûm ñoä naùt haït, ñoä soùt haït nhoû nhöng naêng suaát vaãn coøn thaáp. Sô ñoà maùy ñaäp tieáp tuyeán doïc truïc raêng thaúng 1. Naép che 2. Troáng ñaäp 4. Quaït 3. Baøn caáp lieäu 5. Maùng höùng haït 8. Saøng 7. Taám chaén gioù 9. Cöûa thoùat rôm * Caáu taïo maùy ñaäp luùa vôùi boä phaän ñaäp loïai tieáp tuyeán-doïc truïc raêng baûn - Troáng ñaäp: 1 m chieàu daøi troáng raêng thaúng 80 – 90 raêng 1 m chieàu daøi troáng raêng baûn 8 – 12 raêng. Raêng boá trí theo ñöôøng xoaén oác 3 ñaàu moái. α = 350 Goùc nghieâng giöõa maët raêng troáng vôùi ñöôøng sinh cuûa troáng, ñaåy vaät lieäu doïc truïc. β = 650 Veát raêng roäng leân, ñaåy vaät lieäu di chuyeån lieân tuïc γ = 0 Ñaåy vaät lieäu ra xa maët troáng ñaäp, - Maùng troáng: coù hai phaàn, maùng döôùi cuøng coù goùc oâm 1800 , hai maùng nhoû hai beân 30 – 450. - Naép troáng: hình truï troøn bao boïc moät phaàn coøn laïi cuûa troáng maø maùng troáng oâm khoâng heát. Phaàn naøy chæ coù taùc duïng daãn höôùng, khoâng taùch haït, haït vaãn rôi xuoáng maùng troáng. - Keát caáu saøng: Thoâng thöôøng caùc loïai saøng ñeàu coù daïng loã troøn, saøng treân coù ñöôøng kính loã 16mm, saøng döôùi coù ñöôøng kính loã 14 mm. Saøng boá trí laéc ngang hay laéc doïc, duøng quaït ly taâm hay doïc truïc. Haàu heát caùc maùy ñaäp tieáp tuyeán doïc truïc hieän nay ñeàu söû duïng quaït doïc truïc. Nhieäm vuï cuûa quaït laø thoåi saïch khoûi haït nhöõng laù gaõy, buïi baån trong quaù trình haït rôi töø maùng troáng leân maët saøng, töø maët saøng 1 xuoáng maët saøng 2 vaø töø saøng 2 xuoáng maùng höùng haït