Bài giảng Kinh tế quốc tế - Chương 2 Qui luật lợi thế so sánh

GV NGUYEN HUU LOC UEHChương 2: Qui luật Lợi thế So sánh The Law of Comparative AdvantageMục tiêu: giúp sinh viênHiểu qui luật lợi thế so sánhHiểu quan hệ giữa chi phí cơ hội và giá so sánh hàng hóaGiải thích cơ sở của thương mại quốc tế và trình bày các lợi ích có từ thương mại quốc tế trong điều kiện chi phí không đổiNội dungChủ nghĩa Trọng thươngThương mại quốc tế dựa trên Lợi thế tuyệt đối: Adam SmithThương mại quốc tế dựa trên Lợi thế so sánh: David RicardoLợi thế so sánh và Chi phí cơ hộiCơ sở và lợi ích thương mại quốc tế khi chi phí không đổi.1/1/2013Chủ nghĩa Trọng thương1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHChủ nghĩa Trọng thươngĐề cao vai trò xuất nhập khẩu: ngoại thương gắn liền với tăng trưởng và lợi ích quốc gia.Quốc gia phải duy trì tình trạng cán cân thương mại thặng dư: X>M. - Chính sách ngoại thương nhằm tăng VA cho sản phẩm xuất khẩu.- Bảo hộ mậu dịch: tariffs & subsidies.- Tăng dự trử vàng.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHGV NGUYEN HUU LOC UEHĐộc quyền ngoại thương 1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHNhận xétNhấn mạnh đóng góp tích cực của ngoại thương của một quốc gia vào tăng trưởng kinh tế.Can thiệp của chính phủ vào ngoại thương là cần thiết: thuế quan & NTBs1/1/2013Mercantilism - A belief, popular in the 16th century, that national prosperity results from maximising exports and minimising imports. - The economic doctrine in which government intervention of foreign trade is of paramount importance for ensuring the prosperity and security of the state. 1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEH1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHNorth Korea near-autarkic economyNorth Korea has an industrialised, near-autarkic, highly centralized command economy. North Korea is one of only two (along with Cuba) with an government-planned, state-owned economy.North Korea's isolation policy means that international trade is highly restricted, hampering a significant potential for economic growth.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEH The North Korean economy is nationalizedFood rations, housing, healthcare, and education is offered from the state for free. In order to increase productivity from agriculture and industry, since the 1960s the government has introduced a number of management systems such as the Taean work system.Major industries include military products, machine building, electric power, chemicals, mining, metallurgy, textiles, food processing and tourism.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHGDP Growth of North Korea economy by year2000200120022003200420052006200720081.3 %3.7 %1.2 %1.8 %2.2 %1.0 %1.6 %1.8 %3.7 %In the 21st century, GDP growth has been slow but steady, although in recent years, growth has gradually accelerated to 3.7% in 2008, the fastest pace in almost a decade, largely due to a sharp growth of 8.2% in the agricultural.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHChỉ số Openess -Index Triều Tiên thấp36% dân số làm nông nghiệp, đánh bắt thủy hải sản, 24% làm công nghiệp. Trung Quốc là bạn hàng chủ yếu.Năm 2008 tổng kim ngạch thương mại giữa Trung Quốc và Triều Tiên chỉ 2,8 tỉ USD. 1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEH Hàn Quốc - Openess Index caoChỉ 3% dân số làm nông nghiệp.2008, kim ngạch ngoại thương với Trung Quốc 186 tỉ USD trong đó Hàn Quốc xuất siêu đến 32,5 tỉ USD.Thượng Hải chiếm 50% tổng kim ngạch. Trung Quốc mua của Hàn, máy đào đất khổng lồ để bạt núi, đào kênh chứ không phải xe Hyundai hay Daewoo. Trung Quốc nhập siêu với Hàn Quốc do trình độ công nghiệp nặng vẫn cần thiết bị Hàn. (Tân Hoa xã 14-1-2010) 1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHHàn Quốc2009 là quốc gia cải thiện tốt về môi trường kinh doanh. 6 tháng đầu 2010, kinh tế tăng trưởng 7,1%. 2012 là nước có mức nợ thấp nhất trong 34 quốc gia OECD. Tỷ lệ nợ quốc gia trên GDP là 33,6% so với Nhật là 211%, là chỉ số chính về tình trạng lành mạnh tài chính của quốc gia (Nguồn Korea Herald, TTCN 16/9/12)1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHHàn QuốcGDP năm 2011 là 1.100 tỷ USD đứng thứ 13 trên thế giới, ngang Australia.Về quy mô kinh tế và đây là năm thứ hai liên tiếp Hàn Quốc duy trì được vị trí này.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHHàn QuốcTăng trưởng kinh tế năm 2011 ở mức 5%. Năm 2010, thu nhập bình quân đầu người của Hàn Quốc (GNI) sẽ vượt 20.000 USD, lần đầu tiên kể từ sau khi đạt kỷ lục 22.000 USD/người năm 2007.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHS. Korea v.s N. KoreaSo với tổng kim ngạch thương mại giữa Trung Quốc và Triều Tiên chỉ 2,793 tỉ USD năm 2008, thì buôn bán TQ với Hàn Quốc gấp 66 lần so với Triều Tiên.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEH S. Korea v.s N. KoreaGDP 2009 S. KoreaN. KoreaGDP809,7 tỉ USD 28,2 tỉ USDGDP per capita (PPP)28.000 USD1.900 USD (Nguồn: Yonhap, Ria Novosti, TT, PL 19/3/2010)1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHNeo MercantilismChính sách trọng thương dù mang tính cực đoan nhưng vẩn thấy áp dụng nhiều hiện nay thậm chí ở DCs như bảo hộ mậu dịch nông sản CAP, thuế chống phá giá tại châu Âu, trợ giá bông, bảo hộ công nghiệp dệt tại Hoa kỳ, bảo hộ nông sản ở Nhật 1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHA case study: Neo Mercantilism2002, ngại sức cạnh tranh cá nhập khẩu từ Việt Nam, chủ trại nuôi catfish Mỹ đã thuyết phục Quốc hội thông qua một đạo luật khẳng định cá tra và cá ba sa Việt Nam không phải là catfish và không thể bán ra thị trường với nhãn catfish và phải bán với tên“basa”, “tra”, “swai”. Dù vậy, người Mỹ vẫn chuộng cá ba sa và cá tra vì giá rẻ và ngon. Không cạnh tranh được cá Việt Nam, 2003, các chủ trại cá lại vận động DOC áp thuế chống bán phá giá đối với cá ba sa và cá tra là 36% và 64%. The Wall Street Journal (20-5-2009) phê phán chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ: Bộ Nông nghiệp Mỹ cân nhắc xếp cá ba sa và cá tra của Việt Nam vào hạng catfish trong Dự luật Nông trại 2008: catfish nhập khẩu phải chịu kiểm tra chất lượng an toàn gay gắt hơn so với cá tra và cá ba sa.GV NGUYEN HUU LOC UEH1/1/2013 Tích trữ vàng phòng sự mất giá tiền tệ2011, Nga, Mexico và Thái Lan mua vàng trị giá 6 tỷ USD.Mexico mua 100 tấn vàng từ tháng 1/2011, Nga mua thêm 18,8 tấn, nâng lượng vàng dự trữ của Nga lên 811,1 tấn, và Thái Lan mua thêm 9,3 tấn, tổng dự trữ lên 108,9 tấn.Mexico mua 4,6 tỷ USD; 3,5% tổng vàng sản xuất hàng năm trên thế giới. Tổng lượng vàng dự trữ trong nước trị giá 131,3 tỷ USD tính đến 4/2011.Năm 1980, khi vàng thế giới tăng lên mức 850 USD/Oz, nhiều quốc gia mua vàng để để phòng sự mất giá của hệ thống tiền tệ.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHGV NGUYEN HUU LOC UEHHạn chếChưa xác định được cơ sở mậu dịch quốc tế : một quốc gia tham gia ngoại thương dựa vào lợi thế gì với các nước khác?Không đề xuất được mô hình mậu dịch của một nước: chính phủ cần can thiệp chuyên môn hoá tập trung vào sản phẩm nào cho khu vực xuất khẩu và nhập khẩu sản phẩm nào thì nguồn lực quốc gia được sử dụng hiệu quả?Cho rằng không phải các nước tham gia mậu dịch quốc tế đều thu lợi ích: nước nhập siêu bị thiệt hại.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHThương mại quốc tế dựa vào Lợi thế tuyệt đối1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHNội dungVai trò cá nhân và kinh tế tư nhân.Bí quyết năng suất nằm trong nguyên lý phân công lao động (Nguồn gốc Thịnh vượng của các Quốc gia, A Smith, 1776).Lợi ích của phân công lao động phụ thuộc tỉ lệ thuận vào qui mô thị trường.Ngành kinh tế quốc gia khác nhau giử vị trí như người công nhân trong việc phân chia nhiệm vụ nhằm đạt sự chuyên môn hoá quốc tế về lao động.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHCơ sở thương mại quốc tế là lợi thế tuyệt đối về năng suất lao động.Các nước có xu hướng xuất khẩu các sản phẩm có năng suất lao động tuyệt đối cao và nhập khẩu các sp có năng suất tuyệt đối thấp.Mô hình: nếu trong một đơn vị thời gian như nhau, QG1 sx a1 sp A, b1 sp B QG2 sx a2 sp A, b2 sp B thì: a1 > a2 QG1 xk A nk B; b1 a2/b2 thì QG1 xk A nk B, còn QG2 xk B nk A.Ngược lại a1/b1 α’ > α thì β’ < β và tgx là hàm đồng biến1/1/2013Đường giới hạn khả năng sản xuất và vấn đề sử dụng nguồn lực quốc gia1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHCơ sở và lợi ích thương mại quốc tế khi chi phí không đổiLợi ích của ngoại thương: di chuyển từ trên đường giới hạn khả năng sản xuất (điểm A) ra ngoài đường giới hạn khả năng sản xuất (điểm E).Nguyên nhân: nguồn lực quốc gia được sử dụng hiệu quả hơn nền kinh tế tự cấp tự túc. Do trao đổi (open-door policy) và chuyên môn hoá sản phẩm (specialization) có lợi thế cạnh tranh vì đánh đổi nguồn lực ít hơn các nước khác.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHGV: NGUYEN HUU LOC*1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHKiểm định Mô hình Ricardo Năng suất lao động tuyệt đối LDCs thấp hơn DCs rất nhiều. VN nhập siêu từ Trung quốc 4,4 tỉ USD (2006) lên 7,5 tỉ USD (2007) thì VN xuất siêu lớn sang Hoa kỳ và EU là các nước có công nghệ tiên tiến và năng suất lao động tuyệt đối cao hơn VN ơ tất cả các ngành SX (Source: GSO 2007).Kiểm định McDougall.Kiểm định Bela Balassa.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHKiểm định Mô hình Ricardo: Kieåm ñònh McDougall1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHNghiên cứu tiên phong về lợi thế so sánh: công bố 1951.So sánh tỷ lệ xuất khẩu giửa Mỷ và Anh với tỷ lệ năng suất lao động giửa hai nước nầy trong 20 ngành công nghiệp.Hàm hồi qui có hệ số góc dương: các nước có xu hướng xuất khẩu tương đối lớn các sản phẩm có năng suất lao động tương đối cao.Kiểm định McDougall1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHKiểm định Bela Balassa(Source: An Empirical Demonstration of Classical Comparative Cost Theory, Review of Economics and Statistics 4, August 1963) So sánh tỷ lệ xuất khẩu Mỹû &Anh với tỷ lệ năng suất lao động giữa hai nước nầy, năm 1951, trong 26 ngành công nghiệp.Hàm hồi qui đơn và đồ thị cho thấy những ngành công nghiệp Mỹû có năng suất lao động tương đối cao hơn Anh thì Mỹ xuất khẩu ở ngành công nghiệp đó: đường xu thế có độ dốc dương.Thương mại quốc tế dựa trên lợi thế so sánh chứ không là lợi thế tuyệt đối: dù Anh có năng suất lao động tuyệt đối thấp hơn nhưng Anh vẩn xuất khẩu sang Mỷ và xuất khẩu lớn hơn Mỹ 12/26 ngành.1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEHGV NGUYEN HUU LOC UEH1/1/2013Good Luck!حظ سعيدसौभाग्य 祝您好运 Lycka till!Bonne Chance!buena suerte頑張ってудачи Viel Glück onnea buona fortuna 행운을 빕니다 Thanks for being a great class in UEH!1/1/2013GV NGUYEN HUU LOC UEH