Bài dạy Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương 7: Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người mới

CHƯƠNG BẢY1TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC VÀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚII/ NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA1/- Khái niệm văn hóa theo tư tưởng Hồ Chí Minha/- Định nghĩa về văn hóab/- Quan điểm về xây dựng nền văn hóa mới2/- Quan điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hóaa/- Quan điểm về vị trí và vai trò của văn hóa trong đời sống xã hội2 Một là, văn hóa là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng Hai là, văn hóa không thể đứng ngoài mà phải ở trong kinh tế và chính trị, phải phục vụ nhiệm vụ chính trị và thúc đẩy sự phát triển của kinh tế3b/- Quan điểm về tính chất của nền văn hóa- Ba tính chất: tính dân tộc, tính khoa học và tính đại chúngc/- Quan điểm về chức năng của văn hóaMột là, bồi dưỡng tư tưởng đứng đắn và những tình cảm cao đẹpHai là, mở rộng hiểu biết, nâng cao dân tríBa là, bồi dưỡng những phẩm chất, phong cách và lối sống tốt đẹp, lành mạnh; hướng con người đến chân, thiện, mỹ để hoàn thiện bản thân43/- Quan điểm của Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực chính của văn hóaa/- Văn hóa giáo dục - Mục tiêu - Nội dung giáo dục - Phương châm, phương pháp giáo dục - Đội ngũ giáo viên-b/- Văn hóa văn nghệ Một là, văn hóa văn nghệ là một mặt trận, nghệ sĩ là chiến sĩ, tác phẩm văn nghệ là vũ khí sắc bén trong đấu tranh cách mạng Hai là, văn nghệ phải gắn với thực tiễn của đời sống nhân dân Ba là, phải có những tác phẩm văn nghệ xứng đáng với thời đại mới của đất nước và dân tộcc/- Văn hóa đời sống Văn hóa đời sống thực chất là đời sống mới, được Hồ Chí Minh nêu ra với ba nội dung: đạo đức mới, lối sống mới và nếp sống mới5II/- TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC1/- Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đứca/- Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đứcĐạo đức là cái gốc của người cách mạngĐạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hộib/- Nguồn gốc tư tưởng đạo đức Hồ Chí MinhTruyền thống đạo đức của dân tộcNhững tinh hoa đạo đức của nhân loại: Phương Đông, P.TâyTư tưởng đạo đức của Mác-Ănghen-Lêninc/- Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạngTrung với nước, hiếu với dânCần kiệm liêm chính, chí công vô tưThương yêu con người, sống có tình nghĩaCó tinh thần quốc tế trong sáng6d/- Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới:Có 3 nguyên tắc:Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đứcXây đi đôi với chốngPhải tu dưỡng đạo đức suốt đời2/- Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minha/- Học tập và làm theo tư tưởng Hồ Chí MinhHồ Chí Minh xác định những phẩm chất đạo đức cần thiết đối với sinh viên, thanh niên, trí thứcThanh niên phải có đức, có tài(Đức:đạo đức cách mạng)7Trong bài nói chuyện tại đại hội sinh viên việt nam lần 2 (7/5/1958), những phẩm chất đó được Người tóm tắt trong “6 cái yêu”YÊU TỔ QUỐCYÊU NHÂN DÂNYÊU CHỦ NGHĨA XÃ HỘIYÊU LAO ĐỘNGYÊU KHOA HỌC VÀ KỶ LUẬT8b/- Nội dung học tập theo tư tưởng Hồ Chí Minh Một là, học trung với nước, hiếu với dân, suốt đời đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng con người Hai là, học cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, đời riêng trong sáng, nếp sống giản dị, đạo đức khiêm tốn Ba là đức tin tuyệt đối vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng nhân dân và hết lòng hết sức phục sự nhân dân, luôn nhân ái, vị tha, khoan dung và nhân hậu với con người Bốn là học về tấm gương về ý chí, nghị lực, tinh thần to lớn, quyết tâm vượt qua mọi thử thách, gian nguy để đạt mục đích cuộc sống9III/- TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI1/- Quan điểm của Hồ Chí Minh về con ngườia/- Con người được nhìn nhận như một chỉnh thểb/- Con người cụ thể, lịch sửc/- Bản chất của con người mang tính xã hội102/- Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người và chiến lược trồng ngườia/- Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con ngườiCon người là vốn quí nhất, nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp cách mạngCon người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng, phải coi trọng, chăm sóc, phát huy nhân tố con ngườib/- Quan điểm của Hồ Chí Minh về chiến lược trồng người11Trồng người là yêu cầu khách quan, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cách mạng.“Muốn xây dựng CNXH trước hết cần có những con người XHCN”.Chiến lược trồng người là một trọng tâm, một bộ phận hợp thành của chiến lược phát triển kinh tế, xã hội.12KẾT LUẬNNghiên cứu chương VII tư tưởng HCM về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người mới phải thấy được giá trị to lớn trên cả lý luận và thực tiễn, đối với dân tộc Việt Nam và đối với thời đại mà trước hết là với sự nghiệp đổi mới đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa ở nước ta hiện nay:13Trên lĩnh vực văn hóa:HCM đã sớm nhận thấy vai trò, sức mạnh của văn hóa, đưa văn hóa vào chiến lược phát triển đất nước .Giá trị quốc tế to lớn của tư tưởng văn hóa HCM “là hiện thân của những khát vọng của các dân tộc”.14 Trên lĩnh vực đạo đức:Đóng góp to lớn của HCM vào tư tưởng đạo đức dân tộc và chủ nghĩa Mác Lênin. HCM đã phát triển, hoàn thiện tư tưởng đạo đức Mác Lênin, tạo ra một cuộc cách mạng trên lãnh vực đạo đức ở VN.Tác dụng to lớn, ý nghĩa quan trọng của cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM 15Về xây dựng con người mới:Ý nghĩa lý luận của tư tưởng HCM về xây dựng con người mới đối với sự nghiệp giáo dục đào tạo con người VN, coi con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực.Từ nhận thức đó Đảng ta xác định giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu.16Ý nghĩa thực tiễn của tư tưởng HCM về xây dựng con người mới:Bồi dưỡng phát huy nhân tố con người, phát huy tính tự giác, năng động của cá nhân kết hợp với xây dựng hạ tầng, đời sống xã hội như giáo dục, y tế, phúc lợi cộng đồng.Chăm lo cho hạnh phúc của con người là mục tiêu phấn đấu của chế độ ta. Suy cho cùng đó cũng là tư tưởng tất cả vì con người, vì độc lập, tự do, hạnh phúc của con người, của dân tộc, của nhân loại.17Muốn con người trở thành vừa là mục tiêu, vừa là động lực phải phát huy vai trò của giáo dục - đào tạo . Trồng người là để phát triển toàn diện con người, hướng con người tới chân - thiện - mỹ . → Tư tưởng văn hóa - đạo đức - xây dựng con người mới là bộ phận quan trọng trong hệ thống tư tưởng HCM. Nó trở thành một bộ phận của văn hóa dân tộc, là ngọn đèn pha soi đường để xây dựng một nền văn hóa đạo đức mới ở ViệtNam . Do vậy học tập, nghiên cứu cũng như noi theo tấm gương đạo đức HCM không chỉ là để nhận thức mà còn là trách nhiệm của mỗi người để nhằm xây dựng đất nước ta thành một quốc gia văn minh, giàu mạnh .18