30 câu hỏi ôn tập môn kinh tế chính trị

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP KINH TẾ CHÍNH TRỊ có trả lời Câu 1: Đối Tượng Nghiên Cứu Của Kinh Tế Học Chính Trị Câu 2 : Tái Sản Xuất Xã Hội Là Gì ? Câu 3 : Hàng Hóa Và Thuộc Tính Của Hàng Hóa? Tính Chất Hai Mặt Của Lao Động Sản Xuất Hàng Hóa ?Phân Biệt Lao Động Xã Hội – Lao Động Tư Nhân , Lao Động Giản Đơn – Lao Động Phức Tạp ? Câu 4: Trình Bày Nội Dung Yêu Cầu Và Tác Dụng Của Quy Luật Giá Trị ? Câu 5: Sự Chuyển Hóa Thành Tư Bản ? Câu 6: Sản Xuất Giá Trị Thặng Dư – Quy Luật Kinh Tế Cơ Bản Của Chủ Nghĩa Tư Bản ? Câu 7: Tích Lũy Tư Bản ? Quy Luật Tích Lũy Tư Bản ? Câu 8: Lợi Nhuận Bình Quân Và Giá Cả Sản Xuất ? Sự Hình Thành Giá Trị Thị Trường ? Cạnh Tranh Ngành ?Sự Chuyển Hóa Giá Trị Hàng Hóa Thành Giá Trị Câu 9: Tư Bản Cho Vay ,Lợi Tức ? Công Ty Cổ Phần ? Thị Trường Chứng Khoán ? Câu 10: Nêu Các Hình Thức Địa Tô ? Câu 11: Tăng Trưởng Kinh Tế Và Hiệu Quả Kinh Tế ? Câu 12 : Những Đặc Điểm Kinh Tế Cơ Bản Của Chủ Nghĩa Tư Bản Độc Quyền ? Câu 13: Trình Bày Tính Tất Yếu Khách Quan Của Sự Tồn Tại Nhiều Thành Phần Kinh Tế trong Thời Kỳ Quá Độ Lên Cnxh ở Nước Ta ? Câu 14: Nêu Các Thành Phần Kinh Tế Và Phân Tích Vai Trò Của Mỗi Thành Phần Kinh Tế Trong Nền Kinh Tế Quá Độ Ơû Nước Ta Hiện Nay ? Câu 15: Nguyên Nhân Ra Đời , Bản Chất , Những Biểu Hiện Chủ Yếu Của Chủ Nghĩa Tư Bản Tư Bản Độc Quyền Nhà Nước ? Câu 16 : Tại Sao Phải Thực Hiện Công Nghiệp Hóa Hiện Đại Hóa Và Công Nghiệp Hoá Hiện Đại Hóa Nhằm Mục Đích Gì ? Câu 17: Nội Dung Chủ Yếu Của Công Nghiệp Hóa Hiện Đại Hóa Xã Hội Chủ Nghĩa , Vận Dụng Vào Điều Kiện Nước Ta Hiện Nay ? Câu 18: Phân Tích Những Điều Kiện Để Thực Hiện Công Nghiệp Hóa Hiện Đại Hóa ? Câu 19: Phân Tích Tính Tất Yếu Khách Quan Của Việc Phát Triển Kinh Tế Hàng Hóa Theo Định Hướng Xã Chủ Nghĩa ? Câu 20 : Phân Tích Những Đặc Điểm Của Nền Kinh Tế Hàng Hóa Theo Định Hướng Xã Chủ Nghĩa ? Câu 21: Điều Kiện Và Phương Hướng Để Phát Triển Kinh Tế Hàng Hóa Ơû Nước Ta ? Câu 22: Phân Tích Lợi Ích Kinh Tế, Hệ Thống Lợi Ích Kinh Tế ? Câu 23: Những Ưu Điểm Và Nhược Điểm Của Nền Kinh Tế Thị Trường Câu 24: Chất Và Lượng Của Giá Trị Hàng Hóa Câu 25: Chức Năng Của Tiền Tệ Câu 26: Công Thưc Chung Của Tư Bản Câu 27: Hàng Hóa Sức Lao Động Câu 28: Hai Phương Pháp Sản Xuất Ra Thặng Dư Câu 29: Mối Quan Hệ Giữa Lợi Nhuận Và Giá Trị Thặng Dư Câu 30: Tỉ Suất Lợi Nhuận Bình Quân

pdf56 trang | Chia sẻ: aloso | Lượt xem: 2283 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu 30 câu hỏi ôn tập môn kinh tế chính trị, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ieän ñaïi hoaù ñöôïc tieán haønh trong ñieàu kieän theá giôùi ñaõ traûi qua 2 cuoäc caùch maïng khoa hoïc – kyõ thuaät dieãn ra trong xu höôùng toaøn caàu hoaù, khu vöïc hoaù. Trong khi ñoù cuoäc caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät cuûa nöôùc ta phaûi goàm caû cô khí hoaù vaø hieän ñaïi hoaù, coi noù laø then choát, laø ñoäng löïc cho söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån beàn vöõng. Vieäc trang bò kyõ thuaät vaø coâng ngheä hieän ñaïi coøn thöïc hieän thoâng qua nhaän chuyeån giao coâng ngheä môùi töø caùc nöôùc tieân tieán. Nhaän chuyeån giao coâng ngheä môùi laø caùch ñi sôùm ñöa nhanh nöôùc ta leân hieän ñaïi gaén vôùi ruùt ngaén con ñöôøng phaùt trieån hieän ñaïi. Vieäc nhaän chuyeån giao coâng ngheä môùi laø söï chuyeån ñoåi quyeàn sôû höõu vaø quyeàn söû duïng haøng hoaù kyõ thuaät coâng ngheä töø caùc nöôùc kyõ thuaät tieân tieán sang caùc nöôùc coù neàn kinh teá keùm hoaëc ñang phaùt trieån. Neáu nhö haøng hoaù thoâng thöôøng thì söï vaän ñoäng cuûa noù ñi töø nôi coù giaù thaáp ñeán nôi coù giaù cao, coøn traùi ngöôïc laïi haøng hoaù kyõ thuaät coâng ngheä thì ñi töø nôi coù trình ñoä cao ñeán nôi coù trình ñoä thaáp. Ñeå thöïc hieän vieäc nhaän chuyeån giao caàn coi troïng caùc ñieàu kieän veà voán vaø ñoäi nguõ laøm coâng taùc nhaän chuyeån giao... Xaây döïng cô caáu kinh teá hôïp lyù vaø phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi : Cô caáu kinh teá laø toång theå caùc moái quan heä kinh teá giöõa caùc ngaønh, caùc vuøng, caùc lónh vöïc, caùc ñôn vò vaø caùc thaønh phaàn kinh teá trong neàn kinh teá quoác daân. Ngaøy nay trong kinh teá thò tröôøng, phuø hôïp laø cô caáu kinh teá môû cô caáu inh teá höôùng ngoaïi. Theá giôùi ñang phaùt trieån vaø ña daïng. Vì vaäy xaây döïng vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá phaûi hôïp lyù vaø ña daïng. Chuyeån dòch vaø xaây döïng cô caáu kinh teá phaûi coù ñöôïc tính hôïp lyù: Phaûn aùnh ñöôïc vaø ñuùng caùc quy luaät khaùch quan, nhaát laø quy luaät kinh teá. Phuø hôïp vôùi xu höôùng cuûa tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät vaø coâng ngheä hieän ñaïi. cho pheùp khai thaùc toái ña moïi tieàm naêng vaø lôïi theá cuûa ñaát nöôùc. Thöïc hieän söï phaân coâng hôïp taùc quoác teá theo xu höôùng quoác teá hoaù. Noäi dung chính cuûa coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù ñöôïc vaän duïng ôû nöôùc ta : Thöïc hieän coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù ôû noâng nghieäp vaø noâng thoân. Trong ñoù coi troïng vieäc phaùt trieån veà noâng, laâm, ngö nghieäp. Thöïc hieän thuûy lôïi hoaù, ñieän khí hoaù ... Phaùt trieån coâng nghieäp : Öu tieân caùc ngaønh cheá bieán löông thöïc – thöïc phaåm, saûn xuaát haøng tieâu duøng , haøng xuaát khaåu ... Phaùt trieån coù choïn loïc moät soá ngaønh coâng ngheä thoâng tin, moät soá ngaønh coâng nghieäp naëng. Xaây döïng keát caáu haï taàng theo höôùng : khaéc phuïc tình traïng xuoáng caáp cuûa heä thoáng giao thoâng vaän taûi hieän coù, naâng caáp vaø môû roäng theâm moät soá tuyeán giao thoâng troïng yeáu ... Phaùt trieån nhanh du lòch, caùc dòch vuï haøng khoâng, haøng haûi, böu chính vieãn thoâng, thöông maïi, vaän taûi, taøi chính ... Phaùt trieån hôïp lyù caùc vuøng kinh teá laõnh thoå theo höôùng trieät ñeå khai thaùc caùc lôïi theá vaø tieàm naêng cuûa töøng vuøng, lieân keát hoã trôï nhau laøm cho taát caû caùc vuøng ñeàu phaùt trieån. Môû roäng vaø naâng cao hieäu quaû kinh teá ñoái ngoaïi. Caâu 18: Phaân Tích Nhöõng Ñieàu Kieän Ñeå Thöïc Hieän Coâng Nghieäp Hoùa Hieän Ñaïi Hoùa ? Taïo nguoàn voán : Cô caáu tích luõy voán bao goàm trong vaø ngoaøi nöôùc. Nguoàn voán töø noäi boä neàn kinh teá : Nguoàn voán trong nöôùc bao goàm : caùc nguoàn ngaân saùch nhaø nöôùc, tieát kieäm cuûa daân cö ... Nguoàn voán ngaân saùch nhaø nöôùc laø soá cheânh leäch giöõa soá toång thu so vôùi toång soá chi tieâu thöôøng xuyeân cuûa ngaân saùch nhaø nöôùc. Do ñoù noù phuï thuïoâc vaøo caùc yeáu toá sau : + Taêng hay giaûm toång soá thu naân saùch, maø chuû yeáu thoâng qua heä thoáng thueá. + Vieäc baùn hay cho thueâ moät soá taøi saûn thuoäc sôû höõu toaøn daân. + Taêng hay giaûm caùc khoaûn chi tieâu thöôøng xuyeân cuûa ngaân saùch. Nguoàn voán cuûa daân cö : laâu nay nguoàn voán naøy chöa ñöôïc ñaùnh giaù ñuùng möùc, chöa coù phöông thöùc huy ñoäng hôïp lyù ñeå taäp trung. Noù bao goàm : + Tieát kieäm cuûa daân cö töø thu nhaäp trong nöôùc. + Tieát kieäm cuûa caùc ñôn vò saûn xuaát kinh doanh. + Tieát kieäm cuûa caùc chuyeân gia, nhöõng ngöôøi ñi lao ñoäng, hoïc taäp vaø coâng taùc ôû nöôùc ngoaøi coù thu nhaäp ñem veà. + Tieát kieäm cuûa boä phaän daân cö coù thu nhaäp do thaân nhaân töø nöôùc ngoaøi göûi veà ... Nguoàn voán töø ngoaøi nöôùc : Ñaây laø nguoàn voán raát ña daïng nhö vieän trôï, vay nôï vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ... Vay nôï nöôùc ngoaøi cuûa chính phuû vaø caùc doanh nghieäp thoâng qua caùc toå chöùc tieàn teä, ngaân haøng theá giôùi. Ñaàu tö tröïc tieáp cuûa caùc toå chöùc vaø coâng ty nöôùc ngoaøi goàm ñaàu tö 100%, ñaàu tö töøng phaàn vaø lieân doanh... Nguoàn voán nöôùc ta ngaøy caøng taêng töø khi thöïc hieän chính saùch môû cöûa. Kinh teá thò tröôøng ñoøi hoûi phaûi coù thò tröôøng ñaàu tö , phaûi coù söï thoûa thuaän cuûa caùc beân, laáy ích lôïi kinh teá laøm chuaån, baøn baïc thoaû thuaän treân nguyeân taéc töï nguyeän ñoâi beân cuøng coù lôïi. Ñeå coù ñöôïc nhieàu voán thì chuùng ta phaûi taïo döïng ñöôïc söï oån ñònh treân 3 maët sau ñaây: + OÅn ñònh phaùp lyù ( luaät leä) + OÅn ñònh chính trò xaõ hoäi. + OÅn ñònh kinh teá. Nhöng vaán ñeà quan troïng vaãn laø vieäc söû duïng voán coù hieäu quaû. Xaây döïng ñoäi nguõ caùn boä vaø coâng nhaân : Söï nghieäp coâng nghieäp hoaù laø söï nghieäp cuûa toaøn daân, trong ñoù ñoäi nguõ caùn boä laø cöïc kyø quan troïng. Yeáu toá con ngöôøi laø heát söùc quan troïng. Vì vaäy Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta xaùc ñònh giaùo duïc vaø ñaøo taïo laø quoác saùch. Ñaàu tö vaøo con ngöôøi laø ñaàu tö chieàu saâu, trong söï nghieäp coâng nghieäp hoaù con ngöôøi luoân ñoùng vai troø laø nhaân toá trung taâm haøng ñaàu. Höôùng xaây döïng ñoäi nguõ caùn boä laø : Veà cô caáu phaûi ñoàng boä, bao goàm caùn boä khoa hoïc, caùn boä quaûn lyù, caùn boä kinh doanh vaø coâng nhaân kyõ thuaät laønh ngheà... Veà quy moâ vaø toác ñoä : phaûi ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu moãi böôùc tieán trieån cuûa quaù trình coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù vaø phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Veà trình ñoä : phaûi hieän ñaïi, gioûi veà chuyeân moân vaø vöõng veà chính trò. Ñi ñoâi vôùi vieäc xaây döïng ñoäi nguõ caàn chuù troïng tôùi vieäc söû duïng, chaêm lo, boài döôõng cho hoï veà moïi maët. Ñieàu tra cô baûn naém vöõng taøi nguyeân vaø tình hình kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Nghieân cöùu vaø öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät. Phaûi ñaåy maïnh khoa hoïc öùng duïng phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, ñieàu kieän con ngöôøi vaø ñaát nöôùc Vieät Nam. Phaûi xoaù boû phöông thöùc quaûn lyù haønh chính bao caáp, môû roäng quyeàn chuû ñoäng cuûa cô sôû nghieân cöùu vaø trieån khai. Môû roäng hôïp taùc quoác teá, gaén khoa hoïc coâng ngheä vôùi saûn xuaát vaø caùc muïc tieâu kinh teá. Môû roäng quan heä kinh teá ñoái ngoaïi : Phaûi coù chính saùch ngoaïi giao höõu hieäu ñeå tranh thuû ñöôïc nhieàu voán vaø khoa hoïc coâng ngheä tieân tieán cuûa theá giôùi. Toùm laïi : Ñeå phaùt huy ñöôïc nhöõng ñieàu kieän tieàn ñeà caàn thieát trong quaù trình coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc, phaûi thöïc hieän ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù, tích cöïc chuyeån maïnh sang cô cheá haïch toaùn kinh doanh theo quan heä thò tröôõng. Caâu 19: Phaân Tích Tính Taát Yeáu Khaùch Quan Cuûa Vieäc Phaùt Trieån Kinh Teá Haøng Hoùa Theo Ñònh Höôùng Xaõ Chuû Nghóa ? Quaù trình töø saûn xuaát nhoû ñi leân saûn xuaát lôùn ôû nöôùc ta laø quaù trình chuyeån hoaù neàn kinh teá mang naëng tính chaát töï caáp, töï tuùc thaønh neàn kinh teá haøng hoaù. Kinh teá haøng hoaù khoâng phaûi laø moät hình thaùi kinh teá xaõ hoäi rieâng bieät trong lòch söû , maø kinh teá haøng hoaù laø phöông thöùc phaùt trieån kinh teá chung cuûa loaøi ngöôøi cuûa nhieàu phöông thöùc saûn xuaát laø moät böôùc tieán cuûa lòch söû. Ngaøy nay nhaân loaïi chöa bieát ñeán phöông thöùc kinh teá naøo tieán boä hôn kinh teá haøng hoaù. Baát cöù moät quoác gia naøo muoán phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ñeàu phaûi phaùt trieån kinh teá haøng hoaù. Kinh teá haøng hoaù coù nhöõng öu theá sau : Xeùt theo naác thang tieán hoaù cuûa lòch söû phaùt trieån caùc phöông thöùc saûn xuaát kinh teá haøng hoaù laø moät hình thöùc phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát hôn haún saûn xuaát töï caáp, töï caáp. Ñaëc tröng cô baûn cuûa saûn xuaát haøng hoaù laø saûn xuaát ñeå trao ñoåi thoâng qua mua baùn, saûn xuaát cho ngöôøi khaùc cho xaõ hoäi. Lao ñoäng saûn xuaát haøng hoaù mang tính xaõ hoäi cao : Phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi phaùt trieån thoâng qua moái quan heä bình ñaúng giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn. Öu theá cuûa kinh teá haøng hoaù coøn theå hieän ôû choã ñaåy maïnh söï phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi treân cô sôû phaùt huy theá maïnh cuûa töøng ngöôøi, töøng ñôn vò kinh teá, töøng ñòa phöông, töøng quoác gia trong quan heä phaân coâng lao ñoäng quoác teá. Kinh teá haøng hoaù vaø caùc quy luaät vaän ñoäng cuûa noù laøm cho naêng suaát , chaát löôïng vaø hieäu quaû kinh doanh coù yù nghóa soáng coøn ñoái vôùi moïi ngöôøi saûn xuaát kinh doanh. Kinh teá haøng hoaù thuùc ñaåy quan heä hôïp taùc, lieân keát vaø caïnh tranh giöõa caùc ñôn vò kinh teá trong khuoân khoå phaùp luaät buoäc ngöôøi saûn xuaát phaûi tuaân theo söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng thay cho söï ñieàu chænh baèng meänh leänh haønh chính. ÔÛ nöôùc ta caàn xaùc ñònh neàn kinh teá theo ñònh höôùng XHCN laø neàn kinh teá haøng hoaù, ñieàu ñoù do chính baûn thaân söï vaän ñoäng cuûa neàn kinh teá nöôùc ta quy ñònh. + Muoán phaù vôõ tính chaát töï caáp, töï tuùc cuûa neàn kinh teá, taát yeáu phaûi phaùt trieån saûn xuaát haøng hoaù ñeå phaùt huy nhöõng öu theá cuûa neàn kinh teá . + Caùc ñieàu kieän chung cho söï toàn taïi vaø phaùt tieån cuûa neàn kinh teá haøng hoaù ñaõ taùc ñoäng maïnh meõ ñeán neàn kinh teá nöôùc ta ñoù laø phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi ngaøy caøng phaùt trieån, môû roäng trong neàn kinh teá. + Phaùt trieån kinh teá haøng hoaù laø con ñöôøng daân chuû ñôøi soáng kinh teá, phaûi giaûi phoùng tieàm naêng phaùt trieån saûn xuaát, naâng cao hieäu quaû kinh teá. Caâu 20 : Phaân Tích Nhöõng Ñaëc Ñieåm Cuûa Neàn Kinh Teá Haøng Hoùa Theo Ñònh Höôùng Xaõ Chuû Nghóa ? Xu höôùng vaän ñoäng vaø phaùt trieån kinh teá haøng hoaù ôû nöôùc ta gaén lieàn vôùi caùc ñaëc ñieåm sau : Neàn kinh teá nöôùc ta ñang trong quaù trình chuyeån bieán töø neàn kinh teá haøng hoaù keùm phaùt trieån, mang naëng tính töï caáp töï tuùc sang thaønh neàn kinh teá haøng hoaù phaùt trieån töø thaáp ñeán cao. Do neàn kinh teá nöôùc ta coù cô caáu haï taàng vaät chaát vaø haï taàng xaõ hoäi thaáp keùm. Trình ñoä cô sôû vaät chaát vaø coâng ngheä trong caùc doanh nghieäp laïc haäu, khoâng coù khaû naêng caïnh tranh. Haàu nhö khoâng coù ñoäi nguõ nhaø doanh nghieäp coù taàm côõ. Thu nhaäp cuûa ngöôøi laøm coâng aên löông vaø noâng daân thaáp keùm, söùc mua haøng hoaù cuûa xaõ hoäi vaø daân cö thaáp neân nhu caàu taêng chaäm, dung löôïng thò tröôøng trong nöôùc coøn haïn cheá. Caùc bieåu hieän treân moät maët phaûn aùnh trình ñoä thaáp keùm veà dung löôïng cung caàu haøng hoaù vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa haøng hoaù treân thò tröôøng. Maët khaùc noù cuõng taïo ra aùp löïc buoäc chuùng ta phaûi vöôït qua thöïc traïng ñoù vaø ñöa neàn kinh teá phaùt trieån caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng. Neàn kinh teá haøng hoùa döïa treân cô sôû neàn kinh teá toàn taïi nhieàu thaønh phaàn : Tieáp caän ñaëc ñieåm naøy cuûa kinh teá haøng hoaù theo caùc khía caïnh sau : Neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn vôùi nhieàu hình thöùc sôû höõu khaùc nhau veà tö lieäu saûn xuaát laø cô sôû kinh teá gaén lieàn vôùi söï toàn taïi vaø phaùt trieån kinh teá haøng hoaù. Thöïc traïng kinh teá haøng hoaù ôû nöôùc ta keùm phaùt trieån laø do nhieàu nhaân toá, nhöng nhaân toá gaây haäu quaû naëng neà nhaát laø söï nhaän thöùc khoâng ñuùng daãn ñeán noân noùng xoaù boû nhanh caùc thaønh phaàn kinh teá. Neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn laø nguoàn löïc toång hôïp veà nhieàu maët, coù khaû aêng ñöa neàn kinh teá vöôït khoûi tình traïng thaáp keùm. Neàn kinh teá haøng hoaù chòu taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi cô caáu ngaønh theo höôùng neàn kinh teá dòch vuï phaùt trieån nhanh choùng. Ñaëc ñieåm naøy gaén lieàn vôùi hai khía caïnh sau : + Noù ñaûm baûo cho moïi ngöôøi, moïi doanh nghieäp duø ôû thaønh phaàn kinh teá naøo cuõng ñeàu ñöôïc töï do kinh doanh theo phaùp luaät, ñöôïc phaùp luaät baûo hoä quyeàn sôû höõu vaø quyeàn thu nhaäp hôïp phaùp. + Caùc chuû theå kinh teá ñeàu ñöôïc hoaït ñoäng theo cô cheá töï chuû, hôïp taùc, caïnh tranh vôùi nhau vaø ñeàu bình ñaúng tröôùc phaùp luaät. Neàn kinh teá haøng hoaù phaùt trieån theo cô caáu kinh teá “môû” giöõa nöôùc ta vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi : Söï ra ñôøi neàn kinh teá haøng hoaù tö baûn chuû nghóa ñaõ laøm cho thò tröôøng daân toäc hoaït ñoäng trong söï gaén boù vôùi thò tröôøng theá giôùi. Neàn kinh teá haøng hoaù vôùi cô caáu “môû” ra ñôøi baét nguoàn töø quy luaät phaân boá vaø phaùt trieån khoâng ñeàu veà taøi nguyeân thieân nhieân, söùc lao ñoäng vaø theá maïnh giöõa caùc nöôùc. Neàn kinh teá haøng hoaù theo cô caáu “môû”, thích öùng vôùi chieán löôïc thò tröôøng “höôùng ngoaïi”. Phaùt trieån kinh teá haøng hoaù theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa vôùi vai troø chuû ñaïo cuûa kinh teá nhaø nöôùc vaø söï quaûn lyù kinh teá vó moâ cuûa nhaø nöôùc : Vai troø ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa cuûa kinh teá nhaø nöôùc : Trong cô caáu kinh teá nhieàu thaønh phaàn, kinh teá nhaø nöôùc vôùi baûn chaát voán coù cuûa noù, laïi naém giöõ caùc ngaønh, lónh vöïc then choát vaø troïng yeáu neân trôû thaønh nhaân toá kinh teá baûo ñaûm cho kinh teá haøng hoaù cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc phaùt trieån theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Tính hieän thöïc cuûa vai troø ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa cuûa kinh teá nhaø nöôùc chæ ñöôïc khaúng ñònh khi noù phaùt huy ñöôïc söùc maïnh toång hôïp cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc. Vai troø quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc, nhaân toá ñaûm baûo cho ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa cuûa kinh teá haøng hoaù : Söï phaùt trieån kinh teá haøng hoaù beân caïnh maët tích cöïc, ñem laïi söï phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát, taêng tröôûng kinh teá cao cuûa noù, maët khaùc noù khoâng traùnh khoûi nhöõng khuyeát taät nhaát ñònh veà maët xaõ hoäi nhö : phaù saûn, khuûng hoaûng, taøn phaù moâi tröôøng ... Nhöõng khuyeát taät naøy caàn phaûi coù söï quaûn lyù kinh teá vó moâ cuûa nhaø nöôùc. Neàn kinh teá haøng hoaù giöõa caùc nöôùc , ngoaøi söï khaùc nhau veà trình ñoä phaùt trieån vaø söï phaân phoái lôïi ích kinh teá giöõa caùc taàng lôùp daân cö do kinh teá ñem laïi nhaèm muïc ñích gì? coù lôïi cho ai? Coøn coù söï khaùc nhau khoâng keùm phaàn quan troïng laø ôû trình ñoä quaûn lyù theo cô cheá thò tröôøng cuûa nhaø nöôùc. Nöôùc ta do chòu aûnh höôûng laâu ngaøy cuaû cô cheá keá hoaïch hoaù taäp trung quan lieâu , bao caáp... Neân vai troø quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc ta laø nhaân toá ñaûm baûo cho ñònh höôùng XHCN cuûa kinh teá haøng hoaù.Moät neàn kinh teá haøng hoaù keùm phaùt trieån, mang naëng tính chaát töï cung töï caáp, chuyeån sang moät neàn kinh teá haøng hoaù phaùt trieån töø thaáp ñeán cao ñoøi hoûi nhaø nöôùc phaûi söû duïng coù hieäu quaû caùc coâng cuï phaùp luaät, taøi chính, tieàn teä, tín duïng ... Maët khaùc phaûi taïo ra moâi tröôøng vaø ñieàu kieän cho saûn xuaát kinh doanh treân cô sôû khai thaùc tieàm naêng cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá, thöïc hieän caùc chính saùch xaõ hoäi ñaûm baûo cho söï thoáng nhaát giöõa kinh teá vaø xaõ hoäi. Caâu 21: Ñieàu Kieän Vaø Phöông Höôùng Ñeå Phaùt Trieån Kinh Teá Haøng Hoùa Ôû Nöôùc Ta ? Ñieàu kieän ñeå phaùt trieån kinh teá haøng hoaù : Ñeå chuyeån sang neàn kinh teá haøng hoaù, ñaát nöôùc ta caàn phaûi coù caùc ñieàu kieän chuû yeáu sau : Nhaø nöôùc caàn phaûi sôùm taïo söï oån ñònh veà chính trò. kinh teá xaõ hoäi. Coù oån ñònh chính trò môùi coù söï oån ñònh vaø phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Xaây döïng haï taàng vaät chaát vaø haï taàng xaõ hoäi ñeå khuyeán khích phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. Xaây döïng heä thoáng phaùp luaät nghieâm minh ñuû söùc duy trì cô caáu kinh teá, thích öùng vôùi neàn kinh teá toàn taïi nhieàu thaønh phaàn kinh teá. Taïo ra ñöôïc nhöõng taâm lyù, taäp quaùn coù tính xaõ hoäi phuø hôïp vaø coù lôïi cho söï phaùt trieån kinh teá haøng hoaù. Ñaøo taïo caùc nhaø quaûn lyù vaø nhaø kinh doanh gioûi thích nghi vôùi cô cheá thò tröôøng. Phöông höôùng vaø bieän phaùp maáu choát ñeå phaùt trieån kinh teá haøng hoaù ôû nöôùc ta : + Thöïc hieän nhaát quaùn chính saùch kinh teá nhieàu thaønh phaàn theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. + Saép xeáp laïi caùc khu vöïc kinh teá quoác doanh theo höôùng : naém ngaønh, khaâu, maët haøng then choát, chuyeån haún sang haïch toaùn kinh doanh, töï chuû veà moïi maët: ñuû söùc ñöùng vöõng trong caïnh tranh, kinh doanh coù hieäu quaû. + Söû duïng roäng raõi caùc hình thöùc kinh teá Tö naûn nhaø nöôùc, nhaèm lôïi duïng söùc maïnh söùc maïnh hoãn hôïp giöõa tö baûn trong nöôùc, ngoaøi nöôùc vaø cuûa nhaø nöôùc veà maët voán, coâng ngheä vaø taøi naêng quaûn lyù ñeå phaùt trieån kinh teá haøng hoaù ôû nöôùc ta. + Ñaåy maïnh phaân coâng lao ñoäng vaø hôïp taùc lao ñoäng theo höôùng : chuyeân moân hoaù vôùi ña daïng hoaù saûn xuaát kinh doanh. + Ñaåy maïnh söï nghieäp nghieân cöùu khoa hoïc vaø öùng duïng caùc thaønh töïu khoa hoïc vaø coâng ngheä, nhaèm muïc ñích taïo ñieàu kieän ñaåy nhanh kinh teá haøng hoaù ôû nöôùc ta phaùt trieån theo chieàu roäng laãn chieàu saâu. + Xaây döïng vaø phaùt trieån thò tröôøng höôùng ngoaïi treân cô sôû döïa vaøo thò tröôøng trong nöôùc, taïo nhöõng maët haøng muõi nhoïn vaø laø theá maïnh cuûa ta ñeå coù khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng quoác teá. + Thöïc hieän chính saùch ñoái ngoaïi coù lôïi cho söï phaùt trieån kinh teá haøng hoaù baèng caùch môû roäng quan heä theo höôùng ña daïng hoaù veà hình thöùc, ña daïng hoaù veà nguoàn. Treân cô sôû nguyeân taéc hai beân cuøng coù lôïi, khoâng can thieäp vaøo noäi boä cuûa nhau, khoâng phaân bieät cheá ñoä chính trò xaõ hoäi. Vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá haøng hoaù ôû nöôùc ta laø quaù trình vöøa coù tính caáp baùch tröôùc maét, vöøa cô baûn laâu daøi, quaù trình naøy coù nhöõng khoù khaên vaø thuaän lôïi nhaát ñònh. Song chuùng ta caàn phaûi cöông quyeát ñoåi môùi theo höôùng coù lôïi cho söï phaùt trieån kinh teá haøng hoaù. Caâu 22: Phaân Tích Lôïi Ích Kinh Teá, Heä Thoáng Lôïi Ích Kinh Teá ? Baûn chaát vaø tính ña daïng cuûa heä thoáng lôïi ích kinh teá : Lôïi ích kinh teá laø phaïm truø kinh teá khaùch quan , laø hình thöùc bieåu hieän cuûa quan heä saûn xuaát, noù phaûn aùnh trong yù thöùc con ngöôøi thaønh ñoäng cô thuùc ñaåy hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh nhaèm thoûa maõn moät caùch toát nhaát nhu caàu vaät chaát cuûa chuû theå tham gia vaøo quaù trình saûn xuaát kinh doanh. Trong thôøi kyø quaù ñoä, lôïi ích kinh teá laø moät heä thoáng lôïi ích phöùc taïp ña daïng bao goàm nhieàu phaân heä lôïi ích kinh teá khaùc nhau coù lieân quan vôùi nhau caáu thaønh. Töø goùc ñoä 4 khaâu cuûa quaù trình saûn xuaát, coù heä thoáng lôïi ích giöõa caùc khaâu : saûn xuaát – phaân phoái – löu thoâng – tieâu duøng. Heä thoáng lôïi ích giöõa xaõ hoäi, taäp theå vaø ngöôøi lao ñoäng.Ba lôïi ích naøy coù moái quan heä bieän chöùng vôùi nhau, trong ñoù lôïi ích cuûa ngöôøi lao ñoäng laø ñoäng löïc tröïc tieáp. Vai troø cuûa lôïi ích kinh teá : Lôïi ích kinh teá giöõ vai troø “ñoäng löïc kinh teá” thuùc ñaåy con ngöôøi vaø caùc chuû theå kinh teá vì lôïi ích kinh teá maø quan taâm ñeán eát quaû saûn xuaát. Vai troø cuûa ñoäng löïc lôïi ích kinh teá theå hieän qua boán maéc xích trung gian giöõa baûn chaát cuûa caùc quan heä kinh teá vaø lôïi ích kinh teá : + Caùc quy luaät kinh teá vôùi tö caùch laø baûn chaát cuûa quan heä saûn xuaát. + Nhu caàu kinh teá laïi bò quyeát ñònh bôûi phöông thöùc saûn xuaát maø tröïc tieáp laø quan heä saûn xuaát. + Lôïi ích kinh teá baét nguoàn tröïc tieáp töø nhu caàu kinh teá. + Hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi ñöôïc kích thích bôûi lôïi ích kinh teá. Trong caùc heä thoáng lôïi ích kinh teá, nhaát laø lôïi ích kinh teá giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá, coù söï maâu thuaãn chöù khoâng phaûi chæ hoaøn toaøn thoáng nhaát, do vaäy lôïi ích kinh teá chæ trôû thaønh ñoäng löïc kinh teá khi caùc lôïi ích ñöôïc keát hôïp moät caùch haøi hoaø, hay ñöôïc nhaát trí. Nöôùc ta vôùi neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn vaø vôùi cô caáu kinh teá môû cöûa, neân trong chính saùch ñoái noäi vaø ñoái ngoaïi phaûi raát coi troïng vieäc keát hôïp haøi hoaø caùc lôïi ích giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá, giöõa lôïi ích daân toäc vaø lôïi ích quoác teá vôùi nhau. Caâu 23: Nhöõng Öu Ñieåm Vaø Nhöôïc Ñieåm Cuûa Neàn Kinh Teá Thò Tröôøng 1.khaùi nieäm veà kinh teá thò tröôøng Laø moâ hình toå chöùc hoaït ñoäng kinh teá maø ôû ñoù cung caàu vaø giaù caû laø löïc löôïng chuû yeáu ñieàu tieát taát caû quan heä kinh teá. Hay noùi khaùc laø loaïi hình toå chöùc hoaït ñoäng kinh teá maø ôû ñoù taát caû caùc hoaït ñoäng kinh teá ñeàu phaûi ñöôïc giaûi quyeát thoâng qua thò tröôøng (tieâu duøng, löu thoâng) 2.öu ñieåm Khuyeán kích löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån nhanh choùng Qui luaät giaù trò taùc ñoäng Qui luaät caïnh tranh taùc ñoäng Neàn kinh teá thò tröôøng luoân khuyeán khích chuyeân moân hoùa lao ñoäng ( do kinh teá thò tröôøng giuùp khuyeán khích baét buoäc ñoøi hoûi ngöôøi lao ñoäng thöôøng xuyeân quan taâm naâng cao naêng löïc lao ñoäng cuûa chính mình ñoàng thôøi reøn luyeän ngöôøi lao ñoäng coù yù thöùc lao ñoäng caù nhaân) Khuyeán khích söï saùng taïo vaø ñeà cao vai troø caù nhaân trong neàn kinh teá thò tröôøng Cho pheùp thoûa maõn 1 caùch toái öu trong neàn kinh teá thò tröôøng Thoûa maõn nhu caàu coù khaû naêng thanh toaùn Caùc yeáu toá ñaàu vaøo vaø ñaàu ra ñeàu coù giaù caû neân ñöôïc löïa choïn tieâu duøng trong saûn xuaát Caùc nhaân toá saûn xuaát ñöôïc mua baùn san nhöôïng thöøa keá moät caùch töï do neân coù cô hoäi di chuyeån ñeán tay ngöôøi söû duïng moät caùch coù hieäu quaû Taïo ra moâi tröôøng thuaän lôïi ñeå thoûa maõn nhu caàu coâng chuùng 1 caùch raát cô ñoäng 3.nhöôïc ñieåm . Söï phaân hoùa giaøu ngheøo . Qui luaät giaù trò . Qui luaät caïnh tranh . Tình traïng giöõ bí maät do taùc ñoäng cuûa qui luaät caïnh tranh . Khuyeán khích caïnh tranh khoâng laønh maïnh (do chaïy theo lôïi nhuaän neân coù nhieàu kieåu caùch caïnh tranh laøm baêng hoaïi caùc quan heä nhaân vaên toát ñeïp) . Neàn kinh teá thò tröôøng taïo ra 1 söï laõng phí . Khuûng hoaûng kinh teá ñònh kyø . Khai thaùc taøi nguyeân coù choïn loïc . Tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng do khoâng ñöôïc xöû lyù taïi töøng doanh nghieäp (do chaïy theo lôïi nhuaän neân khu vöïc kinh teá tö nhaân ít quan taâm ñaàu tö vaøo lónh vöïc saûn xuaát haøng hoùa coâng coäng vì lónh vöïc naøy coù nhieàu ruûi ro cao, do ñoù ít nhieàu gaây aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån kinh teá) . Kinh teá thò tröôøng ñi lieàn vôùi thaát nghieäp Phaân tích: Haøng hoùa vaø dòch vuï saûn xuaát chæ ñöôïc xaõ hoäi coâng nhaän khi thoâng quan thò tröôøng. Thò tröôøng laø nôi coâng nhaän giaù trò xaõ hoäi cuûa haøng hoùa, töùc laø nôi thöøa nhaän giaù trò vaø giaù trò söû duïng cuûa haøng hoùa Maët khaùc khi saûn phaåm tieâu thuïñöôïc, nghóa laø coâng duïng cuûa noù ñöôïc xaõ hoäi thöøa nhaän vaø chi phí saûn xuaát ra haøng hoùa cuõng ñöôïc thöøa nhaän, cuøng luùc ñoù giaù trò haøng hoùa ñöôïc thöïc hieän. Ngöôïc laõi, neáu haøng hoùa khoâng baùn ñöôïc coù theå laø do keùm chaát löôïng, qui caùch, maãu maõ khoâng hôïp lyù, cung lôùn hôn caàu hay chi phí saûn xuaát ra noù lôùn hôn möùc trung bình cuûa xaõ hoäi-töø ñoù xaõ hoäi khoâng thöøa nhaän Töø ñoù ñoøi hoûi ngöôøi saûn xuaát phaûi quan taâm ñeán nhu caàu, thò hieáu cuûa ngöôøi tieâu duøng, caûi tieán chaát löôïng hình thöùc saûn phaåm nhaèm daønh öu theá trong caïnh tranh vaø toàn taïi trong kinh teá thò tröôøng Caâu 24: Chaát Vaø Löôïng Cuûa Giaù Trò Haøng Hoùa 1.khaùi nieäm haøng hoùa: Laø vaät phaåm coù theå thoûa maõn nhu caàu naøo ñoù cuûa con ngöôøi ñi vaøo tieâu duøng thoâng qua trao ñoåi buoân baùn 2.chaát vaø löôïng: Haøng hoùa coù 2 thuoäc tính: giaù trò söû duïng vaø giaù trò (giaù trò trao ñoåi) . Giaù trò söû duïng : laø coâng duïng cuûa phaåm vaät coù theå thoûa maõn nhu caàu cuûa con ngöôøi Nhu caàu trong lónh vöïc saûn xuaát Nhu caàu tinh thaàn Saûn phaåm tinh thaàn Giaù trò söû duïng mang tính xaõ hoäi cao: taïo ra noù ñeå thoûa maõn nhu caàu ngöôøi khaùc vaø chính nhu caàu cuûa xaõ hoäi laø caên cöù ñeå ngöôøi saûn xuaát xaùc ñònh giaù trò söû duïng cuûa saûn phaåm . Giaù trò: laø hao phí lao ñoäng cuûa ngöôøi saûn xuaát keát tinh trong haøng hoùa Giaù trò trao ñoåi laø tæ leä trao ñoåi laãn nhau trong giaù trò söû duïng khaùc nhau Giaù trò trao ñoåi naøy coù khuynh höôùng oån ñònh Ví duï: 2 con cöøu = 1 boä cung teân. Cöøu vaø cung teân khaùc nhau veà giaù trò söû duïng, hình thaùi vaät chaát, soá löôïng saûn phaåm ñem trao ñoåi. Cöøu vaø cung teân coù ñieåm gioáng nhau: laø hao phí lao ñoäng ñeå saûn xuaát 2 con cöøu = hao phí lao ñoäng khi cheá taïo ra boä cung teân. Ñaây chính laø ñieåm chung trong quan heä trao ñoåi maø caùc nhaø kinh teá goïi laø giaù trò cuûa haøng hoùa Nhö vaäy, giaù trò laø cô sôû cuûa giaù trò trao ñoåi coøn giaù trò trao ñoåi laø hình thöùc bieåu hieän cuûa giaù trò Giaù trò haøng hoùa: laø lao ñoäng xaõ hoäi hao phí cuûa ngöôøi saûn xuaát haøng hoùa keát tinh trong saûn phaåm Hao phí lao ñoäng caù bieät laø hao phí lao ñoäng cuûa töøng ngöôøi saûn xuaát hay hao phí lao ñoäng cuûa ñôn vò saûn xuaát cuï theå taïo ra giaù trò caù bieät Hao phí lao ñoäng xaõ hoäi caàn thieát laø hao phí lao ñoäng ôû möùc ñoä trung bình cuûa xaõ hoäi taïo ra giaù trò thò tröôøng Giaù trò cuûa haøng hoùa ñöôïc xeùt veà chaát, noù ñöôïc quyeát ñònh bôûi lao ñoäng. Coøn lao ñoäng thì ñöôïc ño baèng thôøi gian lao ñoäng, thôøi gian lao ñoäng hao phí caøng nhieàu thì giaù trò haøng hoùa caøng lôùn nhöng treân thöïc teá laïi khaùc: phaûi chaêng hao phí caøng nhieàu thì giaù trò caøng lôùn? Ñeå giaûi thích löôïng giaù trò ñöôïc quyeát ñònh bôûi caùi gì? Muoán nhö vaäy phaûi phaân bieät thôøi gian lao ñoäng caù bieät vaø thôøi gian lao ñoäng xaõ hoäi caàn thieát Treân thò tröôøng khoâng theå döïa vaøo giaù trò caù bieät cuûa haøng hoùa ñeå trao ñoåi maø phaûi döïa vaøo giaù trò xaõ hoäi cuûa haøng hoùa. Nhö vaäy khoâng phaûi thôøi gian lao ñoäng caù bieät maø laø thôøi gian lao ñoäng xaõ hoäi caàn thieát quyeát ñònh löôïng giaù trò cuûa haøng hoùa Löôïng giaù trò: Neáu chaát cuûa giaù trò laø lao ñoäng hao phí thì löôïng cuûa giaù trò laø soá löôïng lao ñoäng hoa phí nhöng ôû ñaây phaûi hieåu löôïng giaù trò ñöôïc xaùc ñònh baèng soá löôïng lao ñoäng hao phí ôû möùc ñoä trung bình cuûa xaõ hoäi Trong kinh teá hoïc, ngöôøi ta goïi soá löôïng lao ñoäng hao phí ôû möùc ñoä trung bình cuûa xaõ hoäi laø thôøi gian lao ñoäng xaõ hoäi caàn thieát vôùi noäi dung ñoù laø thôøi gian caàn thieát trung bình ñeå saûn xuaát ra moät ñôn vò haøng hoùa naøo ñoù trong ñieàu kieän bình thöôøng cuûa xaõ hoäi Trong thöïc teá, khi ñaët quan heä cung caàu thì thôøi gian lao ñoäng caàn thieát ñöôïc xaùc ñònh vôùi hao phí lao ñoäng caù bieät cuûa ñaïi boä phaän haøng hoùa treân thò tröôøng Toùm laïi, löôïng giaù trò cuûa haøng hoùa 1 maët ñöôïc hieåu laø hao phí lao ñoäng ôû möùc ñoä trung bình cuûa xaõ hoäi. Nhöng maët khaùc khi gaén vaøo quan heä cung caàu thì noù ñöôïc xaùc ñònh bôøi hao phí lao ñoäng caù bieät cuûa ngöôøi naøo ñoù, cuûa ñaïi boä phaän haøng hoùa treân thò tröôøng. Noùi caùch khaùc ñoù laø giaù trò xaõ hoäi cuûa haøng hoùa Nhaân toá aûnh höôûng ñeán löôïng giaù trò: Naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi: laø hieäu quaû coù ích cuûa lao ñoäng cuï theå. Ñöôïc ño baèng coâng thöùc: saûn löôïng sp ? 1 ñôn vò t/gian T/gian lao ñoäng ? 1 ñôn vò sphaåm Naêng suaát lao ñoäng ñöôïc ño baèng soá löôïng saûn phaåm taïo ra trogn moät ñôn vò thôøi gian hay löôïng thôøi gian hao phí ñeå laøm ra moät ñôn vò saûn phaåm. Naêng suaát lao ñoäng coù theå taêng tuøy thuoäc vaøo caùc nhaân toá: trình ñoä phaùt trieån kyõ thuaät, trình ñoä hoaøn thieän coâng ngheä saûn xuaát, caùc phöông phaùp toå chöùc saûn xuaát vaø lao ñoäng, trình ñoä tay ngheà cuûa ngöôøi saûn xuaát, cuõng nhö caùc ñieàu kieän töï nhieân khaùc Bôûi vaäy, löôïng giaù trò cuûa haøng hoùa tyû leä nghòch vôùi söùc saûn xuaát cuûa ngöôøi lao ñoäng nghóa laø naêng suaát lao ñoäng caøng cao thì giaù trò cuûa moät ñôn vò haøng hoùa caøng giaûm Caàn phaân bieät naêng suaát lao ñoäng vôùi cöôøng ñoä lao ñoäng (möùc lao ñoäng caêng thaúng cuûa lao ñoäng). Giöõa naêng suaát lao ñoäng vôùi cöôøng ñoä lao ñoäng coù söï gioáng nhau laø khi thay ñoåi naêng suaát lao ñoäng hay cöôøng ñoä lao ñoäng thì khoái löôïng saûn phaåm laøm ra trong moät ñôn vò thôøi gian seõ taêng hay giaûm töông öùng. Nhöng khi taêng cöôøng ñoä lao ñoäng thì löôïng lao ñoäng hao phí trong moät ñôn vò thôøi gian seõ taêng leân. Bôûi vaäy taêng cöôøng ñoä lao ñoäng seõ daãn ñeán giaù trò haøng hoùa khoâng ñoåi Caâu 25: Chöùc Naêng Cuûa Tieàn Teä Tieàn teä laø thöïc theå xaõ hoäi cuûa haøng hoùa, tieàn teä gaén lieàn vôùi haøng hoùa. Moãi böôùc vaän ñoäng cuûa haøng hoùa laø böôùc vaän ñoäng cuûa tieàn teä. Trong ñieàu kieän neàn kinh teá haøng hoùa phaùt trieån, tieàn teä coù naêm chöùc naêng gaén lieàn vôùi söï vaän ñoäng cuûa haøng hoùa Laøm thöôùc ño giaù trò:Sôû dó tieàn teä laøm ñöôïc chöùc naêng thöôùc ño giaù trò caùc haøng hoùa, moät maët vì baûn thaân tieàn teä cuõng laø haøng hoùa, cuõng coù moät ñaëc tröng chung nhaát, laø saûn phaåm cuûa lao ñoäng. Maët khaùc xaõ hoäi khoâng theå duøng thöôùc ño tröïc tieáp thôøi gian lao ñoäng caàn thieát neân phaûi duøng thöôùc ño giaùn tieáp Giaù trò cuûa caùc haøng hoùa ñöôïc bieåu hieän baèng tieàn goïi laø giaù caû. Ñeå tieàn teä coù theå laøm ñöôïc chöùc naêng thöôùc ño giaù trò, caàn phaûi qui ñònh moät ñôn vò tieàn teä nhaát ñònh laøm tieâu chuaån ño löôøng giaù caû haøng hoùa, nghóa laø ño löôøng baûn thaân tieàn teä goïi laø tieâu chuaån giaù caû. Noù laø moät chöùc naêng thuaàn tuùy kyõ thuaät bieåu hieän quan heä soá löôïng vaøng naøy vôùi soá löôïng vaøng khaùc Hoïc theâm phaàn cuûa em cheùp trong taäp, nhôù phaàn ví duï trong taäp Laøm phöông tieän löu thoâng: ñaây laø chöùc naêng quan troïng nhaát cuûa tieàn teä Khi thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän löu thoâng thì tieàn teä laø ngöôøi trung gian trong trao ñoåi haøng hoùa. Vieäc baùn vaø mua taïo thaønh moät chænh theå thoáng nhaát vaø traûi qua hai söï bieán ñoåi h-t vaø t-h xoù nghóa laø baùn vaø mua ñaây laø söï vaän ñoäng löu thoâng haøng hoùa. Trong quaù trình löu thoâng haøng hoùa thì tieàn chuyeån ñoåi töø ngöôøi naøy sang ngöôøi khaùc Phöông tieän tích luõy, caát tröõ:Tích luõy ñöôïc tieán haønh khi ngöôøi ta baùn haøng hoùa laáy tieàn göûi laïi maø khoâng mua haøng nöõa, laøm chöùc naêng tích luõy, tieàn ôû ñaây laø tieàn vaøng.Tieàn phaûi ñuû giaù trò.Tieàn giaáy phaûi ñaûm baûo söùc mua nhaèm phaûi duy trì tieàn löu thoâng, noù töông öùng khoái löôïng haøng caàn löu thoâng do saûn xuaát taïo ra Phöông tieän thanh toaùn:Töø tích luõy ñaõ naûy sinh tröôøng hôïp baùn haøng hoùa maø chöa mua hoaëc chöa baùn ñöôïc haøng thì ngöôøi ta laïi muoán mua vaø phaûi mua chòu sau moät thôøi gian môùi thanh toaùn cho ngöôøi baùn vaø tieàn trôû thaønh phöông tieän thanh toaùn. Chi traû tieàn chòu, Tieàn löông cho coâng nhaân, Vieäc ñoùng thueá cho nhaø nöôùc Coù taùc ñoäng 2 maët: Tích cöïc: Phaûi coù söï phaùt trieån cuûa ngaân haøng laøm giaûm nhu caàu tieàn maët trong neàn kinh teá, laøm giaûm phí in tieàn. In tieàn cho caùc maët: Haøng hoùa taêng,Raùch,Caát,Thieân tai.Giaûm ñöôïc chi phí löu thoâng tieàn maët vaän chuyeån, phí baûo veä tieàn . Tieâu cöïc:Taïo söï phuï thuoäc laãn nhau coù theå gaây ra khuûng hoaûng daây chuyeàn kinh teá Phöông tieän giao dòch quoác teá: Khi ra khoûi phaïm vi löu thoâng cuûa moät quoác gia tieàn teä thöôøng truùt boû hình thöùc daân toäc cuûa noù deå trôû laïi hình thaùi ban ñaàu laø “vaøng” noù laïi ñöôïc duøng trong thanh toaùn quoác teá. (giaù trò hieän nay cuûa ñoàng ñoâ la myõ trong thanh toaùn quoác teá: maïnh). Trong chöùc naêng naøy tieàn seõ thöc hieän 4 chöùc naêng neâu ôû treân trong phaïm vi toøan boä laõnh vöïc quoác teá Caâu 26: Coâng Thöc Chung Cuûa Tö Baûn Tieàn teä laø saûn vaät cuoái cuøng cuûa löu thoâng haøng hoùa. Nhöng noù cuõng laø hình thöùc xuaát hieän ñaàu tieân cuûa tö baûn. Baûn thaân tieàn khoâng phaûi laø tö baûn. Noù chæ trôû thaønh tö baûn trong nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh. Neáu tieàn vaät ñoäng theo coâng thöùc h-t-h (1) (coâng thöùc löu thoâng haøng hoùa ñôn giaûn). Ôû ñaây tieàn phuïc vuï trao ñoåi haøng hoùa vaø tröïc tieáp thöïc hieän chöùc naêng laøm phöông tieän löu thoâng7 Muïc ñích: Laø giaù trò söû duïng nhaèm ñeå thoûa maõn tieâu duøng Theo nguyeân taéc ngang giaù thöù 8 yeáu toá cuûa coâng thöùc treân laø baèng nhau Sau khi chaám döùt quaù trình löu thoâng thì ñeán quaù trình tieâu duøng Löu thoâng chæ ñöôïc laëp laïi khi naøo maø chuû theå coù quyeàn sôû höõu Khi tieàn vaän ñoäng theo coâng thöùc t-h-t (2) tieàn teä neùm vaøo löu thoâng, thöïc hieän quaù trình mua haøng veà vaø baùn haøng ñi ñeå thu laïi löôïng tieàn lôùn hôn ban ñaàu- luùc naøy noù phaûn aùnh laïi söï vaän ñoäng cuûa tö baûn. Ñaây cuõng laø coâng thöùc chung cuûa tö baûn. Moïi loaïi tö baûn ñeàu coù theå bieåu hieän quaù trình vaän ñoäng cuûa mình theo coâng thöùc naøy. Muoán nhaän bieát ñöôïc nhöõng ñieàu kieän chuyeån hoùa cuûa tieàn thaønh tö baûn, ta phaûi nghieân cöùu coâng thöùc chung cuûa tö baûn trong moái quan heä so saùnh vôùi coâng thöùc löu thoâng haøng hoùa ñôn giaûn So saùnh hai hình thöùc vaän ñoäng cuûa tieàn qua hai coâng thöùc (1) vaø (2). Coâng thöùc (1) h-t-h ñöôïc baét ñaàu baèng haønh vi baùn, keát thuùc baèng haønh vi mua, ñieåm baét ñaàu vaø ñieåm keát thuùc ñeàu laø haøng hoùa, muïc ñích vaän ñoäng cuûa coâng thöùc naøy laø giaù trò söû duïng vaø tieàn teä ñoùng vai troø laøm moâi giôùi cuûa trao ñoåi haøng hoùa. Coâng thöùc (2) t-h-t baét ñaàu baèng haønh vi mua, keát thuùc baèng haønh vi baøn, ñieåm baét ñaàu vaø ñieåm keát thuùc ñeàu baèng tieàn. Haøng hoùa chæ ñoùng vai troø laøm moâi giôùi trong trao ñoåi. Trong söï vaän ñoäng naøy tieàn chi ra nhöng khoâng maát ñi- maø noù laø tieàn taïm öùng ra ñeå roài thu veà vôùi soá löôïng tieàn lôùn hôn T’ >t ? t’= t + t Soá tieàn lôùn hôn naøy goïi laø giaù trò thaëng dö (m). Muïc ñích cuûa söï vaän ñoäng trong coâng thöùc t-h-t’ laø giaù trò (baûn thaân tieàn) vaø giaù trò thaëng dö. Soá tieàn t öùng ra ban ñaàu goïi laø tö baûn. Nhö vaäy tieàn teä bieán thaønh tö baûn khi ñöôïc duøng ñeå mang laïi giaù trò thaëng dö cho nhaø tö baûn Maâu thuaãn cuûa coâng thöùc chung Coâng thöùc t-h-t’ coù söï maâu thuaãn vôùi lyù luaän giaù trò lao ñoäng cuûa mac. Trong lyù luaän naøy, maùc ñaõ khaúng ñònh chæ coù lao ñoäng môùi taïo ra giaù trò haøng hoùa Thöïc ra, quaù trình löu thoâng chæ laøm thay ñoåi hình thaùi giaù trò, chuyeån haøng thaønh tieàn. Quaù trình naøy khoâng heà taïo ra moät phaàn töû giaù trò naøo. Baûn chaát cuûa löu thoâng vaø trao ñoåi haøng hoùa laø nhaèm thoûa maõn nhu caàu tieâu duøng cuûa con ngöôøi. Song thöïc teá qua coâng thöùc t-h-t’, nhaø tö baûn tung tieàn vaøo löu thoâng roài ruùt khoûi löu thoâng vôùi moät soá tieàn lôùn hôn. Hình nhö löu thoâng cuõng taïo ra giaù trò vaø coù söï gia taêng cuûa tieàn Tieàn naèm trong keùt thì chaúng bao giôø taêng leân caû, chæ khi naøo noù thoaùt ra vaø nhaûy vaøo löu thoâng thì tieàn môùi gia taêng. Trong löu thoâng nhöõng ngöôøi trao ñoåi chæ ñöôïc lôïi veà phöông dieän giaù trò söû duïng. Hoï hoaøn toaøn khoâng coù lôïi gì veà giaù trò Ngay caû trong tröôøng hôïp trao ñoåi khoâng ngang giaù (mua reû baùn ñaét) cuõng khoâng theå laøm taêng giaù trò. Giaû söû xaõ hoäi cho pheùp baùn cao hôn giaù trò, khi anh laø ngöôøi baùn anh seõ lôøi, nhöng laø ngöôøi mua anh seõ loã. Kinh teá haøng hoùa, ngöôøi baùn ñoàng thôøi laø ngöôøi mua vaø toång giaù trò seõ khoâng thay ñoåi. Hoaëc trong tröôøng hôïp baùn thaáp hôn giaù trò cuõng nhö theá. Giaù trò haøng hoùa khoâng lôùn hôn. Laïi giaû söû coù nhöõng ngöôøi chuyeân mua reû vaø baùn ñaét, ñöôïc laõi cao. Ôû ñaây laõi maø anh ta thu ñöôïc laø do anh ta moùc tuùi cuûa ngöôøi khaùc, giaù trò maø anh ta coù thì ngöôøi khaùc maát. Töø ñoù, ta coù theå keát luaän raèng: löu thoâng khoâng heà taïo ra giaù trò, maëc duø trao ñoåi ngang giaù hay khoâng ngang giaù. Nhö vaäy, maâu thuaãn cuûa coâng thöùc chung tö baûn bieåu hieän ôû choã: giaù trò thaëng dö vöøa ñöôïc taïo ra trong löu thoâng vöøa khoâng ñöôïc taïo ra trong löu thoâng Trong quaù trình löu thoâng, tieàn (t) khoâng lôùn hôn veà maët giaù trò noù chæ ñoùng vai troø vaät ngang giaù, ngay caû khi naèm ngoaøi löu thoâng thì tieàn naèm im khoâng vaän ñoäng. Nhaân toá thöù hai trong coâng thöùc chung cuûa tö baûn laø haøng hoùa (h). Neáu h laø haøng hoùa thoâng thöôøng thì khi tieâu duøng cho caù nhaân hay cho saûn xuaát ñeàu maát ñi hoaëc chuyeån daàn giaù trò cuûa noù sang saûn phaåm môùi. Cho neân nhaân toá h ôû ñaây phaûi mang tính ñaëc bieät. Nhaø tö baûn ñaõ tìm thaáy treân thò tröôøng nhaân toá h (haøng hoùa) ñaëc bieät maøy ñoù laø haøng hoùa söùc lao ñoäng. Nhôø thöù haøng hoùa naøy maâu Caâu 27: Haøng Hoùa Söùc Lao Ñoäng Söùc lao ñoäng: laø khaû naêng lao ñoäng cuûa con ngöôøi hay laø toaøn boä hao phí veà naêng löïc, veà trí tueä, cô baép maø con ngöôøi söû duïng trong lao ñoäng Nhöng khoâng phaûi trong baát kyø ñieàu kieän naøo söùc lao ñoäng cuõng laø haøng hoùa. Noù chæ trôû thaønh haøng hoùa trong nhöõng ñieàu kieän lòch söû nhaát ñònh sau: Con ngöôøi lao ñoäng phaûi laø con ngöôøi töï do, töï do veà thaân theå, coù quyeàn töï do söû duïng söùc lao ñoäng cuûa mình nhö moät haøng hoùa vaø chæ baùn haøng hoùa ñoù trong moät thôøi gian nhaát ñònh Ngöôøi lao ñoäng phaûi laø ngöôøi bò töôùc ñoaït caùc tö lieäu saûn xuaát, hay coù tö lieäu saûn xuaát (voán) nhöng nhöôøng quyeàn söû duïng cho ngöôøi khaùc, vaø chaáp nhaän quan heä lao ñoäng laøm thueâ thì khi ñoù söùc lao ñoäng vaãn trôû thaønh haøng hoùa Cuõng gioáng nhö caùc haøng hoùa khaùc haøng hoùa söùc lao ñoäng cuõng coù hai thuoäc tính laø giaù trò vaø giaù trò söû duïng Giaù trò haøng hoùa söùc lao ñoäng cuõng ñöôïc xaùc ñònh bôûi thôøi gian lao ñoäng xaõ hoäi taát yeáu ñeå saûn xuaát ra baûn thaân noù. Nhöng söùc lao ñoäng chæ toàn taïi nhö moät naêng löïc trong cô theå soáng cuûa con ngöôøi. Do ñoù, vieäc saûn xuaát ra söùc lao ñoäng coù nghóa laø duy trì cuoäc soáng cuûa baûn thaân ngöôøi lao ñoäng. Muoán duy trì cuoäc soáng cuûa mình, ngöôøi lao ñoäng caàn phaûi ñöôïc thoûa maõn nhöõng nhu caàu veà aên ôû, hoïc haønh… Giaù trò cuûa söùc lao ñoäng laø giaù trò cuûa toaøn boä nhöõng tö lieäu sinh hoaït caàn thieát ñeå duy trì cuoäc soáng cuûa baûn thaân ngöôøi lao ñoäng vaø gia ñình anh ta caû veà maët vaät chaát laãn tinh thaàn. Caùc yeáu toá hôïp thaønh cuûa giaù trò haøng hoùa söùc lao ñoäng phuï thuoäc vaøo caùc ñieàu kieän cuï theå cuûa töøng nöôùc: taäp quaùn, trình ñoä vaên minh, nguoàn goác vaø hoaøn caûnh ra ñôøi cuûa giai caáp coâng nhaân. Giaù trò haøng hoùa söùc lao ñoäng ñöôïc bieåu hieän baèng tieàn goïi laø giaù caû haøng hoùa söùc lao ñoäng. Noù chính laøtieàn löông döôùi cntb Giaù trò söû duïng cuûa haøng hoùa söùc lao ñoäng cuõng nhaèm thoûa maõn nhu caàu nhaát ñònh cuûa ngöôøi mua. Nhaø tö baûn mua loaïi haøng hoùa naøy bôûi vì khi söû duïng noù thoâng qua quaù trình lao ñoäng, noù coù theå taïo ra moät löôïng giaù trò môùi lôùn hôn ñeå thay theá cho löôïng giaù trò cuûa baûn thaân noù. Ñaây laø giaù trò söû duïng ñaëc bieät cuûa haøng hoùa söùc lao ñoäng, nhôø noù maø nhaø tö baûn thu ñöôïc giaù trò thaëng dö vaø laø chìa khoùa ñeå giaûi quyeát maâu thuaãn coâng thöùc chung tö baûn laøm cô sôû ñeå tieàn teä chuyeån thaønh tö baûn Haøng hoùa söùc lao ñoäng laø moät phaïm truø kinh teá boäc loä roõ neùt döôùi cntb vaø laø ñieàu kieän chuyeån hoùa tieàn teä thaønh tö baûn. Tuy nhieân noù khoâng phaûi laø caùi quyeát ñònh ñeå coù hay khoâng coù boùc loät. Vì vieäc quyeát ñònh laø ôû choã giaù trò thaëng dö taïo ra ñöôïc phaân phoái nhö theá naøo? Caâu 28: Hai Phöông Phaùp Saûn Xuaát Ra Thaëng Dö Ñeå thu ñöôïc giaù trò thaëng dö, coù nhieàu bieän phaùp vaø hình thöùc. Maùc khaùi quaùt laïi coù hai phöông phaùp chuû yeáu laø phöông phaùp saûn xuaát giaù trò thaëng dö tuyeät ñoái vaø phöông phaùp saûn xuaát giaù trò thaëng dö töông ñoái.Giaù trò thaëng dö tuyeät ñoái laø giaù trò thaëng dö thu ñöôïc do keùo daøi ngaøy lao ñoäng cuûa ngöôøi lao ñoäng laøm thueâ vöôït khoûi thôøi gian lao ñoäng caàn thieát.Neáu nhö ngaøy lao ñoäng keùo daøi, nhöng thôøi gian lao ñoäng caàn thieát giöõ nguyeân seõ laøm cho thôøi gian lao ñoäng thaëng dö taêng leân, nhaø tö baûn thu theâm giaù trò thaëng dö. Ñaây laø phöông phaùp thoâ baïo, ñöôïc aùp duïng chuû yeáu ôû giai ñoaïn ñaàu cuûa cntb khi maø coâng cuï chuû yeáu laø lao ñoäng thuû coâng. Taêng cöôøng ñoä lao ñoäng laø moät hình thöùc che ñaây cuûa phöông phaùp naøy.Ôû thôøi kyø ñaàu, caùc nhaø tö baûn ñeàu muoán keùo daøi thôøi gian lao ñoäng ra voâ haïn ñeå taêng giaù trò thaëng dö. Nhöng ñieàu naøy khoâng theå thöïc hieän ñöôïc bôûi vì noù bò giôùi haïn veà maët töï nhieân vaø theå chaát, tinh thaàn cuûa ngöôøi coâng nhaân, anh ta caàn phaûi coù thôøi gian ñeå khoâi phuïc söùc lao ñoäng ñaõ bò hao phí.Trong ñieàu kieän khoâng theå keùo daøi ngaøy lao ñoäng, giai caáp tö baûn tìm caùch ruùt ngaén thôøi gian lao ñoäng caàn thieát, ñeå nhaèm taêng thôøi gian lao ñoäng thaëng dö moät caùch töông ñöông. Ñaây laø phöông phaùp saûn xuaát giaù trò thaëng dö töông ñoái. Muoán ruùt ngaén thôøi gian lao ñoäng caàn thieát phaûi tìm caùch haï thaáp giaù trò haøng hoùa söùc lao ñoäng. Giaù trò haøng hoùa söùc lao ñoäng ñöôïc tính baèng toaøn boä nhöõng tö lieäu sinh hoaït caàn thieát ñeå nuoâi soáng coâng nhaân vaø gia ñình anh ta. Vì theá cho neân muoán haï thaáp giaù trò söùc lao ñoäng thì phaûi naâng cao naêng suaát lao ñoäng trong nhöõng ngaønh saûn xuaát ra tö lieäu sinh hoaït caàn thieát cho coâng nhaân. Khi ñoù thôøi gian lao ñoäng caàn thieát ruùt ngaén, nhöng ngöôøi coâng nhaân vaãn ñuû nhöõng tö lieäu sinh hoaït nhö tröôùc ñeå taùi saûn xuaát söùc lao ñoäng. Khi aùp duïng tieán boä kyõ thuaät vaø taêng naêng suaát lao ñoäng, nhaø tö baûn ñeo ñuoåi theo moät muïc tieâu laø haï giaù haøng hoùa cuûa xí nghieäp thaáp hôn giaù thaønh haøng hoùa cuûa caùc ñoái thuû caïnh tranh khaùc vaø do ñoù kieám ñöôïc nhieàu giaù trò thaëng dö hôn haøng hoùa ngoaøi xaõ hoäi, phaàn giaù trò thaëng dö troäi hôn giaù trò thaëng dö caû caùc tö baûn khaùc nhôø haï thaáp giaù trò caù bieät so vôùi giaù trò xaõ hoäi goïi laø giaù trò thaëng dö sieâu ngaïch.Giaù trò thaëng dö sieâu ngaïch laø hình thaùi bieán töôùng cuûa giaù trò thaëng dö töông ñoái vì caû hai loaïi giaù trò thaëng dö naøy ñeàu cuøng döïa treân moät cô sôû chung laø taêng naêng suaát lao ñoäng (moái quan heä giöõa giaù trò thaëng dö töông ñoái vôùi giaù trò thaëng dö sieâu ngaïch).Giaù trò thaëng dö sieâu ngaïch laø giaù trò thu ñöôïc cuûa moät nhaø tö baûn caù bieät, do taêng naêng suaát lao ñoäng caù bieät, coøn giaù trò lao ñoäng töông ñoái laïi döïa treân cô sôû taêng naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi, thuoäc veà caùc nhaø tö baûn (moái quan heä giöõa giaù trò thaëng dö töông ñoái vôùi giaù trò thaëng dö sieâu ngaïch)Giaù trò thaëng dö tuyeät ñoái vaø töông ñoái ñöôïc aùp duïng ñeàu döïa treân moät cô sôû chung laø keùo daøi thôøi gian lao ñoäng thaëng dö. Trong quaù trình phaùt trieån cuûa phöông thöùc saûn xuaát tbcn, hai phöông thöùc naøy ñaõ taïo khaû naêng khaùch quan cho söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa naêng suaát lao ñoäng. Song neáu gaït boû muïc ñích, tính chaát tbcn, thì nhöõng phöông phaùp naøy coù taùc duïng kích thích saûn xuaát phaùt trieån, taêng naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi, aùp duïng kyõ thuaät môùi, ñaây laø nhöõng phöông phaùp toå chöùc quaûn lyù, laø ñoøn baåy kinh teá quan troïng kích thích moïi doanh nghieäp saûn xuaát, mang laïi hieäu quaû kinh teá quan troïng Æ mang laïi hieäu quaû kinh teá cao, thuùc ñaåy tieán boä kinh teá- xaõ hoäi Caâu 29: Moái Quan Heä Giöõa Lôïi Nhuaän Vaø Giaù Trò Thaëng Dö Giaù trò thaëng dö: laø boä phaän giaù trò doâi ra ngoaøi giaù trò söùc lao ñoäng do nhaân coâng taïo ra vaø thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa ngöôøi chuû voán. Giaù trò thaëng dö laø nguoàn thu nhaäp cô baûn cuûa caùc nhaø tö baûn, laø cô sôû cuûa toaøn boä caùc quan heä tö baûn chuû nghóa. Vì vaäy cho neân giaù trò thaëng dö laø muïc ñích quyeát ñònh cuûa saûn xuaát tö baûn chuû nghóa Lôïi nhuaän : laø söï cheânh leäch giöõa doanh thu vaø chi phí cô baûn Lôïi nhuaän tö baûn chuû nghóa laø keát quaû cuûa toång tö baûn ñöa vaøo saûn xuaát. Do ñoù, lôïi nhuaän seõ: . Xoùa nhoøa söï khaùc bieät giöõa giaù trò tö baûn baát bieán duøng trong saûn xuaát (kyù hieäu laø c) vaø giaù trò tö baûn khaû bieán (kyù hieäu laø v) . Che giaáu nguoàn goác taïo ra giaù trò thaëng dö . Che giaáu quan heä tö baûn chuû nghóa Moái quan heä giöõa lôïi nhuaän vaø giaù trò thaëng dö Lôïi nhuaän vaø giaù trò thaëng dö xeùt veà maët chaát th noù laø moät nhöng xeùt veà maët löôïng thì noù khoâng thoáng nhaát vôùi nhau Lôïi nhuaän coù theå lôùn hôn hay nhoû hôn hoaëc baèng giaù trò thaëng dö vì lôïi nhuaän tröïc tieáp ñöôïc tính goäp vaøo trong giaù caû Ví duï: Neáu cung = caàu thì giaù caû = giaù trò Neáu doanh thu laø 120, chi phí 100 thì lôïi nhuaän (p) = giaù trò thaëng dö (m) = 20 Neáu cung lôùn hôn caàu thì giaù caû giaûm so vôùi giaù trò, do ñoù theo ví duï treân thì doanh thu chæ laø 110 vaø p=10, p < m Neáu cung nhoû hôn caàu thì giaù caû taêng so vôùi giaù trò, do ñoù doanh thu seõ laø 130 vaø p=30, p > m Lôïi nhuaän che giaáu giaù trò thaëng dö vaø laø söï bieán töôùng cuûa giaù trò thaëng dö. Lôïi nhuaän laø söï bieåu hieän cuûa giaù trò thaëng dö, hay giaù trò thaëng dö mang hình thaùi chuyeån hoùa laø lôïi nhuaän Lôïi nhuaän bình quaân Laø hieän töôïng lôïi nhuaän bình quaân hoùa khi voán baèng nhau ñaàu tö vaøo caùc ngaønh khaùc nhau trong ñieàu kieän neàn kinh teá coù söï caïnh tranh giöõa caùc ngaønh Coù theå noùi lôïi nhuaän bình quaân laø möùc lôïi nhuaän ngang nhau thu ñöôïc töø nhöõng khoaûn voán baèng nhau khi ñaàu tö vaøo caùc ngaønh khaùc nhau trong ñieàu kieän coù söï caïnh tranh giöõa caùc ngaønh Lôïi nhuaän bình quaân xuaát hieän trôõ thaønh giôùi haïn toái thieåu maø baát cöù nhaø ñaàu tö naøo cuõng ñaàu tö ñöôïc. Neáu thaáy raèng ñaàu tö maø khoâng thu ñöôïc lôïi nhuaän bình quaân thì nhaø ñaàu seõ di chuyeån voán sang ngaønh khaùc. Ngoaøi ra, lôïi nhuaän bình quaân coøn laø cô sôû ñeå xaùc ñònh giaù traàn vaø giaù saøn ñeå kinh doanh tieàn teä Caâu 30: Tæ Suaát Lôïi Nhuaän Bình Quaân Tæ suaát lôïi nhuaän (kyù hieäu p’): noùi leân hieäu quaû trong saûn xuaát kinh doanh, hieäu quaû söû duïng voán, taøi naêng cuûa quaûn trò gia, khaû naêng thu lôïi khi ñaàu tö vaøo caùc ngaønh khaùc nhau vaø vì vaäy noù coøn laø thoâng tin raát quan troïng ñeå daãn daét caùc nhaø ñaàu tö tìm ñeán nôi ñaàu tö coù lôïi nhaát Khi xeùt giaù trò thaëng dö, chuùng ta coù khaùi nieäm tyû suaát giaù trò thaëng dö: M’=m/ v *100% Giaù trò thaëng dö mang hình thaùi chuyeån hoùa laø lôïi nhuaän vaø tyû suaát giaù trò thaëng dö chuyeån hoùa thaønh tyû suaát lôïi nhuaän. Hai khaùi nieäm naøy laø 2 caùch ño löôøng khaùc nhau vaø chòu söï chi phoái cuûa caùc qui luaät khaùc nhau Tyû suaát lôïi nhuaän luoân nhoû hôn tyû suaát giaù trò thaëng dö. Noù khoâng noùi leân söï boùc loät, möùc boùc loät ñoái vôùi coâng nhaân cuûa nhaø tö baûn. Nhöng noù chæ cho caùc nhaø tö baûn thaáy ñöôïc ñaàu tö vaøo ngaønh naøo coù lôïi hôn, coù tyû suaát lôïi nhuaän cao hôn Nhö vaäy tyû suaát lôïi nhuaän cao, thaáp phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá sau: Tyû suaát giaù trò thaëng dö Caáu taïo höõu cô cuûa tö baûn Söï tieát kieäm trong söû duïng tö baûn öùng tröôùc Nhöõng bieán ñoåi cuûa giaù caû, cuûa nguyeân vaät lieäu... Tyû suaát lôïi nhuaän coù xu höôùng giaûm xuoáng theo ñaø phaùt trieån cuûa chuû nghóa tö baûn laø moät quy luaät. Noù bieåu hieän quy luaät chung cuûa tích luõy tö baûn chuû nghóa. Laø moät trong nhöõng yeáu toá quyeát ñònh söï phaùt trieån cuûa caùc cuoäc khuûng hoaûng kinh teá ñònh kyø. Ñoàng thôøi cuõng bao haøm giôùi haïn khaùch quan veà maët lòch söû cuûa phöông thöùc saûn xuaát tö baûn chuû nghóa Nhöng tyû suaát lôïi nhuaän giaûm hoaøn toaøn khoâng coù nghóa laø khoái löôïng lôïi nhuaän giaûm. Chuû nghóa tö baûn coù nhöõng taùc ñoäng ngöôïc laïi choáng söï giaûm xuoáng cuûa tyû suaát lôïi nhuaän vaø lôïi nhuaän

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdf30 câu hỏi ôn tập môn kinh tế chính trị.pdf