Y khoa y dược - Bài 4: Cách sử dụng một số tài liệu truyền thông tại cộng đồng

Yêu cầu 1-2 nhóm trình bày kết quả thảo luận, các nhóm khác bổ sung. - Nhận xét, phân tích các giai đoạn của một cuộc nói chuyện sức khỏe - Tham gia ý kiến và xây dựng cho phần trình bày của nhóm, viết lên giấy A0 - Cử người trình bày. luận của giảng viên và học viên. 7. Thực hành 200 Thực hành đóng vai Nói chuyện sức khỏe 100 Giấy A4(Phát cho các nhóm để chuẩn bị nội dung) Bảng trắng Bút dạ Các lá thăm, TPT1 Thực hành đóng vai - Chia học viên 3 nhóm, phát TPT1 - Cho mỗi nhóm gắp thăm chủ đề/tình huống - Chuẩn bị trong 30 phút - Làm mẫu (nếu cần) - Tổng hợp, nhận - Tham gia ý kiến và xây dựng cho phần trình bày của nhóm, - Viết phần trình bày lên giấy A4 - Cử người trình bày - Sự tham gia và kết quả thực hành của học viên - Giải thích, bình luận của giảng viên và học viên. 105 Nội dung Thời gian (phút) Phương tiện dạy học Phương pháp dạy học Hoạt động của giảng viên Hoạt động của học viên Phản hồi xét - Góp ý TLN, Tư vấn, thăm hộ gia đình 100 Giấy A4(Phát cho các nhóm để chuẩn bị nội dung) và giấy A0 Bảng trắng Bút dạ Các lá thăm TPT2,3,4,5 Thực hành đóng vai - Chia học viên 3 nhóm, phát TPT2,3,4. - Cho mỗi nhóm gắp thăm chủ đề/tình huống - Chuẩn bị trong 30 phút - Làm mẫu (nếu cần) - Tổng hợp, nhận xét - Tham gia ý kiến và xây dựng cho phần trình bày của nhóm, - Viết phần trình bày lên giấy A0 - Cử người trình bày - Góp ý Giải thích, bình luận của giảng viên và học viên 8. Tóm tắt bài học 10 - Bảng, bút dạ - Bản chiếu số 25,26 Thuyết trình ngắn - Tóm tắt lại các điểm chính trong bài học. - Hỏi học viên còn điều gì chưa rõ. - Hướng dẫn học viên chơi trò chơi “Gọi đúng tên bức tranh” - Nghe - Đặt câu hỏi - Tham gia trò chơi 106 Phụ lục 2. Các bản chiếu MỘT SỐ HÌNH THỨC TRUYỀN THÔNG TRỰC TIẾP TẠI CỘNG ĐỒNG BÀI 5 1 2 Mục tiêu học tập Sau bài hoc này, hoc viên có khả năng:  Mô tả được 4 hình thức truyền thông trực tiếp về phòng chống ung thư hay được áp dụng tại cộng đồng.  Thực hành được 4 thức truyền thông trực tiếp tại cộng đồng (Thảo luận nhóm, tư vấn, thăm hộ gia đình, nói chuyện sức khỏe) 3 Thảo luận nhóm Khái niệm  Thảo luận nhóm (TLN) là quá trình chia sẻ, trao đổi thông tin trực tiếp giữa các thành viên trong nhóm có hoàn cảnh giống nhau hoặc gần giống nhau.  Truyền thông viên có vai trò bổ sung kiến thức, hướng dẫn thực hành  Đối tượng: Nam giới đang hút thuốc lá, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, phụ nữ ở tuổi tiền mãn kinh hoặc mãn kinh 4 Một buổi thảo luận nhóm 5 Thảo luận nhóm (tiếp) Mục đích  Thảo luận, chia sẻ những khó khăn và giải pháp khắc phục: kinh nghiệm cai nghiện thuốc lá, các chế phẩm hỗ trợ cai nghiện thuốc lá..  Cung cấp kiến thức về sức khỏe  Hỗ trợ và động viên, khuyến khích các thành viên thực hiện và duy trì các hành vi mới (ví dụ: khám phụ khoa định kỳ, tự khám vú, sử dụng nước sạch). 6 Thảo luận nhóm (tiếp) Chuẩn bị  Chọn chủ đề.  Xác địnhđối tượng  Thu thập thông tin liên quan.  Xác định mục tiêu thảo luận  Chuẩn bị thời gian và địa điểm thuận tiện  Chuẩn bị phương tiện, tài liệu, câu hỏI thảo luận  Thông báo cho đối tượng và lãnh đạo địa phương (nếu cần) 107 7 Các bước thảo luận nhóm  Bước 1: Giới thiệu người tham dự. Nêu chủ đề thảo luận  Bước 2: Trao đổi tìm hiểu kinh nghiệm của mọi người về chủ đề thảo luận  Bước 3: Bổ sung thông tin cho đầy đủ, chính xác  Bước 4: Tìm hiểu khó khăn của đối tượng khi thực hiện hành vi mới và thảo luận cách giải quyết.  Bước 5: Kiểm tra, tóm tắt các điểm chính và đạt được cam kết 8 Những vấn đề thường gặp trong thảo luận nhóm  Một số người im lặng  Một số người nói quá nhiều và nói thường xuyên.  Đi chệch chủ đề của cuộc thảo luận  Xảy ra mâu thuẫn khi tranh luận, hoặc một số đối tượng đưa thông tin sai. 9 Tư vấn Tư vấn là quá trình truyền thông trực tiếp cho một đối tượng trong đó cán bộ tư vấn cung cấp thông tin giúp cho đối tượng tự đưa ra quyết định và hành động theo quyết định này nhằm phòng tránh các hành vi có hại và hướng đến các hành vi có lợi cho sức khỏe. 10 Tư vấn  Tư vấn trong PCUT là quá trình cung cấp, trao đổi, thông tin giữa cán bộ tư vấn với một đối tượng có nhu cầu  Giúp đối tượng phòng tránh các hành vi có hại và hướng đến các hành vi có lợi  Đối tượng tư vấn: người nghiện thuốc muốn cai thuốc, thừa cân béo phì, phụ nữ mãn kinh, phụ nữ mắc các bệnh VNĐSD/LTQĐTD, người có tiền sử gia đình bị ung thư đại trực tràng, người có khối u ở vú. 11 Mục đích tư vấn  Giải đáp thắc mắc của đối tượng.  Cung cấp thông tin.  Giải quyết vấn đề  Hỗ trợ, giúp đỡ về mặt tâm lý tình cảm, ổn định tinh thần.  Hỗ trợ đối tượng thay đổi hành vi 12 Các bước tư vấn (6G)  Gặp gỡ  Gợi hỏi  Giới thiệu  Giúp đỡ  Giải thích  Gặp lại 108 13 Thăm hộ gia đình 14 Khái niệm  Đây là hình thức truyền thông trực tiếp cho đối tượng và các thành viên khác trong gia đình, tại nhà đối tượng.  Đối tượng cần thăm: Các hộ gia đình có người bị đau yếu, bị tàn tật, bị ung thư, có người đang làm ở các khu công nghiệp, người nghiện thuốc lá.. 15 Mục đích  Kiểm tra việc thực hiện các lời khuyên trước đó  Cung cấp kiến thức và kỹ năng mới  Thu thập các thông tin cần thiết  Tìm hiểu các hành vi các thành viên trong gia đình  Thăm hỏi động viên khi có người ốm đau 16 Chuẩn bị  Thu thập thông tin về gia đình  Hẹn và thông báo trước thời gian đến thăm  Chuẩn bị các nội dung cần truyền thông tại nhà  Chuẩn bị tài liệu và phương tiện cần thiết: Sách lật, tờ rơi  Có thể chuẩn bị thuốc men, dụng cụ để thực hiện các chăm sóc cần thiết.  Mang theo sổ ghi chép, các tài liệu truyền thông có liên quan 17 Các bước thăm hộ gia đình 1. Bước 1: Chào hỏi, giới thiệu bản thân và mục đích của cuộc đến thăm. 2. Bước 2: Tìm hiểu kiến thức, thực hành liên quan đến chủ đề truyền thông 3. Bước 3: Cung cấp thông tin, hướng dẫn thực hành. 4. Bước 4: Tìm hiểu khó khăn và thảo luận cách giải quyết. 5. Bước 5: Kiểm tra lại những điều vừa trao đổi, tóm tắt các điểm chính và đạt được cam kết, cảm ơn và hẹn gặp lại 18 NÓI CHUYỆN SỨC KHỎE 109 19 Khái niệm, mục đích  Là hình thức truyền thông trực tiếp cho một nhóm người.  Được áp dụng khá phổ biến  Tổ chức riêng hay lồng ghép  Nhằm thay đổi nhận thức của đối tượng và giúp đối tượng suy nghĩ hướng tới việc thay đổi thái độ và hành vi 20 Bạn đã từng  Sợ hãi, muốn từ chối đến buổi nói chuyện?  Lo lắng/quên không biết phải bắt đầu như thế nào?  Nhịp tim nhanh hơn bình thường?  Thở nhanh, nông hơn bình thường?  Tay lạnh, rịn mồ hôi?  Giọng nói đều đều, yếu ớt?  Cảm giác người nghe đang phán xét bạn?  Muốn kết thúc thật nhanh bài nói chuyện? 21 Cách khắc phục  Chuẩn bị kỹ lưỡng: Nội dung, phương tiện hỗ trợ, địa điểm  Tập trình bày trước  Chú ý những cách thư giãn đơn giản để giảm căng thẳng.  Rèn luyện kỹ năng trình bày 22 Chuẩn bị  Xác định đối tượng tham dự (ai, bao nhiêu người?)  Xác định mục đích, chủ đề của cuộc nói chuyện  Xác định nội dung cần nói chuyện  Chuẩn bị một dàn bài cho cuộc nói chuyện  Xác định thời gian, địa điểm nói chuyện  Tài liệu, phương tiện hỗ trợ 23 Các bước  Mở đầu: Thu hút sự chú ý của mọi người (bắt đầu bằng 1 sự kiện, tạo sự hồi hộp, tuyên bố sự kiện hoặc các báo cáo gây ngạc nhiên vv)  Cung cấp nội dung chính: Đưa ra một vài ý chính và hỗ trợ cho ý  Kết thúc buổi nói chuyện và kêu gọi hành động. 24 Một số lưu ý để buổi nói chuyện sức khỏe thành công  Tạo ra mối quan hệ tốt với đối tượng  Dùng từ, lời nói rõ ràng, dễ hiểu phù hợp với địa phương.  Sử dụng giao tiếp bằng mắt, không nghiêm nghị, cứng nhắc, hạn chế di chuyển hoặc đi lại quá nhanh  Trình bày các nội dung theo trật tự lô gíc  Kết hợp sử dụng các ví dụ, phương tiện minh họa.  Quan sát đối tượng để điều chỉnh cách trình bày.  Dành thời gian để người nghe được hỏi và thảo luận  Giải đáp các thắc mắc của đối tượng. 110 25 H1 H2 26 H3 H4 111 Phụ lục 3. Danh mục áp phích (AP) AP 5.1 CÁC BƯỚC THẢO LUẬN NHÓM Bước1. Giới thiệu người tham dự và truyền thông viên. Nêu chủ đề sắp thảo luận. Bước 2. Trao đổi để tìm hiểu kinh nghiệm của mọi người về vấn đề này Bước 3. Bổ sung thông tin cho chính xác và đầy đủ Bước 4. Tìm hiểu khó khăn của đối tượng khi thực hiện hành vi mới và cách giải quyết. Bước 5. Kiểm tra, tóm tắt các điểm chính và đạt được cam kết AP 5.2 CÁC BƯỚC TƯ VẤN Bước1. Gặp gỡ Bước 2. Gợi hỏi Bước 3. Giới thiệu thông tin Bước 4. Giải thích Bước 5. Giúp đỡ Bước 6. Hẹn gặp lại. 112 AP 5.3 CÁC BƯỚC THĂM HỘ GIA ĐÌNH Bước 1. Chào hỏi, giới thiệu bản thân và mục đích của cuộc đến thăm. Bước 2. Quan sát và kiểm tra việc thực hiện các lời khuyên bạn đưa ra trước đó. Tìm hiểu kiến thức, thực hành liên quan đến chủ đề truyền thông Bước 3. Cung cấp thông tin, hướng dẫn thực hành Bước 4. Tìm hiểu khó khăn và thảo luận cách giải quyết. Bước 5. Kiểm tra, tóm tắt các điểm chính và đạt được cam kết 113 AP 5.4 CÁC BƯỚCNÓI CHUYỆN SỨC KHỎE Bước 1. Mở đầu – Thu hút - Bắt đầu bằng một sự kiện. - Tạo sự hồi hộp. - Tuyên bố sự kiện gây ngạc nhiên. - Yêu cầu giơ tay. - Hứa sẽ nói cho mọi người nghe cách làm thế nào để họ đạt được điều họ muốn. Bước 2. Cung cấp thông điệp chính - Đưa ra một số ví dụ riêng của cá nhân. - Đưa các số liệu thống kê. - Sử dụng những lời lẽ của một chuyên gia. - Dùng sự so sánh. - Hỏi xem còn ai khác cũng có những kinh nghiệm khác. Bước 3. Kết thúc cuộc nói chuyện và kêu gọi hành động - Tóm tắt thông điệp chính. - Chỉ ra những lợi ích hàng động đó. - Yêu cầu hành động. 114 Phụ lục 4. Danh mục tờ phát tay (TPT) TPT1. BẢNG KIỂM MỘT BUỔI NÓI CHUYỆN SỨC KHỎE Các bước Những việc cần làm Có Không Bước 1. Mở đầu  Chào hỏi và làm quen (thể hiện sự thân thiện, nhiệt tình)  Sử dụng các phương pháp mở đầu bài nói chuyện thu hút  Nêu mục đích cuộc nói chuyện Bước 2. Cung cấp thông tin chủ chốt  Cung cấp (giới thiệu) những thông tin chính xác, phù hợp và cần thiết cho đối tượng  Sử dụng phương pháp nói chuyện hấp dẫn (kể chuyện, so sánh, xem phim, đố vui.)  Đưa ra các ví dụ để hỗ trợ, minh họa cho thông điệp chính  Dành thơi gian để thảo luận và trả lời câu hỏi  Sử dụng các phương tiện, tài liệu hỗ trợ  Vận dụng các kỹ năng như: nói/thuyết trình, đặt câu hỏi, quan sáttrong khi nói chuyện Bước 3. Kết thúc cuộc nói chuyện và kêu gọi hành động  Tóm tắt, nhấn mạnh các nội dung, thông điệp chính,  Nội dung thông điệp phù hợp với mục đích cuộc nói chuyện  Kiểm tra lại nhận thức của đối tượng  Kêu gọi hành động  Cung cấp tài liệu liên quan đến chủ đề cuộc nói chuyện  Chào, cảm ơn. 115 TPT2. BẢNG KIỂM TƯ VẤN Các bước Những việc cần làm Có Không Bước 1. Gặp gỡ  Chào hỏi thân thiện, nhiệt tình. Mời khách hàng ngồi ngang hàng với người TV. Tự giới thiệu bản thân  Hỏi tên, tuổi, địa chỉ của khách hàng. Quan sát, lắng nghe khách hàng. Bước 2. Gợi hỏi  Gợi hỏi nhu cầu, mong muốn, lý do khách hàng cần tư vấn.  Khai thác thông tin liên quan đến vấn đề cần được tư vấn.  Sử dụng các câu hỏi đóng, mở xen kẽ  Sử dụng tốt các kỹ năng như nghe, động viên, giao tiếp không lời Bước 3. Giới thiệu  Cung cấp (giới thiệu) những thông tin chính xác, phù hợp và cần thiết cho đối tượng  Sử dụng các phương tiện, tài liệu hỗ trợ  Quan sát, lắng nghe; hỏi lại để đánh giá xem họ đã hiểu đúng hay chưa. Bước 4. Giúp đỡ  Giúp đối tượng chọn một giải pháp thích hợp nhất, phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của đối tượng  Đối tượng tự lựa chọn và quyết định giải pháp  Giúp đối tượng lập kế hoạch thực hiện: xác định thời gian, nguồn lực Bước 5. Giải thích  Giải thích những gì khách hàng còn thắc mắc hoặc hiểu chưa đúng.  Cung cấp tài liệu hướng dẫn có liên quan đến vấn đề của họ.  Hỏi lại để đảm bảo đối tượng hiểu đúng, làm đúng. Bước 6. Gặp lại  Hẹn khách hàng quay trở lại để biết kết quả giải quyết vấn đề  Nói với đối tượng sẽ tiếp tục giúp đỡ khi có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào Lưu ý: Các bước từ 2-4 cần thực hành xen kẽ nhau, không phải theo thứ tự hết bước này mới chuyển sang bước khác. Trong 4 bước đó việc gợi hỏi là quan trọng nhất. Có gợi hỏi tốt mới biết được khách hàng suy nghĩ, hành động thế nào để giới thiệu, giúp đỡ và giải thích thiết thực nhất đối với họ. 116 TPT3. BẢNG KIỂM THĂM HỘ GIA ĐÌNH Các bước Những việc cần làm Có Không Bước 1. Chào hỏi, làm quen  Chào hỏi, giới thiệu bản thân ( thể hiện tự tin, thân thiện, tôn trọng)  Làm quen với các thành viên trong gia đình, tôn trọng phong tục tập quán địa phương.  Hỏi thăm về tình hình kinh tế gia đình, sức khỏe, nghề nghiệp .của các thành viên trong gia đình  Nêu mục đích đến thăm hộ gia đình Bước 2. Tìm hiểu kiến thức, thái độ, thực hành của gia đình liên quan đến chủ đề truyền thông  Đặt câu hỏi mở để tìm hiểu kinh nghiệm (Kiến thức, thái độ, thực hành...).  Làm rõ/tóm tắt được những điểm chính/ vấn đề chính cần bổ sung, hướng dẫn.  Sử dụng tốt các kỹ năng như quan sát, lắng nghe, động viên, giao tiếp không lời Bước 3. Cung cấp thông tin, hướng dẫn thực hành  Truyền đạt thông tin chủ chốt rõ ràng, ngắn gọn, đầy đủ, chính xác , ngôn ngữ dễ hiểu.  Sử dụng tài liệu truyền thông hỗ trợ phù hợp  Kiểm tra lại xem mọi người hiểu rõ thông tin đã cung cấp. Tóm tắt những điểm chính đã trao đổi giải thích.  Vận dụng các kỹ năng như: nói/thuyết trình, đặt câu hỏi, quan sát Bước 4. Tìm hiểu khó khăn và thảo luận giải pháp  Đặt câu hỏi tìm hiểu các khó khăn/ thắc mắc khi thực hiện hành vi mới.  Thống nhất các biện pháp để giải quyết khó khăn  Vận dụng các kỹ năng động viên, quan sát, lắng nghe... Bước 5. Kiểm tra, tóm tắt các điểm chính, đạt được cam kết  Tóm tắt các điểm chính. Kiểm tra lại xem mọi người hiểu rõ thông tin đã cung cấp.  Thống nhất những việc cần làm và đạt cam kết  Chào, cảm ơn gia đình và hẹn gặp lại. 117 TPT4. BẢNG KIỂM THẢO THUẬN NHÓM Các bước Những việc cần làm Có Không Bước 1. Giới thiệu người tham dự và truyền thông viên  Chào hỏi, làm quen (thể hiện sự thân thiện, nhiệt tình)  Nêu mục tiêu, chủ đề thảo luận, nội dung TLN. Bước 2. Tìm hiểu kinh nghiệm của mọi người về chủ đề thảo luận  Đặt câu hỏi mở để tìm hiểu kinh nghiệm (Kiến thức, thái độ, thực hành...).  Quan sát, lắng nghe ý kiến của mọi người  Động viên, khuyến khích, khen ngợi mọi người trong nhóm tham gia thảo luận (không chê bai, chỉ trích).  Làm rõ/tóm tắt được những điểm chính/ vấn đề chính cần bổ sung, hướng dẫn. Bước 3. Bổ sung thông tin chính xác đầy đủ  Truyền đạt thông tin chủ chốt rõ ràng, ngắn gọn, đầy đủ, chính xác , sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu.  Sử dụng tài liệu truyền thông hỗ trợ phù hợp  Kiểm tra lại xem mọi người hiểu rõ thông tin đã cung cấp. Tóm tắt những điểm chính đã trao đổi giải thích Bước 4. Tìm hiểu khó khăn/cản trở khi thực hiện hành vi mới, thảo luận giải quyết.  Đặt câu hỏi tìm hiểu các khó khăn/ thắc mắc khi thực hiện hành vi mới.  Thống nhất các biện pháp để giải quyết khó khăn  Vận dụng các kỹ năng động viên, quan sát, lắng nghe... Bước 5. Kiểm tra, tóm tắt, cam kết  Kiểm tra kiến thức/thực hành của đối tượng: đặt câu hỏi và nghe đối tượng trả lời.  Tóm tắt lại các điểm chính đã thảo luận, trao đổi, các biện pháp chính giải quyết khó khăn.  Thống nhất những việc cần làm và đạt cam kết thực hiện hành vi mới.  Cảm ơn hẹn gặp lại buổi thảo luận nhóm lần sau 118 TPT 5. CÁC TÌNH HUỐNG ĐÓNG VAI 1. Bạn hãy thảo luận với một nhóm phụ nữ có về cách thăm khám vú phát hiện sớm ung thư.. 2. Chồng chị Bình bị đau dạ dày nghi ngờ là ung thư dạ dày. Chị Bình rất lo lắng vì ung thư là bệnh nan y không cứu chữa được. Bạn giải thích rằng chị cần đưa anh đến bệnh viện cách xã 50 km để có thể khám, xét nghiệm chính xác. Chị Bình cho biết chị không muốn rời xa gia đình vì hiện giờ con gái 3 tuổi của chị đang ốm. Bạn hãy nói chuyện với chị Bình. 3. Chị Lê 45 tuổi, khi tắm phát hiện thấy ngực bên trái to hơn ngực bên phải. Sờ nắn ngực trái thấy có vài cục to nhỏ khác nhau, ấn vào thấy đau. Bạn có lời khuyên gì đối với chị Bình 4. Bác Hải 62 tuổi hút thuốc lá và thuốc lào từ khi 16 tuổi, khoảng một tháng nay ho nhiều, tức ngực, khó thở và có khi ho ra máu. Anh chị khuyên bác Hải như thế nào? 5. Chị Hoa 35 tuổi, một tháng gần đây chị bị chảy máu ở cơ quan sinh dục. Chị nghĩ chắc là mình bị viêm nhiễm phần phụ chỉ cần vệ sinh sạch sẽ rồi sẽ khỏi. Bạn hãy trao đổi với chị Hoa. 6. Anh Thành 40 tuổi, gần đây hay bị ù tai và đau đầu bên phải. Ngoài ra anh còn bị ngạt mũi, khi xì mũi có lúc lẫn máu tươi. Anh Thành cho là mình sức khỏe vẫn tốt chỉ là cảm cúm thông thường. Bạn hãy nói chuyện với anh Thành về tình hình sức khỏe của anh ấy. 7. Anh Hùng 38 tuổi, một tháng nay anh cảm thấy khó chịu mỗi khi ăn uống vì trong miệng có một đám viêm ở mặt dưới của lưỡi. Khi soi gương anh thấy nó có máu trắng đục, hình tròn rộng khoảng gần 1cm. Anh đã ăn nhiều rau xanh và trái cây mà không thấy đỡ. Bạn hãy nói chuyện và tư vấn anh Hùng cách chăm sóc sức khỏe. 8. Bác Cao năm nay 62 tuổi, khoảng 1 tháng nay bác ho nhiều, tức ngực khó thỏ. thi thoảng khạc đờm có máu. Bác thấy trong người rất mệt mỏi. Bác ho nhiều đến mức phải bỏ cả thói quen hút thuốc lào hơn 40 năm nay của mình. Bạn hãy trao đổi với bác Cao. 9. Bác Hoa 58 tuổi, hai tháng nay hay bị rối loạn tiêu hóa đi ngoài lỏng nhầy mũi. Bác đã mua thuốc về uống nhưng không khỏi. Bác than phiền mệt mỏi và giảm mất mấy cân thịt. Bạn hãy tư vấn cho bác Hoa nên làm gì để chăm sóc sức khỏe của bác. * Học viên có thể đưa ra các tình huống phù hợp với địa phương để thực hành đóng vai. Vận dụng các kỹ năng truyền thông đã học để tiến hành truyền thông ở các bối cảnh sau:  Thăm hộ gia đình.  Truyền thông với đối tượng tại cơ sở y tế/ tại gia đình.  Thảo luận nhóm với đối tượng.  Làm mẫu thực hành với nhóm đối tượng.  Nói chuyện sức khỏe với đối tượng 119 TỰ LƯỢNG GIÁ Trả lời ngắn (Điền vào chỗ trống) các câu hỏi từ 1 đến 11 Câu 1: Tư vấn là quá trình..................................................(A) cho một đối tượng trong đó cán bộ tư vấn cung cấp thông tin giúp cho đối tượng..........................(B) và hành động theo quyết định này nhằm phòng tránh các hành vi có hại và hướng đến các hành vi có lợi cho sức khỏe. Câu 2. Kể tên các bước của quá trình tư vấn A. Gặp gỡ B. . C. Giải thích D. . E. Giúp đỡ F. Câu 3. Trong quá trình tư vấn, cán bộ tư vấn phải cung cấp những thông tin chính xác, phù hợp và cần thiết cho khách hàng , cả mặt tích cực và..(A) , cả các yếu tố thuận lợi và(B). Câu 4. Để chuẩn bị cho một cuộc thảo luận nhóm đạt hiệu quả, cần chuẩn bị: A. B. Thu thập thông tin về chủ đề sắp thảo luận. C D. Phương tiện, nội dung và một số câu hỏi trong khi thảo luận E. Thông báo cho đối tượng và lãnh đạo địa phương (nếu cần) Câu 5. Các bước thảo luận nhóm Bước 1: Giới thiệu người tham dự. Nêu chủ đề sắp thảo luận Bước 2: Trao đổi, tìm hiểu kinh nghiệm của mọi người về chủ đề thảo luận Bước 3: ....................................................................................................... Bước 4: Tìm hiểu khó khăn và thảo luận cách giải quyết Bước 5:......................................................................................................... Câu 6. Kể 3 loại tài liệu truyền thông thường được sử dụng khi thảo luận nhóm: A. . B. apphich C. Câu 7. Những khó khăn thường gặp khi thảo luận nhóm: A. Một số người im lặng 120 B. C. . D. Xảy ra tranh cãi Câu 8. Thăm hộ gia đình là một hình thức truyền thông trực tiếp nhằm..(A) việc thực hiện lời khuyên trước đó. Thăm hộ gia đình còn giúp cho việc thu thập(B), phát hiện các vấn đề sức khỏe mới nảy sinh. Câu 9. Các bước thăm hộ gia đình Bước 1: Chào hỏi, giới thiệu bản thân và mục đích của cuộc đến thăm Bước 2: Quan sát và kiểm tra việc thực hiện các lời khuyên bạn đưa ra trước đó. Tìm hiểu kiến thức, thực hành liên quan đến chủ đề truyền thông Bước 3: Bước 4: Tìm hiểu khó khăn và thảo luận cách giải quyết Bước 5: .. Câu 10. Để một cuộc nói chuyện sức khỏe đạt kết quả tôt, chúng ta cần chuẩn bị những nội dung sau đây: A. Xác định đối tượng tham dự (ai, bao nhiêu người?) B. . C. Xác định nội dung cần nói chuyện D. . E. Xác định thời gian, địa điểm nói chuyện F. Tài liệu, phương tiện hỗ trợ Câu 11. Hãy kể tên 3 bước của một cuộc nói chuyện sức khỏe A.. B C Hãy đánh dấu  vào cột Đ nếu câu đúng và vào cột S nếu câu sai từ câu số 12 đến câu số 19 Khi đến thăm hộ gia đình cần mang theo Đ S 12. Sổ sách ghi chép 13. Tranh lật 14. Apphich 15. Tờ rơi Buổi truyền thông trực tiếp có hiệu quả hơn khi truyền thông viên: 121 16. Đặt câu hỏi mở để tìm hiểu xem đối tượng đã biết, tin và làm gì. 17. Cung cấp cho đối tượng được càng nhiều thông tin càng tốt 18. Sử dụng tranh ảnh, tài liệu hoặc đưa ra các ví dụ thực tế ở địa phương để minh họa 19. Phê phán những điều đối tượng làm chưa đúng Hãy chọn 1 câu trả lời đúng nhất từ câu số 20 đến câu số 22 bằng cách đánh dấu  vào ô phù hợp Câu 20. Trong các bước tư vấn, bước nào cần lưu ý nhất A. Gặp gỡ B. Gợi hỏi C. Giải thích D. Giới thiệu E. Giúp đỡ F. Hẹn gặp lại Câu 21. Thông thường nên tiến hành thảo luận cho một nhóm khoảng: A. 5-10 người B. 11-15 người C. 16-20 người D. >20 người Câu 22. Trong thảo luận nhóm, câu hỏi được truyền thông viên sử dụng là: A. Câu hỏi đóng B. Câu hỏi mở C. Kết hợp câu hỏi đóng và câu hỏi mở D. Câu hỏi dẫn dắt 122 ĐÁP ÁN Câu 1 (A). Truyền thông trực tiếp (B). Tự đưa ra quyết định Câu 2. (B). Gợi hỏi; (D) Giới thiệu; (F) Hẹn gặp lại Câu 3. (A) Tiêu cực; (B) Không thuận lợi Câu 4. (A) Lựa chọn chủ đề mà đối tượng quan tâm và cần giải quyết. (C) Thời gian và địa điểm phù hợp Câu 5. Bước 3: Bổ sung thông tin cho chính xác và đầy đủ Bước 5: Kiểm tra lại những điều vừa trao đổi Câu 6. tranh lật, apphich và tờ rơi Câu 7. (B) Một số người nói quá nhiều; (C) Đi chệch chủ đề Câu 8. (A) Kiểm tra (B) Thông tin Câu 9. Bước 3. Cung cấp thông tin và hướng dẫn thực hành Bước 5. Kiểm tra lại những điều vừa trao đổi Câu 10. (B) Xác định mục đích, chủ đề của cuộc nói chuyện; (D) Chuẩn bị một dàn bài cho cuộc nói chuyện; Câu 11. (A). Bước 1. Mở đầu; (B) Bước 2. Cung cấp thông các thông tin chủ chốt; (C) Bước 3. Kết thúc cuộc nói chuyện và kêu gọi hành động. 12Đ, 13Đ, 14S, 15Đ, 16Đ, 17S, 18Đ, 19S, 20B, 21B, 22C. 123 BÀI 6 LẬP KẾ HOẠCH TRUYỀN THÔNG PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TẠI CỘNG ĐỒNG PHẦN I. CHUẨN BỊ CHO BÀI HỌC Những việc giảng viên cần chuẩn bị cho bài học: - Nghiên cứu trước nội dung lý thuyết bài 6 “Lập kế hoạch truyền thông phòng chống ung thư tại cộng đồng” trong cuốn tài liệu “Truyền thông phòng chống ung thư”phát cho học viên. - Chuẩn bị một kế hoạch bài giảng chi tiết đáp ứng mục tiêu bài học. Thực hiện đầy đủ các hoạt động của giảng viên và học viên theo kế hoạch bài giảng (Phụ lục 1). - Chuẩn bị nội dung bài giảng trên máy tính bằng phần mềm trình chiếu Powerpoint với 12 bản chiếu được đánh số theo thứ tự từ 1 đến 12 (Phụ lục 2). - Chuẩn bị các tờ phát tay theo thứ tự từ 1 đến 4 (Phụ lục 3) - Chuẩn bị phòng học cho khoảng 25-30 học viên, đủ bàn ghế, đảm bảo diện tích để phân nhóm. Sắp xếp bàn ghế phù hợp (hình chữ U hoặc nhóm học tập). - Chuẩn bị phương tiện học tập gồm: Bảng trắng, bút dạ 2 màu (đen/xanh và đỏ), giấy A4, A0, bìa màu, băng dính. - Trước buổi học, giảng viên cần kiểm tra bài giảng trên máy tính, sự kết nối máy chiếu với máy tính. - Trước buổi học, giảng viên cần kiểm tra bài giảng trên máy tính, sự kết nối máy tính với máy chiếu. PHẦN II. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC Hoạt động 1. Giới thiệu bài học và mục tiêu học tập Thời gian dự kiến: 5 phút - Giảng viên giới thiệu tên bài học (bản chiếu số 1). - Giảng viên chiếu bản chiếu số 2 và mời một học viên trong lớp đọc to mục tiêu bài học cho cả lớp nghe. Hỏi học viên có bàn luận, ý kiến gì đối với mục tiêu bài học. Giải thích những điểm học viên chưa rõ. Hoạt động 2. Hướng dẫn phần “Khái niệm lập kế hoạch và các loại kế hoạch” Thời gian dự kiến: 10 phút 124 - Giảng viên nêu câu hỏi: “Trong cuộc sống cũng như trong công việc, anh, chị thường lập kế hoạch cho những hoạt động gì?”. Mời 2-3 học viên trả lời. - Nêu câu hỏi: Vậy theo anh, chị lập kế hoạch là gì? Lập kế hoạch nhằm mục đích gì?. Mời 2-3 học viên trả lời. Ghi tóm tắt câu trả lời của học viên lên bảng, có thể chỉ ghi những từ khóa quan trọng có liên quan đến khái niệm lập kế hoạch. - Chiếu bản chiếu số 3,4 và trình bày các khái niệm lập kế hoạch. - Nêu câu hỏi: Vậy theo anh, chị có bao nhiêu loại kế hoạch. Mời học viên trả lời, giảng viên dùng bút đỏ gạch chân từ,cụm từ then chốt, chiếu bản chiếu số 5 và phân tích Nhấn mạnh rằng, việc lập kế hoạch cho các hoạt động truyền thông (1 buổi truyền thông, chiến dịch truyền thông hay một hoạt động truyền thông) rất quan trọng, đóng góp không nhỏ vào thành công của các hoạt động truyền thông. Hoạt động 3. Lập kế hoạch một buổi truyền thông Thời gian dự kiến: 15 phút - Giảng viên dẫn dắt và nêu câu hỏi: Với khái niệm lập kế hoạch là dự kiến công việc cần làm, dự kiến nguồn lực để thực hiện các công việc đó. Vậy lập kế hoạch cho một buổi truyền thông, truyền thông viên cần dự kiến những gì? Ghi câu trả lời của học viên lên bảng. Giảng viên chiếu bản chiếu 6 và phân tích về chủ đề truyền thông, đối tượng truyền thông. - Chiếu bản chiếu 7 giải thích khái niệm mục tiêu truyền thông. Nhấn mạnh rằng, mục tiêu của một buổi truyền thông có thể là sự thay đổi về nhận thức, kiến thức hay thái độ của đối tượng tham dự buổi truyền thông. Việc thay đổi hành vi/thực hành cần có thời gian. - Hướng dẫn học viên cách viết mục tiêu theo phương pháp ABCD và dành thời gian (10 phút) để các nhóm thực hành viết mục tiêu. Giảng viên chữa phần mục tiêu các nhóm đã viết. - Giảng viên chiếu bản chiếu số 8 và phân tích về các nội dung còn lại của bản kế hoạch cho một buổi truyền thông: xác định nội dung truyền thông; phương pháp; phương tiện - tài liệu; thời gian; địa điểm; người thực hiện; cách kiểm tra, đánh giá kết quả buổi truyền thông. - Hỏi học viên có điểm nào chưa rõ, giải thích trước khi đi vào thực hành lập kế hoạch cho một buổi truyền thông. 125 Hoạt động 4. Bài tập thực hành lập kế hoạch cho một buổi truyền thông cụ thể về phòng chống ung thư Thời gian dự kiến: 50 phút - Phát tờ phát tay 6.1 và 6.2. - Chiếu bản chiếu số 9 giới thiệu cho học viên các nội dung chính của một bản kế hoạch hoạt động truyền thông tại cộng đồng. - Nêu yêu cầu của bài tập thực hành tại bản chiếu số 10: 2 học viên ngồi cạnh nhau sẽ cùng thảo luận để xây dựng kế hoạch cho một buổi truyền thông cụ thể về phòng chống ung thư. Tờ phát tay 6.1 là ví dụ về kế hoạch cho một buổi truyền thông cụ thể, học viên có thể tham khảo ví dụ này để làm bài tập thực hành. Tờ phát tay 6.2 là mẫu kế hoạch một buổi truyền thông. Học viên sử dụng tờ này để làm bài tập thực hành. Thời gian thảo luận là 20 phút. Các nhóm viết bản kế hoạch lên giấy A0. Giảng viên mời đại diện của một số nhóm lên trình bày và mời các học viên khác góp ý. Các nhóm tiếp thu ý kiến chỉnh sửa và điều chỉnh bản kế hoạch. Hoạt động 5. Lập kế hoạch hoạt động truyền thông theo thời gian Thời gian dự kiến: 15 phút - Giảng viên nêu câu hỏi: Theo các anh/chị,khi lập kế hoạch theo thời gian cần xác định những nội dung gì? Ghi câu trả lời của học viên lên bảng. - Chiếu bản chiếu số 11 giới thiệu cho học viên các nội dung chính của một bản kế hoạch hoạt động truyền thông theo thời gian. Hoạt động 6. Thực hành lập kế hoạch hoạt động truyền thông theo thời gian Thời gian dự kiến: 50 phút - Phát tờ phát tay 6.3 và 6.4. - Giảng viên chia lớp thành 4 nhóm và nêu yêu cầu của bài tập thực hành: Mỗi nhóm sẽ thảo luận để xây dựng kế hoạch cho hoạt động truyền thông về phòng chống ung thư tại cộng đồng. Tờ phát tay 6.3 là ví dụ về kế hoạch hoạt động truyền thông cụ thể, học viên có thể tham khảo ví dụ này để làm bài tập thực hành. Tờ phát tay 6.4 là mẫu kế hoạch hoạt động truyền thông tại cộng đồng. Học viên sử dụng tờ này để làm bài tập thực hành. Thời gian thảo luận là 30 phút. Các nhóm viết bản kế hoạch lên giấy A0 126 - Giảng viên mời đại diện của từng nhóm lên trình bày và mời các học viên khác góp ý. Các nhóm tiếp thu ý kiến chỉnh sửa và điều chỉnh bản kế hoạch. Hoạt động 7. Tóm tắt bài học Thời gian dự kiến: 5 phút Giảng viên yêu cầu học viên nhắc lại những điểm chính của bài học. Bổ sung và giải thích các thắc mắc của học viên (nếu có). PHẦN III. NHỮNG KINH NGHIỆM VÀ GỢI Ý - Nội dung lý thuyết trong bài khá đơn giản và quen thuộc với học viên nên không có khó khăn cho giảng viên trong việc giảng phần này. Giảng viên cần khai thác kinh nghiệm của học viên để hoàn thành các mục tiêu bài học. Khi giảng lý thuyết nên gắn với các bài học trước như xác định đối tượng truyền thông, phương pháp truyền thông, phương tiện tài liệu - Phần thực hành lập kế hoạch rất quan trọng giúp học viên áp dụng vào công việc trong thực tế sau này vì vậy, giảng viên nên giúp học viên thực hành và góp ý chi tiết cho các bản kế hoạch mà các nhóm đã lập, đặc biệt là phần viết mục tiêu truyền thông. Nên dành thời gian cho các nhóm chỉnh sửa lại bản kế hoạch theo như góp ý. - Đối với phần lập kế hoạch cho một buổi truyền thông đây là công việc mà truyền thông viên thường xuyên phải làm nhưng trên thực tế đôi khi họ bỏ qua hoặc làm không bài bản. Giảng viên cần hướng dẫn học viên lập kế hoạch càng chi tiết càng tốt: mục tiêu đặt ra nên khả thi, đôi khi chỉ là những thay đổi về kiến thức hoặc thái độ của đối tượng; nội dung truyền thông chỉ cần ghi các thông điệp chủ chốt để người thực hiện buổi truyền thông trên cơ sở đó phát triển thêm các ý; ghi rõ số lượng của các tài liệu truyền thông cần chuẩn bị; dự kiến cách kiểm tra đánh giá kết quả buổi truyền thông (nếu là kiểm tra sự thay đổi về kiến thức nên chuẩn bị sẵn các câu hỏi liên quan đến chủ đề truyền thông; nếu là đánh giá sự thay đổi thái độ có thể chuẩn bị các tờ đăng ký thực hiện hành vi mới) - Đối với lập kế hoạch cho hoạt động truyền thông, trong bài này mới chỉ dừng lại ở việc giới thiệu khung kế hoạch. Trên thực tế, để xây dựng được kế hoạch truyền thông về một chủ đề nào đó người lập kế hoạch cần phải thực hiện các bước phân tích đối tượng, phân tích tình hình có như vậy các hoạt động đề ra mới phù hợp và khả thi. 127 PHẦN IV. PHỤ LỤC Phụ lục 1. Kế hoạch dạy – học Mục tiêu học tập: Sau khi học xong bài này, học viên có khả năng: 1. Mô tả được 10 đề mục cần có khi lập kế hoạch cho 1 buổi truyền thông GDSK. 2. Lập được kế hoạch 1 buổi truyền thông GDSK. 3. Lập được kế hoạch truyền thông theo thời gian (tháng hoặc quý, năm) Kế hoạch bài giảng Nội dung Thời gian (phút) Phương pháp dạy học Phương tiện giảng dạy Hoạt động của giảng viên Hoạt động của học viên Đánh giá 1. Giới thiệu bài học và mục tiêu bài học 5 Thuyết trình ngắn Máy tính, máy chiếu Bản chiếu số 1 (tên bài) và số 2 (mục tiêu bài học) Thuyết trình ngắn Đọc mục tiêu Góp ý/hỏi để làm rõ mục tiêu HV thống nhất phần mục tiêu 2. Khái niệm lập kế hoạch, các loại kế hoạch 10 Động não Bảng trắng Bút dạ Bản chiếu số 3,4,5 Nêu câu hỏi khai thác kinh nghiệm của học viên. Mời 2-3 học viên trả lời Tóm tắt các câu trả lời của học viên Chiếu bản chiếu số 3,4,5 và trình bày khái niệm lập kế hoạch, các loại kế hoạch Suy nghĩ, trả lời câu hỏi Hỏi lại những điểm chưa rõ Sự tham gia của học viên Giải thích, bình luận của HV, GV 3. Lập kế hoạch một buổi truyền thông 15 Động não Thuyết trình ngắn Bảng trắng Bút dạ Bản chiếu số 6,7,8 Nêu câu hỏi khai thác kinh nghiệm của học viên. Mời 2-3 học viên trả lời. Suy nghĩ trả lời câu hỏi Hỏi lại những điểm chưa Sự tham gia của HV Kết quả thực hành viết mục tiêu TT 128 Nội dung Thời gian (phút) Phương pháp dạy học Phương tiện giảng dạy Hoạt động của giảng viên Hoạt động của học viên Đánh giá Tóm tắt các câu trả lời của HV Chiếu bản chiếu số 6,7,8 và phân tích. Hướng dẫn HV thực hành viết mục tiêu truyền thông rõ Thực hành viết mục tiêu truyền thông. Điều chỉnh mục tiêu theo các góp ý 4. Thực hành lập kế hoạch một buổi truyền thông 50 Bài tập nhóm Tờ phát tay 6.1, 6.2 Giấy A0, bút dạ, băng dính Bản chiếu số 9,10 Yêu cầu học viên lập kế hoạch cho một buổi truyền thông về phòng chống ung thư (theo mẫu TPT 6.2) Mời đại diện một số nhóm trình bày Góp ý cho các bản kế hoạch Thực hành lập kế hoạch một buổi truyền thông- 2 người/nhóm Trình bày bản kế hoạch Góp ý và chỉnh sửa bản kế hoạch theo góp ý Sự tham gia của HV Kế hoạch một buổi truyền thông do HV lập 5. Lập kế hoạch truyền theo thời gian (tháng hoặc quý, năm) 15 Động não Thuyết trình ngắn Bảng trắng Bút dạ Bản chiếu số 11,12 Nêu câu hỏi khai thác kinh nghiệm của HV Tóm tắt câu trả lời của HV Chiếu bản chiếu 11,12 và trình bày những nội dung chính trong bản kế hoạch hoạt động truyền thông Suy nghĩ trả lời câu hỏi Hỏi lại những điểm chưa rõ Sự tham gia của HV 129 Nội dung Thời gian (phút) Phương pháp dạy học Phương tiện giảng dạy Hoạt động của giảng viên Hoạt động của học viên Đánh giá 6. Thực hành lập kế hoạch truyền thông theo thời gian (tháng hoặc quý, năm) 50 Bài tập nhóm Tờ phát tay 6.3, 6.4 Giấy A0, bút dạ, băng dính Chia lớp thành 4 nhóm. Yêu cầu các nhóm lập kế hoạch cho hoạt động truyền thông về phòng chống ung thư (theo mẫu TPT 6.4) Mời đại diện các nhóm trình bày Góp ý cho các bản kế hoạch Thực hành lập kế hoạch hoạt động truyền thông theo nhóm Trình bày bản kế hoạch Góp ý và chỉnh sửa bản kế hoạch theo góp ý Sự tham gia của HV Kế hoạch hoạt động truyền thông do các nhóm xây dựng 7. Tóm tắt bài học 5 Thuyết trình ngắn Yêu cầu HV tóm tắt lại các điểm chính của bài học. Giải thích những điểm HV chưa rõ. Trả lời tóm tắt Sự tham gia của HV. 130 Phụ lục 2. Các bản chiếu 1 Bài 6 LẬP KẾ HOẠCH TRUYỀN THÔNG PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TẠI CỘNG ĐỒNG 2 Mục tiêu bài học Sau bài học này học viên có khả năng 1. Mô tả được 10 đề mục cần có khi lập kế hoạch cho 1 buổi truyền thông GDSK. 2. Lập được kế hoạch 1 buổi truyền thông GDSK. 3. Lập được kế hoạch truyền thông theo thời gian (tháng hoặc quý, năm) 3 Khái niệm  Lập kế hoạch là việc xác định các mục tiêu và tìm ra cách thức để đạt được những mục tiêu đó. Đó là một quá trình phân tích tình hình để đánh giá các vấn đề cũng như tiềm năng hiện tại, xác định đích mà chúng ta đang đi đến? đi bằng cách nào? cần sử dụng các nguồn lực gì? và khi nào thì đến được đích?  Lập kế hoạch bao gồm việc ra quyết định, xây dựng mục tiêu chương trình và đề ra các bước đi cụ thể trong một thời gian nhất định trên cơ sở đảm bảo sự hoạt động nhịp nhàng, cân đối cho mọi bộ phận cấu thành. 4 Khái niệm  Lập kế hoạch là một quá trình dự kiến các công việc cần làm cho phù hợp với thời gian, kinh phí, dự tính việc nào nên làm trước và những khó khăn có thể gặp phải trong khi thực hiện để có biện pháp khắc phục kịp thời nhằm đạt được mục tiêu đề ra.  Lập kế hoạch giúp cho quá trình thực hiện công việc được chủ động, thuận lợi và kết quả đạt được sẽ ở mức cao nhất so với mong muốn. 5 Các loại lập kế hoạch 1. Lập kế hoạch theo định hướng vấn đề (lập kế hoạch từ dưới lên )  Xuất phát từ những vấn đề thực tế  Áp dụng khi triển khai các chương trình dự án, chương trình mục tiêu quốc gia 2. Lập kế hoạch thực hiện (từ trên xuống)  Căn cứ chỉ tiêu trên giao  Thường là kế hoạch ngắn hạn 3. Lập kế hoạch cho một hoạt động cụ thể  Kế hoạch tổ chức lớp tập huấn  Kế hoạch biên soạn tài liệu  Kế hoạch một buổi truyền thông 6 Lập kế hoạch một buổi truyền thông 1. Xác định chủ đề truyền thông  TTV cần lựa chọn vấn đề ưu tiên giải quyết  Mỗi buổi chỉ nên tập trung vào một chủ đề. Ví dụ: Thuốc lá với ung thư phổi Phát hiện sớm ung thư cổ tử cung 2. Xác định đối tượng truyền thông  Ai?  Bao nhiêu người?  Lập danh sách đối tượng tham dự Ví dụ: Đối tượng của buổi thảo luận nhóm với chủ đề “Thuốc lá với ung thư phổi” là 20 nam giới trên 40 tuổi đang hút thuốc lá. 131 7 Lập kế hoạch một buổi truyền thông (3) A: Audience - Đối tượng B: Behavior - Hành vi C: condition - Điều kiện D: Degree - Mức độ Mục tiêu 3. Xác định mục tiêu buổi truyền thông Mục tiêu truyền thông là kết quả những thay đổi của đối tượng đích mà chúng ta mong đợi 8 4. Xác định nội dung truyền thông: Liệt kê các thông tin chủ yếu về chủ đề đã chọn 5. Phương pháp truyền thông: Liệt kê các phương pháp truyền thông sẽ được áp dụng 6. Phương tiện và tài liệu truyền thông: Liệt kê các phương tiện và tài liệu truyền thông sẽ được sử dụng 7. Địa điểm 8. Thời gian 9. Người chịu trách nhiệm chính, người phối hợp 10. Cách kiểm tra, đánh giá kết quả buổi truyền thông Lập kế hoạch một buổi truyền thông (4) 9 Thực hành LKH một buổi truyền thông • Bài tập nhóm dành cho 2 người: Lập một bản kế hoạch cho một buổi truyền thông cụ thể về phòng chống ung thư 10 Kế hoạch một buổi truyền thông PCUT • Chủ đề truyền thông:................................................................................................................ • Đối tượng cần truyền thông:...................................................................................................... • Địa điểm:...................................................................................................................................... • Thời gian thực hiện:.................................................................................................................... Người thực hiện – người phối hợp Phương tiện Phương pháp Cách kiểm tra, đánh giá kết quả Số người được truyền thông Nội dung cần truyền thông Muc tiêu cần đạt của một buổi truyền thông Người lập kế hoạch 11 1. Kế hoạch trong khoảng thời gian nào (trong tháng/quý/năm)? 2. Mục tiêu của bản kế hoạch truyền thông là gì? 3. Các hoạt động truyền thông nào cần được triển khai? 4. Các hoạt động này diễn ra khi nào? 5. Các hoạt động này được làm như thế nào (phương pháp làm)? 6. Làm ở đâu? 7. Ai làm chính/ ai phối hợp? Lập kế hoạch truyền thông theo thời gian 12 Kế hoạch truyền thông năm. Xã: .. Huyện Thời gian thực hiện: Mục tiêu: . Địa điểmSố buổi/ số lần 2 1 Người thực hiện Phương phápThời gianHoạt độngTT 132 13 Bài tập thực hành • Lập một bản kế hoạch truyền thông PCUT năm 2016 tại cộng đồng 133 Phụ lục 3. Các tờ phát tay Tờ phát tay 6.1 Ví dụ về kế hoạch một buổi truyền thông KẾ HOẠCH MỘT BUỔI TRUYỀN THÔNG PHÒNG CHỐNG UNG THƯ Chủ đề truyền thông: Phát hiện sớm ung thư vú Đối tượng cần truyền thông: Phụ nữ trên 30 tuổi đang công tác tại xí nghiệp X Địa điểm: Hội trường của xí nghiệp X. Thời gian thực hiện: 9 h đến 10h30 ngày 18 tháng 10 năm 2014 Mục tiêu cần đạt được của một buổi truyền thông Nội dung truyền thông (các thông tin chủ chốt) Số người được TT Phương pháp truyền thông Phương tiện và tài liệu Người làm chính/người phối hợp Cách kiểm tra đánh giá kết quả buổi TT Sau buổi truyền thông, 9/10 tượng tham dự liệt kê được ít nhất 5 yếu tố nguy cơ gây ung thư vú. 9/10 người đăng ký khám vú tại cơ sở y tế - Ung thư vú là ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. - Yếu tố nguy cơ gây ung thư vú: Tiền sử gia đình, tiền sử bản thân đã từng mắc ung thư vú một bên; tuổi trên 35; có kinh nguyệt sớm; mãn kinh muộn; có bệnh lành tính ở tuyến vú; khẩu phần ăn nhiều mỡ động vật; dùng thuốc tránh thai kéo dài; không có con hoặc sinh con muộn - Sàng lọc phát hiện sớm ung thư vú: Tự khám vú, Khám vú tại cơ sở y tế; chụp X quang tuyến vú. 10 người Truyền thông nhóm 01 Đĩa DVD hướng dẫn khám vú 01 Đầu đĩa, 01 ti vi 30 tờ gấp “ung thư vú – Những điều cần biết” Thực hiện chính: BS. Nguyễn Thanh H Hỗ trợ: Bùi Mai A – phụ trách nữ công của xí nghiệp - Quan sát sự tham gia thảo luận của đối tượng. - Phiếu điều tra (người tham dự trả lời các câu hỏi và đăng ký khám vú) Người lập kế hoạch 134 Tờ phát tay 6.2 KẾ HOẠCH MỘT BUỔI TRUYỀN THÔNG PHÒNG CHỐNG UNG THƯ Chủ đề truyền thông:............................................................................................................................................................ Đối tượng cần truyền thông:............................................................................................................................................... Địa điểm:.............................................................................................................................................................................. Thời gian thực hiện:............................................................................................................................................................ Mục tiêu cần đạt được của một buổi truyền thông Nội dung truyền thông (các thông tin chủ chốt) Số người được TT Phương pháp truyền thông Phương tiện và tài liệu Người làm chính/người phối hợp Cách kiểm tra đánh giá kết quả buổi TT Người lập kế hoạch 135 Tờ phát tay 6.3 KẾ HOẠCH TRUYỀN PHÒNG CHỐNG UNG THƯ NĂM Xã:.....................................................Huyện:................................................................................... Thời gian thực hiện: năm 2015 Mục tiêu: Đến 12/2015 1. 60% nam giới từ độ tuổi 16-20 cam kết không hút thuốc lá 2. 50% phụ nữ >35 tuổi đi khám phụ khoa định kỳ 3 tháng/lần 3.. TT Hoạt động (Làm gì?) Thời gian (Khi nào?) Phương pháp (Làm như thế nào?) Số buổi Địa điểm (Diễn ra ở đâu?) Người thực hiện (Ai làm chính/ai phối hợp?) 1 Truyền thông về tác hại cả thuốc lá Tháng 1,2 - Phát thanh trên hệ thống loa đài - Nói chuyện sức khỏe - Dán apphich tại các trường cấp 2,3, cổng chợ - 1 buổi/tuần - 10 buổi - Xã, thôn - Nhà văn hóa thôn - Trường cấp 2, 3, chợ, ủy ban - Trưởng trạm y tế xã và cán bộ VHTT - CBYT xã, y tế thông 2 Truyền thông về lợi ích khám phụ khoa Tháng 3 đến tháng 12 - Phát thanh trên hệ thống loa đài - Thảo luận nhóm - Nói chuyện sức khỏe - Thăm hộ gia đình - 2 buổi/tuần - 2 buổi/nhóm - 10 buổi - 1 lần/hộ/tháng - Xã, thôn - Nhà văn hóa thôn - Hộ gia đình - Trưởng trạm y tế xã và cán bộ VHTT - CBYT xã, y tế thông Người lập kế hoạch 136 Tờ phát tay 6.4 KẾ HOẠCH TRUYỀN THÔNG PHÒNG CHỐNG UNG THƯ NĂM .... Xã:.....................................................Huyện:................................................................................... Thời gian thực hiện: . Mục tiêu: ....................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... TT Hoạt động (Làm gì?) Thời gian (Khi nào?) Phương pháp (Làm như thế nào?) Số buổi Địa điểm (Diễn ra ở đâu?) Người thực hiện (Ai làm chính/ai phối hợp?) Người lập kế hoạch 137 TỰ LƯỢNG GIÁ Trả lời ngắn các câu hỏi từ câu 1 đến câu 7: 1. Lập kế hoạch là việc xác định các .................... và tìm ra cách thức để đạt được những mục tiêu đó 2. Mục tiêu là điều mà chúng ta phấn đấu đạt được ở một thời điểm xác định trong ...................... 3. Mục tiêu truyền thông là thay đổi về ..................(A), thái độ hoặc ..................(B) đôi khi cả 3 tùy thuộc vào nội dung, sự hiểu biết, kinh nghiệm, sự quan tâm của đối tượng truyền thông. 4. Các đề mục cần phải có trong 1 bản kế hoạch cho một buổi truyền thông 1. Chủ đề truyền thông 2. 3. . 4. Nội dung truyền thông 5. 6. Phương tiện và tài liệu TT 7. Địa điểm 8. .......................................... 9. Người thực hiện 10. .. . 5. Khi viết mục tiêu của một buổi truyền thông cụ thể cần phải đảm bảo các thành phần: A. Đối tượng B. . C. Khi nào, trong điều kiện nào sự thay đổi diễn ra D. . 6. Các nội dung cơ bản cần có khi lập kế hoạch truyền thông theo thời gian A. Kế hoạch trong khoảng thời gian nào (trong tháng/quý/năm)? B. C. Các hoạt động truyền thông nào cần được triển khai? D. Các hoạt động này diễn ra khi nào? E. Các hoạt động này được làm như thế nào (phương pháp làm)? F. .. G. Ai làm chính/ ai phối hợp? 138 7. Các nội dung cơ bản cần có khi lập kế hoạch một chương trình tryền thông A. Tên chương trình truyền thông. B. Đặt vấn đề (Tóm tắt phân tích thực trạng). C. .. D. Chiến lược truyền thông (cách tiếp cận, phương pháp, thông điệp chủ chốt). E. F. Kế hoạch theo dõi, giám sát Hãy đánh dấu  vào cột Đ nếu câu đúng và vào cột S nếu câu sai từ câu số 8 đến câu số 11 Mục tiêu đạt được sau buổi thảo luận nhóm là Đ S 8. 80% số nam thanh niên nắm được 5 tác hại của hút thuốc lá 9. 80% số nam thanh niên trình bày được 5 tác hại của hút thuốc lá 10. 80% số nam thanh niên nêu được 5 tác hại của hút thuốc lá 11. 80% nam thanh niên cam kết không hút thuốc lá 139 ĐÁP ÁN Câu 1. Mục tiêu Câu 2. Tương lai Câu 3. (A)Kiến thức; (B) Thực hành Câu 4. 2. Đối tượng truyền thông; 3. Mục tiêu; 5. Phương pháp; 8. Thời gian; 10. Cách kiểm tra, đánh giá Câu 5. B. Hành vi; D. Mức độ thay đổi Câu 6. B. Mục tiêu của bản kế hoạch F. Làm ở đâu? Câu 7. C. Mục tiêu truyền thông. E. Các hoạt động Câu 8S, 9Đ, 10Đ, 11Đ. 140 TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu tiếng Việt 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), Hướng dẫn người lớn học như thế nào. 2. Bộ y tế, Vụ Khoa học và Đào tạo (2005), Khoa học hành vi về Giáo dục, NXB Y học 3. Bộ Y tế, Cục y tế dự phòng (2008), Thông tin Giáo dục và Truyền thông thay đổi hành vi phòng chống HIV/AIDS 4. Bùi Diệu, Trần văn Thuấn (2013), Phòng bệnh ung thư ( tài liệu dùng cho y tế cơ sở), NXB Y học Hà Nội. 5. Bộ Y tế, Cục Phòng, Chống HIV/AIDS (2008), Quản lý truyền thông phòng, chống HIV/AIDS. 6. Bộ y tế - WHO – UNICEF (2000), Tài liệu đào tạo nhân viên y tế thôn bản 7. Bùi Diệu, Nguyễn Ngọc Hùng, Ngô Văn Toàn (2012), Truyền thông phòng chống ung thư. 8. Nguyễn Bá Đức (2008), Phòng và phát hiện sớm bệnh ung thư, NXB Y học Hà Nội. 9. Dương Xuân Sơn (1995), Cơ sở lý luận báo chí truyền thông, NXB Văn hóa thông tin, tr.17 10. Phạm Văn Thân (2012), Giáo dục sư phạm y học, dạy học tích cực. 11. Hội Liên hiệp phụ nữ - Uỷ ban Quốc gia dân số gia đình và trẻ em, Sổ tay hướng dẫn điều hành thảo luận nhóm. 12. Trung tâm tuyên truyền bảo vệ sức khoẻ, Bộ Y tế (2003), Giáo trình cơ bản về GDSK 13. Trung tâm TT- GDSK & UNICEF (2000), Thực hành Truyền thông GDSK về CSSK bà mẹ và trẻ em tại cộng đồng - Hà Nội. 14. Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khoẻ, Bộ Y tế (1999), Giáo trình nâng cao kỹ năng giảng dạy về TT- GDSK , Hà nội. 15. Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khoẻ, Bộ Y tế (1996), Các kỹ năng truyền thông và giáo dục sức khoẻ, Hà Nội. 16. Trường đại học Y khoa hà nội: (1999), Dạy học tích cực trong đào tạo y học. 17. UNICEF (2004), Những điều cần cho cuộc sống. 18. Uỷ ban dân số gia đình và trẻ em (2002), Kỹ năng Truyền thông trực tiếp nhằm thay đổi hành vi trong lĩnh vực dân số và chăm sóc sức khoẻ sinh sản. 19. WHO (2006), Giáo dục sức khoẻ trong chăm sóc sức khoẻ ban đầu. Tài liệu tiếng Anh 1. Communication for health and behavior change, a Developing country Perspective, Judith A. Graeff, John P . Elder , Elizabeth Mills Booth, The Jossey-Bass Publicshers 141 San Francisco, p14, 13, 18. 2. Karen Glanz, Bacbara K. Rimer, Frances Marcus lewis (2002), “ Health Behavior and Health Education”, p 9,10. 3. Maria Elena Figuerroa, D. Lawrence Kincaid, Manju Rani, Gary Lewis (2002), “Communica tion for Social Change: An intergrated Model for Measuring the Process and Its Outcomes”, Communiucation for Social Change Working paper Series No1. p. 3 4. Phyllis Tilson Piotrow, D Lawrence Kincaid. Jose G. Rmon II, and Ward Rinehart (1997), “ Lessons from Family Planning and Reproductive health”, Health Communication. Under the auspices of the Center for communication Programs, Johns Hopkins School of Public Health, p15, 23, 91. 5. The WHO Health Promotion Glossary (1998), p 8. 6. The World health Organization and Stop TB Partnership (2007), Advocacy, communication and Social mobilization.