Triết học - Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và cách mạng xã hội chủ nghĩa

8/1/15 1 SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ CÁCH MẠNG Xà HỘI CHỦ NGHĨA I. SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN . 1. Giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân a. Khái niệm giai cấp công nhân Mác và Ăngghen đã dùng một số thuật ngữ khác nhau để biểu hiện khái niệm GCCN như: giai cấp vô sản, giai cấp vô sản hiện đại,giai cấp công nhân hiện đại, giai cấp công nhân đại công nghiệp Hai đặc trưng cơ bản của gccn +VÒ ph¬ng thøc lao ®éng, phư¬ng thøc s¶n xuÊt: trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vËn hµnh c¸c c«ng cô s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt c«ng nghiÖp ngµy cµng hiÖn ®¹i, x· héi ho¸, quèc tÕ ho¸ cao + VÒ vÞ trÝ trong quan hÖ s¶n xuÊt Tư b¶n chñ nghÜa, ®ã lµ nh÷ng ngêi lao ®«ng kh«ng cã tư liÖu s¶n xuÊt, ph¶i b¸n søc lao ®éng cho nhµ tư b¶n vµ bÞ nhµ tư b¶n bãc lét gi¸ trÞ thÆng dư, chÝnh v× lÝ do nµy mµ C. M¸c vµ ¡ngghen gäi giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp v« s¶n. §Þnh nghÜa GCCN • GCCN là một tập đoàn xã hội ổn định, hình thành và phát triển cùng với quá trình phát triển của nền công nghiệp hiện đại, với nhịp điệu phát triển của lực lượng sản xuất có tính xã hội hóa ngày càng cao, là lực lượng sản xuất cơ bản tiên tiến, trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào quá trình sản xuất, tái sản xuất ra của cải vật chất và cải tạo các quan hệ xã hội; là lực lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Ở các nước tư bản chủ nghĩa, giai cấp công nhân là những người không có hoặc về cơ bản không có tư liệu sản xuất phải làm thuê cho giai cấp tư sản và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư; ở các nước xã hội chủ nghĩa, họ là người đã cùng nhân dân lao động làm chủ những tư liệu sản xuất chủ yếu và cùng nhau hợp tác lao động vì lợi ích chung của toàn xã hội trong đó có lợi ích chính đáng của bản thân họ.” b. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Lãnh đạo nhân dân lao động đấu tranh xóa bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa, xóa bỏ mọi chế độ áp bức, bóc lột và xây dựng xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa Sứ mệnh lịch sử của GCCN trải qua 02 bước • Bước 01:Giai cấp vô sản chiếm lấy chính quyền nhà nước và biến tư liệu sản xuất trước hết thành sở hữu nhà nước” • Bước 02: “giai cấp vô sản cũng tự thủ tiêu với tư cách là giai cấp vô sản, chính vì thế mà nó cũng xóa bỏ mọi sự phân biệt giai cấp và mọi đối kháng giai cấp, và cũng xóa bỏ nhà nước với tư cách nhà nước” https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam 8/1/15 2 2. Những điều kiện khách quan qui định SMLS của GCCN a. Địa vị kinh tế - xã hội của GCCN trong xã hội TBCN - Trong chế độ TBCN, GCCN có lợi ích đối lập trực tiếp với lợi ích của GCTS - GCCN phải không ngừng học tập vươn lên sao cho đáp ứng được yêu cầu của nền sản xuất ngày càng hiện đại đội ngũ công nhân được “ tri thức hóa” cũng ngày càng gia tăng. - Điều kiện làm việc, điều kiện sống của GCCN đã tạo điều kiện cho họ có thể đoàn kết chặt chẽ với nhau trong cuộc đấu tranh chống CNTB b. Những đặc điểm chính trị - xã hội của giai cấp công nhân * GCCN là giai cấp tiên phong cách mạng + §ại diện cho PTSX tiên tiến + Lý luËn CN M¸c lªnin +Luôn đi đầu trong mäi phong trào cách mạng • Giai cấp công nhân là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để nhất Điều kiện sống, điều kiện lao động trong chế độ tư bản chủ nghĩa đã chỉ cho họ thấy, họ chỉ có thể được giải phóng bằng cách giải phóng toàn xã hội khỏi chế độ tư bản chủ nghĩa. * Giai cấp công nhân là giai cấp có ý thức tổ chức kỷ luật cao - §K lµm viÖc: nền sản xuất đại công nghiệp với hệ thống sản xuất mang tính chất dây chuyền và nhịp độ làm việc khẩn trương  ý thøc tæ chøc kØ luËt - §K sèng: tËp trung, ®« thÞtính tổ chức, kỷ luật chặt chẽ - Tham gia vào các tổ chức nghiệp đoàn, công đoàn, tham gia vào cuộc đấu tranh chống lại giai cấp tư sản  tu©n theo kØ luËt cña tæ chøc • Giai cấp công nhân có bản chất quốc tế - GCTS là một lực lượng quốc tế muốn thắng GCTS cần có sự liên minh quốc tế của GCCN 3. Vai trò của đảng cộng sản trong quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của GCCN a. Tính tất yếu và qui luật hình thành, phát triển chính đảng của GCCN - TÝnh tÊt yÕu: Do yêu câu lý luận soi đường, lãnh đạo tổ chức để phong trào công nhân đi đến thắng lợi - Quy luËt h×nh thµnh, ph¸t triÓn §¶ng: CNMLN + PTCN b. Mối quan hệ giữa Đảng Cộng sản với giai cấp công nhân Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ 8/1/15 3 * Đảng Cộng sản • là tổ chức chính trị cao nhất của giai cấp công nhân • Là đội tiên phong chiến đấu • Có những lợi ích cơ bản thống nhất với lợi ích của giai cấp công nhân và quần chúng nhân dân lao động • Đảng Cộng sản là bộ tham mưu chiến đấu của giai cấp công nhân và cả dân tộc * Giai cấp công nhân • Là cơ sở giai cấp của Đảng cộng sản • Là nguồn bổ sung lực lượng phong phú cho Đảng cộng sản II. CÁCH MẠNG Xà HỘI CHỦ NGHĨA 1. Cách mạng xã hội chủ nghĩa và nguyên nhân của nó a. Khái niệm cách mạng xã hội chủ nghĩa • Theo nghĩa hẹp, cách mạng xã hội chủ nghĩa là một cuộc cách mạng chính trị, được kết thúc bằng việc giai cấp công nhân cùng với nhân dân lao động giành được chính quyền, thiết lập được nhà nước chuyên chính vô sản - nhà nước của giai cấp công nhân và quần chúng nhân dân lao động • Theo nghĩa rộng, cách mạng xã hội chủ nghĩa bao gồm 02 thời kỳ: + Cách mạng về chính trị + Thời kỳ cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới về mọi mặt kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội nhằm thực hiện thắng lợi chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. b. Nguyên nhân của cách mạng XHCN • Mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất có tính xã hội hóa cao với tính chất tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất duới chủ nghĩa tư bản 2. Mục tiêu, động lực và nội dung của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa a. Mục tiêu của cách mạng xã hội chủ nghĩa - Mục tiêu cao nhÊt: Giải phóng xã hội, giải phóng con nguời - Mục tiêu giai đoạn thứ nhất: GCCN phải đoàn kết với những người lao động khác phải giành chính quyền tõ tay gc bãc lét - Mục tiêu giai đoạn thứ hai:tổ chức xã hội mới về mọi mặt, xóa bỏ tình trạng người bóc lột người https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam 8/1/15 4 b. Động lực của cuộc cách mạng XHCN - GCCN vừa là giai cấp lãnh đạo, vừa là động lực chủ yếu trong CMXHCN - G/c nông dân có nhiều lợi ích cơ bản thống nhất với lợi ích của GCCN,trở thành động lực to lớn trong CMXHCN - Trí thức là động lực quan trọng trong cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa c. Nội dung của cuộc cách mạng XHCN - Trên lĩnh vực chính trị: + Giành chính quyền về tay giai cấp công nhân, nhân dân lao động +Làm sâu rộng thêm nền dân chủ xã hội chủ nghĩa b»ng viÖc ngày càng thu hút đông đảo quần chúng nhân dân lao động tham gia vào quản lý xã hội, quản lý nhà nước - Trªn lĩnh vực kinh tế: * QHSX + Thay thế chế độ chiếm hữu tư nhân TBCN về TLSX bằng chế độ sở h÷u XHCN với những hình thức thích hợp + Thực hiện những biện pháp cần thiết gắn người lao động với tư liệu sản xuất + Thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động *LLSX:phát triển lực lượng sản xuất, nâng cao năng suất lao động, trên cơ sở đó từng bước cải thiện đời sống nhân dân - Trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa + kế thừa một cách có chọn lọc và nâng cao các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, tiếp thu các giá trị văn hóa tiên tiến của thời đại + Xây dựng từng bước thế giới quan và nhân sinh quan mới cho người lao động, hình thành những con người mới xã hội chủ nghĩa, giàu lòng yêu nước thương dân, có bản lĩnh chính trị, nhân văn, nhân đạo, có hiểu biết, có khả năng giải quyết một cách đúng đắn mối quan hệ cá nhân, gia đình và xã hội. 3. Liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân trong cách mạng XHCN a. Tính tất yếu và cơ sở khách quan của liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân *Tính tất yếu Lênin: nếu không thực hiện liên minh chặt chẽ với giai cấp nông dân thì giai cấp công nhân không thể giữ được chính quyền nhà nước • Cơ sở khách quan - Dưới chủ nghĩa tư bản: đều là những người lao động, đều bị áp bức, bóc lột - Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, công nghiệp và nông nghiệp là hai ngành sản xuất chính - Xét về mặt chính trị - xã hội: CN &ND lµ lực lượng chính trị to lớn trong xây dựng, bảo vệ chính quyền nhà nước, trong xây dựng khối đoàn kết dân tộc Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam 8/1/15 5 b. Nội dung và nguyên tắc cơ bản của liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân * Nội dung liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân • Liên minh về chính trị: - Trong thời kỳ đấu tranh giành chính quyền : giành lấy chính quyền về tay giai cấp công nhân cùng với nhân dân lao động - Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội: cùng nhau tham gia vào chính quyền nhà nước từ cơ sở đến trung ương, cùng nhau bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và mọi thành quả cách mạng, làm cho nhà nước xã hội chủ nghĩa ngày càng vững mạnh • Liên minh về kinh tế - Nội dung chủ yếu là phải kết hợp đúng đắn lợi ích giữa hai giai cấp BP:xây dựng một hệ thống chính sách phù hợp đối với nông dân, nông nghiệp và nông thôn. • Liên minh về văn hóa - xã hội: + Nâng cao trình độ văn hóa, hiểu biết chính sách, pháp luật, gi¸o dôc CN M¸c Lª nin cho nh©n d©n ®¸p øng sù ph¸t triÓn cña x· héi XHCN + Khắc phục tâm lý tiểu nông và những tư tưởng phản động, lạc hậu - Những nguyên tắc cơ bản trong xây dựng khối liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân . Phải đảm bảo vai trò lãnh đạo của giai cấp trong khối liên minh công - nông . Phải đảm bảo nguyên tắc tự nguyện . Phải kết hợp đúng đắn các lợi ích của giai cấp công nhân và giai cấp nông dân III. HÌNH THÁI KINH TẾ - Xà HỘI CỘNG SẢN CHỦ NGHĨA 1. Xu hướng tất yếu của sự xuất hiện hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa - Maxr & Angghen: sự chuyển biến từ hình thái kinh tế - xã hội thấp lên hình thái kinh tế - xã hội cao hơn là một quá trình lịch sử - tự nhiên - Mâu thuÉn gi÷a tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é x· héi ho¸ cao cña lùc lîng s¶n xuÊt víi chÕ ®é chiÕm h÷u t nh©n t b¶n chñ nghÜa vÒ t liÖu s¶n xuÊt (biÓu hiÖn trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ x· héi lµ m©u thuÉn gi÷a gccn, nh©n d©n lao ®éng víi gcts) 2. Các giai đoạn phát triển của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa • M&A: - H×nh th¸i kinh tÕ- x· héi céng s¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn qua 03 g®: + Thêi kú qu¸ ®é tõ x· héi nä sang x· héi kia + Giai ®o¹n thÊp- x· héi XHCN +Giai ®o¹n cao- x· héi céng s¶n chñ nghÜa Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam 8/1/15 6 Lênin đã chia hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa thành: (1) những cơn đau đẻ kéo dài (2) giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa (3) giai đoạn cao của xã hội cộng sản chủ nghĩa. a. Thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội • Tính tất yếu của thời kỳ quá độ - Thêi k× qu¸ ®é b¾t ®Çu tõ khi GCCN vµ nh©n d©n lao ®éng giµnh ®îc chÝnh quyÒn nhµ níc ®Õn khi x©y dùng thµnh c«ng CNXH - §èi víi nh÷ng níc qu¸ ®é trùc tiÕp tõ Chñ nghÜa tư b¶n lªn CNXH: cÇn TKQ§ ®Ó tæ chøc s¾p xÕp l¹i nh÷ng c¬ së vËt chÊt mµ CNTB ®· t¹o ra cho CNXH - §èi víi nh÷ng nưíc qu¸ ®é gi¸n tiÕp (qu¸ ®é bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn TBCN ®i lªn CNXH ) ®©y lµ thêi k× x©y dùng csvckt cho CNXH víi nhiÖm vô träng t©m lµ CNH, H§H - TKQ§ lµ cÇn thiÕt ®Ó c¶i t¹o QHSX cò thiÕt lËp QHSX míi dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ nh÷ng TLSX chñ yÕu - TKQ§ lµ tÊt yÕu ®Ó c¶i t¹o vµ x©y dùng c¸c quan hÖ x· héi XHCN - TKQ§ lµ cÇn thiÕt ®Ó GCCN tõng bíc lµm quen víi nh÷ng c«ng viÖc míi mÎ, khã kh¨n vµ phøc t¹p - TKQ§ cã thÓ diÔn ra dµi ng¾n kh¸c nhau ë c¸c níc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau nhng lµ tÊt yÕu ®èi víi tÊt c¶ c¸c níc ®i lªn CNXH * Đặc điểm và thực chất của thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. - §Æc ®iÓm: Lµ thêi k× tån t¹i ®an xen gi÷a nh©n tè cò vµ nh©n tè míi thèng nhÊt & ®Êu tranh gay g¾t trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi + Trªn lÜnh vùc kinh tÕ: Tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trªn c¬ së kh¸ch quan cña sù tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u vÒ TLSX; nh÷ng h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ ®a d¹ng, ®an xen; nh÷ng h×nh thøc ph©n phèi kh¸c nhau trong ®ã ph©n phèi theo lao ®éng lµ chñ ®¹o + Trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ: KÕt cÊu giai cÊp x· héi phøc t¹p: GCCN, GCnd,tÇng líp trÝ thøc, ngưêi s¶n xuÊt nhá,tÇng líp tư s¶n C¸c giai cÊp tÇng líp võa hîp t¸c võa ®Êu tranh víi nhau + Trªn lÜnh vùc tư tưëng v¨n ho¸: Tån t¹i nhiÒu tư tưëng vµ v¨n ho¸ kh¸c nhau. V¨n ho¸ cò vµ míi thưêng xuyªn ®Êu tranh víi nhau - Thùc chÊt: +Là thời kỳ diễn ra cuộc đấu tranh giai cấp giữa GCTS đã bị đánh bại không còn là giai cấp thống trị và những thế lực chống phá CNXH với giai cấp công nhân và quần chúng nhân dân lao động. Cuộc đấu tranh giai cấp diễn ra trong điều kiện mới là giai cấp công nhân đã cầm quyền, quản lý tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội. Cuộc đấu tranh giai cấp với những nội dung, hình thức mới, diễn ra trong lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, tư tưởng, bằng tuyên truyền vận động là chủ yếu, bằng hành chính và luật pháp. Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ 8/1/15 7 *Nội dung của thời kỳ quá độ lên CNXH • Trong lĩnh vực kinh tế: - LLSX: thực hiện việc sắp xếp, phối trí lại các LLSX hiện có của xã hội theo tính tất yếu, khách quan của các qui luật kinh tế, đặc biệt là qui luật QHSX phù hợp với trình độ phát triển của LLSX - QHSX:cải tạo quan hệ sản xuất cũ, xây dựng quan hệ sản xuất mới theo hướng tạo ra sự phát triển cân đối của nền kinh tế, đảm bảo phục vụ ngày càng tốt đời sống nhân dân lao động. - Đối với những nước chưa trải qua quá trình CNH TBCN, tất yếu phải tiến hành CNH xã hội chủ nghĩa nhằm tạo ra CSVCKT cho CNXH • Trong lĩnh chính trị: - §ấu tranh chống lại những thế lực thù địch, chống phá sự nghiệp xây dựng CNXH - Củng cố nhà nước và nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ngày càng vững mạnh - xây dựng các tổ chức chính trị - xã hội thực sự là nơi thực hiện quyền làm chủ của nhân dân lao động - xây dựng Đảng cộng sản ngày càng trong sạch, vững mạnh ngang tầm với các nhiÖm vụ của mỗi thời kỳ lịch sử. • Trong lĩnh vực tư tëng, văn hóa - Tuyên truyền, phổ biến chủ nghĩa Mác- Lênin trong toàn xã hội - Khắc phục những tư tưởng và tâm lý tiêu cực đối với tiến trình xây dựng chủ nghĩa xã hội - xây dựng nền văn hóa mới đậm đà bản sắc dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới. • Trong lĩnh vực xã hội: - khắc phục những tệ nạn xã hội do xã hội cũ để lại - Từng bước khắc phục sự chênh lệch phát triển giữa các vùng miền, các tầng lớp dân cư trong xã hội b. Xã hội xã hội chủ nghĩa • . Cơ sở vật chất kỹ thuật của xã hội xã hội chủ nghĩa là nền đại công nghiệp. • . Chủ nghĩa xã hội xóa bỏ chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa, thiết lập chế độ công hữu về tư liệu sản xuất • . Xã hội xã hội chủ nghĩa là một chế độ xã hội tạo ra được cách tổ chức lao động và kỷ luật lao động mới. • . Xã hội xã hội chủ nghĩa là một chế độ xã hội thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động, coi đó là nguyên tắc cơ bản nhất • . Xã hội xã hội chủ nghĩa là một xã hội mà ở đó nhà nước mang bản chất giai cấp công nhân, có tính nhân dân rộng rãi, tính dân tộc sâu sắc; thực hiện quyền lực và lợi ích của nhân dân. • . Xã hội xã hội chủ nghĩa là một xã hội đã thực hiện được sự giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột; thực hiện quyền bình đẳng xã hội, tạo điều kiện cho con người phát triển toàn diện c. Giai đoạn cao của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa • Về mặt kinh tế: Lực lượng sản xuất phát triển vô cùng mạnh mẽ, của cải xã hội tuôn ra dào dạt, ý thức con người được nâng lên, khoa học phát triển, lao động của con người được giảm nhẹ, lúc đó nhân loại mới thực hiện được nguyên tắc làm theo năng lực hưởng theo nhu cầu • Về mặt xã hội: Trình độ xã hội ngày càng phát triển,dân chủ mới thực hiện đầy đủ, dân chủ cho mọi người, nhà nước luật pháp tự tiêu vong, pháp luật trở thành phong tục, tập quán, thành quan niệm đạo đức, mọi người tự giác thực hiện; con người có điều kiện phát triển toàn diện năng lực, và mang hết tài năng, trí tuệ cống hiến cho xã hội Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam