Tiểu luận Sinh thái học - Con người và các nhân tô sinh thái

LOGO “ Add your company slogan ” CON NG I VÀ ƯỜ CÁC NHÂN TÔ SINH THÁI  Sinh viên th c hi n: Nguy n Ng c Khanhự ệ ễ ọ  L p: 51MTớ  MSV: 09510900757  Email: Thaonguyenxanhwru@gmail.com  Nick yahoo: thaonguyenxanh_120691@yahoo.com.vn  SĐT: 0975956075 I.Phần mở đầuI.    ầ ầ - Chúng ta đang s ng trong m t h sinh thái r ng l n, ố ộ ệ ộ ớ đây t n t i nh ng m i quan h gi a chúng ta v i ở ồ ạ ữ ố ệ ữ ớ chung ta và gi a chúng ta v i môi tr ng góp ph n ữ ớ ườ ầ t o nên nh ng chu trình sinh đ a hóa và làm bi n đ i ạ ữ ị ế ổ năng l ng quanh ta và trong ta.ượ - Đó chính là h sinh thái con ng i, gi i sinh v t. ệ ườ ớ ậ ở m i m c đ thành phàn sinh v t đ u t n t i trong ọ ứ ộ ậ ề ồ ạ m t môi tr ng, và đi u đó làm nên h sinh thái c a ộ ườ ề ệ ủ sinh v t.ậ  Có nh ng h sinh thái vô cùng ,c c kỳ nghèo nàn v s ữ ệ ự ề ố l ng cá th cũng nh thành ph n đa d ng loài,nh ng ượ ể ư ầ ạ ư cũng có nh ng h sinh thái l i vô cùng ,c c kỳ đa d ng, ữ ệ ạ ự ạ phong phú t th c v t b c th p đ n th c v t b c ừ ự ậ ậ ấ ế ự ậ ậ cao,t các loài đ ng v t nh bé đ n nh ng loài có giá ừ ộ ậ ỏ ế ữ tr vô cùng l n .r i nh ng vi sinh v t ,n m m c …ị ớ ồ ữ ậ ấ ố  Và nh chúng ta cũng đã bi t h sinh thái chung quanh ư ế ệ chúng ta đã ra đ i và t n t i cách đây hàng trăm năm ờ ồ ạ nh ng cùng v i s tr ng thành và phát tri n c a nó ư ớ ự ưở ể ủ là v n đ dân s đã và đang là m t v n đ c n s ấ ề ố ộ ấ ề ầ ự quan tâm đúng m c đ có nh ng cái nhìn th n tr ng ứ ể ữ ậ ọ đ i v i môi tr ng.ố ớ ườ II. Ph n N i Dungầ ộ 1. Các nhân t sinh tháiố 1.1 Khái ni mệ - Nhân t sinh thái là t t c các nhân t môi ố ấ ả ố tr ng có nh h ng tr c ti p hay gián ti p ườ ả ưở ự ế ế t i đ i s ng c a sinh v t. T t c các nhân t ớ ờ ố ủ ậ ấ ả ố sinh thái đó g n bó ch t ch v i nhau thành ắ ặ ẽ ớ t h p sinh thái tác đ ng nên sinh v t.ổ ợ ộ ậ 1.2 Các nhân t sinh tháiố Theo ngu n g c và đ c tr ng tác đ ng c a các ồ ố ặ ư ộ ủ y u t sinh thái, ng i ta chia các nhân t ế ố ườ ố sinh thái thành 3 nhóm a. Nhóm nhân t sinh thái vô sinh: ố - Là t t c các nhân t v t lí, hóa h c c a ấ ả ố ậ ọ ủ môi tr ng quanh sinh v t. ườ ậ b. Nhóm nhân t sinh thái h u sinh: ố ữ - Là m i quan h gi a sinh v t này v i ố ệ ữ ậ ớ sinh v t khác s ng xung quanh, trong đó con ậ ố ng i là nhân t sinh thái có tác đ ng r t l n ườ ố ộ ấ ớ t i s sinh tr ng và phát tri n c a sinh v t ớ ự ưở ể ủ ậ c. Nhân t con ng iố ườ Nhi u tác gi trong khi phân lo i y u t sinh thái đã k t h p ề ả ạ ế ố ế ợ y u t đ ng v t, th c v t và con ng i vào nhóm các y u t ế ố ộ ậ ự ậ ườ ế ố h u sinh. M t dù trong đ i s ng con ng i v n ph i ch u tác ữ ặ ờ ố ườ ẫ ả ị đ ng c a các qui lu t t nhiên, tuy nhiên vi c k t h p các ộ ủ ậ ự ệ ế ợ y u t này không th t th a đáng vì :ế ố ậ ỏ - Th nh t là con ng i tác đ ng vào t nhiên đ c xác ứ ấ ườ ộ ự ượ đ nh b i nhân t xã h i mà tr c h t là ch đ xã h i, còn ị ở ố ộ ướ ế ế ộ ộ đ c tr ng tác đ ng c a đ ng th c v t mang đ c đi m sinh ặ ư ộ ủ ộ ự ậ ặ ể v t.ậ - Th hai là con ng i tác đ ng vào t nhiên có ý th c và ứ ườ ộ ự ứ th ba là quy mô tác đ ng c a đ ng v t và th c v t không ứ ộ ủ ộ ậ ự ậ th so sánh đ c v i quy mô tác đ ng c a con ng i nh t là ể ượ ớ ộ ủ ườ ấ trong đi u ki n ti n b c a khoa h c - k thu t.ề ệ ế ộ ủ ọ ỹ ậ * Hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi khaùc vôùi hoaït ñoäng cuûa caùc ñoäng vaät khaùc . Vì con ngöôøi coù trí tueä  taùc ñoäng coù yù thöùc vaøo moâi tröôøng vaø laøm thay ñoåi moâi tröôøng . * Do ñaâu maø con ngöôøi ñöôïc taùch ra thaønh 1 nhoùm nhaân toá sinh thaùi rieâng ? NHAÂN TOÁ VOÂ SINH NHAÂN TOÁ HÖÕU SINH Nhaân toá con ngöôøi Nhaân toá caùc sinh vaät khaùc . * Phaân loaïi caùc nhaân toá sinh thaùi sau ñaây : Ñöôùc Caù saáu Khæ Chim Raén Vi sinh vaät Pha ù rö ø n gGio ùAÙnh s a ùng Tro à ng lu ù aLö ô ïn g m ö aÑa ùnh b a é t c a ù Caùc nhaân toá sinh thaùi Nhaân toá sinh thaùi voâ sinh Nhaân toá sinh thaùi höõu sinh Möùc ñoä ngaäp nöôùcKieán Ñoä doác cuûa ñaátNhieät ñoä khoâng khíCaây coû Ñoä tôi xoáp cuûa ñaát Saâu aên laù caây Goã m u ïc • Ca ù c n h a â n t o á s in h t h a ù i t h e o •nho ùm nha â n t o á s in h t h a ù i . 2. nh h ng Ả ưở c a cácủ nhân t ố sinh thái 2.1 nh h ng c a các nhân t vô sinhẢ ưở ủ ố * Nhi t đệ ộ  Nhi t đ nh h ng th ng xuyên t i các ho t đ ng ệ ộ ả ưở ườ ớ ạ ộ s ng c a sinh v t.ố ủ ậ  - Th c v t và các đ ng v t bi n nhi t nh ch nhái, ự ậ ộ ậ ế ệ ư ế bò sát ph thu c tr c ti p vào nhi t đ môi tr ng. ụ ộ ự ế ệ ộ ườ Nhi t đ môi tr ng tăng hay gi m thì nhi t đ c th ệ ộ ườ ả ệ ộ ơ ể c a chúng cũng tăng, gi m theo.ủ ả  Đ ng v t đ ng nhi t nh chim và thú do có kh năng ộ ậ ẳ ệ ư ả đi u hòa và gi đ c thân nhi t n đ nh nên có th ề ữ ượ ệ ổ ị ể phát tán và sinh s ng kh p n i. Ví d , vùng băng giá ố ắ ơ ụ ở C c B c (l nh t i - 40o C) v n có loài cáo c c (thân ự ắ ạ ớ ẫ ự nhi t 38oC) và gà gô tr ng (thân nhi t 43oC) sinh ệ ắ ệ s ng.ố Đ m và n cộ ẩ ướ  - N c là thành ph n quan tr ng c a c th sinh v t : ướ ầ ọ ủ ơ ể ậ chi m t 50% đ n 98% kh i l ng c a cây, t 50% ế ừ ế ố ượ ủ ừ ( Thú) đ n 99% ( Ru t khoang) kh i l ng c th ở ế ở ộ ố ượ ơ ể đ ng v t.ộ ậ  - M i đ ng v t và th c v t c n đ u có m t ỗ ộ ậ ự ậ ở ạ ề ộ gi i h n ớ ạ ch u đ ngị ự v đ m. Lo i châu ch u di c có t c đ ề ộ ẩ ạ ấ ư ố ộ phát tri n nhanh nh t đ m 70%. Có sinh v t a ể ấ ở ộ ẩ ậ ư m (thài lài, ráy, mu i, ch nhái...), có sinh v t a khô ẩ ỗ ế ậ ư (c l c đa`, x ng r ng, nhi u lo i th n l n, chu t ỏ ạ ươ ồ ề ạ ằ ằ ộ th o nguyên).ả  - N c nh h ng l n t i s phân b c a sinh v t. ướ ả ưở ớ ớ ự ố ủ ậ Trên sa m c có r t ít sinh v t, còn vùng nhi t đ i m ạ ấ ậ ở ệ ớ ẩ và nhi u n c thì sinh v t r t đông đúc.ề ướ ậ ấ Ánh sáng  Ánh sáng M t Tr i là ngu n năng l ng c b n c a m i ho t ặ ờ ồ ượ ơ ả ủ ọ ạ đ ng s ng c a sinh v t. Cây xanh s d ng năng l ng ánh sáng ộ ố ủ ậ ử ụ ượ M t Tr i khi quang h p. Đ ng v t ăn th c v t lá đã s d ng ặ ờ ợ ộ ậ ự ậ ử ụ gián ti p năng l ng ánh sáng M t Tr i.ế ượ ặ ờ  Ánh sáng tác đ ng rõ r t lên s sinh tr ng, phát tri n c a sinh ộ ệ ự ưở ể ủ v t. Cây đ u xanh đ t trong ánh sáng liên t c thì l n nhanh ậ ậ ặ ụ ớ nh ng ra hoa mu n t i 60 ngày.ư ộ ớ  M i sinh v t cũng có m t ỗ ậ ộ gi i h n ch u đ ngớ ạ ị ự v ánh sáng.ề  Ví d , có cây a bóng, có cây a sáng; có đ ng v t a ho t ụ ư ư ộ ậ ư ạ đ ng ngày, có đ ng v t a ho t đ ng đêm.ộ ộ ậ ư ạ ộ  Ngoài ba nhân t trên còn có nhi u nhân t vô sinh khác nh ố ề ố ả h ng t i đ i s ng c a sinh v t nh đ t, gió, đ m n c a ưở ớ ờ ố ủ ậ ư ấ ộ ặ ủ n c, nguyên t vi l ng...ướ ố ượ 2.2 Nhân t h u sinhố ữ  Quan h cùng loài: C ng sinh,h i sinh, ệ ộ ộ h p tácợ  Quan h khác loài ệ là quan h c nh tranh ệ ạ gi a các cá th khác loài v th c ănữ ể ề ứ -Quan h đ i ngh chệ ố ị - Quan h h trệ ỗ ợ 2.3 Nhân t con ng iố ườ  Con ng i là m t sinh v t c a h sinh thái có s ườ ộ ậ ủ ệ ố l ng l n và kh năng ho t đ ng đ c nâng cao ượ ớ ả ạ ộ ượ nh khoa h c k thu t. Tác đ ng c a con ng i đ i ờ ọ ỹ ậ ộ ủ ườ ố v i h sinh thái r t l n, có th phân ra các lo i tác ớ ệ ấ ớ ể ạ đ ng chính sau đây:ộ  Tác đ ng vào c ch t n đ nh, t cân b ng c a ộ ơ ế ự ổ ị ự ằ ủ h sinh thái. ệ  Tác đ ng vào các chu trình sinh đ a hoá t nhiên. ộ ị ự  Tác đ ng vào các đi u ki n môi tr ng c a h sinh ộ ề ệ ườ ủ ệ thái: Khí h u, thu đi n v.v... ậ ỷ ệ  Tác đ ng vào cân b ng sinh thái.ộ ằ Thiên nhiên đã ban t ng cho ặ con ng i…ườ …B u tr i trong lành…ầ ờ …Nh ng khu r ng b t ngàn…ữ ừ ạ …Nh ng thác n c th m ng…ữ ướ ơ ộ …Nh ng cánh đ ng hoa th m ngát…ữ ồ ơ …Nh ng dãy núi hùng vĩ…ữ …Và đ i d ng mênh mông.ạ ươ Và con ng i ườ đã làm gì cho thiên nhiên ? …Khí th i công nghi p …ả ệ …Ch t đ t, khói, b i…ấ ố ụ Đ t r ng làm n ng r y…ố ừ ươ ẫ …Ch t phá r ng b a bãi…ặ ừ ừ …Buôn l u g ..ậ ỗ …Khai thác đá vô t i v …ộ ạ … … Tràn d u trên bi n…ầ ể …Đánh b t th y s n b ng thu c n , ắ ủ ả ằ ố ổ chích đi n…ệ H u qu chúng ậ ả ta ph i gánh ả ch u…ị …M a đá, m a axit…ư ư …Đ i tr c tr tr i…ồ ọ ơ ọ …Th m h a cháy r ng ngày càng ả ọ ừ cao… …Nh ng tr n l t đ y kinh hoàng..ữ ậ ụ ầ …Và là n i ám nh cho con ỗ ả ng i…ườ …Nhi u loài sinh v t d i n c ề ậ ướ ướ ch t hàng lo t…ế ạ …Núi l …ở …s c l đ t là m i đe d a c a ạ ở ấ ố ọ ủ con ng i…ườ …Đ l i h u qu th ng tâm…ể ạ ậ ả ươ 3. H u qu ậ ả c a con ng i đủ ườ ể l i ạ v i h sinh tháiớ ệ  Điôxít l u huỳnhư và các ôxít nitơ có th gây ể m a ư axít làm gi m đ ả ộ pH c a đ t.ủ ấ  Đ t b ô nhi m có th tr nên c n c i, không ấ ị ễ ể ở ằ ỗ thích h p cho cây tr ng. Đi u này s nh h ng ợ ồ ề ẽ ả ưở đ n các c th s ng khác trong ế ơ ể ố l i th c ănướ ứ .  Khói l n s ngẫ ươ làm gi m ánh sáng m t tr i mà ả ặ ờ th c v t nh n đ c đ th c hi n quá trình ự ậ ậ ượ ể ự ệ quang h pợ .  Các loài xâm l n có th c nh tranh chi m môi ấ ể ạ ế tr ng s ng và làm nguy h i cho các loài đ a ườ ố ạ ị ph ng, t đó làm gi m ươ ừ ả đa d ng sinh h cạ ọ .  Khí CO2 sinh ra t các nhà máy và các ph ng ti n qua ừ ươ ệ l i còn làm tăng hi u ng nhà kính. Trái Đ t ngày m t ạ ệ ứ ấ ộ nóng d n lên. Phá h y d n các khu du l ch t nhiên mà ầ ủ ầ ị ự nó s n có.ẵ  B n thân: không x rác b a baĩ, tham gia vào các ả ả ừ ch ng trình truy n thông b o v môi tr ng;ươ ề ả ệ ườ + Gia đình mình: Nh c nh gi v sinh chung, s ng ắ ở ữ ệ ố s ch s , có văn hoá;ạ ẽ + Xã h i: Tuyên truy n, giáo d c tác h i ô nhi m môi ộ ề ụ ạ ễ tr ng và các bi n pháp b o v môi tr ng, ki m tra ườ ệ ả ệ ườ ể giám sát, x lý kiên quy t các hành vi làm ô nhi m môi ử ế ễ tr ng;ườ + Sáng ki n: T ch c thi vi t đ án v bi n pháp b o v ế ổ ứ ế ề ề ệ ả ệ môi tr ng theo ch đ (môi tr ng đ t, không khí, ườ ủ ề ườ ấ n c, ti ng ô). Đ án đo t gi i ph i đ c c p kinh phí ướ ế ề ạ ả ả ượ ấ th c hi n và ng i đo t gi i là ch nhi m đ án khi ự ệ ườ ạ ả ủ ệ ề th c hi n.ự ệ 4.Bi n pháp kh c ph cệ ắ ụ  H n ch ô nhi m không khí.ạ ế ễ  H n ch ô nhi m n c.ạ ế ễ ướ  H n ch ô nhi m ch t th i r n.ạ ế ễ ấ ả ắ  H n ch ô nhi m do thu c b o v th c ạ ế ễ ố ả ệ ự v t.ậ Chúng ta đang c g ng…ố ắ … …C i t o l i lá ph i c a trái ả ạ ạ ổ ủ đ t…ấ …Nh ng nh ng đ i núi tr c nh ư ữ ồ ọ ư th này v n còn nhi u.ế ẫ ề HÃY B O V H SINH THÁI C A Ả Ệ Ệ Ủ CHÚNG TA NHÉ CÁC B N….!Ạ VÌ M T TRÁI Đ T XANH S CH Đ P!Ộ Ấ Ạ Ẹ LOGO “ Add your company slogan ”