Tài liệu Kiến thức cơ bản về REDD+ dựa vào cộng đồng

hoặc đã hết 30’ 198 12. Hãy chắc chắn rằng bạn hoặc một thành viên khác trong nhóm tập huấn đã ghi lại các kết quả. Chú ý: Hãy chắc chắn rằng các khái niệm về một chiếc thuyền chìm không có ý nghĩa tiêu cực cho những người tham gia (có thể xem nó như là một khái niệm thú vị). Bài tập này không được dùng ở nơi mà người ta cho đó là điều cấm kỵ. Hình thành các đường dây nhanh nhất Khoảng thời gian: 20 phút Vật liệu cần thiết: Không có Không gian cần đủ để cho người tham gia có thể tạo thành hàng nếu họ được chia thành 3-5 hàng Số lý tưởng của người tham gia: 16-100 Các ứng dụng khác: Để giúp củng cố các nhóm người (đặt những người tham gia mà bạn muốn để liên kết với nhau trong một nhóm) Tiến hành: 1. Trước khi chơi - Chuẩn bị một danh mục mà bạn muốn biết về những người tham gia và liên quan đến các mục tiêu và các chủ đề của cuộc tập huấn. Ví dụ: tuổi tác, nơi cư trú, nên nói về các chủ đề đã tập huấn trước đó hoặc kinh nghiệm làm việc, công việc, đời sống hiện tại, thông tin cá nhân. Sắp xếp các câu hỏi từ tổng quát hơn những chi tiết riêng tư nhất. Thêm một số điểm thú vị, hài hước như độ dài của tóc, màu sắc của áo sơ mi, loại giày dép xen lẫn với những vấn đề nghiêm chỉnh. 2. Chia những người tham gia thành các nhóm và không ít hơn 8 người trong một nhóm. Điều này có thể được thực hiện ngẫu nhiên bằng cách đếm số thứ tự - ví dụ nếu có 40 người tham gia, họ đếm đến 4 để có 10 người tham gia trong mỗi nhóm, sẽ có tổng cộng 4 nhóm. Hoặc nếu có mục đích xây dựng nhóm sẵn, thì phải xác định các nhóm và công bố trước khi tiến hành bài tập. Số lượng tối đa là 5 nhóm và mỗi nhóm không quá 20 người. Tất cả các nhóm có cùng một số thành viên. Nếu còn lẻ ra thì yêu cầu họ giúp bạn làm “trọng tài”. 3. Yêu cầu mỗi nhóm đứng thành một hàng thẳng và quay mặt về phía bạn. 4. Yêu cầu các nhóm tự sắp xếp theo thông tin mà bạn muốn tìm hiểu. Ví dụ, “Sắp xếp đường dây của bạn theo số lần bạn đã được tập huấn về quản lý rừng” kết quả là sẽ có một đường thẳng. Trong ví dụ của chúng tôi, người tham gia đào tạo ít lần nhất hoặc nhiều lần nhất sẽ đứng ở phía trước (tùy thuộc vào nhóm quyết định đặt ở phía trước hay sau). 5. Bạn và các trọng tài của bạn sẽ kiểm tra nếu mỗi hàng được nhóm lại có chính xác hay không (có nghĩa là, theo thứ tự thời gian, số lượng hoặc thỏa thuận nào khác của nhóm đã quyết định). 6. Cho điểm những nhóm đã xếp thành hang nhanh nhất. 7. Khi tất cả các nhóm đã tự kiểm tra, cần tóm tắt các thông tin thu thập được theo nội dung đề ra. Ví dụ, “Có vẻ như hầu hết những người tham gia đã được đào tạo về luật lâm nghiệp, nhưng chỉ có 3 đã trải qua một tập huấn về kiểm kê carbon”. 8. Lặp lại các bước 4-7 cho đến khi bạn đã sử dụng hết tất cả các nội dung mà bạn đã chuẩn bị, hoặc nếu bạn cảm giác những người tham gia đã trở thành thiếu kiên nhẫn (đã không xảy ra trong kinh nghiệm của chúng tôi), hoặc khi bạn đã sử dụng hết 20 phút. 9. Hãy chắc chắn rằng bạn hoặc một thành viên khác trong nhóm tập huấn đã ghi lại được các kết quả. 199 Chú ý: Sẽ là khó khăn hơn để thu thập thông tin về những người tham gia khi sử dụng bài tập này bởi vì các dữ liệu sẽ đến từ các nhóm khác nhau, nên các dữ liệu từ mỗi nhóm có thể được tóm tắt riêng cho mỗi nội dung Đối với một số loại nội dung như trình độ học vấn hoặc thu nhập cá nhân, những người tham gia có thể cảm thấy xấu hổ nếu có một sự khác biệt lớn trong số họ. Vì vậy, khuyến cáo không nên sử dụng cho người tham gia đến từ các tầng lớp xã hội quá đa dạng về kinh tế. 200 Bài tập có thể giúp giải thích các khái niệm hoặc các quá trình Sẽ là hữu ích khi chuẩn bị cho người tham gia hiểu được ý tưởng mới hoặc quá trình mới. Có những bài tập có thể giúp cho việc chuẩn bị. Nó không chỉ phá vỡ sự đơn điệu của đầu vào thông qua các bài giảng, mà còn giúp thực hiện ý tưởng mới hoặc những quá trình ít bị người ngoài tác động bởi vì họ đã thực hiện một bài tập mà họ hiểu Xây một ngôi nhà Khoảng thời gian: 20-40 phút (không sử dụng nhiều hơn 45 phút cho bài tập này) Vật liệu cần thiết: Bất cứ cái gì có sẵn trong hoặc xung quanh địa điểm tổ chức Không gian cần thiết: đủ cho công việc nhóm Số người tham gia: 9-56 người tham gia Các ứng dụng khác: Để giúp củng cố các nhóm (bố trí những người tham gia mà bạn muốn liên kết với nhau trong một nhóm) Tiến hành: 1. Chia những người tham gia thành các nhóm không ít hơn 3 và không quá 8 người trong một nhóm. Điều này có thể được thực hiện ngẫu nhiên bằng cách đếm thứ tự ví dụ nếu có 21 người tham gia, họ đếm đến 4 để có 5 người tham gia trong mỗi nhóm (một nhóm sẽ có 6 người tham gia), như vậy sẽ có tổng cộng 4 nhóm. Hoặc nếu có mục đích xây dựng nhóm sẵn, thì phải xác định các nhóm và công bố trước khi tiến hành bài tập. 2. Yêu cầu mỗi nhóm xây dựng một ngôi nhà, bằng cách sử dụng bất cứ vật liệu xung quanh trong phạm vi lớp học. Nếu nó là một phòng họp, các vật liệu có thể là sách, giấy tờ, túi xách. Nếu ngoài trời, các vật liệu có thể là cành cây, đá, lá, vv. 3. Có 2 quy tắc mà các nhóm phải tuân thủ trong việc xây dựng nhà - (a) Không phá hủy bất cứ cái gì, và (b) Tất cả các thành viên trong nhóm phải tích cực tham gia. Nếu không, họ có thể làm hoặc sử dụng bất cứ cái gì. Nhưng nếu có một nguyên tắc liên quan đến mục tiêu hoặc chủ đề của bạn thì có thể được sử dụng như một quy tắc cho bài tập này, bắt đầu thực hiện và thêm những điều này vào như là một quy định. 4. Thông báo trước rằng sẽ có chấm điểm đối với những người đã xây dựng nhà “tốt nhất”. Cần giới hạn thời gian 10 phút, nhưng cũng có thể cho thêm 5-10 phút trong trường hợp cần thiết 5. Trong khi các nhóm đang xây dựng ngôi nhà của họ, đi xung quanh và giám sát để tất cả các thành viên tích cực tham gia và không có gì bị phá hủy 6. Khi tất cả các nhóm đã hoàn thành, hãy yêu cầu mỗi nhóm mô tả căn nhà của họ và giải thích lý do tại sao họ xây dựng nó theo cách đó. 7. Tóm tắt quá trình và kết quả được chia sẻ bởi các nhóm liên quan khi có những chủ đề mà bạn sẽ sử dụng trong phần tiếp theo. 8. Nếu người tham gia hiểu biết công nghệ thông tin, bạn có thể nói rằng trong mọi hoạt động hoặc quá trình có • Phần cứng, hoặc những điều kiện cụ thể liên quan đến vật chất (có nghĩa là, có thể được xúc động, nhìn thấy, ngửi, nếm thử hoặc cảm thấy • Phần mềm, cách làm, qui định mà nhóm đã đưa ra • hoặc cách mà các thành viên trong nhóm quyết định sắp xếp công việc và thời gian của họ * Khi bắt đầu vào bài giảng của bạn, bạn có thể sử dụng các điều khoản này làm tài liệu tham khảo hoặc áp dụng cho một chủ đề, trích dẫn những kinh nghiệm cụ thể từ trò chơi 201 Tháo gỡ mớ bòng bong Khoảng thời gian: 10-20 phút, tùy thuộc vào thời gian của một quá trình đang được thảo luận Vật liệu cần thiết: Các bước hoặc giai đoạn được viết sẵn hoặc hình ảnh minh họa (giống như một sơ đồ) Không gian cần thiết: đủ để làm việc theo nhóm Số người tham gia: 8-24 người tham gia (nhiều hơn nếu bạn có sự kiên nhẫn và nguồn lực để viết sẵn lên giấy hoặc đủ hình ảnh Các ứng dụng khác: Để gợi lại hoặc xem xét một quá trình, để giúp củng cố các nhóm (đặt những người tham gia mà bạn muốn để liên kết với nhau trong một nhóm) Tiến hành: 1. Trước khi chơi trò chơi - Viết hoặc vẽ các bước hoặc các giai đoạn lên giấy. Sẽ là tốt nhất nếu các bước được viết lên hoặc có minh họa. Nếu cắt giảm các bước hoặc giai đoạn thì chúng sẽ bị xáo trộn và không thể biết đúng trình tự. Chuẩn bị một vài bộ ảnh minh họa, ví dụ bạn dự định chia những người tham gia thành 2 nhóm thì phải chuẩn bị 2 bộ 2. Chia những người tham gia thành các nhóm không ít hơn 3 và không quá 8 người trong một nhóm. Điều này có thể được thực hiện ngẫu nhiên bằng cách đếm thứ tự ví dụ nếu có 17 người tham gia, họ đếm đến 3 để có 5 người tham gia trong mỗi nhóm (hai nhóm sẽ có 6 người tham gia), sẽ có tổng cộng 3 nhóm. Hoặc nếu có mục đích xây dựng nhóm sẵn, thì phải xác định các nhóm và công bố trước khi tiến hành bài tập. 3. Cung cấp cho mỗi nhóm một tờ giấy trắng, giấy A2, A3 tùy thuộc vào kích thước và số lượng các bước cắt giảm hoặc giai đoạn, và băng dính dễ tháo rời. 4. Yêu cầu các nhóm đặt các bước hoặc giai đoạn theo thứ tự mà họ nghĩ là đúng và đính kèm các tờ giấy trắng. 5. Sau đó tiến hành cung cấp thông tin đầu vào hoặc giảng giải 6. Tùy chọn để kết thúc hoạt động - (a) Mỗi nhóm chỉnh sửa đầu vào của mình theo như trình tự các bài giảng, hoặc (b) Tập hợp các tờ giấy, sau đó trả lại cho các nhóm sau khi đầu vào của họ đã được sửa chữa, nếu cần thiết. Dù bằng cách nào cũng cố nhớ đến các yếu tố đầu vào. 7. Bạn cũng có thể lựa chọn để trao một giải thưởng cho nhóm chính xác nhất. Cách khác: Thay vì các bước đã được viết sẵn hoặc hình vẽ minh họa thường làm nên một trò chơi ghép hình khổng lồ có thể làm một số mảnh hình dạng tương tự nhưng với một câu trả lời sai. Chú ý: Phải mất thời gian để chuẩn bị hình ảnh minh họa 202 Múa rối Khoảng thời gian: múa rối thực tế không nên mất hơn 10-15 phút (có thể ít hơn) Vật liệu cần thiết: Cách A - Một túi giấy màu nâu, màu hoặc dụng cụ vẽ, miếng giấy màu khác nhau và sợi màu cho trang phục, gậy dài, trên đó trang trí túi giấy màu nâu được gắn kết với phần dưới cùng của gậy để giữ con rối Cách B - Những con rối cắt bằng bìa cứng và dán hoặc ghim vào phần trên của cây gậy dài để có thể giữ phần dưới cùng của con rối, tấm vải mỏng màu trắng, nguồn ánh sáng Không gian cần thiết: Một “sân khấu” bất kì ở phía trước Số người tham gia: Không có giới hạn, miễn là con rối và các hiệu ứng khác được điều chỉnh để người ngồi xa nhất vẫn có thể thấy “sân khấu” và nghe rõ ràng Các ứng dụng khác: Để xác nhận thông tin bằng cách nghiên cứu phản ứng khán giả Tiến hành: 1. Trước khi tiến hành – Chuẩn bị một cốt truyện (nếu những người điều khiển múa rối biết chủ đề) hoặc kịch bản (nếu những người múa rối chưa rõ về chủ đề). Số lượng các con rối phụ thuộc vào số lượng những người có thể thực hiện múa rối. Làm ra các con rối, hoặc yêu cầu một người nào đó làm giúp. 2. Trong quá trình chuẩn bị các câu chuyện và những con rối, không sử dụng những hình tượng nhân vật ma quỷ, phân biệt giới tính hay định kiến văn hóa; hoặc phân biệt đối xử liên quan đến giới tính, lứa tuổi hay văn hóa. 3. Trước khi thực hiện - Chuẩn bị một “sân khấu”. Cách 1, nó có thể là một bảng hoặc màn hình, để những con rối có thể được được hiển thị ở trên đó. Cách B, bạn cần một tờ giấy trắng mỏng và nguồn ánh sáng. Nếu bạn có thời gian, bạn có thể “trang trí” “sân khấu” cho thích hợp với câu chuyện của bạn. 4. Hãy chắc chắn rằng mọi người đã chú ý trước khi bắt đầu chơi. 5. Sau đó thực hiện! 6. Thực hiện các vở kịch rối với nội dung như một cuộc thảo luận, phát triển từ nội dung của vở kịch. Cách khác: Bạn có thể làm cho con rối đóng vai buổi làm việc nhóm và các thành viên trong nhóm tự quyết định về cốt truyện và làm con rối. Điều này là hữu ích như là một bài tập hỗ trợ cho việc ra quyết định hoặc động não. Chú ý: Bài tập này cần có nhiều nỗ lực để chuẩn bị. Nhưng một khi bạn có một kịch bản vững chắc và những con rối được làm tốt, nó có thể được lặp đi lặp lại một cách dễ dàng Cách B có hiệu quả nhất khi được thực hiện vào ban đêm hoặc trong một địa điểm tối 203 Các bài tập có thể giúp nhớ lại các chủ đề trước Học tập là lặp đi lặp lại, có nghĩa là chúng ta sẽ học tốt hơn khi các yếu tố đầu vào được nhắc đi nhắc lại. Trong đào tạo, sự nhắc lại được thực hiện vào cuối buổi học, vào cuối một ngày, vào lúc bắt đầu của một ngày mới, bắt đầu một buỏi làm việc mới, hoặc tất cả! Tuy nhiên, việc nhắc lại không phải là dưới hình thức của một bài tường thuật nhàm chán hoặc một kỳ thi. Có những bài tập tạo thuận lợi cho việc nhắc lại, nhưng cũng có hoạt động như tiếp thêm sự năng động điền vào những chỗ trống Khoảng thời gian: 20 phút Vật liệu cần thiết: giấy Kraft, bút lông dầu, giấy màu cắt đôi, băng hoặc keo dính khác Không gian cần thiết: Địa điểm Số người tham gia: 12-30 người tham gia Các ứng dụng khác: Để giúp củng cố các nhóm (bố trí những người tham gia mà bạn muốn liên kết với nhau trong một nhóm) Tiến hành: 1. Trước khi chơi – Soạn một đoạn văn tóm tắt và tổng hợp những chủ đề, buổi hoặc ngày học. Hãy để cách một khoảng cho 10-15 từ. Viết đoạn văn trên một tờ giấy lớn, đặt ở phía trước đủ cho tất cả những người tham gia có thể nhìn thấy. Điền một dòng lên chỗ trống 10-15 từ mà bạn đã để dành. Viết các từ hoặc thuật ngữ bạn đã bỏ đi trên giấy màu, 1 từ trên một tờ giấy. Chuẩn bị nhiều các từ hoặc các câu bằng với số lượng của các nhóm bạn dự kiến. Mỗi tập hợp các từ hoặc các câu (có nghĩa là mỗi nhóm) nên có giấy màu riêng biệt. Để thêm hứng thú, bạn có thể thêm các từ hoặc các câu không có trong đoạn văn, nhưng có liên quan đến chủ đề. 2. Tùy chọn - Không viết các từ, nhưng đưa mảnh giấy chưa viết cho mỗi nhóm, mỗi nhóm một màu. Việc này làm giảm thời gian chuẩn bị, nhưng cũng làm giảm cơ hội cho các thành viên trong nhóm trong việc sử dụng các từ. 3. Chia những người tham gia thành các nhóm không ít hơn 6 và không quá 10 trong một nhóm. Điều này có thể được thực hiện ngẫu nhiên bằng cách đếm thứ tự ví dụ nếu có 29 người tham gia, họ đếm đến 3, do đó có 9 người tham gia trong mỗi nhóm (2 nhóm sẽ có 10 người tham gia), sẽ có tổng số 3 nhóm. Hoặc nếu có mục đích xây dựng nhóm sẵn, thì phải xác định các nhóm và công bố trước khi tiến hành bài tập. 4. Đảm bảo rằng khoảng cách treo bảng ở phía trước của tất cả các nhóm là như nhau. Tờ giấy cần được giữ kín cho đến khi bạn nói “Bắt đầu!” 5. Giải thích trò chơi trước khi đưa cho mỗi nhóm các từ và băng dính. Hoặc đặt các băng dính ở ngay phía trước. Yêu cầu các nhóm không xem trộm cho đến khi bạn nói “Bắt đầu!” 6. Khi bạn nói “Bắt đầu!” Các thành viên trong nhóm mở giấy xem các từ và quyết định từ nên điền vào những khoảng trống trong đoạn văn. Khi các nhóm đã quyết định, một thành viên của nhóm gắn từ đó vào chỗ trống. 7. Nếu một nhóm đã đặt một từ vào một chỗ trống, một nhóm khác vẫn có thể đặt từ khác lên trên đó nếu họ cảm thấy rằng từ này là đúng... 8. Khi tất cả các khoảng trống đã được lấp đầy tất cả các nhóm đã điền những gì họ muốn, đọc đoạn văn và thảo luận về các câu trả lời cùng với những người tham gia. Lấy đi các từ sai và tiếp tục điều chỉnh lại 9. Bạn phải ghi lại điểm số. Câu trả lời đúng đầu tiên được cho điểm. Hoặc nếu có nhiều câu trả lời chính xác, bạn có thể lựa chọn để cho điểm cao hơn tùy theo mức độ chính xác. Nhóm nào có số lượng câu trả lời đúng nhiều sẽ thắng. 204 Cách khác: Khi bạn không có nhiều thời gian để chuẩn bị tài liệu, tất cả những gì bạn cần làm là soạn một đoạn văn và chuẩn bị 2 bộ các từ. Chia những người tham gia thành 2 nhóm và cung cấp cho mỗi nhóm một bộ các từ chuẩn bị. Sau đó, chỉ cần đơn giản là đọc một câu tại một thời điểm. Nói “trống” cho mỗi từ hoặc thuật ngữ được xác định. Yêu cầu mỗi nhóm phải xác định từ nên đặt vào chỗ “trống”, sau đó bạn cho một tín hiệu để một đại diện của từng nhóm đưa các từ ra cùng một lúc (nếu không đôi khi một nhóm sẽ chỉ chờ đợi cho câu trả lời của các nhóm khác). Ngay lập tức thảo luận về các từ hoặc thuật ngữ chính xác. Nếu một nhóm không đặt câu trả lời chính xác, các thành viên trong các nhóm phải suy nghĩ cẩn thận về những từ đúng cần đưa vào. Nếu bạn nhận thấy cần thiết cho họ thời gian để nhóm thảo luận với nhau Chú ý: Khuyến cáo không nên áp dụng cho các khóa đào tạo mà những người tham gia có trình độ biết đọc biết viết thấp. Có hoặc không? Khoảng thời gian: 15-30 phút Vật liệu cần thiết: 3-4 mẩu giấy màu cắt theo chiều dọc Không gian cần thiết: Địa điểm Số lý tưởng của người tham gia: 8-32 người tham gia Các ứng dụng khác: Sự năng động của người tham gia Tiến hành: 1. Trước khi chơi - Chọn 5-8 từ hoặc thuật ngữ đại diện cho các chủ đề chính đã học mà bạn muốn nhớ lại. Những người này viết ra trên giấy màu và cắt dọc thành hai nửa, mỗi từ trên một mảnh giấy. Gấp giấy lại để không thể nhìn thấy các từ hoặc thuật ngữ. Đặt các giấy tờ trong một hộp và có chỗ thò tay vào để lấy giấy ra. 2. Chia những người tham gia thành các nhóm, không quá 4 nhóm,và không quá 8 người cho mỗi nhóm 3. Yêu cầu mỗi nhóm lựa chọn một người để đoán từ hoặc thuật ngữ. Người này đứng ra trước nhóm của mình. 4. Hãy đề nghị người tham gia bắt một mảnh giấy và đưa nó cho bạn. Dán tờ giấy lên trán của người đó để họ không thể nhìn thấy nó, nhưng những người khác trong nhóm thì có thể đọc được. 5. Để đoán từ, người tham gia có thể hỏi bạn cùng trong nhóm câu hỏi và có thể được trả lời “có”, “không” hoặc “có thể”. Ví dụ, câu hỏi “có phải là một địa điểm không” nếu từ hoặc câu đó là “đo lường carbon”, thì bạn cùng nhóm sẽ trả lời “Không!”. Nếu câu hỏi “ có phải là một quá trình không?” thì câu trả lời của nhóm là “ có “ và cứ như vậy người tham gia có thể tiếp tục đặt câu hỏi cho đến khi người này có thể đoán ra từ ghi trên giấy 6. Hạn định thời gian cho những câu hỏi và đoán, 2 phút là tối đa và có thể ngắn hơn nếu các từ hoặc thuật ngữ tương đối dễ đoán. 7. Nhóm sẽ được một điểm nếu người đoán được câu trả lời chính xác trong thời gian cho phép 8. Thảo luận rất ngắn gọn từ hoặc thuật ngữ. 9. Lặp lại các bước từ 3-8 cho đến khi tất cả các từ đã được lấy ra, hoặc trong 30 phút qui định. Mỗi vòng có một nhóm khác nhau. 205 10. Khi tất cả các từ hoặc các điều khoản đã được sử dụng hoặc khi hết 30 phút, tóm tắt và tổng hợp các vòng hoặc chủ đề đang được xem xét. Cách khác: Đối với các nhóm nhỏ, bạn có thể ghép thành đôi thay vì làm nhóm lớn. Mỗi cặp đi lên phía trước, một người giữ các tờ giấy và yêu cầu đoán các câu hỏi, và người kia trả lời “có”, “không” hoặc “có thể”. Các cặp tham dự cuộc thi sẽ đưa ra một câu trả lời chính xác trong thời gian nhanh nhất. Khoảng thời gian: 15-30 phút Vật liệu cần thiết: 3-4 mẩu giấy màu cắt dọc đôi Không gian cần thiết: Địa điểm cần thiết Số người tham gia: Không có giới hạn Các ứng dụng khác: Sự năng động của người tham gia Tiến hành: 1. Trước khi chơi – Chọn 5-8 từ hoặc thuật ngữ đại diện cho các chủ đề chính trong tập huấn mà bạn muốn người tham gia nhớ lại. Những người này viết ra trên tờ giấy màu và cắt dọc thành hai từ mỗi giấy có 01 từ. Gấp giấy để không nhìn thấy được các từ hoặc thuật ngữ. Đặt các giấy tờ trong một hộp có thể cho tay vào để lấy tờ giấy ra. 2. Chia những người tham gia vào 2 nhóm. Nếu cần tiết kiệm thời gian, nên chỉ định một bên là một trong những nhóm và bên kia là các nhóm còn lại. Nếu bạn muốn kết hợp những người tham gia, đếm thứ tự đến 2. 3. Yêu cầu mỗi nhóm lựa chọn một người để bắt thăm. Người này đi ra trước nhóm của mình. 4. Yêu cầu người tham gia bắt một mảnh giấy và đọc các từ hoặc thuật ngữ trên đó. Hãy cho người đó 10 giây để đọc nó 5. Người này sau đó sẽ đọc từ cho các bạn cùng nhóm đoán. Giới hạn thời gian 2 phút. 6. Nếu các nhóm đoán một cách chính xác trong vòng 2 phút, cho một điểm. 7. Nếu nhóm không đoán chính xác trong vòng 2 phút, các nhóm khác có thể “tranh lấy” một điểm bằng cách cố gắng để đoán được câu trả lời chính xác trong vòng 15 giây tiếp theo. 8. Thảo luận rất ngắn gọn từ hoặc thuật ngữ. 9. Lặp lại các bước từ 3-8 cho đến khi tất cả các từ đã được bắt ra, hoặc hết 30 phút theo qui định. Đối với mỗi vòng có một nhóm khác. Khi tất cả các từ hoặc các điều khoản đã được sử dụng hoặc khi hết 30 phút, tóm tắt và tổng hợp các phần hoặc chủ đề đang được xem xét 206 Tạo một danh sách dài Khoảng thời gian: 20-30 phút Vật liệu cần thiết: mảnh giấy và bút cho mỗi nhóm Không gian cần thiết: đủ để làm việc theo nhóm Số người tham gia: 9-56 người tham gia Các ứng dụng khác: Để giúp những người tham gia biết về một khái niệm hay quá trình, tốt cho động não Tiến hành: 1. Trước khi thực hiện - Chuẩn bị một câu hỏi mà có nhiều câu trả lời. Ví dụ, hệ thực vật đặc hữu và loài động vật được tìm thấy ở một nơi cụ thể chung cho tất cả là gì?” 2. Chia những người tham gia thành các nhóm không ít hơn 3 và không quá 8 trong một nhóm. Điều này có thể được thực hiện ngẫu nhiên bằng cách đếm thứ tự - ví dụ nếu có 43 người tham gia, họ đếm đến 5, bởi vậy sẽ có 8 người tham gia trong mỗi nhóm (3 nhóm sẽ có 9 người tham gia), sẽ có tổng cộng 5 nhóm. Hoặc nếu có mục đích xây dựng nhóm sẵn, thì phải xác định các nhóm và công bố trước khi tiến hành bài tập. Thông báo các câu hỏi, và nói với họ viết các câu trả lời thành một danh mục khi bạn nói “Bắt đầu!”, giới hạn thời gian, khoảng 5-10 phút, tùy thuộc vào số lượng câu trả lời mà bạn dự kiến. 3. Khi hết thời gian, yêu cầu các nhóm dừng viết. 4. Yêu cầu mỗi nhóm cung cấp cho một câu trả lời. Hãy hỏi những người tham gia khác xem câu trả lời có thể chấp nhận được không. Nếu được, hỏi tất cả các nhóm xem có bao nhiêu câu trả lời giống như vậy. Nếu có câu trả lời hỗn hợp (một số có, một số không), dành cho một cuộc thảo luận cho đến khi đạt được một sự đồng thuận. Nếu không đạt được sự đồng thuận, ghi lại câu trả lời đó. 5. Yêu cầu một nhóm khác cung cấp cho một câu trả lời mà chưa ai đưa ra, hãy hỏi những người tham gia khác xem câu trả lời đó chấp nhận được hay không. Nếu được, thì hỏi tất cả các nhóm xem có bao nhiêu có câu trả lời như vậy. Nếu có câu trả lời hỗn hợp (một số có, một số không), dành cho một cuộc thảo luận cho đến khi đạt được một sự đồng thuận. Nếu không đạt được sự đồng thuận thì ghi lại câu trả lời đó. 6. Lặp lại bước 6 cho đến khi tất cả các câu trả lời đã được đưa ra. 7. Nhóm nào còn số câu trả lời nhiều nhất (không gạch chéo) là người chiến thắng. 8. Nhưng vì mục đích của bài tập này là để thu thập dữ liệu, hãy chắc chắn rằng bạn sẽ có được danh mục của mỗi nhóm và rằng bạn đã ghi lại các câu trả lời chấp nhận được và câu trả lời không đồng thuận. Chú ý: Nên có ít nhất 1 người trong mỗi nhóm biết viết. 207 đúng hay sai Khoảng thời gian: 10-30 phút Vật liệu cần thiết: Không có Không gian cần thiết: Địa điểm Số người tham gia: Không hạn chế (toàn thể bài tập) Các ứng dụng khác: Để khẳng định một sự đồng thuận hoặc quyết định, giúp làm sáng tỏ các ý kiến hoặc giải tỏa bế tắc trong các cuộc thảo luận Tiến hành: 1. Trước khi thực hiện – Viết một số câu về các chủ đề hoặc buổi học mà có thể được trả lời đúng hay sai 2. Đọc to, rõ ràng những câu đã viết. Sau đó yêu cầu những người tham gia cho biết câu đó là đúng hay sai. 3. Hãy hỏi những người tham gia tại sao họ nghĩ rằng câu nói đó là đúng hay sai. Nếu một số câu trả lời đúng sự thật và một số nói sai, hãy dành cho một cuộc thảo luận ngắn gọn. Nếu cảm thấy khó có khả năng trở thành một cuộc thảo luận ngắn gọn để dẫn đến một sự đồng thuận, thì sẽ đặt câu đó sang một bên và nói là sẽ sử dụng tại một thời điểm khác thích hợp hơn. Chú ý: Đây là một bài tập hữu ích để nhớ lại các bước hoặc khi có nhu cầu phân biệt các khái niệm rất giống nhau nhưng có ý nghĩa khác nhau. Đây là một bài tập hữu ích để nhớ lại một buổi học hoặc chủ đề đã có những tranh luận sôi động hoặc ý kiến khác biệt. Tuy nhiên, không sử dụng nếu các cuộc tranh luận hoặc ý kiến khác biệt đã không được giải quyết hoặc nếu không đạt được đồng thuận và có một cảm giác oán giận, vì nó có thể tang thêm xung đột giữa các thành viên. Đây sẽ không phải là một bài tập hữu ích nếu một số người tham gia không ngần ngại đưa ra những câu trả lời khác nhau 208 Các bài tập có thể giúp làm rõ các ý kiến hoặc giải tỏa bế tắc trong các cuộc thảo luận Các bài tập trong phần này có thể được sử dụng trong quá trình tập huấn, khi bạn đã biết hoặc đoán trước được các tình huống này: • Một cuộc tranh luận sôi nổi, quá nhiều người nói cùng một lúc; • Một chủ đề nhạy cảm mà không có ai sẵn sàng lên tiếng; • Những người tham gia bị cuốn hút vào một chủ đề và dường như không thể tiếp tục thảo luận; • Yêu cầu người tham gia nhưng họ chưa sẵn sàng để đưa ra những khuyến nghị hoặc quyết định. Tạo thành nhóm Khoảng thời gian: 15-30 phút (không dành hơn 30 phút) Vật liệu cần thiết: Không có Không gian cần thiết: Địa điểm Số lý tưởng của người tham gia: 9-30 người tham gia Các ứng dụng khác: Để cấp trên kỳ vọng, để có thể hiểu biết nhau tốt hơn Tiến hành: 1. Yêu cầu những người tham gia hình thành các nhóm 3 người. Để tiết kiệm thời gian tốt nhất nên nhóm các thành viên đang ngồi bên cạnh nhau. Nếu còn lại 1 hoặc 2 người, họ có thể tham gia vào một nhóm nào đó, có nghĩa rằng có thể có một hoặc hai nhóm có 4 thành viên 2. Yêu cầu mỗi nhóm cử ra người điều phối chính, người ghi chép và người trình bày chính – như vậy mỗi người tham gia đều có một vai trò quan trọng. Đối với nhóm với 4 thành viên, có thể 2 người cùng ghi chép. 3. Sau khi các nhóm đã ổn định, đặt ra các câu hỏi đối với chủ đề sẽ thảo luận và những câu hỏi này phải kích động được không khí tranh luận của nhóm hoặc người điều phối có thể đưa ra câu trả lời ngay tức khắc. 4. Khi các nhóm đã phân vai cho từng thành viên, nêu rõ câu hỏi. Yêu cầu họ tiến hành thảo luận nhóm dựa trên câu hỏi đó. 5. Giới hạn thời gian 7-10 phút là đủ. Câu hỏi đặt ra cần phải phù hợp với khung thời gian cho thảo luận. 6. Yêu cầu mỗi nhóm một thời gian ngắn để báo cáo lại các kết quả của cuộc thảo luận. Không cần thiết phải đạt được sự đồng thuận trong từng nhóm, trừ khi cần thiết phải làm như vậy. 7. Tóm tắt các báo cáo của tất cả các nhóm, làm nổi bật những điểm cần thiết để tiếp tục thảo luận 209 đóng kịch Khoảng thời gian: 30 phút-1 giờ (bao gồm thời gian để nhóm chuẩn bị) Vật liệu cần thiết: Phụ thuộc vào sự sáng tạo của những người tham gia Không gian cần thiết: không gian cho việc đóng kịch Số người tham gia: 9-32 người tham gia Các ứng dụng khác: kiểm tra chéo về sự hiểu biết của người tham gia về một khái niệm hoặc quá trình Tiến hành: 1. Trước khi chơi - Quyết định về cách tiếp cận của vai kịch, tất cả hoặc một số nhóm thực hiện một vở kịch với cùng một chủ đề hoặc câu hỏi, hoặc mỗi nhóm có một chủ đề riêng biệt hoặc câu hỏi để hỏi lại. Nếu mục đích của vở kịch là dự đoán bối cảnh, hoặc tạo điều kiện thuận lợi cho việc ra quyết định, các câu hỏi có thể được diễn đạt như, “Bạn sẽ làm gì nếu ...?” Hoặc “Điều gì có thể xảy ra nếu...?” 2. Chia những người tham gia thành các nhóm không ít hơn 3 và không quá 8 người trong một nhóm. Điều này có thể được thực hiện ngẫu nhiên bằng cách đếm thứ tự - ví dụ nếu có 25 người tham gia, họ đếm đến 4 vì vậy sẽ có 6 người tham gia trong mỗi nhóm (nhóm 1 sẽ có 7 người tham gia), sẽ có tổng cộng 4 nhóm. Hoặc nếu có mục đích xây dựng nhóm sẵn, thì phải xác định các nhóm và công bố trước khi tiến hành bài tập. 3. Yêu cầu các nhóm thảo luận câu hỏi của họ và sau đó để ra khoảng 5-7 phút để minh họa cho câu trả lời. Dành ra khoảng 15-30 phút để thảo luận và chuẩn bị minh họa. 4. Khi tất cả các nhóm đã sẵn sàng, hoặc khi thời gian chuẩn bị đã hết, yêu cầu mỗi nhóm trình bày vở kịch của mình. 5. Sau mỗi lần đóng kịch, yêu cầu những người khác đặt câu hỏi để làm rõ. Những câu hỏi có thể cần thảo luận và đưa ra các vấn đề cho một diễn đàn mở sau khi tất cả các vở kịch đã được trình bày. 6. Nếu có nhu cầu, tổ chức một diễn đàn mở sau khi tất cả các vở kịch đã được trình bày để thảo luận các vấn đề phát sinh nhưng không được giải quyết trong vở kịch. 7. Tóm tắt và tổng hợp các kết quả của bài tập. Chú ý: Nếu có người gây khó khăn cho người ở nhóm khác bằng cách đưa ra các ý kiến khác nhau nên xếp những người này vào một nhóm 210 Chọn vị trí Khoảng thời gian: 45 phút-1-1 ¼ giờ Vật liệu cần thiết: tờ giấy trắng lớn, bút lông dầu, hình vẽ 3 khuôn mặt (1 mỉm cười, 1 cau mày, 1 bình thường), băng dính Không gian cần thiết: không gian đủ rộng để cho người tham gia có thể di chuyển xung quanh Số lý tưởng của người tham gia: 15-50 Các ứng dụng khác: Để tìm hiểu những cảm giác ban đầu của những người tham gia về các chủ đề gây tranh cãi Tiến hành: 1. Trước khi chơi – Chuẩn bị không quá 5 tuyên bố mà có thể nhận được sự đồng ý hoặc không đồng ý, hoặc không biết hoặc không muốn trả lời. 2. Đặt mỗi khuôn mặt ở một vị trí riêng biệt, cách xa nhau. 3. Tập hợp những người tham gia vào vị trí. Giải thích cách tiến hành. 4. Tuyên bố 2 nguyên tắc cần tuân thủ - (a) Mỗi người tham gia phải trung thực nhất với câu trả lời của mình, và (b) Để giúp mỗi người tham gia có thể là trung thực nhất, mỗi người sẽ tự phán quyết về những gì đúng hay sai đối với mỗi câu trả lời được cho là đúng/sai. 5. Đọc chậm và rõ ràng những câu tuyên bố. Bạn có thể lặp lại tuyên bố 2 hoặc 3 lần. Không chỉnh sửa lại các tuyên bố. Đọc y nguyên như nhau. Những người tham gia đồng ý với tuyên bố sẽ di chuyển đến nơi dán hình vẽ có gương mặt tươi cười, người không đồng ý sẽ đi đến khuôn mặt cau có và người không đưa ra quyết định hoặc là không muốn từ bỏ ý kiến của mình đi vào chỗ có khuôn mặt bình thường. Cần phải nhấn mạnh rằng đây không phải là một cuộc thi thông thường với số lượng người nhiều nhất là người chiến thắng. 6. Khi tất cả những người tham gia đã di chuyển đến các khuôn mặt vẽ, hãy yêu cầu đại diện của mỗi nhóm giải thích lý do tại sao họ quyết định đồng ý hay không đồng ý, hoặc lý do tại sao họ không thể quyết định hoặc đưa ra một câu trả lời. Người tham gia trong các nhóm khác không được phép đưa ra nhận xét tiêu cực về câu trả lời của bất kỳ ai, nhưng họ có thể đặt câu hỏi về các câu trả lời. 7. Đôi khi khi nghe câu trả lời của người khác, có thể cho phép một số người tham gia quyết định thay đổi câu trả lời của mình 8. Khi có cảm giác đã đạt được sự hài lòng, lại tiếp theo tuyên bố khác. 9. Lặp lại bước 6-8, cho đến khi tất cả các tuyên bố đã được chia sẻ. 10. Tóm tắt và tổng hợp các kết quả của bài tập, làm nổi bật các chi tiết có ích cho buổi học hoặc chủ đề của bạn. Chú ý: Phải mất một thời gian để chuẩn bị cho bài tập này bởi vì các tuyên bố phải được diễn đạt rất cẩn thận để tránh hiểu sai, trừ khi những hiểu sai được cố tình đưa ra. 211 Túi bảng xếp hạng Khoảng thời gian: 30-45 phút Vật liệu cần thiết: tờ giấy trắng, những mảnh giấy nhỏ để làm cho “túi” sẽ được dán trên bảng lớn, hoặc phong bì đã qua sử dụng, bút lông dầu, bút chì màu vẽ và tô màu các dụng cụ khác; băng dính, những viên nhỏ có màu sắc khác nhau như hạt, đá nhỏ, kẹo Không gian cần thiết: vị trí treo bảng xếp hạng bằng túi Số người tham gia: Hơn 20 Các ứng dụng khác: Bất kỳ mục đích cần phân tích các thông tin về người tham gia Tiến hành: 1. Chuẩn bị các bảng treo túi trước khi bắt đầu. Chuẩn bị những điều mà bạn muốn người tham gia phải đưa ra quyết định. Hàng đầu tiên và cột đầu tiên được viết hoặc vẽ trước và các cột tiếp theo là các túi. Xem ví dụ dưới đây. 2. Ví dụ 1. Việc cần quyết định ở đây là các mong muốn đối với các hoạt động rừng và sinh kế. Các ngành có thể được xác định bằng cách tượng trưng cho mỗi lĩnh vực một viên kẹo có màu sắc khác nhau (ví dụ như màu xanh lá cây cho phụ nữ, màu cam cho nam giới, và ). Rừng và sinh kê Lựa chọn ` Lựa chọn 2 Lựa chọn 3 Du lịch sinh thái Xem chim đi bộ đường dài đường mòn V.v. Trồng cây Nguồn nhiên liệu tiêu thụ Nguồn nhiên liệu để bán NTFPs Thu mật ong Thu nhập Song, Mây Etc. Ví dụ 2.Trong bảng xếp hạng này, việc quan trọng ở đây là xác định từng khu vực mong muốn. Có thể chia tách ra, ví dụ như qui định mỗi màu cho mỗi cộng đồng hoặc nhóm của cộng đồng (chẳng hạn như màu xám cho các cộng đồng phía đông, màu xanh cho khối phía Nam, và như vậy). Quyết định về dự án REDD+ Có Không Thông tin cần thiết Vv Đề nghị của Công ty X Đề nghị của NGO Y Đề nghị của chính phủ Z Vv. Tốt nhất nên sử dụng các viên tròn, kiểm tra xem có ý nghĩa văn hóa nào khi sử dụng màu sắc và viên hay không. Xem xét có nên cho nhiều câu trả lời từ mỗi người tham gia hay không. Tính toán số lượng viên có thể chứa được trong mỗi túi, và đính vào đó các túi đủ lớn và chắc để chứa các viên đá, kẹo... 1. Treo bảng lên một bức tường và treo các túi vào đó. Nếu vấn đề còn nhiều tranh cãi và 212 những người tham gia không muốn ai khác biết về câu trả lời của họ, thì có thể treo bảng phía sau một bức tường. Mỗi người tham gia bỏ những viên đá, kẹo của mình một cách kín đáo. 2. Giải thích các phần của bảng xếp hạng và quyết định những gì bạn muốn họ làm. 3. Giải thích các phần của bảng xếp loại và cách họ phải làm thế nào. 4. Tạo điều kiện thuận lợi và theo dõi quá trình bỏ các viên đá, kẹo.. vào túi. 5. Khi tất cả mọi người đã đặt viên của họ, đếm số lượng viên mỗi túi. Bạn có thể mời những người khác nhau tại các thời điểm khác nhau để theo dõi đếm. Nếu có bất đồng ý kiến căng thẳng, nó là một cơ hội tốt để yêu cầu đại diện của mỗi bên tranh luận hoặc xung đột chứng kiến việc đếm.. Chú ý: Phải mất một thời gian để chuẩn bị tài liệu cho bài tập này. Nhưng kết quả là giá trị nó. Cách khác: Người dân Mangyan trong Mindoro Occidental, Philippines đã phát minh ra một bảng xếp hạng bỏ túi khác bởi vì địa điểm không có bức tường để treo bảng xếp hạng bỏ túi. Thay vào đó, họ đặt gậy trên mặt đất, với mỗi thanh đại diện cho một lựa chọn. Và thay vì viên kẹo hoặc đá, các tờ giấy có màu sắc khác nhau đã được sử dụng để đặt lên trên những cây gậy. 213 Phụ lục 3. Ví dụ về các mẫu khảo sát Bảng điều tra cây Tên điều tra viên: ............................................................. Ngày:..................................... Số Lô.: .................................. Diện tích Lô (Radius): .................................................. Loài cây: ............................................... ..................... Vị trí địa lý ( ) Chân núi ( ) Quanh núi ( ) đất bằng ( ) Sông Đường kính ngang ngực: .................................. Centimeters ( ) Đá lẫn Loại đá ............................................... Loại đất:................................................ Xói mòn............................................... Cây bụi: ...................................... Số cây với DBH cao hơn .......................... cm Số TT cây Loại cây Chu vi (cm) Đường kính ngang ngực Ghi chú 214 Bảng điều tra cây tre Tên điều tra viên:.Ngày Số lô: .. Diện tích lô (radius): Loài tre: . Vị trí địa lý: . Chân đồi ( ) dãy núi ( ) Đồng bằng ( ) Chiều cao ngang ngực: Đá lẫn Loại đá: . Dấu vết của xói mòn ........................... Số cây với DBH cao hơn: .............. Cm Số cụm tre Loài tre Số (cây) Số cây tre 1, 2 năm tuổi hoặc cây chết Cây tre số Chu vi đường kính ngang ngực 215 M ẫu k hả o sá t th u hồ i cá cb on C ar bo n bụ i rậ m v à rá c T ên đ iề u tr a vi ên :.. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... N gà y ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... K iể u rừ ng : ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... V ị tr í đị a lý ( ) C hâ n nú i ( ) dã y nú i ( ) Đ ồn g bằ ng ( ) B ờ sô ng ( ) Đ á lẫ n: L oạ i đá :.. ... ... ... ... ... ... ... ... ... . đấ t Đ ặc đ iể m :.. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..D ấu h iệ u só i m òn :.. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... S ố câ y vớ i D B H c ao h ơ n: .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .c m đ ịa h ìn h S ố lô M ã lô K íc h th ư ớ c lô T ỷ lệ c he p hủ % T rọ ng l ư ợ ng t ư ơ i (k g) L á câ y C àn h và t ha n C ây b ụ i R ác 216 Phụ lục 4. Tính toán độ lệch chuẩn Ví dụ, phương trình độ lệch chuẩn1 : Trong đó S = độ lệch chuẩn X = mỗi giá trị trong ví dụ (carbon/ ha của mỗi ô mẫu) -x = giá trị trung bình của tất cả các giá trị (giá trị trung bình của carbon/ha của tất cả các ô mẫu) N: = số lượng các giá trị (kích thước mẫu, ví dụ số lượng các ô mẫu) Ví dụ: Một cuộc khảo sát thí điểm một khu rừng thuộc tầng đất thấp N (số lượng ô mẫu) =15 Giá trị của carbon/ha của tổng 15 ô mẫu: x1 đến x15 Số lượng ô mẫu Giá trị (C trong mỗi ha) x 1 = 235.06 x 2 = 153.94 x 3 = 268.00 x 4 = 308.65 x 5 = 181.46 x 6 = 225.80 x 7 = 188.69 x 8 = 288.50 x 9 = 254.66 x 10 = 197.89 x 11 = 254.47 x 12 = 202.85 x 13 = 280.55 x 14 = 173.94 x 15 = 232.26 Trung bình 229.78 1 Phương trình đo độ lệch chuẩn của mẫu. Một phương trình hơi khác biệt được sử dụng khi các dữ liệu thu thập được không phải là dữ liệu mẫu. 217 Quay trở lại công thức: 1. Đầu tiên cần tính toán ∑ (x- x )2: (235.06-229.78)2 + (153.94-229.78)+( 268.00-229.78)2+(308.65-229.78)2+(181.46-229.78)2+(225.80- 229.78)2+(188.69-229.78)2+(288.50-229.78)2+(254.66-229.78)2+(197.89-229.78)2+(254.47-22- 9.78)2+(202.85-229.78)2+(280.55-229.78)2+(173.94-229.78)2+(232.26-229.78)2 = 29,620.58 2. 2. Được chia bởi N-1, trong đó N là số các giá trị. Do đó 15-1 = 14 29,620.58/14 = 2,115.76 Chúng ta lấy căn bình phương: √2,115.76= 46 Độ lệch chuẩn là 46 Tập tin excel “Standard deviation exercise C per ha_manual calculation” trong điã CD chưa các phép tính có trong ví dụ. Tập tin Excel “Standard deviation exercise C per ha” trong đĩa CD cung cấp cách tính trực tiếp dựa trên phương trình độ lệch chuẩn vừa giải thích ở trên. Trong tập tin này, bạn chỉ cần nhập các giá trị của 15 ô mẫu trong khảo sát thí điểm trong vào các trường màu xanh. 1. Điền ngày vào cột xanh (trường C5 tới C19) 2. Bạn có giá trị trung bình C/ha và độ lệch chuẩn của C/ha của 15 ô. 3. Nếu bạn có ít hơn hoặc nhiều hơn 15 mẫu, bạn cần thay đổi cả 2 công thức f Đối với giá trị trung bình trong trường C24: =AVERAGE(C5:C19) Thay thế C19 bằng số của trường cuối cùng trong cột xanh. Ví dụ, nếu bạn có 15 ô mẫu, trường cuối cùng sẽ là C21 Làm tương tự cho độ lệch chuẩn trong trường C25: =DSTDEV(A4:C19,”C in t per ha”,A1:A3) 218 Thuật ngữ Vận động chính sách: Một hệ thống chính sách sử dụng đất mà qua đó người dân có những ảnh hưởng đến các nhà hoạch định chính sách nhằm giải quyết một vấn đề hoặc mối quan tâm nhất định. Đó là một hành động hỗ trợ tích cực một ý tưởng hoặc một vấn đề, đặc biệt là các yêu cầu hoặc tranh luận cho một cái gì đó. Trồng rừng: Phát triển rừng trên đất mà không có rừng trong thời gian gần đây (so với tái sinh rừng, hoặc sự thay thế của một khu rừng gần đây bị mất đi do khai thác gỗ, xem dưới đây). Nông lâm kết hợp: Một cách tiếp cận tích hợp của việc kết hợp công nghệ nông nghiệp và lâm nghiệp sử dụng lợi ích của cả hai để tạo ra các hệ thống sử dụng đất đa dạng, hiệu quả, có lợi, lành mạnh và bền vững hơn. Có nguồn gốc từ con người: Một cái gì đó bị gây ra bởi hành động của con người. Thuật ngữ này được sử dụng để phân biệt sự phát thải khí nhà kính gây ra do hoạt động của con người Năng khiếu: khả năng tự nhiên làm những việc nhất định. đường cơ sở: Khi chúng ta đo lường xem một cái gì đó đã tăng hoặc giảm, chúng ta cần để đo lường nó trong mối liên hệ với một mức độ mà nó đã có tại một số điểm. Chúng ta thường chọn một mức độ trong một năm hoặc ngày cụ thể như “điểm khởi đầu” cho các phép đo. Điểm khởi đầu này được gọi là đường cơ sở. Các nhà tài trợ song phương: Đây là những quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc cung cấp viện trợ phát triển trực tiếp cho các nước tiếp nhận. Các nhà tài trợ song phương lớn là một trong số các nước: Nhật Bản, Đan Mạch, Đức, Thụy Sĩ, Vương quốc Anh, và Hoa Kỳ. đa dạng sinh học: Tất cả các loài sống trong một khu vực cụ thể, không chỉ các sinh vật sống và các tương tác phức tạp của chúng, mà còn tương tác với các lòai vô sinh (không sống) của môi trừơng. Bóng rợp: Bất kỳ thứ gì bao phủ cung cấp bóng mát và các hình thức trú ẩn khác. Hấp thụ Carbon sinh học: sự lưu trữ carbon của thực vật, cây cối và thực vật khác, chúng hấp thụ khí carbon dioxide từ không khí khi chúng lớn lên, phát thải oxy và lưu trữ các-bon trong chúng và trong đất. Thị trường carbon: các giao dịch bán giấy phép phát thải, tín dụng, giảm hoặc bù đắp tập hợp thành thị trường carbon. Trong thực tế, carbon có thể được giao dịch như carbon hoặc như carbon dioxide và các khí nhà kính khác (hay phát thải) cũng có thể được giao dịch ở một số thị trường phát thải. Điều quan trọng là phải nhớ rằng tại thời điểm này không phải là một thị trường carbon, có một số thị trường giao dịch khí thải khác nhau - một số vùng địa lý (thị trường châu Âu), một số hoàn toàn tự nguyện và tất cả đều có quy định khác nhau và các quy định riêng về chúng. Cơ chế phát triển sạch (CDM): Một cơ sở được tạo ra theo Nghị định thư Kyoto, cho phép các nước phát triển tài trợ cho các dự án giảm phát thải ở các nước đang phát triển, những quốc gia tham gia Nghị định thư Kyoto, sau đó sử dụng các kết quả chứng nhận giảm phát thải (CERs ‘) để bù đắp lượng khí thải của họ (tính vào các mục tiêu giảm phát thải). Biến đổi khí hậu: Thuật ngữ này đề cập đến tất cả các tác động trên hệ thống khí hậu tự nhiên của trái đất, là kết quả từ sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra (xem bên dưới). Điều này bao gồm mưa và mực nước biển, hướng và tốc độ của gió và dòng hải dương, chu kỳ theo mùa và khả năng, cường độ của thảm họa khí hậu như hạn hán, bão và lũ lụt (IPCC, 2007). Bồi thường: Một cái gì đó, thường là tiền, trao cho một người nào đó để bù đắp lại những mất mát. 219 Hội nghị các Bên (COP): thuật ngữ dùng để mô tả các cuộc họp thường xuyên của các quốc gia để đạt được một Công ước Liên Hợp Quốc, chẳng hạn như Công ước khung của LHQ về biến đổi khí hậu hoặc Công ước về Đa dạng sinh học. Đây là cơ quan có thẩm quyền đưa ra quyết định theo Công ước và sửa đổi Công ước. Hợp đồng thỏa thuận: Một thỏa thuận đã được thông qua bởi tất cả mọi người hoặc nhóm người có liên quan. Tư vấn: Một quá trình thảo luận được tổ chức để lấy ý kiến của các chuyên gia hoặc người có liên quan về một vấn đề nhất định trước khi đi đến kết luận. Nạn phá rừng: Việc chuyển đổi đất lâm nghiệp từ đất rừng thành đất không có rừng. Hệ sinh thái: Một môi trường sinh học bao gồm tất cả các sinh vật sống trong một khu vực cụ thể, cũng như tất cả các thành phần không sống, các cấu thành vật lý của môi trường mà các sinh vật tương tác, chẳng hạn như không khí, nước, đất và ánh sáng mặt trời. Kinh doanh phát thải (hoặc kinh doanh carbon): Việc bán hoặc mua: ‘giấy phép’ hoặc “hạn mức” để phát thải các khí nhà kính, hoặc giấy chứng nhận “hoặc” tín chỉ “chứng minh việc giảm lượng khí thải từ một hoạt động cụ thể vượt quá mức thông thường (ví dụ: phát thải ‘kinh doanh như thường lệ’), hoặc chứng nhận chỉ một lượng khí thải thực tế nhất định đã được bù đắp tại một nơi khác, ví dụ thông qua hấp thụ carbon. Trao quyền: quá trình tăng sức mạnh tinh thần, chính trị, xã hội, kinh tế và năng lực của các cá nhân hoặc nhóm để lựa chọn và chuyển đổi những lựa chọn thành hành động và kết quả mong muốn. Nỗ lực: Một nỗ lực nghiêm túc, tận tâm và hoạt động để thực hiện hoặc hoàn thành một cái gì đó. Suy thoái rừng: Điều này xảy ra khi cấu trúc hoặc chức năng của một khu rừng bị ảnh hưởng tiêu cực, làm giảm khả năng cung cấp dịch vụ hoặc sản phẩm của rừng (FAO, 2004). Nhiên liệu hóa thạch: khí, than, dầu và dầu có nguồn gốc từ các sản phẩm như diesel. Nhiên liệu hóa thạch được đốt để tạo ra điện, để cung cấp cho sưởi ấm, để cung cấp năng lượng cho các hình thức vận chuyển và để cung cấp năng lượng cho các quá trình công nghiệp, như các hoạt động khai thác và sản xuất. Chúng được hình thành bởi các chất hữu cơ chết bị ép qua hàng triệu năm, do đó có tên là “hóa thạch”. Sự nóng lên toàn cầu: Một sự tăng nhiệt độ trung bình của trái đất quan sát được hoặc được dự đoán do có khí thải gây hiệu ứng nhà kính trong bầu không khí dẫn tới sức nóng gia tăng của mặt trời bị giữ lại gần trái đất. Khí nhà kính: khí trong bầu không khí góp phần vào hiệu ứng nhà kính bằng cách hấp thụ bức xạ hồng ngoại, chẳng hạn như carbon dioxide, methane, hơi nước, vv Môi trường sống: Khu vực môi trường của một loài thực vật, động vật cụ thể, hoặc sinh vật khác. Ikalahan: Một dân tộc bản địa sống ở tỉnh Nueva Vizcaya ở phía Bắc Phillipin. Sử dụng đất, thay đổi sử dụng đất và lâm nghiệp (LULUCF): Đây là một hạng mục hành động đã được xác định có thể đóng góp cho cả việc phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính và loại bỏ sự phát thải. Các loại hạng mục chính khác liên quan đến phát thải năng lượng (cả sản xuất và tiêu dùng), nông nghiệp và các hoạt động liên quan đến chất thải. Rò rỉ: mất dần hoặc thoát khỏi cái gì thông qua một lỗ hoặc chỗ rạn nứt. Vận động hành lang: Một hoạt động của một nhóm người cố gắng tích cực để ảnh hưởng đến pháp luật, các quyết định của chính phủ. Giảm nhẹ: Bất kỳ hành động với ý định để tránh biến đổi khí hậu bằng cách hạ thấp tổng mức 220 khí nhà kính phát thải do hoạt động của con người. Hành động như vậy có thể bao gồm việc giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch và thay đổi cách thức sử dụng đất - chẳng hạn như bằng cách giảm tỷ lệ làm trống đất và chặt phá rừng và tăng tỷ lệ tái trồng rừng Chọn lọc: Thuật ngữ này thường được sử dụng cho trong quản lý động vật. Nó đề cập đến việc loại bỏ các loài động vật ra khỏi một nhóm dựa trên các tiêu chí nhất định để tăng cường một số đặc điểm mong muốn hoặc để loại bỏ các đặc điểm không mong muốn từ nhóm. đàm phán: Một cuộc đối thoại nhằm mục đích giải quyết tranh chấp, đi đến một thỏa thuận sau một chuỗi các hành động, để thương thảo cho lợi ích cá nhân hoặc tập thể, hoặc đi tới một kết quả để đáp ứng các lợi ích khác nhau. Các bên: các thành viên cá nhân của một thỏa thuận, chẳng hạn như các nước thành viên của một hiệp định luật pháp quốc tế. Tái trồng rừng: tái lập hoặc tái sinh của một khu rừng. Thị trường điều tiết: Một phương tiện cho việc trao đổi hàng hoá và dịch vụ được điều khiển bởi một cơ quan chính phủ chỉ định. Năng lượng tái tạo: dạng năng lượng này có thể được sử dụng để cung cấp điện, sưởi ấm hoặc nhiên liệu cho giao thông vận tải tương tự như cách chúng ta sử dụng nhiên liệu hóa thạch cho các mục đích. Không giống như dầu, khí đốt và than đá, nguồn năng lượng tái tạo không hữu hạn.Nguồn chính bao gồm gỗ, phân hủy chất thải, hoạt động địa nhiệt, gió và năng lượng mặt trời. Việc sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo để tạo ra năng lượng thường liên quan đến phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính thấp hơn so với việc sử dụng các nhiên liệu hóa thạch. Cô lập/ Hấp thụ: Điều này đối lập với phát thải khí nhà kính và xảy ra khi khí gây hiệu ứng nhà kính bị lấy ra khỏi không khí, bởi cây trong quá trình quang hợp. Nghi lễ: Các nghi thức có liên quan tới niềm tin và tín ngưỡng trong giao tiếp với các linh hồn. Các bên liên quan: một người, nhóm người hoặc một tổ chức có quan tâm (cổ phần) trong một dự án, doanh nghiệp, tổ chức và những người có thể bị ảnh hưởng bởi hoặc có tác động lên doanh nghiệp, dự án hoặc tổ chức đó. Sử dụng bền vững: Sử dụng bất cứ thứ gì theo cách nó có khả năng được duy trì ở một mức độ ổn định mà không làm cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên, gây thiệt hại nghiêm trọng đến sinh thái. Tuyên bố của Liên Hợp quốc về quyền của người dân tộc thiểu số (UNDRIP): Công ước khung của Liên Hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC): Một thỏa thuận quốc tế đạt được trong năm 1992 và có hiệu lực vào năm 1993, UNFCCC, cung cấp một khuôn khổ hợp tác quốc tế về biến đổi khí hậu. quy mô chưa từng có: Một sự thay đổi xảy ra với một tốc độ chưa bao giờ có trước đó. đầu nguồn: khu vực đất, nơi mọi nguồn nước xuất phát và chảy tới cùng một vị trí (giống như một dòng sông hoặc hồ). Trong một khu vực đầu nguồn, tất cả các sinh vật sống được liên kết chặt chẽ với nhau bởi nguồn nước chung này. Khu bảo tồn động vật hoang dã: Bất kỳ khu vực được thiết lập dành riêng cho động vật hoang dã để bảo vệ cho chúng khỏi bị săn bắn, ăn thịt hoặc đối thủ cạnh tranh 221 Các từ viết tắt AGSB Sinh khối của cây non trên mặt đất AGTB Sinh khối trên mặt đất AIPP Hiệp ước người dân tộc Châu Át ANR Hỗ trợ trồng rừng tự nhiên BGB Sinh khối dưới mặt đất CB REDD+ REDD+ dựa vào cộng đồng CBFM Quản lý rừng dựa vào cộng đồngt CCBA Liên minh khi hậu, cộng đồng và đa dạng sinh học CCBS Tiêu chuẩn về khí hậu, cộng đông, đa dạng sinh học CCX Chicago Climate Exchange CDM Cơ chế phát triển sạch CERs Giảm phát thải được chứng nhận CF Lâm nghiệp cộng đồng CFI Lâm nghiệp cộng đồng quốc tế CFM Quản lý rừng cộng đồng CFMC Ban quản lý rừng cộng đồng CFUGs Nhóm những người sử dụng rừng cộng đồng COP Hội nghị các bên DBH Đường kính ngang ngực DENR Bộ tài nghuyên và môi trường DW Gỗ chết và gốc cây chết ERPA Hiệp định mua giảm phát thải EU ETS Liên minh Châu Âu chương trình thương mại phát thải EUA Liên minh Châu Âu về các khoản phụ cấp FAO Tổ chức Nông - Lương FIT Công nghệ cải thiện rừng FPIC Tham vấn trước và tự nguyện GIS Hệ thống thông tin địa lý GPS Hệ thống định vị địa lý IKSPs Hệ thống tri thức bản địa và thực tiễn IPCC GPG Ban liên chính phủ về hướng dẫn thực hành tốt biến đổi khí hậu IPCC Nhóm công tác quốc tế về biến đổi khí hậu IUCN Liên hiệp bảo tồn thiên nhiên quốc tế IWGIA Nhóm công tác về người dân tộc quốc tế KEF Quỹ giáo dục Kalahan LHG Lá, cây bụi, thảo mộc và cỏ LULUCF Sử dụng đất, thay đổi sử dụng đất và rừng MOA Biên bản ghi nhớ của hiệp định MRV Giám sát, báo cáo và xác minh NDF Quỹ phát triển phía Bắc NES Những vùng đất chính và các hộ gia đình nhỏ NPV Mạng giá trị hiện tại NTFPs Lâm sản ngoài gỗ OTC Over-the-Counter PES Chi trả dịch vụ môi trường SLE Cấu trúc các bài thực hành SOC Carbon hữu cơ trong đất TNA Đánh giá nhu cầu đào tạo UNCTAD Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển UNDRIP Tuyên ngôn liên hiệp quốc về quyền của người dân tộc thiểu số VCS Xác nhận carbon tiêu chuẩn VCUs Các đơn vị Carbon tự nguyện 222