Phương pháp mô phỏng trong giảng dạy các chuyên ngành kĩ thuật

T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 4(48) Tập 1/N¨m 2008 Tæng quan – Th«ng tin – Trao ®æi 127 ph−¬ng ph¸p m« pháng trong gi¶ng d¹y c¸c chuyªn ngµnh kÜ thuËt Ng« Tø Thµnh (Häc viÖn C«ng nghÖ B−u chÝnh ViÔn th«ng) M« pháng th−êng ®−îc dïng trong nghiªn cøu khoa häc (NCKH), lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn m« h×nh ho¸ mét ®èi t−îng cÇn nghiªn cøu. Thay cho viÖc ph¶i nghiªn cøu ®èi t−îng cô thÓ mµ nhiÒu khi lµ kh«ng thÓ hoÆc rÊt tèn kÐm tiÒn cña, chóng ta x©y dùng c¸c m« h×nh ho¸ cña ®èi t−îng ®ã trong phßng thÝ nghiÖm vµ tiÕn hµnh nghiªn cøu ®èi t−îng ®ã dùa trªn m« h×nh ho¸ nµy. KÕt qu¶ rót ra ®−îc ph¶i cã kiÓm chøng víi kÕt qu¶ ®o ®¹c thùc tÕ. Dùa trªn nh÷ng kÕt qu¶ ®ã, ta cã thÓ rót ra h−íng ®i tiÕp cho nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt vÒ sau. §©y lµ lÜnh vùc phøc t¹p, trong bµi b¸o nµy chØ giíi h¹n nghiªn cøu viÖc øng dông khoa häc c«ng nghÖ trong gi¸o dôc vµ c¬ së lÝ luËn cho viÖc sö dông m« pháng trong d¹y häc nh»m ®æi míi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y hiÖn nay ë c¸c tr−êng ®¹i häc kÜ thuËt. 1. Nh÷ng lÝ do sö dông Khoa häc c«ng nghÖ trong gi¸o dôc 1.1. Nh÷ng bËt cËp vÒ ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng khi d¹y chuyªn ngµnh kÜ thuËt Ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cæ ®iÓn nÆng vÒ truyÒn ®¹t mét chiÒu, ®Æc tr−ng nhÊt lµ thÇy gi¶ng, trß ghi. Sù minh häa b»ng h×nh vÏ hay mét vµi gi¸o cô trùc quan ®−îc xem nh− mét b−íc s©u h¬n trong ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Cho sinh viªn lµm bµi tËp vµ c¸c h×nh thøc kiÓm tra còng chØ cã tÝnh chÊt cñng cè nh÷ng kiÕn thøc ®M ®−îc tiÕp thu mét c¸ch thô ®éng. Víi mét sè ngµnh häc, m«n häc cã tÝnh chÊt “s«i kinh, nÊu sö” th× cã thÓ ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y truyÒn thèng, thÇy “gi¸p mÆt” víi trß ch−a lé râ c¸c nh−îc ®iÓm. Nh−ng ®èi víi lÜnh vùc gi¸o dôc kÜ thuËt, ph¶i ®µo t¹o c¶ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng nghÒ nghiÖp trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã møc ®é tù ®éng hãa, tin häc hãa ngµy cµng cao th× ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cò sÏ trë nªn bÊt cËp v× nh÷ng lÝ do sau: - Do diÔn gi¶i chØ b»ng t− duy logic, thÇy truyÒn ®¹t ®Ó trß thu nhËn nªn chØ dõng l¹i ®−îc ë c¸c m« h×nh to¸n häc hay s¬ ®å thuËt to¸n, l−u ®å c«ng nghÖ v.v..; kÕt qu¶ lµ c¸c kÜ s−, cö nh©n ®µo t¹o ra “«m mét mí lÝ thuyÕt” mµ khai triÓn øng dông rÊt khã kh¨n. Cã mét sè sinh viªn ph¸t huy ®−îc c¸c kiÕn thøc hµn l©m, nh−ng tØ lÖ nµy cßn rÊt khiªm tèn. - Do tiÕp thu thô ®éng, ng−êi häc bÞ h¹n chÕ sù s¸ng t¹o, thiÕu kh¶ n¨ng tù nghiªn cøu trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ míi, nªn sau qu¸ tr×nh häc, khi ra ngoµi thøc tÕ sÏ bÞ ®éng víi c«ng viÖc, nhÊt lµ thiÕu kh¶ n¨ng tù ®µo t¹o, cËp nhËt vµ tù n©ng cao tr×nh ®é. - ThiÕu kh¶ n¨ng lµm viÖc nhãm, thiÕu kh¶ n¨ng hîp t¸c trong c«ng viÖc. 1.2. TÝnh tÊt yÕu khi sö dông Khoa häc c«ng nghÖ trong gi¸o dôc chuyªn ngµnh kÜ thuËt Gi¸o dôc kÜ thuËt trong thêi ®¹i tin häc ho¸ vµ tù ®éng ho¸ ngµy cµng s©u réng, c¸c chuyªn ngµnh häc sö dông ngµy cµng nhiÒu c¸c thiÕt bÞ thùc hµnh hiÖn ®¹i. NhiÒu m«n häc míi ra ®êi trªn c¬ së c¸c thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ ë c¸c lÜnh vùc kÜ thuËt kh¸c nhau, nh− ngµnh c¬ khÝ t¨ng dÇn møc ®é tù ®éng ho¸, c¸c ngµnh kÜ thuËt ®iÖn, ®iÖn tö vµ c¬ khÝ ®an xen nhau lµm cho ngµnh c¬ ®iÖn tö (mechatronic) ra ®êi vµ ph¸t triÓn. Møc ®é giao nhau râ nÐt trong chuyªn ngµnh c¬ ®iÖn tö cßn thÓ hiÖn ë sù tÝch hîp c¸c c«ng nghÖ kh¸c nhau. Tr−íc søc Ðp vÒ c«ng nghÖ ®ã, cÇn ph¶i cã chiÕn l−îc ®æi míi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y c¸c chuyªn ngµnh kÜ thuËt ë bËc ®¹i häc dùa vµo chÝnh thµnh tùu cña khoa häc c«ng nghÖ (KHCN). T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 4(48) Tập 1/N¨m 2008 Tæng quan – Th«ng tin – Trao ®æi 128 B¶ng ®en, phÊn tr¾ng, m¸y chiÕu, m¸y ghi ©m, ®µi truyÒn thanh, truyÒn h×nh, m¸y tÝnh. §ã lµ mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn KHCN trong gi¸o dôc nãi chung, gi¶ng d¹y nãi riªng. LÞch sö øng dông KHCN vµo gi¸o dôc ®−îc kh¼ng ®Þnh dùa trªn hai lÝ do chÝnh: KHCN cã mÆt ë kh¾p mäi n¬i, khi mµ gi¸o dôc ë mäi quèc gia lu«n ®−îc −u tiªn hµng ®Çu th× viÖc øng dông KHCN trong gi¸o dôc lµ lÏ ®−¬ng nhiªn. - KÕt qu¶ nghiªn cøu thö nghiÖm ¸p dông KHCN, c¸c ph−¬ng ph¸p m« pháng trªn m¸y tÝnh ®M gi¶i quyÕt ®−îc bÊt cËp cña c¸ch d¹y häc truyÒn thèng, mang l¹i hiÖu qu¶ râ rÖt trong gi¸o dôc. ViÖc ¸p dông KHCN trong gi¸o dôc lµ vÊn ®Ò lín ®M ®−îc tr×nh bµy kh¸ kÜ trong [4], trong bµi b¸o nµy chØ tËp trung nghiªn cøu vÒ m« pháng trong d¹y häc. 2. X©y dùng cÊu tróc m« pháng trong d¹y häc theo m« h×nh m« pháng trong nghiªn cøu khoa häc 2.1. M« pháng trong nghiªn cøu khoa häc Ngµy nay, nhê c¸c m¸y tÝnh cã tèc ®é nhanh, dung l−îng bé nhí lín, céng víi kÜ thuËt lËp tr×nh hiÖn ®¹i nªn cã thÓ x©y dùng ®−îc c¸c m« h×nh ®èi t−îng cã cÊu tróc phøc t¹p. B¶n chÊt cña ph−¬ng ph¸p m« pháng lµ x©y dùng mét m« h×nh thÓ hiÖn b»ng ch−¬ng tr×nh m¸y tÝnh cho ®èi t−îng cÇn nghiªn cøu, sau ®ã tiÕn hµnh c¸c thùc nghiÖm trªn m« h×nh (h×nh 1). Nh− vËy, M« pháng lµ thùc nghiÖm quan s¸t vµ ®iÒu khiÓn trªn m« h×nh cña ®èi t−îng quan s¸t. CÊu tróc cña ph−¬ng ph¸p m« pháng (PPMP) gåm: §èi t−îng cÇn nghiªn cøu, m« h×nh, kÕt qu¶ nghiªn cøu m« h×nh (h×nh 1). (1) (2) H×nh 1. CÊu tróc qu¸ tr×nh m« pháng trong nghiªn cøu khoa häc 2.2. X©y dùng cÊu tróc m« pháng trong d¹y häc Thùc chÊt m« pháng trong d¹y häc lµ tr−êng hîp riªng cña m« pháng trong nghiªn cøu khoa häc. Do ®ã, ta cã thÓ ®Þnh nghÜa m« pháng trong d¹y häc còng lµ mét d¹ng m« pháng nghiªn cøu khoa häc, lµ m« pháng thÕ giíi nhËn thøc. Nã cho phÐp tiÕn hµnh gi¶ng d¹y theo chÕ ®é t−¬ng t¸c, ph¸t triÓn kh¶ n¨ng häc trªn c¸c tri thøc ®M lÜnh héi ®−îc. Nh− vËy, cÊu tróc PPMP trong d¹y häc sÏ bao gåm c¶ “xö lÝ s− ph¹m” vµ “tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc” xen kÏ nhau. (1) (2) (3) (4) H×nh 2. CÊu tróc PPMP trong d¹y häc 2.3. Mèi quan hÖ gi÷a PPMP trong d¹y häc víi ph−¬ng ph¸p khoa häc §èi t−îng nghiªn cøu M« h×nh KÕt qu¶ Xö lÝ s− ph¹m Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc §èi t−îng nghiªn cøu M« h×nh KÕt qu¶ T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 4(48) Tập 1/N¨m 2008 Tæng quan – Th«ng tin – Trao ®æi 129 Nh− trªn ®M ph©n tÝch, khoa häc ph¸t triÓn sÏ h×nh thµnh nªn nhiÒu ngµnh häc, m«n häc míi. C¸c m«n häc chuyªn ngµnh kÜ thuËt ph¶n ¸nh cã chän läc nh÷ng thµnh tùu cña kÜ thuËt - c«ng nghÖ theo quan ®iÓm s− ph¹m. NghÜa lµ kÜ thuËt - c«ng nghÖ cã tr−íc, vµ lµ c¬ së cña m«n chuyªn ngµnh kÜ thuËt. §èi t−îng nghiªn cøu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc vµ ho¹t ®éng häc tËp vÒ c¬ b¶n gièng nhau, nªn mét sè thao t¸c thñ thuËt, con ®−êng nhËn thøc cña c¸c nhµ khoa häc ®−îc gi¸o viªn sö dông trong d¹y häc. Qua d¹y häc, gi¸o viªn cßn ph¶i d¹y sinh viªn nh÷ng c¸ch t− duy cña ng−êi lµm khoa häc. Do vËy, ph−¬ng ph¸p d¹y häc (PPDH) lµ tæng hîp cña ph−¬ng ph¸p khoa häc (PPKH) vµ ph−¬ng ph¸p s− ph¹m (PPSP). Sù kh¸c biÖt gi÷a hai PPDH vµ PPKH lµ ë chç, PPKH cña nhµ khoa häc: Chñ ®éng, tù lùc, s¸ng t¹o ra ch©n lÝ míi, cßn PPDH lµm cho sinh viªn chñ ®éng, s¸ng t¹o trong khu«n khæ cña gi¸o viªn. PPKH lµ qu¸ tr×nh kh¸m ph¸, cßn PPDH lµ qu¸ tr×nh häc sinh nhËn thøc nh÷ng g× PPKH ®M kh¸m ph¸. PPMP cã chøc n¨ng nhËn thøc khoa häc, viÖc häc tËp cña häc sinh còng lµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nhËn thøc khoa häc. Do vËy, cã thÓ coi PPMP trong d¹y häc (PPMPDH) ®¼ng cÊu víi PPKH. PPMPDH = Ψ(PPKH); Ψ bao gåm c¸c yÕu tè: Môc ®Ých d¹y häc, néi dung d¹y häc, c¸c giai ®o¹n cña sù häc tËp, ®Æc ®iÓm häc sinh, sinh viªn. Khi tr×nh ®é cña häc sinh t¨ng lªn th× PPMPDH cµng gÇn víi PPKH. 2.4. T¸c ®éng cña PPMPDH ®èi víi c«ng nghÖ d¹y häc B¶n chÊt cña c«ng nghÖ d¹y häc lµ sù ¸p dông nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc c«ng nghÖ vµo qu¸ tr×nh d¹y häc nh»m ®¹t môc ®Ých ®Ò ra nh− m« t¶ ë h×nh 3. Trong mçi thêi k× lÞch sö, môc ®Ých vµ néi dung d¹y häc lu«n ®−îc ®æi míi, kÐo theo sù ®æi míi vÒ PPDH. Ngµy nay, trong thêi ®¹i khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn nh− vò bMo (®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin), cïng víi sù ®æi míi vÒ môc ®Ých d¹y häc vµ néi dung d¹y häc (hiÖn ®¹i vÒ tri thøc vµ kÜ n¨ng), PPDH còng ph¶i thay ®æi ®Ó tiÕp cËn vµ lµm quen víi c«ng nghÖ míi. PPMPDH lµ qu¸ tr×nh thay ®æi ph−¬ng ph¸p d¹y häc theo h−íng tiÕp cËn víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trªn c¬ së kÕ thõa vµ phèi hîp nhuÇn nhuyÔn víi ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng. H×nh 3. B¶n chÊt c«ng nghÖ d¹y häc 3. ¸p dông ph−¬ng ph¸p M« pháng d¹y häc vµo gi¶ng d¹y chuyªn ngµnh kÜ thuËt Thµnh tùu cña khoa häc gi¸o dôc: t©m lÝ häc, gi¸o dôc häc, x· héi häc, kinh tÕ häc Tæ chøc khoa häc qu¸ tr×nh d¹y häc Thµnh tùu cña c¸c khoa häc liªn quan:sinh häc, c«ng nghÖ th«ng tin, ®iÒu khiÓn häc Ph−¬ng tiÖn kÜ thuËt §Çu ra (môc tiªu) §Çu vµo (häc sinh) Néi dung Ph−¬ng ph¸p Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ §¹t môc ®Ých gi¸o dôc víi chi phÝ tèi −u T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 4(48) Tập 1/N¨m 2008 Tæng quan – Th«ng tin – Trao ®æi 130 3.1. T¸c dông cña ph−¬ng ph¸p M« pháng vµo gi¶ng d¹y chuyªn ngµnh kÜ thuËt §Æc ®iÓm cña c¸c m«n häc chuyªn ngµnh kÜ thuËt ®iÖn tö nh− trªn ®M ph©n tÝch lµ t×m hiÓu, ph©n tÝch, thiÕt kÕ m¹ch cïng víi c¸c phÇn thÝ nghiÖm, thùc hµnh trî gióp nªn c¸c bµi gi¶ng trªn líp cña m«n häc nµy th−êng lång ghÐp rÊt nhiÒu h×nh vÏ m¹ch ®iÖn tö. Víi ph−¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng ®Ó thÓ hiÖn c¸c ho¹t ®éng cña c¸c thiÕt bÞ nµy, gi¸o viªn ph¶i dµnh kh¸ nhiÒu thêi gian vÏ h×nh trªn b¶ng, tuy nhiªn, nh÷ng h×nh vÏ nµy trªn b¶ng lu«n ë tr¹ng th¸i “tÜnh” khã cã søc thuyÕt phôc. Ph−¬ng ph¸p d¹y häc sö dông PPMP cã nhiÒu −u ®iÓm. Tr−íc hÕt, nã vÉn duy tr× ®−îc −u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y truyÒn thèng lµ ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña ng−êi ThÇy, bªn c¹nh ®ã PPMP l¹i cã thÕ m¹nh mµ ph−¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng kh«ng thÓ cã nh− sö dông h×nh ¶nh ®éng, m« pháng ho¹t ®éng “nh− thËt” cña c¸c m¹ch ®iÖn tö, thùc hµnh ¶o, c¸c ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ, sinh viªn cã thÓ “can thiÖp” vµo tiÕn tr×nh bµi gi¶ng nh− thay ®æi “th«ng sè” kÜ thuËt cña thiÕt bÞ ¶o... nªn gióp sinh viªn nhanh chãng n¾m v÷ng kiÕn thøc. H¬n n÷a toµn bé bµi gi¶ng sÏ ®−îc tr×nh bµy b»ng datashow vµ m¸y tÝnh nªn gi¸o viªn sÏ tiÕt kiÖm ®¸ng kÓ thêi gian tr×nh bµy trªn b¶ng. V× vËy, gi¸o viªn cã nhiÒu quü thêi gian ®Ó lµm viÖc trùc tiÕp víi häc trß h¬n, n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶ng d¹y. Ph−¬ng ph¸p d¹y häc sö dông PPMP ®M ®æi míi ph−¬ng thøc gi¶ng d¹y, chuyÓn viÖc gi¶ng viªn truyÒn thô kiÕn thøc cho häc sinh sang gi¶ng viªn h−íng dÉn häc sinh t×m kiÕm tri thøc, t×m c¸ch kh¸m ph¸ khoa häc. Ph−¬ng ph¸p d¹y häc sö dông PPMP cho phÐp chóng ta x¸c lËp ®−îc ph−¬ng ph¸p häc tËp hiÖu qu¶ nhÊt cho ng−êi häc vµ còng dÔ dµng lÝ gi¶i c¸c c©u ch©m ng«n: - NÕu t«i chØ nghe, t«i sÏ quªn.NÕu t«i nh×n, t«i sÏ nhí. NÕu t«i thùc hµnh, t«i sÏ hiÓu. (I hear I forget, I see I remember, I do I understand) NÕu chØ nghe gi¶ng theo ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng, thÇy ®äc, trß ghi, häc sinh rÊt dÔ quªn. NÕu ®−îc nh×n trªn mµn h×nh, xem c¸c m« h×nh chuyÓn ®éng qu¸ tr×nh vËn hµnh cña thiÕt bÞ sÏ gióp häc sinh nhí bµi gi¶ng lÝ thuyÕt - “tr¨m nghe kh«ng b»ng mét thÊy”. NÕu sinh viªn ®−îc thùc hµnh ngay trªn c¸c thiÕt bÞ sÏ gióp sinh viªn hiÓu s©u s¾c b¶n chÊt vÊn ®Ò. §iÒu nµy, cã ý kiÕn cho r»ng, trÝ nhí lµ qu¸ tr×nh t¸i hiÖn tÝch hîp cña c¸c gi¸c quan. XÐt vÒ ph−¬ng diÖn lÝ luËn, PPMPDH bæ sung vµo lÝ luËn ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc hiÖn ®¹i ë khÝa c¹nh míi: Häc sinh tù t×m kiÕn thøc b»ng hµnh ®éng thao t¸c trùc tiÕp vµo c¸c thiÕt bÞ ¶o, c¸c m« h×nh trong bµi gi¶ng. Tõ cÊu tróc tæng qu¸t cña PPMPDH, c¸c b−íc vµ c¸c yÕu tè ®Ó tiÕn hµnh m« pháng còng t−¬ng tù nh− c¸c b−íc cña c¸c nhµ khoa häc céng víi sù t¸c ®éng s− ph¹m cña gi¸o viªn. Gi¸o viªn cã nhiÖm vô m« h×nh hãa vµ sau ®ã sö dông m« h×nh víi môc ®Ých s− ph¹m nh− mét ph−¬ng tiÖn nhËn thøc gióp sinh viªn hiÓu râ mét kh¸i niÖm nµo ®ã. NhiÖm vô cña gi¸o viªn ph¶i biÕn ®æi nh÷ng m« h×nh trong s¸ch cho dÔ hiÓu h¬n, sinh ®éng h¬n, t×m ra mèi liªn hÖ ®ang Èn giÊu trong c¸c h×nh vÏ, s¬ ®å ®ã. B»ng kh¶ n¨ng m« pháng h×nh ¶nh ®éng, bµi häc trë nªn hÊp dÉn h¬n, lµm sèng l¹i qu¸ tr×nh suy nghÜ vµ hµnh ®éng cña c¸c nhµ khoa häc. 3.2. X©y dùng quy tr×nh vËn dông PPMP trong d¹y häc chuyªn ngµnh kÜ thuËt T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 4(48) Tập 1/N¨m 2008 Tæng quan – Th«ng tin – Trao ®æi 131 H×nh 4. S¬ ®å quy tr×nh so¹n gi¸o ¸n theo PPMP 3.3. Soạn bài giảng theo PPMP Sau khi x©y dùng xong c¸c phÇn mÒm m« pháng, tiÕp theo lµ so¹n gi¸o ¸n theo PPMP. Khi x©y dùng bµi gi¶ng ph¶i b¶o ®¶m sù ®ång bé gi÷a thiÕt bÞ, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p, t¹o ra ®−îc m©u thuÉn, kÝch thÝch høng thó cña häc sinh, tho¶ mMn c¸c yªu cÇu tÝch cùc, s¸ng t¹o, ph¸t triÓn t− duy cña PPMP. Phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c b−íc chuyÓn ®éng cña h×nh vÏ phï hîp víi ph−¬ng ph¸p angorit vµ c¸c t×nh huèng nªu vÊn ®Ò. T×m mèi liªn hÖ gi÷a c¸c yÕu tè: PPMP, ph¸t triÓn t− duy vµ trÝ t−ëng t−îng, høng thó nhËn thøc vµ chÊt l−îng d¹y häc. Cô thÓ t×m mèi liªn hÖ theo h−íng dïng PPMP (kÕt hîp víi c¸c ph−¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc) ®Ó gia c«ng s− ph¹m néi dung d¹y häc, lùa chän, s¾p xÕp, t¹o ra c¸c h×nh ¶nh - biÓu t−îng, liªn kÕt c¸c biÓu t−îng vµ cho chóng vËn ®éng, trªn c¬ së ®ã x©y dùng c¸c biÓu t−îng míi, tiÕp tôc qu¸ tr×nh h×nh thµnh biÓu t−îng míi cña biÓu t−îng, kh¸i qu¸t, suy diÔn vµ tiªn ®o¸n. KÕt qu¶ lµ: - TrÝ t−ëng t−îng cña häc sinh ho¹t ®éng liªn tôc, bæ trî cho viÖc ph¸t triÓn t− duy. - Néi dung d¹y häc trë nªn tù nhiªn, liªn tôc, sèng ®éng, hÊp dÉn vµ logic. §iÒu ®ã sÏ lµm t¨ng høng thó nhËn thøc cña ng−êi häc. Høng thó nhËn thøc l¹i tÝch cùc ho¸ toµn bé ho¹t ®éng nhËn thøc cña häc sinh. Do ®ã chÊt l−îng d¹y häc ®¹t ®−îc ë møc cao h¬n. §©y chÝnh lµ c¬ chÕ vËn ®éng ®¹t tíi môc ®Ých nghiªn cøu. H×nh 5. M« h×nh n©ng cao chÊt l−îng d¹y häc b»ng PPMP 4. KÕt luËn Trong gi¸o dôc kÜ thuËt hiÖn nay, cÇn ph¶i t¨ng tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cho sinh viªn, rÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng lµm viÖc nhãm trong c¸c ho¹t ®éng häc tËp vµ nghiªn cøu. Gi¸o viªn ®ãng vai trß cè vÊn c¸c ho¹t ®éng cã môc ®Ých cña sinh viªn ®Ó c¸c em tiÕp thu c¸c kiÕn thøc míi mét So¹n gi¸o ¸n Chän néi dung M« pháng Chän ph−¬ng ph¸p: m« pháng ®Þnh tÝnh sö dông m« h×nh thùc thÓ – m« h×nh ®éng h×nh häc (2) Chän thiÕt bÞ m« pháng: M¸y tÝnh (3) Chän ng«n ng÷ m« pháng: Powerpoint vµ CircuitMakerPRO (4) X©y dùng m« h×nh Gia c«ng s− ph¹m néi dung d¹y häc Høng thó nhËn thøc ChÊt l−îng d¹y häc PPMP T− duy t−ëng t−îng T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 4(48) Tập 1/N¨m 2008 Tæng quan – Th«ng tin – Trao ®æi 132 c¸ch tÝch cùc. DiÔn gi¶ng cña gi¸o viªn cÇn t¨ng dÇn møc ®é sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y hiÖn ®¹i nh−: T¨ng c−êng sö dông ®a ph−¬ng tiÖn, chuÈn bÞ c¸c bµi gi¶ng ®iÖn tö vµ tr×nh chiÕu ®Ó diÔn ®¹t néi dung míi sinh ®éng h¬n, gióp c¸c em cã ph−¬ng ph¸p phï hîp chñ ®éng tiÕp thu c¸c néi dung víi xu huíng kiÕn thøc më. Sö dông c¸c phÇn mÒm m« pháng (simulation) trªn m¸y tÝnh, nhÊt lµ c«ng nghÖ ®iÒu khiÓn tù ®éng c¸c lÜnh vùc chÕ t¹o c¬ khÝ, c«ng nghÖ ho¸ häc, c«ng nghÖ thùc phÈm, vµ nhiÒu d©y chuyÒn s¶n xuÊt kh¸c nhau. Dï trang bÞ thiÕt bÞ thùc nghiÖm ngµy cµng nhiÒu lµ cÇn thiÕt, nh−ng còng kh«ng thÓ ®ñ ®Ó thay thÕ c¸c thiÕt bÞ c«ng nghiÖp. V× vËy viÖc m« pháng, kÕt nèi m¸y tÝnh vµ m« pháng c¸c qu¸ tr×nh ngay trªn m¸y tÝnh lµ mét ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn thùc tiÔn mét c¸ch hiÖu qu¶
Summary Applying the simulative method in teaching at universities of technology This paper is to initiate a direction of teaching in university of technology - teaching through doing simulative method. The main point of this is to organize the teaching process in the logic of the scientific researches. It aims at creating a learning environment for student to cooperate to solve a real problem on computer. Teaching through doing simulative method should be considered as an orientation that includes a wide range of different teaching methods and techniques, and may be applied in a flexible way by teachers with a potential of different teaching methods. Tµi liÖu tham kh¶o [1]. Huúnh §×nh ChiÕn (2006). C¬ së lÝ luËn viÖc øng dông khoa häc c«ng nghÖ trong ®æi míi gi¸o dôc. Kû yÕu héi nghÞ “®æi míi gi¸o dôc” §¹i häc HuÕ. [2]. Phan ChÝ ChÝnh, Bµn vÒ ph−¬ng ph¸p d¹y vµ häc tÝch cùc trong gi¸o dôc kÜ thuËt vµ ®µo t¹o kÜ n¨ng cung cÊp nguån nh©n lùc c«ng nghÖ cao. Héi th¶o Gi¸o dôc & §µo t¹o §¹i häc - Cao ®¼ng. §¸p øng nhu cÇu nh©n lùc cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp TP HCM. [3]. Ng« Tø Thµnh (2003), “T×m hiÓu ph−¬ng ph¸p m« pháng thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö”, T¹p chÝ B−u chÝnh ViÔn th«ng. [4]. Arnone, M. & Grabowski, B. (1991). “Effects of variations in learner control on children's curiosity and learning from interactive video”. Proceedings of selected Research Presentations at the Annual Convention of the AECT (ERIC Document Reproduction No. ED 334 972). [5]. Cuban, L (1986). “Teacher and machines: The Classroom use of technology since the 1920s”. New York: Teachers College Press.