Kinh tế học vi mô - Cầu cá nhân và cầu thị trường

Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 1 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Cầu cá nhân và cầu thị trường Đặng Văn Thanh 26.10.2012 2 Các chủ đề chính  Cầu cá nhân  Tác động thu nhập và tác động thay thế  Cầu thị trường  Các ngoại tác mạng lưới Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 2 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 3 Cầu cá nhân  Đường cầu của một cá nhân về một hàng hóa thể hiện mối quan hệ giữa số lượng hàng hóa mà người này sẽ mua tương ứng với các mức giá khác nhau của hàng hóa đó (các yếu tố khác không đổi)  Liệu giữa chúng có mối quan hệ nghịch biến như tiên nghiệm? Đặng Văn Thanh 26.10.2012 4 Tác động của sự thay đổi giá x y 4 5 6 U 2 U 3 A B D U 1 4 12 20 Giả định: •I = $20 •P Y = $2 •P X = $2, $1, $.50 10 40 Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 3 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 5 Đường giá cả – tiêu dùng Tác động của sự thay đổi giá x y 4 5 6 U 2 U 3 A B D U 1 4 12 20 Đường giá cả – tiêu dùng là tập hợp những phối hợp tối ưu mà người tiêu dùng lựa chọn khi giá một hàng hoá thay đổi, các yếu tố khác không đổi. 40 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 6 Đường cầu cá nhân Đường cầu Đường cầu cá nhân chỉ ra số lượng một loại hàng hóa mà người tiêu dùng sẽ mua ứng với mỗi mức giá của nó. x Px H E G $2.00 4 12 20 $1.00 $.50 Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 4 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 7 Hai đặc tính quan trọng của đường cầu 1) Độ thoả dụng thay đổi khi di chuyển dọc theo đường cầu. 2) Ở mỗi điểm trên đường cầu, người tiêu dùng đều đạt thỏa dụng tối đa bằng cách thỏa mãn điều kiện là MRS bằng với tỷ giá của hai mặt hàng. Đường cầu cá nhân Đặng Văn Thanh 26.10.2012 8 Tác động của sự thay đổi thu nhập x y Đường thu nhập – tiêu dùng 3 4 A U 1 5 10 B U 2 D 7 16 U 3 Giả định: P x = $1 P y = $2 I = $10, $20, $30 Đường thu nhập – tiêu dùng là tập hợp những phối hợp tối ưu khi thu nhập thay đổi, các yếu tố khác không đổi. Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 5 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 9 Sự dịch chuyển đường cầu x Px Khi thu nhập tăng, từ $10 lên $20, lên $30,với giá cả cố định, đường cầu của người tiêu dùng sẽ dịch chuyển sang phải. $1.00 4 D 1 E 10 D 2 G 16 D 3 H Đặng Văn Thanh 26.10.2012 10 Hàng thông thường và hàng cấp thấp X Y 15 30 U 3 C Đường thu nhập – tiêu dùng … tuy nhiên X trở thành hàng cấp thấp khi đường thu nhập – tiêu dùng quay hướng vào trong, giữa B và C. 10 5 20 5 10 A U 1 B U 2 Cả X và Y đều là hàng thông thường trong đoạn A và B. Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 6 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 11 Cầu cá nhân  Đường Engel  Đường Engel phản ánh mối quan hệ giữa lượng hàng hóa tiêu dùng với thu nhập.  Nếu là hàng hóa thông thường, đường Engel có độ dốc dương (dốc lên).  Nếu là hàng hóa cấp thấp, đường Engel có độ âm (dốc xuống). Đặng Văn Thanh 26.10.2012 12 Đường Engel x 30 4 8 12 10 I 20 16 0 Đối với hàng hóa thông thường, đường Engel dốc lên trên Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 7 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 13 Đường Engel Đối với hàng cấp thấp, đường Engel dốc xuống Hàng cấp thấp Hàng thông thường x 30 4 8 12 10 I 20 16 0 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 14 Tác động thu nhập và tác động thay thế Việc thay đổi giá của một hàng hóa sẽ có hai tác động: tác động thay thế & tác động thu nhập  Tác động thay thế Người tiêu dùng có khuynh hướng mua nhiều hàng hóa có giá rẻ hơn, và mua ít hàng hóa có giá tương đối đắt hơn.  Tác động thu nhập Sức mua thực của người tiêu dùng thay đổi khi giá của hàng hóa thay đổi. Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 8 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 15 Tác động thu nhập và tác động thay thế  Tác động thay thế  Tác động thay thế là sự thay đổi số lượng tiêu dùng của một hàng hóa gắn liền với thay đổi giá của hàng hóa đó với mức thỏa dụng không đổi.  Khi giá của một hàng hóa giảm, tác động thay thế luôn làm tăng lượng cầu hàng hóa đó và ngược lại. Đặng Văn Thanh 26.10.2012 16 Tác động thu nhập và tác động thay thế  Tác động thu nhập  Tác động thu nhập là sự thay đổi số lượng tiêu dùng của một hàng hóa do sức mua thay đổi, với mức giá không đổi.  Khi thu nhập thực tăng, lượng cầu hàng hóa có thể tăng hoặc giảm. Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 9 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 17 Tác động thu nhập và tác động thay thế: Hàng hóa thông thường x O y R x 1 S y 1 A U 1 Tác động thu nhập, x / x 2 , ( từ D sang B) giá tương đối vẫn không đổi nhưng sức mua tăng. Tác động thu nhập y 2 x 2 T U 2 B Khi giá X giảm, tiêu dùng tăng là x 1 x 2 do người tiêu dùng di chuyển từ A sang B. x / Tổng tác động Tác động thay thế D Tác động thay thế, x 1 x / , (từ điểm A tới D), giá tương đối thay đổi nhưng thu nhập thực (độ thỏa dụng) vẫn không đổi. Đặng Văn Thanh 26.10.2012 18 Đường cầu thông thường và đường cầu bù đắp x Px B A G P x 1 x 1 x / Đường cầu thông thường Px 2 x 2 Đường cầu bù đắp Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 10 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 19 x O R y x 1 S x 2 T A U 1 x / Tác động thay thế D Tổng tác động Do X là hàng cấp thấp, tác động thu nhập là nghịch biến. Tuy nhiên, tác động thay thế lớn hơn tác động thu nhập. B Tác động thu nhập U 2 Tác động thu nhập và tác động thay thế: Hàng hóa cấp thấp Đặng Văn Thanh 26.10.2012 20 Cầu thị trường Đường cầu thị trường  Thể hiện mối quan hệ giữa số lượng của một hàng hoá mà tất cả những người tiêu dùng trên thị trường sẽ mua tương ứng với các mức giá khác nhau của hàng hoá đó.  Là tổng cộng của các đường cầu cá nhân Từ cầu cá nhân tới cầu thị trường Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 11 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 21 Xác định đường cầu thị trường 1 6 10 16 32 2 4 8 13 25 3 2 6 10 18 4 0 4 7 11 5 0 2 4 6 Giá Cá nhân A Cá nhân B Cá nhân C Thị trường ($) (Đơn vị) (Đơn vị) (Đơn vị) (Đơn vị) Đặng Văn Thanh 26.10.2012 22 Q 1 2 3 4 P 0 5 5 10 15 20 25 30 D B D C Đường cầu thị trường D A Đường cầu thi trường được xác định bằng cách cộng các đường cầu cá nhân theo phương ngang. Xác định đường cầu thị trường Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 12 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 23 Cầu thị trường  Hai đặc điểm quan trọng 1) Đường cầu thị trường sẽ dịch chuyển sang phải khi có nhiều người tiêu dùng tham gia thị trường. 2) Các nhân tố tác động đến các đường cầu cá nhân sẽ cũng tác động đến đường cầu thị trường. Đặng Văn Thanh 26.10.2012 24 Các ngoại tác mạng lưới  Ngoại tác mạng lưới thuận xảy ra nếu có nhiều người mua hơn hoặc lượng cầu của một cá nhân tăng lên khi lượng mua của những người tiêu dùng khác tăng.  Ngoại tác mạng lưới nghịch là trường hợp ngược lại. Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 13 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 25  Điều này ám chỉ đến lòng khao khát theo mốt, là mong muốn có một hàng hóa do phần lớn những người khác đều có nó.  Đây là mục tiêu chính của các chiến dịch tiếp thị và quảng cáo (đối với các sản phẩm đồ chơi, quần áo …). Ngoại tác mạng lưới thuận: hiệu ứng trào lưu Đặng Văn Thanh 26.10.2012 26 Cầu Ngoại tác mạng lưới thuận: hiệu ứng trào lưu Q P D 20 20 40 60 80 100 D 40 D 60 D 80 D 100 Tác động giá đơn thuần $20 52 Tác động tâm lý đám đông Tuy nhiên do có nhiều người mua hơn, nó trở thành một trào lưu và lượng cầu sẽ tăng hơn nữa. $30 Giả sử giá giảm từ $30 xuống $20. Nếu không có hiệu ứng trào lưu, lượng cầu sẽ chỉ tăng tới 52. Kinh tế Vi mô 26.10.2012 Đặng Văn Thanh 14 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Bài giảng 5 8 Đặng Văn Thanh 26.10.2012 27 Hiệu ứng thích chơi trội nói lên mong muốn được sở hữu những loại hàng hóa riêng biệt, duy nhất. Lượng cầu của một loại hàng “chơi trội” càng nhiều hơn thì số người có nó càng ít hơn. Ngoại tác mạng lưới nghịch: hiệu ứng thích chơi trội Đặng Văn Thanh 26.10.2012 28 Ngoại tác mạng lưới nghịch: Hiệu ứng thích chơi trội Q 2 4 6 8 Đường cầu là ít co giãn do hàng hóa có tính “chơi trội”, lượng cầu sẽ giảm nhiều nếu càng có nhiều người mua hàng. Do đó lượng bán sẽ giảm. Ví dụ: Đồng hồ Rolex. P D 8 $30,000 $15,000 14 D 6 D 4 D 2 Cầu Tác động giá đơn thuần Tác động thích chơi trội Tác động ròng