Giao dịch trong thương mại điện tử

g TMĐTị ị - Phân bi t giao d ch th ng m i truy n th ng và giao d ch TMĐTệ ị ươ ạ ề ố ị - San giao dich th ng mai điên t̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử - Cac ph ng th c giao dich tai san giao dich th ng mai điên t́ ươ ứ ̣ ̣ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử - Phân bi t m t s h th ng giao d ch trong TMĐT, nh n rõ u, nh c đi m vàệ ộ ố ệ ố ị ậ ư ượ ể ph m vi ng d ng c a m i h th ng ạ ứ ụ ủ ỗ ệ ố 3.1. GIAO D CH TRONG TH NG M I ĐI N TỊ ƯƠ Ạ Ệ Ử 3.1.1. Khái ni mệ Giao d ch trong TMĐT là m t h th ng bao g m không ch các giao d ch liên quanị ộ ệ ố ồ ỉ ị đ n mua bán hàng hóa và d ch v , t o thu nh p, mà còn là các giao d ch có kh năng trế ị ụ ạ ậ ị ả ợ giúp quá trình t o ra thu nh p: kích thích nhu c u đ i v i hàng hóa và d ch v , cung ngạ ậ ầ ố ớ ị ụ ứ d ch v tr giúp bán hàng, tr giúp ng i tiêu dùng, ho c tr giúp trao đ i thông tin gi aị ụ ợ ợ ườ ặ ợ ổ ữ các doanh nghi p.ệ Do ho t đ ng v i thông tin s hóa trong các m ng đi n t , TMĐT đem l i nhi u cạ ộ ớ ố ạ ệ ử ạ ề ơ h i m i cho vi c ti n hành các ho t đ ng th ng m i. Nó làm cho các nhóm khác nhauộ ớ ệ ế ạ ộ ươ ạ h p tác v i nhau đ c d dàng h n. Các nhóm này có th là các phòng, ban chia s thôngợ ớ ượ ễ ơ ể ẻ tin trong n i b công ty nh m l p k ho ch m t chi n d ch marketing, các công ty ph iộ ộ ằ ậ ế ạ ộ ế ị ố h p cùng nhau thi t k và ch t o s n ph m ho c d ch v m i, ho c doanh nghi p chiaợ ế ế ế ạ ả ẩ ặ ị ụ ớ ặ ệ s thông tin v i khách hàng c a h nh m c i thi n quan h khách hàng.ẻ ớ ủ ọ ằ ả ệ ệ Vi c ti n hành các ho t đ ng th ng m i trên các m ng đi n t cũng lo i b m tệ ế ạ ộ ươ ạ ạ ệ ử ạ ỏ ộ s gi i h n v t lý nh t đ nh. Các h th ng máy tính trên Internet có th đ c l p đ t đố ớ ạ ậ ấ ị ệ ố ể ượ ắ ặ ể cung c p tr giúp khách hàng 24/7. Các đ n đ t hàng đ i v i hàng hóa và d ch v c aấ ợ ơ ặ ố ớ ị ụ ủ doanh nghi p cũng có th đ c ti p nh n b t kỳ khi nào, đâu.ệ ể ượ ế ậ ấ ở TMĐT t o nên các hình th c kinh doanh, các cách th c ti n hành kinh doanh m i. Thíạ ứ ứ ế ớ d , amazon.com, m t công ty bán sách có tr s Seatle, Washington, không có các c aụ ộ ụ ở ở ử hàng th c, ti n hành bán sách c a mình qua m ng Internet và ph i h p vi c phân ph i sáchự ế ủ ạ ố ợ ệ ố tr c ti p v i các nhà xu t b n. Các công ty nh Kantara Software.net còn đi m t b c xaự ế ớ ấ ả ư ộ ướ h n. T t c s n ph m c a h (các gói ph n m m th ng m i) là đi n t , và có th đ cơ ấ ả ả ẩ ủ ọ ầ ề ươ ạ ệ ử ể ượ b o qu n trong các máy tính mà h s d ng đ x lý đ n đ t hàng và ph c v Web. T nả ả ọ ử ụ ể ử ơ ặ ụ ụ ồ kho c a h hoàn toàn là các s n ph m s hóa.ủ ọ ả ẩ ố 3.1.2. Sự khác bi t gi a giao d ch th ng m i truy n th ng và giao d ch th ng maiệ ữ ị ươ ạ ề ố ị ươ ̣ điên ṭ ử Giao d ch th ng m i truy n th ng và giao d ch TMĐT có nhi u đi m khác bi t cị ươ ạ ề ố ị ề ể ệ ơ b n. Đ hi u rõ s khác bi t này, xem xét chu trình mua bán m t s n ph m c thả ể ể ự ệ ộ ả ẩ ụ ể B ng 3-1: So sánh th ng m i truy n th ng và TMĐTả ươ ạ ề ố stt Các b c trong chu trình ướ bán hàng Th ng m i ươ ạ truy n th ngề ố Th ng maiươ ̣ Điên ṭ ử 1 Tìm ki m thông tin s n ph m ế ả ẩ T p chí, t r i, catalogạ ờ ơ Trang Web 2 Yêu c u mua s n ph m, chuy nầ ả ẩ ể yêu c u đã ch p nh nầ ấ ậ D ng n ph mạ ấ ẩ Th tín đi n tư ệ ử 3 Ki m tra catalog, giá cể ả Catalog Catalog tr c tuy nự ế 4 Ki m tra t n kho và kh ng đ nhể ồ ẳ ị giá cả Fax, đi n tho iệ ạ Catalog tr c tuy nự ế 5 L p đ n đ t hàng (ng i mua)ậ ơ ặ ườ D ng n ph mạ ấ ẩ email, Web 6 Theo dõi đ n đ t hàngơ ặ D ng n ph mạ ấ ấ C s d li u tr c tuy nơ ở ữ ệ ự ế 7 Ki m tra t n khoể ồ Ân ph m, fax, đi ń ẩ ệ tho iạ CSDL tr c tuy n, Webự ế 8 L ch trình phân ph iị ố D ng n ph mạ ấ ấ email, catalog tr c tuy nự ế 9 L p hóa đ nậ ơ D ng n ph mạ ấ ấ CSDL tr c tuy nự ế 10 Phân ph i s n ph mố ả ẩ Nhà v n chuy n ậ ể Nhà vc, mang interneṭ 11 Xác nh n biên laiậ D ng n ph mạ ấ ấ Th tín đi n tư ệ ử 12 G i hóa đ n (ng i cung ng)ử ơ ườ ứ Th tín truy n th ngư ề ố Th tín đi n tư ệ ử 13 Nh n hóa đ n (ng i mua)ậ ơ ườ Th tín truy n th ng ư ề ố EDI 14 L ch trình thanh toán ị D ng n ph mạ ấ ấ EDI, CSDL online 15 G i thanh toán (ng i mua)ử ườ Th tín truy n th ngư ề ố EDI 16 Nh n thanh toán (ng i cungậ ườ ng)ứ Th tín truy n th ngư ề ố EDI Qua b ng so sánh trên, có th th y r t nhi u b c th c hi n gi ng nhau, tuy nhiên,ả ể ấ ấ ề ướ ự ệ ố cách th c mà ứ thông tin đ c nh n và chuy n t iượ ậ ể ả l i khác nhau. ạ V m t công ngh , giao d ch trên c s gi y t tuy n th ng và giao d ch d a trên cề ặ ệ ị ơ ở ấ ờ ề ố ị ự ơ s máy vi tính khác nhau v nguyên t c, thao tác th c hi n và nh ng quy đ nh v lu tở ề ắ ự ệ ữ ị ề ậ pháp. T đó n y sinh các v n đ m i trong giao d ch TMĐT. ừ ả ấ ề ớ ị N u vi c t o ra, g i và nh n m t tài li u trên gi y ph c t p, m t nhi u th i gian vàế ệ ạ ử ậ ộ ệ ấ ứ ạ ấ ề ờ chi phí, thì vi c t o, g i và nh n các tài li u trên c s d li u trong máy vi tính r t thu nệ ạ ử ậ ệ ơ ở ữ ệ ấ ậ ti n, nhanh chóng và ít t n kém (nhanh h n 720 l n và r h n 355 l n). Tuy v y, m t tàiệ ố ơ ầ ẻ ơ ầ ậ ộ li u trên gi y khi đ c ký (b n g c), đã mang tính duy nh t, và không th sao chép. M tệ ấ ượ ả ố ấ ể ộ tài li u trên máy vi tính không có các tính ch t này, nó có th d dàng t o ra các b n saoệ ấ ể ễ ạ ả gi ng h t và không th phân bi t các b n sao này v i b n g c đ c. ố ệ ể ệ ả ớ ả ố ượ Nh ng khác nhau này d n đ n yêu c u khác nhau v ph ng pháp, v th t c (cáchữ ẫ ế ầ ề ươ ề ủ ụ th c) th c hi n và các ch c năng v lu t pháp khác nhau v i giao d ch truy n th ng (trênứ ự ệ ứ ề ậ ớ ị ề ố gi y) và giao d ch TMĐT (trên c s d li u trong máy tính).ấ ị ơ ở ữ ệ 3.2 SAN GIAO DICH TH NG MAI ĐIÊN T̀ ̣ ƯƠ ̣ ̣ Ử 3.2.1. Khai quat vê san giao dich th ng mai điên t́ ́ ̀ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử 3.2.1.1. Khai niêm va vai tro cua san giao dich th ng mai điên t́ ̣ ̀ ̀ ̉ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử San giao dich th ng mai điên t la 1 thi tr ng tr c tuyên, môt đia điêm hop ch̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ̀ ̣ ườ ự ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ợ đ c th c hiên trên mang internet ma đo nh ng ng i tham gia co thê tim kiêm thông tinượ ự ̣ ̣ ̀ ở ́ ữ ườ ́ ̉ ̀ ́ vê thi tr ng va san phâm, thiêt lâp cac quan hê cung nh tiên hanh đam phan tiên giaò ̣ ườ ̀ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̃ ư ́ ̀ ̀ ́ ̀ dich.v.v….San giao dich th ng mai điên t con th c hiên cac giao dich điên t hang hoa vạ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ̀ ự ̣ ́ ̣ ̣ ử ̀ ́ ̀ dich vu, chuyên giao thông tin tr c tuyên, chuyên tiên điên t , đâu gia điên t , đâu thâu điêṇ ̣ ̉ ự ́ ̉ ̀ ̣ ử ́ ́ ̣ ử ́ ̀ ̣ t va h p tac thiêt kê, mua ban hang hoa công công, tiêp thi tr c tuyên đên khach hang vaử ̀ ợ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ự ́ ́ ́ ̀ ̀ th c hiên cac giao dich sau ban hang v.v….ự ̣ ́ ̣ ́ ̀ Nh vây, san giao dich th ng mai điên t th c chât la cac website mua ban hang hoaư ̣ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ự ́ ̀ ́ ́ ̀ ́ va dich vu. No đ c xây d ng không nhăm gi i thiêu, quang ba hay ban hang cua 1 công tỳ ̣ ̣ ́ ượ ự ̀ ớ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̉ riêng re, cung không đê bô sung cho hê thông phân phôi săn co cua công ty th ng mai dich̉ ̃ ̉ ̉ ̣ ́ ́ ̃ ́ ̉ ươ ̣ ̣ vu nao đo ma tao ra 1 khoang không gian chung nhăm kêt nôi nhiêu ng i mua va ng i baṇ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ̀ ườ ̀ ườ ́ lai v i nhau ma không bi gi i han b i không gian va th i gian. Đ n vi quan ly websitẹ ớ ̀ ̣ ớ ̣ ở ̀ ờ ơ ̣ ̉ ́ không tr c tiêp tham gia vao cac giao dich, không chiu trach nhiêm vê viêc phân phôi sanự ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ̉ phâm va quang ba san phâm trên website. Ho chi chiu trach nhiêm duy tri môi tr ng kỷ ̀ ̉ ́ ̉ ̉ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ườ ̉ thuât cho ng i mua va ng i ban, đông th i điêu phôi cac hoat đông diên ra trong môị ườ ̀ ườ ́ ̀ ờ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̃ tr ng đo. Chinh vi vây, khi tham gia vao cac san giao dich th ng mai điên t , cac nhaườ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ́ ̀ cung câp hanh hoa dich vu se năm quyên chu đông t ng đôi cao v i nh ng thông tin sań ̀ ́ ̣ ̣ ̃ ́ ̀ ̉ ̣ ươ ́ ớ ữ ̉ phâm cua minh va co thê t do t ng tac v i khach hang la doanh nghiêp hoăc ca nhân cung̉ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ự ươ ́ ớ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ tham gia san giao dich v i chi phi thâp h n rât nhiêu so v i ph ng th c truyên thông̀ ̣ ớ ́ ́ ơ ́ ̀ ớ ươ ứ ̀ ́ San giao dich th ng mai điên t co vai tro to l n trong th ng mai hang hoa va dich̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ́ ̀ ớ ươ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ vu noi riêng va trong hoat đông kinh doanh cua cac doanh nghiêp noi chung. Do yêu câu tiêp̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ́ cân va x ly thông tin tr c tiêp, nhanh chong gi a doanh nghiêp v i nha cung câp va gi ạ ̀ ử ́ ự ́ ́ ữ ̣ ớ ̀ ́ ̀ ữ doanh nghiêp v i khach hang trong qua trinh mua ban va kinh doanh dich vu nên cac ph ng̣ ớ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ươ th c giao dich khac nhau đa đ c ng dung. San giao dich th ng mai điên t tr thanhứ ̣ ́ ̃ ượ ứ ̣ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ở ̀ môt công cu rât manh đê ban va quang cao hang hoa, đông th i cho phep cac doanh nghiêp̣ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ờ ́ ́ ̣ tiêt kiêm đ c rât nhiêu chi phi; Căt giam nhu câu đôi v i cac c a hang, kho hang vât ly,́ ̣ ượ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̀ ́ ớ ́ ử ̀ ̀ ̣ ́ đ n gian hoa qua trinh so sanh va l a chon san phâm, tao ra cac c hôi đê doanh nghiêp l aơ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̀ ự ̣ ̉ ̉ ̣ ́ ơ ̣ ̉ ̣ ự chon đâu vao tôt h n, quan ly viêc cung tiêu hang hoa tôt h n, thay đôi mâu ma san phâm vạ ̀ ̀ ́ ơ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ́ ơ ̉ ̃ ̃ ̉ ̉ ̀ đ a ra thi tr ng nhanh h n.ư ̣ ườ ơ Tuy nhiên kinh doanh qua san giao dich điên t cung tiêm ân trong đo rât nhiêu rui rò ̣ ̣ ử ̃ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ̉ va cam bây trong môi tr ng kinh doanh cung nh công nghê thông tin luôn thay đôi trong̀ ̣ ̃ ườ ̃ ư ̣ ̉ khi nhu câu cua khach hang ngay cang cao. Chinh vi thê tân dung đ c nh ng l i thê cua saǹ ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ượ ữ ợ ́ ̉ ̀ giao dich điên t u thi tr c hêt chung ta cân phai hiêu ro thê nao la san giao dich điên t , cac̣ ̣ ử ̀ ướ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̃ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣ ử ́ đăc tr ng cung nh la nh ng điêu kiên c ban cân thiêt cho viêc xây d ng va ân hanh saṇ ư ̃ ư ̀ ữ ̀ ̣ ơ ̉ ̀ ́ ̣ ự ̀ ̣ ̀ ̀ giao dich th ng mai điên t đê t đo l a chon ph ng phap, cach th c xây d ng va vâṇ ươ ̣ ̣ ử ̉ ừ ́ ự ̣ ươ ́ ́ ứ ự ̀ ̣ hanh san giao dich sao cho đat hiêu qua cao nhât̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ 3.2.1.2. Đăc tr ng c ban cua san giao dich th ng mai điên ṭ ư ơ ̉ ̉ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử San giao dich th ng mai điên t vân tuân thu nguyên li va ph ng th c hoat đông̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ̃ ̉ ́ ̀ ươ ứ ̣ ̣ cua san giao dich truyên thông nh ng do s dung nh ng l i thê cua công nghê thông tin vả ̀ ̣ ̀ ́ ư ử ̣ ữ ợ ́ ̉ ̣ ̀ ky thuât điên t nên ngoai nh ng đăc tr ng chung cua san giao dich hang hoa con 1 sô điêm̃ ̣ ̣ ử ̀ ữ ̣ ư ̉ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̉ khac biêt c ban.́ ̣ ơ ̉ - San giao dich th ng mai điên t la 1 tô ch c kinh doanh dich vu, đong vai tro là ̣ ươ ̣ ̣ ử ̀ ̉ ứ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ng i môi gi i. Tât ca cac giao dich th c hiên qua san giao dich th ng mai điên t đêu coườ ớ ́ ̉ ́ ̣ ự ̣ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ̀ ́ s tham gia cua ng i ban, ng i mua va nhân viên môi gi i. Do đo san giao dich đ cự ̉ ườ ́ ườ ̀ ớ ́ ̀ ̣ ượ thiêt lâp, xây d ng va vân hanh b i 1 bô may điêu hanh gôm 1 sô bô phân. Quy mô cua bố ̣ ự ̀ ̣ ̀ ở ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ phân điêu hanh san giao dich l n hay nho phu thuôc vao sô l ng thanh viên cung nh sộ ̀ ̀ ̀ ̣ ớ ̉ ̣ ̣ ̀ ́ ượ ̀ ̃ ư ́ l ng cac giao dich mua ban hang hoa, dich vu đ c th c hiên thông qua san giao dichượ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ượ ự ̣ ̀ ̣ - Cac ph ng th c giao dich tai san giao dich th ng mai điên t rât phong phu, baó ươ ứ ̣ ̣ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ́ ́ gôm nh ng ph ng th c mua ban th c va giao dich không. Điêu nay co nghia la tai san giaò ữ ươ ứ ́ ự ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ̀ ̣ ̀ dich điên t , ng i tham gia cung co thê tiên hanh th c hiên cac nghiêp vu nh : giao dicḥ ̣ ử ườ ̃ ́ ̉ ́ ̀ ự ̣ ́ ̣ ̣ ư ̣ ngay, giao dich ky han, giao dich t ng lai, giao dich quyên chon, đâu thâu, đâu gia…v.v.̣ ̀ ̣ ̣ ươ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ - San giao dich điên t thiêt lâp cac qui tăc cho cac thanh viên cua minh va co thê ap̀ ̣ ̣ ử ́ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ́ dung cac hinh th c th ng phat đôi v i nh ng thanh viên vi pham. Thanh viên cua san giaọ ́ ̀ ứ ưở ̣ ́ ớ ữ ̀ ̣ ̀ ̉ ̀ dich co thê la cac ca nhân hay cac tô ch c kinh doanh bât ky n c nao trên thê gi i, miêṇ ́ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̉ ứ ở ́ ̀ ướ ̀ ́ ớ ̃ la đap ng đ c cac điêu kiên va qui đinh ma san giao dich yêu câù ́ ứ ượ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ - Sô l ng ng i mua, ng i ban, nha cung câp tham gia rât l ń ượ ườ ườ ́ ̀ ́ ́ ớ - Nh ng ng i tham gia v a co thê la ng i mua, v a co thê la ng i ban hoăc caữ ườ ừ ́ ̉ ̀ ườ ừ ́ ̉ ̀ ườ ́ ̣ ̉ hai va co quyên t do khai thac cac c hôi mua ban hang hoa, dich vu… trên san giao dich̀ ́ ̀ ự ́ ́ ơ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ - Thê hiên quan hê cung câu hang hoa cua thi tr ng. Gia hinh thanh trên san giaỏ ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ườ ́ ̀ ̀ ̀ dich la gia chung cho san phâm trên thi tr ng.̣ ̀ ́ ̉ ̉ ̣ ườ Ngoai cac đăc tr ng trên, san giao dich th ng mai điên t con 1 sô đăc tr ng riêng̀ ́ ̣ ư ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ̀ ́ ̣ ư - Tât ca cac qui trinh giao dich mua ban hang hoa, dich vu, đam phan, th ng l ng,́ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ươ ượ thanh toan đêu đ c th c hiên tr c tuyên trên mang internet́ ̀ ượ ự ̣ ự ́ ̣ - Ng i mua va ng i ban co thê tham gia giao dich tai san giao dich vao bât c lucườ ̀ ườ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀ ́ ứ ́ nao va bât c n i đâu trên thê gi ì ̀ ́ ứ ơ ́ ớ - Chung loai hang hoa, dich vu mua ban rât đa dang va phong phu, bao gôm ca hang̉ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ̀ hoa h u hinh lân hang hoa vô hinh́ ữ ̀ ̃ ̀ ́ ̀ - Ngoai cac nghiêp vu giông nh san giao dich hang hoa thông th ng nh : giao dich̀ ́ ̣ ̣ ́ ư ̀ ̣ ̀ ́ ườ ư ̣ ngay, giao dich ky han, giao dich t ng lai, giao dich quyên chon, đâu thâu, đâu gia….saṇ ̀ ̣ ̣ ươ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̀ giao dich th ng mai điên t con th c hiên ch c năng cung câp thông tin va kêt nôi khacḥ ươ ̣ ̣ ử ̀ ự ̣ ứ ́ ̀ ́ ́ ́ hang. Thông tin đ c cung câp tai san giao dich điên t rât phong phu va h u ich, no không̀ ượ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ử ́ ́ ̀ ữ ́ ́ chi la thông tin vê thi tr ng, san phâm va doanh nghiêp tham gia mua ban ma san giao dich̉ ̀ ̀ ̣ ườ ̉ ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ th ng mai điên t con cung câp thông tin vê hê thông luât phap, cac chinh sach va tâp quanươ ̣ ̣ ử ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ́ th ng mai cua nhiêu n c trong khu v c va trên thê gi iươ ̣ ̉ ̀ ướ ự ̀ ́ ớ - Cac thanh viên tham gia san giao dich đ c quyên khai thac thông tin thi tr ng, sań ̀ ̀ ̣ ượ ̀ ́ ̣ ườ ̉ phâm, chinh sach, va phap luât cua cac n c trong khu v c va trên thê gi i cung nh la s̉ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ướ ự ̀ ́ ớ ̃ ư ̀ ử dung cac công cu hô tr đê xây d ng gian hang tr c tuyêṇ ́ ̣ ̃ ợ ̉ ự ̀ ự ́ 3.2.1.3. Phân loai san giao dich th ng mai điên ṭ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử a. Theo chu thê tham gia san giao dich̉ ̉ ̀ ̣ - San giao dich chung (public emarketplace):̀ ̣ đây la san giao dich do cac tâp đoaǹ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ nganh nghê l n hay nh ng nha đâu t đôc lâp s h u va no đ c m cho tât ca cac doanh̀ ̀ ớ ữ ̀ ̀ ư ̣ ̣ ở ữ ̀ ́ ượ ở ́ ̉ ́ nghiêp. Hâu nh moi doanh nghiêp, moi ca nhân đêu co thê tr thanh thanh viên va th c hiêṇ ̀ ư ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ở ̀ ̀ ̀ ự ̣ cac giao dich th ng mai trên cac san giao dich nay.́ ̣ ươ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ Vi du: ́ ̣ www.vietnamchinalink.com, www.ebay.com, www.ecommerce.com ….v.v. - San giao dich riêng(Private emarketplace):̀ ̣ Đây la san giao dich bi han chê vê sồ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ́ l ng thanh viên tham gia. Ng i s h u san giao dich co quyên quyêt đinh cac điêu kiên,ượ ̀ ườ ở ữ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣ tiêu chuân ma theo đo no se đ c s dung lam căn c đê l a chon thanh viên tham gia.̉ ̀ ́ ́ ̃ ượ ử ̣ ̀ ứ ̉ ự ̣ ̀ Vi du: ́ ̣ www.vnemart.com.vn; www.alibaba.com b. Theo đôi t ng nganh hang kinh doanh trên san giao dich́ ượ ̀ ̀ ̀ ̣ - San giao dich th ng mai điên t chuyên môn hoa (vertical emarketplace):̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ́ đây là hinh th c đ c cac doanh nghiêp la nha san xuât, nha phân phôi hoăc ng i mua, ng i baǹ ứ ượ ́ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̣ ườ ườ ́ môt hoăc môt sô loai hang hoa hoăc dich vu cu thê cua môt nganh hang nhât đinh nao đo ap̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ́ dung. Loai hinh san giao dich nay tâp trung kinh doanh cac san phâm cua 1 nganh cu thê,̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ̉ ̉ ̉ ̀ ̣ ̉ chăng han nh săt thep, thiêt bi điên t hoăc cac san phâm hoa chât..v.v. Va chu yêu phuc vủ ̣ ư ́ ́ ́ ̣ ̣ ử ̣ ́ ̉ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ̣ cho sô l ng ng i mua, ng i ban nhât đinh thông qua kêt nôi, đ a ho đên v i nhau.́ ượ ườ ườ ́ ́ ̣ ́ ́ ư ̣ ́ ớ Ngoai ra san giao dich chuyên môn hoa con cung câp cac thông tin liên quan đên nganh hang̀ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ kinh doanh cung nh la cac dich vu co gia tri khac chăng han nh c hôi viêc lam, diên đañ ư ̀ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ư ơ ̣ ̣ ̀ ̃ ̀ doanh nghiêp va thâm chi la cac ch ng trinh nghi s diên ra trong nganh.̣ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ươ ̀ ̣ ự ̃ ̀ Vi du: ́ ̣ www.vietsoftonline.com.vn - San giao dich th ng mai điên t tông h p (Horizontal emarketplace):̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ̉ ợ la cac saǹ ́ ̀ giao dich th ng mai điên t kinh doanh v i sô l ng l n cac hang hoa va dich vu t nhiêụ ươ ̣ ̣ ử ớ ́ ượ ớ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ừ ̀ nganh hang khac nhaù ̀ ́ Vi du: ́ ̣ www.golmart.com.vn; www.vnemart.com.vn; www.alibaba.com 3.2.1.3. L i ich kinh doanh thông qua san giao dich th ng mai điên tợ ́ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử Kinh doanh thông qua san giao dich th ng mai điên t la ph ng th c mang lai chò ̣ ươ ̣ ̣ ử ̀ ươ ứ ̣ nhiêu l i ich cho ca doanh nghiêp va khach hang.̀ ợ ́ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ a. Đôi v i doanh nghiêp.́ ớ ̣ San giao dich điên t tao ra 1 sân ch i binh đăng cho tât ca cac doanh nghiêp. Cac̀ ̣ ̣ ử ̣ ơ ̀ ̉ ́ ̉ ́ ̣ ́ công ty du l n hay nho đêu co thê truy câp nh nhau đên cac khach hang va đêu co thê tao rà ớ ̉ ̀ ́ ̉ ̣ ư ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ s hiên diên internet nh nhau. L i ich cua san giao dich đôi v i doanh nghiêp laự ̣ ̣ ư ợ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ớ ̣ ̀ * Tăng doanh thu: - M rông hê thông khach hang va tăng kha năng tiêp cân v i thi tr ng thê gi iở ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ớ ̣ ườ ́ ớ Ng i ban khi đa tham gia vao san giao dich điên t thi ngay lâp t c tr thanh ng iườ ́ ̃ ̀ ̀ ̣ ̣ ử ̀ ̣ ứ ở ̀ ườ ch i mang tinh quôc tê va đông th i đ c quyên tiêp cân v i 1 sô l ng l n cac khach hangơ ́ ́ ́ ̀ ̀ ờ ượ ̀ ́ ̣ ớ ́ ượ ớ ́ ́ ̀ tiêm năng trên toan thê gi i ma không bi han chê vê măt đia li cung nh la th i gian. Do đò ̀ ́ ờ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̃ ư ̀ ờ ́ cac công ty tin răng viêc kinh doanh thông qua san giao dich điên t lam tăng hiêu qua tiḿ ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ử ̀ ̣ ̉ ̀ kiêm va tac đông t i ng i tiêu dung trong viêc giao dich đam phan v i đôi tac th ng maí ̀ ́ ̣ ớ ườ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ớ ́ ́ ươ ̣ va trong viêc phat triên san phâm m i.v.v…̀ ̣ ́ ̉ ̉ ̉ ớ - Tăng doanh sô ban t nh ng khach hang hiên taí ́ ừ ữ ́ ̀ ̣ ̣ Cac khach hang hiên tai se co điêu kiên đê tiêp cân dê dang h n, nhanh chong h n v í ́ ̀ ̣ ̣ ̃ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ̃ ̀ ơ ́ ơ ớ cac thông tin vê san phâm cua doanh nghiêp. Nhanh chong mua ban hang hoa dich vu hoăć ̀ ̉ ̉ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ yêu câu s tr giup. Theo doi tiên đô x ly đ n hang cua minh nêu co nhu câu t đo nhanh̀ ự ợ ́ ̃ ́ ̣ ử ́ ơ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ̀ ừ ́ chong phan hôi cac yêu câu, y kiên cua minh cung nh nhanh chong nhân đ c nh ng dich́ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̀ ̃ ư ́ ̣ ượ ữ ̣ vu hô tr khach hang tôt h n, co chât l ng cao h ṇ ̃ ợ ́ ̀ ́ ơ ́ ́ ượ ơ - Tăng doanh sô ban t nh ng dich vu tao ra gia tri khac:́ ́ ừ ữ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ́ Khi san giao dich đ c s dung nh môt kênh ban hang m i cua doanh nghiêp thi cac̀ ̣ ượ ử ̣ ư ̣ ́ ̀ ớ ̉ ̣ ̀ ́ dich vu co săn co thê đ c s dung đê tao ra cac dich vu khac co gia tri cho khach hang v ị ̣ ́ ̃ ́ ̉ ượ ử ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ớ mong muôn tăng s thoa man cua khach hang va mang lai l i nhuân l n h n cho doanh́ ự ̉ ̃ ̉ ́ ̀ ̀ ̣ ợ ̣ ớ ơ nghiêp ̣ * Tiêt kiêm chi phi:́ ̣ ́ - Tiêt kiêm chi phi san xuât kinh doanh́ ̣ ́ ̉ ́ Viêc ng dung nh ng công nghê m i cho phep doanh nghiêp th c hiên tât ca cac̣ ứ ̣ ữ ̣ ớ ́ ̣ ự ̣ ́ ̉ ́ công đoan cua qua trinh san xuât kinh doanh tr c tiêp thông qua mang internet bao gôm ṭ ̉ ́ ̀ ̉ ́ ự ́ ̣ ̀ ừ viêc quan ly kênh phân phôi, x ly đ n hang, giao hang cho đên thanh toan… điêu nay se chọ ̉ ́ ́ ử ́ ơ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̃ phep cac doanh nghiêp co thê căt giam 1 cach đang kê cac chi phi san xuât, chi phi văń ́ ̣ ́ ̉ ́ ̉ ́ ́ ̉ ́ ́ ̉ ́ ́ phong, hanh chinh. Chăng han, khi doanh nghiêp co thê căt giam 5% chi phi bao hanh, bao trì ̀ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̉ ́ ̉ ́ ̉ ̀ ̉ ̀ thông qua viêc ng dung cac giai phap kinh doanh điên t , hay doanh nghiêp co thê giaṃ ứ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ử ̣ ́ ̉ ̉ 20%-40% chi phi danh cho viêc phân phôi san phâm va đăc biêt la băng viêc t đông hoá ̀ ̣ ́ ̉ ̉ ̀ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ự ̣ ́ trong viêc x ly cac đ n đăt hang ma chi phi x ly 1 đ n đăt hang co thê giam xuông t 70̣ ử ́ ́ ơ ̣ ̀ ̀ ́ ử ́ ơ ̣ ̀ ́ ̉ ̉ ́ ừ usd xuông con 6 USD… Điêu quan trong h n, v i goc đô chiên l c, đo la cac nhân viên có ̀ ̀ ̣ ơ ớ ́ ̣ ́ ượ ́ ̀ ́ ́ năng l c đ c giai phong nhiêu công đoan s vu đê tâp trung vao nghiên c u phat triên, tự ượ ̉ ́ ̀ ̣ ự ̣ ̉ ̣ ̀ ứ ́ ̉ ừ đo tâp trung vao nghiên c u phat triên mang lai l i ich lâu dai h ń ̣ ̀ ứ ́ ̉ ̣ ợ ́ ̀ ơ - Tiêt kiêm chi phi ban hang: ́ ̣ ́ ́ ̀ thông qua cac ph ng tiên nh internet/web 1 nhân viêń ươ ̣ ư ban hang co thê giao dich đ c v i rât nhiêu khach hang khac nhau cung 1 th i điêm, cać ̀ ́ ̉ ̣ ượ ớ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ờ ̉ ́ catologue điên t trên trang web phong phu h n va đ c câp nhât th ng xuyên h n so v ị ử ́ ơ ̀ ượ ̣ ̣ ườ ơ ớ catologue in ân thông th ng. Do vây doanh nghiêp co thê dê dang tiêt kiêm đ c 25-30%́ ườ ̣ ̣ ́ ̉ ̃ ̀ ́ ̣ ượ chi phi ban hanǵ ́ ̀ - Tiêt kiêm chi phi giao dich:́ ̣ ́ ̣ Trong kinh doanh truyên thông đê xac đinh đ c thì ́ ̉ ́ ̣ ượ ̣ tr ng muc tiêu thi doanh nghiêp cân phai tiên hanh điêu tra, thăm do hăng thang va tiêu tônườ ̣ ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ́ hang nghin USD cho chi phi quang cao. Thông qua công nghê internet/web, doanh nghiêp̀ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ̣ nhanh chong xac đinh va đinh vi thi tr ng đ c v i chi phi thâp nhât nh ng đem lai hiêú ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ườ ượ ớ ́ ́ ́ ư ̣ ̣ qua cao nhât. Theo tinh toan, th i gian giao dich qua internet chi băng 7% th i gian giao dich̉ ́ ́ ́ ờ ̣ ̉ ̀ ờ ̣ qua fax va băng 0.5 phân nghin th i gian giao dich qua b u điên chuyên phat nhanh, con chì ̀ ̀ ̀ ờ ̣ ư ̣ ̉ ́ ̀ phi thanh toan qua internet chi băng t 10%-20% chi phi thanh toan theo cach truyên thônǵ ́ ̉ ̀ ừ ́ ́ ́ ̀ ́ Viêc tiêt kiêm th i gian va chi phi nhanh chong lam cho thông tin vê hang hoa tiêp câṇ ́ ̣ ờ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̣ v i ng i tiêu dung. Do đo doanh nghiêp cân s m năm băt nhu câu cua thi tr ng, căt giamớ ườ ̀ ́ ̣ ̀ ớ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ườ ́ ̉ sô l ng va th i gian hang năm l u kho cung nh kip th i thay đôi ph ng an san xuât,́ ượ ̀ ờ ̀ ̀ ư ̃ ư ̣ ờ ̉ ươ ́ ̉ ́ bam sat v i nhu câu thi tr ng, rut ngăn chu ky san xuât.ś ́ ớ ̀ ̣ ườ ́ ́ ̀ ̉ ́ * Thông tin phong phu: ́ Thông qua san giao dich điên t , cac doanh nghiêp hay cà ̣ ̣ ử ́ ̣ ́ nhân tham gia co thê nhanh chong năm băt đ c thi hiêu, nhu câu cua thi tr ng, tao d nǵ ̉ ́ ́ ́ ượ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ườ ̣ ự cung cô cac môi quan hê ban hang. T đo giup doanh nghiêp chu đông h n trong viêc tim̉ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ừ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ơ ̣ ̀ kiêm nguôn hang va tiên hanh giao dich cung nh tao thuân l i cho viêc xây d ng chiêń ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ̃ ư ̣ ̣ ợ ̣ ự ́ l c san xuât va kinh doanh phu h p v i xu thê phat triên cua thi tr ng trong n c, khuượ ̉ ́ ̀ ̀ ợ ớ ́ ́ ̉ ̉ ̣ ườ ướ v c va quôc tê. Măt khac, cac doanh nghiêp con co thê s dung internet đê tim kiêm thôngự ̀ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ử ̣ ̉ ̀ ́ tin, chia se thông tin, lên kê hoach nh : ban hang, san xuât v.v…va mua ban tr c tuyên cac̉ ́ ̣ ư ́ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ự ́ ́ công đoan san xuât kinh doanh cua minh trên c s t đông hoa cac hoat đông. ̣ ̉ ́ ̉ ̀ ơ ở ự ̣ ́ ́ ̣ ̣ * Tao điêu kiên thuân l i vê không gian va th i gian trong viêc thiêt lâp va cung cộ ̀ ̣ ̣ ợ ̀ ̀ ờ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ́ cac môi quan hê kinh doanh: ́ ́ ̣ Viêc tham gia vao cac san giao dich th ng mai điên t taọ ̀ ́ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ̣ điêu kiên thuân l i trong viêc thiêt lâp va cung cô cac môi quan hê ban hang, đôi tac. Thay vì ̣ ̣ ợ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̀ phai găp nhau tr c tiêp, cac đôi tac co thê trao đôi thông qua mang internet môt cach tr c tiêp̉ ̣ ự ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ự ́ va liên tuc v i nhau, nh đo s h p tac va s quan ly đ c tiên hanh nhanh chong, thuâǹ ̣ ớ ờ ́ ự ợ ́ ̀ ự ̉ ́ ượ ́ ̀ ́ ̣ l i; tao điêu kiên tim kiêm cac ban hang m i, cac c hôi kinh doanh m i trên pham vi toanợ ̣ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ớ ́ ơ ̣ ớ ̣ ̀ quôc; khu v c va thê gi i va co nhiêu c hôi đê l a chon.́ ự ̀ ́ ớ ̀ ́ ̀ ơ ̣ ̉ ự ̣ * Nâng cao chât l ng dich vu khach hang:́ ượ ̣ ̣ ́ ̀ Thông qua viêc ng dung cac thanh t ụ ứ ̣ ́ ̀ ự cua công nghê thông tin, cac doanh nghiêp co thê cung câp cac dich vu khach hang 1 cach cỏ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ́ hiêu qua h n. Doanh nghiêp co thê theo doi toan bô qui trinh x ly đ n hang t viêc thanḥ ̉ ơ ̣ ́ ̉ ̃ ̀ ̣ ̀ ử ́ ơ ̀ ừ ̣ toan cho đên khi giao hang va do đo doanh nghiêp co c hôi đê tao ra cac dich vu co chât́ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ơ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ l ng cao đê thoa man tôt h n cac nhu câu khach hang va kêt qua la l i nhuân kinh doanh,ượ ̉ ̉ ̃ ́ ơ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ợ ̣ uy tin cua doanh nghiêp se tăng lên ́ ̉ ̣ ̃ * Tao điêu kiên đê doanh nghiêp truyên ba phô biên nhan hiêu hinh anh san phâm,̣ ̀ ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̃ ̣ ̀ ̉ ̉ ̉ doanh nghiêp v i ban hang quôc tệ ớ ̣ ̀ ́ ́ Trong th c tê, kha năng đê cac doanh nghiêp ma đăc biêt la nh ng doanh nghiêp quiự ́ ̉ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ữ ̣ mô v a va nho bo ra 1 sô tiên l n đê đê quang cao, gi i thiêu san phâm, hinh anh cua côngừ ̀ ̉ ̉ ́ ̀ ớ ̉ ̉ ̉ ́ ớ ̣ ̉ ̉ ̀ ̉ ̉ ty v i cac ban hang thê gi i thông qua cac ph ng th c kinh doanh truyên thông rât la hanớ ́ ̣ ̀ ́ ớ ́ ươ ứ ̀ ́ ́ ̀ ̣ chê, chinh vi vây hiên nay hâu hêt cac doanh nghiêp kinh doanh quôc tê đêu l a chon ph nǵ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ́ ́ ̀ ự ̣ ươ th c gi i thiêu san phâm thông qua viêc tham gia cac san giao dich điên t săn co trên mangứ ớ ̣ ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ử ̃ ́ ̣ internet v i chi phi h p ly va phu h p v i kha năng tai chinh cua cac doanh nghiêpớ ́ ợ ́ ̀ ̀ ợ ớ ̉ ̀ ́ ̉ ́ ̣ b. Đôi v i khach hang.́ ớ ́ ̀ - San giao dich th ng mai điên t mang đên cho khach hang 1 phong cach mua hang̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ́ ́ ̀ ́ ̀ m i, phong cach mua hang tr c tiêp thông qua mang internet, v a tiêt kiêm đ c th i gian,ớ ́ ̀ ự ́ ̣ ừ ́ ̣ ượ ờ v a tiêt kiêm đ c chi phi đi lai, giam b t cac ach tăc giao thông, đăc biêt la cac đô thiừ ́ ̣ ượ ́ ̣ ̉ ớ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ở ́ ̣ - Khach hang co pham vi l a chon măt hang rông rai h n, phong phu h n. S tôń ̀ ́ ̣ ự ̣ ̣ ̀ ̣ ̃ ơ ́ ơ ự trong khach hang m c cao h n, ho co điêu kiên thuân l i h n đê giao tiêp v i nhiêu nhạ ́ ̀ ở ứ ơ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ợ ơ ̉ ́ ớ ̀ ̀ san xuât khac nhau khi l a chon hang hoa dich vủ ́ ́ ự ̣ ̀ ́ ̣ ̣ - Do tham gia vao san giao dich, khach hang co thê giao dich tr c tiêp v i ng i saǹ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ự ́ ớ ườ ̉ xuât, bo qua nhiêu khâu trung gian nên co thê mua hang nhanh h n va v i gia ca re h n.́ ̉ ̀ ́ ̉ ̀ ơ ̀ ớ ́ ̉ ̉ ơ 3.2.2. Cac ph ng th c giao dich trên san giao dich th ng mai điên t́ ươ ứ ̣ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử Vê c ban, giao dich tai san giao dich th ng mai điên t vân d a trên nên tang̀ ơ ̉ ̣ ̣ ̀ ̣ ươ ̣ ̣ ử ̃ ự ̀ ̉ nghiêp vu th ng mai truyên thông. Vi vây, khi phat triên đên 1 trinh đô nhât đinh nao đo thị ̣ ươ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̀ san giao dich th ng mai điên t cung co thê th c hiên đây đu tât ca cac nghiêp vu nh : giaò ̣ ươ ̣ ̣ ử ̃ ́ ̉ ự ̣ ̀ ̉ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ư dich ngay, giao dich t ng lai, giao dich quyên chon hay đâu thâu, đâu gia…̣ ̣ ươ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ́ 3.2.2.1. Giao dich giao ngay (Spot transaction)̣ La hinh th c giao dich trong đo hang hoa đ c giao ngay va tra tiên ngay sau khi kỳ ̀ ứ ̣ ́ ̀ ́ ượ ̀ ̉ ̀ ́ kêt h p đông. Khai niêm giao ngay đây th ng la t môt đên hai ngay lam viêc kê t ngaý ợ ̀ ́ ̣ ở ườ ̀ ừ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̉ ừ ̀ ky kêt h p đông va gia giao ngay đ c xac đinh theo qui luât cung câu trên thi tr ng. Dó ́ ợ ̀ ̀ ́ ượ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ ườ đo, nghiêp vu đ c giao ngay la nghiêp vu gôc, con cac nghiêp vu khac la cac nghiêp vu phat́ ̣ ̣ ượ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́ sinh, t c la đ c băt nguôn t nghiêp vu giao ngay b i vi gia ca ap dung cho cac h p đôngứ ̀ ượ ́ ̀ ừ ̣ ̣ ở ̀ ́ ̉ ́ ̣ ́ ợ ̀ giao ngay đ c hinh thanh tr c tiêp t quan hê cung câu vê hang hoa tai san giao dich, trongượ ̀ ̀ ự ́ ừ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ khi đo gia ca ap dung cho cac h p đông trong nh ng nghiêp vu con lai không đ c hinh́ ́ ̉ ́ ̣ ́ ợ ̀ ữ ̣ ̣ ̀ ̣ ượ ̀ thanh tr c tiêp t quan hê cung câu trên thi tr ng ma đ c băt nguôn b i ti gia hôi đoai và ự ́ ừ ̣ ̀ ̣ ườ ̀ ượ ́ ̀ ở ̉ ́ ́ ́ ̀ s biên đông cua lai suât trên thi tr ng.ự ́ ̣ ̉ ̃ ́ ̣ ườ 3.2.2.2. Giao dich t ng laị ươ La ph ng th c giao dich mua ban hang hoa trong đo gia ca đ c ân đinh vao luc kỳ ươ ứ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́ ̉ ượ ́ ̣ ̀ ́ ́ kêt h p đông nh ng viêc giao hang va thanh toan lai đ c th c hiên sau 1 ky han nhât đinh́ ợ ̀ ư ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ượ ự ̣ ̀ ̣ ́ ̣ trong t ng lai, nhăm muc đich thu l i nhuân hoăc bu đăp môt phân tôn thât do viêc chênhươ ̀ ̣ ́ ợ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ lêch gia gi a luc ky kêt h p đông va luc giao hang gây ra. Nghia la khi tiên hanh giao dicḥ ́ ữ ́ ́ ́ ợ ̀ ̀ ́ ̀ ̃ ̀ ́ ̀ ̣ t ng lai, doanh nghiêp se th c hiên mua hang th c đê ban ra trên thi tr ng t ng lai vaươ ̣ ̃ ự ̣ ̀ ự ̉ ́ ̣ ườ ươ ̀ ban hang th c nh ng mua vao trên thi tr ng t ng laí ̀ ự ư ̀ ̣ ườ ươ Giao dich t ng lai co thê đ c th c hiên cho ca cac giao dich th ng mai va phị ươ ́ ̉ ượ ự ̣ ̉ ́ ̣ ươ ̣ ̀ th ng mai. Tuy nhiên, rui ro trong kinh doanh hang hoa cua h p đông t ng lai (Futureươ ̣ ̉ ̀ ́ ̉ ợ ̀ ươ contact) co thê la rât l n. Vi vây, khi tham gia thi tr ng t ng lai, cac doanh nghiêp th nǵ ̉ ̀ ́ ớ ̀ ̣ ̣ ườ ươ ́ ̣ ườ s dung cac công cu phong chong rui ro thông qua cac nghiêp vu t bao hiêm ( Hedging) hayử ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ự ̉ ̉ nghiêp vu quyên choṇ ̣ ̀ ̣ 3.2.2.3. Giao dich quyên choṇ ̀ ̣ La cac giao dich gi a hai bên- ng i mua va ng i ban, trong đo ng i mua mua cuà ́ ̣ ữ ườ ̀ ườ ́ ́ ườ ̉ ng i ban không phai la môt mon hang ma la môt cai quyên, t c la quyên mua hay quyênườ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ứ ̀ ̀ ̀ ban 1 mon hang hoăc môt tai san nao đo theo m c gia đa đ c thoa thuân tr c trong tronǵ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ứ ́ ̃ ượ ̉ ̣ ướ h p đông quyên chon. Điêm khac biêt gi a giao dich quyên chon va giao dich co ky hanợ ̀ ̀ ̣ ̉ ́ ̣ ữ ̣ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ (giao dich t ng lai) la trong giao dich quyên chon, doanh nghiêp co quyên th c hiên haỵ ươ ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ự ̣ không th c hiên h p đông. Va trong tr ng h p không th c hiên h p đông, doanh nghiêpự ̣ ợ ̀ ̀ ườ ợ ự ̣ ợ ̀ ̣ chi mât môt khoan phi tham gia không đang kê so v i nh ng rui ro co thê xay ra. Sô tiên naỷ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ớ ữ ̉ ́ ̉ ̉ ́ ̀ ̀ đ c goi la phi, tiên c c hay gia quyên chonượ ̣ ̀ ́ ̀ ượ ́ ̀ ̣ Giao dich quyên chon bao gôm quyên chon mua va quyên chon baṇ ̀ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ̣ ́ a. Giao dich quyên chon mua (call option)̣ ̀ ̣ Quyên chon mua la s t chon đê mua môt hang hoa, dich vu hoăc tai san theo môt̀ ̣ ̀ ự ự ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ m c gia cô đinh-goi la gia c đinh. Quyên chon mua co thê phân ra 2 loai: mua quyên chonứ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ướ ̣ ̀ ̣ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ mua va mua quyên chon ban.̀ ̀ ̣ ́ b. Giao dich quyên chon ban ( Put option)̣ ̀ ̣ ́ Quyên chon ban la s t chon ban môt hang hoa, dich vu hay 1 tai san nao đo trong̀ ̣ ́ ̀ ự ự ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ̀ ́ t ng lai. T ng t nh quyên chon mua, quyên chon ban cung phân ra lam 2 loai la banươ ươ ự ư ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ̃ ̀ ̣ ̀ ́ quyên chon mua va ban quyên chon ban. Đây la vi thê ng c lai v i quyên chon mua đà ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ượ ̣ ớ ̀ ̣ ̃ phân tich trêń ở 3.2.2.4. Nghiêp vu t bao hiêṃ ̣ ự ̉ ̉ La biên phap ky thuât th ng đ c cac nha buôn ban nguyên liêu, cac nha san xuât̀ ̣ ́ ̃ ̣ ườ ượ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̉ ́ s dung nhăm t bao vê tr c nh ng rui ro biên đông gia lam thiêt hai đên sô lai d tinh,ử ̣ ̀ ự ̉ ̣ ướ ữ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̃ ự ́ băng cach l i dung giao dich không tai san giao dich. T bao hiêm con đ c xem la chiêǹ ́ ợ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ự ̉ ̉ ̀ ượ ̀ ́ l c nhăm tân dung tôi đa cac kha năng thanh công cua nha đâu t khi tiên hanh đâu t kinhươ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̉ ̀ ̉ ̀ ̀ ư ́ ̀ ̀ ư doanh cung nh đam bao răng cac nha đâu t co thê tranh đ c nh ng xu h ng biên đông̃ ư ̉ ̉ ̀ ́ ̀ ̀ ư ́ ̉ ́ ượ ữ ướ ́ ̣ l n, không d tinh tr c đ c cua thi tr ngớ ự ́ ướ ượ ̉ ̣ ườ 3.3.2.5. Đâu gia điên t́ ́ ̣ ử Ban đâu gia t lâu đa la hinh th c kinh doanh, mua ban quen thuôc đôi v i cac nêń ́ ́ ừ ̃ ̀ ̀ ứ ́ ̣ ́ ớ ́ ̀ kinh tê phat triên trên thê gi i. No đ c xem la môt ph ng th c ban hang đăc biêt, đ c tố ́ ̉ ́ ớ ́ ượ ̀ ̣ ươ ứ ́ ̀ ̣ ̣ ượ ̉ ch c công khai tai đia điêm nhât đinh, tai đo sau khi xem tr c hang hoa, nh ng ng i đênứ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ướ ̀ ́ ữ ườ ́ mua t do canh tranh gia ca va hang hoa se đ c ban cho ng i nao tra gia cao nhât.ự ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̃ ượ ́ ườ ̀ ̉ ́ ́ T đinh nghia trên cho thây vê măt ban chât, đâu thâu tr c tuyên đ c tô ch c trênừ ̣ ̃ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ự ́ ượ ̉ ứ nh ng nguyên tăc nh đâu thâu truyên thông. Điêm khac biêt c ban la đâu gia tr c tuyênữ ́ ư ́ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̣ ơ ̉ ̀ ́ ́ ự ́ trên mang internet ̣ 3.2.2.6. Đâu thâu điên t́ ̀ ̣ ử Đâu thâu điên t (đâu thâu tr c tuyên) la ph ng th c giao dich đăc biêt đ c th ć ̀ ̣ ử ́ ̀ ự ́ ̀ ươ ứ ̣ ̣ ̣ ượ ự hiên trên mang internet, trong đo ng i mua(ng i đâu thâu) công bô tr c cac điêu kiêṇ ̣ ́ ườ ườ ́ ̀ ́ ướ ́ ̀ ̣ mua hang đê ng i ban (ng i d thâu) bao gia va cac điêu kiên tra tiên, sau đo ng i đâù ̉ ườ ́ ườ ự ̀ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ́ ườ ́ thâu se l a chon mua cua ng i d thâu co gia re nhât va cac điêu kiên tin dung phu h p̀ ̃ ự ̣ ̉ ườ ự ̀ ́ ́ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ợ h n ca v i nh ng điêu kiên ma ng i mua nêu raơ ̉ ớ ữ ̀ ̣ ̀ ườ Hiên nay, đâu thâu tr c tuyên la ph ng th c giao dich kha phô biên tai cac n c̣ ́ ̀ ự ́ ̀ ươ ứ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ́ ướ trên thê gi i, đăc biêt la cac n c phat triên. Đây la ph ng th c giao dich co kha nănǵ ớ ̣ ̣ ̀ ở ́ ướ ́ ̉ ̀ ươ ứ ̣ ́ ̉ giup doanh nghiêp co thê co nh ng h p đông xuyên quôc gia v i chi phi thâp. Măc du vây,́ ̣ ́ ̉ ́ ữ ợ ̀ ́ ớ ́ ́ ̣ ̀ ̣ v i không it doanh nghiêp Viêt Nam, hinh th c đâu thâu tr c tuyên vân đ c xem kha m iớ ́ ̣ ̣ ̀ ứ ́ ̀ ự ́ ̃ ượ ́ ớ mẻ 3.3. M T S H TH NG GIAO D CH TRONG TMĐTỘ Ố Ệ Ố Ị Có nhi u y u t nh h ng đ n c u trúc h th ng giao d ch trong TMĐT. Tính đaề ế ố ả ưở ế ấ ệ ố ị d ng c a các y u t đòi h i phát tri n các h th ng giao d ch có c u trúc khác nhau. đây,ạ ủ ế ố ỏ ể ệ ố ị ấ ở chúng ta xem xét b n c u trúc tiêu bi u, có th coi là b n cách ti p c n đ i v i các hố ấ ể ể ố ế ậ ố ớ ệ th ng giao d ch. ố ị Ph ng án 1: Máy ch Web v i m u đ n đ t hàng;ươ ủ ớ ẫ ơ ặ Ph ng án 2: Máy ch Web v i m t m u đ n đ t hàng s d ng giao th c giao d chươ ủ ớ ộ ẫ ơ ặ ử ụ ứ ị đi n t an toàn (SET – Secure Electronic Transactions);ệ ử Ph ng án 3: Áp d ng cho các giao d ch phân ph i đ c phát tri n b i th tr ng mươ ụ ị ố ượ ể ở ị ườ ở (Open Market – OM); Ph ng án 4: Mua bán m trên Consorsium Internet (OBI – Open Buying on theươ ở Internet). Đ phân tích c u trúc, c n xem xét b n y u t c s c a các h th ng giao d chể ấ ầ ố ế ố ơ ở ủ ệ ố ị TMĐT: - “Khách hàng” là m t h th ng máy tính, tr c h t là m t máy tính cá nhân, n iộ ệ ố ướ ế ộ ố m ng tr c ti p v i Internet thông qua nhà cung ng d ch v Internet (ISP), ho c gián ti pạ ự ế ớ ứ ị ụ ặ ế thông qua m ng công ty. Ng i mua s d ng máy tính khách hàng đ xem thông tin và muaạ ườ ử ụ ể hàng. - “Ng i bán” là m t h th ng ho c các h th ng máy tính ch a đ ng m t catalogườ ộ ệ ố ặ ệ ố ứ ự ộ đi n t c a ng i bán, và trong tr ng h p mua bán tr c ti p trên m ng, có c các s nệ ử ủ ườ ườ ợ ự ế ạ ả ả ph m đ th c hi n qua m ng.ẩ ể ự ệ ạ - H th ng giao d ch: m t h th ng ho c các h th ng máy tính t o ra đ n đ t hàngệ ố ị ộ ệ ố ặ ệ ố ạ ơ ặ c th và ch u trách nhi m thanh toán, l u tr h s và các v n đ giao d ch kinh doanhụ ể ị ệ ư ữ ồ ơ ấ ề ị khác. - C ng thanh toán: H th ng máy tính đ nh h ng các ch th đ i v i m ng tài chínhổ ệ ố ị ướ ỉ ị ố ớ ạ đang t n t i nh c p phép và gi i quy t qua th tín d ng. ồ ạ ư ấ ả ế ẻ ụ Các c u trúc khác nhau s d ng b n thành ph n này theo các cách khác nhau. Trongấ ử ụ ố ầ m t s h th ng, m t s thành ph n đ c k t h p trong m t h th ng đ n l , trong khiộ ố ệ ố ộ ố ầ ượ ế ợ ộ ệ ố ơ ẻ đó m t s h th ng khác, c b n thành ph n đ c đ a vào m t s h th ng máy tínhở ộ ố ệ ố ả ố ầ ượ ư ộ ố ệ ố nh t đ nh. ấ ị Khi các nhà thi t k m t h th ng kinh doanh l a ch n vi c phân chia t ng quátế ế ộ ệ ố ự ọ ệ ổ ch c năng, c n ph i th c hi n m t s quy t đ nh các l p ch c năng th p h n. Ví d ,ứ ầ ả ự ệ ộ ố ế ị ở ớ ứ ấ ơ ụ ch c năng t p h p đ n đ t hàng cho phép t ng h p các hàng hóa đ n l thành m t đ nứ ậ ợ ơ ặ ổ ợ ơ ẻ ộ ơ đ t hàng hoàn thi n, có th đ c b sung vào nh m t ph n c a ng i bán hàng, nh giaoặ ệ ể ượ ổ ư ộ ầ ủ ườ ư d ch ho c nh m t thành ph n c a khách hàng.ị ặ ư ộ ầ ủ 3.3.1. H th ng máy ch Web v i m u đ n đ t hàngệ ố ủ ớ ẫ ơ ặ M t máy ch Web v i các trang catalog và m u đ n đ t hàng là m t trong các cáchộ ủ ớ ẫ ơ ặ ộ th c đ n gi n nh t đ xây d ng m t h th ng th ng m i Internet. Cách ti p c n nàyứ ơ ả ấ ể ự ộ ệ ố ươ ạ ế ậ mang tên đ c tr ng là máy ch c a ng i bán (merchant server). ặ ư ủ ủ ườ S đ c a m t h th ng đ i di n đ c ch ra s đ bên d i ơ ồ ủ ộ ệ ố ạ ệ ượ ỉ ở ơ ồ ướ InternetInternet M ng tài ạ chính M ng tài ạ chính Trình duy t ệ c a ng i muaủ ườ Máy chủ c a ng i bánủ ườ D li u ữ ệ catalog và đ t ặ hàng Hình 4-3: S đ v t lý c a h th ng máy ch ng i bán v i đ n đ t hàngơ ồ ậ ủ ệ ố ủ ườ ớ ơ ặ Và s đ k t c u logic c a máy ch ng i bán đ c ch ra s đ ơ ồ ế ấ ủ ủ ườ ượ ỉ ở ơ ồ Hình 4-4: S đ logic c a h th ng máy ch ng i bán v i đ n đ t hàngơ ồ ủ ệ ố ủ ườ ớ ơ ặ Trong thí d này, m t máy ch Web s cung c p c n i dung catalog và m u đ tụ ộ ủ ẽ ấ ả ộ ẫ ặ hàng. Nói cách khác, c máy ch ng i bán và máy ch giao d ch đ c k t h p thành m tả ủ ườ ủ ị ượ ế ợ ộ h th ng, và đây không có m t c ng thanh toán hi n h u. Catalog có th là m t hệ ố ở ộ ổ ệ ữ ể ộ ệ th ng các trang Web mô t các hàng hóa bán, kèm theo các hình nh, b n v , các mô t đ cố ả ả ả ẽ ả ặ đi m k thu t, các ho t hình, các đo n video ho c audio, v..v.. Trang Web có th đ c t oể ỹ ậ ạ ạ ặ ể ượ ạ ra b i các trang tĩnh b ng cách s d ng b biên t p HTML, ho c có th là các trang Webở ằ ử ụ ộ ậ ặ ể đ ng t c s d li u v hàng hóa v i m t nút b m đ khách hàng có th nh n nút muaộ ừ ơ ở ữ ệ ề ớ ộ ấ ể ể ấ hàng hóa đó, ho c b sung vào gi mua hàng khi ki m tra đ thanh toán sau đó. Khi đã s nặ ổ ỏ ể ể ẵ sàng mua m t ho c nhi u hàng hóa, khách hàng s nh n vào nút ki m tra và b t đ u quáộ ặ ề ẽ ấ ể ắ ầ trình thanh toán giao d ch.ị Thanh toán b ng th tín d ng là ph ng pháp đ c s d ng ph bi n nh t trênằ ẻ ụ ươ ượ ử ụ ổ ế ấ Internet đ thanh toán các giao d ch mua bán l hi n nay. M t m u đ n hàng đ n gi n cóể ị ẻ ệ ộ ẫ ơ ơ ả th bao g m danh m c các hàng hóa mua bán, và m t h th ng các tr ng đ ng i muaể ồ ụ ộ ệ ố ườ ể ườ nh p các d li u thông tin c a th thanh toán tín d ng, bao g m s th , th i h n có hi uậ ữ ệ ủ ẻ ụ ồ ố ẻ ờ ạ ệ l c c a th và đ a ch nh n hàng, n u nh là hàng hóa v t th . M u đ n có th yêu c uự ủ ẻ ị ỉ ậ ế ư ậ ể ẫ ơ ể ầ D li u ữ ệ catalog D li u ữ ệ đ t hàngặ Trang catalog Th ng kêốn i dungộ Thu th p các ậ đ n hàngơ Th thanh toánẻ Máy ch Webủ đ a ch ng i đi n m u đ n, vì m t s h th ng thanh toán s d ng đ a ch này nh m tị ỉ ườ ề ẫ ơ ộ ố ệ ố ử ụ ị ỉ ư ộ ph n c a vi c ki m tra ng i gi th tín d ng. ầ ủ ệ ể ườ ữ ẻ ụ Tuy nhiên, máy ch Web có th s d ng m t c ch thanh toán khác. Trong ph ngủ ể ử ụ ộ ơ ế ươ án đ n gi n nh t c a mô hình này, khách hàng không b t bu c ph i có các năng l cơ ả ấ ủ ắ ộ ả ự th ng m i đ c bi t, và ng d ng th ng m i không yêu c u ph n m m b sung cho cươ ạ ặ ệ ứ ụ ươ ạ ầ ầ ề ổ ơ ch thanh toán. Th tín d ng, phi u mua hàng và các lo i hình thanh toán d a trên c s tàiế ẻ ụ ế ạ ự ơ ở kho n khác, t o nên c s chung cho tính u vi t c a kh năng an toàn trên Web hi n nay. ả ạ ơ ở ư ệ ủ ả ệ C u trúc c b n này có th thích ng hóa và có hi u qu đ i v i m t s lo i ngấ ơ ả ể ứ ệ ả ố ớ ộ ố ạ ứ d ng TMĐT. Nó đ c đánh giá cao tr c h t b i tính đ n gi n.ụ ượ ướ ế ở ơ ả 3.3.2. H ệ th ngố giao d ch đi n t an toàn (SET)ị ệ ử Giao d ch đi n t an toàn – SET là m t chu n cho các giao d ch thanh toán th tínị ệ ử ộ ẩ ị ẻ d ng có th áp d ng cho Internet. Trong h th ng SET, c ng thanh toán đ c đ a thêmụ ể ụ ệ ố ổ ượ ư vào phân bi t v i máy ch thanh toán. ệ ớ ủ S khác nhau c b n gi a h th ng máy ch Web v i đ n đ t hàng và h th ng d aự ơ ả ữ ệ ố ủ ớ ơ ặ ệ ố ự trên SET n m trong cách th c mà đ n đ t hàng đ c th c hi n và cách th c mà liên l cằ ứ ơ ặ ượ ự ệ ứ ạ liên quan đ n thanh toán đ c ti n hành. ế ượ ế d ng đ n gi n nh t, c u trúc SET k th a t h th ng đ n đ t hàng máy chỞ ạ ơ ả ấ ấ ế ừ ừ ệ ố ơ ặ ủ ng i bán (merchant server order form) th i đi m khi áp d ng thanh toán b ng th tínườ ở ờ ể ụ ằ ẻ d ng. Máy ch ng i bán, thay b ng vi c k t n i tr c ti p v i m ng c p phép th tínụ ủ ườ ằ ệ ế ố ự ế ớ ạ ấ ẻ d ng, l p đ t thêm m t SET module ng i bán (SET merchant module). Khi SET moduleụ ắ ặ ộ ườ đ c g i đ th c hi n thanh toán, s xu t hi n các b c sau: ượ ọ ể ự ệ ẽ ấ ệ ướ - Module ng i bán g i m t thông đi p đ n túi SET n m t i máy tính ng i mua, cóườ ử ộ ệ ế ằ ạ ườ ch a m t mô t l nh mua và t ng giá c .ứ ộ ả ệ ổ ả - Ng i mua s d ng túi thanh toán đ l a ch n th thanh toán và kh ng đ nh vi cườ ử ụ ể ự ọ ẻ ẳ ị ệ mua. - Thông qua máy tính c a ng i bán, túi SET liên l c v i c ng thanh toán SET ngânủ ườ ạ ớ ổ ở hàng ch p nh n thanh toán.ấ ậ - C ng thanh toán k t n i v i m ng tài chính truy n th ng cho phép giao d ch.ổ ế ố ớ ạ ề ố ị - Máy tính c a ng i bán l u tr các thông tin báo đáp và g i hóa đ n t i ng i mua.ủ ườ ư ữ ử ơ ớ ườ 3.3.3. C u trúc c a h th ng th tr ng m (OM – Open Market)ấ ủ ệ ố ị ườ ở InternetInternet M ng tài ạ chính M ng tài ạ chính Trình duy t ệ c a ng i muaủ ườ Máy ch chia s ủ ẻ giao d ch ị Máy ch catalog ủ v i liên k t an toànớ ế Hình 4-5: S đ v t lý c a m t h th ng OMơ ồ ậ ủ ộ ệ ố Ý t ng c b n v c u trúc này là tách bi t vi c qu n lý n i dung ra kh i qu n lýưở ơ ả ề ấ ệ ệ ả ộ ỏ ả giao d ch thông qua công ngh đ c g i là liên k t an toàn. Ý t ng này cho phép các máyị ệ ượ ọ ế ưở ch catalog đa m i chia s kh năng c a công c giao d ch đ n đ c và cho phép các bủ ố ẻ ả ủ ụ ị ơ ộ ộ ph n đ nh h ng n i dung c a h th ng ho t đ ng đ c l p v i các b ph n đ nh h ngậ ị ướ ộ ủ ệ ố ạ ộ ộ ậ ớ ộ ậ ị ướ giao d ch c a đi n t . Cách ti p c n đó cũng cho phép các t ch c d ch v tr thành cácị ủ ệ ử ế ậ ổ ứ ị ụ ở nhà cung ng d ch v th ng m i – ng i có th cung c p các d ch v qu n lý giao d chứ ị ụ ươ ạ ườ ể ấ ị ụ ả ị trên c s ngo i ngu n cho các công ty khác. S đ v t lý c a m t h th ng OM đ c thơ ở ạ ồ ơ ồ ậ ủ ộ ệ ố ượ ể hi n s đ ệ ở ơ ồ Trong c u trúc này, máy ch giao d ch đ c tách r i kh i máy ch ng i bán, và ấ ủ ị ượ ờ ỏ ủ ườ ở đây có th có ho c không có c ng thanh toán riêng bi t, ph thu c vào vi c ph ng th cể ặ ổ ệ ụ ộ ệ ươ ứ thanh toán nào đ c duy trì.ượ 3.3.4. H th ng mua hàng m trên Internetệ ố ở H th ng mua hàng m trên Internet – OBI là m t đ ngh do Consorsium OBI đệ ố ở ộ ề ị ề xu t. Consorsium này là m t nhóm các t ch c thu c bên mua, bên bán, các t ch c thanhấ ộ ổ ứ ộ ổ ứ toán và các công ty công ngh th c hi n vi c gi i quy t v n đ th ng m i B2B trênệ ự ệ ệ ả ế ấ ề ươ ạ Internet. Ý tu ng c b n c a OBI là chia tách ch c năng c a h th ng th ng m i gi aở ơ ả ủ ứ ủ ệ ố ươ ạ ữ các ho t đ ng bên mua và các ho t đ ng bên bán sao cho m i t ch c qu n lý các ch cạ ộ ạ ộ ỗ ổ ứ ả ứ năng này đ c k t n i logic v i nó.ượ ế ố ớ OBI đ c thi t k d a trên mô hình kinh doanh th hi n qua s đ .ượ ế ế ự ể ệ ơ ồ Ng i yêu ườ c uầ T ch c ổ ứ mua hàng C quan c p ơ ấ phép thanh toán Nhà cung ngứ T o và thông qua các ạ đ n mua hàngơ Thông tin v ng i yêu c uề ườ ầ đ ngh mua hàng ch gi i quy tề ị ờ ả ế Xác th c thanh toánự Th c hi n ự ệ thanh toán Hình 4-6: S đ c u trúc c a m t h th ng OBIơ ồ ầ ủ ộ ệ ố Trong mô hình này, s phân chia logic các ho t đ ng là s p x p c s d li u, dự ạ ộ ắ ế ơ ở ữ ệ ữ li u mô t ng i yêu c u, quá trình quy t đ nh mua c a bên mua và s p x p catalog, qu nệ ả ườ ầ ế ị ủ ắ ế ả lý đ t hàng, th c hi n và thanh toán c a bên bán. Ý t ng then ch t trong OBI có quan hặ ự ệ ủ ưở ố ệ v i các thành ph n ch c năng là s phân tách máy ch giao d ch thành bên b ph n mua vàớ ầ ứ ự ủ ị ộ ậ b ph n bán c a nó.ộ ậ ủ Đ th c hi n công vi c ki n trúc này, c n thi t có hai nhân t t ng tác gi a cácể ự ệ ệ ế ầ ế ố ươ ữ thành ph n mua và thành ph n bán: s xác th c ng i yêu c u và s th c hi n đ n. ầ ầ ự ự ườ ầ ự ự ệ ơ - Xác th c ng i yêu c u: Vì t ch c – bên mua trong mô hình OBI có trách nhi mự ườ ầ ổ ứ ệ qu n lý t p h p nh ngng i yêu c u, bên bán c n ph i có các ph ng ti n chu n hóa đả ậ ợ ữ ườ ầ ầ ả ươ ệ ẩ ể xác th c nh ng ng i yêu c u t ng lai nh nh ng ng i đã đ c t ch c – bên mua choự ữ ườ ầ ươ ư ữ ườ ượ ổ ứ phép. OBI s d ng ch ng th c khóa công c ng cho m c đích này. Khi ng i yêu c u l tử ụ ứ ự ộ ụ ườ ầ ướ xem catalog, h trình b n gi y ch ng nh n đ c t ch c – bên mua ký xác nh n. Cáchọ ả ấ ứ ậ ượ ổ ứ ậ ti p c n này ng ý r ng, trong th i gian quan h th ng m i gi a các công ty đ c thi tế ậ ụ ằ ờ ệ ươ ạ ữ ượ ế l p, catalog c a ng i cung ng ph i có c u hình sao cho có kh năng ti p nh n đ cậ ủ ườ ứ ả ấ ả ế ậ ượ gi y ch ng nh n c a ng i mua.ấ ứ ậ ủ ườ - X lý đ n đ t hàng: trong OBI, ng i yêu c u xây d ng l nh mua hàng thông quaử ơ ặ ườ ầ ự ệ t ng tác v i catalog c a ng i cung ng. L nh mua hàng này ti p đó đ c g i v i m tươ ớ ủ ườ ứ ệ ế ượ ử ớ ộ khuôn d ng tiêu chu n hóa đ c g i là yêu c u l nh OBI t máy ch OBI bên bán đ n bênạ ẩ ượ ọ ầ ệ ừ ủ ế mua. Khi đó, b t kỳ quá trình ch p thu n c n thi t nào đ u đ c ti n hành. Sau khi l nhấ ấ ậ ầ ế ề ượ ế ệ k t thúc, l nh s quay tr l i bên bán nh m t l nh OBI đ th c hi n. ế ệ ẽ ở ạ ư ộ ệ ể ự ệ - L i ích th c s c a s l a ch n h th ng v n hành OBI ch đ c nh n th y khiợ ự ự ủ ự ự ọ ệ ố ậ ỉ ượ ậ ấ các công ty – bên bán đa m i buôn bán v i các công ty – bên mua. Khi đó, bên mua có thố ớ ể qu n lý m t cách t p trung c s d li u v ng i yêu c u và h th ng ch p thu n và sả ộ ậ ơ ở ữ ệ ề ườ ầ ệ ố ấ ậ ử d ng các h th ng này m t cách liên t c v i các đ i tác. T ng t , t ch c bán hàng cóụ ệ ố ộ ụ ớ ố ươ ự ổ ứ th cân b ng catalog ch và h th ng qu n lý v i nhi u ng i mua khác nhau. Trongể ằ ủ ệ ố ả ớ ề ườ tr ng thái lý t ng này, thông tin không b sao chép l i phía bên kia. ạ ưở ị ạ ở - Trình t các giao d ch trong mô hình OBI nh sau:ự ị ư 1. Ng i yêu c u s d ng m t trình duy t Web đ k t n i v i máy ch mua c a tườ ầ ử ụ ộ ệ ể ế ố ớ ủ ủ ổ ch c mua và l a ch n m t siêu liên k t t i máy ch catalog c a t ch c bán.ứ ự ọ ộ ế ớ ủ ủ ổ ứ 2. Máy ch catalog c a t ch c bán ti n hành xác th c ng i yêu c u d a trên c sủ ủ ổ ứ ế ự ườ ầ ự ơ ở gi y ch ng nh n s hóa và sau đó cho phép ng i yêu c u xem, l a ch n hàng hóaấ ứ ậ ố ườ ầ ự ọ và ghi l i.ạ 3. N i dung c a đ n đ t hàng đ c chuy n t máy ch catalog đ n máy ch OBI c aộ ủ ơ ặ ượ ể ừ ủ ế ủ ủ t ch c bán.ổ ứ 4. Máy ch OBI c a bên bán đ a đ n đ t hàng vào yêu c u đ n OBI đ c gói trongủ ủ ư ơ ặ ầ ơ ượ m t đ i t ng OBI (v i m t ch ký s tùy ý), và chuy n yêu c u đ n này đ n máyộ ố ượ ớ ộ ữ ố ể ầ ơ ế ch OBI c a t ch c mua qua Internet. ủ ủ ổ ứ 5. Ng i yêu c u đ nh rõ b t kỳ m t s chú gi i c n thi t nào đ i v i đ n, và x y raườ ầ ị ấ ộ ự ả ầ ế ố ớ ơ ả các quá trình ch p thu n n i b . ấ ậ ộ ộ 6. L nh sau khi ch p thu n và hoàn thành đ c đ a vào đ nh d ng đ n OBI, đ c góiệ ấ ậ ượ ư ị ạ ơ ượ trong m t đ i t ng OBI, đ c chuy n ng c l i t ch c bán thông qua Internet.ộ ố ượ ượ ể ượ ạ ổ ứ T ch c bán nh n đ c s cho phép thanh toán, n u c n thi t, và b t đ u th cổ ứ ậ ượ ự ế ầ ế ắ ầ ự hi n đ n.ệ ơ Tóm t t n i dungắ ộ Giao d ch trong TMĐT là m t h th ng bao g m không ch các giao d ch liên quanị ộ ệ ố ồ ỉ ị đ n mua bán hàng hóa và d ch v , t o thu nh p, mà còn là các giao d ch có kh năng trế ị ụ ạ ậ ị ả ợ giúp quá trình t o ra thu nh p: kích thích nhu c u đ i v i hàng hóa và d ch v , cung ngạ ậ ầ ố ớ ị ụ ứ d ch v tr giúp bán hàng, tr giúp ng i tiêu dùng, ho c tr giúp trao đ i thông tin gi aị ụ ợ ợ ườ ặ ợ ổ ữ các doanh nghi p.ệ Sau khi m t đ n đ t hàng đã đ c đ t, và đã thanh toán (hay ít nh t có m t l i h aộ ơ ặ ượ ặ ấ ộ ờ ứ thanh toán đúng quy đ nh), b c ti p theo là th c hi n đ n đ t hàng. Đi u đó x y ra nhị ướ ế ự ệ ơ ặ ề ả ư th nào, ph thu c vào lo i hàng hóa đ c mua bán. ế ụ ộ ạ ượ Không ch khách hàng c n m t s h tr nào đó v s n ph m và d ch v mà b nỉ ầ ộ ự ỗ ợ ề ả ẩ ị ụ ả thân các doanh nghi p cũng mu n ti p xúc v i khách hàng đ qua đó có đ i sách c i ti nệ ố ế ớ ể ố ả ế s n ph m và d ch v cho phù h p khách hàng trong t ng lai. ả ẩ ị ụ ợ ươ Tính đa d ng c a các y u t đòi h i phát tri n các h th ng giao d ch có c u trúc khácạ ủ ế ố ỏ ể ệ ố ị ấ nhau. Có b n c u trúc tiêu bi u, có th coi là b n cách ti p c n đ i v i các h th ng giaoố ấ ể ể ố ế ậ ố ớ ệ ố d ch. ị M t máy ch Web v i các trang catalog và m u đ n đ t hàng là m t trong các cáchộ ủ ớ ẫ ơ ặ ộ th c đ n gi n nh t đ xây d ng m t h th ng th ng m i Internet. Cách ti p c n nàyứ ơ ả ấ ể ự ộ ệ ố ươ ạ ế ậ mang tên đ c tr ng là máy ch c a ng i bán.ặ ư ủ ủ ườ Giao d ch đi n t an toàn là m t chu n cho các giao d ch thanh toán th tín d ng cóị ệ ử ộ ẩ ị ẻ ụ th áp d ng cho Internet. Trong h th ng SET, c ng thanh toán đ c đ a thêm vào phânể ụ ệ ố ổ ượ ư bi t v i máy ch thanh toán. ệ ớ ủ Trong c u trúc c a h th ng th tr ng m , máy ch giao d ch đ c tách r i kh iấ ủ ệ ố ị ườ ở ủ ị ượ ờ ỏ máy ch ng i bán, và đây có th có ho c không có c ng thanh toán riêng bi t, phủ ườ ở ể ặ ổ ệ ụ thu c vào vi c ph ng th c thanh toán nào đ c duy trì.ộ ệ ươ ứ ượ Ý tu ng c b n c a H th ng mua hàng m trên Internet là chia tách ch c năng c aở ơ ả ủ ệ ố ở ứ ủ h th ng th ng m i gi a các ho t đ ng bên mua và các ho t đ ng bên bán sao cho m iệ ố ươ ạ ữ ạ ộ ạ ộ ỗ t ch c qu n lý các ch c năng này đ c k t n i logic v i nó.ổ ứ ả ứ ượ ế ố ớ Xem xét chu i giá tr c a doanh nghi p giúp chúng ta xác đ nh khu v c tr ng đi m –ỗ ị ủ ệ ị ự ọ ể doanh nghi p ho t đ ng t t nh t khu v c nào, ho c c n đ t tr ng tâm vào khu v c nàoệ ạ ộ ố ấ ở ự ặ ầ ặ ọ ự nh t nh m nâng cao hi u qu kinh doanh.ấ ằ ệ ả Câu h i ôn t pỏ ậ Q4.1. So sánh l i ích kinh t trên mô hình TMĐT và mô hình th ng m i truy n th ngợ ế ươ ạ ề ố theo các ch tiêu trong ho t đ ng: tìm ki m m t hàng, ki m tra m t hàng, ki m tra v tàiỉ ạ ộ ế ặ ể ặ ể ề chính, ph ng th c thanh toán, ph ng th c v n chuy n. ươ ứ ươ ứ ậ ể