Giám sát của Quốc hội trong lĩnh vực dầu khí và khai khoáng

Giám sát của Quốc hội trong lĩnh vực dầu khí và khai khoángCindy KroonHọc viện Ngân hàng Thế giớiNội dung trình bàyQuốc hội và nghịch lý về tài nguyênSử dụng ngành công nghiệp khai khoáng cho sự phát triểnMối quan hệ với ngân sáchCác biện pháp chính sách có thể làm giảm bớt nghịch lý về tài nguyênChuỗi giá trị ngành công nghiệp khai khoángGiai đoạn 1: Quyết định khai thácGiai đoạn 2: Ký kết hợp đồngGiai đoạn 3: Giám sát các hoạt động khai thácGiai đoạn 4: Thu lợi nhuậnGiai đoạn 5: Tái đầu tư lợi nhuận cho sự phát triển bền vữngNghịch lý về tài nguyênNghịch lý về tài nguyên: khu vực dầu khí và khoáng sản đóng góp lớn về xuất khẩu và nguồn thu cho GDP nhưng không có cải thiện gì về chỉ số phát triển / giảm nghèo đói. Đông Timor: Trong khi nước này vẫn còn là một trong những nước nghèo nhất thế giới (xếp thứ 120 về chỉ số phát triển con người) thì lại là một nước giàu nhất thế giới về trữ lượng dầu khí tính theo đầu người: Trữ lượng dầu chưa khai thác của Đông Timor xấp xỉ 36.920$ trên đầu người, còn thu nhập bình quân đầu người (không tính nguồn thu từ dầu khí) chỉ là 391$.Mông cổ: Tăng trưởng kinh tế 8%, nhưng 36% dân số sống trong nghèo đói. CN khai khoáng chiếm 55% giá trị sản phẩm công nghiệp, 33% nguồn thu của chính phủ và 14% GDP. Vietnam: Dầu khí chiếm 36% GDP, CN khai khoáng chiếm 10% GDPQuốc hội và nghịch lý về tài nguyênChức năng lập pháp của Quốc hộiChức năng đại diện của Quốc hộiChức năng giám sát của Quốc hội Các công cụ giám sát: đặt câu hỏi, điều trần ủy ban, yêu cầu báo cáo, chất vấn, tranh luận, hệ thống các ủy ban Sử dụng ngành công nghiệp khai khoáng cho phát triểnPhương pháp chuỗi giá trịXây dựng khung chiến lược cho EIKết nối khung chiến lược với các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội dài hạn và chiến lược xóa đói giảm nghèoKết nối khung chiến lược với ngân sáchQuyết định khai thác tài nguyênThương thảo cách khai thác tốt nhất Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên Thu và tối đa hóa lợi nhuận Quản lý và chia sẻ lợi nhuận Thực hiện phát triển bền vững Ngân sáchThẩm quyền của Quốc hội đối với ngân sách: có ảnh hưởng đến lập dự toán, xây dựng pháp luật, thực hiện và kiểm toán qui trình ngân sáchDự toánThông quaThực hiệnKiểm toánTrước khi bắt đầu năm tài chínhNăm tài chính bắt đầu và kết thúcSau khi kết thúc năm tài chínhCác giai đoạn của chu trình ngân sách hàng nămBộ Tài chính hoặc Kho bạc phát hành hướng dẫn gửi các cơ quan sử dụng ngân sách nhà nướcCác cơ quan gửi dự toán ngân sáchThương thảo và bên hành pháp ra quyết định cuối cùngDự toán ngân sách được đặt trên bàn cơ quan lập phápĐược xem xét bởi các ủy ban của Quốc hộiQuốc hội có thể chấp nhận, sửa đổi, hoặc bác bỏ dự toánKinh phí được giao cho các cơ quan để thực hiện các hoạt độngBộ Tài chính kiểm soát sự chi tiêuĐề nghị Quốc hội phê chuẩn hoặc điều chỉnh ngân sách nếu thấy cần thiếtKiểm toán tối cao việc chi tiêu và hoạt động của các cơ quanBáo cáo kiểm toán được phát hành và được xem xét bởi Quốc hộiCác nước phụ thuộc vào khai thác dầu mỏ có xu hướng kém minh bạchSự phụ thuộc vào nguồn tài nguyênSố nướcĐiểm OBI trung bìnhCác NướcKHOÁNG SẢN(Than đá, Đồng, Kim cương, Vàng, Bạch kim, Bạc hoặc Thiếc)1349Botswana, Chile, Cộng hòa dân chủ Congo, Ghana, Jordan, Cộng hòa Kyrgyz, Liberia, Mông Cổ, Namibia, Papua New Guinea, Peru, Nam Phi, ZambiaDẦU LỬA2426Algeria, Angola, Azerbajan, Bolivia, Cameroon, Chad, Colombia, Ecuador, Guinea Xích đạo, Indonesia*, Iraq, Kazakstan, Mexico, Nigeria, Norway, Nga, Arập Xêút, Sudan, Đông Timor, Trinidad và Tobago, Venezuela, VietNam, YemenKHÔNG PHỤ THUỘC VÀO TÀI NGUYÊN5748Các nước khácNguồn: Các nước trong danh mục được sắp xếp dựa trên mức độ minh bạch về thu nhập năm 2007 theo IMF.Các nước được xem là giàu về dầu lửa và khoáng sản dựa trên các tiêu chí sau:(i) Thu nhập từ dầu mỏ và khoáng sản chiếm 25% tổng thu nhập trong giai đoạn 2000-2005 hoặc(ii) Thu nhập từ xuất khẩu dầu mỏ hoặc khoáng sản chiếm ít nhất 25% tổng thu nhập từ xuất khẩu trong giai đoạn 2000-2005.Indonesia cũng là một nước khai thác khoáng sản nhưng họ phụ thuộc nhiều hơn vào sản phẩm dầu mỏNgân sáchĐông Timor Thu nhập từ dầu mỏ không được kiểm soát rõ ràng dù chúng chiếm đến 89% ngân sách. Tổ chức khảo sát Ngân sách Mở xếp hạng Đông Timor dưới mức trung bình về sự minh bạch (34/100 điểm)Mông cổ Khai thác mỏ chiếm 33% thu nhập của chính phủ. Theo Chỉ số Ngân sách Mở thì chính phủ cung cấp rất ít hoặc không cho biết thông tin về ngân sách. Công nghiệp khai khoáng và Ngân sáchThu lợi nhuận từ công nghiệp khai khoángChi tiêu lợi nhuận từ công nghiệp khai khoángDầu khí và khoáng sản là nguồn tài nguyên không tái sinh và cuối cùng thì cũng sẽ cạn kiệt. Cần phải KHÔN NGOAN. Như thế nào là khôn ngoan?Thu lợi nhuậnGiá cả không thể đoán trước và không ổn địnhƯớc tính giá vừa phải cần thiếtNhư thế nào là khôn ngoan?Chi tiêu lợi nhuậnCác biện pháp chính sách có thể làm giảm nghịch lý tài nguyên : Cải thiện tài chính của chính phủChống dịch bệnh Hà LanChi tiêu công có mục đíchĐảm bảo đa dạng hóa nền kinh tếKhuyến khích khu vực kinh tế tư nhânThiết lập quỹ bình ổnQuỹ bình ổnThực hiện tốt quỹ bình ổnCác nhà hoạch định chính sách phải trình bày đề nghị rõ ràng để có được sự ủng hộ chính trị rộng rãiNgười dân phải có lợi ích đương nhiên trong các quỹ, và tin rằng quỹ được quản lý tốt; minh bạch và được sử dụng cho các mục đích theo quy định của pháp luậtMọi giao dịch chuyển khoản phải là một phần của quy trình ngân sáchBáo cáo tài chính định kỳ được kiểm toán bởi một công ty độc lập và cần phải công khaiQuỹ bình ổn của Đông TimorGiai đoạn 1 của chuỗi giá trị: Quyết định khai thácQuyết định khai thác tài nguyênThương thảo cách khai thác tốt nhất Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên Thu và tối đa hóa lợi nhuận Quản lý và chia sẻ lợi nhuận Thực hiện phát triển bền vững Các hậu quả tiềm tàng của khai thácTác động môi trườngTác động xã hộiKhai thác ở quy mô nhỏ và thủ côngKiểm soát, sử dụng và quản lý đấtXung đột nhạy cảmQuốc hội có thể làm được gì?Giai đoạn 2 của chuỗi giá trị : Chọn cách giải quyết tốt nhấtQuyết định khai thác tài nguyênThương thảo cách khai thác tốt nhất Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên Thu và tối đa hóa lợi nhuận Quản lý và chia sẻ lợi nhuận Thực hiện phát triển bền vững Chọn cách giải quyết tốt nhấtChế độ tài chính: cạnh tranh và mềm dẻoThúc đẩy kinh tế địa phương: nội dung/mối liên hệ giữa kinh tế địa phương và kinh tế trong nướcCấp giấy chứng nhận thăm dò và khai thácCần khung pháp lý rõ ràngTrách nhiệm của các cơ quan được xác định rõThủ tục nhanh gọn và minh bạchCác điều khoản cần được đặt trong luật đến mức độ lớn nhất có thểChọn cách giải quyết tốt nhấtCác quy trình đấu thầuCó cần Quốc hội phê duyệt hợp đồng?Tham vấn công chúng về hợp đồng : Đông TimorKiểm toán quy trình đấu thầuChọn cách giải quyết tốt nhấtSự minh bạch của hợp đồngThông qua luật EITI, ATI, v.v..Đông Timor : Luật dầu khí năm 2005 nói rằng tất cả các hợp đồng dầu khí ký sau năm 2005 phải được công bố. Không có luật tự do thông tin.Giai đoạn 3 của chuỗi giá trị: Giám sát các hoạt động khai thácQuyết định khai thác tài nguyênThương thảo cách khai thác tốt nhất Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên Thu và tối đa hóa lợi nhuận Quản lý và chia sẻ lợi nhuận Thực hiện phát triển bền vững Giám sát các hoạt động khai thácHoạt động của Quốc hội:Đảm bảo rằng chính phủ và bên được ký hợp đồng phải tuân theo luật và các quy định hiện hànhĐi thực tế, tham vấn công chúng, viết báo cáo, yêu cầu giao ban, giữ liên hệ với cơ quan truyền thôngKiểm toán việc thực hiện hợp đồngNhững ai trong Quốc hội?Giai đoạn 4 của chuỗi giá trị: Thu lợi nhuậnQuyết định khai thác tài nguyênThương thảo cách khai thác tốt nhất Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên Thu và tối đa hóa lợi nhuận Quản lý và chia sẻ lợi nhuận Thực hiện phát triển bền vững Thu lợi nhuậnTheo dõi lợi nhuận và chi tiêu thực tếThu lợi nhuận thông qua các cơ quan chính phủ khác nhauChính phủ có khoản thu từ dầu khí và khoáng sản chủ yếu thông qua thuế, tiền bản quyền, cổ tứcSáng kiến minh bạch ngành công nghiệp khai khoáng (Extractive Industries Transparency Initiative -EITI): Đông Timor và Mông Cổ tuân thủ 2010Giai đoạn 5 của chuỗi giá trị: Quản lý lợi nhuận cho phát triển bền vữngQuyết định khai thác tài nguyênThương thảo cách khai thác tốt nhất Xây dựng quyền sở hữu tài nguyên Thu và tối đa hóa lợi nhuận Quản lý và chia sẻ lợi nhuận Thực hiện phát triển bền vững Quản lý/Chi tiêu lợi nhuậnCăn cứ theo chính sách có thể giảm bớt nghịch lý tài nguyên đã được đề cập ở trênCăn cứ theo khung chiến lược và ngân sách được phê duyệtKiểm toán chi tiêu của chính phủ: Tổng kiểm toán và Ủy ban kiểm toán côngHọc viện Ngân hàng thế giớiTăng cường chức năng giám sát của Quốc hội theo chiều chuỗi giá trị của ngành công nghiệp khai khoángTổ chức các khóa học elearning hàng năm về ngành công nghiệp khai khoángXin cám ơn!Công ty dầu khí quốc giaĐông TimorChính phủ đang tìm cách thành lập một Công ty dầu khí Quốc gia, Petronatil. Dự thảo luật được lưu hành trong tháng 1/2011. VietnamPetroVietnam