Đề cương đáp án thi Tư tưởng Hồ Chí Minh - Đại học thương mại

tắt, sách lược vắn tắt, chương trình tóm tắt- 1930) + Nội dung chung của những tác phẩm này: _ Bản chất của CN thực dân là “ ăn cướp” và “ giết người”. _ CM giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải đi theo con đường CM vô sản và là một bộ phận của CM vô sản thế giới. _ CM giải phóng dân tộc ở thuộc đại và CM vô sản ở chính quốc có mối quan hệ khăng khít với nhau nhưng không phụ thuộc vào nhau. _ CM thuộc địa trước hết là một cuộc “ dân tộc cách mệnh”, đánh đuổi bọn ngoại xâm, giành độc lập, tự do. _ Nhân dân là lực lượng đông đảo nhất trong XH. _ CM muốn thành công trước hết cần phải có Đảng lãnh đạo _ CM là sự nghiệp của quần chúng nhân dân chứ không phải việc của một vài người. 4. Thời kì 1930-1945 : Vượt qua thử thách kiên trì giữ vững lập trường CM - Cuối những năm 20 đầu những năm 30 của TK XX, quốc tế cộng sản bị chi phối nặng bởi khuynh hướng “ tả”. - Do không nắm được thực tế ở các nước thuộc đại nên quốc tế cộng sản đã phê phán NAQ có tư tưởng “ tả khuynh” và thủ tiêu chính cương sách lược vắn tắt. Nhưng HCM vẫn kiên trì giữ vững quan điểm của mình. - Thực tiễn đã chứng minh quan điểm của người là đúng, tháng 7 / 1935, ĐH quốc tế cộng sản đã phê phán khuynh hướng tả trong phong trào cộng sản quốc tế. - Năm 1936, Đảng ta đã chủ trương trở về với TT HCM và từ năm 1936 đặt vấn đề giải phóng dân tộc lên hàng đầu. - Năm 1941, HCM trở về T Quốc và chủ trì Hội nghị TW lần thứ VIII đặt vấn đề giải phóng dân tộc lên trên hết. - 2-9-1945: Người đọc tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước VN DCCH 5. Thời kì 1945-1946 : TT HCM tiếp tục phát triển, hoàn thiện + Giai đoạn 1945-1946: chủ trương _ Củng cố chính quyền CM non trẻ _ Diệt giặc đói, giặc dốt _ Khắc phục nạn tài chính thiếu hụt _ Chuẩn bị điều kiện vật chất, tinh thần cho cuộc kháng chiến trường kì _ Thực hiện sách lược đối ngoại mềm dẻo, thêm bạn, bớt thù. + Giai đoạn kháng chiến chống Pháp ( 1946-1954) TT HCM đã bổ sung và phát triển _ Đường lối chiến tranh nhân dân, toàn diện, trường kỳ, tự lực cánh sinh _ Vừa kháng chiến, vừa kiến quốc _ Xây dựng chế độ dân chủ nhân dân _ Xây dựng đạo đức CM _ HCM lãnh đạo nhân dân ta giành thắng lợi cuộc kháng chiến chống Pháp (1954) + Giai đoạn 1954- 1969 (kháng chiến chống Mỹ) TT HCM được bổ sung, phát triển và hoàn thiện thành một hệ thống quan điểm, lí luận về CMVN _ Tư tưởng về CNXH và con đường quá độ lên CNXH ở VN _ Xây dựng nhà nước của dân, do dân và vì dân _ Thực hiện 2 nhiệm vụ chiến lược ở 2 miền Bắc, Nam _ Xây dựng ĐCS trong điều kiện Đảng cầm quyền _ Phát triển kinh tế, văn hóa _ Củng cố, tăng cường, đoàn kết trong phong trào cộng sản quốc tế. Câu 7 : Giá trị TT HCM 1. TT HCM soi sáng con đường giải phóng và phát triển dân tộc ( đối với CM VN) a. Tài sản tinh thần vô giá của dân tộc VN - TT HCM là sản phẩm của dân tộc và thời đại, nó trường tồn, bất diệt, là tài sản vô giá của dân tộc ta Vì tư tưởng của Người không chỉ tiếp thu, kế thừa những giá trị, tinh hoa văn hóa, tư tưởng “ vĩnh cửu” của loài người, trong đó chủ yếu là CN Mác lê nin, mà còn đáp ứng nhiều vấn đề của thời đại, của sự nghiệp CMVN và thế giới. - Nét đặc sắc nhất trong TT HCM là những vấn đề chung quanh việc giải phóng dân tộc và định hướng cho sự phát triển của dân tộc.Tư tưởng của Người gắn liền với CN Mác Lê nin và thực tiễn CM nước ta b. Nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của CM VN - TT HCM soi đường cho Đảng ta và nhân dân ta trên con đường thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, XH công bằng, dân chủ văn minh - Trong bối cảnh hiện nay, TT HCM giúp đa nhận thức đúng những vấn đề lớn có liên quan đến bảo vệ nền độc lập dân tộc, phát triển XH và bảo đảm quyền con người - Là nền tảng vững chắc để Đảng ta vạch ra đường lối CM đúng đắn, là sợi chỉ đỏ dẫn đường cho toàn Đảng, toàn dân đi tới thắng lợi 2. TT HCM đối với sự phát triển thế giới a. Phản ánh khát vọng thời đại HCM là nhân vật lịch sử vĩ đại, không chỉ là sản phẩm của dân tộc, của giai cấp công nhân VN, mà còn là sản phẩm của thời đại, của nhân loại tiến bộ. Ngay từ những năm 20 của TK XX, Người đã cống hiến xuất sắc về lý luận CM giải phóng dân tộc thuộc địa dưới ánh sáng của CN Mác lê nin. Giành độc lập dân tộc để tiến lên xây dựng CNXH. Người cũng có những nhận thức sâu sắc và độc đáo về mối quan hệ chặt chẽ giữa CM giải phóng dân tộc thuộc địa với CM vô sản ở chính quốc, về khả năng CM giải phóng dân tộc thuộc địa nổ ra và thắng lợi trước CM vô sản ở chính quốc b. Tìm ra các giải pháp đấu tranh giải phóng dân tộc Đóng góp lớn nhất của HCM đối với thời đại là từ việc xác định con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc đến việc xác định được một con đường CM, 1 hướng đi và tiếp theo đó là một phương pháp để thức tỉnh hàng trăm triệu người bị áp bức trong các nước thuộc địa lạc hậu. HCM đã giải quyết đúng đắn vấn đề “ làm cách nào để giải phóng các dân tộc thuộc địa”. Người đã xác định CN đế quốc là kẻ thù lớn nhất của các dân tộc bị áp bức và để chiến thắng CN đế quốc, cần phải thực hiện “ đại đoàn kết”; “ đại hòa hợp” – đóng góp to lớn của HCM c. Cổ vũ các dân tộc đấu tranh vì những mục tiêu cao cả. HCM là vị anh hùng dân tộc vĩ đại, người thấy thiên tài của CMVN 1 nhà macxit- leninit lỗi lạc, nhà hoạt động xuất sắc của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, 1 chiến sĩ kiên cường của phong trào giải phóng dân tộc trong TK XX. Trong lòng nhân dân thế giới, chủ tịch HCM là bất diệt Bạn bè năm châu khâm phục và coi HCM là “ lãnh tụ của thế giới thứ 3” +“ … cuộc chiến đấu của Người sẽ là kim chỉ nam cho tất cả các dân tộc đang đấu tranh, cho thanh niên và cho các nhà lãnh đạo trên toàn thế giới” – bu-mê-đi-ên ( angi-ê-ria) + “ cuộc đời chủ tịch HCM là nguồn cổ vũ đối với tất cả các chiến sĩ đấu tranh cho tự do” – ( ăng-gô-la Ag-ô-xinh-ô-nê-tô) + “ tư tưởng chỉ đạo của Người vẫn mãi mãi còn soi sáng cuộc đấu tranh cho tới khi tất cả bọn xâm lược và bọn áp bức bị đánh bại hoàn toàn” - ( Tandania Giuli-út Niê-rê-rê) + “ tên tuổi đồng chí HCM sẽ mãi mãi gắn bó với những hoạt động cao cả nhất và những ước mơ cao quý nhất của nhân loại” - ( Mỹ) + “ Chủ tịch HCM ngày nay là ngôi sao trên bầu trời của CM XHCN, của các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc, đang chỉ đường cho chúng ta bằng ánh sáng của CN Mác lê nin. Trong sự nghiệp của chúng ta, nhất định Người sẽ sống mãi- ( uruquay) CHƯƠNG II: TT HCM VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ CM GIẢI PHÓNG DÂN TỘC Câu 8: TT HCM về vấn đề dân tộc thuộc địa a. Thực chất của vấn đề dân tộc thuộc địa - Là vấn đề đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giành độc lập dân tộc, thực hiện quyền dân tộc tự quyết, thành lập NN độc lập dân tộc - Là nội dung lựa chọn con đường phát triển cho dân tộc HCM đã lựa chọn và khẳng định: con đường phát triển của dân tộc trong bối cảnh thời đại mới là đi lên CNXH. b. Độc lập dân tộc- Nội dung cốt lõi của vấn đề dân tộc thuộc địa -Cách tiếp cận về quyền con người: Người tìm hiểu và tiếp cận những nhân tố về con người được nêu trong Tuyên ngôn độc lập năm 1776 của nước Mĩ, tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền 1791 của CM Pháp như quyền bình đẳng, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc…- Khái quát và nâng cao thành quyền dân tộc -Nội dung của độc lập dân tộc: là khát vọng lớn nhất của các dân tộc thuộc địa. Độc lập tự do là mục tiêu chiến đấu, là nguồn sức mạnh làm nên mọi chiến thắng của dân tộc VN trong TK XX, một tư tưởng lớn trong thời đại giải phóng dân tộc. c. Chủ nghĩa dân tộc – một động lực lớn của đất nước HCM thấy rõ sức mạnh của chủ nghĩa dân tộc với tư cách là chủ nghĩa yêu nước chân chính của các dân tộc, đó là sức mạnh chiến đấu và thắng lợi trước bất kì thế lực ngoại xâm. Câu 9: Phân tích mối quan hệ giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp a. Vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp có quan hệ chặt chẽ với nhau. HCM coi trọng vấn đề dân tộc đề cao sức mạnh của CN yêu nước nhưng người luôn đứng trên quan điểm của giai cấp để nhận thức và giải quyết vấn đề dân tộc. b. Giải phóng dân tộc là vấn đề trên hết, trước hết là độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. HCM khẳng định: chỉ có CNXH, CNCSan mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ. Tư tưởng vừa phản ánh mối quan hệ khăng khít giữa mục tiêu giải phóng dân tộc với mục tiêu giải phóng giai cấp và giải phóng con người. c. Giải phóng dân tộc tạo tiền đề để giải phóng giai cấp Vì chúng có mối quan hệ chặt chẽ và vấn đề giải phóng dân tộc là vấn đề trên hết nên sau khi giải phóng dân tộc thành công sẽ là tiền đề cho giải phóng giai cấp. d. Giữ vững độc lập của dân tộc mình, đồng thời tôn trọng độc lập của dân tộc khác. => vấn đề dân tộc theo HCM mang tính khoa học và CM sâu sắc thể hiện sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa dân tộc và giai cấp, chủ nghĩa yêu nước chân chính và chủ nghĩa quốc tế trong sáng. Câu 10: TT HCM về CM giải phóng dân tộc 1. CM giải phóng dân tộc cần được tiến hành chủ động, sáng tạo, có khả năng giành thắng lợi trước CM vô sản ở chính quốc a. CM giải phóng dân tộc cần được tiến hành chủ động, sáng tạo - HCM khẳng định, khi CNTB phát triển thành CN đế quốc thì nguồn sống của nó là các nước thuộc địa. Vì vậy, quốc tế cộng sản và các ĐCS phải quan tâm đến CM thuộc địa - CM thuộc địa cso tầm quan trọng đặc biệt trong cuộc chiến tranh chống CN đế quốc, CN thực dân, không được khinh thường CM ở thuộc địa. Theo HCM, nhân dân các dân tộc thuộc địa hiểu biết nhau hơn và đoàn kết lại để tạo thành một liên minh phương Đông tương lai, liên minh này sẽ là một trong những cái cánh của CM vô sản” - HCM khẳng định: công cuộc giải phóng nhân dân thuộc địa chỉ có thể thực hiện bằng sự nỗ lực tự giải phóng “ phải dựa vào sức mạnh của chính dân tộc mình”. b. Quan hệ giữa CM thuộc địa với CM vô sản ở chính quốc “Hình ảnh con đỉa hai vòi được NAQ sử dụng để chỉ mối quan hệ giữa CM giải phóng dân tộc ở thuộc địa với CM vô sản ở chính quốc”. Do nhận thức đúng thuộc địa là 1 khâu yếu của CN đế quốc, do đánh giá đúng của CN yêu nước và tinh thần dân tộc, HCM cho rằng:“CM thuộc địa ko những ko phụ thuộc vào CM vô sản ở chính quốc mà có thể giành thắng lợi trước. Họ có thể giúp đỡ những anh em mình ở phương Tây…” 2. CM giải phóng dân tộc phải được tiến hành bằng con đường bạo lực a. Tính tất yếu của bạo lực CM - Đánh giá đúng bản chất cực kỳ phản động của CN đế quốc và tay sai. HCM vạch rõ tính tất yếu của bạo lực CM. “ Trong cuộc đấu tranh gian khổ chống kẻ thù của giai cấp và của dân tộc cần dùng bạo lực CM chống bạo lực phản CM, giành chính quyền và bảo vệ chính quyền”. - Hình thức của bạo lực CM bao gồm cả đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang, tùy vào hoàn cảnh mà quyết định hình thức đấu tranh cho phù hợp b. Tư tưởng bạo lực CM gắn bó hữu cơ với tư tưởng nhân đạo và hòa bình Việc lựa chọn tiến hành chiến tranh chỉ là giải pháp bắt buộc cuối cùng khi khả năng hòa hoãn không còn Tư tưởng bạo lực CM và tư tưởng nhân đạo hòa bình thống nhất biện chứng với nhau. c. Hình thái bạo lực CM - HCM không chủ trương tiến hành kiểu chiến tranh thông thường có chiến tuyến rõ rệt. Chủ trương ở đây là phát động chiến tranh nhân dân, dựa vào lực lượng toàn dân, có lực lượng vũ trang làm nòng cốt, đấu tranh toàn diện với kẻ thù đế quốc và tư tưởng chiến lược tiến công, phương châm chiến lược đánh lâu dài và dựa vào sức mình là chính… - Đấu tranh trên tất cả các mặt bao gồm văn hóa, kinh tế, chính trị, ngoại giao. Mỗi mặt trận đều có cách thức tiến hành khác nhau nhưng vẫn có mối quan hệ khăng khít lẫn nhau, mặt trận nọ bổ sung mặt trận kia từ đó giúp cho cuộc đấu tranh diễn ra nhanh chóng và giành được thắng lợi. Như tự lực cánh sinh cũng là 1 phương châm quan trọng nhằm phát huy cao độ nguồn sức mạnh chủ quan, tránh tư tưởng bị động trông chờ vào sự giúp đỡ của bên ngoài nhưng HCM luôn đề cao sức mạnh bên trong, phát huy đến mức cao nhất mọi nỗ lực của dân tộc, đề cao tinh thần độc lập, tự chủ. CHƯƠNG III: TT HCM VỀ CNXH VÀ CON ĐƯỜNG QUÁ ĐỘ LÊN CNXH Ở VN Câu 11: TT HCM về bản chất và đặc trưng tổng quát của CNXH * Quan niệm của HCM về CNXH ở VN: - Quan niệm tổng quát: HCM coi CNXH, CN cộng sản: + Là một chế độ XH hoàn chỉnh trong đó con người được phát triển toàn diện + Là con đường giải phóng nhân loại và mang lại đời sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân - Trên một số mặt nào đó của CNXH ( chính trị, văn hóa, xã hội, kinh tế…) - Nhấn mạnh mục tiêu của CNXH - Xác định động lực xây dựng CNXH * Những đặc trưng tổng quát của CNXH ở VN. - Về chính trị: + Đó là một chế độ chính trị do nhân dân làm chủ. Nhân dân lao động là chủ và làm chủ. “ chế độ XHCN và cộng sản CN là chế độ nhân dân lao động làm chủ”. + NN của dân, do dân và vì dân, dựa trên khối đại đoàn kết toàn dân mà nòng cốt là liên minh công nhân – nông dân – lao động trí óc do ĐCS lãnh đạo + CNXH là sự nghiệp của chính bản thân nhân dân, dựa vào sức mạnh của toàn dân để đưa lại quyền lợi cho nhân dân - Về kinh tế: + Có nền kinh tế phát triển cao, gắn liền với sự phát triển của khoa học, kĩ thuật + Có lực lượng SX hiện đại và chế độ công hữu về các tư liệu SX chủ yếu + Sức SX luôn phát triển, ứng dụng có hiệu quả những thành tựu khoa học, kĩ thuật để tạo ra năng suất lao động ngày càng cao. + Đối với vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng được cải thiện và nâng cao. - Về xã hội: đó là một chế độ XH: + Không còn áp bức, bóc lột, bất công + Thực hiện chế độ sở hữu XH về tư liệu SX + Thực hiện phân phối theo lao động + Được xây dựng theo nguyên tắc công bằng, hợp lí : “ Một XH bình đẳng, nghĩa là ai cũng phải lao động và có quyền lao động, ai làm nhiều hưởng nhiều, ai làm ít thì hưởng ít, không làm không hưởng”. - Về văn hóa, đạo đức: đó là một chế đọ XH + Phát triển cao về văn hóa và đạo đức + Có quan hệ XH lành mạnh, công bằng, bình đẳng + Không còn bóc lột, không còn sự đối lập giữa lao động chân tay và trí óc, giữa thành thị và nông thôn + Con đường được giải phóng về mọi mặt, có điều kiện Câu 12: Quan điểm HCM về mục tiêu, động lực của CNXH ở VN * Mục tiêu của CNXH: - Mục tiêu chung của CNXH Là độc lập, tự do cho dân tộc hạnh phúc cho nhân dân, đó là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành Cũng là lúc người cho rằng mục đích của CNXH là không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân trước hết là nhân dân lao động. CNXH là làm sao cho nhân dân đủ ăn, đủ mặc, ngày càng sung sướng, ai nấy đều được đi học, ốm đau có thuốc, già không lao động thì nghỉ… Tóm lại, xã hội ngày càng tiến, vật chất càng tăng, tinh thần càng tốt - Mục tiêu cụ thể của CNXH: + Mục tiêu chính trị: chế độ chính trị do nhân dân lao động làm chủ, NN là của dân, do dân, vì dân. + Mục tiêu kinh tế: là nền kinh tế XHCN với công nông nghiệp hiện đại, khoa học kĩ thuật tiên tiến, cách bóc lột theo CNTB được dần xóa bỏ, đời sống của nhân dân ngày càng được cải thiện. + Mục tiêu văn hóa xã hội: Xóa bỏ nạn mù chữ, xây dựng, phát triển giáo dục nâng cao dân trí, xây dựng phát triển văn hóa nghệ thuật, thực hiện nếp sống mới, bài trừ mê tín dị đoan. Trước những mục tiêu trên Người đặt nhiệm vụ CM XHCN là đào tạo con người vì mục tiêu cao nhất, động lực quyết định nhất trong công cuộc xây dựng chính là con người… * Động lực của CNXH Động lực của CNXH biểu hiện ở các phương diện: vật chất và tinh thần, nội sinh và ngoại sinh nhưng động lực quan trọng nhất và quyết định nhất là con người; là nhân dân lao động, nòng cốt là công – nông- trí thức. Động lực quan trọng nhất là con người. Người nhận thấy ở động lực này có sự kết hợp giữa cá nhân với xã hội và chỉ trong XHCN thì lợi ích của con người là được coi trọng nhất. Động lực kinh tế được HCM coi trọng: bao gồm phát triển kinh tế, sản xuất, kinh doanh, giải phóng mọi năng lực sản xuất, làm cho mọi người, mọi nhà trở nên giàu có… Động lực văn hóa khoa học, giáo dục là những động lực tinh thần không thể thiếu của CNXH. Động lực bên ngoài là phải kết hợp được với sức mạnh của thời đại, tăng cường đoàn kết quốc tế, CN yêu nước gắn liền với chủ nghĩa quốc tế của GCCN, sử dụng tốt thành quả khoa học- kĩ thuật thế giới.. Trong các yếu tố ngoại lực và nội lực, yếu tố nội lực đóng vai trò quyết định. Câu 13: Thực chất, nhiệm vụ lịch sử trong thời kỳ quá độ lên CNXH * Thực chất: - Đó là quá trình cải biến nền SX lạc hậu thành nền SX tiên tiến, hiện đại - Đó là cuộc đấu tranh giai cấp gay go, phức tạp trên mọi lĩnh vực trong điều kiện mới. * Nhiệm vụ: - Xây dựng cơ sở vật chaatsv à kỹ thuật cho CNXH, xây dựng các tiền đề về kinh tế, chính trị, văn hóa, tư tưởng cho CNXH. - Cải tạo XH cũ, xây dựng XH mới, kết hợp cải tạo và xây dựng, trong đó lấy xây dựng làm trọng tâm, làm nội dung cốt yếu nhất, chủ chốt, lâu dài. * Bước vào thời kì quá độ, HCM lưu ý: - Đây là thời kỳ quá độ khó khăn, phức tạp. Thực sự là cuộc CM toàn diện làm đảo lộn mọi mặt của đời sống XH. - Đây là công việc mới mẻ nên phải vừa làm vừa học, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, không chủ quan nóng vội. - Phải luôn cảnh giác chống lại âm mưu cản trở, chống phá các thế lực thù địch trong và ngoài nước. - Phải xác định đúng bước đi và hình thức phù hợp cho sát với tình hình thực tế. Câu 14 : Quan điểm của HCM về nội dung xây dựng CNXH ở nước ta trong thời kì quá độ Công cuộc xây dựng CNXH ở nước ta là một sự nghiệp CM mang tính toàn diện + Trong lĩnh vực chính trị: Nội dung quan trọng nhất là giữ vững và phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng. Đảng phải luôn tự đổi mới và tự điều chỉnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu có hình thức tổ chức phù hợp để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới. Củng cố và mở rộng mặt trận dân tộc thống nhất, nòng cốt là liên minh công nông và tri thức do ĐCS lãnh đạo +Trong lĩnh vực kinh tế: Bao gồm các mặt: Lực lượng SX, quan hệ SX, cơ chế quản lí kinh tế Cơ cấu nông công nghiệp, lấy NN làm mặt trận hàng đầu, củng cố hệ thống thương nghiệp làm cầu nối tốt các ngành SX XH, thỏa mãn nhu cầu thiết yếu của nhân dân Kinh tế vùng lãnh thổ thì yêu cầu phát triển đồng đều giữa kinh tế đô thị và kinh tế nông thôn đặc biệt ở các vùng núi, hải đạo tạo điều kiện không ngừng cải thiện nâng cao đời sống của đồng bào, vừa đảm bảo an ninh quốc phòng cho đất nước. Chủ trương phát triển cơ cấu kinh tế nhiều thành phần trong suốt thời kì quá độ lên CNXH. + Trong lĩnh vực văn hóa- xã hội Nhấn mạnh đến vấn đề xây dựng con người mới, đề cao vai trò của văn hóa, giáo dục, khoa học kĩ thuật trong XH XHCN. Nâng cao dân trí, đào tạo và sử dụng nhân tài, khẳng định vai trò to lớn của văn hóa trong đời sống XH. Câu 15: Nêu nguyên tắc, phương châm, bước đi và biện pháp của xây dựng XHCN ở nước ta. a. Nguyên tắc và phương châm * Nguyên tắc - Quán triệt các nguyên lý cơ bản của CN Mác leenin, học tập kinh nghiệm của các nước anh em, nhưng không sao chép, giáo điều, máy móc - Xây dựng CNXH phải xuất phát từ điều kiện thực tế đặc điểm dân tộc, nhu cầu và khả năng thực tế của nhân dân. * Phương châm - Xây dựng CNXH phải dần dần, thận trọng từng bước, nêu cao tinh thần độc lập, tự chủ, sáng tạo, chống giáo điều, phải suy nghĩ để tìm ra cách làm phù hợp. - Tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên CNXH nhưng không có nghĩa là làm bừa, làm ẩu, đốt cháy giai đoạn, chủ quan duy ý chí mà phải vững chắc phù hợp với thực tế. b. Bước đi và biện pháp * Bước đi - Dần dần, thận trọng từng bước, có bước ngắn, bước dài, tùy theo hoàn cảnh nhưng đi bước nào vững chắc bước đó, không chủ quan nóng vội. - Công nghiệp hóa CNXH là nhiệm vụ trọng tâm của cả thời kì quá độ. * Biện pháp HCM đã thực hiện một số biện pháp: - Cải tạo XH cũ, xây dựng XH mới, kết hợp cải tạo với xây dựng. -Kết hợp xây dựng và bảo vệ, tiến hành hai nhiệm vụ chiến lược ở hai miền khác nhau. - Xây dựng XNXH phải có kế hoạch, biện pháp, quyết tâm: “ kế hoạch một, biện pháp mười, quyết tâm phải hai mươi, ba mươi”/ - Xây dựng CNXH là sự nghiệp của dân, do dân và vì dân. CHƯƠNG IV: TT HCM VỀ ĐCS VN Câu 16: tư tưởng HCM về vai trò của ĐCSVN - HCM khẳng định: “ lực lượng của giai cấp công nhân là nhân dân lao động là rất to lớn, vô cùng vô tận. Nhưng lực lượng ấy cần được tổ chức và giác ngộ theo 1 đường lối thống nhất, đúng đắn của đảng”. - Muốn khỏi đi lạc phương hướng, quần chúng phải có đảng để nhận rõ tình hình đường lối, phương châm cho đúng. Phải có đảng để tổ chức và giáo dục nhân dân. CM thắng lợi rồi, quần chúng vẫn cần có đảng. - ĐCS ra đời, tồn tại và phát triển là phù hợp với quy luật phát triển của XHCN. Ngoài lợi ích của GCCN, nhân dân LĐ và dân tộc thì Đảng không có mục đích nào khác - ĐCSVN- nhân tố quyết định hàng đầu đưa CMVN đến thắng lợi và đã được thực tế chứng minh. Câu 17: tư tưởng HCM về bản chất của ĐCSVN - ĐCSVN là đảng của GCCN, đội tiên phong của GCCN mang bản chất của GCCN. - HCM đưa ra nhiều cách thể hiện vấn đề Đảng của ai như là: năm 1953 HCM viết: Đảng lao động là tổ chức cao nhất của giai cấp cần lao và đại biểu trung thành cho lợi ích của cả dân tộc… Đảng là của giai cấp LĐ mà cũng là đại biểu của toàn dân. Năm 1965 HCM cho rằng: Đảng ta xứng đáng là đội tiên phong, là bộ tham mưu của GCVS, của nhân dân lao động và của cả dân tộc… nhưng tóm lại: Bản chất giai cấp của đảng là mang bản chất của GCCN. Bản chất GCCN của Đảng dựa trên cơ sở thấy rõ sứ mệnh lịch sử của GCCNVN, số lượng ít nhưng có đầy đủ phẩm chất và năng lực lãnh đạo đất nước thực hiện mục tiêu của CM. Đảng ko những là đảng của GCCN mà là Đảng của nhân dân LĐ và của toàn dân tộc có ý nghĩa lớn đối với CMVN, Đảng là đại diện cho lợi ích của toàn dân tộc. Thành phần trong Đảng bao gồm công nhân, những người ưu tú trong GCCN, trí thức và các thành phần khác. Sức mạnh của Đảng ko chỉ bắt nguồn từ GCCN mà còn bắt nguồn từ các tầng lớp nhân dân lao động khác Câu 18:Nội dung công tác xây dựng ĐCSVN - Xây dựng Đảng về tư tưởng lý luận: Dựa vào lí luận CM và khoa học của CN Mác lê nin . theo hcm CN Mác lê nin trở thành cốt, trở thành nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động của ĐCSVN Lưu ý trong quá trình tiếp nhận và vận dụng CN Mác lênin + Việc học tập và nghiên cứu, tuyên truyền CN Mác leenin phỉa phù hợp với từng đối tượng. + Vận dụng phải phù hợp với hoàn cảnh. + Trong quá trình hoạt động Đảng phải chú ý học tập, kế thừa những kinh nghiệm tốt của các ĐCS khác đồng thời Đảng ta phải tổng kết kinh nghiệm của mình để bổ sung cho CN Mác lênin - Xây dựng Đảng về chính trị Xây dựng đường lối chính trị, bảo vệ chính trị, xây dựng và thực hiện kiên quyết, xây dựng và phát triển hệ tư tưởng chính trị, củng cố lập trường chính trị… Đảng thực hiện vai trò lãnh đạo chính trị của mình chủ yếu bằng việc đề ra cương lĩnh, đường lối chiến lược phương hướng phát triển kinh tế xã hội cũng như sách lược và quy định những mục tiêu phát triển của xã hội theo hướng lâu dài cũng như của từng giai đoạn. Vừa giáo dục đường lối, chính trị của Đảng, thông tin cho cán bộ, đảng viên để họ luôn kiên định lập trường, giữ vững bản chất chính trị trong mọi hoàn cảnh,.. đồng thời cảnh báo nguy cơ sai lầm về đường lối chính trị gây hậu quả nghiêm trọng cho tổ quốc… - xây dựng đảng về tổ chức, bộ máy, công tác cán bộ * hệ thống tổ chức của Đảng: hệ thống tổ chức của đảng từ trung ương đến cơ sở phải thật chặt chẽ, có tính kỷ luật cao. Sức mạnh của các tổ chức có liên quan chặt chẽ với nhau, mỗi cấp độ tổ chức có chức năng nhiệm vụ riêng. * Nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng: + tập trung dân chủ: là nguyên tắc cơ bản trong xây dựng Đảng… + tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách + thái độ và phương pháp tự phê bình và phê bình + kỷ luật nghiêm minh tự giác + đoàn kết thống nhất trong đảng * Cán bộ , công tác cán bộ của Đảng: HCM có hệ thống quan điểm về cán bộ và công tác cán bộ + cán bộ có vị trí rất quan trọng trong sự nghiệp CM, cán bộ là cái dây chuyền của bộ máy, là khâu trung gian nối đảng, nhà nước với nhân dân:mọi việc thành hay bại là do cán bộ tốt hay kém, người cán bộ phải đủ đức, đủ tài. + Chú ý khâu tuyển chọn, chính sách đối với cán bộ CHƯƠNG V: TT HCM VỀ ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC VÀ ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ Câu 19: vai trò của đại đoàn kết trong sự nghiệp CM a. Đại ĐKDT là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quyết định thành công của CM. - tư tưởng đại ĐKDT được hình thành trên cơ sở: + Truyền thống yêu nước- nhân nghĩa- đoàn kết của dân tộc + Quan điểm của CN Mác leenin về sức mạnh đoàn kết + Tổng kết kinh nghiệm thành công và thất bại của phong trào CMVN và Thế giới. - Đại ĐKDT là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, cơ bản, nhất quán, lâu dài, xuyên suốt tiến trình CM, là vấn đề sống còn, quyết định thành bại của CM. - Nhờ tư tưởng nhất quán và chính sách mặt trận đúng đắn, HCM đã xây dựng thành công khối đại ĐKDT, đưa CMVN giành được nhiều thắng lợi to lớn. - HCM đã khái quát nhiều luận điểm có tính chân lý về vai trò của khối đại đoàn kết. b. đại ĐKDT là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của Đảng và dân tộc ĐCSVN – lực lượng duy nhất lãnh đạo CMVN vì vậy đại ĐKDT phải được quán triệt từ chủ trương, đường lối tới hoạt động thực tiễn của Đảng - Đại ĐKDT còn là nhiệm vụ hàng đầu của mọi giai đoạn CM Trong từng giai đoạn lịch sử Đảng phải cụ thể hóa thành những mục tiêu, nhiệm vụ, phương pháp phù hợp để ĐTDT - Đại ĐKDT còn là nhiệm vụ hàng đầu của cả dân tộc vì CM là sự nghiệp của quần chúng, phải do quần chúng, vì quần chúng. Đảng phải có trách nhiệm thức tỉnh, tập hợp, hướng dẫn quần chúng đoàn kết để tạo thành sức mạnh tổng hợp. Câu 20: Nội dung của đại đoàn kết dân tộc - Đại ĐKDT là đoàn kết toàn dân: HCM khái niệm Dân, Nhân Dân được hiểu theo nghĩa rộng: vừa là mỗi con người VN cụ thể vừa là một tập hợp đông đảo quần chúng nhân dân, không phân biệt dân tộc, tín ngưỡng… đều là chủ thể của khối đại ĐKDT. Trong quá trình xây dựng khối đại ĐKDT phải đứng vững trên lập trường GCCN, giải phóng hài hòa mối quan hệ giai cấp và dân tộc không được bỏ sót một lực lượng nào… - Thực hiện đại đoàn kết toàn dân + Cần phải kế thừa truyền thống yêu nước- nhân nghĩa – đoàn kết của dân tộc: truyền thống được hình thành củng cố và phát triển trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước.. nó là cội nguồn sức mạnh vô địch để cả dân tộc chiến đấu và chiến thắng mọi thiên tai dịch họa làm cho đất nước trường tồn, bản sắc dân tộc được giữ vững. + Cần phải có lòng khoan dung độ lượng với con người: mỗi người đều có những ưu điểm và khuyết điểm, mặt tốt và mặt xấu,… vì vậy vì lợi ích CM cần có lòng khoan dung độ lượng, trân trọng cái phần thiện dù nhỏ nhất ở mỗi người để tập hợp quy tụ rộng rãi mọi lực lượng. Nó là sự tiếp nối và phát triển truyền thống nhân ái bao dung của dân tộc, từ chính mục tiêu của CM. + Cần phải có niềm tin vào nhân dân, yêu dân tin dân dựa vào dân: đấu tranh vì hạnh phúc của nhân dân là nguyên tắc tối cao, nó là sự tiếp nối truyền thống dân tộc “ nước lấy dân làm gốc”.. + Cần phải xây dựng nền tảng và lực lượng của khối đại ĐKDT Câu 21: Một số nguyên tắc cơ bản về xây dựng và hoạt động của Mặt trận dân tộc thống nhất. - Mặt trận dân tộc thống nhất phải được xây dựng trên nền tảng khối liên minh công-nông- trí thức, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Trong TT HCM, Mặt trận dân tộc thống nhất và liên minh công- nông luôn được Người xem xét trong mối quan hệ biện chứng giữa dân tộc và giai cấp. Mặt trận dân tộc thống nhất càng rộng rãi, sức mạnh của khối liên minh công-nông- trí thức càng được tăng cường, Mặt trận dân tộc thống nhất càng vững chắc, càng có sức mạnh mà không một kẻ thù nào có thể phá nổi. HCM còn cho rằng, sự lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận vừa là một tất yếu, vừa phải có điều kiện. Tính tất yếu thể hiện ở năng lực nắm bắt thực tiễn, phát hiện ra các quy luật khách quan của sự vận động lịch sử để vạch ra đường lối và phương pháp cách mạng phù hợp, lãnh đạo Mặt trận thực hiện thành công các nhiệm vụ cách mạng mà không một lực lượng nào, một tổ chức chính trị nào trong Mặt trận có thể làm được. Mục tiêu của Đảng là đấu tranh giải phóng dân tộc và giải phóng giai cấp, kết hợp độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội. Ngoài lợi ích của giai cấp và lợi ích của dân tộc, Đảng không có lợi ích nào khác. - Mặt trận dân tộc thống nhất phải hoạt động trên cơ sở đảm bảo lợi ích tối cao của dân tộc, quyền lợi cơ bản của các tầng lớp nhân dân. HCM kết tinh vào tiêu chí của nước VN DCCH là độc lập, tự do, hạnh phúc. Các tiêu chí này được Đảng và Chủ tịch HCM cụ thể hóa trong từng lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội… phù hợp với mọi tầng lớp, từng đối tượng trong mỗi thời kì lịch sử. - Mặt trận dân tộc thống nhất là khối đại đoàn kết chặt chẽ, lâu dài, đoàn kết thực sự, chân thành, thân ái giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. HCM nhấn mạnh phương châm “ cầu đồng tồn dị” – lấy cái chung để hạn chế cái riêng, cái khác biệt; mặt khác, Người nêu rõ: “ đoàn kết phải gắn với đấu tranh, đấu tranh để tăng cường đoàn kết. Câu 22: Sự cần thiết xây dựng đoàn kết quốc tế a. Thực hiện đoàn kết quốc tế nhằm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tạo sức mạnh tổng hợp cho CM - Đây là một trong những nội dung chủ yếu của TT HCM. Trong quá trình hoạt động cách mạng, HCM đã từng bước phát triển ra sức mạnh vĩ đại tiềm ẩn trong các trào lưu CM thế giới mà VN cần tranh thủ. - Là một trong những bài học kinh nghiệm của CMVN, CMVN chỉ có thể thành công và thành công đến nơi khi thực hiện đoàn kết chặt chẽ với phong trào CM thế giới. - Thực hiện đoàn kết quốc tế là để tập hợp lực lượng bên ngoài, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ và giúp đỡ của bạn bè quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để tạo nên sức mạnh tổng hợp cho CM - Đoàn kết quốc tế là một nhân tố thường xuyên, hết sức quan trọng giúp cho CMVN đi đến thắng lợi hoàn toàn. Vì vậy, thực hiện đại ĐKDT phải gắn liền với đoàn kết quốc tế, đại ĐKDT phải là cơ sở cho việc thực hiện đoàn kết quốc tế. - Đối tượng của đoàn kết quốc tế trong TT HCM bao gồm: + Phong trào giải phóng dân tộc + Phong trào CM của GCCN và Nhân dân lao động ở chính quốc và các nước tư bản nói chung + Liên Xô và các nước XHCN anh em + Phong trào dân tộc vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ XH + Đặc biệt phải quan tâm đến vấn đề đoàn kết với nhân dân Lào và Campuchia b. Thực hiện đoàn kết quốc tế nhằm góp phần cùng nhân dân thế giới thực hiện thắng lợi các mục tiêu CM - Nắm bắt chính xác đặc điểm và xu thế thời đại, HCM đã hoạt động không mệt mỏi để gắn CMVN với CM thế giới trong cuộc đấu tranh chống CNĐQ. - Theo HCM, đoàn kết quốc tế tức là kết hợp CN yêu nước với chủ nghĩa quốc tế vô sản, bởi lẽ chúng ta chiến đấu không chỉ vì độc lập dân tộc của dân tộc mình mà còn vì sự nghiệp chung của nhân loại, vì những mục tiêu của thời đại. - Muốn tăng cường đoàn kết quốc tế thì các ĐCS phải đấu tranh chống chủ nghĩa sô vanh, cơ hội, vị kỷ, phân biệt chủng tộc… Và phải được chủ nghĩa yêu nước chân chính kết hợp với chủ nghĩa quốc tế vô sản cho nhân dân. Chương VI : TT HCM VỀ DÂN CHỦ VÀ XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC CỦA DÂN, DO DÂN, VÌ DÂN Câu 23: Quan điểm HCM về xây dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân 1. Xây dựng NN thể hiện quyền làm chủ của nhân dân a. NN của dân -Đó là NN mà ở đó dân phải làm chủ, mọi quyền lợi trong NN và xã hội đều thuộc về nhân dân. + Những việc quan hệ đến vận mệnh quốc gia đều do nhân dân phán quyết ( được thể hiện trong các ban Hiến pháp 1946 và 1959) + Nhân dân có quyền kiểm soát nhà nước, bầu ra các đại biểu và có quyền bãi miễn các đại biểu quốc hội, đại biểu hội đồng nhân dân nếu các đại biểu không xứng đáng. + Người dân được hưởng mọi quyền dân chủ, có quyền làm chủ về chính trị, kinh tế, xã hội, có quyền làm bất kỳ các gì mà pháp luật không cấm + Nhà nước có trách nhiệm bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân bằng các thiết chế dân chủ, phải xác định và thực hiện được trách nhiệm của cử tri và đại biểu do cử tri bầu ra, cử tri và đại biểu cử tri phải có mối quan hệ chặt chẽ. + Dân là chủ thì dân phải có nghĩa vụ tuân theo pháp luật và phải có ý thức làm chủ. b. NN do dân - Là NN do dân lập nên, do dân ủng hộ và dân làm chủ NN là lực lượng xây dựng, bảo vệ và quyết định sự mạnh yếu của nhà nước - Quyền của dân tham gia xây dụng và quản lý nhà nước được thể hiện: + Toàn bộ công dân có quyền bầu ra Quốc hội. + Quốc hội bầu ra chủ tịch nước và chính phủ + Chính phủ là cơ quan hành chính cao nhất của NN, thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội và chấp hành luật pháp. + Mọi công việc của NN trong việc quản lý xã hội đều thể hiện ý chí của dân ( thông qua Quốc hội) c. NN vì dân * Là NN chăm lo, phục vụ lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, phải lấy lợi ích chính đáng của nhân dân làm mục tiêu không có đặc quyền, đặc lợi, thực sự trong sạch, cần, kiệm, liêm, chính và mọi đường lối chính sách đều chỉ nhằm đưa lại quyền lợi của dân. - NN phải lo cho dân có ăn, có mặc, có chỗ ở, được học hành. - NN cần được hướng dẫn nhân dân: Tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, phân phối cho công bằng, NN phải biết kết hợp hài hòa các lợi ích. * Là NN có đội ngũ công chức trong sạch, không có các hiện tượng tiêu cực. 2. Quan điểm của HCM về sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của NN. a. Về bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước Vì: Một là, Nhà nước do ĐCS lãnh đạo. - ĐCS VN lãnh đạo Nhà nước giữ vững và tăng cường bản chất giải cấp công nhân - Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng phương thức thích hợp. Hai là, bản chất giai cấp của Nhà nước ta thể hiện ở tính định hướng XHCN của sự phát triển đất nước Ba là, bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta thể hiện ở nguyên tắc tổ chức và hoạt động cơ bản của nó là nguyên tắc tập trung dân chủ. b. Bản chất giai cấp công nhân thống nhất với tính nhân dân, tính dân tộc của Nhà nước - Nhà nước ta ra đời là kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ của rất nhiều thế hệ người VN. - Tính thống nhất còn biểu hiện ở chỗ Nhà nước ta bảo vệ lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích của dân tộc làm cơ bản - Trong thực tế, Nhà nước ta đã đứng ra làm nhiệm vụ của cả dân tộc giao phó, đã lãnh đạo nhân dân tiến hành các cuộc kháng chiến để bảo vệ nền độc lập, tự do của Tổ quốc, xây dựng 1 nước VN hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần tích cực vào sự phát triển tiến bộ của thế giới. 3. Xây dựng NN có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ. a. Xây dựng một NN hợp pháp, hợp hiến. - Là NN xây dựng trên nguyên tắc phổ thông đầu phiếu, dựa trên kết quả của tổng tuyển cử. - Có NN hợp pháp thì mới có cơ sở pháp lý để làm việc với quân đồng minh, mới có quan hệ quốc tế bình đẳng, mới có được một cơ chế quyền lực hợp pháp để điều hành đất nước. - Ngày 6-1-1946 cuộc tổng tuyển cử đầu tiên được tiến hành. Ngày 2-3-1946 tại phiên họp đầu tiên của Quốc hội khóa I HCM được bầu làm Chủ tịch chính phủ liên hiệp đầu tiên. b.Hoạt động quản lý NN bằng Hiến pháp, pháp luật và chú trọng đưa pháp luật vào cuộc sống. -NN phải chú trọng xây dựng hệ thống pháp luật, quan trọng nhất là Hiến pháp. - Phải đưa pháp luật vào đời sống một cách sâu rộng, có hiệu quả, phải làm tốt công tác giáo dục, nâng cao dân trí cho nhân dân. - Người thực thi luật pháp phải thật sự công tâm và nghiêm minh. c. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đủ đức và tài - HCM đã đưa ra các yêu cầu về xây dựng đội ngũ cán bộ + Một là, tuyệt đối trung thành với CM. + Hai là, hăng hái, thành thạo công việc, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ. + Ba là, phải có mối quan hệ mật thiết với nhân dân. + Bốn là, những người dám phụ trách, dám quyết đoán, dám chịu trách nhiệm: “ thắng không kiêu, bại không nản”. + Năm là, thường xuyên tự phê bình, phê bình, có ý thức và hành động 4. Xây dựng NN trong sạch, vững mạnh, hoạt động có hiệu quả a. Đề phòng và khắc phục những tiêu cực trong hoạt động của Nhà nước - Đặc quyền, đặc lợi - Tham ô, lãng phí, quan liêu. - “ tư túng’’, “ chia rẽ”, “ kiêu ngạo”. b. Tăng cường tính nghiêm minh của pháp luật đi đôi với đẩy mạnh giáo dục đạo đức CM Câu 24. Kết luận a. Nhà nước bảo đảm quyền làm chủ thật sự của nhân dân Trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội Quyền làm chủ phải được thể chế hóa bằng Hiến pháp và pháp luật. Cần chú ý đến việc bảo đảm cho mọi người được bình đẳng trước pháp luật, xử phạt nghiêm minh mọi hành động vi phạm pháp luật, bất kể sự vi phạm đó do tập thể hay cá nhân nào gây ra. b. Kiện toàn bộ máy hành chính nhà nước Phải đẩy mạnh cải cách hành chính theo hướng dân chủ, trong sạch, vững mạnh, phục vụ đắc lực và có hiệu quả đối với nhân dân. Đề cao trách nhiệm cá nhân trong việc giải quyết các khiếu kiện của công dân theo đúng những quy định của pháp luật; tiêu chuẩn hóa cũng như sáp xếp lại đội ngũ công chức, xây dựng một đội ngũ cán bộ, công chức vừa có đức, vừa có tài, tinh thông, chuyên môn, nghiệp vụ. c. Tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước Lãnh đạo Nhà nước thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng và phát huy vai trò quản lý của Nhà nước: lãnh đạo bằng đường lối, bằng tổ chức, bộ máy của Đảng trong các cơ quan nhà nước, bằng vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ đảng viên hoạt động trong bộ máy nhà nước, bằng công tác kiểm tra, Đảng không làm thay công việc quản lý của Nhà nước. CHƯƠNG VII: TT HCM VỀ VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC VÀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI Câu 25: Khái niệm văn hóa theo TT HCM a. Định nghĩa Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn hóa, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn,ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”. b. Quan điểm về xây dựng một nền văn hóa mới Năm điểm lớn định hướng: - Xây dựng tâm lý: tinh thần độc lập tự cường - Xây dựng luân lý: biết hy sinh mình, làm lợi cho quần chúng. - Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp có liên quan đến phúc lợi của nhân dân trong XH. - Xây dựng chính trị, dân quyền - Xây dựng kinh tế. Câu 26: Nội dung cơ bản của TTHCM về đạo đức a. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức - Đạo đức là cái gốc của người cách mạng Người nói: Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người CM phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tại giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân.” Người cho rằng, làm CM là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề Đạo đức trong hành động, lấy hiệu quả thực tế làm thước đo, HCM luôn đặt đạo đức bên cạnh tài năng, gắn đức với tài, lời nói đi đôi với hành động và hiệu quả trên thực tế. Đức là gốc của tài; hồng là gốc của chuyên; phẩm chất là gốc của năng lực. Tài là thể hiện cụ thể của đức trong hiệu quả hành động. - Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của CNXH Theo HCM, sức hấp dẫn của CNXH chưa phải là ở lý tưởng cao xa, ở mức sống vật chất dồi dào, ở tư tưởng được tự do giải phóng, mà trước hết là ở những giá trị đạo đức cao đẹp, ở phẩm chất của những người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương sống và hành động của mình, chiến đấu cho lý tưởng đó trở thành hiện thực. Phong trào cộng sản công nhân quốc tế trở thành lực lượng quyết định vận mệnh của loài người không chỉ do chiến lược và sách lược thiên tài của CM VS, mà còn do những phẩm chất đạo đức cao quý làm cho CN cộng sản trở thành một sức mạnh vô địch. b. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức CM - Trung với nước, hiếu với dân + Trung với nước thì phải tuyệt đối trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, suốt đời phấn đấu cho CM, luôn đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của CM lên trên hết + Hiếu với dân thì phải thật sự là đầy tớ trung thành của nhân dân, phải lấy dân làm gốc, phải tin dân, thương dân có trách nhiệm với dân. - Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư Đây là những phẩm chất đạo đức gắn liền với hoạt động hàng ngày của con người + Cần là cần cù, siêng năng, không lười nhác, ỷ lại. Lao động có kế hoạch, hiệu quả, chất lượng với tinh thần tự giác, tự lực + Kiệm là tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc… của dân, của nước và của bản thân. Không xa xỉ, không hoang phí, không phô trương hình thức, không chè chén lu bù… + Liêm là luôn tôn trọng của công và của dân, phải trong sạch, không tham lam tiền của, địa vị, danh tiếng. Chỉ nên có 1 thứ ham, đó là: ham học, ham làm, ham tiến bộ. + Chính là thẳng thắn, đúng đắn + Chí công vô tư là công bằng, không thiên tư, thiên vị, việc gì cũng không nghĩ đến bản thân trước, chỉ biết vì Đảng, vì dân tộc => Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư có quan hệ chặt chẽ với nhau. Cần, kiệm, liêm, chính sẽ dẫn đến chí công vô tư và ngược lại, khi đã thực sự chí công vô tư thì sẽ thực hiện được cần, kiệm, liêm, chính * Thương yêu con người, sống có tình nghĩa - Đây là một trong những phẩm chất cao đẹp nhất của con người, không có tình yêu thương con người thì không thể làm CM được. - HCM yêu thương những người cùng khổ, những người lao động bị áp bức. Yêu mến quý trọng đồng bào, đồng chí, anh em, bạn bè. Đồng thời phải nghiêm khắc với bản thân mình và độ lượng, rộng rãi với mọi người. - Tình yêu thương con người của HCM không chung chung trừu tượng kiểu tôn giáo Yêu thương con người phải bằng hành động cụ thể: giải phóng cho con người, đem lại cơm no áo ấm cho mọi người. * Có tinh thần quốc tế trong sáng. Nội dung chủ nghĩa quốc tế trong TT HCM rất rộng lớn và sâu sắc. Đó là sự tôn trọng, hiểu biết, thương yêu và đoàn kết với giai cấp vô sản trên toàn thế giới, vwosi tất cả các dân tộc và nhân dân các nước… HCM chủ trương giúp bạn là tự giúp mình. Đoàn kết quốc tế là nhằm thực hiện những mục tiêu lớn của thời đại là hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, là hợp tác và hữu nghị theo tinh thần: bốn phương vô sản, bốn bể đều là anh em. c. Quan điểm về những nguyên tắc đạo đức mới - Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức: Nói đi đôi với làm là đặc trưng bản chất của tư tưởng đạo đức HCM- đạo đức CM. Nói đi đôi với làm đối lập hoàn toàn với thói đạo đức giả của giai cấp bóc lột, nói một đằng làm một nẻo, thậm chí nói mà không làm. Nêu gương về đạo đức là một nét đẹp của truyền thống văn hóa phương Đông. Nói đi đôi với làm phải gắn liền với nêu gương đạo đức. HCM cho rằng, hơn bất cứ một lĩnh vực nào khác, trong việc xây dựng một nền đạo đức mới, đạo đức CM phải đặc biệt chú trọng “ đạo làm gương”. - Xây đi đôi với chống Để xây dựng một nền đạo đức mới, cần phải kết hợp chặt chẽ giữa xây và chống. Trong đời sống hằng ngày, những hiện tượng tốt- xấu, đúng- sai, cái đạo đức và vô đạo thường đan xen nhau, đối chọi nhau thông qua hành vi của những con người khác nhau, thậm chí trong mỗi con người. Xây phải đi đôi với chống, với việc loại bỏ cái sai, cái xấu, cái vô đạo đức trong đời sống hàng ngày. HCM cho rằng, trên con đường đi tới tiến bộ và CM, đạo đức mới chỉ có thể được xây dựng thành công trên cơ sở kiên trì mục tiêu chống CN đế quốc, chống những thói quen, tập quán lạc hậu và loại trừ chủ nghĩa cá nhân - Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời. Đạo đức CM là đạo đức dấn thân, đạo đức trong hành động vì độc lập tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân. Chỉ có trong hành động, đạo đức CM mới bộc lộ rõ những giá trị của mình. Câu 27: Nội dung học tập theo tấm gương đạo đức HCM - Thực trạng đạo đức lối sống trong sv hiện nay Đã có một bộ phận sv phai nhạt niềm tin, lý tưởng, mấy phương hướng phấn đấu, ko có chí lập thân, lập nghiệp; chạy theo lối sống thực dụng, sống thử, sống dựa dẫm, thiếu trách nhiệm, thờ ơ với gia đình và XH… - Học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM HCM ko chỉ là một nhà đạo đức học lỗi lạc mà còn là một tấm gương đạo đức vô song Nội dung cơ bản: Một là, học trung với nước, hiếu với dân, suốt đời đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người. Chủ tịch HCM là con người VN đẹp nhất và là một trong những con người đẹp nhất của thời đại Tấm gương vì nước, vì dân, suốt đời đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng XH, giải phóng con người của HCM đã được nhân dân thế giới và bạn bè quốc tế thừa nhận và kính phục. Hai là, học cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đời riêng trong sáng, nếp sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường. Suốt đời Người sống trong sạch, thực hành cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, luôn vì nước vì dân, vì con người, không gợn chút riêng tư. Là lãnh tụ CM, HCM luôn coi khinh sự xa hoa, không ưa chuộng những nghi thức trang trọng cầu kì, suốt đời giữ một nếp sống thanh bạch, tao nhã, giản dị, khiêm tốn, khắc khổ, cần lao và tranh đấu để mưu cầu hạnh phúc cho dân Ba là, học đức tin tuyệt đối vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng nhân dân và hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân; luôn nhân ái, vị tha, khoa dung và nhân hậu với con người HCM có tình thương bao la đối với con người. Tình thương đó gắn liền với niềm tin tuyệt đối vào sức mạnh và trí tuệ của nhân dân Với tình thương yêu bao la, HCM dành tất cả, chia sẻ với mỗi người những nỗi đau riêng.Người nói, “ mỗi người, mỗi gia đình đều có một nỗi đau khổ riêng và gộp cả những nỗi đau khổ riêng của mỗi người, mỗi gia đình lại thì thành nỗi đau khổ của tôi” Lòng nhân ái, khoan dung, nhân hậu của HCM bắt nguồn từ đại nghĩa của dân tộc, nên có sức mạnh và sự cảm hóa to lớn trong việc xây dựng và tái tạo lương tri. Ở HCM, thương người là một tình cảm lớn. Bốn là, học tấm gương về ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, quyết tâm vượt qua mọi thử thách, gian nguy để đạt được mục đích cuộc sống. Cuộc đời CM của HCM là một chuỗi những năm tháng vô cùng gian khổ. Song, nhờ ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, HCM đã bình tĩnh, kiên cường, chủ động vượt qua mọi thử thách, gian nguy, kiên trì mục đích cuộc sống, bảo vệ chân lý, giữ vững quan điểm của mình. Người làm thơ để tự răn: “ Muốn nên sự nghiệp lớn, Tinh thần càng phải cao” Dũng cảm, quyết tâm, bền bỉ, bất khuất là những đặc trưng trong nhân cách HCM Câu 28: TT HCM về xây dựng con người mới 1. Quan niệm của HCM về con người a. Con người được nhìn nhận như một chỉnh thể - HCM xem xét con người về tâm lực, thể lực và các hoạt động của nó. Con người luôn có xu hướng vươn lên cái Chân- Thiện- Mỹ, mặc dù “ có thế này, thế khác”. - HCM xem xét con người trong sự thống nhất của hai mặt đối lập b. Con người cụ thể, lịch sử. HCM cũng dùng khái niệm “con người” theo nghĩa rộng trong một số trường hợp, nhưng đặt trong 1 bối cảnh cụ thể và một tư duy chung, còn phần lớn, Người xem xét con người trong các mối quan hệ XH, quan hệ giai cấp, theo giới tính, theo lứa tuổi, nghề nghiệp, trong khối thống nhất của cộng đồng dân tộc và quan hệ quốc tế. c. Bản chất con người mang tính XH. - Để sinh tồn, con người phải lao động SX. - Con người là sản phẩm của XH. 2.Quan điểm của HCM về vai trò của con người và chiến lược “ trồng người” a. Quan điểm của HCM về vai trò của con người - Con người là vốn quý nhất, nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp CM - “ Vô luận việc gì, đều do người làm ra, và từ nhỏ đến to, từ gần đến xa, đều thế cả”. - Nhân dân là người sáng tạo ra mọi giá trị vật chất và tinh thần, họ là những người tài năng, trí tuệ và sáng tạo. Vì vậy, nhân dân là yếu tố quyết định thành công của CM. * Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của CM, phải coi trọng, chăm sóc, phát huy nhân tố con người - Con người là mục tiêu của CM + Khi đất nước còn nô lệ thì mục tiêu của CM trước hết là giải phóng dân tộc, giành độc lập dân tộc + Khi đã có chính quyền thì mục tiêu cảu CM phải hướng vào việc giải quyết vấn đề ăn, ở, mặc, đi lại cho nhân dân. + Con người là mục tiêu của CM nên mọi chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng đều phải vì lợi ích chính đáng của con người. - Con người là động lực của CM + Theo HCM, động lực của CM là toàn thể dân tộc, là cả dân tộc, nhưng trước hết là giai cấp công nhân và nông dân. + Không phải mọi con người đều trở thành động lực, mà phải là những con người được giác ngộ, có trí tuệ và bản lĩnh, có văn hóa và đạo đức. Con người chỉ là động lực khi được hoạt động có tổ chức, có lãnh đạo. Vì vậy, cần có sự lãnh đạo của Đảng. + Giữa con người mục tiêu và con người động lực có mối quan hệ biện chứng với nhau. + Phải kiên quyết khắc phục kịp thời các phản động lực trong con người và tổ chức- đó chính là chủ nghĩa cá nhân, vì từ chủ nghĩa cá nhân sẽ sinh ra nhiều thứ bệnh khác… b. Quan điểm của HCM về chiến lược “ trồng người”. - Trồng người là yêu cầu khách quan, vừa cấp bách, vừa lâu dài của CM HCM nói: “ Muốn xây dựng CNXH trước hết cần có những con người CNXH”, nghĩa là: + Ngay từ đầu phải đặt ra nhiệm vụ xây dựng con người có phẩm chất cơ bản, tiêu biểu cho con người mới XHCN để làm gương lôi cuốn XH. Công việc này là lâu dài. + Mỗi bước xây dựng con người như vậy là một nấc thang xây dựng CNXH. Đây là mối quan hệ biện chứng giữa “ xây dựng CNXH” và “ con người XHCN”. + Con người XHCN có 2 mặt gắn bó chặt chẽ với nhau: Một là, kế thừa những giá trị tốt đẹp của con người truyền thống Hai là, hình thành những phẩm chất mới như có tư tưởng, đạo đức XHCN, có trí tuệ và bản lĩnh để làm chủ, có tác phong XHCN, có lòng nhân ái, vị tha, độ lượng. - Chiến lược “trồng người” là một trọng tâm, một bộ phận hợp thành của chiến lược phát triển kinh tế- xã hội Theo HCM, con người phải được đặt vào vị trí trung tâm của sự phát triển, nó vừa nằm trong chiến lược phát triển kinh tế- xã hội của đất nước, vừa nằm trong chiến lược giáo dục, đào tạo. + Để thực hiện chiến lược “ trồng người” có nhiều biện pháp nhưng giáo dục đào tạo là biện pháp quan trọng bậc nhất. + Nội dung giáo dục phải toàn diện cả đức- trí- thể - mỹ lí tưởng, tình cảm CM, lối sống XHCN. + Phương châm giáo dục là phải kết hợp giữa nhận thức với hành động, lời nói với việc làm + Trồng người là công việc trăm năm, không được nóng vội, cũng không phải tùy tiện có ý nghĩa thường trực, bền bỉ trong suốt cuộc đời mỗi con người, trong suốt thời kì quá độ lên CNXH ---------- THE END ----------- Ngày soạn 22/10 ngày hoàn thành 26/10/2010