Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Chào mừng quý thầy cô giáo và các em học sinh!Trường THCS Vừ Thị Sỏu TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)Ngữ Văn 9Kiểm tra bài cũ:- Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích? Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích là trình bày những nhận xét đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể. Tuần 24 - Tiết 119:Ví dụ: (SGK/ 64, 65)Đề 1: Suy nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở “ Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ.Đề 2: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn “ Làng” của Kim Lân.Đề 3: Suy nghĩ về thân phận Thúy Kiều trong đoạn trích “Mã Giám Sinh mua Kiều”.Đề 4: Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn “ Chiếc lược ngà ” của Nguyễn Quang Sáng.Đề 1: Suy nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở “ Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ.Đề 2: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn “ Làng” của Kim Lân.Đề 3: Suy nghĩ về thân phận Thúy Kiều trong đoạn trích “Mã Giám Sinh mua Kiều”.Đề 4: Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn “ Chiếc lược ngà ” của Nguyễn Quang Sáng. Vấn đề nghị luận TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)I. Bài học:1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.a) Đề bài:a) Đề bài:Đề 1: Suy nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ.Đề 2: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân. Đề 3: Suy nghĩ về thân phận Thuý Kiều trong đoạn trich Mã Giám Sinh mua Kiều của Nguyễn Du.Đề 4: Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.b) Nhận xét:Các từ Suy nghĩ, Phân tích đòi hỏi phải làm khác nhau như thế nào?Suy nghĩ: xuất phát từ sự cảm thụ, hiểu của mình để nhận xét, đánh giá tác phẩm.- Phân tích: Xuất phát từ cốt truyện nhân vật để lập luận và sau đó nhận xét đánh giá tác phẩm. TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)I. Bài học:1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.a) Đề bài:a) Đề bài:Đề 1: Suy nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ.Đề 2: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân. Đề 3: Suy nghĩ về thân phận Thuý Kiều trong đoạn trich Mã Giám Sinh mua Kiều của Nguyễn Du.Đề 4: Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.b) Nhận xét:Vậy nghị luận về tác phẩm truyện là bàn về vấn đề gì?c) Ghi nhớ 1: Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích có thể bàn về chủ đề, nhân vật cốt truyện, nghệ thuật của truyện.b. Nhận xétĐềVấn đề nghị luậnYêu cầu nghị luận1Nghị luận về toàn bộ tác phẩm ( giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật).Có mệnh đề 2Nghị luận một giá trị nội dung của truyện ( giá trị nhân đạo).Có mệnh đề3Nghị luận một nhân vật trong truyện.Có mệnh đề4Nghị luận về cốt truyện.Có mệnh đề5Nghị luận một chi tiết nghệ thuật Không có mệnh đề6Nghị luận về chủ đề của truyện.Không có mệnh đềCách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện( hoặc đoạn trích)Tiết 118c. Kết luận* Có 2 kiểu đềĐề có mệnh đềYêu cầu nghị luận Nội dung nghị luậnKhông có mệnh đề.Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện( hoặc đoạn trích)Tiết 118*Nội dung nghị luậnNghị luận về toàn bộ tác phẩm ( giá trị ND và NT).Nghị luận một giá trị nội dung của truyện.Nghị luận một nhân vật trong truyệnNghị luận về cốt truyện.Nghị luận về một chi tiết nghệ thuật.Nghị luận về một chủ đề của truyệnNội dung nghị luận TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)I. Bài học:1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.a) Đề bài:b) Nhận xét:c) Ghi nhớ 1: Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích có thể bàn về chủ đề, nhân vật cốt truyện, nghệ thuật của truyện.2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.a) Đề bài: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn làng của Kim Lân. *) Tìm hiểu đề, tìm ý.*) Tìm hiểu đề:Đề thuộc loại nghị luận về vấn đề gì? Yêu cầu nghị luận? Để làm được đề bài này phải dựa vào đâu?*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.Thể loại: Nghị luận về tác phẩm truyện.Đối tượng: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai.- Nội dung: Truyện ngắn Làng của Kim Lân.*) Tìm ý: TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)I. Bài học:1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.a) Đề bài:b) Nhận xét:c) Ghi nhớ 1: Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích có thể bàn về chủ đề, nhân vật cốt truyện, nghệ thuật của truyện.2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.a) Đề bài: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn làng của Kim Lân. *) Tìm hiểu đề, tìm ý.*) Tìm hiểu đề:*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.Thể loại: Nghị luận về tác phẩm truyện.Đối tượng: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai.- Nội dung: Truyện ngắn Làng của Kim Lân.*) Tìm ý:Cái gì là nét nổi bật nhất ở nhân vật ông Hai? Tình yêu làng, yêu nước bộc lộ trong tình huống nào? Tình yêu ấy có đặc điểm gì ở hoàn cảnh cụ thể?b. Tìm ýPhẩm chất nổi bật: Tình yêu làng hòa quyện gắn bó với lòng yêu nước.+ Chi tiết tản cư, nhớ làng.+ Theo dõi tin tức kháng chiến.+ Khi nghe tin làng theo giặc.+ Khi nghe tin cải chính.Các chi tiết nghệ thuật:+ Chọn tình huống tin đồn thất thiệt + Các chi tiết miêu tả nhân vật.+ Các hình thức trần thuật (đối thoại, độc thoại) TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)I. Bài học:1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.a) Đề bài:b) Nhận xét:c) Ghi nhớ 1:2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.a) Đề bài: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn làng của Kim Lân. *) Bước 1 Tìm hiểu đề, *) Tìm hiểu đề:*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.*) Tìm ý:* Bước 2: Lập dàn ý:*) Bước 2: Lập dàn ý: a) Mở bài: Giới thiệu tác phẩm nêu ý kiến đánh giá.b) Thân bài: Nêu luận điểm chính về nội dung và nghệ thuật.c) Kết bài: Nhận định, đánh giá chung về tác phẩmVậy nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích có bố cục như thế nào? Nội dung chính của từng phần?Ghi nhớ 2: Bố cục: 3 phần TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)I. Bài học:1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.a) Đề bài:b) Nhận xét:c) Ghi nhớ 1:2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.*) Bước 2: Lập dàn ý: Ghi nhớ 2: Bố cục: 3 phầnGhi nhớ 2: Bố cục: 3 phầnBài nghị luận về tác phẩm truyện gồm 3 phần:+ Mở bài: Giới thiệu tác phẩm ( tuỳ theo yêu cầu cụ thể của đề bài) và nêu ý kiến đánh giá sơ bộ của mình.+ Thân bài: Nêu các luận điểm chính về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm; có phân tích chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu và xác thực.+ Kết bài: Nêu nhận định đánh giá chung của mình về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.*) Bước 3: Viết bài: TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)I. Bài học:1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.a) Đề bài:b) Nhận xét:c) Ghi nhớ 1:2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.*) Bước 2: Lập dàn ý: Ghi nhớ 2: Bố cục: 3 phần*) Bước 3: Viết bài:a) Mở bài: *) Bước 3: Viết bài: Theo em có những cách nào khi làm phần mở bài? + Đi từ khái quát đến cụ thể.+ Nêu trực tiếp suy nghĩ của người viết.+ Diễn dịch ( suy diễn)+ Tương phản, đối lập.+ Tương đồng.Khi viết phần mở bài cần chú ý điều gì?Chú ý: - Giới thiệu ngắn gọn tác giả, tác phẩm, xuất xứ.Nêu được vấn đề mình sẽ phân tích.- Nêu cảm nhận của bản thân.b) Thân bài: TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)I. Bài học:1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.a) Đề bài:b) Nhận xét:c) Ghi nhớ 1:2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.*) Bước 2: Lập dàn ý: Ghi nhớ 2: Bố cục: 3 phần*) Bước 3: Viết bài:a) Mở bài: *) Bước 3: Viết bài: b) Thân bài:Khi triển khai đoạn văn thì luận điểm thường đứng ở vị trí nào?Luận điểmđầu đoạn  diễn dịch.cuôí đoạn  quy nạp. TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)I. Bài học:1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.a) Đề bài:b) Nhận xét:c) Ghi nhớ 1:2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.*) Bước 2: Lập dàn ý: Ghi nhớ 2: Bố cục: 3 phần*) Bước 3: Viết bài:a) Mở bài: *) Bước 3: Viết bài: b) Thân bài:Trong qúa trình triển khai luận điểm, luận cứ người viết cần chú ý điều gì?Yêu cầu giữa các đoạn trong phần thân bài với nhau và với phần mở bài là gì?Thân bài phải có sự liên kết với mở bài, các đoạn có sự liên kết mạch lạc, tự nhiên.*) Lưu ý: Trong qúa trình triển khai các luận điểm, luận cứ, cần thể hiện sự cảm thụ và ý kiến riêng của người viết về tác phẩm. - Chú ý cách lập luận, dẫn chứng, lí lẽ, liên kết, từ ngữ chuyển tiếp giữa các phần, các đoạn.c) Kết bài: TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)I. Bài học:1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.a) Đề bài:b) Nhận xét:c) Ghi nhớ 1:2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.*) Bước 2: Lập dàn ý: Ghi nhớ 2: Bố cục: 3 phần*) Bước 3: Viết bài:a) Mở bài: *) Bước 3: Viết bài: b) Thân bài:c) Kết bài:*)Kết bài: Liên kết với phần thân bàiHô ứng với mở bài.*) Bước 4: Đọc lại bài và sửa chữa.Từ việc tìm hiểu trên em rút ra cách làm bài nghị luận tác phẩm truyện hoặc đoạn trích? TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)I. Bài học:1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.a) Đề bài:b) Nhận xét:c) Ghi nhớ 1:2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.*) Bước 2: Lập dàn ý: Ghi nhớ 2: Bố cục: 3 phần*) Bước 3: Viết bài:a) Mở bài: II. Luyện tập.b) Thân bài:c) Kết bài:*) Bước 4: Đọc lại bài và sửa chữa.Đề bài: Suy nghĩ của em về truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao. Hãy viết phần mở bài và một đoạn của phần thân bài. TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)II. Luyện tập.Đề bài: Suy nghĩ của em về truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao. Hãy viết phần mở bài và một đoạn của phần thân bài.*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý. +) Tìm hiểu đề:Thể loại: Nghị luận về tác phẩm truyện.Nội dung: Truyện Lão Hạc của Nam Cao.+ Tìm ý:Tình thế lựa chọn nghiệt ngã của nhân vật Lão Hạc.Vẻ đẹp của nhân vật này có tấm lòng hi sinh cao quý nhân cách đáng kính.LUYỆN TẬP :Đề : Suy nghĩ của em về truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao . - Giới thiệu chung về Nam Cao và truyện ngắn “ Lão Hạc” . - Bức tranh nông thôn Việt nam và số phận người nông dân trước Cách mạng Tháng Tám. Nông thôn và cuộc sống người nông dân trước Cách mạng Tháng Tám là đề tài lớn của dòng văn học hiện thực. Nam Cao là cây bút xuất sắc có nhiều tác phẩm thành công ở đề tài này, tiêu biểu là truyện ngắn “ Lão Hạc”. Trong truyện ngắn này, bức tranh nông thôn và cuộc đời, số phận của người nông dân Việt Nam được tác giả khắc họa chân thực và sinh động . Lập dàn ý và viết hoàn chỉnh phần Mở bài cho đề bài trên ? Mở bài :Viết phần Mở bài : TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)II. Luyện tập.Đề bài: Suy nghĩ của em về truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao. Hãy viết phần mở bài và một đoạn phần thân bài.*) Bước 2: Lập dàn ý: + Mở bài: + Thân bài: 1) Tình thế lựa chọn nghiệt ngã của nhân vật Lão Hạc. - Giới thiệu hoàn cảnh gia đình của Lão Hạc. - Tình thế lựa chọn giữa cái sống và cái chết của Lão Hạc. 2) Vẻ đẹp của nhân vật Lão Hạc: - Giàu lòng yêu thương con người: con Vàng, con Trai. - Giàu lòng tự trọng. 3) Nghệ thuật kể chuyện sinh động của tác giả.+ Kết bài: Nhận định đánh giá chung về tác phẩm.Thành công của nhà văn TIẾT 119: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)II. Luyện tập.Đề bài: Suy nghĩ của em về truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao. Hãy viết phần mở bài và một đoạn phần thân bài.*) Bước 3: Viết bài *) Bước 4: (Kiểm tra), đọc lại và sửa chữa. Tuần 24 - Tiết 119:HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ :Bài cũ :- Xem lại lý thuyết và các bài tập .- Nắm nội dung Ghi nhớ SGK/68 . Bài mới : Tiết 120 : Luyện tập cách làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích): + Mục I : Chuẩn bị ở nhà : SGK / Tr.68 + Mục II: Dựa vào các câu hỏi gợi ý SGK/Tr.69 để xây dựng dàn ý .Đơn vị : Trường THCS Võ Thị SáuChúc quý thầy cô giáo và các em học sinh sức khỏe, hạnh phúc !