Bài giảng Quản trị học - Văn hóa tổ chức - Trần Nhật Minh

Văn hóa tổ chứcKhái niệmCác loại hìnhCác thành phầnTạo dựng và duy trì văn hóaThay đổi văn hóaTác động đến chức năng quản trịKhái niệmVăn hóa là cách mà những công việc được thực hiện trong tổ chức (Deal và Kennedy)Văn hóa tổ chức là tính cách, cách thức suy nghĩ và hành động trong tổ chức đó và được các thành viên mới học tập nếu họ muốn tồn tại và tiến bộ trong tổ chức (Hellriegel và Slogum)Khái niệmĐặc điểm:Là nhận thức chỉ tồn tại trong tập thể chứ không phải cá nhânĐược chia sẻ giữa các thành viênChức năng:Làm cho các thành viên thích ứng:với môi trường bên ngoàivới nội bộ tổ chứcĐiều chỉnh hành vi của các thành viên phù hợp với hành vi được chấp nhận trong tổ chứcThành phần của văn hóa tổ chứcVăn hóa tổ chứcNhững giá trị cốt lõiNhững chuẩn mựcNhững niềm tinNhững huyền thoạiNhững nghi thức tập thểNhững điều cấm kỵGiá trị cốt lõi phản ánh những giá trị liên quan đến công việc của một cộng đồng mà tổ chức đang hoạt độngChuẩn mực là những quy tắc không chính thức về những hành vi được chia sẻ và ràng buộc phải tuân thủNiềm tin là những điều mà người ta tin là đúng, là trung thực thường đền từ bên ngoài tổ chứcThành phần của văn hóa tổ chứcVăn hóa tổ chứcNhững giá trị cốt lõiNhững chuẩn mựcNhững niềm tinNhững huyền thoạiNhững nghi thức tập thểNhững điều cấm kỵHuyền thoại là những câu chuyện liên quan đến các sự kiện mang tính tiêu biểu, được hư cấu tạo thành những hình ảnh lý tưởngNghi thức tập thể là những hoạt động tinh thần của tập thể để tạo sự đồng tâm hiệp lực, tạo cho các thành viên cảm thấy họ là một bộ phận trong tổ chứcĐiều cấm kỵ là những điều ngăn cấm thành viên thực hiệnVăn hóa của tổ chức nào?Các loại hình văn hóa tổ chứcHướng vào cá tính nhà lãnh đạo/tập thể lãnh đạoHướng vào một hoạt động / nghề nghiệpHướng vào cách ứng xử cộng đồng / gia đìnhChân dung văn hóa tổ chứcChân dung văn hóa tổ chứcĐịnh hướng chi tiếtĐịnh hướng kết quảĐịnh hướng con ngườiĐịnh hướng nhómĐịnh hướng cạnh tranhĐịnh hướng ổn địnhSáng tạo, chấp nhận rủi roNhân viên phải thể hiện sự chính xác, phân tích và chú ý đến chi tiếtNhà quản lý tập trung vào kết quả hơn là quá trình tạo ra kết quả đóQuyết định quản lý có tính toán về tác động đến con người trong tổ chứcCông việc được tổ chức theo nhóm mà không theo từng cá nhânNhân viên cạnh tranh với nhau thay vì hợp tácCác quyết định và hành động của tổ chức nhằm giữ vững tính ổn địnhNhân viên được khuyến khích sáng tạo và chấp nhận rủi roOrganizational Culture Profile (OPC)là tập hợp những giá trị của văn hóa tổ chức giúp nhà quản trị xác định, đo lường và quản lý hiệu quả hơnCác giá trịTổ chức ATổ chức BĐịnh hướng chi tiếtCaoThấpĐịnh hướng kết quảThấpCaoĐịnh hướng con ngườiThấpCaoĐịnh hướng nhómThấpCaoCạnh tranhThấpCaoỔn địnhCaoThấpSáng tạo và chấp nhận rủi roThấpCaoVí dụ chân dung văn hóa tổ chứcVăn hóa tổ chức mạnhVăn hóa tổ chức mạnh:Khi những giá trị chính được gìn giữ và chia sẻ rộng rãiCó ảnh hưởng lớn đến các thành viênLợi ích:Tạo lập định ước bền vững của các thành viên với tổ chứcHỗ trợ tuyển dụng và xã hội hóa với các thành viên mớiNâng cao hiệu quả của tổ chức bằng việc giúp nhân viên thấm nhuần văn hóa và phát huy sáng kiến.Các yếu tố ảnh hưởng đến sức mạnh của văn hóa tổ chứcQuy mô tổ chức (Size of the organization)Tuổi của tổ chức (Age of the organization)Tỷ lệ nhân viên nghỉ việc(Rate of employee turnover)Sức mạnh của văn hóa ban đầu (Strength of the original culture)Sự thể hiện rõ ràng các giá trị văn hóa (Clarity of cultural values and beliefs)Tạo dựng và duy trì văn hóa tổ chứcTạo dựng văn hóa tổ chứcNgười sáng lập, người đứng đầu tổ chứcTầm nhìn và mục tiêuChỉ tiếp nhận những người có cùng suy nghĩ, cảm nhận cách thức họ làmTập quán, thông lệ của tổ chứcCác thức công việc được thực hiện trong tổ chứcHành vi của các nhà quản trị cấp caoVai trò kiểu mẫu, thúc đẩy, động viên cấp dưới tiếp nhận.Thực hiện quá trình xã hội hóa văn hóaDuy trì văn hóa tổ chứcVăn hóa tổ chức được duy trì qua một quá trình xã hội hóa, theo đó nhân viên học tập những giá trị và niềm tin của tổ chức:Tuyển dụng những nhân viên phù hợp với văn hóa tổ chức về giá trị, niềm tin, cách ứng xửKhuyến khích sự cởi mở tiếp nhận giá trị chuẩn mực của tổ chứcHuấn luyện để hiểu và nắm các nguyên tắc cốt lõi để điều chỉnh hành vi phù hợpHội nhập và từ bỏ những cái riêng để tiếp nhận những cái chung của tổ chứcCủng cố những niềm tin, tập quán của văn hóa tổ chứcGhi nhận và khích lệ những cá nhân thực hiện tốtThay đổi văn hóaKhi thay đổi văn hóa, tất cả các thành viên phải học tập tiếp thu những điều mới  phải có quá trình chuẩn bị lâu dài và kế hoạch chu đáoCần thực hiện quá trình định nghĩa lại nhận thức với các vấn đề cần thay đổi:Định nghĩa lại ngữ nghĩa mới một cách chính thứcMở rộng nhận thức để phong phú mô thức tinh thầnPhát triển những chuẩn mực mới để đánh giá nhằm tạo ra hành vi ứng xử mớiXây dựng mô thức tinh thần mới cho việc phát triển văn hóa mớiCác bước phản ứng với thay đổiSỐCSốc, ngỡ ngàng trước yêu cầu thay đổiHOÀI NGHIHoài nghi sự thay đổiHồi tưởng quá khứPHẢN ỨNGPhản ứng thụ động hơnĐã bắt đầu có ý kiến hưởng ứngCHẤP THUẬNHình thành nhận thức mớiTiếp nhận sự thay đổiGiảm thiểu chống đối thay đổiCác nhà quản trị cần phải làm gì?Hiểu mọi thay đổi đều có mất mátChấp nhận và dành thời gian để các thành viên thể hiện sự hoài nghi, sốc và sự không tin tưởngKhông để mọi người suy nghĩ là sự thay đổi mang tính áp đặtLàm cho mọi người ý thức về sự cần thiết phải thay đổiCùng các thành viên bàn bạc về nguồn gốc, các vấn đề liên quan của sự thay đổiKhông để tổ chức có thái độ thờ ơ với sự thay đổiHoạch địnhMức độ rủi ro được chấp nhận trong kế hoạchKế hoạch do cá nhân hay nhóm lậpMức độ nhà quản trị tham gia vào quá trình phân tích môi trườngTổ chứcMức độ tự chủ trong công việc của nhân viênCá nhân hay nhóm thực hiện nhiệm vụMức độ các nhà quản trị tương tác với nhauTác động đến chức năng quản trịĐiều khiển Mức độ quan tâm của cấp quản lý đến gia tăng sự hài lòng về công việc của nhân viênPhong cách lãnh đạo nào là phù hợpCó cần phải loại bỏ tất cả những bất đồng, cho dù là mang tính xây dựng?Kiểm traCó cần áp đặt kiểm soát từ bên ngoài hay để nhân viên tự kiểm soát hoạt động?Các tiêu chí quan trọng trong đánh giá kết quả công việcNhững hậu quả xảy ra khi một người hoạt động quá ngân sách?Tác động đến chức năng quản trị