Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin - Bài 5: Sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân - Bùi Văn Tuyển

BỘ MÔN NNLCB CỦA CNMLN,TTHCM Th.s. Bùi Văn Tuyển Email: buituyencn27@gmail.com SĐT: 0976.226.944 HỌC VIỆN THANH THIẾU NIÊN VIỆT NAM PHÂN VIỆN MIỀN NAM KHOA LÝ LUẬN & KHOA HỌC CƠ SỞ TP. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2015  BÀI 5: SỨ MỆNH LỊCH SỬ TOÀN THẾ GIỚI CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN     KẾT CẤU BÀI GIẢNG Giai cấp công nhân và điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân 2. Điều kiện chủ quan cơ bản để giai cấp công nhân thực hiện thành công sứ mệnh lịch sử toàn thế giới 3. Giai cấp công nhân Việt Nam trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với kinh tế trí thức       1. Giai cấp công nhân và điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân  1.1. Khái niệm về giai cấp công nhân  GIAI CẤP LÀ GÌ? GIAI CẤP CÔNG NHÂN LÀ GÌ? GIAI CẤP TRONG CÁC XH CỔ ĐẠI BẮT & MUA BÁN NÔ LỆ NÔ LỆ PHỤC DỊCH CHỦ NÔ GIAI CẤP GIAI CẤP TRONG CÁC XH THỜI TRUNG CỔ GIỚI QUÝ TỘC CHÂU ÂU GIAI CẤP GIAI CẤP TRONG XÃ HỘI CẬN - HIỆN ĐẠI GIAI CẤP TƯ SẢN CÔNG NHÂN LÀM THUÊ (VÔ SẢN) GIAI CẤP Tôi và các bạn được gọi là giai cấp hay tầng lớp? Tại sao? Đấu tranh giai cấp ĐẤU TRANH GIAI CẤP TRONG XH CHIẾM HỮU NÔ LỆ CUỘC KHỞI NGHĨA CỦA SPACTAQUYT Đấu tranh giai cấp KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN Ở TRUNG QUỐC KHỞI NGHĨA CỦA NÔNG NÔ ĐẤU TRANH GIAI CẤP TRONG XH PHONG KIẾN CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA CỦA NÔNG DÂN Đấu tranh giai cấp CUỘC ĐẤU TRANH CỦA GIAI CẤP TƯ SẢN CHỐNG LẠI GIAI CẤP PHONG KIẾN CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP (1789-1794) Đấu tranh giai cấp ĐẤU TRANH GIAI CẤP TRONG XH TƯ BẢN CÁC CUỘC ĐẤU TRANH DƯỚI NHIỀU HÌNH THỨC CỦA GCVS Ở CÁC NƯỚC TƯ BẢN VÀ THUỘC ĐỊA ĐÌNH CÔNG CÔNG XÃ PARI (1871) NGƯỜI CHÂU PHI CHỐNG THỰC DÂN ANH NGƯỜI VN ĐẤU TRANH GIÀNH QUYỀN ĐỘC LẬP 1.1. Khái niệm về giai cấp công nhân  GCCN là một tập đoàn xã hội ổn định, hình thành và phát triển cùng với quá trình hình thành và phát triển của nền SX công nghiệp hiện đại, với nhịp độ phát triển của LLSX có tính chất XHH ngày càng cao; là LLSX cơ bản và tiên tiến, trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào quá trình sản xuất, tái sản xuất ra của cải vật chất và cải tạo các quan hệ xã hội; là lực lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ CNTB lên CNXH Quan điểm của Mác – Ăngghen “Giai cấp Vô sản là giai cấp những công nhân làm thuê hiện đại, vì mất các tư liệu sản xuất của bản thân, nên buộc phải bán sức lao động của mình để sống” ( Tuyên ngôn của ĐCS- Mác-Ăngghen tuyển tập T1 Nxb St Hn 1980 tr540). 1.2. Quan niệm về giai cấp công nhân 1.2.1. Giai cấp công nhân trong chế độ tư bản chủ nghĩa Công nhân Anh đưa hiến chương đến Quốc hội.   Quang cảnh buổi lễ thành lập Quốc tế thứ nhất C.MÁC  1818-1883 Ba nhà lãnh tụ - đề ra và phát triển lý luận cho phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Ph. Ăngghen 1820-1895 V.I.Lenin (1870 - 1924 )  Dòng người đứng chờ phát khẩu phần ăn ở thành phố Louisville, bang Kentucky, năm 1937 .             Công nhân thất nghiệp biểu tình .                                                 GCCN ở các nước TBCN hiện nay:  Mang bản chất và những đặc điểm GCCN truyền thống Biểu hiện mới: Được trí tuệ hóa, gắn với cách mạng khoa học kỹ thuật; được trung lưu hóa Địa vị và đặc điểm không thay đổi Vừa là sản phẩm căn bản nhất, vừa là chủ thể trực tiếp nhất của nền SX hiện đại với những quy trình công nghệ mang tính công nghiệp có trình độ ngày càng cao 1950 1970 1998 2010 CN 290 tr 615 tr >800 tr > 1 tỷ Đặc điểm của GCCN Tổng CN thế giới Là GC LĐ SX vật chất là chủ yếu trong nền SX công nghiệp ngày càng hiện đại, XHH, QTH ngày càng cao, quyết định nhất đối với sự tồn tại và phát triển XH 92% CN Tổng LLLĐ ở Mỹ Tổng LLLĐ ở Pháp Tổng LLLĐ ở Anh Tổng LLLĐ ở Nhật 92,6% CN 91% CN 76% CN Có lợi ích cơ bản đối lập trực tiếp với lợi ích cơ bản của GCTS; thống nhất về cơ bản và lâu dài với lợi ích của nhân dân lao động và các dân tộc CĐ tư hữu, áp bức, bóc lột (m) Chính quyền và lãnh đạo xã hội Lợi ích cơ bản của GCTS Lợi ích cơ bản của GCCN duy trì giữ xoá giành Đặc điểm của GCCN - Có bản chất quốc tế và bản sắc dân tộc Có hệ tư tưởng là chủ nghĩa Mác- Lênin, phản ánh SMLS của GCCN, đồng thời dẫn dắt quá trình thực hiện SMLS đó; Có Đảng tiên phong là ĐCS GCCN trong CNTB ngày nay làm việc với những công nghệ mới.                                  1.2 . Quan niệm về giai cấp công nhân 1.2.2. Giai cấp công nhân trong trong chế độ xã hội chủ nghĩa  GCCN trong chế độ xã hội chủ nghĩa có những điểm tương đồng với giai cấp công nhân thế giới + Là lực lượng sản xuất hàng đầu, giai cấp tiên tiến nhất, năng suất lao động cao, đóng góp phần quan trọng nhất cho tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước. + Là giai cấp đại biểu cho các dân tộc đang phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Những nét khác biệt cơ bản Chính trị: Nắm quyền lãnh đạo dt thông qua ĐCS, tạo dựng chính quyền vì nhân dân Kinh tế: L àm chủ các TLSX chủ yếu của xã hội. Phương thức phân phối chủ yếu theo lao động Hệ t ư t ưởng : của GCCN chiếm vai trò chủ đạo Là hạt nhân của khối liên minh .    1.3. Về sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân và nội dung điều kiện kq quy định sứ mệnh lịch sử này   1.3.1. Về sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân. Khái niệm Sứ mệnh lịch sử toàn thế giới là sự nghiệp xác lập một hình thái kinh tế xã hội trên phạm vi toàn thế giới. + Đặc điểm sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân. Thực hiện cách mạng của quần chúng nhân dân và mang lại lợi ích cho đa số; Xóa bỏ triệt để tư hữu về tư liệu sản xuất, thiết lập công hữu về TLSX; Giành lấy quyền lực thống trị xã hội cải tạo xh cũ, xd xã hội mới, giải phóng con người . 1.3.2.1. Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN Kinhtế : Tạo tiền đề vật chất kỹ thuật cho sự ra đời xã hội mới Chính trị : CNXH chỉ có thể ra đời thông qua thắng lợi của cuộc cách mạng chính trị của GCCN VH –TT: Cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới trong sự kế thừa những tinh hóa của thời đại và truyền thống dân tộc 1.3.2. Nội dung, điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của GCCN Thắng lợi của cm T.M ười Nga - 1917 là minh chứng cho tính đúng đắn khách quan của SMLS của GCCN 1.3.2.2. Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp Địa vị KT-XH khách quan của GCCN - Mâu thuẫn cơ bản về phương thức sản xuất, tất yếu dẫn đến cách mạng XHCN - Mâu thuẫn cơ bản đối lập về lợi ích giữa GCCN và GCTS  Hàng người đứng chờ xin việc ở California. 2. Điều kiện chủ quan để giai cấp công nhân thực hiện thành công sứ mệnh lịch sử  2. 1 . Sự phát triển của GCCN * Sự phát triển về số lượng của GCCN - Lực lượng lao động mức độ cao: cơ cấu kinh tế gồm lao động dịch vụ, công nghiệp và nông nghiệp - Lực lượng lao động ở mức độ trung bình: Lao động công nghiệp - dịch vụ và nông nghiệp. * Sự phát triển về chất lượng của giai cấp công nhân - Chất lượng kinh tế - kỹ thuật của GCCN: Công nghệ hiện đại, năng suất lao động cao, kỹ năng, trình độ văn hoá, tay nghề - Chất lượng chính trị - xã hội: Sự giác ngộ về giai cấp, sứ mệnh lịch sử, năng lực lãnhđạo và giải quyết các vấn đề chính trị - xã hội nảy sinh trong cách mạng XHCN, khẳ năng giải quyết các vấn đề dân tộc, tôn giáo, gia đình, con người  2.2. Đảng Cộng Sản - nhân tố chủ quan cơ bản nhất để thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Công thức cho ra đời 1 Đảng nói chung Công thức ra đời ĐCS Công thức ra đời ĐCS VN  2.2.1. Mối quan hệ mật thiết và những điểm phân biệt giữa ĐCS và GCCN GCCN coi Đảng là hạt nhân chính trị Đảng coi GCCN là cơ sở xã hội hàng đầu của mình Phân biệt giữa Đảng và GCCN là: Trình độ giác ngộ chính trị; Năng lực lãnh đạo; Tính tiên phong và gương mẫu.  2.2. Đảng Cộng Sản - nhân tố chủ quan cơ bản nhất để thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân 2.2.2. Vai trò của ĐCS trong quá trình lãnh đạo GCCN thực hiện SMLS của mình Lãnh tụ chính trị Bộ tham mưu Đội tiên phong trong đấu tranh vì lợi ích GCCN và Dân tộc Một số bất cập của chiến lược CNH,HĐH ở nước ta hiện nay Chưa bắt kịp được với những thay đổi quốc tế, nội hàm chưa thật rõ ràng Qúa trình thực hiện CNH chưa gắn với HĐH Chủ trương CNH, HĐH nông nghiệp triển khai còn chậm và cũng chưa thực sự hiệu quả, rõ hướng, thiếu sự gắn kết với CN Kết cấu hạ tầng còn thấp, chưa đồng bộ Nguồn lực đầu tư còn dàn trải chưa đúng trọng tâm 3. Giai cấp công nhân Việt Nam trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với kinh tế trí thức 3.1.1. Quan niệm và thực trạng của GCCN Việt Nam GCCN Việt Nam có những đặc thù riêng gì trong quá trình hình thành và phát triển? 3.1. GCCN Việt Nam hiện nay Ưu Có sự lãnh đạo của ĐCS và tổ chức đk rộng rãi là công đoàn Số lượng đông, có mặt ở tất cả Các khâu trọng yếu của nền KT Làm chủ TLSX chủ yếu của XH Là lực lượng CT-XH quan trọng Nắm giữ những cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại nhất của nền KT Tuổi đời trẻ, thông minh, cần cù, sáng tạo Công nhân có trình độ tay nghề cao làm việc tại Công ty Nissei – khu chế xuất Linh Trung Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH Huỳnh Thị Nhân chúc mừng các thí sinh đoạt huy chương vàng trong Hội thi Tay nghề ASEAN VI Công nhân Lê Thị Thúy Hằng tranh thủ ôn bài trước khi vào lớp Công nhân tranh thủ thời gian đọc sách nâng cao trình độ Ngày Quốc tế lao động 1-5 Tôn vinh giai cấp công nhân HC Trình độ học vấn, tay nghề thấp Cơ cấu bất hợp lý + Sự phân hóa Trình độ, ý thức CT và giác ngộ CM còn hạn chế; số lượng CN đứng vào hàng ngũ ĐCS và công đoàn thấp Lòng say mê nghề nghiệp, ý thức kỷ luật trong LĐ, tác phong CN còn yếu Ý thức làm chủ tập thể chưa cao Một bộ phận CN bị tha hóa về thái độ LĐ, phẩm chất GC và lối sống Theo kết quả khảo sát của Viện công nhân và công đoàn cuối năm 2014 về hoạt động của công đoàn trong các:Doanh nghiệp: Trình độ THPT: 70,2 % Trình độ THCS: 26,7% Trình độ tiểu học: 3,1 % Trình độ đại học: 14,7 % Trình độ cao đẳng: 6,6 % Trình dộ Trung cấp: 17,9 % Đào tạo tại doanh nghiệp: 48 % Theo số liệu của Tổng cục Dạy nghề, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, từ năm 2006 đến năm 2010, cả nước đã đào tạo nghề cho 7.769.500 người, bình quân mỗi năm đào tạo nghề cho 1.553.900 người. Cụ thể: Cấp, trình độ đào tạo Năm 2006 Năm 2007 Năm 2008 Năm 2009 Năm 2010 Tổng cộng của 5 năm 1. Dài hạn, cao đẳng, trung cấp nghề 260.000 305.500 258.000 287.000 360.400 1.470.900 2. Sơ cấp nghề và dạy nghề thường xuyên 1.080.000 1.131.000 1.280.000 1.420.000 1.387.600 6.298.600 Tổng cộng của từng năm 1.340.000 1.436.500 1.538.000 1.707.000 1.748.000 7.769.500 Theo thống kê mới nhất từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, tính đến hết quý 1/2014, cả nước có hơn 1 triệu người trong độ tuổi lao động bị thất nghiệp, tăng 145,8 nghìn người so với quý 4/2013. Tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị là 3,72%, cao gấp 2,4 lần nông thôn. Đáng chú ý, nhóm lao động trình độ cao tiếp tục khó khăn khi tìm việc làm, có hơn 160.000 người có trình độ từ đại học trở lên bị thất nghiệp; hơn 79.000 người có trình độ cao đẳng bị thất nghiệp... Khu nhà trọ của công nhân Khu phòng trọ của công nhân như những cái “chuồng gà” với chiều dài 1,6m, rộng 1,2m . C ăn phòng trọ có diện tích 2,7m x 3 m,giá thuê là 500.000 đ nhưng chỉ được ở 4 người, nếu tăng thêm một người là thêm 50.000 đ. Điện nước tính riêng Bữa ăn giữa ca trên vỉa hè của công nhân ) Một buổi đi chợ của công nhân +7) Một buổi đi chợ của công nhân Một công nhân bị TNLĐ đang điều trị tại Bệnh viện Đa khoa 81% nữ công nhân vẫn đang sống độc thân - 58,4% số công nhân không xem truyền hình 59,7% số công nhân không đọc báo 70,2% số công nhân không nghe radio 85,5% số công nhân không đi xem phim, ca nhạc 90,3% số công nhân không đến khu vui chơi giải trí Đời sống tinh thần của công nhân Ví dụ: Lương bình quân 2009 Nhà nước Khu vực tư doanh Khu vực đầu tư 2,84 triệu đồng/người/tháng 3,35 triệu đồng CN là 800.000 đồng/tháng Chủ DN là 216 triệu đồng/tháng CN là 920.000 - 1.100.000 đồng/tháng Giới chủ là 280 triệu đồng/tháng CN chỉ 1,1 triệu đồng Cán bộ quản lý là 40,5 triệu đồng/tháng Những vấn đề đặt ra đối với GCCN VN hiện nay Mâu thuẫn giữa yêu cầu tiên phong trong lãnh đạo với bất cập về trình độ văn hóa, tay nghề, giác ngộ chính trị Độ chênh lệch giữa hiện Trạng và tầm vóc, vị thế Cần phải có: Mâu thuẫn giữa vai trò hạt nhân trong khối liên minh với mặt trái cơ chế thị trường và tổ chức quản lý Mâu thuẫn giữa vai trò đi đầu trong quá trình CNH, HĐH KTTT với năng lực làm chủ KHCN 3.2. Quan điểm và giải pháp xây dựng GCCN Việt Nam 3.2.1. Quan điểm chỉ đạo trong xây dựng GCCN VN Kiên định quan điểm GCCN là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng cộng sản Việt Nam Kết hợp hữu cơ với xây dựng, phát huy sức mạnh của liên minh GCCN với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng. 3.2. Quan điểm và giải pháp xây dựng GCCN Việt Nam 3.2.1.Quan điểm chỉ đạo trong xây dựng GCCN VN Chiến lược xây dựng GCCN lớn mạnh phải gắn kết chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, công nhiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập kinh tế quốc tế. Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho Công nhân 3.2. Quan điểm và giải pháp xây dựng GCCN Việt Nam 3.2.1.Quan điểm chỉ đạo trong xây dựng GCCN VN Xây dựng GCCN lớn mạnh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và sự nỗ lực vươn lên của bản thân mỗi người công nhân Hình thành và triển khai thực hiện chiến lược xây dựng gccn lớn mạnh gắn với chiến lược phát triển kt, xh, cnh, hđh, hội nhập quốc tế Giải quyết hiệu quả những vấn đề bức xúc, cấp bách của GCCN, tạo được chuyển biến thực sự rõ ràng, mạnh mẽ trong việc nâng cao đời sống 3.2.2. Phương hướng và giải pháp xây dựng GCCN Việt Nam * Phương hướng Có bước tiến về đào tạo, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển đất nước và những ngành cn mới. Chú trọng đạo tạo nghề cho cn từ nông dân và nữ công nhân Nâng cao và giác ngộ gc, bản lĩnh chính trị, hiểu biết pháp luật, tác phong công nghiệp và kỷ luật lđ, xây dựng lối sống lành mạnh trong cn nhất là cn trẻ *Phương hướng Tăng tỉ lệ Đảng viên và cán bộ quản lý lãnh đạo xuất thân từ công nhân. Tăng số lượng và chất lượng cơ sở Đảng trong các loại hình doanh nghiệp Đẩy mạnh phát triển đoàn viên và tổ chức công đoàn,ĐTNCSHCM,HLHTNVNtrong các loại hình doanh nghiệp *Phương hướng * Giải pháp cơ bản để xây dựng phát triển GCCN Việt Nam Tiếp tục nghiên cứu ll và tổng kết thực tiễn về GCCN Đẩy mạnh nâng cao chất lượng đạo tạo nghề, từng bước trí thức hóa GCCCN Quan tâm bồi dưỡng ,nâng cao trình độ chính trị, ý thức gc, tinh thần dân tộc cho GCCN * Giải pháp cơ bản để xây dựng phát triển GCCN Việt Nam Bổ sung và sửa đổi, xây dựng nghiêm hệ thống chính sách, pháp luật để đảm bảo quyền lợi và lợi ích chính đáng cho CGCN Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của tổ chức công đoàn và các tổ chức chính trị xã hội khác trong xây dựng GCCN