Bài giảng Kinh tế tài nguyên - Chương I: Kinh tế học phúc lợi và những khái niệm cơ bản về kinh tế tài nguyên - Trần Thị Thu Trang

9/9/2010 1 Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 1 KINH TẾ TÀI NGUYÊN GV: Trần Thị Thu Trang BM: Kinh tế Tài nguyên & MT Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 2 CHƢƠNG I KINH TẾ HỌC PHÚC LỢI VÀ NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ KTTN Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 3 Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 4 CHƢƠNG I 1.1. Vai trò và lịch sử hình thành khoa học KTTN 1.1.1. Phân biệt KTH, KT vi mô, KT vĩ mô và KTTN - Kinh tế học - Kinh tế học vi mô - Kinh tế học vĩ mô - Kinh tế tài nguyên 1.1.2. Vai trò và MQH của kinh tế và tài nguyên - Phát triển KT sử dụng TN là yếu tố đầu vào - Hệ thống TN chịu sự tác động tích cực và tiêu cực từ việc phát triển kinh tế 9/9/2010 2 Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 5 Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 6 CHƢƠNG I (tiếp) 1.1.3. Lịch sử hình thành môn KTTN - Từ TK 17 và TK 18, các nhà kinh tế học cổ điển đã đề cập đến vấn đề cạn kiệt nguồn TNTN và khả năng chứa của trái đất: David Ricardo, Thomas Robert Malthus, Adam Smith,.. - Môn KTTN ra đời nhằm đáp ứng yêu cầu của việc sử dụng nguồn TNTN một cách hiệu quả cho phát triển KT hiện tại và tương lai. Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 7 CHƢƠNG I (tiếp) 1.2. Đối tƣợng, nhiệm vụ và PP cơ bản tiếp cận môn học 1.2.1. Đối tượng và nhiệm vụ của KTTN - Đối tượng: Nghiên cứu các mô hình khai thác, sử dụng, quản lý và phát triển các nguồn TNTN. - Nhiệm vụ: + Trang bị cơ sở khoa học KT cho việc nghiên cứu MQH giữa PTKT và khai thác, sử dụng, quản lý, bảo vệ và PT nguồn TN + Đánh giá tác động tiêu cực, tích cực của quá trình tăng trưởng KT, các dự án đầu tư, dự án PT đến các nguồn TNTN. Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 8 1.2.2. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu KTTN - PP tiếp cận cận biên: MC, MR, MU, . - PP toán học và mô hình hoá - PP phân tích lợi ích – chi phí (BCA) - PP tiếp cận hệ thống CHƢƠNG I (tiếp) 9/9/2010 3 Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 9 CHƢƠNG I (tiếp) 1.3. Khái niệm TN, các vấn đề cần NC và quyền sở hữu 1.3.1. Khái niệm về TN và những vấn đề cần NC - Khái niệm về TN TN là loại vật chất có giá trị và hữu dụng khi chúng ta tìm ra chúng, nó có thể là một loại hàng hoá trực tiếp cho quá trình tiêu dùng (Radall 1981) - Phân loại TN: chia làm 2 loại + TN có thể tái tạo (Renewable resources) + TN không thể tái tạo (Non-renewable resources) Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 10 CHƢƠNG I (tiếp) - Những vấn đề và câu hỏi cần nghiên cứu + Khai thác TN với tốc độ nào để đảm bảo PTKT bền vững và đảm bảo không bị cạn kiệt với đối với nguồn TN không thể tái tạo? + Bao giờ và khai thác với tốc độ nào thì nguồn TN không thể tái tạo bị cạn kiệt? + Các nguồn TN thay thế như thế nào và tốc độ tìm kiếm các nguồn TN này ra sao? + Các mô hình quản lý, khai thác và sử dụng các nguồn TN này như thế nào là bền vững và hiệu quả trong một chuỗi thời gian? Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 11 1.3.2. Quyền sở hữu - QSH một TN (hoặc một nguồn TN) là tập hợp toàn bộ các đặc điểm của TN, mà các đặc điểm này xác lập cho chủ sở hữu của nó có một quyền lực thực sự để quản lý và sử dụng nó. Chủ sở hữu ở đây có thể là một cá nhân, nhóm người, có thể là Nhà nước. - Chủ sở hữu TN có quyền lực thực sự thể hiện ở 2 mặt là: quyền chiếm hữu và quyền định đoạt trong việc quản lý và sử dụng TN. CHƢƠNG I (tiếp) Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009 12 CHƢƠNG I (tiếp) - Những đặc điểm của QSH TN: + QSH một nguồn TN có thể bị giới hạn bởi chính phủ + Khoảng thời gian khai thác là yếu tố quan trọng cho QSH tồn tại + Chủ sở hữu có nhiều quyền khác nhau: có thể tiến hành các hoạt động sử dụng, chia, chuyển đổi các nguồn TN * Quyền loại trừ là một đặc điểm quan trọng và có thể chia ra các loại: - QSH tư nhân - QSH chung - Tài nguyên vô chủ