Bài giảng Hàng hóa công cộng

CHƯƠNG IIHÀNG HÓA CÔNG CỘNG  * C©u hái nghiên cứu T¹i sao HHCC l¹i ®­îc gäi lµ thÊt b¹i cña thÞ tr­êng ? ThÊt b¹i ®ã ®· g©y ra hËu quả nh­ thÕ nµo ®èi víi nÒn kinh tÕ ? ChÝnh phñ cÇn ph¶i lµm g× ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ do thÊt b¹i ®ã g©y ra? * CHƯƠNG II 1 Kh¸i niÖm vµ thuéc tÝnh c¬ b¶n cña HHCC 2 Cung cÊp hµng hãa c«ng céng 3  Cung cÊp c«ng céng HHCN * 1 Kh¸i niÖm vµ thuéc tÝnh c¬ b¶n cña HHCC 1.1  Kh¸i niÖm chung vÒ HHCC 1.2 Thuéc tÝnh c¬ bản cña HHCC 1.3  Phân loại HHCC * Ví dụ Cho ví dụ về HHCC tuỳ theo cách hiểu của bản thân? Truyền hình, bắn pháo hoa, cầu đường, công viên…. * 1.1  Kh¸i niÖm chung vÒ HHCC Hµng hãa c«ng céng lµ những lo¹i hµng hãa mµ viÖc mét c¸ nh©n nµy ®ang h­ëng thô lîi Ých do hµng hãa ®ã t¹o ra kh«ng ngăn cản những ng­êi kh¸c cïng ®ång thêi h­ëng thô lîi Ých cña nã * Lưu ý khái niệm Kh«ng ngăn cản những ng­êi kh¸c cïng ®ång thêi h­ëng thô lîi Ých cña nã: Không thể ngăn cản vd: Truyền hình sóng Không nên ngăn cản, vd xem bắn pháo hoa * 1.2 Thuéc tÝnh c¬ bản cña HHCC Không có tính loại trừ trong tiêu dùng (Do không thể ngăn cản) Không có tính cạnh tranh trong tiêu dùng (Không nên ngăn cản). * 1.3 Phân loại HHCC a. Hàng hoá công cộng thuần tuý. b. Hàng hoá công cộng không thuần tuý * a. HHCC thuần tuý. Khái niệm. Đặc điểm * Khái niệm Là những HHCC mang đầy đủ hai thuộc tính cơ bản của HHCC * Đặc điểm * Chi phÝ biªn ®Ó phôc vô thªm mét ng­êi sö dông mét l­îng HHCC thuÇn tóy nhÊt ®Þnh MC P 0 Sè ng­êi sö dông (a) H×nh 2.9: Chi phÝ biªn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng HHCC thuÇn tóy MC P 0 §¬n vÞ HHCC thuÇn tóy Chi phÝ biªn ®Ó s¶n xuÊt HHCC thuÇn tóy (b) b. HHCC không thuần tuý Khái niệm. Phân loại * Khái niệm Là những HHCC có một trong hai thuộc tính cơ bản của HHCC hoặc có cả hai thuộc tính nhưng ở một mức độ nhất định nào đó * Phân loại HHCC có thể tắc nghẽn. HHCC có thể loại trừ bằng giá * HHCC có thể tắc nghẽn Khái niệm Minh hoạ * Khái niệm HHCC cã thÓ t¾c nghÏn lµ những hµng hãa mµ khi cã thªm nhiÒu ng­êi cïng sö dông chóng thì cã thÓ g©y ra sù ïn t¾c hay t¾c nghÏn khiÕn lîi Ých cña những ng­êi tiªu dïng tr­íc ®ã bÞ giảm sót * Minh hoạ * 0 N* Sè ng­êi tiªu dïng §iÓm t¾c nghÏn Chi phÝ biªn trªn mét ng­êi sö dông MC P H×nh 2.10: Hµng hãa c«ng céng cã thÓ t¾c nghÏn HHCC có thể loại trừ bằng giá Lµ những thø hµng hãa mµ lîi Ých do chóng t¹o ra cã thÓ ®Þnh gi¸. Ví dụ : Cây cầu, sân tennis, bể bơi * 2 Cung cÊp hµng hãa c«ng céng  2.1 Cung cÊp hµng hãa c«ng céng thuÇn tóy. 2.2 Cung cÊp hµng hãa c«ng céng không thuần tóy. * 2.1 Cung cÊp HHCC thuÇn tóy. a. C©n b»ng vÒ HHCC thuÇn tóy. b. Cung cÊp HHCC thuÇn tóy vµ vÊn ®Ò “kÎ ăn kh«ng”. * a. C©n b»ng vÒ HHCC thuÇn tóy. X¸c ®Þnh ®­êng cÇu c¸ nh©n vÒ HHCC X¸c ®Þnh ®­êng cÇu tæng hîp . Đ­êng cung vµ møc c©n b»ng hiÖu qủa vÒ HHCC * X¸c ®Þnh ®­êng cÇu c¸ nh©n vÒ HHCC  Tình huống Mô tả * Tình huống Cá nhân có tổng ngân sách I Tiêu dùng thực phẩm X và pháo hoa G. I = pX + t1G Sau một thời gian, giá thuế của pháo hoa giảm * Mô tả * t2 E2 E1 (ii) H×nh 2.11: X©y dùng ®­êng cÇu c¸ nh©n vÒ HHCC E1 E2 (i) 0 G1 G2 Ph¸o hoa (a) Thùc phÈm A §­êng cÇu c¸ nh©n vÒ HHCC t1 (b) Gi¸ thuÕ 0 G1 G2 Ph¸o hoa B B’ X¸c ®Þnh ®­êng cÇu tæng hîp Nguyên lý: - HHCN: QTT = QA + QB PTT = PA = PB - HHCC: QXH = QA ??? QB PXH = PA ?? PB * Đường cầu tổng hợp HHCN * p E1 E2 E DA DB H×nh 2.12: Céng ngang ®­êng cÇu HHCN 0 qA qB QX HHCN (X) SX P Dx F Đường cầu tổng hợp HHCC * DA DB DG t, T H×nh 2.13: Céng däc c¸c ®­êng cÇu HHCC 0 QG HHCC (G) Đ­êng cung vµ møc c©n b»ng hiÖu qủa vÒ HHCC * t b. Cung cÊp HHCC thuÇn tóy vµ vÊn ®Ò “kÎ ăn kh«ng”. KÎ ăn kh«ng lµ những ng­êi tìm c¸ch h­ëng thô lîi Ých cña HHCC mµ kh«ng ®ãng gãp mét ®ång nµo cho chi phÝ sản xuÊt vµ cung cÊp HHCC ®ã . Tại sao với HHCC thuần tuý xuất hiện kẻ ăn không? * 2.2 Cung cÊp HHCC không thuần tóy. a. Đèi víi HHCC cã thÓ lo¹i trõ b»ng gi¸ b. Đèi víi những hµng hãa mµ viÖc lo¹i trõ rÊt tèn kÐm * a.Đèi víi HHCC cã thÓ lo¹i trõ b»ng gi¸ Có nên loại trừ không? Loại trừ thì có gây ra tổn thất phúc lợi xã hội không? * Tình huống xem xét Xét trường hợp việc đi lại qua một cây cầu mà có điểm tắc nghẽn lớn hơn mức tiêu dùng tối đa * Mô tả * H×nh 2.14: Tæn thÊt phóc lîi khi thu phÝ qua cÇu §iÓm t¾c nghÏn 0 Q* Qm Qc Q P* A P P E b. Đèi víi những HH mµ viÖc lo¹i trõ rÊt tèn kÐm Có nên loại trừ không? Loại trừ thì có gây ra tổn thất phúc lợi xã hội không? * Tình huống xem xét Xét trường hợp việc đi lại qua một cây cầu mà có điểm tắc nghẽn thấp hơn mức tiêu dùng tối đa * Mô tả * 0 Qe Qc Q* Qm Q H×nh 2.15: Cung cÊp HHCC mµ viÖc lo¹i trõ tèn kÐm A E Chi phÝ biªn ®Ó cung cÊp §­êng cÇu C«ng suÊt thiÕt kÕ F B MC P P* PO Thảo luận mini case Nguồn gốc những rắc rối của trạm thu phí Tào Xuyên? * 3  Cung cÊp c«ng céng HHCN 3.1. Phân biệt thuật ngữ. 3.2. Lý do HHCN được cung cấp công cộng. 3.3. Hình thức cung cấp công cộng HHCN và tổn thất FLXH * 3.1. Phân biệt thuật ngữ. * 3.2. Lý do HHCN được cung cấp công cộng. Do môc ®Ých tõ thiÖn, nh©n ®¹o ViÖc cung cÊp c¸ nh©n mét sè hµng ho¸ tá ra qu¸ tèn kÐm so víi cung cÊp c«ng céng * 3.3. Hình thức cung cấp công cộng HHCN và tổn thất FLXH ĐÞnh suÊt ®ång ®Òu. XÕp hµng * a. ĐÞnh suÊt ®ång ®Òu. Khái niệm. Phân tích. * Khái niệm BiÖn ph¸p dïng ®Ó h¹n chÕ viÖc tiªu dïng hµng ho¸ cña c¸ nh©n ®­îc gäi lµ c¬ chÕ ®Þnh suÊt. ĐÞnh suÊt ®ång ®Òu lµ hình thøc cung cÊp mét l­îng HHCN nh­ nhau cho tÊt cả mäi ng­êi, kh«ng căn cø vµo cÇu cô thÓ cña hä * Phân tích. Tình huống phân tích: Có 2 cá nhân A và B. Mức tiêu dùng tối ưu của A là 10kg gạo. Mức tiêu dùng tối ưu của B là 16kg gạo. Chính phủ tiến hành định suất đồng đều cho 2 cá nhân, mỗi người 13 kg gạo * Mô tả và phân tích B * q1 q2 Q* Qm Q* 2 Q DA DB H×nh 2.16: §Þnh suÊt ®ång ®Òu 0 MC P Dx A B C D E b. XÕp hµng Nguyên tắc thực hiện Hạn chế của giải pháp * Nguyên tắc thực hiện Nguyên tắc thực hiện: ai ®Õn tr­íc ®­îc phôc vô tr­íc hay buéc c¸ nh©n phải trả gi¸ cho hµng ho¸ ®­îc cung cÊp miÔn phÝ b»ng thêi gian chê ®îi * Hạn chế của giải pháp Người muốn có hàng ko có thời gian chờ đợi, người không cần hàng có thời gian chờ đợi nên hình thành thị trường chợ đen. Tiêu tốn thời gian và nguồn lực của xã hội vào việc chờ đợi vô ích. Không thể áp dụng được với một số loại hàng hoá dịch vụ như khám chữa bệnh *