Bài giảng giải phẫu sinh lý trẻ em - Hệ tiêu hóa

BÀI GIẢNG GIẢI PHẪU SINH LÝ TRẺ EM TRƯỜNG ĐH THỦ DẦU MỘT GV: THÂN THỊ DIỆP NGA CHƯƠNG VII: HỆ TIÊU HÓA KMiệng Thực quản Dạ dày Ruột non Ruột già Hầu Cấu tạo ống tiêu hóa I/ Thöùc aên vaø söï tieâu hoaù II/ Caùc cô quan tieâu hoaù Miệng, họng, thựcquản, dạ dày, ruột non, ruột già, ruột thẳng hậu môn. Tuyến nước bọt, Tuyến vị, Tuyến gan, Tuyến tụy, Tuyến ruột Haõy cho bieát caùc cô quan naøy coù theå xeáp thaønh maáy phaàn? cơ quan tiêu hoá gồm ống tiêu hoá và tuyến tiêu hoá. * Khoang miệng gồm răng & lưõi. *Khoang miệng Răng : - Cấu tạo từ mô xương gồm các loại răng: răng cửa, răng nanh,răng hàm. - Mỗi răng gồm có thân răng –cổ răng – chân răng,răng được bao bọc bên ngoài bằng một lớp men răng tiếp đến là ngà răng, tuỷ răng (trong tuỷ răng có nhiều mạch máu & dây thần kinh) - Răng thực hiện chức năng cắn nhỏ,nghiền nát thức ăn và tham gia vào việc phát âm. răng Lưỡi *Lưỡi: Cấu tạo từ hệ cơ cho nên rất linh hoạt, lưỡi được bao bọc bên ngoài bằng lớp màng nhầy, trong lưỡi có nhiều mạch máu và dây thần kinh. Chức năng của lưỡi: +Vận chuyển thức ăn (qua động tác nuốt) + Là cơ quan thu nhận về vị giác,xúc giác. + Tham gia vào việc phát âm (người ngắn lưỡi phát âm không rõ). * Hầu: là một đoạn ống dài khoảng 12cm nối khoang miệng với thực quản. Nhiệm vụ dẫn thức ăn vào thực quản, dẫn không khí vào thanh quản. * Thực quản: là một ống dài khoảng 25cm, nối hầu với dạ dày. nhiệm vụ là dẫn thức ăn từ miệng tới dạ dày. *Dạ dày: - Là phần rộng nhất của ống tiêu hoá. - Thành dạ dày gồm 3 lớp: thanh mạc, cơ & niêm mạc. - Dạ dày cấu tạo nhiều nếp gấp,nhiều mạch máu và dây thần kinh Dạ dày là nơi chứa & biến đổi thức ăn về mặt cơ học, hoá học nhờ các cơ và các tuyến ở dạ dày (vd: co bóp làm mềm thức ăn, nhào trộn thức ăn cùng với dịch vị). Ruột non: - Là phần dài nhất của ống tiêu hoá, là nơi tiếp tục thức ăn và hấp thu các chất dinh dưỡng đã được biến hoá dưới dạng hoà tan. - Trong ruột có nhiều lông ruột & có nhiều mạch máu phân nhánh thành mạng lưới > đây là nơi tiếp thu các chất dinh dưỡng để chuyển về tim. Ruột già: Dài 1,3m –1,5m, phần đầu nối với ruột non gọi là manh tràng, Phía sau manh tràng có một mẩu gọi là ruột thừa (nằm ở hố chậu phải). Tiếp theo manh tràng là đại tràng (ruột già chính thức). Cuối cùng là ruột thẳng (trực tràng) thông ra ngoài ở hậu môn. *Tuyến nước bọt gồm 3 đôi tuyến: tuyến dưới hàm – tuyến mang tai – tuyến dưới lưỡi. Tuyến nước bọt tiết ra nước bọt đỗ vào khoang miệng có tác dụng làm nhão thức ăn, có nhiệm vụ bảo vệ niêm mạc miệng > đây là dịch tiêu hoá thức ăn đầu tiên. * Tuyến tuỵ: nằm trong khoang bụng tiết ra dịch tuỵ đỏ vào ruột non (phần tá tràng). * Tuyến vị: tiết ra dịch vị đổ vào dạ dày. * Tuyến ruột: tiết ra dịch ruột. b-Tuyến tiêu hoá * Gan: Là tuyến tiêu hoá lớn nhất. Gan tiết ra dịch mật làm tiêu hoá thức ăn. Dịch mật chứa 90% các muối vô cơ, hữu cơ. Gan còn là nơi trung hoà độc tố, Nơi tiêu huỷ hồng cầu già. Tuyến gan Mạch bạch huyết Gan ®iÒu hoµ nång ®é c¸c chÊt dinh d­ìng trong m¸u ®­îc æn ®Þnh (phÇn chÊt dinh d­ìng d­ ®­îc tÝch luü t¹i gan hoÆc th¶i bá). ChÊt ®éc bÞ khö. Biến đổi thức ăn thành những chất dinh dưỡng hoà tan, Hấp thu các chất dinh dưỡng để cung cấp cho cơ thể. 1- Khoang miệng: - khoang miệng trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có kích thước nhỏ vì xương hàm trên ít phát triển. - Lưỡi dày, rộng, có nhiều gai vị giác, có nhiều nếp nhăn, niêm mạc miệng mềm, mỏng, có nhiều mạch máu do đó dễ bị tổn thương, dễ bị các bệnh về nấm ở miệng. VD: tưa lưỡi ở trẻ nhỏ nhất là trẻ sơ sinh. - Niêm mạc miệng trẻ em trong mấy trong mấy tháng đầu (dưới 4 tháng) còn khô do nước bọt tiết ra ít, từ 4 tháng trở đi tuyến nước bọt mới phát triển hoàn toàn vì vậy trẻ 4-5 tháng thường chảy nước bọt nhiều. Đối với trẻ 3 tuổi tập chải răng). 2- Vệ sinh răng miệng cho trẻ Bảo vệ răng cho trẻ bằng cách: +Không cho trẻ cắn nhai vật cứng: nút áo, cắn móng tay, cắn đá... +Không cho trẻ ăn uống lạnh ngay sau khi ăn uống nóng xong. +Không nên cho trẻ ăn bánh kẹo, uống nước ngọt thường xuyên nhất là buổi tối trước khi đi ngủ. Cho trẻ súc miệng bằng nước muối ấm trước khi đi ngủ. +Khám răng cho trẻ 2lần/ năm để phát hiện và chữa trị kịp thời các bệnh về răng miệng cho trẻ. Hãy nêu cách bảo vệ răng cho trẻ 1- Chăm sóc bộ máy tiêu hoá của trẻ Để bộ máy tiêu hoá của trẻ phát triển tốt chúng ta cần thực hiện tốt những vấn đề sau: - Không nên cho trẻ ăn bột quá sớm - Chăm sóc và tạo điều kiện cho răng của trẻ phát triển tốt - Không cho trẻ vận động quá nhiều, quá mạnh sau khi ăn - Không nên cho trẻ ăn quá no - không nên cho trẻ ăn nhiều thức ăn khó tiêu vào một bữa, - Chăm sóc chu đáo đối với những trẻ bị bệnh ho gà, kiết lỵ để tránh sa trực tràng. Để bộ máy tiêu hoá của trẻ phát triển tốt chúng ta cần làm gì? Hãy giải thích cơ sở khoa học? 2- Tổ chức việc ăn uống hợp lý, khoa học cho trẻ. * Xây dựng khẩu phần, thực đơn phù hợp theo từng lứa tuổi, * Kích thích sự thèm ăn của trẻ * Hình thành thói quen vệ sinh, văn minh trong ăn uống cho trẻ: * Thức ăn của trẻ cần được đảm baỏ an toàn từ khâu chế biến đến khi ăn * Tạo hoàn cảnh tốt cho bữa ăn * Giáo dục dinh dưỡng cho trẻ trong bữa ăn CHÚC CÁC EM HỌC TỐT XIN CHAÂN THAØNH CAÛM ÔN diepnga@gmail.com