Ảnh hưởng của thời gian chiếu sáng và số lần cho ăn trong ngày lên sinh trưởng, tỉ lệ sống của cá chim vây vàng (Trachinotus blochii Lacepede, 1801) ở giai đoạn giống

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 4/2013 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 27 ẢNH HƯỞ NG CỦ A THỜ I GIAN CHIẾ U SÁ NG VÀ SỐ LẦ N CHO ĂN TRONG NGÀ Y LÊN SINH TRƯỞ NG, TỈ LỆ SỐ NG CỦ A CÁ CHIM VÂY VÀ NG (Trachinotus blochii Lacepede, 1801) Ở GIAI ĐOẠ N GIỐNG EFFECT OF PHOTOPERIOD AND FEEDING FREQUENCY ON GROWTH, SURVIVAL OF SNUB-NOSE POMPANO (Trachinotus blochii Lacepede, 1801) JUVENILE Ngô Văn Mạnh1, Châu Việt Anh2, Lại Văn Hùng3, Ngô Anh Tuấn4 Ngày nhận bài: 01/4/2013; Ngày phản biện thông qua: 0 7/6/2013; Ngày duyệt đăng: 10/12/2013 TÓM TẮT Thí nghiệm được thực hiện để đánh giá ảnh hưởng của thời gian chiếu sáng trong ngày và số lần cho ăn/ngày lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của cá chim vây vàng giống (chiều dài kinh tế trung bình - SL: 12,15 mm). Thí nghiệm được bố trí với 2 chế độ chiếu sáng/ngày là 12 giờ (12L) và 18 giờ (18L) kết hợp với 4 chế độ cho ăn là 2 lần (2F), 4 lần (4F), 6 lần (6F) và 8 lần/ngày (8F), cá được cho ăn với khẩu phần 8% khối lượng thân/ngày, thời gian thí nghiệm kéo dài 4 tuẩn, mỗi nghiệm thức lặp lại 3 lần. Kết quả cho thấy, không có ảnh hưởng tương tác giữa 2 nhân tố lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của cá. Thời gian chiếu sáng không ảnh hưởng lên sinh trưởng, tỷ lệ sống của cá chim giống. Tuy nhiên, cho ăn từ 4 – 8 lần/ngày lại góp phần tăng tốc độ sinh trưởng, nhưng không cải thiện tỷ lệ sống và hệ số FCR, hệ số phân đàn (CV) có xu hướng giảm khi tăng số lần cho ăn. Do vậy, ương cá chim vây vàng từ giai đoạn sau khi tập chuyển đổi thức ăn lên cỡ 3 – 4 cm nên duy trì thời gian chiếu sáng là 12 giờ và cho ăn với chế độ là 4 lần/ngày. Từ khóa: cá chim vây vàng, Trachinotus blochii, thời gian chiếu sáng, số lần cho ăn, cá giống ABSTRACT The experiment was done to investigate the interactive effects of photoperiod (12L:12D and 18L:6D) and feeding frequency on growth and survival of juvenile snubnose pompano (initial standard length - SL: 12.15 mm). Feeding frequency was investigated over 4 levels with 2 times (2F), 4 times (4F), 6 times (6F ) and 8 times/day (8F). Fish was fed commercial diet with 8% body weight per day. The experimental period lasted 4 weeks and each treatment was replicated in 3 tanks. The results showed that no interaction was found between the two factors on growth and survival. Photoperiod did not affect the growth and survival. However, growth rate was better in treatments feeding from 4 to 8 times per day, but did not improve survival and FCR. Size variation (CV) tended to decrease when increasing the feeding frequency. Therefore, 4-time feeding per day and maintained 12 hour daylight in nursing snubnose pompano juvenile were recommended. Keywords: snubnose pompano, Trachinotus blochii, photoperiod, feeding frequency, juvenile 1 ThS. Ngô Văn Mạnh, 2ThS. Châu Việt Anh, 3PGS.TS. Lại Văn Hùng, 4TS. Ngô Anh Tuấn: Viện Nuôi trồng thủy sản - Trường Đại học Nha Trang THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC I. ĐẶT VẤN ĐỀ Cá chim vây vàng (Trachinotus blochii) là đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao, hiện đang được nuôi nhiều ở Đài Loan, Trung Quốc, Indonesia, Malaysia Loài cá này có tốc độ sinh trưởng khá nhanh, có thể nuôi được với mật độ cao bằng thức ăn công nghiệp hoặc cá tạp trong ao hoặc lồng ở cả thủy vực nước lợ và mặn. Năm 2008 Trường Cao đẳng Thủy sản Bắc Ninh đã thành công trong việc nhập công nghệ sản xuất giống loài cá này (Ngô Vĩnh Hạnh, 2008). Hiện nay, Trường Đại học Nha Trang cũng đã thành công trong việc sản xuất giống nhân tạo đối tượng này. Tuy nhiên, những nghiên cứu cải thiện chế độ cho ăn, nâng cao mật độ nuôi Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 4/2013 28 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG nhằm góp phần phần cải thiện hiệu quả sản xuất và giảm chi phí sản xuất vẫn chưa được nghiên cứu. Các loài cá dữ thường có tính cạnh tranh thức ăn cao, do vậy khi nuôi với mật độ cao thường dẫn đến hiện tượng phân đàn và ăn thịt lẫn nhau, trong đó chế độ cho ăn có ảnh hưởng rất lớn tới mức độ phân đàn của cá (Kubitza và Lovshin, 1999). Những nghiên cứu trên một số loài cá cho thấy thời gian chiếu sáng và chế độ cho ăn có ảnh hưởng lên sinh trưởng của cá (Boeuf và Le Bail, 1999; Dwyer và CTV, 2002). Cá tráp đỏ (Pagrus auratus) giai đoạn giống khi tăng thời gian chiếu sáng từ 12 lên 18 giờ trong ngày và cho ăn 8 lần/ngày với khẩu phần ăn cố định đã sinh trưởng nhanh hơn so với cá được cho ăn từ 2 – 6 lần/ngày (Tucker và CTV, 2006). Trong khi đó, nghiên cứu của Ngô Văn Mạnh và Hoàng Tùng (2009) trên cá chẽm (Lates calcarifer) giống ương trong mương nổi cho ăn từ 2 – 8 lần/ngày cho thấy, cá cho ăn 4 lần/ngày có tốc độ sinh trưởng và tỷ lệ sống tương đương với cá cho ăn 6 – 8 lần/ngày, nhưng hệ số FCR lại thấp hơn. Mặt khác, việc kéo dài thời gian chiều sáng trong ngày cũng không góp phần cải thiện sinh trưởng và tỷ lệ sống của cá chẽm giống (Đinh Văn Khương và CTV, 2008). Do vậy, việc nghiên cứu nhằm tìm ra chu kỳ chiếu sáng trong ngày với chế độ cho ăn hợp lý để cải thiện tốc độ sinh trưởng của cá, rút ngăn chu kỳ sản xuất góp phần hoàn thiện quy trình sản xuất giống nhân tạo cá chim vây vàng là rất cần thiết. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Cá chim vây vàng (Trachinotus blochii Lacepede, 1801). - Thời gian nghiên cứu: Từ 21/02/2011 – 04/06/2011. - Địa điểm nghiên cứu: Trại Thự c nghiệ m Nuôi trồ ng Hả i sả n Đường Đệ, Nha Trang, Khánh Hòa. 2. Bố trí thí nghiệm Cá chim vây vàng giống có chiều dài kinh tế (SL) là 12,15 ± 1,14 mm và khối lượng trung bình 0,124 g được bố trí nuôi trong hệ thống 24 bể composite có thể tích 70 L/bể, hệ thống bể nuôi này được tuần hoàn nước qua bể lọc sinh học thể tích 2 m3. Thí nghiệm kết hợp hai nhân tố bố trí trong 8 nghiệm thức (bảng 1) với 2 chế độ chiếu sáng (12 và 18 giờ/ngày) và 4 chế độ cho ăn (2, 4, 6, 8 lần/ngày). Cá được cho ăn bằng thức ăn tổng hợp NRD, INVE, Thái Lan có kích cỡ hạt từ 400 – 1200 µm với khẩu phần 8% khối lượng thân/ngày; định 3 ngày si phông kết hợp với thay nước 30%; các thông số môi trường được kiểm tra hàng ngày với nhiệt độ dao động từ 23 – 27oC, pH từ 7,9 – 8,6, oxy hòa tan từ 4,2 – 5,3 ppm, độ mặn 32 – 33 ppt và hàm lượng NH3-N từ 0,5 – 2,0 mg/L. Lượng thức ăn của mỗi nghiệm thức được ghi nhận hàng ngày, định kỳ 7 ngày kiểm tra sinh trưởng 1 lần, thời gian thí nghiệm kéo dài 28 ngày, mỗi nghiệm thức được lặp lại 3 lần. Bảng 1. Thời gian cho ăn với các chế độ chiếu sáng và số lần cho ăn khác nhau Thời gian cho ăn Chế độ chiếu sáng 12 giờ sáng: 12 giờ tối – 12L:12D (từ 06h00 – 18h00) 2F 08h00 17h00 4F 07h00 10h30 14h00 17h30 6F 07h00 09h00 11h00 13h30 15h30 17h30 8F 07h00 08h30 10h00 11h30 13h30 15h00 16h30 18h00 Chế độ chiếu sáng 18 giờ sáng: 6 giờ tối – 18L:6D (từ 06h00 – 24h00) 2F 08h00 20h00 4F 07h00 12h00 17h00 22h00 6F 07h30 10h30 14h00 17h00 20h00 23h00 8F 07h00 09h20 11h40 14h00 16h20 18h40 21h00 23h20 Ghi chú: 12L:12D: chiếu sáng 12 giờ/ngày; 18L:6D: chiếu sáng 18 giờ/ngày; 2F, 4F, 6F và 8F lần lượt là số lần cho ăn 2, 4, 6 và 8 lần/ngày 3. Thu thập và phân tích số liệu Hàng tuần và khi kết thúc thí nghiệm cá ở các thí nghiệm được thu toàn bộ để cân và đếm số lượng xác định khối lượng trung bình cá thể, chiều dài kinh tế, mức độ phân đàn và tỷ lệ sống. Mỗi bể thu mẫu cân một lần tối thiều 50 con để giá trị trung bình và 30 con để đo chiều dài. Cá được cân khối lượng bằng cân điện tử với độ chính xác 0,1g và đo chiều dài bằng giấy kẻ ô ly có độ chính xác 1 mm. Để xác định hệ số thức ăn (FCR), lượng thức ăn Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 4/2013 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 29 hàng ngày của mỗi bể đều được cân trước và lưu số liệu. Công thức tính các chỉ tiêu - Tốc độ tăng trưởng đặc trưng (SGR) về khối lượng của cá được xác định theo công thức: Trong đó: W1, W2: chiều dài và khối lượng cá tương ứng ở thời điểm t1, t2. - Hệ số phân đàn về chiều dài (CVSL – Coeffi cient of Variation: %): Trong đó: CV: hệ số phân tán dữ liệu, S: độ lệch chuẩn của khối lượng và chiều dài kinh tế, : trung bình của khối lượng và chiều dài toàn thân - Hệ số thức ăn (FCR) = khối lượng thức ăn cho ăn (g)/ khối lượng cá gia tăng (g). Phương pháp phân tích số liệu Số liệu được phân tích trên phần mềm SPSS 12.01. Sử dụng hàm phân tích đa biến (Multivariate) trên Mô hình tuyến tính tổng quát (General Linear Model), hàm phân tích ANOVA một nhân tố (One way ANOVA) và Duncan test để kiểm định sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,05) về sự tương tác giữa hai nhân tố cũng như các thông số giữa các nghiệm thức của thí nghiêm. Để đảm bảo giả định của phân tích phương sai về phân phối chuẩn và tính đồng nhất của phương sai, số liệu về tỷ lệ phần trăm (%) được chuyển sang dạng arcsin trước khi tiến hành phân tích. Số liệu được trình bày trong báo cáo là giá trị trung bình (TB) ± sai số chuẩn (SE). IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 1. Sinh trưởng và phân đàn Kết quả thí nghiệm cho thấy, không có sự ảnh hưởng tương tác giữa thời gian chiếu sáng và số lần cho ăn lên sinh trưởng và sự phân đàn của cá (P>0,05). Chiều dài, khối lượng và tốc độ sinh trưởng đặc trưng (SGR) không ảnh hưởng bởi thời gian chiếu sáng (P>0,05), chiều dài, khối lượng, SGR của thời gian chiếu sáng 12 giờ và 18 giờ lần lượt là 28,97 – 28,06 mm, 1,08 – 1,11 g, 7,99 – 8,10%/ngày (bảng 2). Tuy nhiên, số lần cho ăn từ 2 – 8 lần/ngày lại ảnh hưởng lên sinh trưởng của cá (P<0,05). Chiều dài (28,13 mm), khối lượng (1,00 g) và SGR (7,71%/ngày) thấp nhất ở nghiệm thức cho ăn 2 lần/ngày và không có sự khác biệt giữa các nghiệm thức cho ăn từ 4 – 8 lần/ngày (bảng 2). Theo thời gian nuôi, sinh trưởng chiều dài và khối lượng cá tương đối đều và nhóm cho ăn từ 4 – 8 lần/ngày có xu hướng lớn nhanh hơn nhóm cho ăn 2 lần/ngày bắt đầu từ tuần thứ 2 (hình 1, 2). Một số nghiên cứu cho thấy, kéo dài thời gian chiếu sáng khi ương cá giống đã cải thiện đáng kể tốc độ sinh trưởng (Barlow và CTV, 1995; Silva-García, 1996; Petit và CTV, 2003; Biswas và CTV, 2006); tuy nhiên một số tác giả khác lại cho rằng, thời gian chiếu sáng quá dài trong ngày không những không cải thiện được sinh trưởng mà còn có thể gây stress cho cá nuôi (Purchase và CTV, 2000; Leonardi và Klempau, 2003). Johnston và CTV (2003) nghiên cứu trên cá khoang cổ (Amphiprion percula) và Ly và CTV (2005) nghiên cứu trên cá mú (Epinephelus coioides) giống cho rằng, số lần cho ăn có ảnh hưởng lên sinh trưởng của cá và có liên quan rất lớn đến khẩu phần cho ăn. Nghiên cứu đánh giá tác động của đồng thời hai nhân tố là chế độ chiếu sáng và số lần cho ăn trên cá chim vây vàng giai đoạn giống cho thấy, kéo dài thời gian chiếu sáng không làm cải thiện được tốc độ sinh trưởng của cá, tuy nhiên khi tăng số lần cho ăn lên 4 lần/ngày thì lại góp phẩn cải thiện sinh trưởng của cá. Kết quả này khác với kết quả của Tucker và CTV (2006) nghiên cứu trên cá tráp đỏ (Pagrus auratus) giai đoạn giống cho rằng, thời gian chiếu sáng và số lần cho ăn ảnh hưởng tương tác lên sinh trưởng của cá và việc tăng số lần cho ăn, cũng như kéo dài thời gian chiếu sáng sẽ góp phần tăng tốc độ sinh trưởng của cá. Trong khi kết quả nghiên cứu lại trùng với kết quả của Ngô Văn Mạnh và Hoàng Tùng (2009), khi nuôi cá chẽm (Lates calcarifer) giống trong mương nổi cho ăn từ 2 – 8 lần/ngày. Điều này có thể do tập tích hoạt động của mỗi loài cá là khác nhau, ở các loài cá chẽm và cá tráp ít hoạt động hơn, trong khi cá chim vây vàng lại hoạt động nhiều trong điều kiện có ánh sáng. Do vậy, việc kéo dài thời gian chiếu sáng và cho ăn quá nhiều lần trong ngày có thể dẫn đến tiêu hao năng lượng của cá nhiều hơn làm cá chậm lớn. Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 4/2013 30 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG Hình 1. Sinh trưởng chiều dài của cá chim vây vàng giống theo thời gian nuôi với số lần cho ăn khác nhau ở điều kiện chiếu sáng 12 giờ (12L:12D) và 18 giờ (18L:6D) Hình 2. Sinh trưởng khối lượng của cá chim vây vàng giống theo thời gian nuôi với số lần cho ăn khác nhau ở điều kiện chiếu sáng 12 giờ (12L:12D) và 18 giờ (18L:6D) Bảng 2. Sinh trưởng, phân đàn của cá chim vây vàng giống khi nuôi với thời gian chiếu sáng và số lần cho ăn khác nhau Nghiệm thức SL (mm) CVSL (%) BW (g) SGR(%/ngày) Thời gian chiếu sáng (n=12) 12L:12D 29,06 ± 0,098 7,76 ± 0,403 1,11 ± 0,014 8,10 ± 0,046 18L:6D 28,97 ± 0,098 7,80 ± 0,403 1,08 ± 0,014 7,99 ± 0,046 Số lần cho ăn (n=6) 2F 28,13 ± 0,139 a 9,23 ± 0,570 b 1,00 ± 0,019 a 7,71 ± 0,065 a 4F 29,33 ± 0,139 bc 7,49 ± 0,570 a 1,10 ± 0,019 b 8,08 ± 0,065 b 6F 29,03 ± 0,139 b 7,43 ± 0,570 a 1,14 ± 0,019 b 8,21 ± 0,065 b 8F 29,57 ± 0,139 c 6,98 ± 0,570 a 1,13 ± 0,019 b 8,18 ± 0,065 b Thời gian chiếu sáng * số lần cho ăn (n=3) 12L:2F 28,18 ± 0,148 a 8,79 ± 1,044 ab 1,00 ± 0,007 a 7,72 ± 0,027 a 12L:4F 29,53 ± 0,242 bc 7,57 ± 0,529 ab 1,15 ± 0,038 c 8,26 ± 0,121 c 12L:6F 29,17 ± 0,109 bc 7,25 ± 0,744 ab 1,15 ± 0,023 c 8,26 ± 0,068 c 12L:8F 29,35 ± 0,318 bc 7,43 ± 0,675 ab 1,12 ± 0,009 bc 8,14 ± 0,032 bc 18L:2F 28,08 ± 0,117 a 9,66 ± 1,281 b 1,00 ± 0,042 a 7,71 ± 0,152 a 18L:4F 29,12 ± 0,142 b 7,40 ± 1,012 ab 1,05 ± 0,022 ab 7,90 ± 0,078 ab 18L:6F 28,90 ± 0,115 b 7,60 ± 0,149 ab 1,12 ± 0,030 bc 8,15 ± 0,105 bc 18L:8F 29,78 ± 0,260 c 6,53 ± 0,358 a 1,14 ± 0,028 c 8,22 ± 0,087 c Ghi chú: Trong cùng một cột các chữ cái khác nhau thể hiện sự sai khác có ý nghĩa thống kê (P<0,05); 12L:12D: chiếu sáng 12 giờ/ngày; 18L:6D: chiếu sáng 18 giờ/ngày; 2F, 4F, 6F và 8F lần lượt là số lần cho ăn 2, 4, 6 và 8 lần/ngày; SL: chiều dài kinh tế; CVSL: hệ số phân đàn; BW: khối lượng trung bình; SGR: tốc độ sinh trưởng đặc trưng. Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 4/2013 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 31 Hệ số CV (%) thể hiện mức độ đồng đều về kích cỡ giữa các cá thể trong quần đàn. Hệ số CV không ảnh hưởng bởi thời gian chiếu sáng (P>0,05). Tuy nhiên, số lần cho ăn/ngày lại ảnh hưởng lên hệ số này (P<0,05), nghiệm thức cho ăn 2 lần/ngày có hệ số CV (9.23%) cao nhất và CV có xu hướng giảm khi tăng số lần cho ăn (bảng 2, hình 3). Ở cá chim vây vàng, hệ số CV thường thấp hơn so với các loài cá dữ (có tính cạnh tranh cao), hệ số CV cao chỉ ảnh hưởng lên khả năng cạnh tranh thức ăn giữa cá thể lớn và nhỏ trong quần đàn, nhưng lại không ảnh hưởng lên tỷ lệ hao hụt do ăn thịt lẫn nhau như nhiều loài cá dữ khác. Hình 3. Hệ số phân đàn về chiều dài (CV SL ) của cá chim vây vàng giống theo thời gian nuôi với số lần cho ăn khác nhau ở điều kiện chiếu sáng 12 giờ (12L:12D) và 18 giờ (18L:6D) 2. Tỷ lệ sống, sinh khối và hệ số FCR Thời gian chiếu sáng và số lần cho ăn lại không ảnh hưởng lên tỷ lệ sống và hệ số tiêu tốn thức ăn (FCR) cúa cá chim vây vàng giống (P>0,05), tỷ lệ sống của cá ở các nghiệm thức chiếu sáng khác nhau từ 96,35 – 97,15%, FCR từ 0,94 – 0,96. Tỷ lệ sống của số lần cho ăn từ 2 – 8 lần/ngày từ 96,19 – 97,62%, FCR từ 0,94 – 0,97 và tỷ lệ sống có xu hướng tăng và FCR có xu hướng giảm khi tăng số lần cho ăn (bảng 3). Kết quả này, khác với kết quả của Ngô Văn Mạnh và Hoàng Tùng (2009) khi tăng số lần cho ăn đối với cá chẽm giống sẽ làm hệ số FCR tăng, trong khi ở loài cá tráp cho ăn với khẩu phần 10% khối lượng thân/ngày thì tăng số lần cho ăn từ 2 lên 8 lần/ngày là góp phần làm giảm hệ số FCR (Tucker và CTV, 2006). Tuy nhiên, số lần cho ăn lại ảnh hưởng lên sinh khối cá nuôi và có sự ảnh hưởng tương tác giữa thời gian chiếu sáng và số lần cho ăn (P<0,05), sinh khối thấp nhất ở nghiệm thức cho ăn 2 lần/ngày, và không có sự khác biệt giữa các nghiệm thức còn lại (bảng 3). Bảng 3. Tỷ lệ sống, sinh khối và hệ số tiêu tốn thức ăn của cá chim vây vàng giống khi nuôi với thời gian chiếu sáng và số lần cho ăn khác nhau Nghiệm thức Tỷ lệ sống (%) Sinh khối (g/bể) FCR Thời gian chiếu sáng (n=12) 12L:12D 97,15 ± 0,815 112,77 ± 0,141 0,94 ± 0,013 18L:6D 96,35 ± 0,815 108,84 ± 0,141 0,96 ± 0,013 Số lần cho ăn (n=6) 2F 96,35 ± 1,153 100,58 ± 1,988 a 0,96 ± 1,988 4F 96,19 ± 1,153 111,18 ± 1,988 b 0,97 ± 1,988 6F 96,83 ± 1,153 115,72 ± 1,988 b 0,94 ± 1,988 8F 97,62 ± 1,153 115,73 ± 1,988 b 0,95 ± 1,988 Thời gian chiếu sáng * số lần cho ăn (n=3) 12L:2F 97,46 ± 1,145 101,83 ± 0,441 a 0,97 ± 0,007 12L:4F 97,78 ± 0,320 118,57 ± 4,167 b 0,92 ± 0,037 12L:6F 97,15 ± 1,454 117,83 ± 3,263 b 0,92 ± 0,026 12L:8F 96,19 ± 1,454 112,83 ± 0,736 b 0,96 ± 0,007 18L:2F 95,24 ± 2,519 99,33 ± 1,790 a 0,96 ± 0,020 18L:4F 94,60 ± 2,769 103,80 ± 1,114 a 1,01 ± 0,013 18L:6F 96,51 ± 1,144 113,60 ± 4,212 b 0,95 ± 0,039 18L:8F 99,05 ± 0,548 118,63 ± 3,503 b 0,94 ± 0,031 Ghi chú: Trong cùng một cột các chữ cái khác nhau thể hiện sự sai khác có ý nghĩa thống kê (p<0,05); 12L:12D: chiếu sáng 12 giờ/ngày; 18L:6D: chiếu sáng 18 giờ/ngày; 2F, 4F, 6F và 8F lần lượt là số lần cho ăn 2, 4, 6 và 8 lần/ngày; FCR: hệ số tiêu tốn thức ăn Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 4/2013 32 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG Từ kết quả của thí nghiệm trên cho thấy, việc kéo dài thời gian chiếu sáng không góp phần cải thiện tốc độ sinh trưởng, nâng cao tỷ lệ sống và giảm hệ số FCR của cá, chế độ cho ăn từ 4 – 8 lần/ngày có tốc độ sinh trưởng cao hơn so với cho ăn 2 lần/ngày. Do vậy, ương cá chim vây vàng giống từ giai đoạn mới sử dụng hoàn toàn thức ăn tổng hợp lên cỡ 28 - 34 mm chiều dài kinh tế (hoặc 35 – 40 mm chiều dài toàn thân) nên cho ăn 4 lần/ngày với chế độ chiếu sáng 12 giờ/ngày là hợp lý. IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Không có sự ảnh hưởng tương tác giữa thời gian chiếu sáng và số lần cho ăn lên sinh trưởng, tỷ lệ sống và hệ số FCR của cá. Thời gian chiếu sáng không ảnh hưởng lên sinh trưởng, tỷ lệ sống của cá chim giống. Cho ăn từ 4 – 8 lần/ngày lại góp phần tăng tốc độ sinh trưởng, nhưng không cải thiện tỷ lệ sống và hệ số FCR, hệ số phân đàn (CV) có xu hướng giảm khi tăng số lần cho ăn. 2. Kiến nghị Do vậy, ương cá chim vây vàng từ giai đoạn sau khi tập chuyển đổi thức ăn lên cỡ 3 – 4 cm nên duy trì thời gian chiếu sáng là 12 giờ và cho ăn với chế độ là 4 lần/ngày. TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 1. Ngô Vĩnh Hạnh, 2008. Dự án nhập công nghệ sản xuất giống cá chim vây vàng (Trachinotus bochii). Báo cáo tổng kết dự án, Trường Cao đẳng Thủy sản Bắc Ninh, 46 trang. 2. Đinh Văn Khương, Hoàng Tùng, Hoàng Thị Bích Đào, 2008. Ảnh hưởng của chu kỳ quang và cường độ chiếu sáng lên sinh trưởng, sự phân đàn, tỷ lệ sống và tỷ lệ ăn thịt đồng loại của cá chẽm (Lates calcarifer Bloch). Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản, số 03/2008. 3. Ngô Văn Mạnh, Hoàng Tùng, 2009. Ảnh hưởng của chế độ cho ăn lệ sinh trưởng, tỷ lệ sống và hệ số chuyển đổi thức ăn của cá chẽm giống (Lates calcarifer Bloch, 1790) ương trong mương nổi. Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản số 1/2009. Tiếng Anh 4. Barlow, C.G., Pearce, M.G., Rodgers, L.J., Clayton, P., 1995. Effects of photoperiod on growth, survival, and feeding periodicity of larval and juvenile barramundi, Lates calcarifer (Bloch). Aquaculture 138: 159–168. 5. Biswas, A.K., Manabu Seoka, Yoshimasa Tanaka, Kenji Takii, Hidemi Kumai, 2006. Effect of photoperiod manipulation on the growth performance and stress response of juvenile red sea bream (Pagrus major). Aquaculture 258: 350–356. 6. Boeuf, G., Le Bail, P., 1999. Does light have an infl uence on fi sh growth? Aquaculture 177: 129–152. 7. Dwyer, K., Brown, J.A., Parrish, C., Lall, S.P., 2002. Feeding frequency affects food consumption, feeding pattern and growth of juvenile yellowtail fl ounder (Limanda ferruginea). Aquaculture 213: 279–292. 8. Johnston G., H. Kaiser, T. Hecht and L. Oellermann, 2003. Effect of ration size and feeding frequency on growth, size distribution and survival of juvenile clownfi sh, Amphiprion percula. J. Appl. Ichthyol. 19: 40–43. 9. Juniyanto Nur Muflich, Syamsul Akbar and Zakimin, 2008. Breeding and seed production of silver pompano (Trachinotus blochii, Lacepede) at the Mariculture Development Center of Batam. Aquaculture Asia, Volume XIII No. 2 April-June 2008. 10. Kubitza Fernaldo, Leonard L. Lovshin, 1999. Formulated diets, feeding strategies, and cannibalism control during intensive culture of juvenile carnivorous fi shes. Reviews in Fisheries Science, Volume 7, Issue 1: 1 – 22. 11. Leonardi, M.O., Klempau, A.E., 2003. Artifi cial photoperiod infl uence on the immune system of juvenile rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) in the Southern Hemisphere. Aquaculture 221: 581–591. 12. Ly M. A., Ann-Chang Cheng, Yew -Hu Chien and Chyng-Hwa Liou, 2005. The Effects of Feeding Frequency, Stocking Density and Fish Size on Growth, Food Consumption, Feeding Pattern and Size Variation of Juvenile Grouper Epinephelus coioides. J. Fish. Soc. Taiwan 32 (1): 19 – 28. 13. Petit, G., Beauchaud, M., Attia, J., Buisson, B., 2003. Food intake and growth of largemouth bass (Micropterus salmoides) held under alternated light/dark cycle (12L:12D) or exposed to continuous light. Aquaculture 228: 397–401. 14. Purchase, C.F., Boyce, D.L., Brown, J.A., 2000. Growth and survival of juvenile fl ounder Pleuronectes ferrugineus (Storer) under different photoperiods. Aquac. Res. 31: 547–552. 15. Silva-García, A.J., 1996. Growth of juvenile gilthead seabream (Sparus aurata L.) reared under different photoperiod regimes. Isl. J. Aquacult.-Bamidgeh 48: 84–93. 16. Tucker Bradley J. , Mark A. Booth, Geoff L. Allan, David Booth, D. Stewart Fielder, 2006. Effects of photoperiod and feeding frequency on performance of newly weaned Australian snapper Pagrus auratus. Aquaculture 258: 514–520.