Tiếp cận, mọi chiểu thực tiễn sảng tác văn học từ điểm nhận của các nhà lý luận phê bình cũng như của chính chủ thể gắng tạo, các tham luận gửi tới Hội thảo lần này đã đề cập đến nhiều vấn đề của lý luận và thực tiễn sáng tác văn học thời kỳ Đổi mới. Các tham luận đã
bàn về sự đổi mới văn học từ phương diện chủ thể sáng tạo, vấn đề sinh thái trong văn học, vấn đề văn học thị trường, về văn học nữ và khuynh hướng nữ quyền, văn học viết về chiến tranh, văn học dán tộc thiểu số, vấn học thiếu nhĩ, vấn đề đổi mới văn học trên phương diện thể loại, về những hiện tương tác giả và tác phẩm,. của văn học thời kỳ Đôi mới.
6 trang |
Chia sẻ: yendt2356 | Lượt xem: 428 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem nội dung tài liệu Từ tượng thanh mô phỏng tiếng va chạm trong tiếng Anh và tiếng Việt, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
64 N G 6 N N G C & Bfa S 6 N G S69(239)-2015 ^
Ttr Tir(?NG THANH MO PHONG TIENG VA CHAM
TRONG THING ANH vA TIENG VlfT
ONOMATOPOEIA RELATED TO COLLISION
IN ENGLISH AND VIETNAMESE
NGUYfiN HOAl DUNG
(ThS; Trudng Bf i hpc Quy Nhom)
Abstract: This article contrasts direct onomatopoeic words in English and Vietnamese
related to falling and hitting in terms of the phonological structure. The findings reveals that
despite some similarities, they are different in the way various speech sounds, consonant
clusters, tones, and reduplication employed in both languages to imitate natural sounds.
Key words: onomatopoeia.
1. B ^ t v i n d l
Am tiianh l i mdt phin tit ylu cfta cudc
sing. Vd vin im thanh tin tpi quanh ta, da
dpng, phong phft khdng kl x i l t Trong cuOc
sing hing ngiy, nhim midu t i v i gpi tin
nhffaig im thanh Iy, mOt ldp tft mang tinh bilu
im (sound symbolism) di ra ddi - tft tupng
tiianh (onomatope, onomatopoeic word,
echoic woid, imitative word, sound word). D l
ding nh|n ra cuckoo, tlchtock (tilng Anh) v i
mio, ctfc Idc (taxing tilng ViOt) l i nhttag tft
nhu v|y. Tuy nhiOn, cftng md phdng mOt tilng
dOng nhung tft tupng thanh trong mli n^dn
ngft Ifii cd ldp vd im thanh khic nhau. Ching
h^n nhu cung l i tilng chd sfta nhung d mli
ngdn ngft 1^ khi. So sinh: gdu gdu (tilng
Viet); ftow-wow hoic woq/^woq^ (tilng Anh);
wau-wau (tilng Dlic); ou^-ou^(^kag Phip);
gaf-gc^ (tilng Nga), meong meong (fieag
Hin) [7]. Bii vilt niy budc dha tim hilu hiOn
tupng thu V) niy qua viOc so sinh dli chilu
ciu trie ngft Im cfta cic tft tupng thanh md
phdng nhftng Im thanh do va chpm tpo ra
taxing tilng Anh v i tilng ViOt.
2. Tii tirpng thanh
2.1. Dinh nghla
Di cd rat nhilu djnh nghia khic nhau v l tft
tupng thanh nhung phin ldn diu thong nhit
ting: tft tupng tiianh l i tft dupc tiiinh l|p dvia
trdn sy md phdng Im thanh trong thl gidi hiOn
thvic bing cic Im tl . Nhu ik bilt, tii l i mOt
thl thing nhit cfta Im (sound image) v i nghta
(meanmg), hay l i giiia cii bilu hiOn (signifier)
vk cii dupc bilu hiOn (signified} theo nhu
quan niOm ciia F. de Saussure. Thdng thudng,
mli quan hO niy mang tinh vO doin
(arbitrary). Tuy nhiOn, ddi khi ta vin bit gjip
nhftng tft m i ldp vd i m thanh cfta nd gpi l&i
sy lidn tudng den sy v | t m i nd bilu niOm.
Nhfing tft tupng thanh nhu zip, cuckoo, meow
(trong tilng Anh) hay hu hu, ldp bdp, rei^
(trong tilng ViOt) dupc l i vl dy rd ring nhit
Theo Jespeisen [6, tT.3981, c ic ca quan ciu
Im cfta con ngudi khdng the t ^ ra nhftng bin
sao hoin hio cua cic Im thanh ty nhidn, do
v$y d mOt chiing mvic nio dd, viOc Ivra chgn
cic im to l i n ^ nhiOn v i mil ngdn ngft ci
nhftng tft khic nhau dl md phdng cimg m$t
Im thanh.
ZZ Phdn hgi
Theo mOt so nhi nghidn cftu [4, S, 6], ci
bai lopi tupng thanh: tavc tilp v i ^ i n tilp.
Tugng thanh tr\tc ttip (Direct
onomatopoeia) cd thl gpi len sy lidn tudng
gifta Im v i nghla vl chiing md phdng tryc
tilp, gin dftng Im thanh ty nhiOn: ding-dong,
ldp d$p,... Miic d$ tinh c l ^ md phdng cfta ti
tupng thanh cung khic nhau. Cd tft khi dpc
ldn sd gpi ngay din nguIn phit ra Im tiianh
cifc tdc, chit chit, meow, cuckoo, Ucktock...
!il9(239)-2015 N G 6 N N G C & BfnsdNG 65
I^ tft ddi hdi ta cin chftt tudng tupng click
; t i^ nhap cua chuOt miy tinh), neigh (tilng
Qgya b£),dmdm,lvc difc,...
Dli vdi tft tupmg thanh trvic tilp, cin phin
bipt lii tugng thtsnh Ihtfc (non-lexical) vdi tit
tugng thanh gid (lexical onomatopoeia) [1,4,
5]. Tft tupng thanh thvrc chi md phdng Im
tiianh tiiuIn tfty chft khdng gpi tin sy v|t hay
hinh ddng. Vi dy: shshsh, cuckoo, odd, meo
meo. Trii l^ i, tft tupng thanh gii "li nhftng tft
dupc sinh ra tft tft tupng thanh thvic nhung d
nhitng mftc dO khic nhau, khdng trvrc tilp md
phdng tilng dOng vi cd chftc ning djnh
danh". [1, ft.l67] Nd li mOt tft hoin chinh,
dpc 1^. Vi dy: Mcctp (ndc ctti), twitter (tilng
hit liu lo, tilng kdu liu riu), mio, khic khich
Tuy nhidn, *Vanh gidi gifta tft tupng thanh
thvic vi tupng thanh gii khdng rd iing \i phin
ldn cic chu5i Im thanh deu cd thl dupc tii
vyng hda" [4, tr.l24], cd till bing cich
chuyin lopi tft (conversion), nhu tilng keu
cuckoo cua con chim trd thinh tdn gpi cua
lo^ chim niy; hay trong vi dy Hi Le dua ra:
"Con gd chodc len mdt tiing thdt to" [1,
tr.l77] till tft hipng tiianh th|t "chodc" md
phdng tilng gi di dupc dCuig nhu dpng tft
bilu til) hopt dOng. Trong tiudng hpp ngopi 10
vdi cic chuli phy im nhu shhh, zzzzz... thl
tiiudng tiiOm mOt hoic hai im v) vio dl biln
nd tiiinh nhftng tft thvrc nhu hush (\km cho hn
ling, nhi tiunh), buzz (tilng ong vo ve).
Khdng chi tft mdi cd "khi ning bit chudc"
Im thanh cfta thl gidi hiOn thvrc mi im cfta
cic Im trong mOt phit ngdn (utterance) [5]
cfing cd khi ning ket hpp lpi nhim tpo ra hiOu
ling "tilng vang" (echoism) gpi ti y nghta cfta
du tiio. £)6 chinh li trudng hpp tugng thanh
gidn ttip. Trong ciu flio sau, viOc lip lpi cfta
Im xuyt Isl thvic sy gpi ti trong til tudng
tupng ciia ngudi dpc im thanh sdt sopt cfta
nhiing tim rim trong khdng gian yOn tiiih.
(1) And the silken, sad, uncertain rustling
ttf each purple curtttin (Poe, E. A. The
Raven)
Dudi gdc do phong cich hpc, chinh nhd
khi nfing phin inh Im thanh cua sy v|t dupc
mieu ti mi tft tupng thanh thudng dupc sft
dyng lim biOn ph^ tu tft trong vin tha, khiln
cho hinh inh dupc kbic hpa trd ndn sinh
dOng, bilu cim, vi sftc tich hem nhu trong vi
dy (2): Gd vttc gdo nude trong bi, sic mieng
dng PC nhd to§l xudng ddt. (MaVSnKhing)
3. Khio sit Of thl
3.1. Tit titgng thanh trong tiing Anh
3.1.1. Am ddu
6 vj tri im diu, phy Im tic /p/, /b/, /t/,
/d/, /k/ hiOn diOn trong phin ldn tft tupng
thanh (45 tft) chi tilng gd, chpm, roi. Ta diu
bilt Im tic dupc ciu thinh hoi bj khi don lpi
trong khoang cOng hudng i^ i dOt ngOt md ra,
t ^ ndn tilng nl. Vdi d$c dilm niy, cic Im
tic, nl cd vd rit phft hpp vdi vai trd tupng
trung cho tilng d$ng mpnh, dpt ngOt cua hai
vOt thl cftng va chpm vdi nhau. VI dy: dop
(tilng vd ngvia Ipc cpc/ lOp cdp^ lip dp trdn
nin dit Cling), pitter-patter (tieng mua roi lOp
dOp)t dong (tilng chudn "boong"), bong
(tilng chudng) tinkle (tilng chudng leng
keng),...Trong sl dd cd IS trudng hpp phy
Im tic, nl kit hpp vdi cic Im c|n /r/,/!/
xuit hiOn trong cic tl hpp phy im diu /dr/,
/kl/, /kr/, /pi/, ding luu y li tl hpp /kl/ chilm
tdi hai phin ba tiudng hpp. Da so cic tft niy
(8/10 tft) phin inh tinh chit lip lpi liOn tilp
cfta hinh ding dd: clack Oich cich), clang
(loing xoing), clink (lanh canh, leng keng),
clop (ldp cpp, lip dp),...Ngoii ra, chftm phy
Im /pi/ thuimg hiOn diOn trong cic tilng In do
va chpm mim (gifta vit cftng vdi v|t mim
hoic hai v|t man vdi nhau nhu jiop (tdm,
bdm), plonk (phjch, ftm - tilng vOt ning loi
xulng nude), plash (tilng v$t roi xulng lim
nude bin tde), pat (cii v5 nhp),...
Cic phy Im cdn lpi (tic xit miii, chilm sl
lupng khdng ding kl. Am xit / 6 / , xuit hiOn
trong 4 tiudng hpp. Dilm chung cfta 3 taxing
sl bdn tft niy li diu kit hpp Im ring, vd
66 NG6N NGC & Bin S6NG Sl9(239)-2015
tiianh 16/vdi nguydn Im gifta, md /A/ nhim
md phdng im thanh trim dye cfta mdt v|t
n|ng dip len mOt bl mit: thud, thunk, thump
(thich, uych)
3.1.2. Am chinh
Dpi da s l cic tiudng hpp sft dyng nguydn
im don, ngin (55/56 tiudng hpp; ngopi trft
duy nbit mOt nguyOn im dii Ai:/); cd 18 U do
l i bdi phin ldn cic hinh dOng va chpm, gd,
roi diu diin ra trong khoing thdi gian ngin.
Nguydn §m trudc III, Isl dupc sft dyng
khi nhieu (36 trudng hpp). Xdt v l dO cao cfta
nguyen Im, cic nguyin Im md /as/, / A / , / D /
chilm uu till (40/56 til), nhit l i im /as / .
NguyOn Im gifta, md /A/ dupc dftng dl md
phdng Im thanh trim (vi dy: pliuik, drum,
clunk) (7/7 tiudng hpp) cfta mOt vit ning dip
lOn mOt bl mit (vl dy: thud, thunk, thwip (5/7
tiudng hpp)
DO md cfta cic nguyOn Im it nhilu cd liOn
quan din Im lupng cfta im thanh dupc md
phdng. Cy till cd 14/17 tft dftng Im khip / l /
dl md phdng im thanh nhd, cd Im sic cao
nhu tick-tack, tinUe, flick, click, clink, ting-a-
ling, cMnk,... trong khi nguvdn im md / D /
dupc tim thiy trong mOt so tft midu t i Im
thanh to nhu bong (boong - tilng chudng),
(hng (boong tilng chudng), ding-dong
(tilng chudng blnh boong). Bdn cpnh dd, Im
md /ml cing dupc bit g ^ trong cic tft md
phdng cic Im ldn nhu bang, clang, tang,
clack, clash, crash, clatter.
3.1.3. Am cudi vdn
Phin ldn cic tft tupng thanh miOu t i c ic
tilng dOng cd dd dii i m tiianh ngin diu kit
tiiftc bing Im tic (18/ 20 tiudng hpp). VI dy:
cli^, rap, slap, rat-tat, knock, whack.
Tit c i 20 trudng hpp md phdng Im thanh
vang hoic ngin (thudng l i Im do Idm lopi
h o ^ tiiify tinh va chpm) diu cd sy hiO>> diOn
cfta phy Im vang (Im ben tli / I / v i hai im
mfti /m , 1)/). Vi dy: drum, Jmgle, tinkle.
bang clang bong, ding-a-ling clank, clink
Nghidn cftu nhitng tft niy, chftng tdi nhjta
thiy d mOt phucmg diOn nio dd, tit c i cic ph\i
Im thinh phin trong chftm phy Im culi diu
gdp phin vio viOc phin inh im thanh ni.
midu ti. Hiy cftng xem xdt cip tft clang vt
clank. Theo d ^ nghta, clang l i "Im tiianli
ldn, chdi tai, ngin vang tpo ra do kim lopi va
chpm nhau", cdn clartk l i "Im thanh ldn t^ ta
do hai v|t ning bing kim lopi va chpm nhau,
khdng vang nhu chng vk ngin hon vl d9
dii". Rd ring l i im /r ] / 6 culi c i hai tit di
phin inh dupc dO vang cfta hai Im thanh niy.
Tuy nhidn trong tft clank, ddng hoi phit ra
lidn tyc qua khoang mui b) chin lpi bdi phy
Im tic /k / taxing t l hpp phy Im c d i /i)k/
nhim bilu thj sy gidi hpn ban v l thdi gian.
Bin cpnh dd cd mOt s l dilm ding luu y
cfta cic tft md phdng nhftng tilng d$iig do gO,
chpm, roi trong tilng Anh nhu sau:
- C ^ Im don tilt (ehl cd mOt phy Im diu)
thudng md phdng cic Im thanh cd tinh don
im (20/24 taxrimg hpp). VI dy: pow, thud,
thwack, Icq}, bop, bump, bam.
- Nguydn i m md / x / thudng kit hpp vdi
phy Im tic /k/ , / p / d c d i Im tilt dl miSuti
cic im cd Im wic cao nhu clack, cUgi,
thwack, ttqj, rtgj, tick-tack, whack
- Cic tft l iy (vl dy: ding-a-ling ding-dong,
rat-a-tat, pitter-patter, ping-pong), cic tft da
Im tilt (vi dy: jin^e, tick-lack, rattle, tinkle)
v i cic t l hpp phy im, die biOt l i t l hpp /kl/
(vi dy: clop, chink, clash, clink, clatter) dupc
sft dyng dl md phdng thih chit U^ lpi Udn t|ic
cfta cUnh hinh dOng dd.
3.2. Tit titang thanh trong tidng Vl(t
Cd mOt so lupng ldn tii liy tupng thaab
liOn quan din tilng gd, roi, chpm (chi^
79/118 til). Trong khi cic tft don md phing
nhftng tilng ddng phit ra cd thih hftu kit (telic
- diin t i mOt hopt dOng tipn vpn) nhu bich,
bdp, cdp, tSm, liiintiti c ic tft liy phin inh cic
titag In cd thih 1 ^ lpi, liOn tyc.
il9(239)-201S NG6N NGC & Bid S6NG 67
3.2.1. Am ddu
Xdt vl vj tii im dau, cic phy am tic /b, t,
:', d, c, k, 7/ chilm uu thl so vdi cic phy am
thic, xuit hiOn ti^ 80% cic tft tupng tiianh
rang nhdm niy (55/66 myc tft). VD: boong tt
dch, iMch, den dit, chi chdt, leng keng, cgc,
igch. Trong d dd, ridng phy im ngpc mim
/k/<H chilm din 20 tiudng hpp. Hai phy Im
npnh (foitis) ngpc cftng Id vi ngpc mim /k/
Hi dupc tin dyng tli da trong cic tft md
phdng tilng hai v|t cftng va chpm mpnh vdi
ohau: cdc, cdc, cgp, cgp, cdch cM chdt, ch^
Cheng cheng coong, choang cdng keng cgc
cgch, ki cdch,... Trii lpi, phy Im ylu (lenis)
fbl tiiudng xuit hiOn trong cic tft chi sy va
chpm vdi v|t thl mim: bdp, Igp bdp, bdp,
bdm, bi bgch, bich, lich bich...
Phy Im cpn xip tiift hai vdi 22 lin xuit
hipn cfta Im bdn /]/. Tuy nhiOn im /U khdng
xuit hiOn trong cic nguydn vj thvrc ciia tft liy
mi trong phin Uy, khdng bit chudc cic tilng
ding mi ehl thuin tfty tuin theo ca chi liy
•him tpo ra sy hii hda vl in$t thanh diOu. Md
hlnh cfta nd li: /1/+ phin vin vi phin thanh
diOu cfta tft tupng tiianh thvic (li nguydn vj
fliyc tiong til lip liy) [1, tr.l97]. Vi dy: c$p -'
ldp cdp, cgch -* Igch cgch, bdm -* Idm bdm
(^ d lupng cao thft ba li cic phy Im xit
If, s, 5, ^ h/, chilm 11 trudng hpp. V! dy:
phdnhphgch, lodngxodng, sdm s(p (of heavy
rain), rung ring hupnh huych Khd mi giii
Uiicii sy faiOn diOn ciia cic Im xit trong cic tft
md phdng tilng gd, roi, chpm vl theo quan
dilm cfta cic nhi ngdn ngft hpc, Im xit
fliudng dupc diing trong nhftng tft phin inh
sy ma sit cfta cic v|t vdi nhau. Tuy nhidn cd
mOt dieu lit rd li phin vin cfta cic tft md
phdng tit Im hudng cfta cic tilng ddng.
Ngoii ra, khi quan sit cic tft cd chua phy im
rung Irl: rdm rdm, ring ring rdc rdch, rdo
rdo, chiing tdi thiy dilm chung cua chftng cic
tilng dOng niy diin ra UOn tyc, nli tilp nhau.
(^ le trong Idii phin vin cfta cic tft niy md
phdng Im hudng cua tilng dpng thl Im /r/
nglu nhiOn di dupc chpn dl phin inh tinh vd
kit (atehc), UOn tvic (continuous) ciia Im
thanh. Vdi titphdnh phgch, Im vd thanh mdi-
ling /S bilu flij dupc tinh nhd, Om cia tilng
d^ cinh vi quan trpng li sy ma sit cfta cinh
trong khdng khi tnnic khi d|p mpnh vio ca
thl ciia con v|t
3.2.2. Am chinh
Xdt vl vj tri Im chinh, cic nguyOn Im md
chilm da d cic trudng hpp vdi 46/ 66 tiudng
hpp. Vi dy: lanh canh, I6c cdc, Idm bdm odm
ogp, rdo rdo, chtm chdt...
Phin vin (ifayme) cfta cic tft liy hoin
thinh khi tixjin vpn vai tid md phdng tilng roi,
gd, chpm, die biOt li cic khudn vin liy.
Trong nhftng tft liy hoin toin, chit lupng Im
thanh lip lpi gin nhu dupc gift nguyOn. VI dy:
thimg thing rdo rdo, dm dm, xotmg xodng...
Nlu dhih Im tilt (nucleus) trong nguyOn vj
iSp liy khdng thay dli so vdi nguyOn vj thvic
cfta tft liy, Im lupng cfta im thanh thudng
khi In djnh. Vi dy: chan chdt, long tang, den
del, ddnh dgch,... Nlu ip dvmg khudn visi [/i/
- nguyOn im khic] thl Im thanh dupc md
phdng cd Im lupng Iftc to liic nhd khic nhau
(ngopi tift tieng ding hi tich tdc). Vi dy nhu
tiieo djnh nghta cfta tft diin, U tdch gpi ti
"tilng dOng nhd, gpn, liOn tilp khdng diu
nhau nhu tieng nude roi xdng tftng gipt ngit
quing". Hoic: chan chdt li ti«g "danh, chdi
tai nhu tilng mOt v|t ciing d|p mpnh vi UOn
tilp vio mpt v|t cfing khic", cdn cM chdt li
"danh, vang, to nhd khdng diu do cic v|t
ciing va d|p vio nhau phit ra, cim giic giy
chdi tai" [3].
3.2.3. Am cudi
Vl sy phin bl cfta cic phy im cdi vin,
nhdm phy im tic /p/, /k/, /t/ din diu vdi 39
tiudng hpp, trong iU gilng nhu d vj tri diu
Im tilt, phy Im ngpc mim /k/ vin chilm d
ding kl (27 tft); riOng phy Im /t/ rit it xuit
hiOn (4 tiudng hpp). Xip thft hai (gin 40%
tiudng hpp dupc tiling kO) li hai Im mui /m,
nl. cin luu y li thvic tl d lupng cic Im niy
NG6N NGC & Bdi S6NG Sl9(239)-2015
trong ngft UOu thu tii|p nhilu ban, nhung vl
trong cic trong nguydn vj liy ndn chftng
khdng dupc tinh dIa Chftng xuit biOn phd
biln cic cjp vin sau: oc - ach, anh - ach, dm -
dp, ao - ao, eng - eng, om - am, om - op, oc -
oc, 6c-dc, oang - oang, inh - ich, ich - ich.
Chi cd hai tft kit thftc bing bin nguydn Im /-
w/.
Cd till tiiiy lit Id tit ci nhftng til cd ngdn
glc tft nhftng tilng ddng ngin, danh diu kit
thftc bing Im tic: cgc, cop, bdp, dit, chdt,
tdch, Idch cdch, chdch, idc cdc, etc.
Ding thdi, khdng khd nhin ra hiu hit cic
tft tupng thanh bilu tiij cic tilng vang nhu dm
dm, leng keng, lanh canh, boong, long long,
lodng xodng, ting lung, iM thing, blnh
boong... dudng nhu ngin vang hon nhd sy
cOng hudng vdi phy Im vang /m/ vi / t ] / d
cdi vin (die biOt khi dupc kit hpp vdi cic
nguyOn Im md). 12/ 12 tft tupng thanh md
phdng tieng va chpm cfta kim lopi (chua kl
cic tft liy) diu kit thftc bing phy Im vang
/n/.
3.2.4. Thanhdiiu
Thanh diOu li mOt phin khdng till tiiilu
tixmg til tilng ViOt ddng chftc ning khu biOt
nghia. Trong khi bdp bieu th) tilng ti t tilng
vS tay (hoic tilng nl) thl i(!p lpi li Im tiianh
tiim dye phit ra tft tiii ciy roi xdng dit hay
bin tay (hoi khum khum) v5 lOn mOt bl in$t
Trong tilng ViOt cd cic cip tft liy md phdng
nhfing im thanh cd cich thftc tpo ra gilng hOt
nhau, chi khic nhau d cao dd nhu cdc/ cdc,
cdp/cdp, cdc cdch/cgc cgch.
Phi biln nhit trong cic tft don vi liy
tupng thanh thudc nhdm gd, roi, chpm li cic
tiianh huyin, sic, ning. Chftng xuit biOn d 92
trong ting d 118 tft don vi liy mi chung tdi
thing kO dupc, nhilu nhit li thanh ning vi
thanh sic; cd Id vi nhu tien di ndu, da so cic
tft tirpng thanh tiiupc nhdm niy kit thftc bing
phy Im /k/. Theo quy lu|t tiianh (fiOu, nhthig
vin kit tiiftc bing phy Im /k/ chi cd till
mang thanh sic ho$c ning vi dy nhu cdc/c0c,
cdch/cgch.
£)ftng nhu Hi LO [1] SSi nh|n xdt nUn
chung thanh ngang cd Idii ning bilu tiij Im
thanh bing, kdo dii nhu boong, coong cheng
chotmg choang...; thanh huyen cd khi ning
bilu thj Im tram, kdo dii (dm dm, rdo rao,
ting ting tM thing...y, thanh sic xuit fai^
trong cic Im tilng d$ng bing, ngSn (cdp, Idch
cdch dit, chdt, U tdch, idc cdc...); cdn dianh
ning thl gpi lOn cic Im ngin, trim (Ijic d{ic,
bdp, dgch, thich, bich, lich kich...)
3.3. M0t vii nhfn xit qua ddi chiiu
Qua nhftng ph&i tich tiOn, chftng tdi lit ra
mOt d dilm tuong ding vi dj biOt cua ti
tupng thanh chi sy va chpm trong tilng Anh
vi ti&ig ViOt nhu sau:
3.3.1. NhOngdiim titcmgddng
- Ci hai ngdn ngft li cd nhilu tit tiipng
thanh dl phin inh, gpi tdn cic Im tiianh da
dpng tin tpi quanh ta. Tiii qua qui trinh si
dyng, mdt d tft di mit din tinh bilu Im vi
tn!i thinh ten gpi cho sy v|t gong (cii dng),
ping-pong (bdng bin), (cii) king (cii) cdng.
- Trong ldp vd ngit Im cfta tii taipng flianh,
phin vin ddng vai tid quan trpng nhit nd t^ o
nOn Im hudng, nOn tilng vane cho Im tiianh
dupc bilu thj. Khdng cd Im (£^ ta vin cd All
nhin ra Im thanh ndt chlnb, chung nhit cia
Im thanh. BOn cpnh dd, do md cfta ngu/On Im
chinh it nhilu cd UOn quan din Im lupng ho$c
cao do cfta Im thanh dupc miOu ti.
- Phy Im diu vi c d i thudng phin inh
cich tiiftc tpo ra tilng dpng. 6 ci hai ngdn
ngft, cic phy Im tic, die biOt li /kl, tiiuteig
xuyen phin bl 6 vj tri im diu vi cdi nhim
gpi ti cic tilng va chpm danh, mpnh, khdng
vang cfta hai vOt thl cftng. Ngupc lpi, phy Im
vang /g/ dupc dftng phd biln tiong ci hai
ngdn ngft dl md phdng thih vang cia Im
thanh ty nhidn vi cda cic vflt till khn lopi va
chpmnliaii.
3.3.2 NhSngdiim di biit
- Clu tiftc Im tilt cfta tilng Anh gIm 1
phin: Im diu vi phin vin cdn trong tilng
Sl9(239)-2D15 NG6N NGC & Bin S6NG 69
ViOt lpi cd din 3 phin: Im diu, phin vin v i
thmhdiOu.
- Be md phdng cic im thanh nhd, tilng
Anh thudng dftng nguydn Im khdp / i / cdn
tilng ViOt dftng /i/ trong khudn vin liy
[/i/+nguyOn im khic].
- Cic tft bit chudc nhftng Im thanh c6 Im
lupng ldn trong tilng Anh thudng chua cic
nguyOn Im md / D / , /ae/cdn trong tilng ViOt
thl thudng l i c ic nguyOn Im md / E / , HI,
M,hl, IV.
- Trong nhilu tiudng hpp, phy Im /p/ trong
tilng Anh v i /b/ trong tilng ViOt dupc bit gip
tiong nhftng tft md phdng Im thanh tpo ra do
va chpm m m .
- Khic vdi tilng ViOt trong tilng Anh ddi
khi phy Im tic /k/ xuit hiOn d i ti^ sau Im
vang /r|/ trong chuli phy Im culi nhim bilu
thj nhftng tilng dOng cd dO vang ngin (vi dy
chng vk clank).
- Thanh diOu cQng gdp phin quan trpng
trong viOc md phdng Im thanh. Nhln chung
tiianh ngang v i thanh sic cd khi ning bilu thj
Im bing; thanh huyIn v i thanh ning lpi phin
inh tinh trim cfta tilng dOng dupc miOu ti.
- D I sao chdp tinh chit da im, thih UOn tyc,
lip lpi ciia tilng dOng, trong khi tilng Anh
khai thic chuoi phy Im diu hoic tft da Im
tilt tft don tupng thanh trong tilng ViOt lpi dl
ding v |n dyng ca ehl liy dl tpo ra nhilu tft
liy vdi cic sic thii khic nhau (vl dy: chdt -
chan chdt, cM chdt, tdch - Idch tdch, ti tdch,
lanh tdch). Nhd v|y, tilng ViOt cd nhilu tft
tupng thanh hon v i dudng nhu cd tinh bilu
cim hon.
3.Kltlu$ii
Do sy khic nhau v l lopi hlnh ngdn ngft
nOn bOn cpnh mOt d dilm tuong ding, ciu
trie ngft im cfta tft tupng thanh trong hai
ngdn ngft cd nhilu ndt d) biOt v l ciu tiftc im
tilt v i c ic thinh |ji in ciu thinh ndn nd, v l
viOc khai tiiic c h d i phy im, tft da Im tilt
bong tilng Anh cftng nhu vOn dyng thanh
diOu, tft l iy tiong tilng ViOt VI moi ngdn ngft
cd cich md phdng rieng, thdng qua nhftng
phuong tiOn v i quy tic ngft im rieng cfta
mlnh nOn tft tupng thanh khdng phii Iftc nio
cung l i bin sao chinh xic cic Im thanh ty
nhien. V i suy cho cftng mli quan hO cd U do
cfta Im v i nghta ciia tft tupng thanh cung
khdng phii l i tiiyOt dli. Tuy nhien, nhhi
chung cd thl ndi tft tupng tiianh di giftp
chuyin tii v i luu gift sy d n g ddng v i phong
phft cua Im thanh vio ngdn ngft. Chung tdi
hoin toin nhit tii vdi H i LO v i c ic nhi ngdn
ngft khic ring hilu tft tupng tbanb, ta cd till
cim thy thdm cii hay, ndt tinh t l cua ngdn
ngft din tOc mlnh.
T A I U^V THAM K H A O
1. Ho Le (1976), Vdn di cdu tgo tit cia
tiing Viet Men dgi, Nxb Khoa hpc X i hOi, Hi
NOi.
2. Ngdn ngd [Online], "Am vi vd cdc hi
thdng dm vi tiing Viif,
ht^://iigoniigu.iie1/index.php?p=64, (truy cip
ngiy 10/4/2015).
3. ViOn Ngdn ngtt hpc (2003), Ti diin
tiing Viit (hi lin flift 9, cd sfta chfta), Nxb D i
Ning - Tning tim Tft diin hpc. Hi NOi - D i
Ning.
4. Fischer, A. (1999), "BTiotiXonKteig,
is phonological tconlclt}/!" Form Miming
Meaning, John Benjamins Publishing
Company.
5. Iriskulov, A.T. (2006), General Notes
on Styles and Stylistics [On-Line],
www.durov.coni/shidy/STYLISTICS-
175.doc (truy d p ngiy 10/4/2015).
6. Jespersen, O. (1922), Language: its
nature, tkvelopment and origin, G. AUen &
Unwm, London, pp. 396-411.
7. Wikipedia, the free encyclo]]edia.
Onomatopoeia, Wikipedia [On-Line],
ht4i://en.wikipedia.orgAvild/Ononiatopoeia,
(tiuy c |p ngiy 9/9/2007).
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 30925_103470_1_pb_4033_2036738.pdf