Câu 7 : Dựa Trên Những Cơ Sở Lý Luận Nào Mà Đảng Ta Lại Chủ Trương
Xây Dựng Quan Hệ Sản Xuất Dựa Trên Chế Độ Đa Dạng Hóa Hình Thức Sở
Hữu Với 1 Nền Kinh Tế Hàng Hóa Nhiều Thành Phần Và 1 Chế Độ Phân
Phối Lao Động ?
Nước ta lựa chọn con đường xã hội chủ nghĩa bỏ qua phương thức sản xuất
tư bản chủ nghĩa với ý nghĩa bỏ qua chế độ chính trị của chủ nghĩa tư bản.
Nhưng trong điều kiện chủ trương một kinh tế hàng hóa nhiều thành phần
với cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước. Nhằm phát huy mọi tiềm
năng các thành phần kinh tế, phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất để xây
dựng cơ sở kinh tế xã hội chủ nghĩa, từng bước xã hội hóa chủ nghĩa. Trong
đó kinh tế quốc doanh bao giờ cũng giữa vai trò chủ đạo có ý nghĩa quyết
định đối với sự phát triển nền kinh tế ở nước ta hiện nay. Nước ta trong
thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội, không qua giai đoạn phát triển tư
bản chủ nghĩa, không có nghĩa là xóa bỏ các quan hệ sở hữu tư nhân về tư
liệu sản xuất, mà chỉ phát triển sở hữu công cộng về tư liệu sản xuất. Hiện
nay trong điều kiện chuyển sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã
hội chủ nghĩa. Cho nên việc duy trì và phát triển hình thức sở hữu tư nhân
về tư liệu sản xuất là một yêu cầu khách quan mang tính qui luật. Bởi vì,
trong giai đoạn đầu của thời kỳ quá độ đi lên xã hội chủ nghĩa, thì sở hữu tư
nhân như một bộ phận tự nhiên của quá trình kinh tế nhiều thành phần
cũng có ý nghĩa thúc đẩy phát triển sản xuất nâng cao đời sống của nhân
dân. Mặt khác, duy trì và phát triển kinh tế tư nhân (dưới mọi hình thức), thì
đồng thời với nó là thu hút nguồn lực về vốn, về lao động, về quá trình
chuyển giao công nghệ mới.Nhưng nó đều thông qua sự quản lý của nhà
nước xã hội chủ nghĩa. Nhà nước xã hội chủ nghĩa sẽ giữa vai trò quyết định
và điều tiết chung đối với các hình thức sở hữu này phải phục vụ cho lợi ích
của nhân dân. *Trong cơ cấu kinh tế xã hội chủ nghĩa hiện nay ở nước ta,
thì hình thức sở hữu công cộng ngày càng được hoàn thiện và phát triển.
Trong đó nền kinh tế quốc doanh bao giờ cũng giữa vai trò chủ đạo, quyết
định đối với nền kinh tế hiện nay.
28 trang |
Chia sẻ: thuychi20 | Lượt xem: 1160 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Triết học - Ôn tập lịch sử triết học, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
t, không 1 sự vật nào đứng ngoài qui
luật đó, kể cả thần linh thượng đế. Toàn bộ vũ trụ tuân theo 2 qui luật phổ
biến là : luật quân bình và phản phục.
+ Luật quân bình : là luôn luôn giữ cho sự vận động được thăng bằng không
để cho cái gì thái quát thiên lệch hay bất cập. Theo LT “ khuyết thì đầy,
cong thì ngay, trũng lại đầy, cũ lại mới, ít thì được, nhiều thì mất”.
Chính nhờ luật quân bình vạn vật mới tồn tại theo 1 trình tự nhất định.
Luật quân bình chống lại những gì thái quá trái với qui luật tự nhiên. Để
chống lại những gì thái quá nó lấy nhu thắng cương, lấy nhược thắng cương.
+Luật phản phục : có 2 nghĩa :
. • Vạn vật biến hoá trao đổi cho nhau theo 1 vòng tuần hoàn đều
đặn, kế tiếp theo 1 cách nhịp nhàng bất tận, đây là qui luật bất di bất dịch
của tự nhiên.
. • Phản phúc nghĩa là trở về với đạo tự nhiên vô vi nghĩa là với
chính bản tính tự nhiên của con người, không thái quá, không bất cập. Theo
LT, nếu không trở về với đạo tự nhiên vô vi, chống lại qui luật tự nhiên, cố
tình can thiệp vào tính tự nhiên của tạo hoá thì con người sẽ chuốc lấy bại.
Mọi sự vật biến đổi có nguồn gốc từ trong bản thân sự vật. Mỗi một sự vật là
thể thống nhất của 2 mặt đối lập vừa tương hoà vừa xung khắc, vừa độc lập
vừa liên hệ ràng buộc nhau, bao hàm lẫn nhau và không thể thiếu nhau
được.
LT còn xây dựng 1 loạt các mâu thuẫn trong tất cả các lĩnh vực tự nhiên, XH
đạo đức, quan hệ ứng xửgiải quyết các mâu thuẫn được ông nâng lên như
1 nghệ thuật sống : động – tĩnh, nóng – lạnh, thấp – cao, mềm – cứng, hữu
– vô, còn – mất, tốt – xấu, thiện – ác.
_ Tư tưởng của đạo vô vi : vô vi có nghĩa là phương pháp sống thiên
nhiên mộc mạc, thuần phác không bị ức chế gượng ép. Đạo vô vi xuất
phát từ quan niệm trên điểm cốt lõi là NT sống của con người trong sự hoà
nhập với tự nhiên và tuân theo bản tính tự nhiên của con người.
Khái niệm vô vi có 3 nghĩa :
.+ Vạn vật đầu có bản tính tự nhiên, chúng vận động biến hoá theo lẽ tự
nhiên mà không cần biết đến ý nghĩa mục đích của bản thân chúng (vd :
bản tính tự nhiên của cá là bơi lội, của lửa là nóng.). Sống với cái vốn có
TN mộc mạc, thuần phác của mình, không trái với qui luật TN, không được
can thiệp vào quá trình vận hành của sự vật khác, phải chấp nhận và thích
ứng với mọi hoàn cảnh của môi trường. +Vô vi có nghĩa là tự do tuyệt đối,
không bị ràng buộc bởi bất kỳ 1 ý tưởng, dục vọng, đam mê và mong muốn
nào.
.+ Vô vi nghĩa là phải luôn luôn bảo vệ, giữ gìn bản tính TN của mình,
phải biết ngăn chặn những gì làm tổn hại đến bản tính tự nhiên của vạn vật
mà trước hết là chống lại mọi hành động của con người trong XH. Theo đạo
vô vi có 3 cái phải nắm giữ bảo vệ : từ ái, cần kiệm, không dám đứng trước
thiên hạ. Con người sống phải biết từ ái, cần kiệm, khoan dung, tri
thức.Lão Tử chủ trương bỏ hết những gì trái với đạo TN vô vi, vượt quá bản
tính tự nhiên của con người, LT kêu gọi đưa con người về trạng thái tự nhiên
nguyên thuỷ chất phác. => Tóm lại : tư tưởng về đạo, tư tưởng về phép biện
chứng và tư tưởng về đạo vô vi của LT đã đạt đến 1 trình độ sâu sắc độc đáo,
1 trình độ tư duy lý luận rất cao, đóng góp vào nét đặc sắc của phương
Đông. Tuy còn nhiều điểm hạn chế nhưng chúng ta phải nghiêng mình trước
những gì mà ông đã đưa ra.
Câu 4 : Trình bày những tư tưởng triết học của L.Phoiơbách về tự nhiên
và con người .
* Sơ lược tiểu sử : ( 1804 – 1872 )
9 Luc-vich Phoiơbách sinh ra trong 1 gia đình luật sư nổi tiếng. Gia đình
ông muốn ông trở thành 1 luật sư nhưng khi học đại học Phoiơbách lại
học triết học. Do ông học giỏi nên được giữ lại trường, trở thành phó
giáo sư rồi giáo sư. Phoiơbách đã phát hiện ra những bất hợp lý trong
triết học của Heghen, ông cùng Mac-Anghen tham gia sinh hoạt trong
nhóm “Heghen trẻ”. Sau 1 thời gian, ông bất mãn với hệ thống triết
học, ông bỏ dạy về quê ở ẩn trong 28 năm.
9 Tác phẩm nổi tiếng : “ Phê phán triết học của Heghen ” –xb 1839,
“bản chất đạo Thiên Chúa” và “luận cương sơ bộ của cải cách triết
học” – xb 1842, “ cơ sở triết học của tương lai ” –xb 1843, “bản chất
tôn giáo” –xb 1845.
9 Toàn bộ hệ thống triết học của Phoiơbách được gọi là CNDV nhân bản
vì ông xác định lấy con người làm đối tượng trung tâm của triết học.
Ông xác định nghiên cứu khoa học tự nhiên để phục vụ cho nghiên
cứu con người.
9 Về cuối đời, Phoiơbách đọc triết học của Mác, ông đã bỏ
triết học của mình và theo triết học của Mac. Quan
niệm về giới tự nhiên :
¾ Ông tập trung vào phê phán : bác bỏ học thuyết của Heghen về
giới tự nhiên vì theo Heghen , giới tự nhiên là sản phẩm của ý
niệm tuyệt đối.
¾ Ông đã bảo vệ các quan điểm duy vật của thế giới, ông cho rằng
thế giới chúng ta đang sống là thế giới vật chất, tồn tại khách
quan và không phụ thuộc vào ý thức chủ quan của duy vật, còn ý
thức chỉ là sản phẩm của bộ óc (sản phẩm tự nhiên ) và con
người là 1 bộ phận của giới tự nhiên.
¾ Khi đứng ra bảo vệ các quan điểm duy vật thì Phoiơbách đã phát
triển 1 số luận điểm có thể của duy vật và đã khắc phục được
những hạn chế của CNDV trước đó :
.+ Cho rằng trong tự nhiên có nhiều chất và lượng khác nhau và cảm giác
của chúng ta hoàn toàn có thể nhận thức được.
. + Phoiơbách chứng minh con người là chủ thể đồng thời là bộ phận của
giới tự nhiên, còn ý thức con người chỉ là 1 thuộc tính của bộ óc con người.
.+ Phoiơbách chứng minh rằng không gian và thời gian tồn tại khách quan,
gắn liền với vật chất và thừa nhận tính khách quan của quy luật tự nhiên,
quy luật tự nhiên tự vận động đến 1 điều kiện nào đó thì sinh ra vật chất hữu
cơ của con người.
* Quan niệm về con người :
¾ Phoiơbách đặt con người là trung tâm trong hệ thống triết
học của mình.
¾ Phê phán Heghen chỉ chú ý đến mặt ý thức, mặt tư duy của
con người mà không chú ý đến mặt tự nhiên, mặt thể xác của
con người và theo ông chính mặt thể xác của con người cùng
với toàn bộ thuộc tính của nó tạo thành bản chất của con
người.
¾ Phoiơbách quan niệm nhiệm vụ của triết học là phải đem lại
cho con người quan niệm mới chính bản thân mình đồng thời
tạo cho con người 1 đời sống hạnh phúc. Phoiơbách còn quan
niệm con người là 1 bộ phận của tự nhiên, con người là 1 sinh
vật có cảm giác, biết tư duy, có ham muốn, có dục vọng, có mơ
ước. Theo Phoiơbách, bản chất của con người chính là tình yêu.
Trong các loại tình cảm thì tình yêu nam nữ là đỉnh cao của bản
chất con người, từ đó Phoiơbách đưa khẩu hiệu : “con người hãy
ôm hôn nhau đi thì XH sẽ hết mọi điều đau khổ”. Từ đó
Phoiơbách sùng bái tình yêu và tôn thờ tình yêu như 1 thứ tôn
giáo.
+ Tiêu biểu : quan tâm con người ( chủ yếu quan tâm về mặt tự
nhiên, mặt sinh học ).
+ Hạn chế : Phoiơbách đã tuyệt đối hoá tình yêu, coi tình yêu là bản chất
của con người mà không chú ý đến mặt XH và không thấy được điều kiện
chính trị XH mà con người sống. Phoiơbách phê phán con người trong triết
học của Heghen là trừu tượng trong khi quan điểm của ông về con người
cũng trừu tượng.
Câu 5 : Phân Tích Mối Quan Hệ Biện Chứng Giữa Vật Chất Và Yù Thức , Vai
Trò Của Tri Thức Khoa Học Đối Với Sự Nghiệp Đổi Mới Của Nền Kinh Tế
Nước Ta Hiện Nay ?
Phân Tích Mối Quan Hệ Biên Chứng Giữa Vật Chất Và Yù Thức
Xuất phát từ việc giải quyết vấn đề cơ bản của triết học, chủ nghĩa duy vật
biện chứng khẳng định: vật chất là tính thứ nhất quyết định ý thức, ý thức là
tính thứ hai phụ thuộc vào vật chất và con người có khả năng nhận thức
được thế giới khách quan. Nghiên cứu mối quan hệ giữa vật chất và ý thức
trong thực tiển xã hội được thể hiện thông qua mối quan hệ biện chứng giữa
nhân tố vật chất (khách quan) và nhân tố tinh thần (chủ quan). Trong mối
quan hệ đó thì vật chất bao giờ cũng giữ vai trò quyết định đối với nhân tố
tinh thần, nhưng ngược lại nhân tố tinh thần tác động một cách tích cực đối
với nhân tố vật chất Nhân tố vật chất là những điều kiện, hoạt động vật chất
của xã hội và các qui luật khách quan vốn có của nó. Xuất phát từ khái niệm
vật chất của triết học là thực tại khách quan không phụ thuộc vào ý thức của
con người và khi tác động vào giác quan con người thì sinh ra cảm giác.
Điều này đòi hỏi con người thừa nhận tồn tại khách quan của mọi đối tượng
vật chất trong hoạt động tinh thần của mình. Nhưng trong hoạt động thực
tiễn, thực tại khách quan không phải là thế giới vật chất nói chung, mà là
hiện thực khách quan thể hiện trong hoạt động thực tiễn bằng các nhân tố
vật chất (nhân tố khách quan). Nhân tố tinh thần là toàn bộ hoạt động tinh
thần của con người như: tình cảm, ý chí và tư tưởng của con người, là quá
trình phản ánh hiện thực khách quan vào trong bộ não con người. Vai trò
quyết định của nhân tố vật chất đối với nhân tố tinh thần Xuất phát từ quan
điểm cho rằng vật chất có trước quyết định ý thức, cho nên nhân tố vật chất
cũng là cái có trước, cái quyết định còn nhân tố tinh thần là cái có sau, cái
phụ thuộc vào nhân tố vật chất. Toàn bộ hoạt động tinh thần của con người
(dù thể hiện dưới các hình thức khác nhau ) đều là sự phản ánh hiện thực
khách quan và bị qui định bởi hoạt động vật chất của con người. Có nghĩa là
thực tiển là nguồn gốc, động lực và là tiêu chuẩn của nhận thức.
Trong hoạt động tinh thần của con người nói chung, kể cả ý thức cá nhân
hay ý thức xã hội hoặc đường lối chủ trương chính sách của một nhà nước....
cũng phải dựa trên cơ sở hiện thực khách quan, thì mới có thể làm cho khả
năng khách quan trở thành hiện thực Tự thân nó, ý thức tư tưởng của con
người không thể thực hiện được sự biến đổi nào trong hiện thực, nếu nó
không thông qua các nhân tố vật chất, bởi “chỉ có lực lượng vật chất đánh
bại bởi một lực lượng vật chất mà thôi” Vai trò của nhân tố tinh thần (chủ
quan) Xuất phát từ quan điểm cho rằng ý thức là tính thứ hai phụ thuộc vào
vật chất và con người có khả năng nhận thức được hiện thực khách quan.
Cho nên, vai trò của nhân tố tinh thần có ý nghĩa quan trọng trong hoạt động
thực tiễn xã hội. Sự phản ánh của ý thức về hiện thực khách quan, không
phải là sự phản ánh thụ động, đơn giản mà nó có tính tích cực, năng động
và sáng tạo. Cho nên, kết quả của sự phản ánh đúng về hiện thực bao giờ
cũng có ý nghĩa định hướng chung cho hoạt động thực tiễn và ảnh hưởng
trực tiếp đến kết quả của hoạt động thực tiễn. Ý thức là sự phản ánh hiện
thực khách quan trong bộ não con người và được cải tiến ở trong đó. Cho
nên nó có tính độc lập tương đối. Vai trò của ý thức thể hiện ở tính năng
động và sáng tạo của nó được thể hiện ngay từ khi con người xác định đối
tượng mục tiêu, phương hướng hoạt động cũng như việc lựa chọn cách thức,
phương pháp thực hiện mục tiêu đã đề ra. Có nghĩa là nó định hướng cho
con người biết phân tích, lựa chọn những khả năng thực tế của việc vận
dụng những qui luật khách quan trong hoạt động thực tiễn. Sức mạnh của ý
thức (nhưng nó cũng do hoàn cảnh khách quan qui định) tùy thuộc vào mức
độ xâm nhập của nó vào hoạt động của quần chúng và một khi lý luận khoa
học xâm phạm vào hoạt động của quần chúng thì nó trở thành lực lượng sản
xuất trực tiếp. Trong những điều kiện khách quan nhất định, ý thức của con
người có thể giữ vai trò quyết định đến kết quả của hoạt động thực tiển. Có
nghĩa là, nhân tố chủ quan với sự nhận thức đúng đắn và ý chí của con
người có thể phát huy được năng lực tối đa của các nhân tố vật chất và nhân
tố tinh thần trong những điều kiện khách quan nhất định. Nhưng xét quá
trình lâu dài thì nhân tố vật chất bao giờ cũng giữ vai trò quyết định đối với
nhân tố tinh thần
* Ý nghĩa phương pháp luận
Vật chất và các qui luật khách quan vốn có của nó đều tồn tại khách quan
độc lập với ý thức của con người nhưng lại quyết định với ý thức của con
người. Cho nên, trong hoạt động thực tiển xã hội của con người phải xuất
phát từ hiện thực khách quan, chứ không xuất phát từ ý muốn chủ quan của
con người. Nhưng mặt khác cũng phải thấy tính độc lập tương đối và tính
tích cực, năng động và sáng tạo của ý thức trong hoạt động thực tiễn Khắc
phục tính tiêu cực, thụ động và ỷ lại trông chờ vào điều kiện khách quan
Chống lại quan điểm duy tâm siêu hình về vấn đề này Vận dụng vào quá
trình học tập và công tác của bản thân
Vai trò của nhận thức có một vị trí đặc biệt trong quá trình thúc đẩy xã hội
phát triển hay kìm hãm sự phát triển của xã hội không được chủ quan duy ý
chí mà phải phản ánh đúng quy luật:
* Vật chất: -Hoàn cảnh địa lý -Điều kiện dân số -Phương thức sản xuất -Lực
lượng sản xuất, quan hệ sản xuất -Khoa học công nghệ -Tri thức xã hội
-Nhân tố con người *Ý thức: -Tư tưởng -Triết học -Chính trị -Đạo đức -Tập
quán -Tâm lý -Truyền thống
Vai Trò Của Tri Thức Khoa Học Đối Với Sự Nghiệp Đổi Mới Của Kinh Tế
Nước Ta Hiện Nay
Từ đầu thế kỷ XX đến nay, cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật là một bước
nhảy vọt trong lực lượng sản xuất. Thực chất của cuộc cách mạng đó là ở
chỗ nó mở ra kỷ nguyên mới của sản xuất tự động hóa với việc phát triển
ứng dụng điều khiển học và vô tuyến điện tử. Khoa học là điểm xuất phát
cho những biến đổi to lớn trong kỹ thuật sản xuất, tạo ra những ngành mới
như chế tạo ra vật liệu mới, khai thác nguồn năng lượng mới. Đặc điểm
chung đòi hỏi thay đổi mối quan hệ giữa khoa học và thực tiễn, mà trong đó
tri thức khoa học được vật chất hóa kết tinh vào mọi yếu tố của lực lượng sản
xuất. Cho nên, ngày nay khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp.
Trong thời kỳ quá độ đi lên xã hội chủ nghĩ ở nước ta hiện nay, đườnglối
đúng đắn của đảng và nhà nước ta có khả năng bảo đảm sự kết hợp hài hòa
giữa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể và lợi ích xã hội, giải quyết kịp thời
những mâu thuẫn nội bộ trong nhân dân, tạo những điều kiện thuận lợi để
mỗi cá nhân có điều kiện phát triển toàn diện. Bên cạnh đó, việc xây dựng
nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường đi
đôi với việc tăng cường vai trò quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội
chủ nghĩa luôn đảm bảo công bằng về quyền lợi và nghĩa vụ của mọi công
dân, chống đặc quyền đặc lợi: phát huy yếu tố con người là mục đích cao
nhất trong mọi hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội là một yêu cầu trong việc
giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội ở nước ta hiện nay.
Tri thức là phương thức tồn tại của ý thức, sự hình thành và phát triển của ý
thức có liên quan mật thiết đến quá trình con người nhận thức về thế giới,
tích lũy những tri thức, sự hiểu biết nói chung. Tri thức là kết quả của quá
trình phản ánh thế giới khách quan và có tính chất lịch sử xã hội. Tri thức
bao gồm có tri thức cảm tính và tri thức lý tính (hoặc tri thức kinh nghiệm và
tri thức lý luận). Như vậy, xét về nguồn gốc tri thức là một hiện tượng mang
tính xã hội. Chúng ta biết rằng khoa học là hệ thống các tri thức của con
người về thế giới. Tri thức khoa học khác biệt với tri thức thông thường và tri
thức kinh nghiệm. Tri thức kinh nghiệm được hình thành một cách trực tiếp
thông qua những điều kiện sống thường ngày, mang tính hiện tượng, tính
bên ngoài, tính riêng biệt và cụ thể, còn tri thức khoa học đem lại hiểu biết
cái bản chất, cái qui luật của hiện thực khách quan. Xét về vai trò và tác
dụng, tri thức khoa học bao gồm khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng.
Khoa học cơ bản vạch ra những nguyên tắc, qui tắc, phương pháp cụ thể để
ứng dụng trực tiếp vào hoạt động cải tiến tự nhiên và xã hội. Vai trò của tri
thức khoa học ngày càng quan trọng và đóng vai trò chủ đạo trong việc định
hướng nền kinh tế, một nền kinh tế đang chuyển mình đi lên: *Trong sự
chuyên môn hóa, tự động hóa ngày càng cao, tri thức khoa học được kết tinh
trong mọi nhân tố của lực lượng sản xuất-trong đối tượng lao động - kỹ thuật
– quá trình công nghệ và cả trong những hình thức tổ chức tương ứng của
sản xuất; người lao động không còn là nhân tố thao tác trực tiếp trong hệ
thống kỹ thuật mà chủ yếu là vận dụng tri thức khoa học để điều khiển và
kiểm tra quá trình sản xuất, hoàn thiện lực việc quản lý kinh tế *Khoa học
ngày nay đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, thành đối tượng lao động,
thành máy móc thiết bị và phương pháp công nghệ mới, thành các hình
thức tổ chức sản xuất mới, cho nên tri thức khoa học là không thể thiếu được
trong sự nghiệp đổi mới nền kinh tế nước ta hiện nay. Chúng ta bước vào
xây dựng XHCN với một xuất phát điểm về kinh tế nhất là lực lượng sản
xuất do đó chúng ta phải tập trung sức lực toàm dân để phát triển lực lượng
sản xuất trước hết là đầu tư cho chiến lược con người (nhất là người lao
động) mặt khác từng bước cải tiến thay đổi công cụ sản xuất nghèo nàn lạc
hậu nếu có điều kiện thì thay thế bằng công nghệ mới hiện đại. Do đó tri
thức khoa học thực sự đóng một vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp đổi
mới nền kinh tế nước ta hiện nay.
Câu 6: Tại Sao Khi Xem Xét Đánh Giá 1 Sự Vật Hiện Tượng Hay Con Người
Nào Đó , Chúng Ta Phải Có Quan Điểm Lịch Sử ,Cụ Thể, Toàn Diện Và
Phát Triển ?
Cơ sở lý luận của những quan điểm: toàn diện, lịch sử và cụ thể. Đó là nội
dung nguyên lý mối liên hệ phổ biến. Như chúng ta đã biết đối lập phép
biện chứng, quan điểm siêu hình coi sự tồn tại của các sự vật và hiện tượng
trong thế giới là những cái tách rời nhau, giữa chúng không có sự liên hệ tác
động qua lại, không có sự chuyển hóa lẫn nhau và nếu có chỉ là sự liên hệ
có tính ngẫu nhiên, gián tiếp.... Phương pháp siêu hình được phổ biến rộng
rãi trước hết trong khoa học tự nhiên và sau đó trong triết học và nổi bật hơn
cả là ở thế kỷ 17 – 18 . Đối với khoa học tự nhiên thời kỳ này do phương
pháp sưu tầm tài liệu, cho nên việc tách rời các bộ phận riêng của sự vật có
ý nghĩa đối với nghiên cứu khoa học. Nhưng sẽ sai lầm khi phương pháp này
thể hiện ở trong triết học, vì nó không có khả năng nhận thức cái chung, cái
bản chất và qui luật của hiện thực khách quan. Trên cơ sở kế thừa và phát
triển những tư tưởng biện chứng trong lịch sử và đồng thời khái quát những
thành tựu của khoa học tự nhiên thế kỷ
XIX. Mác đã nêu lên nguyên lý về mối liên hệ phổ biến. Nội dung nguyên lý
về mối liên hệ phổ biến cho rằng, trong sự tồn tại của các sự vật và hiện
tượng của thế giới không phải là sự tồn tại tách rời và cô lập lẫn nhau, mà
chúng là một thể thống nhất. Trong thể thống nhất đó nó có những mối liên
hệ, tác động qua lại lẫn nhau, ràng buộc và phụ thuộc, qui định lẫn nhau,
chuyển hóa cho nhau... Xét về mặt hình thức mối liên hệ phổ biến của các
sự vật và hiện tượng thể hiện mang tính đa dạng và phong phú như: *Mối
liên hệ bên trong bản chất các sự vật và hiện tượng, là mối liên hệ giữa các
thuộc tính, các yếu tố bên trong (mâu thuẫn bên trong) qui định sự tồn tại,
vận động và phát triển của các sự vật. *Mối liên hệ bên ngoài của các sự vật
và hiện tượng. *Mối liên hệ về không gian, thời gian; mối liên hệ bản chất
và hiện tượng; nguyên nhân và kết quả; nội dung và hình thức... Dù thể hiện
dưới hình thức nào thì mối liên hệ đều mang tính phổ biến, tính khách quan
và tính qui luật.
Nghiên cứu nguyên lý về mối liên hệ phổ biến có ý nghĩa đối với hoạt
động nhận thức và hoạt động thực tiễn của con người:
*Về nguyên tắc phải thừa nhận tính khách quan, tính qui luật của mối liên
hệ phổ biến ở trong hiện thực. *Vì phải có quan điểm toàn diện, quan điểm
này đòi hỏi chúng ta phải phân tích về sự vật phải đặt nó trong mối quan hệ
với sự vật khác. Đồng thời phải nghiên cứu tất cả những mặt, những yếu tố,
những mối liên hệ vốn có của nó. Qua đó để xác định được mối liên hệ bên
trong, bản chất...để từ đó có thể nắm bắt được bản chất, qui luật của sự vật
và hiện tượng (nên lấy ví dụ minh họa thêm thì càng tốt). Ví dụ: khi nhận
xét một người nào đó không thể chỉ nhìn bề ngoài của người đó mà đưa ra
nhận xét, phải xét đến những yếu tố khác như bản chất tính tình, họ đối xử
với mình có thật lòng hay không, những mối liên hệ của người đó với những
người xung quanh như với người thân hay với những người bạn của người đó
có tốt hay không. Vì phải có quan điểm cụ thể, bởi vì trong quá trình tồn tại
vận động và phát triển của bản thân các sự vật và hiện tượng là một quá
trình có tính giai đoạn. Cho nên khi phân tích tính toàn diện về các mối liên
hệ của sự vật phải đặt nó trong mối quan hệ cụ thể, với những điều kiện lịch
sử cụ thể của các mối quan hệ đó (nên lấy ví dụ minh họa thêm thì càng
tốt). *Sự phát triển bao hàm sự vận động, sự xuất hiện cái mới theo chiều
hướng đi lên. Nhưng không phải bất kỳ sự vận động nào cũng bao hàm sự
phát triển. Cho nên, sự phát triển và đổi mới là hiện tượng diễn ra không
ngừng ở trong tự nhiên, xã hội và tư duy mà nguồn gốc của nó là sự đấu
tranh của các mặt đối lập trong bản thân các sự vật và hiện tượng. Khái
niệm phát triển thì không khái quát mọi sự vận động nói chung. Nó chỉ khái
quát những vận động đi lên, sự xuất hiện cái mới theo một chiều hướng
chung là từ thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp, từ cái chưa hoàn thiện đến
cái hoàn thiện. *Muốn nắm bắt được bản chất của sự vật và hiện tượng, nắm
bắt được khuynh hướng vận động của chúng thì phải có quan điểm phát
triển. *Về mặt nguyên tắc phải thừa nhận tính khách quan, qui luật và phát
triển là khuynh hướng của sự vận động của các sự vật và hiện tượng.
*Quan điểm phát triển với yêu cầu khi phân tích một sự vật, hiện tượng phải
đặt nó trong sự vận động, phải phát hiện được xu hướng biến đổi, chuyển
hóa của chúng. *Quan điểm phát triển còn đòi hỏi chúng ta phải có quan
điểm đúng về cái mới, cái mới phù hợp với qui luật, cái mới là tiêu chuẩn
của sự phát triển (nên lấy ví dụ minh họa thêm thì càng tốt).
Câu 7 : Dựa Trên Những Cơ Sở Lý Luận Nào Mà Đảng Ta Lại Chủ Trương
Xây Dựng Quan Hệ Sản Xuất Dựa Trên Chế Độ Đa Dạng Hóa Hình Thức Sở
Hữu Với 1 Nền Kinh Tế Hàng Hóa Nhiều Thành Phần Và 1 Chế Độ Phân
Phối Lao Động ?
Nước ta lựa chọn con đường xã hội chủ nghĩa bỏ qua phương thức sản xuất
tư bản chủ nghĩa với ý nghĩa bỏ qua chế độ chính trị của chủ nghĩa tư bản.
Nhưng trong điều kiện chủ trương một kinh tế hàng hóa nhiều thành phần
với cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước. Nhằm phát huy mọi tiềm
năng các thành phần kinh tế, phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất để xây
dựng cơ sở kinh tế xã hội chủ nghĩa, từng bước xã hội hóa chủ nghĩa. Trong
đó kinh tế quốc doanh bao giờ cũng giữa vai trò chủ đạo có ý nghĩa quyết
định đối với sự phát triển nền kinh tế ở nước ta hiện nay.... Nước ta trong
thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội, không qua giai đoạn phát triển tư
bản chủ nghĩa, không có nghĩa là xóa bỏ các quan hệ sở hữu tư nhân về tư
liệu sản xuất, mà chỉ phát triển sở hữu công cộng về tư liệu sản xuất. Hiện
nay trong điều kiện chuyển sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã
hội chủ nghĩa. Cho nên việc duy trì và phát triển hình thức sở hữu tư nhân
về tư liệu sản xuất là một yêu cầu khách quan mang tính qui luật. Bởi vì,
trong giai đoạn đầu của thời kỳ quá độ đi lên xã hội chủ nghĩa, thì sở hữu tư
nhân như một bộ phận tự nhiên của quá trình kinh tế nhiều thành phần
cũng có ý nghĩa thúc đẩy phát triển sản xuất nâng cao đời sống của nhân
dân. Mặt khác, duy trì và phát triển kinh tế tư nhân (dưới mọi hình thức), thì
đồng thời với nó là thu hút nguồn lực về vốn, về lao động, về quá trình
chuyển giao công nghệ mới....Nhưng nó đều thông qua sự quản lý của nhà
nước xã hội chủ nghĩa. Nhà nước xã hội chủ nghĩa sẽ giữa vai trò quyết định
và điều tiết chung đối với các hình thức sở hữu này phải phục vụ cho lợi ích
của nhân dân. *Trong cơ cấu kinh tế xã hội chủ nghĩa hiện nay ở nước ta,
thì hình thức sở hữu công cộng ngày càng được hoàn thiện và phát triển.
Trong đó nền kinh tế quốc doanh bao giờ cũng giữa vai trò chủ đạo, quyết
định đối với nền kinh tế hiện nay. Cho nên, xét về loại hình quan hệ sản
xuất cơ bản hiện nay ở nước ta bao gồm quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa
dựa trên cơ sở sở hữu công cộng về tư liệu sản xuất và quan hệ sản xuất cũ
dựa trên hình thức sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Nhưng nó thống nhất
và mang tính mâu thuẫn trong một cơ cấu kinh tế thống nhất – kinh tế thị
trường có định hướng xã hội chủ nghĩa và dưới sự quản lý của nhà nước xã
hội chủ nghĩa. *Trong thời kỳ quá độ đi lên xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện
nay, đườnglối đúng đắn của đảng và nhà nước ta có khả năng bảo đảm sự
kết hợp hài hòa giữa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể và lợi ích xã hội, giải
quyết kịp thời những mâu thuẫn nội bộ trong nhân dân, tạo những điều kiện
thuận lợi để mỗi cá nhân có điều kiện phát triển toàn diện. Bên cạnh đó,
việc xây dựng nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận hành theo cơ chế
thị trường đi đôi với việc tăng cường vai trò quản lý của nhà nước theo định
hướng xã hội chủ nghĩa luôn đảm bảo công bằng về quyền lợi và nghĩa vụ
của mọi công dân, chống đặc quyền đặc lợi: phát huy yếu tố con người là
mục đích cao nhất trong mọi hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội là một yêu
cầu trong việc giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội ở
nước ta hiện nay. *Kết cấu quan hệ sản xuất bao gồm ba mặt quan hệ cơ
bản sau: -Quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất. Xét vềmặt lịch sử quan hệ sở
hữu về tư liệu sản xuất đã được thể hiện dưới hai hình thức cơ bản, đó là sở
hữu tư nhân và sở hữu xã hội về tư liệu sản xuất. Sở hữu tư nhân về tư liệu
sản xuất là hình thức sở hữu mà các tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội
(không phải tất cả) thuộc về các chủ thể xã hội là cá nhân, hay một lực
lượng xã hội nhất định, Điều đó có nghĩa là tư liệu sản xuất không thuộc về
chung, của toàn xã hội. Xét về mặt bản chất hình thức sở hữu này là nguồn
gốc của những quan hệ bóc lột, bất bình đẳng xã hội, là quan hệ người bóc
lột người. Còn quan hệ sở hữu xã hội là hình thức tất cả các tư liệu sản xuất
(chủ yếu) của xã hội thuộc về của chung, của toàn xã hội. Xét về mặt bản
chất quan hệ sở hữu này là cơ sở cho quá trình xây dựng quan hệ bình đẳng
và nó có khả năng xóa bỏ quan hệ bóc lột người.... -Quan hệ tổ chức quản lý
sản xuất. Quan hệ này thể hiện sự giống nhau và khác nhau của các chủ thể
xã hội về vai trò, vị trí, về quyền tổ chức quản lý sản xuất. Quan hệ này
hoàn toàn phụ thuộc vào quan hệ sở hữu đối với tư liệu sản xuất, Bởi vì,
những chủ thể xã hội nào nắm tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội thì họ sẽ
là người nắm vai trò tổ chức và quản lý sản xuất vật chất của xã hội.
-Quan hệ phân phối sản phẩm lao động. Quan hệ này thể hiện sự khác
nhau và giống nhau của các chủ thể xã hội về mức hưởng thụ đối với sản
phẩm vật chất của xã hội, cũng như quyền phân phối sản phẩm vật chất của
xã hội. Quan hệ này hoàn toàn phụ thuộc vào quan hệ sở hữu đối với tư liệu
sản xuất. Bởi vì, chủ thể xã hội nào nắm giữ tư liệu sản xuất thì đồng thời họ
có mức hưởng thụ nhiều hơn, và là người có quyền quyết định phân phối sản
phẩm vật chất của xã hội. *Trong ba mặt quan hệ của quan hệ sản xuất đều
có sự tác động qua lại lẫn nhau. Nhưng quan hệ sở hữu tư liệu sản xuất là
quan hệ giữ vai trò quyết định trong quan hệ sản xuất. -Quan hệ phân phối
sản phẩm lao động thể hiện sự khác nhau và giống nhau của các chủ thể xã
hội về mức hưởng thụ đối với sản phẩm vật chất của xã hội. Quan hệ này
hoàn toàn phụ thuộc vào quan hệ sở hữu đối với tư liệu sản xuất. Bởi vì, chủ
thể xã hội nào nắm tư liệu sản xuất thì đồng thời họ là người có mức hưởng
thụ nhiều hơn, và là người có quyền quyết định phân phối sản phẩm vật
chất của xã hội. -Qui luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ
phát triển của lực lượng sản xuất là một qui luật chung nhất của sự phát triển
xã hội. Sự tác động của qui luật này đã khẳng định tính tất yếu khách quan
của sự phát triển xã hội từ phương thức sản xuất xã hội Nguyên thủy, Chiếm
hữu nô lệ, Phong kiến, Tư bản chủ nghĩa và phương thức Cộng sản chủ
nghĩa tương lai
Câu 8: Phân Tích Vai Trò Của Quần Chúng Nhân Dân Trong Lịch Sử Và
Việc Đảng Ta Chủ Trương Cách Mạng Và Sự Nghiệp Của Quần Chúng ?
Vai Trò Của Quần Chúng Nhân Dân Trong Lịch Sử
*Khái niệm quần chúng nhân dân thay đổi và phát triển có tính chất lịch sử.
Bởi nó gắn liền với những hình thái kinh tế-xã hội và điều kiện lịch sử nhất
định. Nhưng dù thay đổi và phát triển như thế nào thì nội dung khái niệm
quần chúng nhân dân luôn được xác định bởi những nội dung sau đây:
-Quần chúng nhân dân trước hết là những người lao động. Đó là những lực
lượng lao động xã hội trực tiếp tạo ra mọi của cải vật chất cho xã hội. -Quần
chúng nhân dân, được thể hiện là những bộ phận dân cư có khuynh hướng
luôn chống lại những giai cấp thống trị áp bức bóc lột mà lợi ích căn bản
của những giai cấp ấy đối kháng với lợi ích đông đảo của nhân dân lao
động. -Quần chúng nhân dân còn bao gồm các giai cấp và các tầng lớp xã
hội có ý nghĩa thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Như vậy, nội dung khái
niệm quần chúng nhân dân là rất rộng bao gồm nhiều lực lượng xã hội và
hoạt động của họ trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Nhưng hiểu theo nghĩa
chung nhất là những lực lượng có ý nghĩa quyết định đi với sự tồn tại và
phát triển của xã hội. Quần chúng nhân dân là những lực lượng xã hội có ý
nghĩa quyết định đối với sự phát triển của xã hội, được thể hiện trong hoạt
động sản xuất vật chất, trong đấu tranh xã hội và trong lĩnh vực tinh thần
của xã hội. *Mối quan hệ giữa quần chúng nhân dân và vĩ nhân, lãnh tụ đối
với sự phát triển của lịch sử, là sự khẳng định quần chúng nhân dân bao giờ
cũng là người sáng tạo chân chính ra lịch sử còn vĩ nhân, lãnh tụ chỉ có ý
nghĩa quan trọng. Nhưng ở trong những điều kiện lịch sử nhất định vĩ nhân,
lãnh tụ có thể giữa vai trò “quyết định” đối với sự phát triển của lịch sử với ý
nghĩa là người tạo ra những bước ngoặt vĩ đại của sự phát triển lịch sử,
Nhưng xét cho cùng về lâu dài quần chúng nhân dân vẫn là người quyết
định đối sự phát triển của lịch sử *Vai trò của quần chúng nhân dân bao giờ
cũng là người sáng tạo chân chính ra lịch sử. *Xuất phát từ nguyên lý cơ bản
của chủ nghĩa duy vật lịch sử khẳng định rằng quần chúng nhân dân là
người sáng tạo chân chính ra lịch sử, được thể hiện với ba nội dung sau: -Vai
trò của quần chúng nhân dân trong hoạt động sản xuất vật chất của xã hội.
Xuất phát từ nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử cho rằng sản
xuất vật chất là cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của xã hội trong đó hoạt
động của quần chúng nhân dân là lực lượng trực tiếp tạo ra mọi của cải vật
chất cho xã hội. Hoạt động tạo ra của cải vật chất cho xã hội của quần
chúng nhân dân đồng thời cũng có ý nghĩa quyết định cho việc tạo ra những
giá trị tinh thần của xã hội. Đó là quá trình hình thành phong tục tập quán,
truyền thống và nền văn hóa dân tộc....đồng thời hoạt động của quần chúng
nhân dân còn là đối tượng phục vụ của hoạt động văn hóa và tinh thần nói
chung của xã hội. -Vai trò của quần chúng nhân dân trong hoạt động đấu
tranh xã hội với tính cách họ là chủ thể của hoạt động cải tạo các quá trình
kinh tế, chính trị và xã hội. Trong lĩnh vực này vai trò của quần chúng là lực
lượng cơ bản của cuộc cách mạng xã hội, bởi vì Lênin đã từng khẳng định
rằng sự nghiệp cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Mặt khác, trong
hoạt động đấu tranh xã hội vai trò của quần chúng nhân dân còn được thể
hiện đối với quá trình hình thành và phát triển của các dân tộc và cộng
đồng dân tộc. -Lợi ích của quần chúng nhân dân vừa là điểm khởi đầu vừa
là mục đích cuối cùng của sự nghiệp cách mạng. Điều này có ý nghĩa là lợi
ích chung của toàn bộ xã hội luôn là lợi ích chung của quần chúng nhân
dân. Cho nên, lịch sử phát triển của xã hội và tiến bộ xã hội là việc nâng
cao đời sống của quần chúng nhân dân, khẳng định vai trò của quần chúng
nhân dân là người sáng tạo chân chính ra lịch sử.
Phân Tích Việc Đảng Chủ Trương Cách Mạng Và Sự Nghiệp Của Quần
Chúng
*Một trong những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử khẵng
định rằng quần chúng nhân dân là người sáng tạo chân chính ra lịch sử,
được thể hiện với ba nội dung sau đây: -Vai trò của quần chúng nhân dân
trong hoạt động sản xuất vật chất của xã hội. Xuất phát những nguyên lý cơ
bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử cho rằng sản xuất vật chất là cơ sở cho sự
tồn tại và phát triển của xã hội và trong đó hoạt động của quần chúng nhân
dân là lực lượng trực tiếp tạo ra mọi của cải vật chất cho xã hội. Hoạt động
tạo ra của cải vật chất cho xã hội của quần chúng nhân dân đồng thời cũng
có ý nghĩa quyết định cho việc tạo ra nhng giá trị tinh thần của xã hội. Đó là
quá trình hình thành phong tục tập quán, truyền thống và nền văn hóa dân
tộc....đồng thời hoạt động của quần chúng nhân dân còn là đối tượng phục
vụ của hoạt động văn hóa và tinh thần nói chung của xã hội. -Vai trò của
quần chúng nhân dân trong hoạt động đấu tranh xã hội với tính cách họ là
chủ thể của hoạt động cải tạo các quá trình kinh tế, chính trị và xã hội.
Trong lĩnh vực này vai trò của quần chúng là lực lượng cơ bản của các cuộc
cách mạng xã hội, bởi vì Lênin khẳng định rằng sự nghiệp cách mạng là sự
nghiệp của quần chúng. Mặt khác, trong hoạt động đấu tranh xã hội vai trò
quần chúng nhân dân còn được thể hiện đối với quá trình hình thành và
phát triển của các dân tộc và cộng đồng dân tộc. -Lợi ích của quần chúng
nhân dân vừa là điểm khởi đầu vừa là mục đích cuối cùng của sự nghiệp
cách mạng. Điều này có nghĩa là lợi ích chung của toàn bộ xã hội luôn là lợi
ích chung của quần chúng nhân dân. Cho nên, lịch sử phát triển của xã hội
và tiến bộ xã hội là việc nâng cao đời sống của quần chúng nhân dân,
khẳng định vai trò của quần chúng nhân dân là người sáng tạo chân chính
ra lịch sử. *Nội dung khái niệm quần chúng nhân dân là rất rộng bao gồm
nhiều lực lượng xã hội và hoạt động của họ trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Nhưng hiểu thao nghĩa chung nhất là những lực lượng có ý nghĩa quyết định
đi với sự tồn tại và phát triển xã hội. *Quần chúng nhân dân là những lực
lượng xã hội có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển của xã hội, được thể
hiện trong hoạt động sản xuất vật chất, trong đấu tranh xã hội và trong lĩnh
vực tinh thần của xã hội. -Nghiên cứu lịch sử đấu tranh xã hội, những nhà
kinh điển của chủ nghĩa Mác-Lênin cho rằng: bạo lực là điều kiện tiên
quyết, tất yếu của các cuộc cách mạng xã hội. Một trong những điều kiện
khách quan cho một cuộc cách mạng nổ ra và thành công đó là tính tích cực
của quần chúng nhân dân được nâng cao...thấy phải tiến hành cách mạng
và sẳn sàng hy sinh cho sự nghiệp cách mạng đó.Việc Đảng chủ trương
cách mạng gắn liền với quần chúng nhân dân là một chủ trương đúng đắn
mang đậm tính dân tộc Ỉ động lực cho công cuộc cách mạng thành công.
Câu 9: Vai Trò Và Kết Cấu Của Yù Thức Xã Hội Và Việc Đảng Ta Chủ Trương
Lấy Chủ Nghĩa Mác-Lênin Làm Kim Chỉ Nan Mọi Hoạt Động Cách Mạng
Miền Nam ?
Vai Trò Và Kết Cấu Của Yù Thức Xã Hội
*Khái niệm ý thức xã hội: -Toàn bộ đời sống xã hội được chia thành hai lĩnh
vực lớn: lĩnh vực vật chất và lĩnh vực tinh thần, đó là tồn tại xã hội và ý thức
xã hội. Cho nên ý thức xã hội có vai trò là lĩnh vực tinh thần của đời sống xã
hội. Ý thức xã hội là sự phản ánh tồn tại xã hội trong những giai đoạn phát
triển khác nhau, bao gồm tình cảm, tập quán, truyền thống, quan điểm, tư
tưởng lý luận, hoặc tồn tại thông qua các hình thái ý thức xã hội cụ thể khác
nhau như: ý thức chính trị, ý thức pháp quyền, ý thức đạo đức... Như vậy, ý
thức xã hội trước hết là lĩnh vực tinh thần của xã hội. Ý thức xã hội chỉ là sự
phản ánh tồn tại xã hội, nó là cái có sau, cái phụ thuộc vào tồn tại xã hội.
Về mặt kết cấu ý thức thể hiện dưới nhiều cấp độ phản ánh khác nhau đối
với tồn tại xã hội
*Kết cấu của ý thức xã hội
*Ý thức xã hội bao gồm nhiều cấp độ khác nhau: ý thức sinh hoạt đời thường
và ý thức lý luận, tâm lý xã hội và hệ tư tưởng *Ý thức sinh hoạt đời thường
và ý thức lý luận: -Sự phân chia ý thức xã hội thành ý thức sinh hoạt đời
thường và ý thức lý luận đó là sự đối lập giữa một bên là nhân sinh quan
trong thực tiển cuộc sống chưa được hệ thống hóa, với bên kia là tập họp xã
hội đã được nghiên cứu một cách sáng tạo, hệ thống thành lý luận thành các
học thuyết. -Ý thức sinh hoạt đời thường là tính đầy đủ, toàn vẹn của cảm
giác sống, nó gần và trực tiếp hơn với hiện thực cuộc sống, phản ánh tính
chi tiết đa dạng và phong phú của cuộc sống hiện thực. Vì vậy, kinh nghiệm
của ý thức sinh hoạt đời thường là kho tàng mà trong đó các khoa học cụ
thể, triết học và nghệ thuật có thể tìm kiếm, khai thác theo những nội dung
nhất định của mình. -Ý thức lý luận là toàn bộ những tư tưởng xã hội đã
được khái quát hóa thành lý luận, thành các học thuyết về mọi lĩnh vực khác
nhau trong cuộc sống xã hội một cách hợp lý, thành chỉnh thể trong những
khoa học cụ thể, triết học, nghệ thuật, đạo đức, trong các học thuyết chính
trị ....
-Sự giống nhau của ý thức sinh hoạt đời thường và ý thức lý luận ở chổâ đều
là lĩnh vực tinh thần của đời sống xã hội, thể hiện sự tồn tại vận động và
phát triển của ý thức xã hội, Nhưng giữa chúng lại có sự khác nhau về tính
chất, trình độ phản ánh và cấp độ về mặt kết cấu. Ý thức đời thường bao
gồm nội dung rộng lớn của cuộc sống. Nhưng nó phản ánh tồn tại xã hội có
tính chất tự phát hơn, nó chưa có tính hệ thống, tính hợp lý và khoa học.
Còn ý thức lý luận là sự phản ánh mang tính hệ thống, tính hợp lý, tính bản
chất và qui luật về hiện thực một cách trừu tượng, khái quát bằng các phạm
trù và khái niệm khoa học. *Tâm lý xã hội và hệ tư tưởng: -Tâm lý xã hội là
một bộ phận ở cấp độ ý thức sinh hoạt đời thường, trong đó xuất hiện những
quan niệm về sự đánh giá đa dạng các hiện tượng xã hội, những thị hiếu và
tư tưởng thẩm mỹ, phong tục và truyền thống, những thiên hướng và sự hứng
thú, sự mơ ước.....Như vậy, tâm lý xã hội cũng là sự phản ánh trực tiếp điều
kiện sinh sống hàng ngày, nó không có khả năng phản ánh bản chất và qui
luật của hiện thực. Những quan niệm của con người ở trình độ tâm lý còn
mang tính chất kinh nghiệm, cảm tính và cụ thể. -Hệ tư tưởng là một bộ
phận ở cấp độ ý thức lý luận, bao gồm sự đánh giá có hệ thống về hiện thực
xã hội trên lập trường quan điểm của một giai cấp, một chính đảng nhất
định nêu ra nhiệm vụ và mục đích chính trị xã hội, xây dựng hệ thống
những quan điểm về uy quyền của giai cấp, của đảng phái đó. Hệ tư tưởng
có thể là hệ tư tưởng khoa học, cũng có thể là hệ tư tưởng phản khoa học.
-Giữa tâm lý xã hội và hệ tư tưởng có mối quan hệ tác động qua lại lẩn nhau
vì chúng đều có chung một nguồn gốc là sự phản ánh tồn tại xã hội. Nhưng
lại phản ánh dưới các bộ phận trong các cấp độ khác nhau của ý thức xã
hội. Hệ tư tưởng phản ánh sâu sắc hơn về điều kiện sinh hoạt vật chất của
xã hội, nếu tâm lý xã hội hình thành một cách trực tiếp, tự phát thì hệ tư
tưởng cũng không thể hình thành một cách tự phát từ tâm lý xã hội. Nhưng
tâm lý, tình cảm giai cấp tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp thu hệ tư
tưởng của giai cấp, ngược lại, hệ tư tưởng lại có ý nghĩa củng cố phát triển
tâm lý, tình cảm giai cấp. *Tính giai cấp của ý thức xã hội: -Trong xã hội có
giai cấp ý thức xã hội mang tính giai cấp, bởi vì nó đều phản ánh những
quan hệ giai cấp, đấu tranh giai cấp cũng như ý thức của mổi một giai cấp
nhất định cũng khác nhau thậm chí đối lập nhau. Tính giai cấp của ý thức
xã hội thể hiện trong tất cả các mặt của đời sống tinh thần xã hội, ở ý thức
sinh hoạt đời thường và ý thức lý luận, ở tâm lý xã hội và hệ tư tưởng. -Tính
giai cấp của ý thức xã hội không phủ nhận ý thức cá nhân, mà chi phối ý
thức cá nhân. Nhưng ý thức cá nhân và ý thức xã hội là không thống nhất.
Mỗi cá nhân đều có những điều kiện gia đình, nghề nghiệp, nhân cách,
kinh nghiệm cuộc sống....Vì vậy, trong cùng một giai cấp ý thức cá nhân lại
biểu hiện ý thức giai cấp ở dưới các mức độ và hình thức khác nhau, thậm
chí có thể đối lập nhau. Nhưng tất cả mọi ý thức cá nhân trong cùng một
giai cấp vẩn bị chi phối bởi tính giai cấp của hệ tư tưởng của giai cấp mình.
-Trong các hình thái của ý thức xã hội mổi một hình thái đều phản ánh tính
giai cấp của xã hội khác nhau, có những hình thái phản ánh trực tiếp và
đồng thời là nội dung cơ bản của nó, ngược lại có những hình thái phản ánh
gián tiếp nhưng hệ tư tưởng của những giai cấp thống trị luôn có mot vị trí
quan trọng trong đời sống tinh thần của con người.
Việc Đảng Ta Chủ Trương Lấy Chủ Nghĩa Mác-Lênin Và Tư Tưởng Hồ Chí
Minh Làm Kim Chỉ Nam Cho Mọi Hoạt Động Cách Mạng Việt Nam
*Hệ tư tưởng chính trị: -Ý thức chính trị là sự phản ánh các quan hệ kinh tế
xã hội, phản ánh những lợi ích căn bản và địa vị của các giai cấp và mối
liên hệ lẩn nhau của các giai cấp đó trong việc quản lý, bảo vệ đất nước...
-Hệ tư tưởng chính trị phản ánh tồn tại xã hội về địa vị của một giai cấp
nhất định một cách trực tiếp và sâu sắc nhất. Hệ tư tưởng chính trị của giai
cấp thống trị có vai trò to lớn trong đời sống xã hội. Nó tác động trở lại cơ sở
kinh tế thông qua các tổ chức nhà nước. Nó giữa vai trò chủ đạo trong đời
sống tinh thần của xã hội và chi phối trực tiếp của mổi cá nhân cho đến các
hình thái xã hội khác. Vai trò và tác dụng của hệ tư tưởng của một giai cấp
nhất định do vai trò lịch sử của giai cấp đó quyết định và tùy thuộc theo
những điều kiện lịch sử nhất định. *Chủ nghĩa Mác-Lênin là khoa học về
các qui luật phát triển của tự nhiên và xã hội, khoa học về các mạng của
quần chúng bị áp bức và bị bóc lột, khoa học về sự thắng lợi của chủ nghĩa
xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Đảng ta khẳng định lấy chủ nghĩa Mác-Lênin
làm kim chỉ nam cho hành động và nêu cao tư tưởng Hồ Chí Minh. Nội
dung cốt lõi của chủ nghĩa Mác-Lênin là tư tưởng về sự giải phóng con người
khỏi chế độ bóc lột người. Vì vậy, trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội
của nhân dân ta tất nhiên phải lấy chủ nghĩa Mác-Lênin làm kim chỉ nam
cho hoạt động của Dảng và cách mạng Việt Nam. Tư tưởng Hồ Chí Minh là
sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào hoàn cảnh điều kiện cụ thể
của nước ta, mà cốt lõi là sự kết hợp chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào
công nhân và chủ nghĩa yêu nước của nhân dân ta. Tư tưởng đó đã trở thành
di sản tinh thần quý báu của Đảng của dân tộc ta. -Xây dựng hệ thống chính
trị xã hội chủ nghĩa mang bản chất giai cấp công nhân, do đội tiên phong
của nó là Đảng cộng sản lãnh đạo, đảm bảo cho nhân dân là người chủ thật
sự của xã hội, quyền lực xã hội thuộc về nhân dân
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- tai_lieu_on_tap_triet_hoc_3846.pdf