Trật tự thế giới mới sau chiến tranh lạnh

Tr­êng ®¹i häc khoa häc x· héi & nh©n v¨n Khoa LÞch sö ---˜µ™--- Bµi gi÷a kú M«n: LÞch sö thÕ giíi hiÖn ®¹i Câu hỏi: Trật tự thế giới mới sau chiến tranh lạnh? Bài làm Trật tự quan hệ quốc tế được xác lập bởi tương quan so sánh lực lượng thông qua tiềm lực tổng thể của các quốc gia, chủ yếu dựa trên sức mạnh kinh tế,quân sự,chính trị.Chủ thể nào nắm tiềm lực tổng thể lớn sẽ giữ vị trí quan trọng trong trật tự đó.Nhưng xét cho đến cùng thì trật tự quan hệ quốc tế chỉ có tính bền vững tạm thời trong một giai đoạn lích sử nhất định và nó được biểu hiện bằng các quan hệ ràng buộc .Nó chế định hành vi trên trường quốc tế trong giai đoạn lịch sử đó. Lịch sử thế giới biến động đầy phức tạp trong quan hệ giữa các quốc gia,các khu vực .Nhưng quan hệ quốc tế định hình nên một trật tự thế giới hoàn thiện kể từ sau thế chiến thứ nhất với hòa ước Vecsai_Oasinton và một trật tự thế giới tiếp thay thế được xác lập sau thế chiến thứ hai :trật tự hai cực Ianta.nguyên nhân chính dẫn đến sự thay đổi trật tự thế giới chính là sự dịch chuyển vị trí trên trường quốc tế giữa các quốc gia với nhau.Các nước lớn khác mới nổi lên(Mỹ từ sau thế chiến thư nhất,Liên Xô từ sau cách mạng tháng 10 thành công với sự ra đời của liên bang Xô Viết năm 1922)thay thế các cường quốc châu âu trước kia giữ vị trí lãnh đạo thế giới. Trật tự hai cực Ianta là một trật tự với sự đối đầu trực tiếp giữa Mỹ và Liên Xô,biểu hiện ra bên ngoài thông qua “chiến tranh lạnh”.Hai siêu cường của thế giới đối lập với nhau ,luôn phủ định lẫn nhau nhưng không đấu tranh trực diện trên chiến trường .Cả hai chỉ ra mặthauj thuẫn cho các khu vực nằm trong tầm ảnh hưởng của mình.Dĩ nhiên ta cũng không thể không nhắc tới vai trò của các cường quốc như:Anh,Pháp,Đức ,Nhật bên cạnh có Trung Quốc.Thời kỳ này các quốc gia kể trên không còn mạnh như trong lịch sử.Sau các thiệt hai do chiến tranh liên miên gây ra đã làm cho nền kinh tế của các quốc gia đó bị suy thoái ,không còn đủ sức vực dậy như xưa,họ đều phải dựa vào đàn anh của mình để khôi phục và trở thành đồng minh của Mỹ và Liên Xô.Anh, Pháp sau là Đức,Nhật phụ thuộc vào Mỹ góp phần làm nên sức mạnh của Mỹ trên thế giới.Trung Quốc được đánh giá như một nước trung gian:có thời kỳ thì liên minh với Liên Xô chống Mỹ(những năm 50 của thế kỷ trước),có thời kỳ chống cả Mỹ và Liên Xô(những năm 60),có thời kỳ liên minh với Mỹ chống Liên Xô(từ sau thông cáo Thượng Hải năm 1972).Ngoài những nươc trên thì cả Mỹ và Liên Xô đều cố gắng vươn cánh tay dài của mình ra các khu vực khác nhau trên thế giới.Họ có mặt trên khắp các mặt trận cả Âu,Á,Phi:Đông Đức_Tây Đức,bắc Triều Tiên và Nam Triều Tiên,khu vực Trung Đông… Sau hơn 40 năm đối đầu,cả hai siêu cường đều chịu những tổn thất lớn,,một số lĩnh vực mất ví trí số một thế giới.Năm 1989 sau cuộc gặp gỡ của hai nhà cầm quân:Bush và Gioocbachop ở đảo Manta đã đi đến quyết định chấm dứt “chiến tranh lạnh” sau đó là năm 1991 với sự tan dã của liên bang Xô Viết trật tự hai cự không còn tồn tại .Mỹ nghiễm nhiên trở thành cường quốc số một thế giới. Đến nay Mỹ vẫn là siêu cường số một thế giới đó là sự thật nhưng Mỹ không thể có được vị trí lãnh đạo thế giới như trong giai đoạn trước.Trong giai đoạn cuối của chiến tranh lạnh ,các quốc gia :Anh,pháp ,Đức ,Nhật,Trung Quốc đã đạt được những bước tiến đáng kể về kinh tế và vẫn đang vận động phát triển không ngừng.Họ đang lấy lại những gì đã mất.Bên cạnh đó các quốc gia nhỏ đang phát triển cũng đang đưa đất nước bươc lên vị trí cao hơn,họ đã liên kết lại với nhau nhằm hạn chế sự khống chế của các nước lớn.Như vậy trên thế giới có 3 lực lượng chủ yếu đang theo đuổi những mô hình khác nhau về trật tự thế giới mới”Đó là Mỹ muốn thiết lập một trật tự thế giới đơn cực do Mỹ làm bá chủ;là các cường quốc các trung tâm lớn như Nga,Trung Quốc,Nhật Bản,Ấn Độ ,liên minh Châu Âu có cùng lợi ích chiến lược trong việc thúc đẩy sự ra đời của một trật tự thế giới đa cực mà bản thân họ sẽ đóng vai trò là các cực trong trật tự này; là đại đa số các nước còn lại_các nước nhỏ,các nước đang phát triển_mong muốn thiết lập một trật tự thế giới thực sự dân chủ bình đẳng…”(tạp chí cộng sản số 20 tháng 10/2006).các chủ thể ra sức hành động nhằm đạt được mục đích cao nhất của mình.ở đây chúng ta nói đến âm mưu bá của Mỹ. Cho đến hiện nay Mỹ vẫn là một siêu cường duy nhât của thế giới đó là điều chúng ta không thể bàn cãi gì thêm.Nền kinh tế khổng lồ đó ngày ngày vẫn tiến nhưng bươc chóng mặt mà không có một nền kinh tế nào trên thế giới có thể đứng ngang hàng:số liệu gần đây nhất về kinh tế Mỹ ,tăng trưởng kinh tế 3,4%,kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ trong 11 tháng đầu năm 2006 đạt 1.3 nghìn tỉ USD chiếm khoảng 30% nền kinh tế thế giới;về quân sự Mỹ cũng là quốc gia đứng đầu thế giới về chi phí quân sự với 528,7 tỷ USD trong khi đó cả thế giới là 1200 tỷ USD,trong giai đoạn từ tháng 9/2001 đến 2006 chi phí quân sự hàng năm của Mỹ đạt là 432 tỷ USD.Trong giai đoạn 2002-2006 Mỹ và Nga là hai nhà cung cấp vũ khí lớn nhất thế giới,với giá trị các loại vũ khí mỗi nước bán ra chiếm khoảng 30%...cũng vì lẽ đó từ sau khi Liên Xô thất thủ Mỹ luôn coi mình là người anh cả đi đầu,lãnh đạo thế giới bảo vệ anh ninh của thế giới.Các nhà cầm quân của nước Mỹ luôn mong muốn đưa nước này vươn lên trở thành lãnh tụ toàn cầu với những thủ đoạn và biện pháp mới hòng thực hiện các mục tiêu tối cao trở thành tôn chỉ mục đích và hành động của Mỹ: +,Thâu tóm trong tay và chi phối tất cả các khu vực trên thế giới +,Tiếp tục tấn công làm xóa bỏ hết các nước XHCN. +,Vừa liên kết với các nước đồng minh TBCN,vừa kiềm chế cạnh tranh với họ. + Mở rộng và phổ biến cũng như áp đặt mô hình Mỹ và những giá trị CNTB Mỹ ra tất cả các nước. Mỹ cho rằng “sự lãnh đạo của Mỹ đối với thế giới hiện nay là quan trọng và cần thiết hơn bất kỳ thời kỳ nào trong quá khứ…(giáo trình quan hệ quốc tế). Từ việc bao vây cấm vận kinh tế bất kể nước nào có thái độ đối đầu với mình,Mỹ đưa ra các chính sách cao hơn về mặt chính trị và quân sự. Về chính trị:thì từ thời tổng thống Billclinton đã đề ra chiến lược cam kết và mở rộng(1995) với nội dung:ra sức củng cố và phát huy sức mạnh mọi mặt của Mỹ ở trong nước cũng như trên thế giới,bảo vệ an ninh và các lợi ích chiến lược của Mỹ trên thế giới ;chống lại mọi hiểm họa đối với Mỹ ,xây dựng trật tự thế giới mới bảo đảm “sự lãnh đạo của Mỹ đối với thế giới”và “Mỹ có vai trò lãnh đạo toàn cầu”…ngăn chặn không để xuất hiện mọi đối thủ cạnh tranh với Mỹ trong thời kỳ hậu chiến tranh…(giáo trình quan hệ quốc tế) và đến năm 1998 đề ra “chiến lược an ninh quốc gia của Mỹ cho thế kỷ mới”dựa trên nền tảng chiến lược 1995,có sự điều chỉnh một số nội dung mới.Đặc biệt từ sau vụ 11/9/2001 đã có nhiều sự thay đổi mới trong nội dung chiến lược của Mỹ.20/9/2002 Mỹ công bố “chiến lược an ninh quốc gia mới thay chiến lược an ninh quốc gia cam kết và mở rộng”với những điều chỉnh mang tính chiến lược hiện thời của Mỹ mà nổi bật nhất là:chống khủng bố trở thành nhiệm vụ ưu tiên chiến lược hàng đầu…. Một trong các thủ đoạn thâm độc nhất mà các cơ quan tình báo sử dụng là khai thác các khuyết tật kinh tế_xã hội,sự bất mãn của các thành phần kinh tế_xã hội,sự bất mãn của các thành phần quần chúng,cũng với những sự trì trệ trong việc xúc tiến các chính sách mà Mỹ cho là phù hợp các tiêu chuẩn của nền kinh tế , xã hội ,chế độ “tự do hóa” “tư nhân hóa” “thị trường hóa”…đều bị liệt vào các phần tử phản động,phản cách mạng, phản dân chủ.Mỹ sử dụng mọi chiêu bài đặc biệt là các chiêu bài về quyền dân chủ hòng thò bàn tay chính trị vào các nước mà Mỹ quan tâm hoặc những đối tượng của Mỹ. Cùng với chiêu bài kinh tế ,chính trị Mỹ còn đẩy mạnh sức mạnh vũ trang.Như đã nói Mỹ là quốc gia có tiềm lực quân sự và chi phí cho quốc phòng lớn nhất thế giới.Thủ đô Oasinton của Mỹ với trên 50% thu nhập từ buôn bán vũ khí.Mỹ sẵn sàng sử dụng vũ lực một cách không khoan nhượng cho dù thế giới đã lên tiếng ngăn cản.và thực tế hầu hết các cuộc chiến tranh gần đây bao gồm cả các cuộc chiến tranh quốc gia hay sắc tộc đều có bàn tay của Mỹ hay chính Mỹ trực tiếp tham gia:1991 chiến tranh vùng vịnh Pécxich, 1994 tham gia cuộc chiến tại Boxnia Hecxegovina; tháng 4/1999 sau chiến tranh Côxovo,Mỹ chi phối được Nam Tư; năm 2001 Mỹ cùng các nước đồng minh đánh chiếm Apganixtan và chốt nhiều vị trí trọng yếu ở vùng Trung Á;năm 2003 liên quân Anh-Mỹ đã tiến hành cuộc chiến tranh Irac lần 2… Với sức mạnh của mình Mỹ đã thu được những kết quả đáng kể,tầm ảnh hưởng của Mỹ là rất lớn ở nhiều khu vực trên thế giới:Mỹ latinh, một số khu vực của châu Phi,Trung Đông, gần đây là Mỹ đang cô gắng thông qua Nhật gây ảnh hưởng ở Châu Á-Thái Bình Dương.Ngoài những khu vực trên thi ngay cả các quốc gia được coi là hàng đầu của thế giới cũng nằm trong sự liên quan với Mỹ về những mặt riêng: liên minh châu Âu đặc biệt là Anh có quan hệ rất lớn với Mỹ về kinh tế là thị trường số một với Mỹ và chịu nhiều “sự giúp đỡ”của Mỹ về kinh tế;Nhật kinh tế đứng thứ 2 thế giới nhưng nhờ Mỹ về mặt quân sự(từ sau năm 1947) nhằm giữ gìn an ninh,trật tự… đặc biệt khu vực Trung Đông tầm ảnh hưởng của Mỹ liên quan đến sự yên ổn,hòa bình của khu vực này.Ngay cả tại LHQ thì tiếng nói của Mỹ là có trọng lượng nhất .Mỹ thường tự hành động với những việc làm mà nước này cho là “cần thiết”với “an ninh,hòa bình thế giới” mặc dù có sự lên tiếng của LHQ.Mỹ sẵn sàng liệt các nước không đi cùng Mỹ,ủng hộ sự lựa chọn của Mỹ vào hàng ngũ của những kẻ “phản động”như việc Mỹ xếp Triều Tiên,Iran,Irac vào chục “ma quỷ”… Từ sức mạnh kinh tế,quân sự chủ trương cuối cùng của Mỹ là tiếp tục đưa tiếng nói chính trị của Mỹ được đẩy cao hơn nữa trên trường quốc tế,dùng tiếng nói của Mình áp đặt cho các quốc gia “dưới cơ” sau là các nước lớn và toàn thế giới.Mưu đố của Mỹ là trở thành một cực duy nhất của thế giới.Siêu cường duy nhất của thế giới. Đó là mục đích,bước đi riêng của Mỹ,còn đối với tình hình chung của thế giới cùng động thái của các nước được coi là đồng minh thân cận của Mỹ thì sao? Họ chấp nhận hay không vị trí cùng những tham vong khổng lồ của Mỹ?đây là vấn đề tiếp theo chúng ta cần nói tới. Theo nhận chung của các chuyên gia thì ngay trong những năm 80 của thế kỷ trước thì một trật tự mới đã bắt đầu được hình thành,có khả năng thay thế cho trật tự Ianta đang đi xuống thời gian đó.được thể hiện là sự vươn lên của các quốc gia ngoài Mỹ và Liên Xô.Đặc biệt là những năm gần đây cùng với sự biến động bất thường,chúng ta đã được chứng kiến một sự thay đổi ngoại mục của thế giới.Toàn cầu như đang “thay làn da mới” đặc biệt là tình hình kinh tế.Các thế lực có truyền thống trong lịch sử loài người về sức mạnh vươn lên mạnh mẽ cùng thời đại.Họ không chấp nhận sự áp đặt của Mỹ ,mãi chỉ là đàn em của Mỹ.Nên bên cạnh những quan hệ hợp tác với Mỹ,các quốc gia này đều đang tiến những bước đi riêng của minh trên trường quốc tế và mong muốn trở thành một cực trên đấu trường thế giới. Nhật là đồng minh thân cận truyền thống với Mỹ.Trong giai đoạn được coi là “một thần kỳ Nhật Bản”thì đằng sau đó chính Mỹ là quốc gia tài trợ cao nhất giúp Nhật có được như ngày hôm nay.Bên cạnh đó Nhật còn đẩy mạnh quan hệ với Mỹ về mặt quân sự.Chính Mỹ cùng sức mạnh quân sự của Mỹ là lục lượng chủ yếu giúp Nhật duy trì trật tự trong nước và có tiếng nói trong khu vực và trên thế giới.Nếu xét ở khía cạnh này thì Nhật luôn là “cái bóng” của Mỹ.Nhưng dù sao Nhật cũng là quốc gia có nền kinh tế phát triển đứng thứ 2 thế giới.Nhật không dễ dàng chấp nhận mãi vị trí “hư danh”.Biểu hiện đầu tiên trong những bước thay đổi lớn của Nhật trong mối quan hệ với Mỹ là:nếu sau chiến tranh thế giới thứ 2 Nhật thông qua chiến lược “rời châu Á vào châu Mỹ”thì từ giữa những năm 80 Nhật chuyển sang chiến lược “rời châu Mỹ và trở về châu Á”,giữ vị trí thống soái trong nền kinh tế khu vực Đông Á.Biết chiến lược của Mỹ hiện nay muốn nhằm vào khu vực châu Á –Thái Binh Dương một khu vực đầy tiềm năng thì bên cạnh hợp tác với Mỹ thì Nhật cũng có những cố gắng riêng nhằm gây ảnh hưởng ngoài Mỹ,cạnh tranh với Mỹ:tham gia tổ chức AsEAN với hình thưc+3…Hay trong vấn đề CamPuChia khi Mỹ công khai ủng hộ Ranorith thì Nhật lên tiếng ủng hộ chính quyền Hunsen (2/1988) đưa ra các nguyên tắc cho việc giải quyết xung đột và tổng tuyển cử; Nhật tỏ thái độ khác Mỹ đối với vấn đề nhân quyền ở Trung Quốc;hoặc việc bỉ chỉ trích là có thái độ thờ ơ với cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ ở châu Á,thì Nhật tỏ ra tích cực đề xuất những biện pháp bổ trợ các nước trong khu vực,khắc phục khó khăn do cuộc khủng hoảng gây ra…(giáo trình quan hệ quốc tế).Nhật là một trong những nước đi đầu trong lĩnh vực khoa học _công nghệ mũi nhọn ,là nước có dự trữ ngoại tệ lớn nhất (cuối năm 2005 đạt 846,9 tỷ USD) đồng thời là chủ nợ lớn nhất ,nhà tài trợ ODA lớn nhất thế giới.Đặc biệt những năm gần đây Nhật rất chú ý tăng cường sức mạnh quân sự đặc biệt là lực lượng hải quân .Ngân sách quốc phòng của Nhật Bản kể từ năm 2002 đã vượt mức 1% GDP tức khoảng 50 tỷ USD/năm chỉ đứng sau Mỹ và Nga.Với nhưng động thái này của Nhật,rõ ràng Nhât Bản đang muốn đôc lập hơn với Mỹ trong mọi vấn đề .Nhật cố gắng vươn lên là một cực trong thế giới đa cực.(Hà Mỹ Hương tccs số 10 tháng 5/2006) Ngay cả liên minh châu Âu (EU) với những quốc gia được coi là quan hệ ruột thịt với Mỹ :pháp,Đức đặc biệt là Anh…,rất nhiều nước chịu sự tài trợ của Mỹ về nhiều mặt(kinh tế kéo theo chính trị),thì nay cũng đang có những chính sách mới tách khỏi sự ràng buộc với Mỹ.Sự ra đời của liên minh châu âu trong lịch sử cũng là để hạn chế “bàn tay “của Mỹ với khu vực này.Nhìn từ góc độ lịch sử đánh giá thì hầu hết các quốc gia nằm trong tổ chức này trong lịch sử đã từng làm mưa làm gió,âm mưu thâu tóm thê giới.Bản thân họ luôn tự nhủ mình là một nước mạnh trên thế giới và chắc rằng họ không dễ dàng chịu sự ràng buộc phía sau với Mỹ(có thời kỳ Anh đã đô hộ Mỹ)những ký ức lịch sử đó luôn tồn tại.Gần đây EU đã thống nhất thị trường chung thành một khối thống nhất với 27 nước thành viên,dùng chung đồng tiên EURO sự nhất thể đó khiến cho các quốc gia có mưu đồ gây ảnh hưởng lớn ở khu vực này là rất khó,hơn thế nữa EU còn đang có xu hướng nhất thể cả về chính trị tạo nên một sức mạnh to lớn.Nếu thành sự thật EU sẽ là một đối trọng lớn với các quốc gia lớn trên thế giới đặc biệt là với Mỹ.Theo chỉ số năm 2000-2001 mức tăng trưởng bình quân của các nươc thành viên :7865 tỷ USD,mức tăng trưởng bình quân tính đến 2001 là 2,7% tỷ giá hối đoái là 0,91EURO/USD,kinh tê EU đang cất cánh. Trong lịch sử phát triển của mình Trung Quốc luôn khẳng định mình là một nước lớn và bây giờ cũng vậy.Trung Quốc đang vươn lên một cách chóng mặt trên thế giới.Trung Quốc đang khẳng định thế kỷ 21 là của nước này.Trung Quốc đẩy mạnh trên tất cả các mặt(kinh tế ,quân sự ,chính trị).Trong 5 năm (2000-2005)tổng giá trị sản phẩm quốc nội của Trung Quốc tăng bình quân hàng năm là 9,5%(năm 2004 là 10,1%,2005 là 9,9%).năm 2005 GDP đạt 18.230 tỷ NDT (2240 tỷ USD),trở thành nước có GDP đứng thứ 4 trên thế giới,dự trữ ngoại tệ tính đến cuối năm 2005 là đạt 818,9 USD…chi phí cho quân sự đứng thứ 4 thế giới với 49,5 tỷ USD với nhiều vũ khí mới hiện đại…trong thời gian gần đây nước này rất thành công trong việc sáp nhập khu vực tự trị vào lục địa:Ma Cao,Hồng Kông tiến tới là Đài Loan.khiến Trung Quốc hoàn thiện hơn.Với nhiều mặt thuận lợi Trung Quốc ngày nay đang vươn lên như R.Níc-Xơn đã từng đánh giá “con sư tử đang thức dậy và bắt đầu làm rung chuyển thế giới”(tccs số 4 tháng 2/2006).Trong tương lai với Mỹ không phải Nga mà chính là Trung Quốc sẽ trở thành đối trọng lớn nhât của Mỹ trên con đường thực hiện ý đồ bá chủ của mình.Giới chuyên gia Mỹ lo ngại rằng với tốc độ phát triển như hiện nay thì chẳng mấy mà Trung quốc vuơn lên số một thế giới vượt cả Mỹ.Đây là điệu lo ngại hàng đầu của Mỹ. Nga trong con mắt của người Mỹ luôn là đối thủ số một và khó chơi.Sau khi Liên Xô thất bại Mỹ vươn lên,Nga thay chân Liên Xô trong một thời kỳ đã đánh mất tiếng nói của mình.Nhưng gần đây Nga đang vươn lên một cách nhanh chóng.Đặc biệt sau khi Bultin giữ chức tổng thống Nga ,đã đưa nước này không những thoát khỏi khủng hoảng,trả hết nợ mà còn đang giành lại những tiếng nói giá trị trên trường quốc tế, mặc dù tầm ảnh hưởng của Nga không còn được như trước cả trên thế giới và trong khu vực nhưng đó là một biểu hiện bình thường khi mà thế giới đang có những biến đổi lớn về mọi mặt.về sức mạnh quân sự Nga vẫn đứng vị trí thứ 2 thế giới sau Mỹ với những loại vũ khi đa dạng sức công phá lớn để lại từ thới Liên Xô kể cả vũ khí hạt nhân.Chi phí cho quân sự của Nga năm 2006 là 34,7 tỷ USD,cùng với Mỹ,Nga là nước cung cấp vũ khí lớn nhất thế giới.Nga là nước đi đầu về các ngành chinh phục vũ trụ.Về kinh tế thì năm 2005 tổng sản phẩm quốc nội tăng 6,4%,sản lượng công nghiệp tăng 4,1% quỷ ổn định quốc gia 1446 tỷ Ruble,chiếm 6%GDP.Đặc biệt Nga còn là quốc gia có nguồn năng lượng lớn nhất thế giới chiếm 13% tổng trữ lượng dầu mỏ và 34% trữ lượng khí đốt của thế giới…với tiềm năng lớn đã làm cho vị thế của Nga được khẳng định trên thế giới. Với những bước phân tích sơ lược về sức mạnh tổng hợp của các quốc gia các khu vực lớn trên thế giới so với Mỹ và âm mưu đơn cực của Mỹ ta nhận thấy khát vọng của Mỹ là rất khó trở thành hiện thực.Bởi không chỉ có Mỹ có tham vọng mà mỗi quốc gia trong thời đại ngày nay ,kể cả đồng minh thân cận với Mỹ không còn muốn chịu sự ràng buộc với Mỹ.Họ cũng có những ham muốn riêng tách biệt có thể nói là cạnh tranh đối lập với Mỹ.Hơn thế nữa trên con đường thực hiện tham vọng của mình Mỹ cũng vấp phải những khó khăn to lớn không thể tránh khỏi và Mỹ không thể một mình giải quyết:ở khu vực trung đông ,khu vực quan tâm hàng đầu của Mỹ hiện nay.Trước hết cả hai nước Apganixtan và Irac không đạt được tình hình ổn định như Mỹ mong muốn ,tình hình nguy cơ trước mắt có thể xảy ra nội chiến giữa 2 cánh hồi giáo Xi ai và Xăn ni nằm ngoài tầm kiểm soát của Mỹ,hay ngay cả ixaren đồng mình số một của Mỹ ở khu vực này cũng đang có dấu hiệu không nghe lệnh của Mỹ...Mỹ càng lên tiếng nghĩ cách tháo gỡ khó khăn càng làm cho tình hình trên thế giới thêm bất ổn.S Hăn ting ton một học giả Mỹ trong bài viết “siêu cường cô đơn”đã phê phán sâu sắc và có hệ thống quan niệm về thế giới đơn cực,ông nhấn mạnh:thế giới chỉ có một siêu cường không có nghĩa là thế giới đơn cực”(tccs số 20 tháng 10/2006). Hiện nay tầm ảnh hưởng của Mỹ trên thế giới vẫn là số một nhưng nếu nhìn một cách sâu sắc hơn ,xa hơn thì nó đang bị thu hẹp dần(với những biểu hiện như trên).và cũng phải khẳng định Mỹ không thể một mình giải quyết những vấn đề chung ,bức thiết hiện nay của thế giới như vấn đề:môi trường,dân số,tài nguyên thiên nhiên…đặc biệt là nạn khủng bố ngày nay.Mỹ và thế giới còn nhớ rõ vụ 11/9/2001 khủng bố tại trung tâm thương mại thế giới.Vụ khủng bố này đã để lại một dấu ấn sâu đậm trong lòng dân Mỹ và giới cầm quyền.Một nước có nền an ninh số một thế giới lại để xẩy ra khủng bố khổng lồ giữa ban ngày tại trung tâm Newyork…mặc dù Mỹ tăng cường chi phí cho tiêu diệt khủng bố bắt BILADEN nhưng mọi sự cố gắng chưa thu được kết quả mà chỉ làm cho tình hình thêm rắc rối.Rõ ràng Mỹ không thể giải quyết thảm họa khủng bố một mình,phải liên minh với các quốc gia trên thế giới tạo thành một vành đai chung tiêu diệt khủng bố. Trong cơ chế toàn cầu hóa.các quốc gia đang liên kết lại với nhau hợp tác cùng phát triển.ngay cả các nước nhỏ cũng tự nhận định được vị trí của mình đã liên kết lại để hạn chế sự khống chế của các nước lớn tự bảo vệ mình,tạo thành một thị trường riêng trong khu vực và đẩy mạnh ra thế giới.Không có một quốc gia nào nằm ngoài cuộc chơi mà có thể tồn tại.Kinh tế Mỹ có hùng mạnh đến mức nào đi chăng nữa thì cũng khó tránh khỏi nguy cơ khủng hoảng,thiếu nguồn nguyên liệu ,nhiên liệu… Thế giới phong phú đa dạng và phức tạp vậy thì nội dung thật sự của thế giới đa cực ,như một lẽ tất nhiên phải là :mọi công việc của thế giới chỉ có thể do nhân dân tất cả các nước không phân biệt lớn nhỏ ,giàu nghèo , mạnh yếu cùng giải quyết và càng không thể chỉ do một siêu cường hay do một số cường quốc quyết định theo ý đồ của họ(tccs số 20 tháng 10/2006). Theo giơi chuyên gia đánh giá trật tự thê giới mới được hình thành như thế nào còn phụ thuộc nhiều nhân tố:sự phát triển tổng lực của Mỹ,Nga,Trung Quốc,Tây Âu,Nhật Bản;sự lớn mạnh của cách mạng thế giới;sự phát triển của cách mạng khoa hoc kỹ thuật…tuy thế ,đã xuất hiện một số đặc điểm và xu thế phát triển sau: +,Xu thế đối thoại hợp tác trên cơ sở hai bên cùng có lợi,cùng tôn trọng lẫn nhau cùng tồn tại hòa bình +.5 nước thường trực bảo an LHQ tiến hành thương lượng ,thỏa hiệp và hợp tác với nhau trong việc duy trì trật tự thế giới mới. +,Tất cả các nước đều điều chỉnh lại chiến lược đối ngoại của mình cho phù hợp với tình hình thế giới. +,Xu thế liên kết khu vực đi đôi với xu thế toàn cầu hóa phát triển nhanh như liên minh châu âu (EU),hiệp hội ASEAN…