Tình hình tài chính Mỹ trong những năm gần đây

ngân hàng, hoặc bán đôla mua tiền Việt gửi vào. Nó có thể làm cấu trúc tài sản của các ngân hàng rơi vào bất lợi. Tốc độ xuất, nhập khẩu của Việt Nam với thị trường Hoa Kỳ phát triển tương đối nhanh và Hoa Kỳ là thị trường nhập khẩu hàng đầu các mặt hàng dệt may, da giày, thuỷ sản của Việt Nam (chiếm gần 20% tổng kim ngạch xuất khẩu). "Khi xuất khẩu bị ảnh hưởng, Việt Nam cần hướng tới mở rộng thị trường trong nước" _ đây là lúc các nhà sản xuất Việt Nam nên hướng sự quan tâm khai thác vào các nhóm người tiêu dùng trong nước và kịp thời định hướng lại quan hệ thương mại với các thị trường khác. “Không riêng gì Việt Nam mà nhiều quốc gia ở châu Á còn phải chịu những tác động sâu xa hơn từ việc sẽ bị mất đi một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất nếu nền kinh tế Mỹ suy thoái. Một khi mà Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 người tiêu dùng Mỹ thắt chặt hầu bao, không còn vung vít chi tiêu mua sắm ôtô, tivi, tủ lạnh, thực phẩm chỉ mua đủ dùng... thì nhiều nền kinh tế dựa chủ yếu vào nguồn lợi từ xuất khẩu chắc chắn sẽ gặp rất nhiều khó khăn nhất là khi đồng dollar tiếp tục giảm giá do triển vọng kinh tế Mỹ không khả quan đã khiến cho nhu cầu nhập khẩu từ Mỹ tiếp tục bị thu hẹp lại. - Tỷ giá USD/VND biến động mạnh Trong hơn một tuần trở lại đây, tỷ giá USD/VND trên thị trường ngân hàng liên tục biến động mạnh. Mức thay đổi với “biên độ” lên tới trên 100 VND trong khoảng 10 ngày qua của tỷ giá USD/VND là một khác biệt so với sự ổn định tương đối trong hơn một tháng trước đó. Theo mức niêm yết của các ngân hàng thương mại, giá bán ra của đồng USD trong thời gian trên có thời điểm tăng trên 130 VND so với đầu tháng, nhưng cũng nhanh chóng giảm khoảng 110 VND chỉ sau hai ngày giao dịch. Cụ thể, tỷ giá USD/VND giao dịch trên thị trường ngân hàng, theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước trong ngày 12/9 chỉ ở mức 16.610 VND/USD (giá bán ra). Liên tiếp trong tuần vừa qua, mức giá này tăng mạnh và khá cao so với thời điểm cuối tháng 8 và đầu tháng 9. Cụ thể, trong ngày 18/9, giá bán ra là 16.650 VND/USD; ngày 19/9 lên mức cao nhất trong hơn một tháng qua và có xu hướng về gần mức cuối tháng 7 với 16.740 VND/USD. Đáng chú ý là mức tăng gần 100 VND qua một ngày được xem là một “hiện tượng” trong diễn biến khá ổn định trước đó. Theo giải thích của Ngân hàng Nhà nước, mức tăng của tỷ giá trong ngày 19/9 là “do ảnh hƣởng từ biến động trên thị trƣờng quốc tế”. Đây cũng là thời Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 điểm ảnh hƣởng của cuộc khủng hoảng tài chính từ Mỹ thể hiện rõ. Tuy nhiên, ảnh hƣởng đó chƣa gây xáo trộn lớn trên thị trƣờng tiền tệ Việt Nam và mức độ ảnh hƣởng còn có những đánh giá khác nhau. Nguyên nhân cụ thể của đợt tăng nói trên trước hết là từ tín hiệu nâng tỷ giá bình quân liên ngân hàng của Ngân hàng Nhà nước. Nếu đầu tháng 9, tỷ giá này theo công bố của Ngân hàng Nhà nước chỉ ở mức 16.495 VND/USD thì đến trung tuần tháng 9 liên tiếp được điều chỉnh lên, đến ngày 22/9 là 16.516 VND/USD. Với cơ chế thực hiện theo biên độ (+/-2%), tỷ giá của các ngân hàng thương mại cũng “bắt” theo tín hiệu này. Ngoài ra, trong thời điểm đó, thông tin Ngân hàng Nhà nước thực hiện mua vào ngoại tệ điều tiết cung – cầu trên thị trường cũng đã có tác động nhất định. Tuy nhiên, bên cạnh tín hiệu giảm nhẹ của tỷ giá bình quân liên ngân hàng, giá USD bán ra của các ngân hàng thương mại đã đột ngột giảm mạnh, từ mốc 16.740 VND xuống chỉ còn 16.630 VND/USD trong ngày 24/9, về gần mức sàn cho phép (16.183 VND). Một lần nữa tỷ giá cho thấy khả năng có thể thay đổi lớn. Về diễn biến sụt giảm, có thể xét đến một tác động đáng chú ý là tốc độ của nhập siêu trong tháng 9 đã giảm mạnh, xuống mức thấp nhất kể từ đầu năm. Theo thông tin từ Tổng cục Thống kê, ước tính nhập siêu trong tháng 9 chỉ ở mức 500 triệu USD, chỉ bằng khoảng 1/3 so với những tháng đỉnh điểm đầu năm và là tháng thứ tư liên tiếp nhập siêu chỉ ở dưới mức 1 tỷ USD. Tính chung 9 tháng đầu năm, tổng nhập siêu chỉ ở khoảng 15,8 tỷ USD; mục tiêu kiềm chế dưới 20 tỷ USD năm nay đang ở trong khả năng hiện thực. Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Diễn biến giá USD bán ra của ngân hàng thƣơng mại từ đầu tháng 9/2008 (Đơn vị: VND) Trên thị trường, một số nguồn tin gần đây phản ánh lượng cung ngoại tệ có dấu hiệu dư thừa. Một “kênh” tham khảo là tỷ giá USD/VND trên thị trường tự do vẫn thấp hơn tỷ giá của các ngân hàng thương mại. Trong tuần qua, theo Ngân hàng Nhà nước, tỷ giá trên thị trường tự do chỉ ở quanh mức 16.600 - 16.630 VND/USD. Về tính thời điểm, đây là mùa các doanh nghiệp tăng cường nhập khẩu hàng hóa, nguyên liệu để chuẩn bị cho mùa tiêu dùng cuối năm, cầu ngoài tệ có thể tăng lên. Nhưng đây cũng là thời điểm thị trường bắt đầu bước vào mùa kiều Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 hối (một số dự báo gần đây đề cập đến khả năng đạt 8 tỷ USD trong năm nay), cung ngoại tệ dự báo tiếp tục thuận lợi. Trước những diễn biến trên, tỷ giá USD/VND đang cho thấy khả năng có thể tạo biến động mạnh, ảnh hưởng tới kế hoạch kinh doanh của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Và với biên độ tỷ giá đã được nới rộng (lên +/-2% từ ngày 27/6 vừa qua), dự báo sẽ tiếp tục nới rộng trong tương lai, ảnh hưởng đó sẽ càng lớn hơn. Tuy nhiên, hiện nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thực sự quan tâm tới vấn đề bảo hiểm rủi ro tỷ giá. Theo phân tích của Ngân hàng Quốc tế (VIB), hiện tỷ giá USD/VND và các loại ngoại tệ khác liên tục biến đổi khiến nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu bị thiệt hại trong thanh toán. Tuy nhiên, không phải tất cả các doanh nghiệp đều ý thức được những rủi ro mà họ có thể gặp phải. Thực tế, chỉ khoảng 5% doanh nghiệp chấp nhận sử dụng các biện pháp bảo hiểm rủi ro tỷ giá. “Lý do của hiện trạng này là đa số các doanh nghiệp đều có tâm lý không chắc tỷ giá lên; mặt khác, để sử dụng các công cụ này, doanh nghiệp phải trả một khoản chi phí nhất định, vì vậy họ không mặn mà với các công cụ bảo hiểm rủi ro”, VIB giải thích. b) Tác động tới thị trƣờng tiền tệ: Ảnh hưởng của khủng hoảng ở Mỹ có tác động đến thị trường tiền tệ của chúng ta. Điều này do các nhà đầu tư Mỹ (gián tiếp, trực tiếp) đã vào Việt Nam nên khi nền kinh tế bị rung rinh thế này thì vốn ở chính quốc ít đi và do đó có thể họ sẽ xem lại việc rút vốn về để giải quyết vấn đề trong nước. Còn nếu chúng ta vẫn làm ăn hiệu quả thì họ vẫn để phát triển. Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Những cam kết đầu tư vào Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng vì cuộc khủng hoảng tại Mỹ. Cam kết rất lớn, nhưng thực hiện có thể thấp. Dĩ nhiên cho đến nay, việc thực hiện rất tốt, giải ngân FDI đã đạt tám tỷ đôla cao hơn năm ngoái (6.5 tỷ đôla). Nhưng Việt Nam chúng ta kỳ vọng cả năm nay, việc giải ngân FDI trên 10 tỷ, cộng cả ODA là 12 tỷ, để đỡ cho thâm hụt thương mại. Nhưng tình hình thế này, việc giải ngân ba tháng cuối năm chắc gặp khó khăn. Và trong thời gian qua không biểu hiện nào cho thấy các ngân hàng có liên quan đến cho vay cầm cố bất động sản dưới tiêu chuẩn ở Mỹ có chi nhánh tại Việt Nam rút vốn về nước. Hiện tại chưa có ngân hàng Việt Nam nào có hoạt động cho vay cầm cố bất động sản trên thị trường Mỹ. Vì vậy sự ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng này đến Việt Nam hiện tại ít có khả năng. Mặt khác, vấn đề nợ xấu của ngân hàng hiện nay không lo ngại. Các ngân hàng cho vay thế chấp bất động sản là tín dụng an toàn. Thực tế, ngân hàng chỉ cho vay ở mức 70% giá trị bất động sản thế chấp. Vì thế, những khoản vay thế chấp này rất an toàn, kể cả khi so sánh với thị trường bất động sản của Mỹ. Mặc dù một số doanh nghiệp bất động sản bắt đầu khó khăn trong việc trả nợ ngân hàng nhưng GĐ chi nhánh NHNN tại TPHCM Hồ Hữu Hạnh khẳng định tín dụng bất động sản vẫn nằm trong tầm kiểm soát của các ngân hàng với “Dư nợ tín dụng bất động sản của các ngân hàng tại TPHCM đạt hơn 10% tổng dư nợ và đã giảm 50% so với đầu năm 2008”. c) Tác động tới thị trƣờng bất động sản: Cơn “địa chấn” tín dụng ở thị trường tài chính Mỹ cũng sẽ không ảnh hưởng nhiều đến đến thị trường bất động sản Việt Nam. Tại Mỹ, bất kỳ dự án bất động sàn khi triển khai sẽ phát hành những trái phiếu (giống như sổ tiết kiệm). Nhà đầu tư có thể đem cầm cố, thế chấp tại các ngân hàng. Khi thị trường bất động Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 sản đi xuống, những ngân hàng kinh doanh gắn liền như: cầm cố, thế chấp, cho vay mua bất động sản “chết” là điều có thể xảy ra. Nhưng ở nước ta hiện chưa có ngân hàng nào như vậy. “Trong trường hợp xấu nhất, khi những nền kinh tế lớn khác cùng bị ảnh hưởng thì thị trường bất động sản Việt Nam có thể giảm khoảng 3 – 5%. Tại Việt Nam thị trường cung cầu giữa nhà ở và đầu cơ nhìn chung còn khoảng cách. Lượng vốn đổ vào lĩnh vực bất động sản ở Việt Nam chưa lớn như bên Mỹ. Có người đã so sánh tình hình thị trường bất động sản Việt Nam hiện nay với cơn khủng hoảng địa ốc tại Mỹ. Nhưng tình trạng ở Việt Nam khác với Hoa Kỳ ở chỗ, các công ty địa ốc có vay ngân hàng nhưng người mua phần lớn dùng tiền mặt có được hoặc vay mượn được để mua. Cho nên nếu thị trường có đóng băng hay suy giảm thì các công ty địa ốc và ngân hàng ít bị ảnh hưởng, phần thiệt thòi chính là ở người mua. Sẽ có hàng loạt người phá sản khi thị trường địa ốc đóng băng. Mà điều này là chắc chắn, bởi khó có thể chấp nhận tình trạng dân có thu nhập bình quân mới thoát chuẩn nghèo quốc tế nhưng giá nhà đất lại cao nhất thế giới. Giá nhà đất hiện nay đang ở đỉnh điểm và sự sụt giá là trông thấy. d) Tác động tới thị trƣờng chứng khoán: Những chấn động của thị trường tài chính Mỹ và thế giới phần nào có ảnh hưởng đến nền kinh tế Việt Nam nói chung và TTCK nói riêng vì 2 lý do chủ yếu. + Thứ nhất là Việt Nam đã hội nhập vào kinh tế thế giới, vì vậy các biến động cũng như những điều chỉnh chính sách kinh tế từ Mỹ đều ảnh hưởng đến Việt Nam rõ ràng và nhanh hơn trước. + Thứ hai, TTCK nước ta đang có sự tham gia rất quan trọng của các quỹ đầu tư quốc tế. Tính đến thời điểm này, có khoảng 70 quỹ đầu tư lớn nhỏ thực hiện giải ngân trên TTCK Việt Nam. Rất nhiều quỹ đầu tư được thành lập và huy Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 động vốn để đầu tư vào thị trường tài chính Việt Nam, đặc biệt là các lĩnh vực “nóng” như OTC và thị trường cổ phiếu niêm yết. Khủng hoảng tài chính Mỹ sẽ khiến các luồng đầu tư trên thế giới bị ảnh hưởng, trong đó có Việt Nam. Các quỹ đầu tư nước ngoài sẽ khó huy động vốn hơn hoặc họ sẽ có xu hướng thận trọng hơn trong quyết định đầu tư khi những thị trường lớn của họ đang có vấn đề. Luồng tiền đầu tư nóng vào Việt Nam cũng có thể bị ảnh hưởng và có khả năng sẽ chảy ngược ra nếu tình hình tài chính thế giới tiếp tục xấu đi. Mặc dù TTCK Việt Nam có liên thông với thị trường thế giới nhưng những tác động của thị trường tài chính của Mỹ cũng như của thế giới đến Việt Nam là không quá mạnh và trực tiếp. Mặc dù phải có thời gian nhất định, tâm lý thị trường mới có thể bình ổn lại được nhưng thời điểm khủng hoảng nhất của TTCK Việt Nam đã qua. Có thể nói, những thay đổi của chỉ số VN-Index thường không liên quan trực tiếp đến những thay đổi của các TTCK quốc tế. Ở đây, yếu tố quan trọng và quyết định nhất vẫn là nội tại của nền kinh tế Việt Nam. Các chuyên gia khuyến cáo NĐT cần hết sức bình tĩnh trong bối cảnh hiện nay. Có thể nói đây chính là thời điểm cần cân nhắc trong chiến lược đầu tư đối với những NĐT dài hạn cũng như những nhà đầu cơ. Giá cổ phiếu tại thị trường Việt Nam chỉ trong vòng từ ngày 18/7 - 17/8 đã giảm khoảng 11,2%. Mức giảm chung tại TTCK khu vực châu Á sau khi chịu ảnh hưởng từ TTCK Mỹ là khoảng 15% (duy nhất TTCK Trung Quốc tăng 18,2% do nước này đã áp dụng biện pháp về kiểm soát vốn). Với đầu tư vốn trực tiếp, gián tiếp vào Việt Nam tăng vọt trong thời gian qua, thị trường Việt Nam có thể bị ảnh hưởng nhất định nếu nhà ĐTNN đầu tư cổ phiếu rút ra khi thị trường biến động. Tuy nhiên, nếu nhìn vào những yếu tố cơ bản như: nền kinh tế Việt Nam đang tăng mạnh, nhu cầu đầu tư trong nước, nhu Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 cầu tiêu dùng và sản xuất tăng, Việt Nam gia nhập WTO, thì có thể thấy đây sẽ là những yếu tố chính tạo niềm tin để các nhà đầu tư lâu dài sẽ chọn Việt Nam (Ông Bong ArJonillo, Giám đốc phụ trách về nguồn vốn và kinh tế tại Việt Nam của Citibank) Đối với phần vốn nước ngoài trên TTCK Việt Nam đến từ Mỹ, giả sử như nền kinh tế Mỹ bị khủng hoảng thì chắc chắn vốn đó trên TTCK Việt Nam sẽ bị giảm do “cầu” giảm xuống. Nhưng mức ảnh hưởng sẽ không lớn do luồng vốn của nhà đầu tư nước ngoài đổ vào chưa nhiều. (Ông Nguyễn Đình Cung – Trưởng ban Kinh tế vĩ mô, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương) Tất nhiên, ảnh hưởng của thị trường tài chính Mỹ đối với thế giới là rõ rệt nhưng với thị trường Việt Nam thì không nhiều. Điều này thể hiện qua mấy điểm: Thứ nhất Việt Nam hiện chưa có Cty nào niêm yết trên TTCK Mỹ như các Cty của Nga. Thứ hai tỷ lệ sở hữu của NĐT Mỹ trong doanh nghiệp Việt Nam không nhiều. Thứ ba dòng tiền NĐTNN vào Việt Nam, đặc biệt từ thị trường Mỹ cũng không nhiều lắm. (giá trị danh mục đầu tư của NĐTNN hiện cũng chỉ khoảng 7-8 tỷ USD) nếu so với vốn tiền trên thị trường tài chính Mỹ không có gì ghê gớm. Tất nhiên, sự đổ vỡ trên thị trường tài chính Mỹ là rất nghiêm trọng. Điều đó tác động đến hầu hết các thị trường ở châu Âu, châu Á và các thị trường tên tuổi. Còn tại Việt Nam theo tôi đánh giá chỉ do hiệu ứng tâm lý là chính (do nhiều NĐT không có nhiều kiến thức chuyên môn). Đối với các DN niêm yết trên TTCK Việt Nam, điều chi phối chính là yếu tố kinh tế vĩ mô. Cách đây vài ba tháng tình hình còn nghiêm trọng hơn khi giá dầu thô lên cao, CPI lên, thắt chặt chính sách tiền tệ. Đó mới là những cái ảnh hưởng “sát Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 sườn” đến mình. Toàn bộ khối danh mục của NĐTNN cũng chỉ khoảng 7-8 tỷ USD. Nếu rút ra thì phải bán cổ phiếu ra lấy VND và chuyển sang ngoại tệ rút ra hoặc để trên tài khoản hoặc rút ra khỏi Việt Nam. Vấn đề là khi rút ra chỉ với mấy tỷ bạc đó thì nhà ĐTNN sẽ đi đâu, làm gì? Nếu họ rút vốn về đầu tư vào thị trường Mỹ hay thị trường khác thì cũng không tốt. Trong khi đó, ở Việt Nam tất cả các yếu tố kinh tế vĩ mô (CPI, nhập siêu) đều đang có chiều hướng tốt. Cái đáng sợ hơn đối với nhà ĐTNN là những bất ổn về thể chế, không nhất quán trong chính sách kinh tế, chính sách không ổn định về tỷ giá,… Mặt khác, qua theo dõi chúng tôi nhận thấy khối đầu tư ngoại mua nhiều hơn bán trên HASTC và ngược lại trên HOSE nhưng chênh lệch mua – bán không nhiều. e) Ảnh hƣởng đến ngân hàng VN: Nền kinh tế nước ta đã là một nền kinh tế mở. Vì vậy, khủng hoảng tài chính tại Mỹ tất nhiên có những tác động tới nền kinh tế Việt Nam nói chung và tới hệ thống ngân hàng Việt Nam nói riêng. Điều thấy rõ nhất của tác động này là các ngân hàng Việt Nam sẽ tiếp cận với các nguồn vốn nước ngoài khó khăn hơn, các hạn mức tín dụng mà các tổ chức tài chính nước ngoài dành cho các ngân hàng Việt Nam cũng đắt đỏ hơn. Bên cạnh đó, việc tìm đối tác chiến lược nước ngoài của các ngân hàng Việt Nam (cả cổ phần lẫn quốc doanh) cũng sẽ khó khăn hơn trước nhiều. Ngoài ra, các hoạt động hợp tác đầu tư tài chính của các tổ chức nước ngoài với các ngân hàng Việt Nam cũng sẽ giảm so với trước. Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Các ngân hàng Việt Nam không hoạt động kinh doanh tại Mỹ nên không bị mất tiền như các ngân hàng tại Mỹ và các tổ chức tài chính nước ngoài khác nên tình hình cũng khác hơn. Nhưng rõ ràng là về mặt tâm lý thì các ngân hàng Việt Nam có bị ảnh hưởng. Thế nhưng, vấn đề của các ngân hàng Việt Nam là họ cũng không có nhiều vốn trong giai đoạn hiện nay nên việc mở rộng cho vay hơn nữa cũng khó thực hiện. Thêm vào đó, nguồn tín dụng cũng quá đắt đỏ khiến doanh nghiệp cũng ngại vay vốn. Các ngân hàng tại Việt Nam sẽ rút ra được các bài học gì từ những cơn địa chấn tài chính hiện nay tại Mỹ: Thứ nhất, các cú sốc về tài chính có thể xảy ra thường xuyên hơn và do đó các tác động đến nền kinh tế Việt Nam cũng như các ngân hàng Việt Nam cũng diễn ra nhanh hơn. Thứ hai, việc cho vay bất động sản của các ngân hàng cần phải thận trọng hơn. Thứ ba, việc quản trị rủi ro tại các ngân hàng nên được thắt chặt và các ngân hàng không nên hoạt động dựa trên áp lực quá lớn của các khoản lợi nhuận trước mắt mà phải tính nhiều tới yếu tố thận trọng, phát triển bền vững. CHƢƠNG IV CÁC BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC CỦA MỸ Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Trong thời gian qua, cuộc khủng hoảng trên thị trường cho vay thế chấp nhà đất dưới tiêu chuẩn ở Mỹ đã tác động tiêu cực đến thị trường tài chính thế giới. Hàng loạt các định chế tài chính ở Mỹ đã công bố những tổn thất nặng nề mà họ phải gánh chịu xuất phát từ hậu quả của cuộc khủng hoảng này gây nên. Hơn thế nữa, cuộc khủng hoảng này đã lan rộng sang một số nước khu vực Châu Âu, Nhật… Một số Ngân hàng lớn ở những quốc gia này cũng lâm vào tình trạng khủng hoảng tương tự. Hậu quả của cuộc khủng hoảng không chỉ được nhìn nhận dưới góc độ kinh doanh của từng ngân hàng, tỷ lệ tăng trưởng và giải quyết việc làm của riêng nước Mỹ mà còn được xem xét dưới ảnh hưởng mang tính toàn cầu, đến sự chu chuyển dòng vốn đầu tư quốc tế nói riêng và sự tăng trưởng của nền kinh tế thế giới nói chung Có lẽ chưa có một cuộc suy thoái nào chủ yếu gây ra vì một thị trường tài chính vượt ra ngoài sự điều hành của thể chế kinh tế được thiết lập sau đại khủng hoảng kinh tế năm 1930. Nước Mỹ đang gặp phải 3 vấn đề lớn về tài chính: Thứ nhất sự phát triển không kiểm soát của thị trường cho vay địa ốc dưới chuẩn, có nghĩa là không cần đặt cọc, không cần đủ thu nhập để chi trả mà vẫn được vay. Thứ hai cho vay tiêu dùng qua thẻ tín dụng quá mức (City Group là nạn nhân đầu tiên, lỗ 18 tỉ USD). Thứ ba, khủng hoảng tín dụng đã lan rộng đến cả khu vực đầu tư địa ốc văn phòng, chứ không chỉ tập trung vào khu nhà ở. IV.1. Tác động ban đầu của FED & Chính Phủ để cứu thị trường Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã tiến hành các biện pháp nhằm tăng mức độ thanh khoản của thị trường tín dụng chẳng hạn như thực hiện nghiệp vụ thị trường mở mua vào các loại công trái Mỹ, trái phiếu cơ quan chính phủ Mỹ và trái phiếu cơ quan chính phủ Mỹ đảm bảo theo tín dụng nhà ở. Bắt đầu từ ngày 18/09/2007, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tiến hành giảm lãi suất cho vay qua đêm liên ngân hàng để cứu thị trường, tổng mức cắt giảm cho đến nay là 3%, mức lãi suất hiện nay là 2,25%. (theo dự đoán sắp tới khả năng FED sẽ tiến hành giảm lãi suất thêm 0,25%) Đồng thời chính phủ Mỹ đã tiến hành một thông qua kế hoạch hoàn thuế cho người dân để kích thích tăng trưởng tiêu dùng trị giá 152 tỷ USD. Thị trường tiêu dùng đóng góp tới 70% cho tăng trưởng kinh tế Mỹ. Kế hoạch này được bắt đầu tiến hành vào ngày 28/04, tổng số tiền hoàn thuế đợt này là 50 tỷ USD cho đến cuối tháng Năm. Tuy nhiên theo nhiều chuyên gia kinh tế dự đoán, kế hoạch này dự kiến sẽ không mang lại nhiều hiệu quả bởi người dân sẽ ngay lập tức dùng khoản tiền hoàn thuế để chi trả các hóa đơn điện, nước hoặc trả lãi ngân hàng. Tình hình kinh tế khó khăn như hiện nay không cho phép họ nghĩ nhiều đến tiêu dùng. Như vậy tính đến thời điểm này, cuộc khủng hoảng của thị trường nhà đất Mỹ vẫn chưa qua đi, nhiều khả năng thị trường sẽ chỉ phục hồi trở lại vào đầu năm 2009. Để ổn định thị trường và ngăn chặn cuộc khủng hoảng có nguy cơ lan rộng hơn nữa, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã ngay lập tức bơm vốn cho thị trường cũng như cam kết luôn trong tư thế sẵn sàng đáp ứng vốn nếu thị trường cần. Điều đáng lo ngại là dù hàng trăm tỷ USD đã được FED bơm vào hệ thống ngân hàng, tín dụng của nước Mỹ song hiệu quả không nhiều, vẫn chưa giải quyết Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 được cơn khát vốn của những ngân hàng, tổ chức tín dụng làm ăn thua lỗ. Tính tới 3/2008 FED đã bơm 310 tỷ USD cứu trợ khẩn cấp song vẫn còn 91 ngân hàng và tổ chức tài chính xếp hàng dài xin vay. Bên cạnh đó, FED cũng đang bàn thảo với Quốc hội về các biện pháp hỗ trợ khác như tái cấp vốn và bảo lãnh các khoản nợ thế chấp thông qua Cơ quan Nhà đất Liên bang. Ngoài ra, nhằm “phá băng” thị trường nhà đất, Chính phủ Mỹ đã đề xuất một kế hoạch hỗ trợ thị trường nhà đất. Cụ thể: những người vay thế chấp nhà có đủ ba điều kiện: Một là, có rủi ro tín dụng có thể chấp nhận được; Hai là, có những khoản vay phát sinh từ 01/01/2005 đến 31/07/2007; Ba là, chứng minh được rằng: họ đang sinh sống trong nhà của mình và nếu lãi suất bị điều chỉnh cao hơn họ sẽ không có khả năng chi trả các khoản nợ, thì những người này sẽ được áp dụng mức lãi suất cố định trong kỳ hạn 5 năm. Bộ Tài chính Mỹ và FED cũng đã ban hành các qui định mới với việc khuyến cáo giám sát chặt chẽ hơn các công ty cho vay trong lãnh vực nhà đất, và đề ra các tiêu chuẩn cho vay nghiêm ngặt hơn. Chính phủ Mỹ sẽ mua lại một số tài sản và các khoản nợ xấu từ các ngân hàng và tổ chức tài chính. FED và Bộ Tài Chính Mỹ nhận định đây là cuộc khủng hoảng tệ hại nhất mà họ phải đương đầu. Kế hoạch hỗ trợ này được đưa ra cùng ngày FED rót khoảng 300 tỷ USD vào thị trường tín dụng toàn cầu. Trong nỗ lực muốn củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường, FED đã tiến hành hỗ trợ ngân hàng trung ương một số nước trên toàn cầu 180 tỷ USD thông qua các khoản vay được quản lý bởi Ngân hàng Trung ương châu Âu, Canada, Nhật bản, Anh và Thụy Điển. Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Một số nhà hoạch định chính sách kinh tế Mỹ đề xuất thành lập một cơ quan mới tương tự như Tập đoàn mua nợ quốc gia dạng tín thác (Resolution Trust Corp - RTC), vốn đươc̣ lâp̣ ra sau khi nhiều ngân hàng và tổ chức tín duṇg sup̣ đổ trong những năm 1980. RTC vào thời điểm đó đa ̃mua laị các ngân hàng nhỏ với tổng số chi phí 400 tỷ đôla và sau đó bán lại các ngân hàng này . Chính phủ Mỹ đã họp bàn với Quốc Hội về kế hoạch mua lại khoảng 700 tỷ USD các khoản nợ xấu của thị trường thế chấp. Đây có thể coi là kế hoạch can thiệp lớn chưa từng thấy của chính phủ vào thị trường. Kế hoạch này được thiết kế bởi Bộ trưởng Bộ Tài Chính có mục đích vực dậy thị trường tài chính và nền kinh tế. Kế hoạch này kêu gọi lập nên một mức trần cho nợ quốc gia và số tiền dành cho đợt này bằng tổng kinh phí của Bộ Quốc Phòng, Bộ Giáo Dục và Bộ Y tế trong 1 năm. Mặc dù Chính phủ Mỹ, FED cũng như các Ngân hàng Trung ương (NHTW) hàng đầu trên thế giới đã có những động thái tích cực. Tuy nhiên, trong bối cảnh giá dầu leo thang (liên tiếp đạt những kỷ lục mới), đồng USD mất giá nghiêm trọng, vẫn còn nhiều lo ngại rằng cơn bão trên thị trường tài chính toàn cầu “chỉ mới bắt đầu” và “các điều kiện sẽ còn xấu hơn nữa” IV.2. Kế hoạch tổng thể giải cứu ngành tài chính Mỹ với 700 tỷ USD (Sau khi Hạ viện Mỹ từ chối kế hoạch ban đầu vào hôm thứ hai, Thượng viện Mỹ đã đồng ý thông qua gói giải cứu nhờ một số điều khoản được bổ sung như: nâng mức trần bảo hiểm tiền gửi cho mỗi tài khoản cá nhân từ 100.000 USD lên 250.000 USD, giảm một số loại thuế đối với doanh nghiệp. Chính vì vậy, kế hoạch đã lôi kéo được sự đồng tình của các Thượng nghị sĩ thuộc Đảng Cộng hòa.) Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 - Bộ Tài Chính sẽ mua lại chứng khoán và khoản nợ xấu liên quan đến thị trường thế chấp bất động sản dưới chuẩn. Bộ Tài Chính sẽ nhận ngay 250 tỷ USD để tiến hành việc này. - Bộ Tài Chính sẽ phải bồi hoàn thiệt hại cho người đóng thuế từ chương trình sau 5 năm. Bộ Tài Chính sẽ nắm cổ phần tại các công ty bán lại tài sản cho chính phủ. - Bộ Tài Chính phải lập nên một chương trình bảo hiểm để đảm bảo tài sản của các công ty, trong đó bao gồm chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp được mua trước ngày 14/03/2008. - Đạo luật này sẽ thành lập hai ban giám sát. Ủy ban thứ nhất có tên Ủy ban Giám sát Ổn định Tài chính sẽ bao gồm Chủ tịch FED, Chủ tịch Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán (SEC), Giám đốc Cơ quan Tài chính Địa ốc Liên bang, Bộ trưởng Bộ Nhà đất và Phát triển đô thị, Bộ trưởng Bộ Tài chính. Ủy ban này sẽ phải thường xuyên báo cáo định kỳ lên Quốc hội về quá trình thực hiện kế hoạch. Ủy ban thứ hai là một ủy ban của Quốc hội nhằm theo dõi tình hình thị trường tài chính, hệ thống pháp lý, và hoạt động của Bộ Tài chính trong việc sử dụng quyền lực của mình trong kế hoạch này. Ủy ban này bao gồm 5 chuyên gia bên ngoài do Quốc hội chỉ định. - Mức lương thưởng của giám đốc điều hành các công ty bán lại tài sản cho chính phủ sẽ bị giới hạn. Một điều khoản dự phòng như sau: Bất kỳ mức thưởng nào giành cho giám đốc điều hành sẽ phải được hoàn trả nếu sau đó thanh tra phát hiện ra công bố lợi nhuận có điểm sai sót. - Nâng trần bảo hiểm của liên bang đối với các khoản tiền tiết kiệm của người dân từ 100.000 USD hiện nay lên 250.000 USD để ngăn chặn tình trạng rút Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 tiền ồ ạt khỏi các ngân hàng. Tập đoàn bảo hiểm tiền gửi (FDIC) sẽ được vay tiền từ Bộ Tài Chính trong trường hợp cần ứng cứu khẩn cấp đối với các ngân hàng. - Các quy định về kế toán mới. Theo đó các ngân hàng và các tổ chức tài chính, tín dụng và tiết kiệm phải thường xuyên đánh giá lại giá trị tài sản của họ, trong đó có các cổ phiếu và chứng khoán liên quan tới thế chấp, cho phù hợp với mức giá của thị trường nhằm ngăn chặn tình trạng giấu giếm thua lỗ khá phổ biến như trong thời gian vừa qua. - Mở rộng tín dụng thuế cho việc nghiên cứu và phát triển, mở rộng tín thuế trẻ em để bảo vệ hàng triệu gia đình, ngoài ra là hỗ trợ thuế cho nạn nhân của bão lụt và thảm họa thiên nhiên. - Mở rộng chương trình ưu đãi thuế năng lượng tái sinh đối với các cá nhân và doanh nghiệp, bao gồm việc chiết khấu giá mua các tấm pin nhiên liệu mặt trời. Chương trình cắt giảm thuế này có trị giá 17 tỷ USD. - Người Mỹ sẽ chưa phải đóng khoản thuế ATM (Alternative Minimum Tax) trong thời hạn 1 năm nữa. Nhiều người Mỹ gọi đây là khoản thuế thu nhập của người giàu. Có khoảng 24 triệu hộ gia đình Mỹ phải đóng khoản thuế này. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ, Quốc hội nước này có các biện pháp can thiệp vào vấn đề lương bổng của lãnh đạo các doanh nghiệp. Do đó, mặc dù Chủ tịch FED Bernanke nhấn mạnh việc càng có nhiều công ty tài chính tham gia vào chương trình này càng tốt, sự can thiệp nói trên có thể là một yếu tố khiến một số doanh nghiệp chần chừ với ý định bán nợ xấu cho Chính phủ. IV.3. Các phản ứng về kế hoạch cứu thị trƣờng của Chính Phủ và FED - Thái độ của Quốc Hội Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Trước đó, các lãnh đạo Quốc hội cũng đã cam kết sẽ nhanh chóng phê chuẩn “đại kế hoạch” để ổn định lại thị trường tài chính. Các thành viên Quốc hội ở cả hai đảng cùng đồng ý gác sang một bên những khác biệt giữa hai đảng, để cùng giải quyết khủng hoảng. Thái độ này mới xuất hiện từ sau khi các lãnh đạo Quốc hội được Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương báo cáo một cách “hết sức nghiêm túc” về một hiểm họa khổng lồ. Các thành viên Quốc hội cho biết, do tình thế cấp bách, dự kiến sẽ không có nhiều thảo luận mà chỉ có một số “điều chỉnh” đối với đề án của Chính phủ. Các thành viên cam kết sẽ thông qua đề án trước khi bắt đầu kỳ nghỉ trước bầu cử, theo kế hoạch là ngày 26/9. Chủ tịch Hạ viện, bà Nancy Pelosi cho biết nếu cần thiết Quốc hội sẽ đẩy lùi kỳ nghỉ lại. Tuy nhiên, không phải đã hết những ý kiến lo ngại về kế hoạch. Thượng nghị sĩ Richard Shelby đứng đầu Ủy ban Ngân hàng có ý kiến là tổn thất có thể lên tới hàng ngàn tỷ USD, và “người đóng thuế không thể trả cho tất cả, một số người sẽ phải tự trả cho sai lầm của mình”. Một số chuyên gia cũng nhận định là kế hoạch của Chính phủ có thể ổn định thị trường trước mắt, nhưng chưa đưa ra được giải pháp dài hạn. - Phản ứng của thị trƣờng (cố phân tích khi hạ nghị viên chứ thông – thượng nghị viện thông – hạ nghị viện thông qua) Ngay từ khi các chi tiết chưa được tiết lộ, thái độ của Chính phủ và Quốc hội đã tác động mạnh mẽ lên thị trường. Chỉ số chứng khoán Dow Jones trong 2 phiên đã tăng 7,3%, mức tăng nhanh nhất kể từ năm 2002. Chỉ số FTSE 100 trên thị trường London tăng 8,8%. Tại Thượng Hải và Hồng Kông, các chỉ số cũng đạt mức tăng kỷ lục là 9,5% và 9%. Phụ họa cùng chứng khoán, giá dầu thế giới cũng tăng vọt từ mức 94 USD/thùng hồi giữa tuần lên 104 USD/thùng vào cuối ngày 19/9. Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Các nhà đầu tư bắt đầu rục rịch rời khỏi chỗ trú "an toàn" là vàng và trái phiếu chính phủ. Kết quả là hai mặt hàng này cùng giảm giá nhẹ trong 2 ngày qua. Cụ thể, ngày 19/9 lãi suất trái phiếu chính phủ Mỹ đã tăng lên 3,8% so với mức 3,4% của ngày hôm trước. Khi hạ nghi viện bác bỏ: chỉ số công nghiệp Dow Jones hạ 778 điểm tương đương 6,98% xuống mức 10.365 điểm, mức hạ thấp chưa từng có. Chỉ số S&P500 hạ 8,4%, mức cao nhất từ ngày 26/10/1987. Bất chấp việc Hạ viện Mỹ thông qua kế hoạch giải cứu thị trường tài chính trị giá 700 tỷ USD, thị trường chứng khoán Mỹ vẫn mất điểm trong phiên giao dịch cuối tần.  Chứng khoán châu Á Chứng khoán châu Á tiếp tục đi xuống trong phiên giao dịch ngày cuối tuần, đẩy chỉ số của khu vực có tuần giảm mạnh nhất trong 13 tháng. Nguyên nhân là do chi phí cho vay tăng lên kèm theo nhiều lo ngại rằng gói giải cứu 700 tỷ sẽ không ngăn nổi suy thoái. Chỉ số MSCI châu Á Thái Bình Dương giảm 2,1% xuống còn 104,95 điểm. Thị trường Nhật Bản kết thúc tuần giao dịch tệ nhất trong 13 tháng vì lo ngại nhu cầu tại Mỹ, thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật sẽ giảm sau một số báo cáo cho thấy kinh tế của quốc gia này đang loạng choạng. Chỉ số Nikkei 225 giảm 216,62 điểm, tương đương 1,9%, đóng cửa ở mức 10.938,14 điểm. Chứng khoán Hong Kong đi xuống, đẩy chỉ số chính giảm tuần thứ 5 liên tiếp nhiều thông tin cho thấy kinh tế Mỹ đang gặp nhiều bất ổn. Chỉ số Hang Seng giảm 528,71 điểm, tương đương 2,9%, đóng cửa ở mức 17.628,40 điểm, nâng mức giảm trong tuần lên 5,4%. Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Tại Đài Loan, chỉ số Taiex tăng 0,7%, chỉ số Strais Times của Singapore hạ 2,4%.  Chứng khoán Mỹ vẫn giảm điểm Thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục đi xuống, đẩy chỉ số S&P 500 có tuần giảm điểm mạnh nhất kể từ năm 2001 vì lo ngại kế hoạch giải cứu thị trường tài chính trị giá 700 tỷ USD không đủ sức nặng giải cứu thị trường tín dụng và ngăn chặn suy thoái. Giao dịch trên thị trường tài chính tăng mạnh trong sự kỳ vọng gói giải cứu 700 tỷ USD sẽ được thông qua. Nhưng sau khi có kết quả bỏ phiếu của Hạ viện, thị trường đã đi xuống vì lo ngại kinh tế vẫn đang khó khăn và không biết gói giải cứu sẽ hoạt động ra sao. Báo cáo việc làm trong tháng cho thấy kinh tế Mỹ có thể rơi vào suy thoái. Trong tháng 9, các công ty Mỹ đã cắt giảm 159.000 nhân viên. Đây là tháng thứ 9 liên tiếp số lượng việc làm tại Mỹ giảm. Chỉ số S&P 500 giảm 15,05 điểm, tương đương 1,4%, ngừng giao dịch ở mức 1.099,23 điểm. Chỉ số công nghiệp Dow Jones mất 157,47 điểm, tương đương 1,5%, đóng cửa giao dịch ở mức 10.325,38 điểm. Chỉ số Nasdaq trượt mất 29,33 điểm, tương đương 1,5%, kết thúc giao dịch ở mức 1.947,39 điểm. Chứng khoán châu Âu phục hồi mạnh nhất trong hai tuần, dẫn đầu là cổ phiếu tài chính do nhà đầu tư dự đoán ngân hàng trung ương sẽ hạ lãi suất cùng với việc Hạ viện Mỹ thông qua kế hoạch 700 tỷ USD cứu thị trường tài chính. Chỉ số FTSE 100 tăng 109.91 điểm, tương đương 2,3%, ngừng giao dịch ở mức 4.980,25 điểm. Chỉ số này đã giảm 2,1% trong tuần này.  Giá vàng, dầu, USD sau khi kế hoạch 700 tỷ thành công Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Giá vàng hạ 6,2% trong tuần qua (28-9 ->4-7-2008), mức hạ theo tuần nhiều nhất từ ngày 15/08 (trước thời điểm thông qua chính sách 700 tỷ). Tại thị trường này, giá vàng giao ngay tăng 0,30USD/ounce và đóng cửa tại mức 834,80USD/ounce. 4-9 ->11-10-2008, USD tăng giá 4,3% so với 6 loại tiền tệ lớn khác trên thế giới. Quốc Hội Mỹ thông qua kế hoạch 700 tỷ USD để cứu các ngân hàng đang khó khăn với các khoản đầu tư vào thị trường cho vay thế chấp bất động sản. Tháng trước, giá vàng tăng 5,5% sau khi ngân hàng Lehman Brothers sụp đổ, chính phủ tiếp quản tập đoàn bảo hiểm lớn nhất Mỹ AIG và hai công ty cho vay thế chấp bất động sản lớn nhất là Fannie Mae và Freddie Mac. Tại thị trường New York, giá vàng giao ngay tăng 25,60USD/ounce và hiện (18h15 phút tối ngày 06/10 giờ Việt Nam) đứng tại mức 860,40USD/ounce. Giá dầu hạ khoảng 5,1% khi lãnh đạo các nước châu Âu cam kết hỗ trợ các ngân hàng gặp rắc rối và bảo vệ người gửi tiền. Giá dầu giao vào tháng 11 giảm 4,81USD/thùng xuống mức 89,07USD/thùng trong phiên giao dịch điện tử tại New York. Đây là mức giá dầu thấp nhất từ ngày 08/02. Giá dầu tại thị trường London lúc 10h56 phút sáng là 90,43USD/thùng (6-10-2008). Giá dầu giao theo kỳ hạn đã giảm 39% từ mức 147,27USD/thùng thiết lập ngày 11/07. Tuần trước, giá dầu tại thị trường New York giảm 12% sau khi bản báo cáo về nhu cầu dầu cho thấy nhu cầu nhiên liệu của nước này đang ở mức thấp nhất trong 7 năm và lĩnh vực sản xuất trong tháng 9 suy giảm với mức mạnh nhất từ năm 2001  Phản ứng của các nƣớc G7 Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Sau một cuộc hội đàm từ xa kéo dài qua đêm của Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương các nước G7, một thông báo được đưa ra để hoan nghênh kế hoạch giải cứu do Chính phủ Mỹ đề xuất và tuyên bố “tăng cường hợp tác quốc tế”. Nhưng các nước G7 cũng thể hiện mỗi nước sẽ tự đi theo cách của mình. Bản thông báo của G7 viết “mỗi nước cam kết có những hành động cần thiết, riêng lẻ hoặc phối hợp, tùy thuộc và hoàn cảnh cụ thể từng nước.” Điều này nói lên sự rạn nứt trong quan hệ giữa Mỹ và 6 nước còn lại trong nhóm G7, khi nền kinh tế cũng như hệ thống tài chính của họ đang tốt hơn nhiều so với Mỹ. Các quan chức Đức công khai gạt bỏ khả năng có bất cứ giải pháp nào tương tự với kế hoạch trị giá 700 tỷ USD của Mỹ. Thủ tướng Đức, bà Angela Merkel không bỏ lỡ cơ hội chỉ trích Mỹ và Anh. Năm ngoái, khi là Chủ tịch của nhóm các nước công nghiệp G7, bà đã nỗ lực (và bị hai nước trên phản đối) để kiểm soát thị trường tài chính - hoặc ít nhất là giám sát - chặt chẽ hơn. Các quan chức của Anh cũng nói thẳng là họ không mở ra một quỹ để mua lại tài sản xấu của các ngân hàng, mặc dù Bộ trưởng Tài chính Alistair Darling hứa hẹn sẽ có những luật mới. Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy, người đang giữ ghế Chủ tịch luân phiên của Liên minh châu Âu, thường dùng những lời lẽ bóng bảy hơn. Tuy nhiên, khi thăm New York ngày thứ Hai 22/9, ông đã nhiều lần chỉ trích cơ chế quản lý kinh tế toàn cầu. Chủ tịch Hội đồng phân tích kinh tế của Thủ tướng Pháp, ông Christian de Boissieu, nói “Mỹ phải gánh tổn thất của khủng hoảng. Tôi ủng hộ tình đoàn kết Âu - Mỹ, nhưng không kèm theo chuyện chi tiền giải cứu.” Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Hãng Reuters cho biết, Bộ trưởng Tài chính Nhật Bunmei Ibuki tuyên bố không cần đến kế hoạch giải cứu theo kiểu Mỹ để giúp các ngân hàng Nhật thoát khỏi nợ xấu. Nguyên nhân của sự lạnh nhạt Các Chính phủ châu Âu công khai biểu lộ sự thiếu cảm thông với cuộc khủng hoảng, mà họ cho là tạo ra bởi chính các ngân hàng Mỹ và luật lệ Mỹ. Mặt khác, các Chính phủ châu Âu cũng bị trói tay bởi các điều luật của Liên minh châu Âu, trong đó hạn chế cả 27 nước thành viên về mức thâm hụt ngân sách và nợ quốc gia (các nước thuộc khu vực đồng euro phải duy trì mức thâm hụt ngân sách dưới 3% và công nợ dưới 60% tổng sản phẩm quốc nội nhằm đối phó với “các tình huống đặc biệt” hiện thời). Một nhà phân tích của công ty Charles Stanley ở London nói “Châu Âu sẽ chẳng làm gì cả, bởi vì họ chẳng có đường nào cục cựa. Tự họ đã ở trong ngõ cụt rồi.” Hiệp hội Ngân hàng Đức cũng ám chỉ sẽ phản đối kế hoạch giải cứu, nếu kế hoạch này bất ngờ tăng lợi thế cho các các đối thủ cạnh tranh bên Mỹ. “Phải bảo đảm chương trình của Mỹ không gây bất lợi cho các tổ chức nước ngoài,” Giám đốc điều hành Manfred Weber nói. “Suy cho cùng thì chính các sản phẩm của Mỹ đã tạo ra khủng hoảng và tác động lan tỏa.” IV.4. Mặt tốt của suy thoái kinh tế Suy thoái kinh tế có thể là cơ hội tốt để phát triển thương hiệu. 1/4 chiến dịch quảng cáo thành công nhất thế kỷ 20 được tiến hành khi kinh tế cực kỳ khó khăn. Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Mỗi khi suy thoái kinh tế xảy ra, giám đốc điều hành thường băn khoăn về một chi phí: chi phí xây dựng thương hiệu. Cắt giảm chi phí marketing có vẻ hợp lý nhất. Suy cho cùng thì giảm bớt chi phí đó sẽ không ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm hay lớn hơn cả là doanh số của tuần ngay sau đó. Khi tình hình thị trường đi xuống trong những tháng gần đây, hàng loạt công ty hàng đầu đã công bố kế hoạch cắt giảm chi phí marketing, cụ thể đó là Coca-Cola và Visa. Một số công ty ô tô Mỹ cũng tiến hành tương tự. Tuy nhiên cũng có những công ty quyết tâm không vì công việc kinh doanh khó khăn mà từ bỏ nỗ lực xây dựng thương hiệu của mình. Đôi khi họ coi suy thoái kinh tế như cơ hội tuyệt vời để vượt qua đối thủ. Lịch sử cho thấy suy thoái kinh tế có thể là cơ hội tốt để đầu tư vào một thương hiệu. Một số chiến dịch gây dựng tên tuổi trong 6 thập kỷ qua bắt đầu trong thời kỳ kinh tế khó khăn. Trong số 100 chiến dịch quảng cáo thành công nhất của thế kỷ 20, khoảng ¼ số chiến dịch đó được tiến hành sau năm 1945 trong những thời kỳ kinh tế suy thoái. Một số chiến dịch quảng cáo thành công nhất được tiến hành trong năm 1974 và năm 1975 khi tiêu dùng của người dân ở mức thấp và giá xăng, hàng hóa tăng cao. Năm 1974, ngay lúc kinh tế Mỹ rất khó khăn, BMW tung ra chiến dịch tiếp thị cho xe của họ với một khẩu hiệu mà BMW sử dụng cho đến ngày nay. Ông Martin Puris, người quyết định tung ra chiến dịch quảng cáo này, đã hết sức hài lòng phát biểu như sau:”Tôi thích những thời kỳ khó khăn. Khi kinh tế tốt Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 đẹp, người ta thường không mấy hào hứng muốn thử nghiệm những sản phẩm mới. Tuy nhiên khi điều ngược lại xảy ra, người ta muốn thử nghiệm nhiều hơn.” Tuy nhiên, một người làm lĩnh vực quảng cáo phải thật giỏi mới có thể đề nghị được ông chủ của anh ta đầu tư vào việc xây dựng thương hiệu khi kinh tế đi xuống. Giám đốc điều hành thường lập ra chi phí cho việc quảng cáo như một phần của doanh thu kỳ vọng trong tương lai, mà doanh thu này thường đi xuống trong thời kỳ kinh tế khó khăn. Sự lựa chọn khó khăn hơn trong điều kiện hiện nay. Trong bối cảnh tín dụng thắt chặt và giá nhà đất hạ, người tiêu dùng cẩn trọng trong chi tiêu hơn rất nhiều. Một số chuyên gia kinh tế cho rằng người tiêu dùng mới chỉ bắt đầu cảm nhận được tác động đối với ví tiền của họ. Hiện nay, những người thuộc khu phố Madison khuyên nhiều giám đốc marketing nên mua quảng cáo trong thời kỳ suy thoái kinh tế. Lý do khiến họ đưa ra lời khuyên như vậy là trong khi các công ty đều thắt chặt chi tiêu, nếu mua quảng cáo, người mua sẽ được hưởng mức phí ưu đãi, thu hút được nhiều sự chú ý của thị trường và tất yếu giành thị phần lớn hơn. Và sau đó khi tình hình kinh tế sáng sủa trở lại, thương hiệu đó đã vững chắc trên thị trừong hơn rất nhiều, người tiêu dùng chi tiêu mạnh tay trở lại, lợi nhuận tất yếu sẽ tăng lên. Tuy nhiên cuộc sống nhiều khi không đơn giản như vậy, có rất nhiều yếu tố quyết định liệu việc chi tiêu có mang lại hiệu quả hay không chứ không chỉ đơn giản là chất lượng sản phẩm và việc quảng cáo. Có một số công ty rất khôn khéo khi luôn biết tạo dựng hình ảnh cho khách hàng rằng sản phẩm của họ đại diện cho chất lượng ngay cả trong thời kỳ Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 kinh tế khó khăn. Wal-Mart gần đây đã tăng chi phí quảng cáo và tái thiết lại vị trí đứng đầu thị trường về hàng hóa cho người tiêu dùng thu nhập thấp và trung bình. McDonald không công bố hãng dành bao nhiêu tiền vào quảng cáo năm 2008, từ sau sự kiện Olympic Bắc Kinh 2008, hãng đã chuyển trọng tâm sang giảm giá ở mức độ nhất định đối với sản phẩm tại Mỹ nhằm giữ doanh số tăng đều. Một số công ty đang ở vị trí đỉnh cao luôn cố gắng để duy trì vị trí của họ. Louis Vuitton có dự định tiếp tục tăng chi phí quảng cáo bất chấp bối cảnh kinh tế có ra sao. Giám đốc điều hành của Louis Vuitton cho biết họ không thay đổi chiến lược dài hạn vì bất kỳ khó khăn ngắn hạn nào. Louis Vuitton có hai mục tiêu chính: duy trì được sự ham thích của đám đông đối với túi xách hành lý và túi xách kiểu truyền thống của hãng và đảm bảo người sành thời trang luôn coi LV như biểu tượng thời trang hàng đầu. LV liên tục rót tiền vào quảng cáo trên phương tiện truyền thông và đầu năm nay tiến hành thực hiện video quảng cáo phát hành rộng rãi trên mạng. Công ty còn tiến hành phát video quảng cáo trên CNN và BBC cũng như tại các rạp chiếu phim khắp nơi trên thế giới. IV.5. Việt Nam tìm hƣớng tránh khủng hoảng kinh tế Mỹ Việt Nam không tránh khỏi những ảnh hưởng của sự suy thoái từ nên kinh tế Mỹ. Đây là thời điểm của thách thức nhưng đây cũng chính là thời điểm của cải cách để có một nền kinh tế mới. Nền kinh tế Việt Nam đang đối mặt với cả những khó khăn của biến động kinh tế thế giới và những hạn chế nội tại trong nước. Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Những chính sách thắt chặt tiền tệ một mặt góp phần hạn chế lạm phát nhưng cũng khó khăn cho phát triển sản xuất kinh doanh và tốc độ tăng trưởng kinh tế. Thị trường tài chính tiền tệ cũng bộc lộ những yếu kém cố hữu và đang chịu ảnh hưởng gia tăng từ thị trường tài chính quốc tế. Năm 2008, kinh tế chắc chắn sẽ không thể hồi phục và khủng hoảng sẽ tiếp tục gây ra nhiều khó khăn trong năm 2009. Thậm chí, "bóng đêm" của khủng hoảng sẽ tiếp tục bao phủ trong những năm tiếp theo. Giảm tốc độ tăng trưởng là xảy ra ở nhiều nước và tăng trưởng chỉ có thể đạt được ở mức tối thiểu ( Supachai Panitchpakdi nhận định). Trong hoàn cảnh đó, Việt Nam không thể đi ngược dòng bão tố. Những tác động của khủng hoảng chắc chắn sẽ không tránh khỏi. Trong lúc này, thay vì việc đầu tư tăng trưởng, Việt Nam hãy giữ một vị trí khiêm tốn nhưng chắc chắn. Thay vì đương đầu với bão gió hãy lựa chiều gió để tìm hướng đi. Nền kinh tế cần được xem xét và cơ cấu lại. Cuộc khủng hoảng chính là thời điểm cơ cấu lại nền kinh tế. Qua tác động khủng hoảng cần có sự thay đổi. Trong lúc này, đừng quá cảm thấy thua thiệt khi giảm tăng trưởng mà hãy quay vào tập trung củng cố các vấn đề nền tảng của kinh tế vĩ mô. Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn duy nhất trong vòng nhiều năm nay và chiếm tới 21,2% kim ngạch xuất khẩu. Việt Nam vì thế dễ bị ảnh hưởng tiêu cực khi nhu cầu của nền kinh tế bị thu hẹp. Ảnh hưởng này sẽ còn trầm trọng hơn khi đồng USD giảm giá, điều mà luôn làm cho nhu cầu nhập khẩu của Mỹ bị thu hẹp. Việt Nam có thể tránh khỏi vòng xoáy sự suy thoái kinh tế nếu hướng mục tiêu xuất khẩu sang các nước trong khu vực. Tương tự, khủng hoảng cũng có thể khiến dòng đầu tư nước ngoài cả trực tiếp và gián tiếp vào Việt Nam suy giảm bởi Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 vì những lo ngại về bất ổn kinh tế và sự suy thoái kinh tế Mỹ làm cho nguồn đầu tư toàn cầu giảm mạnh. Tuy nhiên, hiện nay, xuất khẩu sang các nước châu Á chiếm tới hơn 50% hàng hóa xuất khẩu và 70% nhập khẩu. Nên những ảnh hưởng cũng không quá nặng nề. Tương tự, dòng vốn đầu tư của Việt Nam hầu hết bắt nguồn từ các nước khu vực như Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản... Tuy nhiên, mức độ tách biệt khỏi cuộc khủng hoảng có thể bị hạn chế bởi mức độ cao hơn về thương mại trong nội khối châu Á và cuối cùng thì cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi nhu cầu suy giảm từ thị trường Âu Mỹ. Vì thế Việt Nam cần đa dạng hóa các thị trường xuất khẩu, giảm sự phụ thuộc vào thị trường truyền thống và tăng cường các thị trường mới. Một hướng mới và hợp tác thương mại Nam - Nam đang được đẩy mạnh. Bên cạnh đó, sự suy thoái kinh tế có thể khiến tổng lượng đầu tư toàn cầu giảm. Tuy nhiên, vốn vẫn cần tìm đến các điểm hấp dẫn. Châu Á và Việt Nam vẫn được xem là một trung tâm tăng trưởng và thu hút vốn. Vấn đề là chúng ta cần tiếp tục điều chỉnh nền kinh tế, xem xét chất lượng và hiệu quả các dự án đầu tư. Để chủ động hạn chế những tác động xấu của cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ, Thủ tƣớng đã chỉ đạo các Bộ, ngành và các địa phƣơng tập trung thực hiện tốt hàng loạt biện pháp. Theo công văn Số: 288/TB-VPCP, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có chỉ đạo các Bộ, ngành và địa phương về việc thực hiện các biện pháp nhằm hạn chế những tác động xấu của cuộc khủng hoảng tài chính hiện nay đối với nền kinh tế nước ta.  Rà soát ngay các khoản tiền gửi và đầu tƣ tổ chức tài chính nƣớc ngoài Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Thủ tướng chỉ đạo NHNN, Bộ Tài chính chỉ đạo và yêu cầu các NHTM, các tập đoàn kinh tế rà soát ngay các khoản tiền gửi và đầu tư tại các ngân hàng thương mại, tổ chức tài chính nước ngoài cũng như các khoản vay của các tổ chức này, từ đó thực hiện biện pháp cần thiết thích hợp như: cơ cấu lại danh mục đầu tư, rút vốn...(đối với các khoản cho vay, đầu tư) nhằm đảm bảo tính thanh khoản; trả nợ trước hạn, bảo hiểm lãi suất (đối với các khoản đi vay) để giảm thiểu nguy cơ mất vốn hoặc tăng chi phí do tổ chức tài chính nước ngoài bị phá sản, do lãi suất trên thị trường quốc tế tăng cao,v,v... Ngoài ra, rà soát hoạt động đầu tư, kinh doanh của các ngân hàng đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, thông báo cho Bộ Ngoại giao danh sách và mức độ cam kết của các ngân hàng này để Bộ chỉ đạo các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài tìm hiểu, đánh giá và kịp thời thông tin về tình hình tài chính, mức độ rủi ro có thể xảy ra liên quan đến các tổ chức tài chính, tín dụng nước ngoài đang hoạt động tại nước ta để chủ động đối phó.  Rà soát lại các khoản cho vay nhƣ bất động sản, chứng khoán, đầu tƣ đa ngành... NHNN có biện pháp giám sát chặt chẽ và chỉ đạo các ngân hàng thương mại rà soát lại các khoản cho vay đầu tư, đặc biệt là đầu tư vào những lĩnh vực rủi ro cao (bất động sản, chứng khoán, đầu tư đa ngành,v,v...), tăng cường hơn nữa kiểm soát và phòng ngừa rủi ro đối với hoạt động cho vay bất động sản, có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục kịp thời, hiệu quả những sai sót làm ảnh hưởng đến hoạt động của từng ngân hàng; thực hiện việc đánh giá, xác định thực trạng nợ xấu, mức độ an toàn của từng tổ chức tín dụng để có phương án chủ động khắc phục, bảo đảm an toàn hệ thống. Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 Đồng thời, nghiên cứu hoàn thiện quy chế mua bán nợ và thiết lập tổ chức mua bán, xử lý nợ khó đòi cho hệ thống ngân hàng thương mại; sớm xây dựng trình Chính phủ ban hành quy định về việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại, phá sản những ngân hàng gặp vấn đề để có căn cứ pháp lý thực hiện chủ trương về cơ cấu lại đối với những ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng yếu kém, bảo đảm lành mạnh, an toàn của hệ thống.  Phát triển bền vững thị trƣờng chứng khoán Bộ Tài chính chỉ đạo Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước theo dõi, giám sát chặt chẽ luồng vốn ra, vào của nhà dầu tư nước ngoài; đồng thời, xử lý những vướng mắc về thủ tục hành chính trong hoạt động chứng khoán để đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư từ thị trường này và phát triển thị trường bền vững. Thực hiện rà soát ngay hoạt động của các tổ chức tài chính, các quỹ đầu tư tài chính để đánh giá và xác định tình trạng tài chính hiện nay của từng quỹ và toàn bộ hệ thống, những vấn đề có thể xảy ra, những việc phải xử lý đối với các tổ chức tài chính, các quỹ đầu tư tài chính có vấn đề; đồng thời, rà soát, sửa đổi, bổ sung, xây dựng các tiêu chí, điều kiện về cấp phép thành lập và hoạt động đối với các công ty chứng khoán, công ty bảo hiểm và công ty quản lý quỹ cho phù hợp với tình hình mới. Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, cùng với Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo rà soát tình hình thực hiện các dự án đầu tư nước ngoài, đầu tư trong nước để kịp thời phát hiện và tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn kể cả khó khăn về vốn vay, đẩy nhanh tiến độ đầu tư dự án để sớm đưa công trình vào sử dụng hoặc đình hoãn đối với những dự án, công trình xét thấy chưa thật cần thiết. Theo thông tin từ Cổng TTĐT Chính phủ dẫn nguồn từ Vụ Chính sách tiền tệ, thị trường tài chính - tiền tệ thế giới đến hôm nay (4/10), sau khi Hạ viện Mỹ Khủng hoảng tài chính Mỹ Bản quyền thuộc về October 18, 2008 thông qua kế hoạch này, chỉ số Dow Jones (chỉ số bình quân công nghiệp của Mỹ) tăng 1,2% và chỉ số Nasdaq tăng 2%. Trong khi đó, thị trường tiền tệ liên ngân hàng ở khu vực châu Âu căng thẳng do các ngân hàng hạn chế cho vay để tránh rủi ro. Ngân hàng cho vay bất động sản của CHLB Đức là Hypo Real Estate được Chính phủ và các ngân hàng của Đức cho vay 51,2 tỷ USD để thoát khỏi nguy cơ đổ vỡ. Ngân hàng Dexia của Bỉ cũng được hỗ trợ 9,2 tỷ USD từ Chính phủ Bỉ và Pháp để giải quyết khó khăn tài chính.