Tìm hiểu về phần cứng máy tính

CHÖÔNG 2 PHAÀN CÖÙNG MAÙY TÍNH I.Caùc thaønh phaàn cô baûn cuûa maùy tính Moät maùy tính ñöôïc caáu thaønh töø nhieàu thaønh phaàn cô baûn nhö sau: Thieát bò truyeàn tin Ñôn vò xöù lyù Trung öông Boä nhôù chính Thieát bò nhaäp xuaát Boä nhôù phuï Thieát bò nhaäp Thieát bò xuaát Döïa vaøo caùc chöùc naêng, ngöôøi ta chia caùc boä phaän cuûa maùy tính thaønh 3 khoái: Khoái nhaäp xuaát Khoái nhôù Khoái xöû lyù - Khoái nhaäp xuaát: Bao goàm caùc thieát bò nhaäp (Input device), thieát bò xuaát (Output device), thieát bò truyeàn tin (Communication device) coù taùc duïng chuyeån döõ lieäu töø beân ngoaøi vaøo beân trong maùy tính vaø ngöôïc laïi: Beân ngoaøi: Ngöôøi söû duïng (thoâng qua thieát bò nhaäp hay xuaát) Boä nhôù phuï (thoâng qua thieát bò nhaäp / xuaát 2 chieàu) Caùc maùy tính khaùc (thoâng qua thieát bò truyeàn tin) Beân trong: Boä nhôù chính cuûa maùy tính - Khoái nhôù: Giöõ nhieäm vuï löu tröõ caùc chöông trình vaø döõ lieäu. Khoái nhôù bao goàm hai boä phaän: Boä nhôù chính (Primary memory): löu caùc chöông trình ñang ñöôïc thöïc hieän vaø caùc döõ lieäu töông öùng vôùi caùc chöông trình ñoù. Boä nhôù phuï (Secondary memory): kho löu tröõ caùc chöông trình vaø döõ lieäu cuûa ngöôøi söû duïng. Khoái xöû lyù: Chæ bao goàm moät boä phaän duy nhaát goïi laø ñôn vò xöû lyù trung öông (Center Processing Unit). Ñaây laø ñôn vò ñaàu naõo beân trong maùy tính. Ñôn vò thöïc hieän caùc leänh beân trong caùc chöông trình trong boä nhôù chính. Ñôn vò ñieàu khieån vaø phoái hôïp taát caû caùc boä phaän cuûa maùy tính II.Caùc thieát bò nhaäp / xuaát 1.Baøn phím (Keyboard): Laø thieát bò duøng ñeå nhaäp thoâng tin, döõ lieäu vaøo maùy tính moät caùch tröïc tieáp Moâ taû: töông töï nhö maùy ñaùnh chöõ Caùc phím ñöôïc chia thaønh 4 nhoùm Nhoùm phím döõ lieäu (Data keys) bao goàm caùc phím: a à z ; A à Z, 0 à 9; *, /, ?, (, ], >, < ..vv. cho pheùp ngöôøi söû duïng nhaäp vaøo döõ lieäu hay caùc leänh. Nhoùm phím chöùc naêng (Function keys) bao goàm caùc phím F1, F2, F3……F12. Cho pheùp ngöôøi duøng söû duïng phím goõ taét caùc leänh döôùi daïng ngaén goïn. Löu yù: Caùc nhoùm chöùc naêng naøy khoâng ñöôïc xaùc ñònh tröôùc maø phuï thuoäc vaøo töøng chöông trình. Moãi chöông trình seõ gaùn cho caùc phím chöùc naêng moät yù nghóa (cuûa töøng leänh) rieâng. Nhoùm phím traïng thaùi (Status keys): bao goàm caùc phím Ctrl , Alt , Shift …vv…Ñaëc ñieåm cuûa caùc phím naøy thöôøng khoâng söû duïng rieâng leû maø phaûi ñöôïc phoái hôïp vôùi caùc phím döõ lieäu hay phím chöùc naêng. Toå hôïp phím ñöôïc taïo ra seõ coù yù nghóa nhö moät phím môùi. Caùc phím traïng thaùi ñöôïc ñöa vaøo vôùi muïc ñích taêng cöôøng soá löôïng. Nhoùm ñieàu khieån troû (Control): Phím Esc : Thoaùt khoûi moät tieán trình Phím Enter : Baét maùy tính thi haønh moät chöông trình (moät leänh hoaëc moät nhoùm leänh) Phím toå hôïp Ctrl + Alt + Del: khôûi ñoäng laïi maùy tính Phím Del : Xoùa moät kyù töï taïi Curror (con troû) Phím Back space : Xoùa kyù töï beân traùi Curror Phím muõi : Dòch chuyeån Con troû veà beân phaûi moät kyù töï Phím muõi : Dòch chuyeån Con troû veà beân traùi moät kyù töï Phím muõi : Dòch chuyeån Con troû leân doøng treân Phím muõi : Dòch chuyeån Con troû xuoáng doøng döôùi Phím Home : ñöa con troû veà ñaàu doøng Phím End : ñöa con troû veà cuoái doøng Phím Pause : Taïm thôøi döøng maùy tính Phím PrinterScreen: In thoâng tin treân maøn hình ra maùy in (khi maùy in ñaõ ñöôïc khôûi ñoäng) 2. Maøn hình (Monitor): Moâ taû: Maøn hình thöôøng coù hai cheá ñoä laøm vieäc: 80 coät 25 haøng Cheá ñoä vaên baûn Vôùi ñoä phaân giaûi 80 x 25 640 coät 480 haøng Cheá ñoä ñoà hoïa Vôùi ñoä phaân giaûi 640 x 480 - Cheá ñoä vaên baûn (text mode): ñôn vò xuaát ra laø daïng kyù töï vôùi 80 coät chöõ vaø 25 haøng chöõ treân maøn hình. - Cheá ñoä ñoà hoïa (Graphic mode): ñôn vò xuaát ra laø daïng aûnh ñieåm hay chaám saùng. - Ñoä phaân giaûi (Resolution): cuûa maøn hình laø soá caùc phaàn töû treân moät doøng vaø treân moät coät. Tröôùc kia maøn hình cuûa maùy vi tính chæ coù daïng ñôn saéc (monochrome). Loaïi naøy chæ hieån thò ñöôïc ôû cheá ñoä vaên baûn. Maøn hình cuûa maùy tính ngaøy nay laø daïng maøu (color). Loaïi naøy hieån thò ñöôïc ôû cheá ñoä vaên baûn vaø cheá ñoä ñoà hoï. Caùc loaïi maøn hình thoâng duïng ngaøy nay laø: Cursor (con troû maøn hình) - Maøn hình VGA (Video Graphics Array): hieån thò vôùi 256 maøu trong ñoä phaân giaûi 640 x 480. Loaïi naøy theå hieän hình aûnh ñoà hoïa neùt hình vaø saéc maøu trung bình. - Maøn hình Super VGA (Super Video Graphics Array): hieån thò töø 16 trieäu maøu ñeán 24 trieäu maøu trong ñoä phaân giaûi 1024 x 768. Loaïi naøy theå hieän hình aûnh ñoà hoïa vôùi ñoä neùt hình vaø saéc maøu cao 3.Caùc thieát bò khaùc: Baøn phím, maøn hình laø hai thieát bò nhaâp xuaát thoâng duïng nhaát. Ngoaøi ra ñeå coù theå xöû lyù vôùi caùc loaïi döõ lieäu ñaëc bieät nhö hình aûnh, aâm thanh ..vv… Caùc thieát bò sau ñöôïc ñöa ra 3.1. Maùy queùt quang hoïc (Scanner): Maùy queùt laø moät loaïi thieát bò nhaäp hình aûnh coù khaû naêng sao cheùp vaø chuyeån taûi caùc hình aûnh, vaên baûn, Film … thaønh caùc taäp tin löu tröõ treân maùy tính Coù hình daïng vaø caùch hoaït ñoäng töông töï nhö maùy photocopy, hình aûnh ñöôïc queùt thay vì sao chuïp sang tôø giaáy khaùc seõ ñöôïc chuyeån vaøo beân trong maùy tính. Chöùc naêng chính cuûa maùy queùt: - Cho pheùp nhaäp caùc döõ lieäu veà hình aûnh nhö baûn ñoà, hình aûnh ..vv… - Cho pheùp taêng nhanh toác ñoä nhaäp xuaát baèng caùch queùt vaø ñöa vaøo maùy tính toaøn boä vaên baûn, maø khoâng caàn phaûi goõ töøng kyù töï qua baøn phím (söû duïng phöông phaùp naøy ñoøi hoûi phaûi coù moät chöông trình nhaän daïng vaên baûn) 3..2. Maùy In (Printer): Maùy in laø thieát bò xuaát thoâng tin, cho pheùp xuaát vaên baûn, hoà sô, baùo bieåu ra giaáy. Toác ñoä in cuûa caùc maùy in hieän nay treân maùy vi tính coøn raát chaäm. Hieän nay coù ba loaïi maùy in thoâng duïng. Maùy in kim: Maùy in phun: Maùy in Laser: Maùy in kim (dot – matrix printer): Maùy in kim coøn goïi laø maùy in ma traän ñieåm, maùy in taïo ra vaên baûn vaø hình aûnh baèng caùch goõ caùc ñaàu kim leân moät baêng möïc vôùi nhieàu ñieåm. Vì vaäy, hình aûnh in ra coù chaát löôïng keùm do caùc chaám ñieåm khoâng lieàn neùt. Döõ lieäu caàn in maùy tính ñöôïc truyeàn ñeán maùy in. Boä vi xöû lyù seõ laøm vieäc vaø ra leänh cho caùc boä phaän khaùc nhö: ñaàu in kim, truïc ñöa giaáy, baêng möïc..vv..laøm vieäc moät caùch ñoàng boä. Ñaàu in di chuyeån tôùi lui treân tôø giaáy . Moãi haønh trình qua laïi, moät haøng kim trong ñaàu in seõ goõ vaøo baêng möïc, in moät phaàn cuûa doøng vaên baûn hoaëc leân töï ñoäng ñeå chuaån bò in doøng keá tieáp. Khuyeát ñieåm: - Gaây tieáng oàn. - Toác ñoä in chaäm. Öu ñieåm: - Giaù maùy reû, deã söû duïng. - Baêng möïc in reû Maùy in phun (Ink- jet printer): Maùy in phun hoaït ñoäng theo nguyeân taéc gaàn nhö maùy in kim. Tuy nhieân ñaàu kim ñöôïc thay baèng ñaàu phun raát nhoû. Öu ñieåm: - Toác ñoä in nhanh hôn so vôùi maùy in kim. - Khoâng gaây tieáng oàn nhö maùy in kim. Ñoä phaân giaûi maùy in phun tính theo chaám ñieåm trong moät phaân Anh (Dot per inch= dpi). ñoä phaân giaûi thoâng thöôøng 720dpi – 140 dpi, vôùi 4 maøu in. Hieän nay coù hai loaïi maùy in phun coù theå ñaït ñeán ñoä phaân giaûi 28.800dpi, vôùi 6 maøu in. Ít nhaát moãi tuaàn phaûi khôûi ñoäng maùy moät laàn ñeå möïc khoâng bò ngheït vaø khoâ cöùng trong oáng daãn möïc. Maùy in Laser (Laser printer): Maùy in Laser coù toác ñoä in nhanh (khoaûng 10 trang/phuùt), trong khi in raát eâm, khoâng gaây oàn. Ñoä phaân giaûi cuûa maùy in Laser cao (hieän nay ñoä phaân giaûi leân ñeán 1200 dpi). Maùy in Laser cho ra maøn hình aûnh ñeïp traéng duøng raát phoå bieán ñeán 3.600dpi) Maùy in laser ñen traéng duøng raát phoå bieán trong gia ñình, trong vaên phoøng ñeå in vaên baûn . 3.3. Maùy veõ (Plotter): - Cho pheùp veõ caùc hình aûnh treân giaáy. - Caùc chöông trình seõ ñieàu khieån caùc buùt veõ di chuyeån ñeán vò trí thích hôïp vaø veõ caùc ñöôøng veõ hình hoïc cô sôû nhö ñöôøng thaúng, ñöôøng troøn ..vv…. 3.4.Con Chuoät (Mouse): Chuoät laø moät thieát bò ñieàu khieån maùy tính thoâng qua con troû hieån thò treân maøn hình, giuùp thao taùc nhanh caùc coâng vieäc thay vì phaûi thao taùc chaäm chaïp vôùi baøn phím Laø thieát bò nhaäp ñöôïc öa thích nhaát cuûa nhöõng loaïi giao dieän duøng ñoà hoïa (Graphical user interface – GUI) 4. Thieát bò truyeàn tin: - Cho pheùp chuyeån hay nhaän döõ lieäu töø moät maùy tính naøy ñeán moät maùy tính khaùc. - Tröôøng hôïp khoaûng caùch giöõa hai maùy khoâng xa laém coù theå noái tröïc tieáp qua daây caùp truyeàn tin. - Tröôøng hôïp caàn chuyeån döõ lieäu qua hai maùy coù khoaûng caùch xa, thoâng thöôøng ñöôøng daây ñieän thoaïi ñöôïc söû duïng ñeå giaûm bôùt chi phí veà thieát bò truyeàn tin. Tuy nhieân, caùc tín hieäu ñöôïc xöû lyù beân trong maùy tính khoâng thích öùng vôùi caùc tín hieäu cho pheùp truyeàn treân ñöôøng daây ñieän thoaïi, khi ñoù duøng moät thieát bò ñaëc bieät ñeå chuyeån ñoåi giöõa hai loaïi tín hieäu. Thieát bò naøy coù teân laø Modem 5.Boä nhôù: 5.1. Caùc ñaëc ñieåm cuûa boä nhôù Dung löôïng: Khaû naêng löu tröõ cuûa boä nhôù ñöôïc tính theo ñôn vò byte ( moãi byte töông öùng moät kyù töï ) 1 byte = 8 bits 1 KB ( Kilobyte) = 1024 bytes 1 MB ( Megabyte) = 1024 KBs 1 GB (Gigabyte ) = 1024 MBs 5.2. Boä nhôù chính: Ñaëc ñieåm: Dung löôïng ñöôïc xaùc ñònh qua soá löôïng caùc maïch boä nhôù (Memory card), dung löôïng coù theå thay ñoåi ñöôïc baèng caùch gaén theâm hay boû bôùt caùc maïch boä nhôù ñoù. Tuy nhieân, ñoái vôùi moät loaïi maùy cuï theå seõ coù moät giôùi haïn toái ña cho dung löôïng boä nhôù chính. 1 MB Khoâng coøn söû duïng 2 MB 4 MB 8 MB Ít söû duïng 16 MB 32 MB 64 MB Ñang söû duïng nhieàu 128 MB 256 MB MB - Phöông phaùp truy xuaát boä nhôù chính laø phöông phaùp ngaãu nhieân. - Ñôn vò truy xuaát cô sôû thoâng thöôøng laø byte. Coù theå cho pheùp ñoïc ghi töøng byte moät trong boä nhôù chính Toå chöùc beân trong boä nhôù chính: Ñöôïc chia laøm hai phaàn: RAM (Random Access Memory) Boä nhôù truy xuaát ngaãu nhieân: + Laø vuøng nhôù löu caùc chöông trình vaø döõ lieäu cuûa ngöôøi söû duïng. + Cho pheùp caû hai thao taùc ñoïc vaø ghi. + Khi maát ñieän, caùc döõ lieäu löu tröõ trong RAM seõ maát theo. Caùc SIMM RAM 2 loaïi vôùi thanh SIMM “ ngaén “ coù soá chaân laø 30 vaø thanh SIMM “ daøi “ hôn coù soá chaân laø 72 Caùc thanh SIMM RAM Thanh DIMM RAM ROM (Read Only Memory) Boä nhôù chæ cho pheùp ñoïc: +Laø vuøng nhôù löu caùc chöông trình vaø döõ lieäu cuûa haõng saûn xuaát maùy. Ñaây laø caùc chöông trình ñieàu khieån thieát bò cô sôû trôï giuùp cho vieäc thöïc hieän cuûa caùc chöông trình ñöôïc thöïc hieän trong RAM. + Chæ cho pheùp thao taùc ñoïc. + Khi taét ñieän, caùc döõ lieäu trong ROM vaãn coøn ñöôïc löu tröõ . Chuù yù: Khi noùi ñeán dung löôïng boä nhôù chính, thoâng thöôøng laø noùi ñeán dung löôïng RAM. 5.3.Thieát bò löu tröõ: a) OÅ ñóa meàm (FDD): Laø thieát bò duøng ñeå löu tröõ döõ lieäu. Oå ñóa meàm coù theå thaùo laép ñöôïc deã daøng. Do ñoù, ñóa meàm laø moät trong nhöõng phöông tieän giao tieáp phoå bieán giöõa caùc maùy vi tính, ñöôïc duøng phoå bieán nhaát. Dung löôïng döõ lieäu chöùa trong noù khoâng lôùn. Coù hai loaïi oå ñóa meàm: Loaïi 3.5 inch (1.2 Mb) Loaïi 3.5 inch (1.44 Mb). Hieän nay chæ coøn phoå bieán loaïi oå ñóa 3.5 inch (1.44Mb), do thieát keá cuûa noù an toaøn vaø nhoû goïn. OÅ ñóa meàm Ñóa meàm Coâng ngheä cheá taïo: Ñóa meàm laø loaïi ñóa laøm baèng chaát deûo coù hai maët. Treân caùc maët coù phuû lôùp vaät lieäu coù khaû naêng nhieãm töø. treân maët ñóa töø sau khi ñònh daïng (Format) coù 80 voøng troøn ñoàng taâm goïi laø Track. Moãi Track ñöôïc chia laøm 18 cung baèng nhau goïi laø Sector, moãi Sector chöùa 512 bytes (moãi bytes coi nhö moät kyù töï ). Ñóa meàn cho pheùp ghi vaø xoùa döõ lieäu moät caùch deã daøng. Sô ñoà caáu taïo cuûa ñóa meàm: Khe ñoïc / ghi: Cho pheùp ñaàu töø ñoïc hoaëc ghi caùc döõ lieäu treân ñóa. Nhaõn ñóa: Ñaët teân nhaõn ñóa, neân ghi baèng buùt loâng. Khe choáng ghi: Khi ñoùng khe naøy, ñóa chæ ñöôïc söû duïng cho vieäc ñoïc, khoâng cho pheùp ghi Loõ quay: naèm sau maët ñóa cho pheùp quay ñóa theo moät truïc ñeå ñöa döõ lieäu ñeán khe ñoïc / ghi Ñeå chöùa caùc döõ lieäu, treân maët cuûa moãi ñóa meàm ñöôïc caáu taïo bôûi nhöõng voøng troøn ñoàng taâm, moãi voøng ñöôïc goïi laø moät raõnh (track). Moãi raõnh ñöôïc chia ra thaønh nhieàu phaàn nhoû, moãi phaàn ñöôïc goïi laø moät cung sector Caùch baûo quaûn: Traùnh laøm rôùt. Traùnh choã noùng Traùnh ñeø neùn ñóa Traùnh gaàn caùc hoùa chaát Traùnh ñeå choã aåm moác Traùnh nhieãm töø (khoâng ñeå beân hoâng maøn hình, hoaëc ti vi. Khoâng neân caát ñóa trong tuû saét) Khoâng laáy tay sôø vaøo trong ruoät cuûa ñóa. Voû bao ngoaøi cuûa ñóa ñeå baûo veä. Beân trong laø moät ñóa moûng hình vaønh khaên, treân maët coù phuû lôùp haït töø moûng, raát deã traày xöôùc vaø troùc. b). OÅ ñóa cöùng (HDD): Laø thieát bò duøng ñeå löu tröõ döõ lieäu, ngaøy nay oå cöùng coù dung löôïng raát lôùn (haøng chuïc Gigabyte). Ñeå bieát ñöôïc dung löôïng cuûa ñóa ngöôøi ta döïa vaøo 3 heä thoâng soá laø Cyls, Heads vaø Sectors vaø thoâng soá naøy cuõng ñöôïc nhaø saûn xuaát ghi treân nhaõn ñóa moät caùch cuï theå nhö: C/H/S: 1080-2112/16/63 hoaëc ghi roõ nhö: 2550AT      Coù 2 loaïi giao dieän cuûa oå ñóa cöùng laø loaïi IDE vaø SCSI. Loaïi IDE laø loaïi phoå bieán nhaát cho ngöôøi duøng maùy tính caù nhaân hieän nay. Caáu taïo: Laø ñóa baèng kim loaïi, thöôøng ñöôïc xeáp thaønh töøng choàng vaø ñaët trong hoäp baûo veä gaén töông ñoái coá ñònh vaøo hoäp maùy. Ñóa cöùng coù caáu truùc töông töï ñóa meàm, nhöng ñóa cöùng coù dung löôïng cao hôn, moãi ñóa cöùng coù ñaàu ñoïc ghi rieâng bieät. Caùc loaïi ñóa cöùng thoâng duïng hieän nay coù dung löôïng khoaûng 1,2 Gb ñeán 40 Gb vaø hôn theá nöõa. Ñóa cöùng ñöôïc qui öôùc vôùi caùc teïb C: hoaëc D: , E: c). OÅ ñóa CD-ROM (Compact Disk – Read Only Memory) duøng ñeå ñoïc, ghi döõ lieäu leân ñóa CDROM vaø ñoïc caùc döõ lieäu ñoù. Caáu taïo: Ñóa CD-ROM laø moät loaïi ñóa laøm baèng chaát deûo, coù ñöôøng kính 4,25 inch = 120,65mm. Maët treân cuûa ñóa CD duøng ñeå in hoaëc daùn nhaõn, maët döôùi ñöôïc ghi döõ lieäu theo phöông phaùp quang hoïc. Nuùt chænh aâm löôïng Khay ñöïng ñóa CD Ñeøn baùo OÅ caám tay nghe Nuùt chænh baøi 6. Ñôn vò xöû lyù trung öông: Ñôn vò xöû lyù trung öông CPU (Central Processing Unit ): Ñaây laø ñôn vò thöïc hieän caùc leänh cuûa caùc chöông trình beân trong boä nhôù chính . Quaù trình hoaït ñoäng CPU nhö sau: Ñoïc moät maõ leänh töø boä nhôù chính. Giaûi maõ leänh caàn thieát cho leänh Laáy caùc döõ lieäu caàn thieát cho leänh Thöïc hieän leänh Ñoïc maõ leänh keá tieáp Moãi CPU coù moät taäp leänh rieâng. Caùc chöông trình thöïc hieän treân moät CPU naøy thoâng thöôøng seõ khoâng thöïc hieän ñöôïc treân CPU khaùc. - CPU laø ñaëc tröng cho loaïi maùy, moãi loaïi CPU cuï theå seõ quyeát ñònh caùc tham soá quan troïng cuûa maùy nhö toác ñoä xöû lyù dung löôïng toái ña cuûa boä nhôù chính ..vv.. Ví duï : - CPU loaïi 8086 – 8088 coù toác ñoä xöû lyù khoaûng 8 MH vaø löôïng RAM coù theå leân ñeán 640 KB - CPU loaïi 80286 coù toác ñoä xöû lyù khoaûng 12 MH vaø dung löôïng RAM coù theå leân ñeán 16MB - Caùc CPU thoâng duïng hieän nay laø 80386, 80486, 80586 - CPU laø boä naõo cuûa maùy tính, ñieàu khieån moïi hoaït ñoäng cuûa maùy tính theo chöông trình löu tröõ trong boä nhôù trong (RAM, Cache) - CPU goàm boán thaønh phaàn: Khoái ñieàu khieån – ñôn vò ñieàu khieån chæ thò (CU : Control Unit), xaùc ñònh vò trí cuûa leänh ñang thi haønh, vò trí cuûa leänh keá tieáp vaø tìm noù trong boä nhôù Khoái tính toaùn soá hoïc vaø logic – ñôn vò soá vaø luaän lyù (ALU: Arithmetic – Logic Unit) laø nôi thöïc hieän caùc leänh cô sôû, ALU thöïc hieän haàu heát caùc thao taùc, caùc pheùp tính quan troïng cuûa heä thoáng laø: Caùc pheùp tính soá hoïc (Coäng, tröø, nhaân, chia) Caùc pheùp tính Logic (AND, OR, NOT, XOR) Cho pheùp tính quan heä ( , >=,…) Chu trình xöû lyù döõ lieäu naøy laø chung cho taát caû caùc öùng duïng maùy tính ñieän töû Chuùng ta cuõng caàn löu yù raèng chöông trình ñieàu khieån thao taùc xöû lyù cuûa maùy tính thì ñöôïc chöùa moät caùch vaät lyù trong maùy tính vaø ñöôïc goïi laø moät chöông trình ñöôïc löu tröõ (Stored Program) vaø thöïc teá toàn taïi raát nhieàu loaïi chöông trình. Khi muoán maùy thöïc hieän loaïi chöông trình naøo, chuùng ta cung caáp cho noù chöông trình ñoù, ñieàu naøy laøm taêng khaø naêng cuûa maùy tính ñieän töû. Chöông trình ñöôïc löu tröõ phaân bieät maùy tính ñieän töû vôùi maùy tính soá hoïc vaø vì theá ngöôøi ta goïi maùy tính ñieän töû laø maùy xöû lyù döõ lieäu thaønh thoâng tin theo söï ñieàu khieån cuûa moät chöông trình ñöôïc löu tröõ. hình: caáu truùc sô ñoà mainboard