Tiểu luận Bài môn đầu tư nước ngoài

đ u t có l i.ố ằ ơ ầ ư ợ Đ c đi m:ặ ể - Ti n t và các tài s n khác gi a các qu c giaề ệ ả ữ ố s v n đ ng đ đẽ ậ ộ ể i u ch nh tề ỉ ỷ l k t h p gi a các y u t s n xu t nh m đ t đ c l i ích t i đaệ ế ợ ữ ế ố ả ấ ằ ạ ượ ợ ố . - Quá trình di chuy n v n qu c t làm hình thành ể ố ố ế 2 dòng ch y c a v n đ iả ủ ố ố v i t ng qu c giaớ ừ ố : dòng v nố ch y vào và ả dòng v n ố ch y raả . Nh ng dòng ch y nàyữ ả s đ a v nẽ ư ố t qu c gia này sang qu c gia khácừ ố ố , làm cho v n sinh sôi nhanh h nố ơ . 2. Nguyên nhân c a luân chuy n v n:ủ ể ố 2.1. Nguyên nhân chung: 2.1.1. Tác đ ng c a s suy thoái n n kinh t toàn c u t o ra vi c luânộ ủ ự ề ế ầ ạ ệ chuy n v n:ể ố Đây là nguyên nhân h t s c quan tr ng gây nên tình tr ng luân chuy n v nế ứ ọ ạ ể ố m t cách th ng xuyên và liên t c gi a các qu c gia trên th gi i. Khi n n kinh tộ ườ ụ ữ ố ế ớ ề ế th gi i r i vào tình tr ng ế ớ ơ ạ suy thoái toàn c u thì làm cho ngu n v n thay đ i dòngầ ồ ồ ổ ch y m t cách m nh m , ngu n v n s di chuy n ra kh i nh ng n c có n n tàiả ộ ạ ẽ ồ ố ẽ ể ỏ ữ ướ ề chính đang b kh ng ho ng và s t p trung đ n nh ng n c v n có n n tài chínhị ủ ả ẽ ậ ế ữ ướ ẫ ề n đ nh. Bổ ị ên c nh đó kh ng ho ng kinh t toàn c u còn làm cho ngu n v n qu cạ ủ ả ế ầ ồ ố ố t các qu c gia nh n đ u t gi m sút t m tr ng và xu h ng là ngu n v n đóế ở ố ậ ầ ư ả ầ ọ ướ ồ ố s quay tr l i n c đ u t , làm cho ngu n v n các n c đ u t đ t ng t tăngẽ ở ạ ướ ầ ư ồ ố ở ướ ầ ư ộ ộ m nh. B i vì lúc đó các nhà đ u t s đ y m nh vi c chuy n l i nhu n v n c,ạ ở ầ ư ẽ ẩ ạ ệ ể ợ ậ ề ướ cùng v i đó là v n tài tr c a công ty m b n qu c cho các công ty con n cớ ố ợ ủ ẹ ở ả ố ở ướ nh n đ u t gi m sút nghiêm tr ng. lúc này, các n c phát tri n thay vì đ u t raậ ầ ư ả ọ ướ ể ầ ư n c ngoài, đã quay l i ngăn ch n suy gi m kinh t trong n c. Chính vì sướ ạ ặ ả ế ướ ự 3 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 kh ng ho ng kinh t toàn c u mà đã t o nên làn sóng b o h trong n c, đi u đóủ ả ế ầ ạ ả ộ ướ ề t o nên ạ s b t l i cho vi c thu hút ngu n v n qu c t .ự ấ ợ ệ ồ ố ố ế Ho t đ ng đ u t tr c ti p n c ngoài co l i do tác đ ng c a cu c kh ngạ ộ ầ ư ự ế ướ ạ ộ ủ ộ ủ ho ng tài chính M và suy thoái kinh t toàn c u năm 2009. Theo đánh giá c aả ỹ ế ầ ủ Ngân hàng th gi i (WB), FDI vào các n c đang phát tri n đ t kho ng 500 tế ớ ướ ể ạ ả ỉ USD (năm 2008), gi m xu ng ch còn khoả ố ỉ ảng 400 t USD (năm 2009). Theo Tỉ ổ ch c B o lãnh đ u t đa ph ng (MIGA), FDI cho cáứ ả ầ ư ươ c n c đang phát tri n gi mướ ể ả 30% trong 2009, ch đ t kho ng 385.000 tri u đôla. Các n c đang phát tri n sỉ ạ ả ệ ướ ể ẽ r i vào tình tr ng thi u v n vào năm 2010. Do v y, tăng tr ng c a các n n kinhơ ạ ế ố ậ ưở ủ ề t d a vào FDI s b nh h ng. Các n c có n n c ngoài l n s ph i đ i m tế ự ẽ ị ả ưở ướ ợ ướ ớ ẽ ả ố ặ v i kh năng tr n gi m. Lãi ớ ả ả ợ ả su t cao t i M s hút ngu n v n USDấ ạ ỹ ẽ ồ ố trên toàn th gi i, t c đ tăng tr ng kinh t c a các n c t ng thu hút l ng l n FDI nhế ớ ố ộ ưở ế ủ ướ ừ ượ ớ ư Trung Qu c s b nh h ng.ố ẽ ị ả ưở Cu c kh ng ho ng tài chính M và suy thoái kinh t toàn c u đã làm cho tìnhộ ủ ả ỹ ế ầ hình kinh doanh qu c t x u nghiêm tr ng, m c đ r i ro cao, thi u v n nên nhi uố ế ấ ọ ứ ộ ủ ế ố ề t p đoàn ph i đi u ch nh chi n l c đ u t kinh doanh, đi u ch nh đ a bàn và cácậ ả ề ỉ ế ượ ầ ư ề ỉ ị d nh h ng đ u t d n đ n thu h p ph m vi đ u t , đ ng th i c t gi m v nị ướ ầ ư ẫ ế ẹ ạ ầ ư ồ ờ ắ ả ố nh m gi m thi u r i ro kinh doanh.ằ ả ể ủ Cu c kh ng ho ng tài chính toàn c u đã ngày càng tác đ ng m nh đ n kộ ủ ả ầ ộ ạ ế ế ho ch đ u t c a các công ty xuyên qu c gia TNCs (Transnational Corporations).ạ ầ ư ủ ố L i nhu n suy gi m do kh i l ng buôn bán gi m sút đã làm h n ch xu h ngợ ậ ả ố ượ ả ạ ế ướ đ u t . Đây chính là tác đ ng c a "kh ng ho ng kinh t " (economic crisis). M tầ ư ộ ủ ủ ả ế ặ khác, chi phí kinh t tăng và kh năng ti p c n tín d ng gi m làm cho các công tyế ả ế ậ ụ ả khó có kh năng ti p c n đ c v i ngu n tài chính bên ngoài đ đ u t cho cácả ế ậ ượ ớ ồ ể ầ ư d án m i (bao g m c các d án sáp nh p và mua l i M&A và các d án môiự ớ ồ ả ự ậ ạ ự tr ng xanh (greenfield). Đây đ c coi là tác đ ng c a "đ v tín d ng và kh ngườ ượ ộ ủ ổ ỡ ụ ủ ho ng tài chính" (financial crisis and credit crunch). Do nh h ng c a cu c kh ngả ả ưở ủ ộ ủ ho ng kinh t tài chính toàn c u, nhi u công ty do d trong vi c ch n l a xuả ế ầ ề ự ệ ọ ự h ng đ u t và th ng thiên v ch n l a các chi n l c đ u t ít r i ro, có sướ ầ ư ườ ề ọ ự ế ượ ầ ư ủ ố l ng v n đ u t không nhi u.ượ ố ầ ư ề 2.1.2. S thay đ i b i c nh kinh t c a m t qu c giaự ổ ố ả ế ủ ộ ố : Dòng v n qu c t luôn có s di chuy n đ n nh ng n i mà ph n th ngố ố ế ự ể ế ữ ơ ầ ưở đ i v i nó là cao nh t. Nh ng n c có ti m l c phát tri n kinh t ,ố ớ ấ ữ ướ ề ự ể ế h th ng lu tệ ố ậ pháp chính sách v ĐTQT hoàn ch nh, t o khuôn kh pháp lý đ y đ , minh b ch,ề ỉ ạ ổ ầ ủ ạ bình đ ng và thông thoáng cho ho t đ ng đ u t kinh doanh c a các nhà đ u tẳ ạ ộ ầ ư ủ ầ ư Qu c t s là n i ngu n v n t p trung nhi u nh t. đ ng th i các nhà đ u t cũngố ế ẽ ơ ồ ố ậ ề ấ ồ ờ ầ ư tranh xa nh ng ữ n c có s b o h c a nhà n c và môi tr ng đ u t x u.ướ ự ả ộ ủ ướ ườ ầ ư ấ Theo Báo cáo t ng quan tri n v ng đ u t th gi i WIPS (World Investment Prospectsổ ể ọ ầ ư ế ớ Survey) các n n kinh t m i n i nh có ti m l c tài chính t t, t l gi i tr cao sề ế ớ ổ ờ ề ự ố ỷ ệ ớ ẻ ẽ h tr tăng tr ng lâu dài nên càng thu hút gi i đ u t qu c t và các công tyỗ ợ ưở ớ ầ ư ố ế xuyên qu c gia TNCs. T đó s làm cho l ng v n chuy n t các n c đã phátố ừ ẽ ượ ố ể ừ ướ tri n lâu dài và đang có xu h ng ch ng l i sang các n c có n n kinh t m i n i.ể ướ ữ ạ ướ ề ế ớ ổ Đi n hình nh FDI c a Hàn Qu c trong 7 tháng đ u năm 2009 tăng 32% soể ư ủ ố ầ v i cùng kỳ năm tr c. Hàn Qu c đang ti p t c t o d ng môi tr ng "ngo iớ ướ ố ế ụ ạ ự ườ ạ 4 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 th ng thân thi n" thông qua nhi u bi n pháp khuyên khích đ u t n c ngoài.ươ ệ ề ệ ầ ư ướ C th , chính ph mi n hoàn toàn thu thuê đ t cho khu v c có v n đ u t n cụ ể ủ ễ ế ấ ự ố ầ ư ướ ngoài đ s n xu t v t li u và ph tùng máy móc. Trong s 5 đ a đi m thu hút FDIể ả ấ ậ ệ ụ ố ị ể l n nh t th gi i, thì các n n kinh t m i n i chi m t i 4, đó là Trung Qu c, nớ ấ ế ớ ề ế ớ ổ ế ớ ố Ấ Đ , Brazil và Nga. T năm 2007 đ n nay, FDI vào Trung Qu c m i năm đ tộ ừ ế ố ỗ ạ kho ng 87 t USD và chi m kho ng 6% t ng FDI toàn c u. Trong cu c kh o sátả ỷ ế ả ổ ầ ộ ả v tri n v ng đ u t do H i ngh Liên h p qu c v th ng m i và phát tri nề ể ọ ầ ư ộ ị ợ ố ề ươ ạ ể (UNCTAD) công b ngày 7/2009, có 240 công ty đa qu c gia TNCs kh ng đ nhố ố ẳ ị Trung Qu c v n là đi m đ n hàng đ u cho FDI đ ng trên c M , Brazil và Nga. ố ẫ ể ế ầ ứ ả ỹ D i đây là Top 10 đi m đ n h p d n nh t th gi i c a v n FDI trongướ ể ế ấ ẫ ấ ế ớ ủ ố năm 2010 theo báo cáo c a A.T. Kearney:ủ 1. Trung Qu cố X p h ng: 1 (Thay đ i so v i x p h ng 2007: Không thay đ i)ế ạ ổ ớ ế ạ ổ X p h ng v m c đ thông thoáng c a môi tr ng kinh doanh: 89ế ạ ề ứ ộ ủ ườ Thu hút v n FDI năm 2008: 108,3 t USDố ỷ GDP 2009: 4.900 t USDỷ GDP/đ u ng i 2009: 3.680 USDầ ườ Trong b i c nh kinh t Trung Qu c ti p t c tăng tr ng m nh m , các nhàố ả ế ố ế ụ ưở ạ ẽ đ u t n c ngoài t m i ngành công nghi p l n kh p n i trên th gi i b h pầ ư ướ ừ ọ ệ ớ ắ ơ ế ớ ị ấ d n b i th tr ng kh ng l c a n c này. Nhu c u n i đ a t i Trung Qu c tăngẫ ở ị ườ ổ ồ ủ ướ ầ ộ ị ạ ố và s d ch chuy n h ng t i m t l c l ng lao đ ng ch t l ng cao h n là nh ngự ị ể ướ ớ ộ ự ượ ộ ấ ượ ơ ữ y u t mà các doanh nghi p FDI đánh giá cao h n th tr ng này. Tuy nhiên, l mế ố ệ ơ ị ườ ạ phát ti n l ng l i đang là m t m i lo ng i gia tăng t i các công ty n c ngoài làmề ươ ạ ộ ố ạ ạ ướ ăn t i Trung Qu c.ạ ố 2. Mỹ X p h ng: 2 (Thay đ i so v i x p h ng 2007: Tăng 1 b c)ế ạ ổ ớ ế ạ ậ X p h ng v m c đ thông thoáng c a môi tr ng kinh doanh: 4ế ạ ề ứ ộ ủ ườ Thu hút v n FDI năm 2008: 316,1 t USDố ỷ GDP 2009: 14.300 t USDỷ GDP/đ u ng i 2009: 46.460 USDầ ườ B t ch p kh ng ho ng và suy thoái, n c M v n tăng m t b c v Ch sấ ấ ủ ả ướ ỹ ẫ ộ ậ ề ỉ ố ni m tin FDI trong báo cáo năm nay c a A.T. ề ủ Kearney. Đi u này cho th y gi i đ uề ấ ớ ầ t toàn c u mu n tìm nhi u h n đ n v i nh ng đi m đ n có đ an toàn cao.ư ầ ố ề ơ ế ớ ữ ể ế ộ V iớ môi tr ng kinh doanh t ng đ i thông thoáng và m c giá g n đây đã xu ng th pườ ươ ố ứ ầ ố ấ cho các th ng v mua bán và sáp nh p, đ c bi t là trong ngành tài chính, n cươ ụ ậ ặ ệ ướ M đã tăng s c h p d n đ i v i các nhà đ u t n c ngoài. Các lĩnh v c khác cóỹ ứ ấ ẫ ố ớ ầ ư ướ ự s c hút cao M là d c ph m và năng l ng xanh.ứ ở ỹ ượ ẩ ượ 5 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 3. n ĐẤ ộ X p h ng: 3 (Thay đ i so v i x p h ng 2007: Gi m 1 b c)ế ạ ổ ớ ế ạ ả ậ X p h ng v m c đ thông thoáng c a môi tr ng kinh doanh: 133ế ạ ề ứ ộ ủ ườ Thu hút v n FDI năm 2008: 41,6 t USDố ỷ GDP 2009: 1.300 t USDỷ GDP/đ u ng i 2009: 1.100 USDầ ườ M c dù l n này n Đ t t m t b c so v i báo cáo tr c, n c này v n làặ ầ Ấ ộ ụ ộ ậ ớ ướ ướ ẫ m t đi m đ n đ c gi i đ u t đánh giá cao. Th m nh c a qu c gia châu Á nàyộ ể ế ượ ớ ầ ư ế ạ ủ ố trong m t gi i đ u t n c ngoài là các ngành d ch v phi tài chính, tài chính, côngắ ớ ầ ư ướ ị ụ nghi p n ng và công nghi p nh . Tuy nhiên, đi m y u c a n Đ là môi tr ngệ ặ ệ ẹ ể ế ủ Ấ ộ ườ kinh doanh có đ c i m còn th p so v i nhi u n c khác.ộ ở ở ấ ớ ề ướ 4. Brazil X p h ng: 4 (Thay đ i so v i x p h ng 2007: Tăng 2 b c)ế ạ ổ ớ ế ạ ậ X p h ng v m c đ thông thoáng c a môi tr ng kinh doanh: 129ế ạ ề ứ ộ ủ ườ Thu hút v n FDI năm 2008: 45,1 t USDố ỷ GDP 2009: 1.500 t USDỷ GDP/đ u ng i 2009: 7.940 USDầ ườ S ph c h i m nh c a kinh t Brazil trong năm 2009 và t ng l p trung l uự ụ ồ ạ ủ ế ầ ớ ư ngày càng phát tri n là nh ng y u t hút v n FDI hàng đ u Brazil hi n nay.ể ữ ế ố ố ầ ở ệ Ngoài ra, Brazil đã n i lên là m t l a ch n hàng đ u cho các công ty châu Âu vàổ ộ ự ọ ầ M mu n đ u t các th tr ng g n “sân nhà”.ỹ ố ầ ư ở ị ườ ầ 5. Đ cứ X p h ng: 5 (Thay đ i so v i x p h ng 2007: Tăng 5 b c)ế ạ ổ ớ ế ạ ậ X p h ng v m c đ thông thoáng c a môi tr ng kinh doanh: 25ế ạ ề ứ ộ ủ ườ Thu hút v n FDI năm 2008: 24,9 t USDố ỷ GDP 2009: 3.300 t USDỷ GDP/đ u ng i 2009: 39.800 USDầ ườ Là đi m đ n FDI hàng đ u t i châu Âu năm nay,ể ế ầ ạ Đ c đ c gi i đ u t xemứ ượ ớ ầ ư tr ng trong các lĩnh v c d ch v phi tài chính và tài chính. Nh ng d án v n FDIọ ự ị ụ ữ ự ố l n vào Đ c th ng đ n t các n n kinh t phát tri n khác nh M , Anh và Nh tớ ứ ườ ế ừ ề ế ể ư ỹ ậ B n.ả 6 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 6. Ba Lan X p h ng: 6 (Thay đ i so v i x p h ng 2007: Tăng 16 b c)ế ạ ổ ớ ế ạ ậ X p h ng v m c đ thông thoáng c a môi tr ng kinh doanh: 72ế ạ ề ứ ộ ủ ườ Thu hút v n FDI năm 2008: 16,5 t USDố ỷ GDP 2009: 441,9 t USDỷ GDP/đ u ng i 2009: 11.580 USDầ ườ S v n lên m nh m c a Ba Lan trong Ch s ni m tin FDI ch y u là doự ươ ạ ẽ ủ ỉ ố ề ủ ế thành công c a n c này trong vi c v t kh ng ho ng kinh t , đ c bi t n u soủ ướ ệ ượ ủ ả ế ặ ệ ế sánh v i các n c láng gi ng Đông Âu. Các nhà đ u t n c ngoài b hút t i Baớ ướ ề ở ầ ư ướ ị ớ Lan b i m c l ng th p, c h i đ u t nhi u lĩnh v c và ở ứ ươ ấ ơ ộ ầ ư ở ề ự ch ng trình t nhânươ ư hóa m nh m c a Chính ph n c này.ạ ẽ ủ ủ ướ 7. Australia X p h ng: 7 (Thay đ i so v i x p h ng 2007: Tăng 4 b c)ế ạ ổ ớ ế ạ ậ X p h ng v m c đ thông thoáng c a môi tr ng kinh doanh: 9ế ạ ề ứ ộ ủ ườ Thu hút v n FDI năm 2008: 46,8 t USDố ỷ GDP 2009: 996,1 t USDỷ GDP/đ u ng i 2009: 46.860 USDầ ườ S ti p ự ế c n d dàng v iậ ễ ớ các ngu n tài nguyên và môi tr ng kinh doanh h pồ ườ ấ d n là nh ng lý do đ a Australia vào v trí th 7 trong x p h ng. Các nhà đ u tẫ ữ ư ị ứ ế ạ ầ ư n c ngoài xem Australia là đi m đ n h p d n th ba đ i v i các kho n đ u tướ ể ế ấ ẫ ứ ố ớ ả ầ ư vào tài nguyên. Đi u này càng nh n m nh thêm s c hút c a Australia s d i dàoề ấ ạ ứ ủ ở ự ồ tài nguyên thiên nhiên và v trí c a ngõ vào các th tr ng l n khác trong khu v cị ử ị ườ ớ ự châu Á c a n c này.ủ ướ 8. Mexico X p h ng: 8 (Thay đ i so v i x p h ng 2007: Tăng 11 b c)ế ạ ổ ớ ế ạ ậ X p h ng v m c đ thông thoáng c a môi tr ng kinh doanh: 51ế ạ ề ứ ộ ủ ườ Thu hút v n FDI năm 2008: 22,9 t USDố ỷ GDP 2009: 868,3 t USDỷ GDP/đ u ng i 2009: 7.810 USDầ ườ Mexico là m t đi m đ n đ c gi i đ u t công nghi p nh đánh giá cao.ộ ể ế ượ ớ ầ ư ệ ẹ M c dù ch u nhi u nh h ng b t l i c a kh ng ho ng kinh t , Mexico v n đ cặ ị ề ả ưở ấ ợ ủ ủ ả ế ẫ ượ l i t chi n l c đ u t g n c a các công ty M và Canada.ợ ừ ế ượ ầ ư ầ ủ ỹ 7 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 9. Canada X p h ng: 9 (Thay đ i so v i x p h ng 2007: Tăng 5 b c)ế ạ ổ ớ ế ạ ậ X p h ng v m c đ thông thoáng c a môi tr ng kinh doanh: 8ế ạ ề ứ ộ ủ ườ Thu hút v n FDI năm 2008: 44,7 t USDố ỷ GDP 2009: 1.300 t USDỷ GDP/đ u ng i 2009: 39.890 USDầ ườ Các nhà đ u t FDI ti p t c dành cho Canada s tin t ng l n. Vi c Canadaầ ư ế ụ ự ưở ớ ệ s h u tr l ng d u khí th hai th gi iở ữ ữ ượ ầ ứ ế ớ sau Saudi Arabia lý gi i vì sao qu c giaả ố này đ c gi i đ u t khai thác tài nguyên đánh giá cao. Các u đi m khác c aượ ớ ầ ư ư ể ủ Canada bao g m m c đ n đ nh cao và m t n n kinh t khá v ng vàng sau kh ngồ ứ ộ ổ ị ộ ề ế ữ ủ ho ng.ả 10. Anh X p h ng: 10 (Thay đ i so v i x p h ng 2007: Gi m 6 b c)ế ạ ổ ớ ế ạ ả ậ X p h ng v m c đ thông thoáng c a môi tr ng kinh doanh: 5ế ạ ề ứ ộ ủ ườ Thu hút v n FDI năm 2008: 96,9 t USDố ỷ GDP 2009: 2.200 t USDỷ GDP/đ u ng i 2009: 35.630 USDầ ườ Nguyên nhân t t h ng c a Anh ch y u là do n c này ch u tác đ ng n ngụ ạ ủ ủ ế ướ ị ộ ặ n t kh ng ho ng tài chính. Tuy nhiên, s đi xu ng c a giá đ a c x s s ngề ừ ủ ả ự ố ủ ị ố ở ứ ở ươ mù đang thu hút s tr l i c a gi i đ u t n c ngoài, đ c bi t là các qu l i íchự ở ạ ủ ớ ầ ư ướ ặ ệ ỹ ợ qu c gia. M c dù ngành tài chính c a Anh v a tr i qua cu c kh ng ho ng t i t ,ố ặ ủ ừ ả ộ ủ ả ồ ệ s đa d ng c a n n kinh t này v n đem đ n cho các nhà đ u t n c ngo i vôự ạ ủ ề ế ẫ ế ầ ư ướ ạ s c h i, đ c bi t là v i chi phí khá ph i chăng hi n nay.ố ơ ộ ặ ệ ớ ả ệ Đ ng v trí th 12 trong x p h ng ứ ở ị ứ ế ạ chung Ch s ni m tin FDI, Vi t Namỉ ố ề ệ đ c báo cáo c a A.T. Kearney x p v trí th 93 v m c đ thông thoángượ ủ ế ở ị ứ ề ứ ộ c aủ môi tr ng kinh doanh (Ease of Doing Business Ranking). Trong s các n c Đôngườ ố ướ Nam Á l t vào Top 25 c a x p h ng Ch s ni m tin FDI 2010, Vi t Nam đ ngọ ủ ế ạ ỉ ố ề ệ ứ trên Indonesia (v trí 21), Malaysia (v trí 20), và Singapore (v trí 24).ị ị ị 2.1.3. Tác đ ng c a tình hình chính tr - xã h i và an ninh c a m t qu cộ ủ ị ộ ủ ộ ố gia làm luân chuy n v n qu c t :ể ố ố ế Dòng v n qu c t có xu h ng di chuy n t các n c có tình hình chính trố ố ế ướ ể ừ ướ ị b t n, n i th ng x y ra các cu c bi u tình c a nhân dân và th ng xuyên x y raấ ổ ơ ườ ả ộ ể ủ ườ ả nh ng cu c đ o chính b t ng . Nh ng qu c gia có nguy c kh ng b cao cũng bữ ộ ả ấ ờ ữ ố ơ ủ ố ị các nhà đ u t d n d n rút v n ra đ t p trung đ u t vào nh ng n c có tìnhầ ư ầ ầ ố ể ậ ầ ư ữ ướ hình chính tr - xã h i và an ninh qu c gia đ c đ m b o.ị ộ ố ượ ả ả Tình hình chính tr - xã h i và an ninh c a Thái Lan b t bình n t cu i nămị ộ ủ ấ ổ ừ ố 2008 khi n cho dòng v n qu c t có xu h ng di chuy n ra kh i Thái Lan. Đi nế ố ố ế ướ ể ỏ ể hình là ngành công nghi p du l ch, chi m t i g n 7% GDP và cũng là ngành sệ ị ế ớ ầ ử 8 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 d ng nhi u nhân công Thái Lan, b thi t h i m nh. Thái Lan đang ph i tr i quaụ ề ở ị ệ ạ ạ ả ả đ t suy gi m m nh nh t c a ngành du l ch trong g n 5 th p k qua. Năm 2009,ợ ả ạ ấ ủ ị ầ ậ ỷ ngành du l ch Thái Lan th t thu h n 200 t Baht do b t n chính tr và con s nàyị ấ ơ ỷ ấ ổ ị ố đ c d báo s không kh quan trong năm 2010. Đ kh c ph c tình tr ng này,ượ ự ẽ ả ể ắ ụ ạ ngành du l ch Thái Lan đang n l c thúc đ y du l ch n i đ a đ bù đ p s s t gi mị ỗ ự ẩ ị ộ ị ể ắ ự ụ ả du khách qu c t . Các doanh nhân n c ngoài đang làm ăn t i Thái Lan lo ng i b tố ế ướ ạ ạ ấ n chính tr t i Thái Lan s bùng phát tr l i và có kh năng kéo dài, làm nhổ ị ạ ẽ ở ạ ả ả h ng đ n k ho ch làm ăn. Và n u các cu c bi u tình d n t i đ i đ u v i quânưở ế ế ạ ế ộ ể ẫ ớ ố ầ ớ đ i và c nh sát và xung đ t leo thang thì s d n t i nh ng h u qu khó l ng.ộ ả ộ ẽ ẫ ớ ữ ậ ả ườ Đây cũng chính là nhân t khi n các nhà đ u t chuy n h ng đ u t t Thái Lanố ế ầ ư ể ướ ầ ư ừ sang các n c có tình hình chính tr - xã h i n đ nh h n, nh Vi t Nam.ướ ị ộ ổ ị ơ ư ệ V i n n chính tr n đ nh, Singapore đã thu hút đ c các nhà đ u t n cớ ề ị ổ ị ượ ầ ư ướ ngòai và cung lâp ky luc m i khi l ng FDI đô vao khoang 37 ty USD̃ ̣ ̉ ̣ ớ ượ ̉ ̀ ̉ ̉ 2.2. Nguyên nhân ngu n v n vào và ra đ i v i Vi t Nam:ồ ố ố ớ ệ 2.2.1. Thu hút ngu n v n đ u t n c ngoài (ĐTNN):ồ ố ầ ư ướ Th nh t làứ ấ vi c th c hi n nh t quán ệ ự ệ ấ đ ng l iườ ố đ i m i, ch đ ng h iổ ớ ủ ộ ộ nh p kinh t qu c t . Trong năm qua, hàng lo t s ki n quan tr ng đã di n ra, đóậ ế ố ế ạ ự ệ ọ ễ là: thành công c a Đ i h i Đ ng toàn qu c l n th X v i vi c kh ng đ nh chủ ạ ộ ả ố ầ ứ ớ ệ ẳ ị ủ tr ng ti p t c th c hi n nh t quán đ ng l i đ i m i, ch đ ng h i nh p qu cươ ế ụ ự ệ ấ ườ ố ổ ớ ủ ộ ộ ậ ố t , tăng c ng thu hút ĐTNN. Vi c gia nh p T ch c th ng m i th gi iế ườ ệ ậ ổ ứ ươ ạ ế ớ (WTO), t ch c thành công Tu n l c p cao APEC l n th 14 t i Hà N i, ti pổ ứ ầ ễ ấ ầ ứ ạ ộ ế theo là vi c Hoa Kỳ thông qua Quy ch th ng m i bình th ng vĩnh vi n v iệ ế ươ ạ ườ ễ ớ Vi t Nam.ệ Th haiứ là n n kinh t n cề ế ướ ta duy trì t c đ tăng tr ng cao, thu nh p vàố ộ ưở ậ m c s ng c a nhân dân ti p t c đ c c i thi n đã góp ph n m r ng dung l ngứ ố ủ ế ụ ượ ả ệ ầ ở ộ ượ th tr ng trong n c. Cùng v i ti n trình h i nh p kinh t qu c t , th tr ngị ườ ướ ớ ế ộ ậ ế ố ế ị ườ tiêu th đ c m r ng t o đi u ki n thu n l i h n cho ho t đ ng s n xu t kinhụ ượ ở ộ ạ ề ệ ậ ợ ơ ạ ộ ả ấ doanh c a các doanh nghi p, trong đó có các doanh nghi p có v n ĐTNN.ủ ệ ệ ố Th ba làứ s n đ nh v ự ổ ị ề chính tr - xã h iị ộ cùng v i s đ m b o v an ninhớ ự ả ả ề đã làm cho n c ta đ c c ng đ ng các nhà đ u t qu c t đánh giá là đ a bànướ ượ ộ ồ ầ ư ố ế ị đ u t an toàn.ầ ư Th t làứ ư h th ng ệ ố lu t phápậ chính sách v ĐTNN đã ti p t c đ c hoànề ế ụ ượ ch nh h n t o khuôn kh pháp lý đ y đ , minh b ch, bình đ ng và thông thoángỉ ơ ạ ổ ầ ủ ạ ẳ h n cho ho t đ ng đ u t kinh doanh. Trong năm qua Chính ph đã ban hành cácơ ạ ộ ầ ư ủ Ngh đ nh h ng d n thi hành Lu t Đ u t , Lu t Doanh nghi p, Lu t Đ u th u,ị ị ướ ẫ ậ ầ ư ậ ệ ậ ầ ầ đ ng th i ti p t c ch nh s a nhi u chính sách liên quan đ n đ u t . Nhi u lu tồ ờ ế ụ ỉ ử ề ế ầ ư ề ậ m i cũng đã đ c Qu c h i thông qua, t o c s pháp lý đ ng b h n, nh Lu tớ ượ ố ộ ạ ơ ở ồ ộ ơ ư ậ Ch ng khoán, Lu t Chuy n giao công ngh , Lu t S h u trí tu , Lu t s a đ i bứ ậ ể ệ ậ ở ữ ệ ậ ử ổ ổ sung m t s đi u c a b Lu t Lao đ ng liên quan đ n đình công.ộ ố ề ủ ộ ậ ộ ế Th năm làứ ho t đ ng ạ ộ xúc ti n đ u tế ầ ư đã đ c tri n khai tích c c cượ ể ự ở ả trong n c và n c ngoài d i nhi u hình th c đa d ng, nh m vào các đ a bànướ ướ ướ ề ứ ạ ằ ị tr ng đi m, d án quan tr ng. Đ c bi t vi c t ch c các H i th o, Di n đàn đ uọ ể ự ọ ặ ệ ệ ổ ứ ộ ả ễ ầ 9 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 t trong khuôn kh các chuy n thăm các n c c a Lãnh đ o Chính ph ta đã thuư ổ ế ướ ủ ạ ủ hút m i quan tâm c a hàng trăm t p đoàn, công ty l n c a n c ngoài.ố ủ ậ ớ ủ ướ Th sáu làứ c ch đ i tho i gi a ơ ế ố ạ ữ Chính phủ v i các nhà đ u t đ c tăngớ ầ ư ượ c ng thông qua nhi u di n đàn, nh t là Di n đàn doanh nghi p Vi t Nam gi a kỳườ ề ễ ấ ễ ệ ệ ữ đã t o thêm lòng tin c a các nhà đ u t đ i v i Chính ph , các B ngành và chínhạ ủ ầ ư ố ớ ủ ộ quy n đ a ph ng.ề ị ươ 2.2.2. Ngu n v n ra kh i Vi t Namồ ố ỏ ệ : 2.2.2.1. Các nhà ĐTNN rút v nố : Môi tr ng đ u t t i Vi t Nam ch a th t s h p d n.ườ ầ ư ạ ệ ư ậ ự ấ ẫ - T duy kinh t ch m đ i m i. Ch a t o l p đ ng b các lo i th tr ngư ế ậ ổ ớ ư ạ ậ ồ ộ ạ ị ườ theo nguyên t c th tr ng. Nh n th c v chung v ĐTNN đ u th ng nh t nhắ ị ườ ậ ứ ề ề ề ố ấ ư các ch tr ng, pháp lu t c a Đ ng và Nhà n c là coi ĐTNN là m t b ph nủ ươ ậ ủ ả ướ ộ ộ ậ c u thành h u c c a n n kinh t , đ c khuy n khích phát tri n lâu dài, bìnhấ ữ ơ ủ ề ế ượ ế ể đ ng v i các thành ph n kinh t khác. Tuy nhiên, th c t x lý các v n đ c thẳ ớ ầ ế ự ế ử ấ ề ụ ể nhi u B , ngành và đ a ph ng v n còn phân bi t r t khác nhau gi a đ u tở ề ộ ị ươ ẫ ệ ấ ữ ầ ư trong n c và ĐTNN, ch a th c s coi ĐTNN là thành ph n kinh t c a Vi tướ ư ự ự ầ ế ủ ệ Nam. Đi u đó th hi n ngay t khâu quy ho ch s n ph m, ề ể ệ ừ ạ ả ẩ phân b các ngu n l cổ ồ ự phát tri n kinh t (lao đ ng, đ t đai, v n…) cũng ch a th c s cho phép ĐTNNể ế ộ ấ ố ư ự ự tham gia. Vi c x lý tranh ch p kinh t gi a các bên cũng thiên v ệ ử ấ ế ữ ề b o v quy nả ệ ề l i cho phía Vi t Nam.ợ ệ Trong nh ng th i đi m khó khăn, ta tranh th v n ĐTNNữ ờ ể ủ ố nh ng khi đi u ki n thu n l i l i có xu h ng không khuy n khích ĐTNN mà đư ề ệ ậ ợ ạ ướ ế ể trong n c t làm; nh ng bi u hi n này có tác đ ng làm n n lòng nhà ĐTNN. ướ ự ữ ể ệ ộ ả - H th ng ệ ố lu t pháp,ậ chính sách v đ u t tuy đã đ c s a đ i, b sungề ầ ư ượ ử ổ ổ nh ng v n ư ẫ ch a đ ng b , thi u nh t quán.ư ồ ộ ế ấ M t s B , ngành ch m ban hành cácộ ố ộ ậ thông t h ng d n các ngh đ nh c a Chính ph . ư ướ ẫ ị ị ủ ủ - Môi tr ng đ u t - kinh doanh n c ta tuy đ c c i thi n nh ng ti n bườ ầ ư ướ ượ ả ệ ư ế ộ đ t đ c còn ch m h n so v i các n c trong khu v c, trong khi c nh tranh thuạ ượ ậ ơ ớ ướ ự ạ hút v n ĐTNN ti p t c di n ra ngày càng gay g t. ố ế ụ ễ ắ - Đ nh h ng chi n l c thu hút v n ĐTNN h ng ch y u vào lĩnh v cị ướ ế ượ ố ướ ủ ế ự công nghi p s n xu t hàng xu t kh u nh ng s liên k t, ph i h p gi a các doanhệ ả ấ ấ ẩ ư ự ế ố ợ ữ nghi p ĐTNN v i doanh nghi p trong n c còn y u nên giá tr gia tăng trong m tệ ớ ệ ướ ế ị ộ s s n ph m xu t kh u (hàng đi n t dân d ng, d t may) còn th p. Nhi u t pố ả ẩ ấ ẩ ệ ử ụ ệ ấ ề ậ đoàn công nghi p đ nh h ng xu t kh u đ u t t i Vi t Nam bu c ph i nh pệ ị ướ ấ ẩ ầ ư ạ ệ ộ ả ậ kh u ph n l n nguyên li u đ u vào vì thi u ngu n cung c p ngay t i Vi t Nam.ẩ ầ ớ ệ ầ ế ồ ấ ạ ệ - Công tác quy ho ch còn có nh ng b t h p lý, nh t là quy ho ch ngành cònạ ữ ấ ợ ấ ạ n ng v xu h ng ặ ề ướ b o h s n xu t trong n cả ộ ả ấ ướ , ch a k p th i đi u ch nh đ phùư ị ờ ề ỉ ể h p v i các cam k t qu c t . ợ ớ ế ố ế - N c ta có xu t phát đi m c a n n kinh t th p, quy mô n n kinh t nhướ ấ ể ủ ề ế ấ ề ế ỏ bé; k t c u h t ng kinh t , xã h i y u kém; các ngành công nghi p b tr ch aế ấ ạ ầ ế ộ ế ệ ổ ợ ư phát tri n; trình đ công ngh và năng su t lao đ ng th p, chi phí s n xu t cao.ể ộ ệ ấ ộ ấ ả ấ Chính sách, bi n pháp đ khuy n khích huy đ ng t t ngu n l c trong n c vàệ ể ế ộ ố ồ ự ướ ngoài n c vào phát tri n kinh t , xã h i còn nhi u h n ch .ướ ể ế ộ ề ạ ế 10 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 - S ph i h p trong qu n lý ho t đ ng ĐTNN gi a các B , ngành, đ a ph ngự ố ợ ả ạ ộ ữ ộ ị ươ ch a ch t ch . Đánh giá tình hình ĐTNN v n n ng v s l ng, ch a coi tr ng vư ặ ẽ ẫ ặ ề ố ượ ư ọ ề ch t l ng, còn b nh thành tích trong c quan qu n lý các c p.ấ ượ ệ ơ ả ấ - T ổ ch c b máy, công tác cán b và c i cách hành chính ch aứ ộ ộ ả ư đáp ng yêuứ c u phát tri n trong tình hình m i. Năng l c c a m t b ph n cán b , công ch cầ ể ớ ự ủ ộ ộ ậ ộ ứ làm công tác kinh t đ i ngo i còn h n ch v chuyên môn, ngo i ng , không lo iế ố ạ ạ ế ề ạ ữ ạ tr m t s y u kém v ph m ch t, đ o đ c, gây phi n hà cho doanh nghi p, làmừ ộ ố ế ề ẩ ấ ạ ứ ề ệ nh h ng x u đ n môI tr ng đ u t -kinh doanh.ả ưở ấ ế ườ ầ ư Kh ng ho ng kinh t toàn c u.ủ ả ế ầ Kh ng ho ng kinh t tài chính toàn c u đã làm cho ngu n v n đ u t tr củ ả ế ầ ồ ố ầ ư ự ti p n c ngoài (FDI) vào Vi t Nam trong năm 2009 gi m đáng k .ế ướ ệ ả ể Theo báo cáo m i nh t c a B K ho ch và Đ u t t ng v n đ u t đăngớ ấ ủ ộ ế ạ ầ ư ổ ố ầ ư ký g m c c p m i và tăng thêm trong năm 2009 ch b ng 30% c a 2008.ồ ả ấ ớ ỉ ằ ủ Y u t ch quan tế ố ủ phía nhà đ u t .ừ ầ ư Có nhi u d án ch m tri n khai, h t th i h n gi y phép, công ty m n cề ự ậ ể ế ờ ạ ấ ẹ ở ướ ngoài b phá s n. Không nh ng th , hàng lo t d án t USD đ c c p phép r mị ả ữ ế ạ ự ỷ ượ ấ ầ r vào vài năm tr c v i khá nhi u kỳ v ng v s “đ i đ i” cho nhi u vùng đ t,ộ ướ ớ ề ọ ề ự ổ ờ ề ấ v n ti p t c im h i l ng ti ng...ẫ ế ụ ơ ặ ế 2.2.2.2. Đ u t v n ra n c ngoài c a Vi t Nam:ầ ư ố ướ ủ ệ Đ u t ra n c ngoài (ĐTRNN) là v n đ mang tính ch t toàn c u và là xuầ ư ướ ấ ề ấ ầ th c a các qu c gia trong khu v c và trên th gi i nh m m r ng th tr ng,ế ủ ố ự ế ớ ằ ở ộ ị ườ nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh, ti p c n g n khách hàng h n, t n d ngệ ả ả ấ ế ậ ầ ơ ậ ụ ngu n tài nguyên, nguyên li u t i ch , ti t ki m chi phí v n chuy n hàng hóa,ồ ệ ạ ỗ ế ệ ậ ể tránh đ c ch đ gi y phép xu t kh u trong n c và t n d ng đ c quota xu tượ ế ộ ấ ấ ẩ ướ ậ ụ ượ ấ kh u c a n c s t i đ m r ng th tr ng, đ ng th i, tăng c ng khoa h c kẩ ủ ướ ở ạ ể ở ộ ị ườ ồ ờ ườ ọ ỹ thu t, nâng cao nâng l c qu n lý và trình đ ti p th v i các n c trong khu v c vàậ ự ả ộ ế ị ớ ướ ự trên th gi iế ớ Tính đ n h t năm 2007, qua 16 năm th c hi n ĐTRNN, Vi t Nam có 265ế ế ự ệ ệ d án ĐTRNN còn hi u l c v i t ng v n đ u t 2,006 t USD, v n th c hi n đ tự ệ ự ớ ổ ố ầ ư ỷ ố ự ệ ạ kho ng 800 tri u USD, chi m 40% t ng v n ĐTRNN. Quy mô v n đ u t bìnhả ệ ế ổ ố ố ầ ư quân đ t 7,5 tri u USD/d án. Qua t ng giai đo n, quy mô v n đ u t đã tăngạ ệ ự ừ ạ ố ầ ư d n, đi u này cho th y tác đ ng tích c c c a khuôn kh pháp lý đ i v i ho t đ ngầ ề ấ ộ ự ủ ổ ố ớ ạ ộ ĐTRNN c a các doanh nghi p Vi t Nam; cũng nh s tr ng thành v m i m tủ ệ ệ ư ự ưở ề ọ ặ c a doanh nghi p nhà n c tham gia vào ho t đ ng ĐTRNN.ủ ệ ướ ạ ộ B ng s li u Đ u t ra n c ngoài c a Vi t Nam trong giai đo n 1989 –ả ố ệ ầ ư ướ ủ ệ ạ 2007. Đ U T RA N C NGOÀI THEO NĂMẦ Ư ƯỚ (Tính t i ngày 31/12/2007 – Ch tính nh ng d án còn hi u l c)ớ ỉ ữ ự ệ ự STT Năm S d ánố ự TVĐT ĐT th c hi nự ệ 1 1991 3 4,000,000 2,000,000 11 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 2 1992 3 5,282,051 1,300,000 3 1993 5 690,831 - 4 1994 3 1,306,811 - 5 1998 2 1,850,000 1,500,000 6 1999 10 12,337,793 138,752 7 2000 15 7,165,370 1,231,142 8 2001 13 7,696,452 2,622,000 9 2002 15 191,459,576 37,618,572 10 2003 24 62,390,970 8,743,252 11 2004 17 12,463,114 4,761,752 12 2005 37 437,905,179 4,853,946 13 2006 36 349,106,156 - 14 2007 80 911,819,885 110,000 T ng sổ ố 265 2,006,037,568 64,879,416 Ngu n: C c Đ u t n c ngoài – B k ho ch Đ u tồ ụ ầ ư ướ ộ ế ạ ầ ư Đ U T RA N C NGOÀI PHÂN THEO N CẦ Ư ƯỚ ƯỚ (Tính t i ngày 31/12/2007 – Ch tính các d án còn hi u l c)ớ ỉ ự ệ ự STT N c ti p nh nướ ế ậ S d ánố ự TVĐT ĐT th c hi nự ệ 1 Lào 98 1,040,310,380 7,511,733 2 Angieri 1 243,000,000 35,000,000 3 Nadagasca 1 117,360,000 - 4 Malaysia 4 112,736,615 6,576,840 5 Ir cắ 1 100,000,000 - 6 Campuchia 28 89,399,869 1,394,014 7 Liên Bang Nga 12 78,067,407 2,010,000 8 Hoa Kỳ 30 68,182,754 1,100,000 9 Cuba 1 44,520,000 - 10 Singapore 17 27,565,473 2,460,000 11 CH liên bang Đ cứ 5 11,542,372 100,000 12 Thái Lan 4 10,405,200 - 13 Indonesia 2 9,400,000 3,240,000 14 Trung Qu cố 5 3,704,150 - 15 Tajkistan 2 3,465,272 2,222,000 16 Angola 4 3,432,387 - 17 Ukraina 4 3,357,286 957,286 18 Myanmar 1 2,314,760 - 19 Nh t B nậ ả 6 2,306,050 422,885 20 Hàn Qu cố 6 1,961,000 - 21 C ng Hoà Sécộ 2 1,935,900 912,000 22 H ng Côngồ 6 1,881,513 394,558 23 Ba Lan 2 1,810,000 - 24 Ustrailia 5 1,237,200 378,100 25 Bỉ 2 1,052,000 - 26 Cô oét 1 999,700 - 12 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 27 Nam Phi 1 950,000 - 28 Bristish Virgin Islands 1 900,000 - 29 Braxin 1 800,000 - 30 V ng qu c Anhươ ố 3 500,000 - 31 Đài Loan 2 468,000 - 32 Italia 1 350,000 - 33 CH Uzbekistan 2 850,000 200,000 34 Bungari 1 152,280 - 35 n ĐẤ ộ 1 150,000 - 36 Pháp 1 - - T ng sổ ố 265 2,006,037,568 64,879,416 Ngu n: C c Đ u t n c ngoài – B k ho ch Đ u tồ ụ ầ ư ướ ộ ế ạ ầ ư 3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu đ u t qu c t :ỉ ệ ả ầ ư ố ế 3.1. Khái ni m:ệ Đ i v i các n c nh n đ u t , có 3 hình th c đ u t chính là ODA, FDI vàố ớ ướ ậ ầ ư ứ ầ ư FPI. ODA: H tr phát tri n chính th c (hay ODA - vi t t t c a c m t Officialỗ ợ ể ứ ế ắ ủ ụ ừ Development Assistance), là m t hình th c ộ ứ đ u t n c ngoàiầ ư ướ . G i là H tr b i vìọ ỗ ợ ở các kho n ả đ u tầ ư này th ng là các kho n cho vay không lãi su t ho c lãi su tườ ả ấ ặ ấ th p v i th i gian vay dài. Đôi khi còn g i là vi n tr . G i là Phát tri n vì m c tiêuấ ớ ờ ọ ệ ợ ọ ể ụ danh nghĩa c a các kho n đ u t này là ủ ả ầ ư phát tri n kinh tể ế và nâng cao phúc l iợ ở n c đ c đ u t . G i là Chính th c, vì nó th ng là cho ướ ượ ầ ư ọ ứ ườ Nhà n cướ vay. FDI: Đ u t tr c ti p n c ngoài (FDI, vi t t t c a c m t Foreign Directầ ư ự ế ướ ế ắ ủ ụ ừ Investment) x y ra khi m t nhà đ u t t m t n c (n c ch đ u t ) có đ cả ộ ầ ư ừ ộ ướ ướ ủ ầ ư ượ m t tài s n m t n c khác (n c thu hút đ u t ) cùng v i quy n qu n lý tài s nộ ả ở ộ ướ ướ ầ ư ớ ề ả ả đó. Ph ng di n qu n lý là th đ phân bi t FDI v i các công c tài chính khác.ươ ệ ả ứ ể ệ ớ ụ Trong ph n l n tr ng h p, c nhà đ u t l n tài s n mà ng i đó qu n lý ầ ớ ườ ợ ả ầ ư ẫ ả ườ ả ở n c ngoài là các c s kinh doanh. Trong nh ng tr ng h p đó, nhà đ u tướ ơ ở ữ ườ ợ ầ ư th ng hay đ oc g i là "công ty m " và các tài s n đ c g i là "công ty con" hayườ ự ọ ẹ ả ượ ọ "chi nhánh công ty" (theo t ch c Th ng m i th gi i).ổ ứ ươ ạ ế ớ FPI: Đ u t gián ti p n c ngoài (FPI - vi t t t c a c m t Foreignầ ư ế ướ ế ắ ủ ụ ừ Portfolio Investment) là hình th c ứ đ u t gián ti pầ ư ế xuyên biên gi i. Nó ch các ho tớ ỉ ạ đ ng mua ộ tài s n tài chínhả n c ngoài nh m ki m l i. Hình th c ướ ằ ế ờ ứ đ u tầ ư này không kèm theo vi c tham gia vào các ho t đ ng qu n lý và nghi p v c a ệ ạ ộ ả ệ ụ ủ doanh nghi pệ gi ng nh trong hình th c ố ư ứ Đ u t tr c ti p n c ngoàiầ ư ự ế ướ FDI. 3.2. Các ch tiêu đánh giá hi u qu đ u t qu c t :ỉ ệ ả ầ ư ố ế M c đích đánh giá hi u qu đ u t qu c t :ụ ệ ả ầ ư ố ế Đ xác đ nh kh năng đem l i l i ích c a v n đ u t t n c ngoài, t đóể ị ả ạ ợ ủ ố ầ ư ừ ướ ừ đ a ra nh ng gi i pháp n u hi u qu đ u t còn th p, hay gi v ng và phát huyư ữ ả ế ệ ả ầ ư ấ ữ ữ khi hi u qu đ u t cao.ệ ả ầ ư 13 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 3.2.1. H s ICOR:ệ ố 3.2.1.1. Khái ni mệ : ICOR là m t ch s cho bi t mu n có thêm m t đ n v s n l ng trong m tộ ỉ ố ế ố ộ ơ ị ả ượ ộ th i kỳ nh t đ nh c n ph i b ra thêm bao nhiêu đ n v ờ ấ ị ầ ả ỏ ơ ị v nố đ u tầ ư trong kỳ đó. Đây là t p h p các ch cái đ u c a c m t ậ ợ ữ ầ ủ ụ ừ ti ng Anhế Incremental Capital Output Rate. Trong ti ng Vi tế ệ , ICOR còn đ c g i là ượ ọ h s s d ng v nệ ố ử ụ ố , hay h sệ ố đ u t tăng tr ngầ ư ưở , hay t l v n trên s n l ng tăng thêmỷ ệ ố ả ượ . 3.2.1.2. Ph ng pháp tính: ươ ICOR = I/∆ GDP (∆ GDP = GDPt - GDPt-1) Ý nghĩa: Đ GDP tăng trể ng m t đ n v c n bao nhiêu đ ng v n đ u t . ưở ộ ơ ị ầ ồ ố ầ ư H s ICOR càng l n s càng cho th y s kém hi u qu c a vi c dùng v nệ ố ớ ẽ ấ ự ệ ả ủ ệ ố đ u t , vì lúc này đ tăng 1 đ ng GDP ph i b ra nhi u đ ng v n đ u t h n.ầ ư ể ồ ả ỏ ề ồ ố ầ ư ơ Công th c trên có th đ c phát tri n thành:ứ ể ượ ể ICOR = k/g v i ớ k=I/GDP, g= ∆GDP/GDP Trong đó: ICOR: t l gi a v n đ u tỷ ệ ữ ố ầ và tăng trư ng kinh t ;ưở ế I: v n đ u t c a toàn b n n kinh tố ầ ư ủ ộ ề ế; I = ID+IF ∆GDP: m c tăng t ng s n ph m qu c n iứ ổ ả ẩ ố ộ k: t l gi a v n đ u t và t ng s n ph m qu c n iỉ ệ ữ ố ầ ư ổ ả ẩ ố ộ g: t c đ tăng tr ng c a n n kinh t ố ộ ưở ủ ề ế Ý nghĩa: Đ GDP tăng trể ng 1% đòi h i t l v n đ u t phát tri n so v iưở ỏ ỷ ệ ố ầ ư ể ớ GDP ph i đ t bao nhiêu %.ả ạ H s ICOR càng cao s càng cho th y s kém hi u qu c a vi c dùng v nệ ố ẽ ấ ự ệ ả ủ ệ ố đ u t . Vì ICOR ngh ch bi n v i g, n u ICOR tăng thì g gi m t ng đ i, mangầ ư ị ế ớ ế ả ươ ố ý nghĩa m c đ tăng tr ng kinh t không theo k p l ng v n đ u t .ứ ộ ưở ế ị ượ ố ầ ư các n c phát tri n h s ICOR th ng cao h n các n c đang phátỞ ướ ể ệ ố ườ ơ ở ướ tri n và m i n c thì h s ICOR luôn có xu h ng tăng lên t c là khi kinh tể ở ỗ ướ ệ ố ướ ứ ế càng phát tri n thì đ tăng thêm m t đ n v k t qu s n xu t c n nhi u h n vể ể ộ ơ ị ế ả ả ấ ầ ề ơ ề ngu n c n đ u t . Đi u này ví nh m t h c sinh trung bình ph n đ u tr thànhồ ố ầ ư ề ư ộ ọ ấ ấ ở h c sinh khá thì d h n m t h c sinh khá ph n đ u tr thành h c sinh gi i.ọ ễ ơ ộ ọ ấ ấ ở ọ ỏ 3.2.1.3. Tình hình v h s ICOR Vi t Nam trong nh ng năm g n đây:ề ệ ố ở ệ ữ ầ T l đ u t trên GDP c a Vi t Nam luôn m c cao so v i các n c trongỷ ệ ầ ư ủ ệ ở ứ ớ ướ khu v c. Tính trung bình t năm 2007 đ n 2008 t l đ u t /GDP c a Vi t Nam làự ừ ế ỷ ệ ầ ư ủ ệ 14 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 39.7%. Năm 2008, t l đ u t /GDP lên đ n 43.1%, còn đ n h t tháng 8 năm 2009ỷ ệ ầ ư ế ế ế t l này là 43,9%. Dù đ u t cao nh v y nh ng t c đ tăng tr ng ch t 6 -ỷ ệ ầ ư ư ậ ư ố ộ ưở ỉ ừ 8.5%, và đ n năm 2009, m c tăng tr ng cao c a Vi t Nam cũng ch d ng 5,2%,ế ứ ưở ủ ệ ỉ ừ ở do đó, h s ICOR luôn m c cao.ệ ố ở ứ ICOR càng cao đ ng nghĩa v i hi u qu đ u t trong n n kinh t càng th p.ồ ớ ệ ả ầ ư ề ế ấ Ch t l ng tăng tr ng th p kéo dài là ti n đ gây nên l m phát, kh ng ho ng vàấ ượ ưở ấ ề ề ạ ủ ả suy thoái kinh t .ế Ngay t năm 2007, khi h s ICOR c a Vi t Nam d ng m c 5-6, đã cóừ ệ ố ủ ệ ừ ở ứ nh ng c nh báo v s lãng phí trong đ u t và hi u qu th p trong s d ngữ ả ề ự ầ ư ệ ả ấ ử ụ ngu n l c c a Vi t Nam.ồ ự ủ ệ Ông Tr n Đ c Nguyên, nguyên thành viên Ban Nghiên c u c a Th t ng,ầ ứ ứ ủ ủ ướ đã phân tích trên Tu n Vi t Nam: ch y u c a n n kinh t n c ta là tăng tr ngầ ệ ỗ ế ủ ề ế ướ ưở kém ch t l ng. H s ICOR c a n c ta trong các năm 2001-2007 là 5,2 nghĩa làấ ượ ệ ố ủ ướ c n 5,2 đ ng v n đ u t đ tăng đ c m t đ ng GDP, cao g p r i đ n g p haiầ ồ ố ầ ư ể ượ ộ ồ ấ ưỡ ế ấ nhi u n c xung quanh trong th i kỳ đ u công nghi p hoá. Các n c làm gi i,ề ướ ờ ầ ệ ướ ỏ ICOR c a h th i kỳ đ u CNH là trên d i 3.ủ ọ ờ ầ ướ Tăng tr ng GDP và ICOR m t s qu c gia Đông Áưở ộ ố ố Qu c giaố Giai đo nạ GDP (%) Đ u t /GDPầ ư ICOR Hàn Qu cố 1961-1980 7.9 23.3 3.0 Đài Loan 1961-1980 9.7 26.2 2.7 Indonesia 1981-1995 6.9 25.7 3.7 Thái Lan 1981-1995 8.1 33.3 4.1 Trung Qu cố 2001-2006 9.7 38.8 4.0 Vi t Namệ 2001-2006 7.6 39.9 5.3 Ngu n: B K ho ch và Đ u tồ ộ ế ạ ầ ư Ông Nguyên ch rõ, năm 2007, v n đ u t th c hi n so v i GDP là 45,6%,ỉ ố ầ ư ự ệ ớ n u h đ c h s ICOR xu ng, b c đ u m c 4,5 thì t c đ tăng GDP c aế ạ ượ ệ ố ố ướ ầ ở ứ ố ộ ủ Vi t Nam đã là 10%.ệ Dù các chuyên gia quan ng i và lên ti ng c nh báo t lâu nh ng, đ n 2008,ạ ế ả ừ ư ế ch s ICOR Vi t Nam l i v t ng ng, lên m c 6,66. Và năm 2009, m t l n n a,ỉ ố ệ ạ ượ ưỡ ứ ộ ầ ữ ch s ICOR m c m i. Theo tính toán c a y ban Tài chính và Ngân sách c aỉ ố ở ố ớ ủ Ủ ủ Qu c h i, h s ICOR năm 2009 c a Vi t Nam đã lên t i 8, m c cao nh t tố ộ ệ ố ủ ệ ớ ứ ấ ừ tr c t i nay.ướ ớ Cho r ng ch s ICOR tuy t đ i ch mang tính tham kh o, vì có th có sằ ỉ ố ệ ố ỉ ả ể ự khác nhau trong cách tính, tuy nhiên, ông Tr n Sĩ Ch ng, chuyên gia kinh t đ cầ ươ ế ộ l p, quan ng i, ch so v i năm 2008, h s ICOR năm 2009 đã tăng 17,5%. “Nh ngậ ạ ỉ ớ ệ ố ữ n l c c a chúng ta trong vi c nâng s c c nh tranh c a n n kinh t đã không mangỗ ự ủ ệ ứ ạ ủ ề ế l i hi u qu nh mong mu n, th m chí còn khi n tình hình kém h n".ạ ệ ả ư ố ậ ế ơ Đi u này đ ng nghĩa v i vi c trong cu c "so găng" v i các đ i th trong khuề ồ ớ ệ ộ ớ ố ủ v c, v i th tr ng kinh t y u nh hi n nay, n u các n c ch c n m t l n có thự ớ ể ạ ế ế ư ệ ế ướ ỉ ầ ộ ầ ể nh c đ c m c tiêu, thì Vi t Nam ph i t n s c g p đôi, th m chí g p ba.ấ ượ ụ ệ ả ố ứ ấ ậ ấ 15 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 Đ t trong t ng quan v i vi c Vi t Nam t t h ng v năng l c c nh tranhặ ươ ớ ệ ệ ụ ạ ề ự ạ theo đánh giá c a Ngân hàng Th gi i, cũng nh c a Di n đàn Kinh t Th gi i,ủ ế ớ ư ủ ễ ế ế ớ vi c h s ICOR tăng th hi n rõ xu h ng đi xu ng c a n n kinh t .ệ ệ ố ể ệ ướ ố ủ ề ế Đ đ m b o hi u qu đ u t , có hai y u t cân nh c: đ u t đúng đ iể ả ả ệ ả ầ ư ế ố ắ ầ ư ố t ng, và môi tr ng kinh doanh liên t c đ c c i thi n (tính c nh tranh) đ ti nượ ườ ụ ượ ả ệ ạ ể ề rót vào đ c s d ng hi u qu . Đáng ti c, soi vào th c t Vi t Nam, c hai y uượ ử ụ ệ ả ế ự ế ệ ả ế t đó đ u có v n đ .ố ề ấ ề Ông Ch ng nêu c th : "ươ ụ ể Danh chính, ngôn thu n thì m i vi c làm m iậ ọ ệ ớ thu n. Vi t Nam nói là kích c u, nh ng th c ch t l i dùng kích cung đ thông quaậ ệ ầ ư ự ấ ạ ể đó hy v ng đ y c u lên. C u có th t thì cung m i có th t. Trong b i c nh kh ngọ ẩ ầ ầ ậ ớ ậ ố ả ủ ho ng, các doanh nghi p co c m, kích cung ch có th mang l i hi u qu gi i h n.ả ệ ụ ỉ ể ạ ệ ả ớ ạ Rút cu c, b ra l ng v n l n, nh ng chúng ta không tăng đ c s linh ho t c aộ ỏ ượ ố ớ ư ượ ự ạ ủ th tr ng, kéo theo đó là hi u qu đ u t gi m đi".ị ườ ệ ả ầ ư ả Đ c bi t, đ i t ng th h ng chính c a các chính sách kích c u c a Chínhặ ệ ố ượ ụ ưở ủ ầ ủ ph là kh i các doanh nghi p n c ngoài, khu v c v n đ c nhi u u đãi và gâyủ ố ệ ướ ự ố ượ ề ư nhi u quan ng i cho các kinh t gia Vi t Nam.ề ạ ế ệ Ch riêng tám tháng đ u năm 2009, t ng s v n rót ra cho đ u t công đãỉ ầ ổ ố ố ầ ư t ng đ ng v i c năm ngoái 2008. Theo báo cáo c a Chính ph g i y banươ ươ ớ ả ủ ủ ử Ủ th ng v Qu c h i m i đây, t ng v n đ u t phát tri n cho c năm chi m g nườ ụ ố ộ ớ ổ ố ầ ư ể ả ế ầ 43% GDP. Trong đó, v n đ u t t ngân sách nhà n c đ t kho ng 161 ngàn tố ầ ư ừ ướ ạ ả ỉ đ ng, tăng t i 63% so v i th c hi n năm 2008 và tăng 42,7% so v i k ho ch năm.ồ ớ ớ ự ệ ớ ế ạ Trong khi đó, Báo cáo c a Trung tâm Thông tin và D báo kinh t - xã h iủ ự ế ộ qu c gia cho hay, doanh thu s n xu t thu n đ c t o ra b i 1 đ ng v n t i doanhố ả ấ ầ ượ ạ ở ồ ố ạ nghi p n c ngoài th p. Trong năm 2006 c 1 đ ng v n t i doanh nghi p n cệ ướ ấ ứ ồ ố ạ ệ ướ ngoài t o ra đ c 0,61 VNĐ doanh thu, ch a b ng m t n a c a doanh nghi p tạ ượ ư ằ ộ ử ủ ệ ư nhân trong n c, ch b ng 2/3 doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài. L c l ngướ ỉ ằ ệ ố ầ ư ướ ự ượ lao đ ng do doanh nghi p n c ngoài s d ng ch b ng kho ng 28,4% t ng s laoộ ệ ướ ử ụ ỉ ằ ả ổ ố đ ng c a các doanh nghi p trong khi đó doanh nghi p t nhân thu hút 50%, doanhộ ủ ệ ệ ư nghi p có v n đ u t n c ngoài thu hút 21,4%.ệ ố ầ ư ướ 16 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 Đ u t công cũng chính là khu v c mà cách đây m t năm, Nhà n c quy tầ ư ự ộ ướ ế tâm si t ch t, rà soát l i, đ tăng c ng hi u qu . Nh ng ch trong vòng vài tháng,ế ặ ạ ể ườ ệ ả ư ỉ khu v c này l i đ c tái đ u t v i m t s l ng ti n kh ng l .ự ạ ượ ầ ư ớ ộ ố ượ ề ổ ồ H n n a, h th ng ngân hàng c a Vi t Nam đ c x p h ng s c kh e th pơ ữ ệ ố ủ ệ ượ ế ạ ứ ỏ ấ nh t châu Á, ch trên Pakistan, th nh ng, trong đi u ki n suy thoái, các ngân hàngấ ỉ ế ư ề ệ đ u báo cáo đ t m c l i nhu n k l c. Li u trong ph n l i nhu n đó, có bao nhiêuề ạ ứ ợ ậ ỷ ụ ệ ầ ợ ậ ph n thu l i t vi c kích c u c a chính ph , và bao nhiêu ph n đóng góp cho vi cầ ợ ừ ệ ầ ủ ủ ầ ệ tăng h s ICOR c a Vi t Nam?ệ ố ủ ệ H ng rót v n nh v y, nên vi c h s ICOR tăng không có gì khó hi u,ướ ố ư ậ ệ ệ ố ể ông Ch ng bình lu n. Và g n v i h s cao y, là nguy c l m phát tr l i. Nămươ ậ ắ ớ ệ ố ấ ơ ạ ở ạ 2009, khi n n kinh t Vi t Nam ch m l i, nguy c đó ch a rõ ràng, nh ng nămề ế ệ ậ ạ ơ ư ư t i, khi kinh t ph c h i, n u không có gi i pháp s m, c th kinh t Vi t Nam sớ ế ụ ồ ế ả ớ ơ ể ế ệ ẽ ph i đ i m t v i đ t s t m i.ả ố ặ ớ ợ ố ớ Ông Ch ng c nh báo, v i nh ng gì Vi t Nam đang làm, n u kinh t thươ ả ớ ữ ệ ế ế ế gi i không c i thi n s m và m nh m trong năm 2010, Vi t Nam khó có th v tớ ả ệ ớ ạ ẽ ệ ể ượ qua đ c nh ng y u kém c a mình. V n còn m t xác su t khá cao là M và cácượ ữ ế ủ ẫ ộ ấ ỹ n c Tây Âu ph i c n nhi u năm đ v t qua giai đo n suy thoái, đi vào ph c h iướ ả ầ ề ể ượ ạ ụ ồ n đ nh. Trong tình hu ng này, tình hình kinh t Vi t Nam s còn nguy k ch h n cổ ị ố ế ệ ẽ ị ơ ả đ u năm 2009, b i khi b nh, n n kinh t Vi t Nam đã không đ c u ng thu cầ ở ệ ề ế ệ ượ ố ố đúng khi n cho th tr ng đi xu ng, trong đó có c tác d ng nh ng ph n ng phế ể ạ ố ả ụ ữ ả ứ ụ c a li u thu c “kích c u” v a qua.ủ ề ố ầ ừ Lúc này, vi c thay đ i n p s ng kinh t th ng nh t, đ rèn và nâng cao thệ ổ ế ố ế ườ ậ ể ể l c c a n n kinh t là c n thi tự ủ ề ế ầ ế . Nói cách khác, vi c tái c u trúc c n đ c đ yệ ấ ầ ượ ẩ m nh m t cách quy t li t h n n a. Đáng ti c, yêu c u này còn b kìm gi b i vi cạ ộ ế ệ ơ ữ ế ầ ị ữ ở ệ thi u ý chí đ m nh và t p quán "n c t i c m i b i, ch không ch n c t iế ủ ạ ậ ướ ớ ổ ớ ơ ứ ỉ ướ ớ chân m i nh y", ông Ch ng quan ng i. Vi t Nam v n còn l đ b c, trong khiớ ả ươ ạ ệ ẫ ờ ờ ướ nh ng n n kinh t có năng l c c nh tranh cao h n, hi u qu đ u t l n h n đãữ ề ế ự ạ ơ ệ ả ầ ư ớ ơ tăng t c tái c u trúc.ố ấ 3.2.2. H s TFP:ệ ố 3.2.2.1. Khái ni m:ệ TFP (Total Factor Productivity - H s năng su t các nhân t t ng h p) làệ ố ấ ố ổ ợ m t ch tiêu ph n ánh t ng h p hi u qu các nhân t tham gia vào quá trình s nộ ỉ ả ổ ợ ệ ả ố ả xu t và đ c đo l ng b ng t s gi a đ u ra (đ c tính theo giá so sánh) v iấ ượ ườ ằ ỷ ố ữ ầ ượ ớ m c k t h p có quy n s gi a các đ u vào. TFP ph n ánh hi u qu c a cácứ ế ợ ề ố ữ ầ ả ệ ả ủ ngu n l c đ c s d ng vào s n xu t. Ngoài ra TFP còn ph n ánh hi u qu doồ ự ượ ử ụ ả ấ ả ệ ả thay đ i công ngh , trình đ tay ngh c a công nhân, trình đ qu n lý, th i ti t...ổ ệ ộ ề ủ ộ ả ờ ế 3.2.2.2. Ph ng pháp tính:ươ GA = GGDP - ßKGK - ßLGL Trong đó: 17 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 GA: T c đ tăng tr ng năng su t các nhân t t ng h p.ố ộ ưở ấ ố ổ ợ GGDP: T c đ tăng tr ng GDP.ố ộ ưở ßK: T trong c a th ng d s n xu t trong GDP.ỷ ủ ặ ư ả ấ ßL: T tr ng c a thù lao lao đ ng trong GDP.ỷ ọ ủ ộ GK: T c đ tăng tr ng c a v n.ố ộ ưở ủ ố GL: T c đ tăng tr ng c a lao đ ng.ố ộ ưở ủ ộ Khi bi t Gế GDP, ßKGK và ßLGL có th tính đ c đóng góp c a công ngh vàể ượ ủ ệ qu n lý Gả A ho c ng c l i có th c l ng t c đ tăng tr ng GDP.ặ ượ ạ ể ướ ượ ố ộ ưở 3.2.2.3. Tình hình v h s FTP c a Vi t Nam qua các th i kỳ:ề ệ ố ủ ệ ờ H S FTP C A VI T NAM QUA CÁC TH I KỲỆ Ố Ủ Ệ Ờ GDP NN Tư nhân FDI K NN Tư nhân FDI L NN Tư nhân FDI TFP NN Tư nhân FDI 2000- 2009 88,5 71,9 88,9 149,8 54,3 46,2 61,1 65,7 14,0 11,6 11,8 242,3 20,2 14,1 16,0 -158,2 % 61% 69% 64% 44% 16% 16% 13% 162% 23% 20% 18% -106% 2004- 2009 42,3 28,7 45,8 76,4 30,5 20,7 38,0 48,7 5,2 -0,5 4,8 45,3 6,7 8,6 3,1 -17,6 % 72% 72% 83% 64% 12% -2% 10% 59% 16% 30% 7% -23% Ngu n: chuyên gia kinh t Bùi Trinhồ ế Tăng tr ng kinh t đ t đ c d a trên s đóng góp ngày càng nhi u c a v nưở ế ạ ượ ự ự ề ủ ố và s gi m d n m c đ đóng góp c a lao đ ng. Trong đó, c c u tăng tr ng c aự ả ầ ứ ộ ủ ộ ơ ấ ưở ủ khu v c kinh t nhà n c - khu v c t p trung nhi u v n nh t c a n n kinh t - đãự ế ướ ự ậ ề ố ấ ủ ề ế cho th y s chuy n d ch, đ c bi t v m t công ngh trong 5 năm tr l i đây, laoấ ự ể ị ặ ệ ề ậ ệ ở ạ đ ng àm vi c trong khu v c này gi m, trong khi ngu n v n hút v v n tăng.ộ ệ ự ả ồ ố ề ẫ Tuy nhiên, xét theo quy mô v n s d ng thì rõ ràng hi u qu kinh t cao nh tố ử ụ ệ ả ế ấ v n thu c doanh nghi p các kh i t nhânẫ ộ ệ ố ư . Đây là khu v c s d ng nhi u lao đ ngự ử ụ ề ộ nh t nh ng d ng nh v n đ u t v n ch a đ t m c t ng x ng. FDI là khu v cấ ư ườ ư ố ầ ư ẫ ư ạ ứ ươ ứ ự đóng góp ít nh t cho tăng tr ng kinh t .ấ ưở ế 3.2.3. T s ỷ ố đánh giá hi u qu s d ng v n FDI:ệ ả ử ụ ố 3.2.3.1. Khái ni m:ệ Đây là t l gi a s l ng hàng hóa xu t kh u nh vào v n đ u t FDI/t ngỷ ệ ữ ố ượ ấ ẩ ờ ố ầ ư ổ s l ng hàng xu t kh u c a m t qu c gia. T l này càng cao cho th y hi u quố ượ ấ ẩ ủ ộ ố ỷ ệ ấ ệ ả s d ng v n càng cao.ử ụ ố 3.2.3.2. Tình hình v v n FDI c a Vi t Nam qua các năm g n đây:ề ố ủ ệ ầ FDI hàng năm đ u tăng, t 346 tri u USD năm 1988 lên t i h n 8.199 tề ừ ệ ớ ơ ỷ USD năm 1996. Do nh h ng c a kh ng ho ng ti n t châu Á năm 1997, lu ngả ưở ủ ủ ả ề ệ ồ FDI có xu h ng suy gi m. T ng đ u t trong hai năm 1997 và 1998 (kho ng 8,8ướ ả ổ ầ ư ả t ) m i b ng năm 1996. Tuy nhiên, t cu i năm 2000, Chính ph đã có nh ng c iỷ ớ ằ ừ ố ủ ữ ả cách và c g ng nh m thúc đ y đ u t , đ c bi t trong lĩnh v c đ u t vào côngố ắ ằ ẩ ầ ư ặ ệ ự ầ ư nghi p ch t o. Đ n nay, có th đánh giá là khu v c đ u t n c ngoài đã tăng lênệ ế ạ ế ể ự ầ ư ướ đáng k c v s l ng và ch t l ng, th c s tr thành m t b ph n c u thànhể ả ề ố ượ ấ ượ ự ự ở ộ ộ ậ ấ 18 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 c a n n kinh t n c ta. V n FDI chi m t 20 đ n 30% t ng v n đ u t toàn xãủ ề ế ướ ố ế ừ ế ổ ố ầ ư h i. Tính đ n tháng 12.2003 có 5.393 d án c a 74 n c đ c c p phép v i t ngộ ế ự ủ ướ ượ ấ ớ ổ s v n đăng ký lên đ n 44,7 t USD. Trên th c t , l ra chúng ta đã có th thu hútố ố ế ỷ ự ế ẽ ể đ c nhi u FDI h n n a trong nh ng năm đ u th p k 90 c a th k tr c, n uượ ề ơ ữ ữ ầ ậ ỷ ủ ế ỷ ướ ế không có s c m v n c a M kéo dài đ n năm 1994.ự ấ ậ ủ ỹ ế Trong giai đo n đ u FDI vào Vi t Nam, ạ ầ ệ xây d ng và d ch vự ị ụ là nh ng lĩnhữ v c chính thu hút đ u t n c ngoài. Tuy nhiên, đ n năm 2001 các d án côngự ầ ư ướ ế ự nghi p ch t o đã chi m 80,7% t ng s d án đ c phê duy t so v i 26,3% trongệ ế ạ ế ổ ố ự ượ ệ ớ kho ng th i gian 1988-1991; v m t t tr ng v n, các d án công nghi p ch t oả ờ ề ặ ỷ ọ ố ự ệ ế ạ cũng đã tăng t 22% lên 76,4%. Trong kho ng th i gian t năm 1988 đ n 2001, cácừ ả ờ ừ ế d án công nghi p ch t o chi m 53,5% t ng s d án (3.575 d án), các ngành sự ệ ế ạ ế ổ ố ự ự ơ ch nông lâm s n chi m 13,7%, xây d ng c b n chi m 12,3%, kh i ngành d chế ả ế ự ơ ả ế ố ị v chi m 19,2%.ụ ế M t đ c đi m n i b t trong v n đ đ u t n c ngoài Vi t Nam là sộ ặ ể ổ ậ ấ ề ầ ư ướ ở ệ ự phát tri n c a các ể ủ liên doanh. Trong giai đo n 1988-1994, các liên doanh chi mạ ế trên 70% t ng s d án đ c phê duy tổ ố ự ượ ệ và 75% t ng s v nổ ố ố đăng ký. Trong đó, đa s các liên doanh có đ i tác là các doanh nghi p nhà n c. Đi u này đã mangố ố ệ ướ ề l icho các doanh nghi p nhà n c m t s c s ng m i. Tuy nhiên t cu i năm ạ ệ ướ ộ ứ ố ớ ừ ố 1996, t l đ u t c a các d án liên doanh gi m sút m t cách rõ r t, thay vào đó là xuỷ ệ ầ ư ủ ự ả ộ ệ h ng ướ gia tăng c a các doanh nghi p 100% v n n c ngoàiủ ệ ố ướ . Đ n năm 2001, doanhế nghi p 100% v n n c ngoài chi m 66,8% t ng s v n đăng ký, trong khi đó liênệ ố ướ ế ổ ố ố doanh ch còn chi m 15,6% t ng s v n đ u t . Cùng v i s gia tăng trong đ u tỉ ế ổ ố ố ầ ư ớ ự ầ ư là xu h ng thôn tính c a các t p đoàn n c ngoài đ i v i các liên doanh.ướ ủ ậ ướ ố ớ Có th nói, các doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài đã có nh ng đóngể ệ ố ầ ư ướ ữ góp đáng k vào vi c m r ng xu t kh u Vi t Nam. T tr ng (%) c a cácể ệ ở ộ ấ ẩ ở ệ ỷ ọ ủ doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài (tr d u thô) trong t ng kim ng ch xu tệ ố ầ ư ướ ừ ầ ổ ạ ấ kh u liên t c tăng qua các năm: T 4% năm 1991 lên 33,8% năm 2000.ẩ ụ ừ B ng d i đây th hi n s đóng góp c a FDI đ i v i n n kinh t n c ta:ả ướ ể ệ ự ủ ố ớ ề ế ướ Năm 1991 - 1995 199 6 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 11/2004 Kim ng ch xu tạ ấ kh u (tri u USD)ẩ ệ 1.230 920 1.790 1.98 2 2.590 3.32 0 3.673 4.60 2 6.225 7.788 N p ngân sáchộ (tri u USD)ệ 263 315 317 271 324 373 459 500 728 T tr ng trong GDPỷ ọ (%) 7,4 9,1 10,0 11,8 12,7 13,1 13,9 14,3 T o vi c làmạ ệ (1.000 ng i)ườ 220 250 270 296 379 450 590 665 734 Ngu n: B K ho ch và Đ u tồ ộ ế ạ ầ ư Đ n năm 2000, t tr ng kim ng ch xu t kh u các s n ph m ch t o c a cácế ỷ ọ ạ ấ ẩ ả ẩ ế ạ ủ doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài là 56,8%. Trong giai đo n 1988-1990, h uệ ố ầ ư ướ ạ ầ h t FDI trong công nghi p ch t o là đ nh h ng s n xu t cho th tr ng n i đ a,ế ệ ế ạ ị ướ ả ấ ị ườ ộ ị s d án đ c phê duy t có t l xu t kh u trên 50% s n l ng ch chi m d iố ự ượ ệ ỷ ệ ấ ẩ ả ượ ỉ ế ướ 20%. Giai đo n 1999-2001 đánh d u m t b c ti n m i trong xu t kh u c a cácạ ấ ộ ướ ế ớ ấ ẩ ủ 19 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 d án đ u t có v n n c ngoài, trên 70% s doanh nghi p có t l xu t kh u tự ầ ư ố ướ ố ệ ỷ ệ ấ ẩ ừ 50% s n l ng tr lên (đa s có t l xu t kh u t 80 đ n 100%).ả ượ ở ố ỷ ệ ấ ẩ ừ ế Các doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài đóng góp r t l n vào tăngệ ố ầ ư ướ ấ ớ tr ng kinh t n c ta. T tr ng c a các doanh nghi p này trong GDP tăng tưở ế ướ ỷ ọ ủ ệ ừ 1,4% năm 1991 lên 14,3% năm 2003, và chi m kho ng 20% trong t ng s gia tăngế ả ổ ố GDP th c t c a giai đo n này. T ng s n l ng công nghi p c a khu v c nàyự ế ủ ạ ổ ả ượ ệ ủ ự cũng liên t c tăng qua các năm: T 25% năm 1995 lên t i 35,5% vào năm 2000.ụ ừ ớ Tuy nhiên, s đóng góp c a các doanh nghi p có v n n c ngoài vào v n đự ủ ệ ố ướ ấ ề gi i quy t vi c làm khôngả ế ệ l n nh đóng góp c a nó vào tăng tr ng GDP và s nớ ư ủ ưở ả l ng công nghi p. Đ n năm 2004, t ng s vi c làm trong các doanh nghi p khuượ ệ ế ổ ố ệ ệ v c này kho ng 700.000 ng i, t c là ch đ t kho ng 1% t ng s vi c làm c aự ả ườ ứ ỉ ạ ả ổ ố ệ ủ toàn b n n kinh t . Con s này ph n ánh xu h ng s d ng nhi u v n và hàmộ ề ế ố ả ướ ử ụ ề ố l ng công ngh trong các doanh nghi p đ u t n c ngoài. Tuy nhiên, FDI đãượ ệ ệ ầ ư ướ góp ph n t o đ c m t đ i ngũ qu n lý, lao đ ng có ch t l ng cao, phong cáchầ ạ ượ ộ ộ ả ộ ấ ượ làm vi c công nghi p. N u có k ho ch s d ng t t l c l ng này thì đây s là cệ ệ ế ế ạ ử ụ ố ự ượ ẽ ơ s đ c i thi n ch t l ng đ i ngũ lao đ ng c a chúng ta.ở ể ả ệ ấ ượ ộ ộ ủ 20 Bài ti u lu n môn Đ u t n c ngoàiể ậ ầ ư ướ Nhóm 1 TÀI LI U THAM KH OỆ Ả 1. TS. Ph m Th Thanh Bình (Vi n Kinh t và Chính tr Th gi i)ạ ị ệ ế ị ế ớ , Đ u t tr cầ ư ự ti p n c ngoài (FDI) toàn c u năm 2009 v n ti p t c suy gi m.ế ướ ầ ẫ ế ụ ả fdi-toan-cau-nam-2009-van-tiep-tuc-suy-giam.stox 2. D báo ngu n v n FDI vào Vi t Nam s ph c h i trong th i gian ngự ồ ố ệ ẽ ụ ồ ờ ắn. (Ngu n: TTX, 21/1)ồ 3. Thái Lan b t n, đ u t n c ngoài chuy n sang Vi t Namấ ổ ầ ư ướ ể ệ . (Theo TBKTSG) chuyen-sang-Viet-Nam.html 4. Vi t Hà (Theo AFP) - DDDN, ệ B t n chính tr nh h ng đ n tăng tr ng kinhấ ổ ị ả ưở ế ưở t c a Thái Lan.ế ủ thai-lan/ct-392020 5. Trung Vi t, ệ B t n chính tr đe d a kinh t Thái Lan.ấ ổ ị ọ ế h ttp://vneconomy.vn/20100319094141569P0C99/bat-on-chinh-tri-de-doa-kinh-te- thai-lan.htm 6. Pham Tiên,̣ ́ Nh ng ky luc m i cua FDI toan câu. ữ ̉ ̣ ớ ̉ ̀ ̀ 7. Ph ng Loan, ươ Khám s c kh e kinh t Vi t t ch s ICOR.ứ ỏ ế ệ ừ ỉ ố 8. Đoan Trang, C nh báo hi u qu c a FDIả ệ ả ủ . 21