Thị trường ngoại hối (The Foreign Exchange Market)

t đ ng ngo i h i.ạ ộ ạ ố -Thông t s 25/2009/TT-NHNN ngày 15/12/2009 b sung đi u 1 Quy t đ như ố ố ề ế ị s 09/2008/QĐ-NHNN ngày 10/4/2008 c a Th ng đ c Ngân hàng Nhà n c vố ủ ố ố ướ ề vi c cho vay b ng ngo i t c a t ch c tín d ng đ i v i khách hàng vay làệ ằ ạ ệ ủ ổ ứ ụ ố ớ ng i c trúườ ư 12 Tuy nhiên, trong đi u ki n n n kinh t và h th ng NHTM có nh ng b cề ệ ề ế ệ ố ữ ướ phát tri n khá nhanh, k t năm 2004 đ n nay, Quy t đ nh 1452 đã ban hành kháể ể ừ ế ế ị lâu, m t s đi m không phù h p nh ng ch a đ c b sung thay th . Đ c bi t làộ ố ể ợ ư ư ượ ổ ế ặ ệ c n có quy đ nh c th h n v các lo i hình giao d ch hi n đ i: Quy n ch n,ầ ị ụ ể ơ ề ạ ị ệ ạ ề ọ t ng lai.ươ Ngày 07/10/2010, Th ng đ c Ngân hàng nhà n c đã ban hành Quy t đ nhố ố ướ ế ị s 2367/QĐ-NHNN v vi c phê duy t Danh m c văn b n quy ph m pháp lu tố ề ệ ệ ụ ả ạ ậ h ng d n Lu t Ngân hàng Nhà n c Vi t Nam và Lu t Các t ch c tín d ng.ướ ẫ ậ ướ ệ ậ ổ ứ ụ Theo đó, k t nay đ n h t năm 2011, các đ n v thu c Ngân hàng Nhà n cể ừ ế ế ơ ị ộ ướ đ c phân công ch trì so n th o tri n khai th c hi n xây d ng t ng c ng 61ượ ủ ạ ả ể ự ệ ự ổ ộ văn b n quy ph m pháp lu t trình các c p có th m quy n phê duy t và ban hànhả ạ ậ ấ ẩ ề ệ theo đúng k ho ch. Trong đó có b n D th o Thông t h ng d n giao d chế ạ ả ự ả ư ướ ẫ ị h i đoái thay th Quy t đ nh 1452/2004/QĐ-NHNN và Quy t đ nhố ế ế ị ế ị 1081/2002/QĐ-NHNN. 2. Th c tr ng mô hình t ch c ho t đ ngự ạ ổ ứ ạ ộ C u trúc c a th tr ng ngo i h i Vi t Nam bao g m th tr ng NTLNHấ ủ ị ườ ạ ố ệ ồ ị ườ ( interbank market) và th tr ng ngo i t gi a ngân hàng v i khách hàngị ườ ạ ệ ữ ớ (client/retail market). Bên c nh đó, còn t n t i th tr ng ngo i h i không chínhạ ồ ạ ị ườ ạ ố th c ( còn g i là th tr ng t do, th tr ng ch đen – black/parallel market), giứ ọ ị ườ ự ị ườ ợ ữ vai trò và chi m t tr ng đáng k trong các giao d ch v ngo i t c a n n kinhế ỉ ọ ể ị ề ạ ệ ủ ề t .ế 2.1.Th tr ng ngo i t liên ngân hàngị ườ ạ ệ Qua h n 15 năm hình thành và phát tri n t 1991 đ n nay, t mô hình mangơ ể ừ ế ừ tính th nghi m ban đ u là trung tâm giao d ch ngo i t , mô hình ho t đ ng c aử ệ ầ ị ạ ệ ạ ộ ủ th tr ng NTLNH đã có nh ng b c hoàn thi n và phát tri n theo h ng hìnhị ườ ữ ướ ệ ể ướ thành mô hình giao d ch kinh doanh ngo i t tiên ti n, phù h p v i thông l qu cị ạ ệ ế ợ ớ ệ ố t : ế - Quy mô doanh s giao d ch tăng. Doanh s giao d ch bình quân trên th tr ngố ị ố ị ị ườ liên ngân hàng hàng ngày đã tăng t kho ng $10 tri u năm 1995 lên kho ng $600ừ ả ệ ả tri u năm 2009.ệ - S l ng thành viên tham gia tham gia m r ng: ố ượ ở ộ T ch ch có 9 ngân hàngừ ỗ ỉ (1991), đ n nay th tr ng liên ngân hàng có 71 thành viên g m 4 ngân hàngế ị ườ ồ th ng m i qu c doanh, 22 ngân hàng n c ngoài, 40 ngân hàng c ph n và 5ươ ạ ố ướ ổ ầ ngân hàng liên doanh (s li u tính đ n tháng 12/2009)ố ệ ế v i nh ng ph ng ti n kĩớ ữ ươ ệ thu t hi n đ i đ c áp d ng…ậ ệ ạ ượ ụ Tuy nhiên, xét v c b n th tr ng NTLNH còn s khai: ề ơ ả ị ườ ơ Th nh tứ ấ , giao d ch gi a các NHTM trên th tr ng NTLNH ch chi mị ữ ị ườ ỉ ế kho ng 25% t ng doanh s giao d ch c a th tr ng ngo i h i( năm 2009 ). ả ổ ố ị ủ ị ườ ạ ố Ở các n c có th tr ng ngo i h i phát tri n, t l này là 80% (ướ ị ườ ạ ố ể ỷ ệ Moosa 2004; BIS 13 1998 2001 2004 2007 India Both cross-border and local transactions 82% 76% 70% 78% Local transactions only 71% 71% 66% 64% Indonesia Both cross-border and local transactions 79% 94% 83% 69% Local transactions only 65% 90% 64% 55% Malaysia Both cross-border and local transactions 92% 75% 71% 86% Local transactions only 79% 76% 60% 80% Philippines Both cross-border and local transactions 84% 77% 80% 94% Local transactions only 76% 69% 73% 93% Thailand Both cross-border and local transactions 81% 81% 70% 77% Local transactions only 76% 69% 73% 93% Vietnam Local transactions only 11% 11% 9% 14 % * 2007), các n c m i n i trong khu v c nh Malaysia, Indonesia, Thailand, conướ ớ ổ ự ư s này cũng gi m c đ cao. Nh đi u ch ra b ng d i đây, th tr ngố ữ ở ứ ộ ư ề ỉ ở ả ướ ị ườ NTLNH đóng m t vai trò quan tr ng các n c trong khu v c, chi m t 55-ộ ọ ở ướ ự ế ừ 95% t ng giao d ch. Ng c l i, trong cùng giai đo n thì t l này Vi t Nam cóổ ị ượ ạ ạ ỉ ệ ở ệ giá tr nh h n 15%. Th tr ng NTLNH gi m t vai trò khiêm t n so v i thị ỏ ơ ị ườ ữ ộ ố ớ ị tr ng ngo i t gi a ngân hàng v i khách hàng . Đi u này ch ra r ng, cácườ ạ ệ ữ ớ ề ỉ ằ NHTM Vi t Nam t p trung ch y u vào vi c mua bán ngo i t v i khách hàngệ ậ ủ ế ệ ạ ệ ớ c a mình h n là v i các ngân hàng khác. Do đó, các NHTM có xu h ng d a vàoủ ơ ớ ướ ự ngu n l c ngo i t mình có trong vi c ti n hành các ho t đ ng giao d ch ngo iồ ự ạ ệ ệ ế ạ ộ ị ạ h i và ch đ n v i th tr ng NTLNH khi c n thi t đ đi u ch nh ho c thi t l pố ỉ ế ớ ị ườ ầ ế ể ề ỉ ặ ế ậ l i tr ng thái ngo i t mong mu n c a mình.ạ ạ ạ ệ ố ủ Share of Interbank Transactions in Total Forex Market Turnover Th haiứ , t giá bình quân trên th tr ng NTLNH ch a ph n nh đúng đ nỷ ị ườ ư ả ả ắ quan h cung-c u ngo i t c a n n kinh t . Nh trên ta đã nói, doanh s giaoệ ầ ạ ệ ủ ề ế ư ố d ch trên th tr ng NTLNH ch chi m kho ng 25% t ng doanh s giao d ch toànị ị ườ ỉ ế ả ổ ố ị th tr ng, nên t giá hình thành trên th tr ng NTLNH ch a ph n ánh đúng th cị ườ ỉ ị ườ ư ả ự 14 ch t quan h cung c u ngo i t trên th tr ng (th m chí có ngày không phátấ ệ ầ ạ ệ ị ườ ậ sinh giao d ch nào). M t khác, g i là t giá bình quân liên ngân hàng, nghĩa làị ặ ọ ỉ NHNN ph i tính toán m i ra, trong khi đó NHNN l i là ng i đ c quy n đi uả ớ ạ ườ ộ ề ề hành, đ c quy n tính toán, đ c quy n thông báo nên trong ch ng m c nh t đ nhộ ề ộ ề ừ ự ấ ị thì m c t giá bình quân liên ngân hàng còn ch a thoát li ý chí ch quan trongứ ỉ ư ủ đi u hành t giá c a NHNN. T giá bình quân liên ngân hàng ph n ánh khôngề ỉ ủ ỉ ả đúng cung c u th c c a th tr ng nên trong nhi u th i đi m đã x y ra tìnhầ ự ủ ị ườ ề ờ ể ả tr ng căng th ng cung c u ngo i t , gây ra ách t c trên th tr ng ngo i h i. Tạ ẳ ầ ạ ệ ắ ị ườ ạ ố ỷ giá liên ngân hàng và quy đ nh v biên đị ề ộ giao đ ng hi n nay theo lý thuy tộ ệ ế là m t công c đ ngân hàng nhà n c ki m soát t giá mua vào bán ra c a cácộ ụ ể ướ ể ỷ ủ ngân hàng. Nh ng trên th c t thì không ph i đi u này luôn luôn chính xác. Th cư ự ế ả ề ự t cho th y, tình tr ng khan hi m ngo i t th ng xuyên x y ra đ c bi t phế ấ ạ ế ạ ệ ườ ả ặ ệ ổ bi n trong h th ng ngân hàng, mà bi u hi n rõ nh t là các NHTM luôn ph i ápế ệ ố ể ệ ấ ả d ng t giá k ch tr n cho phép. Tuy t giá bình quân liên ngân hàng mà NHNNụ ỉ ị ầ ỉ công b có xu h ng tăng, nh ng nhìn chung tăng r t ch m, trong khi biên đố ướ ư ấ ậ ộ giao đ ng cho phép ( hi n nay m c ±3% ) l i r t h p. Chính đi u này đã t oộ ệ ở ứ ạ ấ ẹ ề ạ nên s ách t c ngo i t di n ra khá th ng xuyên và cu i cùng, NHNN l i ph iự ắ ạ ệ ễ ườ ố ạ ả can thi p.ệ Không nh ng v y, trên th tr ngữ ậ ị ườ kinh doanh ngo i tạ ệ chính th c gi a cácứ ữ ngân hàng, qu đ o c a biên đ t giá cũng b dao đ ng theo tình hình cung c u.ỹ ạ ủ ộ ỷ ị ộ ầ Và ch c ch n khi biên đ không ph n ánh đúng nh ng di n bi n c a th tr ngắ ắ ộ ả ữ ễ ế ủ ị ườ thì th t khó đ nói r ng nó là m t công c h tr ngân hàng nhà n c trong vi cậ ể ằ ộ ụ ỗ ợ ướ ệ đi u ti t t giá và xa h n là đi u ti t th tr ng ti n t . Th c t các ngân hàngề ế ỷ ơ ề ế ị ườ ề ệ ự ế có r t nhi u cách đ cân đ i ngu n cung c u ngo i t cho mình mà không viấ ề ể ố ồ ầ ạ ệ ph m quy đ nh c a ngân hàng nhà n c m c dù th c t giá mua ho c giá bánạ ị ủ ướ ặ ự ế ặ USD luôn cao ho c th p h n biên đ cho phép. M t s cách th c mà các ngânặ ấ ơ ộ ộ ố ứ hàng th ng ti n hành khi giá th tr ng th p h n giá trong biên đ cho phép làườ ế ị ườ ấ ơ ộ thu phí qu n lý ngo i t , mua bán thông qua m t ngo i t khác còn khi là gi iả ạ ệ ộ ạ ệ ả pháp “đô cao, đô th p” ho c cũng có th theo cách nh trên là mua bán USDấ ặ ể ư thông qua m t ngo i t th ba. Ví d sau cho chúng ta th y rõ cách th c trên làộ ạ ệ ứ ụ ấ ứ nh th nàoư ế : Khi ngân hàng không c n USD và mua v i giá th p h n niêm y tầ ớ ấ ơ ế S l ng giao d ch là 1.000.000 USDố ượ ị Giá USD mua vào ngân hàng niêm y t là : USD/VND = 16.000 (giá sàn)ế Giá ngân hàng th c s mua vào là : USD/VND = 15.484ự ự Giá EUR mua vào c a ngân hàng là : EUR/VND = 24.000ủ H p đ ng 1:ợ ồ Ngân hàng làm m t h p đ ng mua vào EUR v i s l ngộ ợ ồ ớ ố ượ 645.166 EUR (1.000.000 x 15.484/24.000) H p đ ng 2:ợ ồ Ngân hàng bán 645.166 EUR mua 1.000.000 USD v i giáớ EUR/VND = 1,55 15 Vì t giá mua bán EUR/USD không b h n ch b i biên đ nên các ngân hàngỷ ị ạ ế ở ộ khi mua bán v i nhau có th thông qua nghi p v này đ có th mua USD vàoớ ể ệ ụ ể ể mà không b vi ph m quy đ nh.ị ạ ị Khi ngân hàng c n USD và mua v i giá cao h n giá niêm y tầ ớ ơ ế S l ng giao d ch là 1.000.000 USDố ượ ị Giá USD mua vào ngân hàng niêm y t là : USD/VND = 16.120 (giá tr n)ế ầ Giá ngân hàng th c s mua vào là : USD/VND = 16.300ự ự H p đ ng 1 : Mua vào 2.000.000 v i giá USD/VND = 16.120ợ ồ ớ H p đ ng 2 : Bán ra 1.000.000 v i giá USD/VND = 15.940ợ ồ ớ Nói chung là dù cách này hay cách khác thì biên đ quy đ nh lúc ngày s khôngộ ị ẽ còn ý nghĩa và ch mang tính tham kh o còn giá tr th c c a cung c u trên thỉ ả ị ự ủ ầ ị tr ng v n c v n hành theo c ch c a riêng nó mà thôi.ườ ẫ ứ ậ ơ ế ủ Th baứ , các công c giao d ch ngo i h i phái sinh hi n đ i m i trong giaiụ ị ạ ố ệ ạ ớ đo n th nghi m, chi m t tr ng th p.ạ ử ệ ế ỷ ọ ấ Nguyên nhân ch y u c a tình tr ng nàyủ ế ủ ạ là do m c đ phát tri n c aứ ộ ể ủ th tr ng ti n t , th tr ng v n Vi t Nam cònị ườ ề ệ ị ườ ố ở ệ th p, và các công c phái sinh hi n đ i còn ch a ph bi n v i ngay c cácấ ụ ệ ạ ư ổ ế ớ ả NHTM. 2.2. Th tr ng giao d ch ngo i t gi a các NHTM và khách hàngị ườ ị ạ ệ ữ Cùng v i s phát tri n c a n n kinh t , thì h th ng các NHTM cũng phát tri nớ ự ể ủ ề ế ệ ố ể m t cách nhanh chóng, tăng c v s l ng và ch t l ng ho t đ ng. Theo đó,ộ ả ề ố ượ ấ ượ ạ ộ quy mô các giao d ch c a NHTM v i khách hàng cũng tăng tr ng v i m t t cị ủ ớ ưở ớ ộ ố đ khá cao, đ c bi t là giao d ch ngo i t gi a NHTM và các doanh nghi p xu tộ ặ ệ ị ạ ệ ữ ệ ấ nh p kh u- n i mà dòng ngo i t đ c luân chuy n m t cách th ng xuyên.ậ ẩ ơ ạ ệ ượ ể ộ ườ Đáng chú ý là vi c đ a ra m t s công c phái sinh m i trên th tr ng ngo iệ ư ộ ố ụ ớ ị ườ ạ h i là kỳ h n, hoán đ i, quy n ch n nh nh ng tín hi u c a s phù h p v iố ạ ổ ề ọ ư ữ ệ ủ ự ợ ớ thông l qu c t trong kinh doanh ngo i h i. Nh ng bên c nh đó, th tr ng nàyệ ố ế ạ ố ư ạ ị ườ v n còn đang t n t i m t s h n ch căn b n:ẫ ồ ạ ộ ố ạ ế ả * Th nh t, tuy có s phát tri n m nh v quy mô c a các NHTM và giaoứ ấ ự ể ạ ề ủ d ch c a chúng nh ng nh ng công c phái sinh m i đ c đ a ra trên , ví nhị ủ ư ữ ụ ớ ượ ư ở ư công c phái sinh hi n đ i quy n ch n và hoán đ i hi n nay còn kém phát tri nụ ệ ạ ề ọ ổ ệ ể và ch a t o ra công c h u hi u phòng ng a r i ro t giá cho các doanh nghi pư ạ ụ ữ ệ ừ ủ ỷ ệ kinh doanh xu t nh p kh u (vì thông qua các nghi p v phái sinh mà các DN cóấ ậ ẩ ệ ụ th l a ch n ph ng án t i u cho mình và có l i nh t cho b n thân DN.) Thể ự ọ ươ ố ư ợ ấ ả ị tr ng các công c phái sinh Vi t Nam có th xem nh chính th c ra đ i vàoườ ụ ở ệ ể ư ứ ờ năm 1998, khi các doanh nghiêp b t đ u s d ng công c kì h nắ ầ ử ụ ụ ạ . Trong năm đ uầ tiên ho t đ ng, năm mà Vi t Nam đang ch u nh ng tác đ ng m nh t cu cạ ộ ệ ị ữ ộ ạ ừ ộ kh ng ho ng tài chinh Châu Á 1997, t ng giá tr giao d ch kì h n đã chi mủ ả ổ ị ị ạ ế 10,6% t ng doanh s giao d ch c a toàn th tr ng. Nh ng t l này đã nhanhổ ố ị ủ ị ườ ư ỉ ệ chóng gi m xu ng 2,8% trong năm sau đó (1999). Giao d ch hoán đ i ngo i tả ố ị ổ ạ ệ b t đ u đ c s d ng vào năm 2001, và k t đó thì t ng doanh s giao d chắ ầ ượ ử ụ ể ừ ổ ố ị c a c giao d ch kì h n và hoán đ i đ u n m m c th p, kho ng 5-6%. ủ ả ị ạ ổ ề ằ ở ứ ấ ả 16 T tr ng doanh s c a các giao d ch phái sinh nh v y là quá th p so v iỉ ọ ố ủ ị ư ậ ấ ớ tiêu chu n qu c t . D li u c a BIS đã ch ra r ng, trên m c đ toàn c u, doanhẩ ố ế ữ ệ ủ ỉ ằ ứ ộ ầ s c a giao d ch giao ngay có xu h ng chi m ch 1/3 t ng giao d ch c a toàn thố ủ ị ướ ế ỉ ổ ị ủ ị tr ng ngo i h i, trong khi swap chi m kho ng m t n a còn kì h n chi mườ ạ ố ế ả ộ ử ạ ế kho ng 10%. Theo báo cáo c a BIS tháng 4/2007, doanh s giao d ch c a thả ủ ố ị ủ ị tr ng ngo i h i qu c t là $3.21 trilion, trong đó:ườ ạ ố ố ế $1.005 trilion dành cho giao d ch giao ngay( spot).ị $362 bilion cho giao d ch kì h n ( forwards).ị ạ $1.714 trilion cho giao d ch hoán đ i (swap).ị ổ các th tr ng châu Á m i n i, t tr ng doanh thu dành cho giao d ch kìỞ ị ườ ớ ổ ỉ ọ ị h n và hoán đ i cũng chi m t i 50% t ng doanh thu toàn th tr ng.ạ ổ ế ớ ổ ị ườ Shares of Forward and Swap Transactions in Total Forex Market Turnover for Selected Asian Emerging Economies, Selected Years 1998 2001 2004 2007 China Both cross-border and local n.a. n.a. n.a. 10% Local transactions only 2% 5% n.a. 10% India Both cross-border and local 53% 54% 49% 58% Local transactions only 62% 55% 49% 61% Indonesia Both cross-border and local 53% 13% 57% 40% Local transactions only 53% 13% 44% 49% Malaysia Both cross-border and local 70% 63% 50% 51% Local transactions only 74% 70% 59% 62% Philippines Both cross-border and local 53% 57% 49% 53% Local transactions only 53% 61% 48% 55% Thailand Both cross-border and local 71% 69% 60% 78% 17 Local transactions only 70% 71% 66% 80% Vietnam Local tra n sactions on l y 11% 6% 5% 6 % * Nhìn vào b ng trên có th th y ch có Viêt Nam và Trung Qu c có t tr ngả ể ấ ỉ ố ỉ ọ này nh h n 10%. Nh v y, trong khi các giao d ch swap và forwards có xuỏ ơ ư ậ ị h ng chi m m t ph n quan tr ng trên th gi i cũng nh nhi u n n kinh tướ ế ộ ầ ọ ế ớ ư ề ề ế m i n i Châu Á, nh ng đi u này l i đang di n ra ng c l i Vi t Nam vàớ ổ ở ư ề ạ ễ ượ ạ ở ệ Trung Qu c, khi mà giao d ch giao ngay chi m t tr ng g n nh tuy t đ i.ố ị ế ỉ ọ ầ ư ệ ố Nh v y, đi m l i nh ng m c chính xu t hi n c a các công c phái sinhư ậ ể ạ ữ ố ấ ệ ủ ụ cũng nh quy n ch n Vi t Nam, d nh n th y r ng nó ch a đ c th tr ngư ề ọ ở ệ ễ ậ ấ ằ ư ượ ị ườ đón nh n nh là m t công c không th thi u trong phòng ng a r i ro. Nh báoậ ư ộ ụ ể ế ừ ủ ư cáo t i h i th o khoa h c v “Gi i pháp phát tri n th tr ng phái sinh Vi tạ ộ ả ọ ề ả ể ị ườ ở ệ Nam” năm 2007, doanh s mua bán ngo i t trên th tr ng gi a các ngân hàngố ạ ệ ị ườ ữ v i khách hàng ngày càng tăng lên: Năm 2004 tăng 30%, t năm 2005-2007 trungớ ừ bình tăng kho ng 20%/năm. Trong đó, các giao d ch giao ngay chi m t 90-95%,ả ị ế ừ các giao d ch quy n ch n ngo i t ch chi m t 1-5%, m t t tr ng r t nh . M tị ề ọ ạ ệ ỉ ế ừ ộ ỉ ọ ấ ỏ ặ khác, n u có di n ra v i quy mô và s l ng l n thì các công c này cũng chế ễ ớ ố ượ ớ ụ ỉ đ c xem là gi i pháp tình th khi căng th ng v VNĐ h n là xem nó nh làượ ả ế ẳ ề ơ ư m t công c ngo i h i , công c th tr ng đúng nghĩa ( nh đi u đã x y ra nămộ ụ ạ ố ụ ị ườ ư ề ả 1998). * Th hai, t i m t s th i đi m thì cung- c u ngo i t v n căng th ng, tứ ạ ộ ố ờ ể ầ ạ ệ ẫ ẳ ỷ giá USD/VND giao d ch th c t gi a NHTM v i khách hàng cao h n nhi u soị ự ế ữ ớ ơ ề v i t giá niêm y t trong biên đ cho phép thông qua vi c s d ng đ ng ti n thớ ỷ ế ộ ệ ử ụ ồ ề ứ ba đ tính t giá USD/VND , tính ph phí...ể ỷ ụ Có tình tr ng này là do dân chúng kỳ v ng bi n đ ng t giá trong t ng laiạ ọ ế ộ ỷ ươ nên c tình găm gi USD. Khi y, vi c n m gi ngo i t không nh ng giúp choố ữ ấ ệ ắ ữ ạ ệ ữ h ch đ ng h n trong vi c nh p kh u sau này, phòng tránh đ c r i ro t giáọ ủ ộ ơ ệ ậ ẩ ượ ủ ỷ mà còn là m t h ng m c đ u t sinh l i t t hi n nay. Có m t đi u d nh nộ ạ ụ ầ ư ợ ố ệ ộ ề ễ ậ th y là t khi đ i m i kinh t đ n nay thì tình hình bi n đ ng v t giá c aấ ừ ổ ớ ế ế ế ộ ề ỷ ủ VND di n ra th ng xuyên, có nh ng th i kì di n bi n ph c t p. Tình hìnhễ ườ ữ ờ ễ ế ứ ạ căng th ng cung- c u ngo i t làm kéo theo s căng th ng c a th tr ng ngo iẳ ầ ạ ệ ự ẳ ủ ị ườ ạ t , khi n cho c NHTM và khách hàng g p khó khăn trong nhi u giao d ch ngo iệ ế ả ặ ề ị ạ t . Các NHTM th ng áp t giá kinh doanh c a mình m c tr n, c ng thêm vàoệ ườ ỉ ủ ở ứ ầ ộ đó là nh ng kho n ph phí không rõ ràng... đã khi n t giá th c trong giao d ch bữ ả ụ ế ỉ ự ị ị đ i lên. Nguyên nhân sâu xa c a v n đ này chính là t chính sách t giá kém linhộ ủ ấ ề ừ ỉ ho t mà Vi t Nam hi n nay đang áp d ng.ạ ệ ệ ụ 18 Daily Official Exchange Rate, Upper and Low er Bounds, and Bank Ask Rate, Jul 04 - Dec 06 VND pe r USD 16200 16000 Of f cial Rate Low er Bound Upper Bound Ask Rate 15800 15600 1/07/04 1/01/05 1/07/05 1/01/06 1/07/06 19 Official Exchange Rate, Upper and Lower Bounds, and Bank Ask Rate, Jan 07- Jun 09 VND pe r USD 17700 17300 16900 Offcial Rate Low er Bound Upper Bound Ask Rate 16500 16100 15700 2/1/07 2/7/07 2/1/08 2/7/08 2/1/09 Hình 1 cho th y, đ ng t giá chính th c d ng nh trùng v i đ ng biên trênấ ườ ỉ ứ ườ ư ớ ườ c a t giá kinh doanh c a NHTM trong h u h t th i kì.( s liêu v t giá bán c aủ ỉ ủ ầ ế ờ ố ề ỉ ủ Vietcombank t 7/2004 đ n 12/2006). Ng c l i, hình 2, đ ng t giá chínhừ ế ượ ạ ở ườ ỉ th c l i trùng v i đ ng biên d i.( s li u t giá mua Vietcombank t 1/2007ứ ạ ớ ườ ướ ố ệ ỉ ở ừ đ n 6/2009). ế * Th ba, hi n nay các NHTM ch bán ngo i t cho ng i dân khiứ ệ ỉ ạ ệ ườ du h c, duọ l ch, ch a b nh..., còn mua USD đ thanh toán hàng hoá, d ch v trong n c hayị ữ ệ ể ị ụ ướ đ c t tr là không đ c phép. ể ấ ữ ượ S đ ng ti n tham gia giao d ch là ch a đa d ngố ồ ề ị ư ạ và th t c giao d ch còn r t nhi u b t c p. Tr vài ngo i t đ c s d ng phủ ụ ị ấ ề ấ ậ ừ ạ ệ ượ ử ụ ổ bi n t i Vi t Nam nh USD, euro, đôla Úc… nhi u ngân hàng h u nh khôngế ạ ệ ư ề ầ ư nh n g i ti t ki m, th m chí không thu đ i nh ng đ ng ngo i t khó đ c sậ ử ế ệ ậ ổ ữ ồ ạ ệ ượ ử d ng thanh toán Vi t Nam nh JPY, GBP, CNY ( Nhân dân t )… Cá nhân muaụ ở ệ ư ệ ngo i t ngân hàng khi đ c phép v n g p khó khăn vì ph i thông qua nhi uạ ệ ở ượ ẫ ặ ả ề th t c r m rà nh là ngu n g c ngo i t , lý do mua ngo i t và c n ph i trìnhủ ụ ườ ư ồ ố ạ ệ ạ ệ ầ ả m t s lo i gi y t nh c a NH yêu c u. Do đó nó làm cho khách hàng khôngộ ố ạ ấ ờ ư ủ ầ mu n th c hi n giao d ch v i NH mà ng c l i h mu n th c hi n vi c mua bánố ự ệ ị ớ ượ ạ ọ ố ự ệ ệ ngo i t qua th tr ng t do.ạ ệ ị ườ ự 2.3.Th tr ng ngo i h i không chính th cị ườ ạ ố ứ Hi n nay, bên c nh th tr ng ngo i h i chính đang t n t i và phát tri n, thệ ạ ị ườ ạ ố ồ ạ ể ị tr ng ngo i h i không chính th c v n t n t i và ho t đ ng khá m nh. Thườ ạ ố ứ ẫ ồ ạ ạ ộ ạ ị tr ng ch đen t n t i là do nhi u nguyên nhân nh : c ch t giá ch a linh ho t,ườ ợ ồ ạ ề ư ơ ế ỉ ư ạ th tr ng ngo i h i chính th c ch a phát tri n nên không đáp ng đ c nhu c uị ườ ạ ố ứ ư ể ứ ượ ầ giao d ch ngo i t c a n n kinh t , tình tr ng dollar hóa, chính sách qu n lýị ạ ệ ủ ề ế ạ ả ngo i h i còn nhi u y u kém...ạ ố ề ế Th tr ng ngo i h i ng m tuy là b t h p pháp nh ng v n có nh ng tácị ườ ạ ố ầ ấ ợ ư ẫ ữ đ ng tích c c c a nó.ộ ự ủ - Nó th a mãn nhu c u giao d ch mua bán b ng ngo i t c a các t ng l p dân cỏ ầ ị ằ ạ ệ ủ ầ ớ ư trong đi u ki n th tr ng chính th c ch a phát tri n, ch a đáp ng đ c nhuề ệ ị ườ ứ ư ể ư ứ ượ c u ngo i t c a n n kinh t .ầ ạ ệ ủ ề ế - T giá trên th tr ng ch đen là m t ch tiêu tham kh o quan tr ng trong đieufỉ ị ườ ợ ộ ỉ ả ọ hành chính sách t giá c a NHNN.ỉ ủ Tuy v y, nh ng tác đ ng tiêu c c mà s t n t i c a th tr ng t do mangậ ữ ộ ự ự ồ ạ ủ ị ườ ự l i cũng không h nh cho các ho t đ ng kinh t xã h i.ạ ề ỏ ạ ộ ế ộ - Gây khó khăn và làm gi m hi u l c c a vi c th c hi n và đi u hành chính sáchả ệ ự ủ ệ ự ệ ề ti n t , chính sách t giá c a NHNN.ề ệ ỉ ủ -Ho t đ ng c a th tr ng t do ti p tay cho các ho t đ ng kinh t b t h p phápạ ộ ủ ị ườ ự ế ạ ộ ế ấ ợ nh buôn l u, tham nhũng, r a ti n...ư ậ ử ề - Tình tr ng ch y máu ngo i t : m t s l ng không nh ngo i t đã ch y raạ ả ạ ệ ộ ố ượ ỏ ạ ệ ả ngoài Vi t Nam đ nh p l u vàng và các hàng hóa khác nh hàng đi n t , xeệ ể ậ ậ ư ệ ử máy. Theo c tính, ch riêng năm 2000, com sô nh p l u vàng vào Vi t Nam đãướ ỉ ậ ậ ệ là 60 t n, t ng đ ng $600 tri u, ngoài ra kho ng $400 tri u đ c chuy n l uấ ươ ươ ệ ả ệ ượ ể ậ ra ngoài đ nh p kh u các lo i hàng hóa khác ( Nguy n Văn Ti n- Giáo trình Tàiẻ ậ ẩ ạ ễ ế chính qu c t ).ố ế Trên th c t , th tr ng ch đen hi n nay đang di n ra h t s c sôi đ ng vàự ế ị ườ ợ ệ ễ ế ứ ộ công khai, h n th n a, th tr ng này còn có kh năng đ c khách hàng aơ ế ữ ị ườ ả ượ ư chu ng tham gia giao d ch h n, ho t đ ng c a nó di n ra nh n nh p và sôi đ ngộ ị ơ ạ ộ ủ ễ ộ ị ộ h n c a th tr ng chính th c. M c dù Đi u l ngo i h i Vi t nam đã nêu rõơ ủ ị ườ ứ ặ ề ệ ạ ố ệ nghiêm c m vi c trao đ i mua bán ngo i t trên th tr ng này nh ng trên th cấ ệ ổ ạ ệ ị ườ ư ự t , do kh năng đáp ng nhu c u v ngo i t c a NHTM cho các DN, đ c bi tế ả ứ ầ ề ạ ệ ủ ặ ệ DN xu t nh p kh u và các cá nhân còn r t h n ch vì v y m t t t y u: có c uấ ậ ẩ ấ ạ ế ậ ộ ấ ế ầ t có cung. Các đ i t ng khách hàng không th ti p c n đ c v i ngu n ngo iắ ố ượ ể ế ậ ượ ớ ồ ạ t c a th tr ng chính mà c th là NHTM s tìm t i các c a hàng kinh doanhệ ủ ị ườ ụ ể ẽ ớ ử vàng b c đá quý đ ng th i kinh doanh mua bán ngo i t b ng ti n m t, các s pạ ồ ờ ạ ệ ằ ề ặ ạ đ i ti n d c biên gi i hay các ho t đ ng mua bán khác trong dân c …v i hìnhổ ề ọ ớ ạ ộ ư ớ th c mua bán trao tay ti n l i, nhanh chóng là nét n i b t c a mua bán ch đen.ứ ệ ợ ổ ậ ủ ợ Tuy t giá ch đen do cung c u quy t đ nh và luôn luôn cao h n so v i th tr ngỷ ợ ầ ế ị ơ ớ ị ườ chính nh ng do không th ti p c n, ho c đ c ti p c n ngu n ngo i t thư ể ế ậ ặ ượ ế ậ ồ ạ ệ ở ị tr ng chính nh ng do th t c r m rà và ph phí mà các NHTM đ a thêm khiườ ư ủ ụ ườ ụ ư bán cũng khi n t giá x p x t giá ch đen đã t o ra m t l ng khách hàng đángế ỷ ấ ỉ ỷ ợ ạ ộ ượ k cho th tr ng này.ể ị ườ Th c t r t khó có th đánh giá đ c quy mô ho t đ ng c a th tr ng chự ế ấ ể ượ ạ ộ ủ ị ườ ợ đen vì đây là th tr ng ng m. L ng ngo i t do t ng l p nhân dân n m giị ườ ầ ượ ạ ệ ầ ớ ắ ữ ngoài h th ng ngân hàng là r t l n, riêng l ng ki u h i chuy n v Vi t Namệ ố ấ ớ ượ ề ố ể ề ệ theo NHNN VN 6 tháng đ u năm 2010 đã đ t 3,6 -3,7 t USD, tăng h n 20% soầ ạ ỷ ơ v i cùng kì 2009 và theo đánh giá c a các chuy n gia thì l ng ki u h i s tăngớ ủ ệ ượ ề ố ẽ m nh vào cu i năm, có th đ t t i m c 6 t USD. Vi c thanh toán giao d chạ ố ể ạ ớ ứ ỷ ệ ị b ng USD trong xã h i cũng khá ph bi n. Tuy nhiên thì th ph n c a ch đenằ ộ ổ ế ị ầ ủ ợ cũng không ph i là cao trên th tr ng ngo i h i do chính m t trái c a đ c đi mả ị ườ ạ ố ặ ủ ặ ể giao d ch trao ngay, ch ng h n các doanh ngh êp nh p kh u th ng ch n l aị ẳ ạ ị ậ ẩ ườ ọ ự cách th ch p b ng chính lô hàng nh p kh u đ vay ngo i t , và vì th ch cóế ấ ằ ậ ẩ ể ạ ệ ế ỉ th th tr ng chính th c mà c th là các ngân hàng đáp ng. Theo c tínhể ị ườ ứ ụ ể ứ ướ chính th c, th tr ng ngo i h i ng m ch chi m 20% ( Nguy n Văn Ti n- Giáoứ ị ườ ạ ố ầ ỉ ế ễ ế trình tài chính qu c t ).ố ế 3. Ch th tham gia th tr ng ngo i h i Vi t Namủ ể ị ườ ạ ố ệ 3.1.Ngân hàng Nhà n c: ướ V i vai trò là c quan qu n lý Nhà n c, NHNN đã t ng b c xây d ng thớ ơ ả ướ ừ ướ ự ị tr ng NTLNH v i mô hình t ch c ho t đ ng đ c hoàn thi n theo h ng phùườ ớ ổ ứ ạ ộ ượ ệ ướ h p v i quá trình đ i m i chính sách t giá, qu n lý ngo i h i và phát tri n c aợ ớ ổ ớ ỉ ả ạ ố ể ủ h th ng NHTM Vi t Nam. Th i gian g n đây, đ c bi t là trong giai đo n 2008ệ ố ệ ờ ầ ặ ệ ạ đ n nay, nh ng bi n đ ng khó l ng c a kinh t và th tr ng tài chính th gi iế ữ ế ộ ườ ủ ế ị ườ ế ớ và trong n c đã nh h ng tiêu c c t i cân b ng cung c u ngo i t trong n c,ướ ả ưở ự ớ ằ ầ ạ ệ ướ NHNN đã thông qua vi c can thi p trên th tr ng ngo i h i đ đi u hành t giáệ ệ ị ườ ạ ố ể ề ỷ linh ho t, th c hi n đ c các m c tiêu c a chính sách t giá, đ ng th i n đ nhạ ự ệ ượ ụ ủ ỷ ồ ờ ổ ị th tr ng ngo i h i. NHNN th ng can thi p vào th tr ng ngo i h i v i haiị ườ ạ ố ườ ệ ị ườ ạ ố ớ t cách:ư -NHNN th c hi n vi c mua bán ngo i t đ cân b ng ho t đ ng c a các kháchự ệ ệ ạ ệ ể ằ ạ ộ ủ hàng c a mình ch y u là các NHTM.ủ ủ ế -Giám sát ho t đ ng c a th tr ng trong khuôn kh quy đ nh c a lu t pháp.ạ ộ ủ ị ườ ổ ị ủ ậ Tuy nhiên, can thi p c a NHNN đ n đ nh th tr ng còn thi u ch đ ng vàệ ủ ể ổ ị ị ườ ế ủ ộ ch m, hi u l c can thi p ch a cao, d n đ n t i m t s th i đi m căng th ngậ ệ ự ệ ư ẫ ế ạ ộ ố ờ ể ẳ cung- c u ngo i t và t giá bi n đ ng m nh còn kéo dài.ầ ạ ệ ỷ ế ộ ạ 3.2. Ngân hàng th ng m i:ươ ạ Trong đi u ki n th tr ng ngo i h i Vi t Nam còn kém phát tri n, cácề ệ ị ườ ạ ố ệ ể NHTM gi vai trò là ch th ch y u trong các giao d ch ngo i t c a n n kinhữ ủ ể ủ ế ị ạ ệ ủ ề t . Th i gian qua, ho t đ ng kinh doanh ngo i t c a các NHTM đã phát tri nế ờ ạ ộ ạ ệ ủ ể khá m nh v quy mô doanh s , đa d ng hóa d ch v , ng d ng công ngh hi nạ ề ố ạ ị ụ ứ ụ ệ ệ đ i… Tuy nhiên ho t đ ng kinh doanh ngo i t c a cá NHTM còn m t s h nạ ạ ộ ạ ệ ủ ộ ố ạ ch căn b n: Giao d ch ngo i t c a các NHTM ch y u là nh m m c đích đápế ả ị ạ ệ ủ ủ ế ằ ụ ng nhu c u ngo i t c a khách hàng, còn mang n ng tính “t cung t c p” ,ứ ầ ạ ệ ủ ặ ự ự ấ giao d ch mang tính kinh doanh ti n t theo s bi n đ ng c a t giá chi m tị ề ệ ự ế ộ ủ ỷ ế ỷ tr ng r t nh ; Các v giao d ch ngo i h i phái sinh hi n đ i ch a phát tri n,ọ ấ ỏ ụ ị ạ ố ệ ạ ư ể tham gia kinh doanh ngo i h i trên th tr ng qu c t h n ch ; Mô hình t ch cạ ố ị ườ ố ế ạ ế ổ ứ ho t đ ng kinh doanh ngo i t c a ngân hàng hi n đ i ch a đ c áp d ng r ngạ ộ ạ ệ ủ ệ ạ ư ượ ụ ộ rãi; ngu n nhân l c kinh doanh ngo i h i ch t l ng cao còn thi u…ồ ự ạ ố ấ ượ ế 3.3. Các doanh nghi p, t ch c kinh t và cá nhân.ệ ổ ứ ế Các doanh nghi p ch y u là các doanh nghi p có ch c năng kinh doanhệ ủ ế ệ ứ xu t nh p kh u. Các doanh nghi p này v a là ch th có nhu c u v ngo i t đấ ậ ẩ ệ ừ ủ ể ầ ề ạ ệ ể thanh toán các h p đ ng th ng m i qu c t , v a là ch th cung ngo i t khiợ ồ ươ ạ ố ế ừ ủ ể ạ ệ có các kho n thu v vi c xu t kh u hàng hóa d ch v ... Trong giao d ch mua bánả ề ệ ấ ẩ ị ụ ị ngo i t v i NHTM, các doanh nghi p s d ng giao d ch giao ngay và giao d chạ ệ ớ ệ ử ụ ị ị kỳ h n là ch y u. Trong đi u ki n th tr ng ti n t th gi i bi n đ ng ph cạ ủ ế ề ệ ị ườ ề ệ ế ớ ế ộ ứ t p khó l ng, r i ro v t giá là r t l n nh ng vi c s d ng các công c giaoạ ườ ủ ề ỷ ấ ớ ư ệ ử ụ ụ d ch ngo i h i hi n đ i: quy n ch n, hoán đ i... đ phòng ng a r i ro c a cácị ạ ố ệ ạ ề ọ ổ ể ừ ủ ủ doanh nghi p còn r t h n ch .ệ ấ ạ ế 4. Các công c giao d ch trên th tr ng ngo i h i Vi t Namụ ị ị ườ ạ ố ệ Đi m n i b t mà chúng ta nh n th y trên th tr ng ngo i h i Vi t Namể ổ ậ ậ ấ ị ườ ạ ố ệ ( và cũng t ng t trên th tr ng ngo i h i Trung Qu c, nh đã ch ra trongươ ự ị ườ ạ ố ố ư ỉ ph n phân tích th tr ng ngo i h i gi a ngân hàng và khách hàng) đó là: công cầ ị ườ ạ ố ữ ụ giao d ch truy n th ng -giao d ch giao ngay- chi m m t t tr ng l n, g n nhị ề ố ị ế ộ ỉ ọ ớ ầ ư tuy t đ i trong t ng giá tr giao d ch c a toàn th tr ng. Các công c giao d chệ ố ổ ị ị ủ ị ườ ụ ị hi n đ i nh quy n ch n, hoán đ i... m i trong giai đo n thí đi m, còn s khaiệ ạ ư ề ọ ổ ớ ạ ể ơ và chi m t tr ng không đáng k .ế ỉ ọ ể 4.1 Giao d ch giao ngayị . Hình th c này hi n là hình th c giao d ch ch y u và ph bi n nh t trên thứ ệ ứ ị ủ ế ổ ế ấ ị tr ng ngo i h i Vi t Nam, k c th tr ng NTLNH l n th tr ng ngo i tườ ạ ố ệ ể ả ị ườ ẫ ị ườ ạ ệ gi a ngân hàng v i khách hàng. Trong thông l qu c t , t tr ng c a giao d chữ ớ ệ ố ế ỉ ọ ủ ị giao ngay th ng chi m 1/3 t ng giá tr giao d ch. các n c th tr ng m i n iườ ế ổ ị ị Ở ướ ị ườ ớ ổ Châu Á, con s này cũng không l n h n 50% ( hình minh h a ). Vi t Nam,ở ố ớ ơ ọ Ở ệ giao d ch giao ngay chi m t tr ng th ng t 90-95%, trong khi các giao d ch pháiị ế ỉ ọ ườ ừ ị sinh giúp phòng ng a r i ro thì l i dao đ ng t 1-5%. Đi u này là m t bi u hi nừ ủ ạ ộ ừ ề ộ ể ệ rõ nét s kém phát tri n c a th tr ng ngo i h i Vi t Nam.ự ể ủ ị ườ ạ ố ệ 4.2. Th tr ng các công c phái sinh.ị ườ ụ Công c phái sinh là m t công c b t ngu n t m t s n ph m g c đã có tụ ộ ụ ắ ồ ừ ộ ả ẩ ố ừ tr c. Các công c phái sinh ngo i h i g m: kỳ h n ti n t , hoán đ i ti n t ,ướ ụ ạ ố ồ ạ ề ệ ổ ề ệ h p đ ng t ng lai ti n t , h p đ ng quy n ch n ti n t .ợ ồ ươ ề ệ ợ ồ ề ọ ề ệ Trong quá trình h i nh p kinh t qu c t , chính sách ngo i h i đóng vai trò r tộ ậ ế ố ế ạ ố ấ quan tr ng, làm sao đ v a tranh th đ c các ngu n v n qu c t , thúc đ y ho tọ ể ừ ủ ượ ồ ố ố ế ẩ ạ đ ng th ng m i, đ u t , du l ch, ki u h i, nh ng l i ph i đ m b o đ c chộ ươ ạ ầ ư ị ề ố ư ạ ả ả ả ượ ủ quy n c a đ ng Vi t Nam, th c hi n đ c m c tiêu c a chính sách ti n t .ề ủ ồ ệ ự ệ ượ ụ ủ ề ệ Trong th i gian qua, chính sách ngo i h i đã có nh ng thay đ i quan tr ng, m tờ ạ ố ữ ổ ọ ộ s quy đ nh đã thông thoáng h n, m ra nhi u nghi p v m i, đ c bi t là cácố ị ơ ở ề ệ ụ ớ ặ ệ nghi p v phái sinh ngo i h i. Tuy v y, th tr ng các công c phái sinh Vi tệ ụ ạ ố ậ ị ườ ụ ở ệ Nam có th nói v n còn s khai, phát tri n khá nghèo nàn.ể ẫ ơ ể -Giao dich ky han: đ c s dung kha phô biên trong cac giao dich trên thi tr ng̣ ̀ ̣ ượ ử ̣ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ườ ngoai hôi. Măc du co s “c i troi” cua quyêt đinh 1452 nh ng giao dich ngoai hôị ́ ̣ ̀ ́ ự ở ́ ̉ ́ ̣ ư ̣ ̣ ́ ky han ch a th c s kh i săc, ty trong doanh sô trong tông doanh sô giao dich̀ ̣ ư ự ự ở ́ ̉ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ngoai hôi con thâp, ch chi m 4-6% doanh s c a giao d ch giao ngay. Các giaọ ́ ̀ ́ ỉ ế ố ủ ị d ch ch y u t p trung vào kì h n ng n, t 7-60 ngày. Đ i t ng giao d ch t pị ủ ế ậ ạ ắ ừ ố ượ ị ậ trung nhi u kh i các ngân hàng n c ngoài. ề ở ố ướ -Giao dich hoan đôi: la ph ng th c giao dich tiên tiên cua thi tr ng ngoai hôi,̣ ́ ̉ ̀ ươ ứ ̣ ́ ̉ ̣ ườ ̣ ́ măc du đa co quy chê t năm 1998 nh ng hâu nh không đ c cac TCTD Viêṭ ̀ ̃ ́ ́ ừ ư ̀ ư ượ ́ ̣ Nam s dung nh la môt ph ng th c giao dich v i muc đich kinh doanh,phongử ̣ ư ̀ ̣ ươ ứ ̣ ớ ̣ ́ ̀ ng a rui ro trên thi tr ng ngoai hôi.ừ ̉ ̣ ườ ̣ ́ -Giao dich quyên chon: T năm 2003, NHNN đa cho phep môt sô NHTM giao dicḥ ̀ ̣ ừ ̃ ́ ̣ ́ ̣ ngoai hôi quyên chon trong hoat đông kinh doanh ngoai hôi.T đo đên nay,trong̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ừ ́ ́ bôi canh thi tr ng tiên tê thê gi i co nhiêu biên đông manh va kho l ng, không it́ ̉ ̣ ườ ̀ ̣ ́ ớ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ườ ́ doanh nghiêp kinh doanh xuât nhâp khâu găp kho khăn do biên đông ty gia. Tuỵ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ́ nhiên,cac doanh nghiêp va ngay ca cac NHTM cung không “măn ma” v i vi c ś ̣ ̀ ̉ ́ ̃ ̣ ̀ ớ ệ ử dung cac công cu bao hiêm rui ro ty gia noi chung va công cu quyên chon noi riêng,̣ ́ ̣ ̉ ̉ ̉ ̉ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ th m chí m t s NHTM m c dù đã tri n khai nghi p v option nh ng không cóậ ở ộ ố ặ ể ệ ụ ư giao d ch. ị - Giao d ch t ng lai: hi n nay, giao d ch t ng lai v n ch a xu t hi n Vi tị ươ ệ ị ươ ẫ ư ấ ệ ở ệ Nam. C s pháp lý cho h p đ ng t ng lai cũng ch a có ( ch a có văn b n nàoơ ở ợ ồ ươ ư ư ả c a c quan nhà n c nh c đ n h p đ ng t ng lai ).ủ ơ ướ ắ ế ợ ồ ươ Nguyên nhân d n đ n s phát tri n nghèo nàn này có th k ra nh sau:ẫ ế ụ ể ể ể ư *M t là, thi u nhu c u th c s t phía khách hàng.ộ ế ầ ự ự ừ Đây là v n đ c t lõi, vì tr c đây t giá USD/VND th ng xuyên n đ nhấ ề ố ướ ỷ ườ ổ ị t i m c tr n so v i giá NHNN công b , khách hàng không quan tâm t i v n đạ ứ ầ ớ ố ớ ấ ề b o hi m r i ro t giá. Tuy nhiên, sang năm 2007 và đ u năm 2008, th tr ngả ể ủ ỷ ầ ị ườ ch ng ki n s bi n đ ng và đ o chi u m nh m VND so v i đ ng Đôla M , tứ ế ự ế ộ ả ề ạ ẽ ớ ồ ỹ ỷ giá USD/VND gi m xu ng giao d ch t i m c sàn. Nguyên nhân là do l ng l nả ố ị ạ ứ ượ ớ ngo i t t các ho t đ ng đ u t tr c ti p, gián ti p n c ngoài, ki u h i đạ ệ ừ ạ ộ ầ ư ự ế ế ướ ề ố ổ vào các NHTM làm xu t hi n d th a ngo i t do m t cân đ i cung c u. Nhi uấ ệ ư ừ ạ ệ ấ ố ầ ề doanh nghi p xu t kh u hi n nay đang ph i đ i m t v i v n đ r i ro t giá,ệ ấ ẩ ệ ả ố ặ ớ ấ ề ủ ỷ đ c bi t là các doanh nghi p xu t kh u trong ngành thu s n, d t may, cà phê…ặ ệ ệ ấ ẩ ỷ ả ệ và các ngành s n xu t, xu t kh u khác. M c dù v y, các doanh nghi p Vi t Namả ấ ấ ẩ ặ ậ ệ ệ v n ch a có thói quen hay nói chính xác h n là ch a quan tâm t i phòng ch ngẫ ư ơ ư ớ ố r i ro đ i v i các ho t đ ng ngo i t c a mình.Hàng năm các doanh nghi p Vi tủ ố ớ ạ ộ ạ ệ ủ ệ ệ Nam đ u ph i vay ngo i t hàng trăm tri u USD ho c EUR đ đ u t vào cácề ả ạ ệ ệ ặ ể ầ ư d án l n, các doanh nghi p này sau khi vay ngo i t th ng bán s ngo i t nàyự ớ ệ ạ ệ ườ ố ạ ệ chuy n sang VND đ ti n hành ho t đ ng đ u t d án, đ n kỳ tr n h ph iể ể ế ạ ộ ầ ư ự ế ả ợ ọ ả mua l i s ngo i t đó b ng VND. Trong th i gian ti n hành ho t đ ng s n xu tạ ố ạ ệ ằ ờ ế ạ ộ ả ấ kinh doanh, rõ ràng s có s bi n đ ng v c lãi su t cho vay và c t giá h iẽ ự ế ộ ề ả ấ ả ỷ ố đoái. N u s d ng công c phái sinh nh hoán đ i lãi su t ho c công c kỳ h nế ử ụ ụ ư ổ ấ ặ ụ ạ hay quy n ch n v ngo i t thì các doanh nghi p s b o hi m đ c r i ro lãiề ọ ề ạ ệ ệ ẽ ả ể ượ ủ su t trong tr ng h p n u lãi su t vay là th n i và khi lãi su t th tr ng đãấ ườ ợ ế ấ ả ổ ấ ị ườ tăng lên ho c b o hi m đ c r i ro t giá khi ngo i t có xu h ng gi m xu ngặ ả ể ượ ủ ỷ ạ ệ ướ ả ố vào th i đi m doanh nghi p bán ngo i t .ờ ể ệ ạ ệ *Hai là, thi u c s pháp lý.ế ơ ở C s pháp lý cho nghi p v phái sinh còn ch a đ c ban hành đ y đ . ơ ở ệ ụ ư ượ ầ ủ VD : Giao d ch hoán đ i xu t hi n khá s m theo quy t đ nh s 430/QĐ-NHNN13ị ổ ấ ệ ớ ế ị ố ngày 24/12/1997 và sau này là quy t đ nh s 893/2001/QĐ-NHNN ngày 17/7/2001.ế ị ố Tuy nhiên đây ch là nh ng giao d ch hoán đ i thu n chi u gi a NHNN vàỉ ữ ị ổ ậ ề ữ NHTM. Nó ch đ c s d ng trong tr ng h p các NHTM d th a ngo i t vàỉ ượ ử ụ ườ ợ ư ừ ạ ệ khan hi m VND.ế Trong vài năm tr l i đây, Ngân hàng Nhà n c (NHNN) đã cho phép cácở ạ ướ NHTM đ c th c hi n nhi u nghi p v m i nh quy n ch n ngo i h i, quy nượ ự ệ ề ệ ụ ớ ư ề ọ ạ ố ề ch n vàng. M c dù v y, các NHTM ch đ c th c hi n quy n ch n gi a ngo iọ ặ ậ ỉ ượ ự ệ ề ọ ữ ạ t và ngo i t , còn quy n ch n gi a ngo i t và VND thì ph i đ c s cho phépệ ạ ệ ề ọ ữ ạ ệ ả ượ ự t phía NHNN. Trên th c t , các doanh nghi p xu t nh p kh u th ng chuy nừ ự ế ệ ấ ậ ẩ ườ ể đ i ngo i t ra VND đ ph c v ho t đ ng đ u t s n xu t trong n c mà h uổ ạ ệ ể ụ ụ ạ ộ ầ ư ả ấ ướ ầ nh không chuy n đ i t ngo i t ra ngo i t . Đây cũng là tr ng i l n đ i v iư ể ổ ừ ạ ệ ạ ệ ở ạ ớ ố ớ các NHTM làm cho doanh s giao d ch quy n ch n r t th p.ố ị ề ọ ấ ấ *Ba là, thi u ki n th c, hi u bi t v công c phái sinh.ế ế ứ ể ế ề ụ S n ph m phái sinh trong phòng ch ng r i ro là m t s n ph m khá m i vàả ẩ ố ủ ộ ả ẩ ớ ph c t p đ i v i th tr ng Vi t Nam. Đòi h i các doanh nghi p cũng nh cácứ ạ ố ớ ị ườ ệ ỏ ệ ư NHTM ph i có h th ng thông tin d báo t giá qu c t nhanh, chính xác, c pả ệ ố ự ỷ ố ế ậ nh t liên t c; ph i có công c đo l ng và c nh báo r i ro t giá, lãi su t; đ iậ ụ ả ụ ườ ả ủ ỷ ấ ộ ngũ các nhà qu n lý, các giao d ch viên chuyên nghi p. Th c t có nhi u NHTMả ị ệ ự ế ề đ c th c hi n nghi p v quy n ch n ngo i h i t lâu nh ng đ n nay v n ch aượ ự ệ ệ ụ ề ọ ạ ố ừ ư ế ẫ ư tri n khai đ c. Đ i v i các doanh nghi p thì vi c hi u bi t các công c pháiể ượ ố ớ ệ ệ ể ế ụ sinh đ phòng ch ng r i ro còn nhi u h n ch .ể ố ủ ề ạ ế 5. Th c tr ng m c a và h i nh p ự ạ ở ử ộ ậ th tr ng ngo i h i Vi t Namị ườ ạ ố ệ . Các NHTM Vi t Nam đã b c đ u tham gia vào ho t đ ng kinh doanh trênệ ướ ầ ạ ộ th tr ng ngo i h i qu c t . M t s NHTM Vi t Nam đã giao d ch ngo i h iị ườ ạ ố ố ế ộ ố ệ ị ạ ố qu c t tr c ti p v i các ngân hàng n c ngoài trên th tr ng ngo i h i toànố ế ự ế ớ ướ ị ườ ạ ố c u. Tuy nhiên, các ho t đ ng giao d ch ngo i h i qu c t c a các NHTM Vi tầ ạ ộ ị ạ ố ố ế ủ ệ Nam v n còn nhi u h n ch , kinh doanh còn s khai, doanh s giao d ch t ngẫ ề ạ ế ơ ố ị ươ đ i th p.ố ấ Vi c cung c p, kinh doanh các d ch v ngo i h i c a các ngân hàng và tệ ấ ị ụ ạ ố ủ ổ ch c tài chính n c ngoài t i Vi t Nam đã đ c m r ng. Tuy nhiên, s thamứ ướ ạ ệ ượ ở ộ ự gia c a các ngân hàng n c ngoài trên th tr ng ngo i h i Vi t Nam còn h nủ ướ ị ườ ạ ố ệ ạ ch , quy mô doanh s , ph m vi ho t đ ng ch y u t p trung vào đáp ng nhuế ố ạ ạ ộ ủ ế ậ ứ c u giao d ch c a các khách hàng.ầ ị ủ III. Đánh giá th c tr ng th tr ng ngo i h i Vi t Nam.ự ạ ị ườ ạ ố ệ Qua phân tích, có th khái quát th c tr ng v th tr ng ngo i h i Vi t Nam nhể ự ạ ề ị ườ ạ ố ệ ư sau: 1. K t quế ả Sau h n 15 năm hình thành và phát tri n, th tr ng ngo i h i Vi t Nam đãơ ể ị ườ ạ ố ệ có đ t đ c m t s k t qu ch y u nh sau:ạ ượ ộ ố ế ả ủ ế ư - Hình thành th tr ng ngo i h i có t ch c v i quy mô, s l ng thành viênị ườ ạ ố ổ ứ ớ ố ượ ngày càng tăng, t ng b c tr thành c u n i cung c u ngo i t c a n n kinh t .ừ ướ ở ầ ố ầ ạ ệ ủ ề ế - T o môi tr ng cho vi c đi u hành, th c thi chính sách ti n t , chính sách t giáạ ườ ệ ề ự ề ệ ỉ và qu n lý ngo i h i, góp ph n n đ nh kinh t vĩ mô.ả ạ ố ầ ổ ị ế - T o đi u ki n cho các NHTM ti n hành ho t đ ng kinh doanh ngo i t , th cạ ề ệ ế ạ ộ ạ ệ ự hi n các ho t đ ng kinh doanh d ch v ngo i h i, đáp ng nhu c u mua bánệ ạ ộ ị ụ ạ ố ứ ầ ngo i t ph c v khách hàng, kinh doanh ngo i h i, phòng ng a r i ro h i đoái.ạ ệ ụ ụ ạ ố ừ ủ ố -B c đ u đáp ng đ c nhu c u v giao d ch ngo i t ph c v cho các ho tướ ầ ứ ượ ầ ề ị ạ ệ ụ ụ ạ đ ng c a n n kinh t , đ c bi t là các ho t đ ng kinh t đ i ngo i, kinh doanhộ ủ ề ế ặ ệ ạ ộ ế ố ạ xu t nh p kh u.ấ ậ ẩ -Mô hình t ch c, công c giao d ch và ph ng ti n kĩ thu t ngày càng đ cổ ứ ụ ị ươ ệ ậ ượ hoàn thi n theo h ng hi n đ i hóa.ệ ướ ệ ạ 2. H n chạ ế Tuy đã đ t đ c m t s k t qu c b n và đã có nh ng b c phát tri nạ ượ ộ ố ế ả ơ ả ữ ướ ể đáng k nh ng th tr ng ngo i h i Vi t Nam m i đang trong giai đo n hìnhể ư ị ườ ạ ố ệ ớ ạ thành, còn khá s khai, th hi n m t s đi m ch y u sau:ơ ể ệ ở ộ ố ể ủ ế - Quy mô nh , thi u linh ho t, ch a ph n ánh đúng cung c u ngo i t c a n nỏ ế ạ ư ả ầ ạ ệ ủ ề kinh t . Giao d ch c a các NHTM trên th tr ng NTLNH ch chi m t tr ngế ị ủ ị ườ ỉ ế ỉ ọ kho ng 25%. Th tr ng m t cân đ i và căng th ng cung c u ngo i t .ả ị ườ ấ ố ẳ ầ ạ ệ -M c đ h i nh p và m c a c a th tr ng còn th p. Sau khi Pháp l nh ngo iứ ộ ộ ậ ở ử ủ ị ườ ấ ệ ạ h i và Ngh đ nh h ng d n đ c ban hành, qui đ nh qu n lý đ i v i giao d chố ị ị ướ ẫ ượ ị ả ố ớ ị ngo i h i qu c t tr nên thông thoáng h n nh ng h th ng văn b n này m iạ ố ố ế ở ơ ư ệ ố ả ớ trong giai đo n hoàn thi n. Bên c nh đó, ho t đ ng kinh doanh ngo i t c a cácạ ệ ạ ạ ộ ạ ệ ủ NHTM Vi t Nam trên th tr ng ngo i h i qu c t và c a các t ch c n cệ ị ườ ạ ố ố ế ủ ổ ứ ướ ngoài trên th tr ng ngo i h i trong n c còn h n ch .ị ườ ạ ố ướ ạ ế - Ch th tham gia còn bó h p tong h th ng ngân hàng th ng m i và ho tủ ể ẹ ệ ố ươ ạ ạ đ ng giao d ch trên th tr ng t p trung vào m t s NHTM Nhà n c và NHTMộ ị ị ườ ậ ộ ố ướ c ph n có quy mô l n.ổ ầ ớ - Ho t đ ng kinh doanh ngo i h i còn kém phát tri n. Giao d ch c a các ch thạ ộ ạ ố ể ị ủ ủ ể tham gia th tr ng, k c các NHTM ch y u là nh m đáp ng nhu c u vị ườ ể ả ủ ế ằ ứ ầ ề ngo i t c a khách hàng, còn mang n ng tính t cung t c p, giao d ch mang tínhạ ệ ủ ặ ự ự ấ ị kinh doanh ti n t theo s bi n đ ng c a t giá còn chi m t tr ng r t nh .ề ệ ự ế ộ ủ ỉ ế ỉ ọ ấ ỏ -Công c giao d ch, ph ng ti n k thu t còn thi u hi n đ i. Các công c giaoụ ị ươ ệ ỹ ậ ế ệ ạ ụ d ch truy n th ng nh giao d ch giao ngay, chi m t tr ng l n, g n nh tuy t đ i.ị ề ố ư ị ế ỉ ọ ớ ầ ư ệ ố Các công c giao d ch hi n đ i nh quy n ch n, hoán đ i m i trong giai đo n thíụ ị ệ ạ ư ề ọ ổ ớ ạ đi m, còn s khai, chi m t tr ng không đáng k .ể ơ ế ỉ ọ ể 3. Nguyên nhân. poiuyTh tr ng ngo i h i Vi t Nam còn nh ng h n ch trên có th tóm l iị ườ ạ ố ệ ữ ạ ế ể ạ do m t s nguyên nhân nh sau:ộ ố ư -Môi tr ng lu t pháp và c ch chính sách còn kém hoàn thi n, b t c p. Các vănườ ậ ơ ế ệ ấ ậ b n h ng d n c th đ i v i ho t đ ng kinh doanh ngo i h i, ho t đ ng trênả ướ ẫ ụ ể ố ớ ạ ộ ạ ố ạ ộ th tr ng liên ngân hàng... còn ch a đ c ban hành đ y đ , ch m b sung, s aị ườ ư ượ ầ ủ ậ ổ ử đ i so v i yêu c u phát tri n c a th tr ng ngo i h i và ho t đ ng kinh doanhổ ớ ầ ể ủ ị ườ ạ ố ạ ộ ngo i t .ạ ệ - Năng l c qu n lý và đi u ti t th tr ng c a NHNN còn h n ch . Ho t đ ngự ả ề ế ị ườ ủ ạ ế ạ ộ qu n lý, đi u ti t, can thi p c a NHNN trên th tr ng ngo i h i còn kém linhả ề ế ệ ủ ị ườ ạ ố ho t và nh y bén, ch a th c hiên t t vai trò là ng i mau bán cu i cùng trên thạ ạ ư ự ố ườ ố ị tr ng nên nhi u khi th tr ng r i vào tình tr ng căng th ng cung c u ngo i t .ườ ề ị ườ ơ ạ ẳ ầ ạ ệ -Quá trình m c a h i nh p th tr ng ngo i h i còn ch m so v i yêu c u phátở ử ộ ậ ị ườ ạ ố ậ ớ ầ tri n th tr ng.ể ị ườ -Năng l c kinh doanh và qu n tr r i ro trong kinh doanh ngo i h i c a NHTMự ả ị ủ ạ ố ủ còn h n ch .ạ ế - Tình tr ng dollar hóa và th tr ng không chính th c gây nh h ng tiêu c cạ ị ườ ứ ả ưở ự đ n s phát tri n lành m nh và n đ nh c a th tr ng ngo i h i Vi t Nam.ế ự ể ạ ổ ị ủ ị ườ ạ ố ệ III. Gi i pháp phát tri n th tr ng ngo i h i Vi t Nam trong b i c nh h iả ể ị ườ ạ ố ệ ố ả ộ nh p.ậ 1. Hoàn thi n môi tr ng pháp lý.ệ ườ * Hoàn thi n chính sách t giáệ ỉ C ch t giá ph i đ c đ i m i theo h ng linh ho t h n, ph n ánh đúngơ ế ỉ ả ượ ổ ớ ướ ạ ơ ả đ n m i quan h cung - c u v ngo i t và c ch t giá ph i có tác đ ng đi uắ ố ệ ầ ề ạ ệ ơ ế ỉ ả ộ ề ch nh cung c u v ngo i t trên th tr ng.ỉ ầ ề ạ ệ ị ườ - Ti p t c m r ng biên đ t giá. Hi n nay, biên đ t giá ± 3% mà NHNN quyế ụ ở ộ ộ ỉ ệ ộ ỉ đ nh v n là quá h p, gây ra tình tr ng khó khăn cho các NHTM trong giao d chị ẫ ẹ ạ ị ngo i t . Các NHTM luôn ph i niêm y t giá bán USD/VND m c k ch tr n vàạ ệ ả ế ở ứ ị ầ dùng nhi u bi n pháp lách tr n nh tính ph phí, dùng đ ng ti n th ba đ quyề ệ ầ ư ụ ồ ề ứ ể đ i t giá USD/VND... Nh ng đi u này làm méo mó th tr ng ngo i t , gây khóổ ỉ ữ ề ị ườ ạ ệ khăn cho các doanh nghi p có nhu c u ngo i t ph i đi vay ngân hàng vì ph iệ ầ ạ ệ ả ở ả ch u nh ng kho n chi phí không rõ ràng.ị ữ ả - Áp d ng c ch t giá th a thu n. Đây là m t b c đi c n thi t đ ti n t i tụ ơ ế ỉ ỏ ậ ộ ướ ầ ế ể ế ớ ự do hóa th tr ng ngo i h i, đ ng th i cũng ti n t i xóa b th tr ng ngo i tị ườ ạ ố ồ ờ ế ớ ỏ ị ườ ạ ệ ch đen. M r ng quy mô doanh s giao d ch, thu hút các ch th tham gia giaoợ ở ộ ố ị ủ ể d ch nh m tăng tính sát th c và ph n ánh cung c u t giá hình thành trên thị ằ ự ả ầ ỉ ị tr ng ngo i t liên ngân hàng.ườ ạ ệ - Gi m b t s g n đ nh c a VND v i USD. Ch đ t giá c a Vi t Nam hi nả ớ ự ắ ị ủ ớ ế ộ ỉ ủ ệ ệ nay neo đ ng Vi t Nam v i USD. Đi u này đã làm cho VND b l thu c nhi uồ ệ ớ ề ị ệ ộ ề vào đ ng dollar và gây ra tâm lí găm gi ngo i t trong dân chúng. Thay vào đó,ồ ữ ạ ệ Vi t Nam có th th c hi n neo t giá v i m t r ti n t , nh nhi u n c trên thệ ể ự ệ ỉ ớ ộ ổ ề ệ ư ề ướ ế gi i đã làm. VD: ớ Nga đã th c hi n “neo” t giá đ ng Rouble vào đ ng USD vàự ệ ỷ ồ ồ Euro v i t ng quan 55/45.ớ ươ Vi t Nam có th neo t giá c a mình thay vì ch v iệ ể ỉ ủ ỉ ớ mình đ ng USD mà theo m t r bao g m USD, JPY, EUR, CNY... D i băng t giáồ ộ ổ ồ ả ỉ đ c tính theo bình quân gia quy n trong r ti n t , ượ ề ổ ề ệ nghĩa là n u nh có nh ngế ư ữ th i đi m t giá đ ng Vi t Nam và USD v t qua biên đ 7% nh ng t giá đ ngờ ể ỷ ồ ệ ượ ộ ư ỷ ồ Vi t Nam và EUR, t giá đ ng Vi t Nam và yên Nh t th p h n 7% thì NHNNệ ỷ ồ ệ ậ ấ ơ v n không can thi p vào t giá đ ng Vi t Nam và USDẫ ệ ỷ ồ ệ . * Hoàn thi n chính sách qu n lý ngo i h i.ệ ả ạ ố Chính sách qu n lý ngo i h i ph i đ c đ i m i theo h ng t do hóa,ả ạ ố ả ượ ổ ớ ướ ự gi m vi c s d ng các bi n pháp hành chính, tăng s d ng các bi n pháp kinh tả ệ ử ụ ệ ử ụ ệ ế gián ti p trong đi u hành chính sách qu n lý ngo i h i, t o quy n ch đ ngế ề ả ạ ố ạ ề ủ ộ trong ho t đ ng kinh doanh ngo i t cho các NHTM. T o s thông su t cácạ ộ ạ ệ ạ ự ố lu ng ngo i t luân chuy n gi a các khu v c trong kinh t , tránh tình tr ng t cồ ạ ệ ể ữ ự ế ạ ắ ngh n, găm gi ngo i t và nh ng b t h p lý v lu ng ngo i t gi a các khuẽ ữ ạ ệ ữ ấ ợ ề ồ ạ ệ ữ v c c a n n kinh t .ự ủ ề ế * Hoàn thi n chính sách qu n lý ho t đ ng kinh doanh ngo i h i.ệ ả ạ ộ ạ ố Quy t đ nh 1452/2004/QĐ-NHNN ban hành đã đ c 6 năm, m t s đi m đã t raế ị ượ ộ ố ể ỏ không còn phù h p v i s phát tri n m nh m c a n n kinh t đ t n c cũngợ ớ ự ể ạ ẽ ủ ề ế ấ ướ nh c a h th ng tài chính Vi t Nam. Trong tình hình m i, c n s a đ i, b sungư ủ ệ ố ệ ớ ầ ử ổ ổ Quy t đ nh 1452/2004/QĐ-NHNN theo h ng:ế ị ướ - Tăng c ng h n n a quy n ch đ ng c a các NHTM trong ho t đ ng kinhườ ơ ữ ề ủ ộ ủ ạ ộ doanh ngo i t . ạ ệ - M r ng, thu hút thêm các t ch c tham gia giao d ch ngo i t trên th tr ngở ộ ổ ứ ị ạ ệ ị ườ ngo i t . ạ ệ - Ban hành các văn b n quy đ nh c th quy ch th c hi n các lo i hình giaoả ị ụ ể ế ự ệ ạ d ch ngo i h i hi n đ i. ị ạ ố ệ ạ 2. Hoàn thi n mô hình và t ch c ho t đ ng c a th tr ng ngo i h iệ ổ ứ ạ ộ ủ ị ườ ạ ố . Ngày 26/3/1999, NHNN ban hành Quy t đ nh s 101/1999/QĐ-NHNN13 vế ị ố ề Qui ch t ch c, ho t đ ng c a th tr ng ngo i t liên ngân hàng. Qua h n 10ế ổ ứ ạ ộ ủ ị ườ ạ ệ ơ năm, th tr ng ngo i h i đã có nh ng b c phát tri n nh t đ nh. Trong đi uị ườ ạ ố ữ ướ ể ấ ị ề ki n h i nh p kinh t , tài chính qu c t ngày càng sâu r ng, nh t là sau khi giaệ ộ ậ ế ố ế ộ ấ nh p T ch c th ng m i th gi i WTO, các quy đ nh này c n đ c s a đ i, bậ ổ ứ ươ ạ ế ớ ị ầ ượ ử ổ ổ sung và hoàn thi n đ ngày càng phù h p v i thông l qu c t : ệ ể ợ ớ ệ ố ế - M r ng và đa d ng hóa thành viên tham gia giao d ch: theo đi u 1 c a Quy tở ộ ạ ị ề ủ ế đ nh, tị h tr ng ngo i t liên ngân hàng do ị ườ ạ ệ NHNN t ch c, giám sát và đi u hànhổ ứ ề nh m hình thành m t th tr ng mua bán ngo i t có t ch c gi a các t ch c tínằ ộ ị ườ ạ ệ ổ ứ ữ ổ ứ d ng là thành viên Th tr ng.ụ ị ườ Nh v y,ư ậ thành viên tham gia th tr ng (ngoàiị ườ NHNN) ch có các t ch c tín d ng. C n m r ng, thu hút thêm các ch th khácỉ ổ ứ ụ ầ ở ộ ủ ể tham gia giao d ch trên th tr ng , đ c bi t là các t ch c tài chính phi ngân hàngị ị ườ ặ ệ ổ ứ nh các công ty b o hi m, các qu đ u t ...ư ả ể ỹ ầ ư - B sung thêm 2 lo i công c giao d ch trên th tr ng là h p đ ng t ng laiổ ạ ụ ị ị ườ ợ ồ ươ (future) và h p đ ng quy n ch n (option). Theo Đi u 8 trong quy t đ nh v lo iợ ồ ề ọ ề ế ị ề ạ hình giao d ch, ị Các t ch c tín d ng là thành viên Th tr ng đ c phép ti n hànhổ ứ ụ ị ườ ượ ế các giao d ch giao ngay (Sị pot), kỳ h n (Forward), hoán đ i (Swap) và các lo i hìnhạ ổ ạ giao d ch khác theo quy đ nh c a Nị ị ủ HNN. Đ đáp ng nhu c u h i nh p qu c t ,ể ứ ầ ộ ậ ố ế vi c b sung thêm hai lo i giao d ch t ng lai (Future) và quy n ch n (Option) làệ ổ ạ ị ươ ề ọ đi u c n thi t, nh m t o c s pháp lý cho ho t đ ng giao d ch các lo i công cề ầ ế ằ ạ ơ ở ạ ộ ị ạ ụ phái sinh này trên th tr ng. ị ườ 3. Nâng cao năng l c c a các ch th tham gia hự ủ ủ ể o tạ đ ng trên th tr ng.ộ ị ườ * Nâng cao năng l c c a NHNN trong vi c t ch c, qu n lý và can thi p trên thự ủ ệ ổ ứ ả ệ ị tr ng NTLNH.ườ - Tăng c ng d tr ngo i t , đ m b o m c d tr c n thi t nh m t o ngu nườ ự ữ ạ ệ ả ả ứ ự ữ ầ ế ằ ạ ồ đ NHNN can thi p b ng các bi n pháp gián ti p, đ m b o s an toàn cho ho tể ệ ằ ệ ế ả ả ự ạ đ ng th tr ng. ộ ị ườ - T p trung qu n lý ngo i t v m t đ u m i là NHNN, t o đi u ki n choậ ả ạ ệ ề ộ ầ ố ạ ề ệ NHNN th c hi n t t ch c năng qu n lý và đi u hành ngo i t c a mình, và cóự ệ ố ứ ả ề ạ ệ ủ đi u ki n tăng l ng d tr ngo i t , nâng cao kh năng can thi p vào thề ệ ượ ự ữ ạ ệ ả ệ ị tr ng khi c n thi t. ườ ầ ế - NHNN c n th c hi n t t vai trò ng i mua bán cu i cùng trên th tr ng, đ mầ ự ệ ố ườ ố ị ườ ả b o mua h t ngu n ngo i t và bán đ cho yêu c u ngo i t h p lý, h n ch tìnhả ế ồ ạ ệ ủ ầ ạ ệ ợ ạ ế tr ng căng th ng, ách t c trên th tr ng.ạ ẳ ắ ị ườ - Yêu c u các t ch c tín d ng ki m soát ch t ch và ch n ch nh ho t đ ng c aầ ổ ứ ụ ể ặ ẽ ấ ỉ ạ ộ ủ các đ i lý, bàn đ i ngo i t b o đ m th c hi n nghiêm túc các quy đ nh hi nạ ổ ạ ệ ả ả ự ệ ị ệ hành v qu n lý ngo i h i.ề ả ạ ố * Nâng cao năng l c kinh doanh và qu n tr r i ro trong kinh doanh ngo i t c aự ả ị ủ ạ ệ ủ các NHTM. - Đa d ng hóa các nghi p v kinh doanh ngo i t thông qua vi c nghiên c u,ạ ệ ụ ạ ệ ệ ứ phát tri n các s n ph m m i, đ c bi t là các công c ngo i h i phái sinh hi nể ả ẩ ớ ặ ệ ụ ạ ố ệ đ i là quy n ch n.ạ ề ọ - Áp d ng h th ng công ngh thông tin hi n đ i trong ho t đ ng kinh doanhụ ệ ố ệ ệ ạ ạ ộ ngo i t .ạ ệ - Đào t o đ i ngũ cán b làm công tác kinh doanh ngo i h i có trình đ chuyênạ ộ ộ ạ ố ộ môn cao, có kh năng d báo, phán đoán th tr ng, làm ch đ c các công cả ự ị ườ ủ ượ ụ giao d ch hi n đ i, đ kh năng t v n cho khách hàng trong vi c s d ng cácị ệ ạ ủ ả ư ấ ệ ử ụ công c phái sinh...ụ * Đa d ng hóa các ch th tham gia giao d ch, kinh doanh trên th tr ng ngo iạ ủ ể ị ị ườ ạ h i.ố - Thu hút các t ch c tài chính phi ngân hàng tham gia ho t đ ng kinh doanh trênổ ứ ạ ộ th tr ng ngo i h i.ị ườ ạ ố - Tăng c ng công tác thông tin v giao d ch ngo i h i cho các doanh nghi p vàườ ề ị ạ ố ệ các đ i t ng có nhu c u s d ng.ố ượ ầ ử ụ - Phát tri n h th ng các công ty môi gi i. Thành l p công ty môi gi i ngo i h iể ệ ố ớ ậ ớ ạ ố đ đóng vai trò c u n i gi a cung và c u ngo i t trên th tr ng ngo i h i.ể ầ ố ữ ầ ạ ệ ị ườ ạ ố Tr c m t, khi h th ng các công ty môi gi i ch a hình thành thì có th cho phépướ ắ ệ ố ớ ư ể m t s NHTM thành l p m t s công ty con v i ch c năng môi gi i ngo i t trênộ ố ậ ộ ố ớ ứ ớ ạ ệ th tr ng ngo i h i Vi t Nam.ị ườ ạ ố ệ 4. Phát tri n đa d ng hóa công c giao d ch ngo i h i hi n đ i.ể ạ ụ ị ạ ố ệ ạ - Xây d ng khung pháp lý cho ho t đ ng kinh doanh các công c ngo i h i pháiự ạ ộ ụ ạ ố sinh c a các NHTM: trong th i gian t i, vi c ban hành quy ch v kinh doanh cácủ ờ ớ ệ ế ề công c ngo i h i phái sinh làm c s pháp lý cho ho t đ ng c p phép, giám sátụ ạ ố ơ ở ạ ộ ấ r i ro và ki m tra, thanh tra c a NHNN đ i v i ho t đ ng kinh doanh các công củ ể ủ ố ớ ạ ộ ụ tài chính phái sinh c a các NHTM.ủ - Đ i m i chính sách qu n lý ngo i h i theo h ng theo h ng t do hóa, t oổ ớ ả ạ ố ướ ướ ự ạ môi tr ng thu n l i cho các công c giao d ch ngo i h i. Đ t o môi tr ngườ ậ ợ ụ ị ạ ố ể ạ ườ thu n l i cho s phát tri n c a các công c giao d ch ngo i h i, chính sách qu nậ ợ ự ể ủ ụ ị ạ ố ả lý ngo i h i ph i đ c đ i m i theo h ng t do hóa, gi m vi c s d ng cácạ ố ả ượ ổ ớ ướ ự ả ệ ử ụ bi n pháp kinh t trong đi u hành chính sách qu n lý ngo i h i, t o quy n chệ ế ề ả ạ ố ạ ề ủ đ ng trong ho t đ ng kinh doanh ngo i t c a các NHTM. ộ ạ ộ ạ ệ ủ