Thanh toán thương mại

Thanh toán trong th ng m i đi n tươ ạ ệ ử (Settlement In E - Commerce) Copyright@B môn QTTN TMĐTộ1 N I DUNG CHÍNHỘ 1. Khái ni m và phân bi t thanh toán đi n t ệ ệ ệ ử v i thanh toán truy n th ngớ ề ố 2. Các h th ng thanh toán đi n tệ ố ệ ử 3. Câu h i, bài tâp th o lu n; Tài li u tham ỏ ả ậ ệ kh oả Copyright@B môn QTTN TMĐTộ2 Khái ni m: ệ Thanh toán đi n t (electronic payment) là ệ ử vi c thanh toán d a trên n n t ng công ngh thông tin, ệ ự ề ả ệ trong đó s d ng máy tính n i m ng đ truy n các thông ử ụ ố ạ ể ề đi p đi n t , ch ng t đi n t giúp cho quá trình thanh ệ ệ ử ứ ừ ệ ử toán nhanh chóng an toàn và hi u qu . Thanh toán đi n ệ ả ệ t là vi c thanh toán qua thông đi p đi n t thay vi c ử ệ ệ ệ ử ệ thanh toán ti n m t.ề ặ Quá trình thanh toán đi n t có s d ng các ph ng ti n đi n t ệ ử ử ụ ươ ệ ệ ử và công ngh thanh toán tài chính (ví d nh mã hoá s th tín ệ ụ ư ố ẻ d ng, séc đi n t , ho c ví đi n t ) gi a ngân hàng, trung gian và ụ ệ ử ặ ệ ử ữ các bên tham gia h p pháp. ợ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ3 Thanh toán đi n tệ ử B n ch tả ấ Đ c đi mặ ể Yêu c uầ … Thanh toán truy n th ngề ố Copyright@B môn QTTN TMĐTộ GV th o lu n trên l p: M c đích đ hi u rõ thanh ả ậ ớ ụ ể ể toán đi n t thông qua vi c ch ra nh ng khác bi t ệ ử ệ ỉ ữ ệ gi a 2 hình th c thanh toán nàyữ ứ 4 2. Các h th ng thanh toán đi n tệ ố ệ ử I. Các lo i th thanh toán tr c tuy nạ ẻ ự ế 1) Th tín d ng (CC)ẻ ụ 2) Th ghi n (DC)ẻ ợ 3) Th tr phí (ChC)ẻ ả 4) Th thông minh (SmC)ẻ 5) Th l u tr giá tr (SvC)ẻ ư ữ ị II. M t s hình th c và công c thanh toán đi n t khácộ ố ứ ụ ệ ử 1) Thanh toán đi n t v i đ n hàng giá tr nhệ ử ớ ơ ị ỏ 2) Séc đi n tệ ử 3) H i phi u đi n tố ế ệ ử 4) Ví ti n s hóaề ố III. Thanh toán đi n t trong TMĐT B2Bệ ử Copyright@B môn QTTN TMĐTộ5 6I. Các lo i th thanh toán tr c tuy nạ ẻ ự ế Th thanh toán đi n t : là th đi n t ch a đ ng các ẻ ệ ử ẻ ệ ử ứ ự thông tin đ c s d ng nh m m c đích thanh toánượ ử ụ ằ ụ Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy n: ạ ẻ ượ ử ụ ự ế Th tín d ngẻ ụ Th tr phíẻ ả Th ghi nẻ ợ Th thông minhẻ Th l u tr giá trẻ ư ữ ị Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 7I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c ạ ẻ ượ ử ụ ự tuy nế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Th tín d ng cung c p m t kho n tín d ng c đ nh cho ẻ ụ ấ ộ ả ụ ố ị ch th đ mua hàng hóa, d ch v ho c rút ti n m t. ủ ẻ ể ị ụ ặ ề ặ Kho n tín d ng đ c đ n v phát hành th gi i h n ph ả ụ ượ ơ ị ẻ ớ ạ ụ thu c vào yêu c u và tài s n th ch p ho c tín ch p c a ộ ầ ả ế ấ ặ ấ ủ ch thủ ẻ Các đ c đi m c a th tín d ng: ặ ể ủ ẻ ụ Đ c tr ng “chi tiêu tr c tr ti n sau”: ch th s tr nh ng ặ ư ướ ả ề ủ ẻ ẽ ả ữ kho n ti n đã thanh toán b ng th tín d ng khi nh n đ c thông ả ề ằ ẻ ụ ậ ượ báo c a ngân hàngủ Ch th không ph i tr b t kỳ m t kho n lãi nào n u vi c tr ủ ẻ ả ả ấ ộ ả ế ệ ả nh ng kho n ti n trên đ c th c hi n đúng th i h n 15 ngày k ữ ả ề ượ ự ệ ờ ạ ể t ngày nh n đ c sao kêừ ậ ượ Các tài kho n ho c tài s n th ch p đ phát hành th tín d ng ả ặ ả ế ấ ể ẻ ụ đ c l p v i vi c chi tiêu. H n m c tín d ng đ c xác đ nh d a ộ ậ ớ ệ ạ ứ ụ ượ ị ự trên tài kho n ho c tài s n th ch p.ả ặ ả ế ấ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 8I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c ạ ẻ ượ ử ụ ự tuy nế 1. Th tín d ng , th tr phí và th ghi n ẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Các đ c đi m c a th tín d ng: ặ ể ủ ẻ ụ N u tài kho n th ch p là ti n m t, ch th s đ c h ng lãi ế ả ế ấ ề ặ ủ ẻ ẽ ượ ưở su t ngân hàng v i kỳ h n ph thu c vào th i h n hi u l c c a ấ ớ ạ ụ ộ ờ ạ ệ ự ủ thẻ Th tín d ng có th chi tiêu b ng t t c các lo i ti nẻ ụ ể ằ ấ ả ạ ề Ch th có th thanh toán toàn b s d phát sinh trong hóa đ n ủ ẻ ể ộ ố ư ơ ho c m t ph n s d trong hóa đ n. Tuy nhiên, ph n s d tr ặ ộ ầ ố ư ơ ầ ố ư ả ch m s ph i ch u lãi su t và c ng d n vào hóa đ n tháng ti p ậ ẽ ả ị ấ ộ ồ ơ ế theo Ng i bán hàng hóa, d ch v s ph i ch u toàn b chi phí cho ườ ị ụ ẽ ả ị ộ vi c thanh toán.ệ Th tín d ng o: ẻ ụ ả Đ c s d ng nh th tín d ng thông th ngượ ử ụ ư ẻ ụ ườ Ch th đ c c p m t s th ng u nhiên cho m i l n giao d ch ủ ẻ ượ ấ ộ ố ẻ ẫ ỗ ầ ị và không có giá tr khi s d ng l i s th nàyị ử ụ ạ ố ẻ Gây khó khăn trong quá trình xác nh n l i thông tin đ t hàngậ ạ ặ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 9I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c ạ ẻ ượ ử ụ ự tuy nế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Th tr phí/mua ch u: ẻ ả ị T ng t nh th tín d ng cho phép ch th chi tiêu và ti n hành ươ ự ư ẻ ụ ủ ẻ ế thanh toán các kho n chi tiêu có đ nh kỳ, th ng vào cu i tháng ả ị ườ ố Th ghi n :ẻ ợ Cho phép ch th chi tiêu d a trên s d tài kho n th hay tài ủ ẻ ự ố ư ả ẻ kho n ti n g i m t i Ngân hàng phát hành th .ả ề ử ở ạ ẻ S d trong tài kho n đ c h ng lãi su t không kỳ h nố ư ả ượ ưở ấ ạ Các công vi c c n th c hi n khi thanh toán th tr c ệ ầ ự ệ ẻ ự tuy n:ế Xác th c: quy t đ nh xem th c a ng i mua còn th i h n s ự ế ị ẻ ủ ườ ờ ạ ử d ng hay không và l ng ti n có th đ c s d ng là bao nhiêu.ụ ượ ề ể ượ ử ụ Thanh toán (settlement): chuy n ti n t tài kho n c a ng i mua ể ề ừ ả ủ ườ đ n tài kho n c a ng i bánế ả ủ ườ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 10 I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c ạ ẻ ượ ử ụ ự tuy nế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 11 I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c ạ ẻ ượ ử ụ ự tuy nế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 12 L u ý: m t gi y phép ch có giá tr trong m t kho ng ư ộ ấ ỉ ị ộ ả th i gian nh t đ nh (th ng là ba ngày), quá th i h n ờ ấ ị ườ ờ ạ đó, gi y phép s không còn giá tr (tr tr ng h p ấ ẽ ị ừ ườ ợ giao d ch đã đ c ti n hành ho c khi gi y phép ị ượ ế ặ ấ đ c c p l i).ượ ấ ạ  Các câu tr l i khi xin c p phépả ờ ấ I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c ạ ẻ ượ ử ụ ự tuy nế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy nạ ẻ ượ ử ụ ự ế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Mua hàng tr c tuy nự ế 1. Khách hàng th c hi n vi c khai ự ệ ệ báo thông tin v th tín d ng ề ẻ ụ trên trang web c a ng i bánủ ườ 2. Sau khi ng i bán nh n đ c ườ ậ ượ thông tin c a khách hàng trên ủ website, ng i bán g i thông ườ ử tin v giao d ch đ n nhà cung ề ị ế c p d ch v thanh toán ấ ị ụ (Payment processing Service - PPS) 3. Nhà cung c p d ch v thanh ấ ị ụ toán g i thông tin đ n trung ử ế tâm x lý d li u thử ữ ệ ẻ 4. Trung tâm x lý d li u th g i ử ữ ệ ẻ ử thông tin đ n ngân hàng phát ế hành thẻ Mua hàng truy n th ngề ố 1. Khách hàng xu t trình th tín ấ ẻ d ng cho nhân viên thu ngân/ ụ bán hàng 2. Nhân viên thu ngân ki m tra ể các thông tin trên th , cà th ẻ ẻ c a khách hàng và truy n các ủ ề thông tin v giao d ch trên ề ị thi t b đ c th POS (Point of ế ị ọ ẻ Sale) 3. Thi t b đ c th g i thông tin ế ị ọ ẻ ử đ n trung tâm x lý d li u ế ử ữ ệ th thông qua k t n i đi n ẻ ế ố ệ tho i (dial up)ạ 4. Trung tâm x lý d li u th g i ử ữ ệ ẻ ử thông tin đ n ngân hàng phát ế hành thẻ 13 Copyright@B môn QTTN TMĐTộ Quy trình mua hàng s d ng thử ụ ẻ I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy nạ ẻ ượ ử ụ ự ế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Mua hàng tr c tuy nự ế 5.Ngân hàng phát hành th s ẻ ẽ kh c t ho c ch p nh n ướ ừ ặ ấ ậ giao d ch và chuy n k t ị ể ế qu /mã s giao d ch h p ả ố ị ợ pháp ng c tr l i cho ượ ở ạ trung tâm x lý d li u thử ữ ệ ẻ 6.Trung tâm x lý d li u th ử ữ ệ ẻ g i k t qu c p phép đ n ử ế ả ấ ế PPS 7.PPS chuy n k t qu c p ể ế ả ấ phép cho ng i bánườ 8.Ng i bán ch p nh n ho c ườ ấ ậ ặ t ch i giao d chừ ố ị Mua hàng truy n th ngề ố 5.Ngân hàng phát hành th s ẻ ẽ kh c t ho c ch p nh n ướ ừ ặ ấ ậ giao d ch và chuy n k t ị ể ế qu /mã s giao d ch h p ả ố ị ợ pháp ng c tr l i cho ượ ở ạ trung tâm x lý d li u thử ữ ệ ẻ 6.Trung tâm x lý d li u th ử ữ ệ ẻ g i k t qu c p phép đ n ử ế ả ấ ế thi t b đ c th POS ế ị ọ ẻ 7.Thi t b đ c th cho ng i ế ị ọ ẻ ườ bán bi t có đ c phép th c ế ượ ự hi n giao d ch hay khôngệ ị 8.Ng i bán thông báo v i ườ ớ ch th v k t qu giao ủ ẻ ề ế ả d chị 14 Copyright@B môn QTTN TMĐTộ Quy trình mua hàng s d ng thử ụ ẻ 15 I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy nạ ẻ ượ ử ụ ự ế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Quy trình giao d ch qua Planet Paymentị Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 16 I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy nạ ẻ ượ ử ụ ự ế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Các r i ro trong thanh toán thủ ẻ R i ro đ i v i ngân hàng phát hành th ủ ố ớ ẻ Ch th s d ng th thanh toán nhi u đi m ch p nh n th ủ ẻ ử ụ ẻ ở ề ể ấ ậ ẻ khác nhau v i m c thanh toán th p h n h n m c thanh toán ớ ứ ấ ơ ạ ứ nh ng có t ng m c thanh toán cao h n h n m c thanh toán cho ư ổ ứ ơ ạ ứ phép Giao th cho ng i khác s d ng t i qu c gia không ph i là n i ẻ ườ ử ụ ạ ố ả ơ ch th c trú ủ ẻ ư Ch th báo cho ngân hàng phát hành th là th đã b m t nh ng ủ ẻ ẻ ẻ ị ấ ư v n th c hi n rút ti n ho c mua hàng tr c khi ngân hàng phát ẫ ự ệ ề ặ ướ hành đ a mã s th đó vào danh sách h y th ư ố ẻ ủ ẻ Th gi m o trùng v i th đang l u hành c a ngân hàng phát ẻ ả ạ ớ ẻ ư ủ hành th ẻ Ch th m t kh năng thanh toán vì nh ng lý do khách quanủ ẻ ấ ả ữ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 17 I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy nạ ẻ ượ ử ụ ự ế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Các r i ro trong thanh toán thủ ẻ R i ro đ i v i ngân hàng thanh toán ủ ố ớ Ngân hàng thanh toán có sai sót trong vi c c p phép ệ ấ Ngân hàng thanh toán không cung c p k p th i thông tin v th ấ ị ờ ề ẻ gi m o và nh ng th không h p l ả ạ ữ ẻ ợ ệ R i ro cho c s ch p nh n thanh toán th ủ ơ ở ấ ậ ẻ C s ch p nh n th không phát hi n đ c hi u l c c a th đã ơ ở ấ ậ ẻ ệ ượ ệ ự ủ ẻ h t h n ế ạ Bán hàng v t h n m c cho phép mà không nh n đ c s đ ng ượ ạ ứ ậ ượ ự ồ ý c a đ n v c p phép ủ ơ ị ấ S a ch a s ti n trên hóa đ n ử ữ ố ề ơ R i ro đ i v i ch th : ủ ố ớ ủ ẻ Đ l mã s bí m t (PIN) đ ng th i làm ể ộ ố ậ ồ ờ m t th mà ch a k p báo cho ngân hàng phát hành th .ấ ẻ ư ị ẻ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 18 I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy nạ ẻ ượ ử ụ ự ế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Các bi n pháp h n ch r i ro trong thanh toán thệ ạ ế ủ ẻ H th ng xác minh đ a ch : h th ng giúp so sánh đ a ch khách hàng ệ ố ị ỉ ệ ố ị ỉ nh p vào trang web và đ a ch c a ch th tín d ng do ngân hàng ậ ị ỉ ủ ủ ẻ ụ phát hành th l uẻ ư Ki m tra th công: nhân viên ti n hành ki m tra thông tin khách hàng ể ủ ế ể khi nghi ng b t c đ n đ t hàng nàoờ ấ ứ ơ ặ Xác minh s th tín d ng: so sánh s th tín d ng và mã s an toàn ố ẻ ụ ố ẻ ụ ố c a th v i các thông tin v ch th do ngân hàng phát hành th l uủ ẻ ớ ề ủ ẻ ẻ ư L u thông tin v khách hàng: so sánh thông tin đ c đi n trên ư ề ượ ề website và thông tin c a nh ng l n mua hàng tr củ ữ ầ ướ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy nạ ẻ ượ ử ụ ự ế 1. Th tín d ng, th tr phí và th ghi nẻ ụ ẻ ả ẻ ợ Trong 3 lo i th trên, thanh toán b ng th tín d ng chi m ạ ẻ ằ ẻ ụ ế kho ng 90% t ng giá tr các giao d ch qua Internet. ả ổ ị ị Ch p nh n thanh toán b ng th tín d ng giúp các doanh ấ ậ ằ ẻ ụ nghi p xây d ng đ c ni m tin v i khách hàng h n, tăng ệ ự ượ ề ớ ơ doanh thu bán hàng do cung c p các gi i pháp thanh toán ấ ả ti n l i và ti t ki m th i gian, chi phí cho doanh nghi p ệ ợ ế ệ ờ ệ trong x lý các nghi p v thanh toánử ệ ụ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ19 I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c ạ ẻ ượ ử ụ ự tuy nế 1. Th thông minhẻ Th thông minh là m t lo i th đi n t đ c g n thêm ẻ ộ ạ ẻ ệ ử ượ ắ b /m ch vi x lý (chip) có th k t h p thêm m t th nh ộ ạ ử ể ế ợ ộ ẻ ớ có kh năng l u tr , xóa ho c thay đ i thông tin trên th . ả ư ữ ặ ổ ẻ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ20 Minh h aọ 22 I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy nạ ẻ ượ ử ụ ự ế 2. Th thông minhẻ Các lo i th thông minh: ạ ẻ Th có kh năng liên k t: là lo i th có g n m nh kim lo i ẻ ả ế ạ ẻ ắ ả ạ nh b ng vàng trên m ch vi x lý. ỏ ằ ạ ử Khi đ a th vào thi t b đ c/ghi th , các thông tin và d li u trên th đ c m nh ư ẻ ế ị ọ ẻ ữ ệ ẻ ượ ả kim lo i trên chuy n t chip sang thi t b đ c/ghi th . ạ ể ừ ế ị ọ ẻ Th có kh năng liên k t có th cài đ t đ c các ch đ : đ c đ c nh ng không ẻ ả ế ể ặ ượ ở ế ộ ọ ượ ư xóa đ c(read-only) ho c đ t tr ng thái có th xóa, thay đ i thông tin d li u ượ ặ ặ ở ạ ể ổ ữ ệ theo nhu c u c a ch th .ầ ủ ủ ẻ Th có kh năng liên k t ph m vi g n: trên m ch vi x ẻ ả ế ở ạ ầ ạ ử lý có g n antenắ Thông tin và d li u đ c truy n t th qua anten đ n anten c a thi t b đ c th . ữ ệ ượ ề ừ ẻ ế ủ ế ị ọ ẻ Th đ c s d ng khi thông tin, d li u trên th c n đ c truy n nhanh trong ẻ ượ ử ụ ữ ệ ẻ ầ ượ ề kho ng cách g n nh thanh toán vé xe buýt, t u, các tr m soát véả ầ ư ầ ạ Th ph i h p/ lai ghép: có hai m ch vi x lý đ c l p đ c ẻ ố ợ ạ ử ộ ậ ượ g n vào thắ ẻ Có th s d ng đ c t t c các thi t b đ c/ghi th khác nhauể ử ụ ượ ở ấ ả ế ị ọ ẻ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 23 I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy nạ ẻ ượ ử ụ ự ế 2. Th thông minhẻ Các ng d ng c a th thông minh trong thanh toán đi n t : ứ ụ ủ ẻ ệ ử S d ng đ mua hàng hóa, d ch v : th đ c s d ng đ chuy n ử ụ ể ị ụ ẻ ượ ử ụ ể ể ti n t tài kho n t i ngân hàng c a ng i s h u th vào chip bên ề ừ ả ạ ủ ườ ở ữ ẻ trong th . Ng i mua hàng s d ng th đ mua hàng t i t t c các ẻ ườ ử ụ ẻ ể ạ ấ ả đi m thanh toán ch p nh n thanh toánể ấ ậ Thanh toán c c phí giao thông công c ng: th ng s d ng lo i th ướ ộ ườ ử ụ ạ ẻ có kh năng liên k t ph m vi g n. Ví d : Octopus Card HongKongả ế ở ạ ầ ụ Xác th c đi n t (E-Identification): th có kh năng l u tr các thông ự ệ ử ẻ ả ư ữ tin v cá nhân nh hình nh, đ c đi m sinh tr c h c, ch ký đi n t , ề ư ả ặ ể ắ ọ ữ ệ ử khóa chung, khóa riêng… do đó đ c s d ng đ nh n d ng, ki m ượ ử ụ ể ậ ạ ể soát truy c p và xác th c. Ví d : Trung Qu c s d ng th thông minh ậ ự ụ ố ử ụ ẻ đ làm ch ng minh th nhân dânể ứ ư Chăm sóc s c kh e c ng đ ng: l u tr các thông tin cá nhân nh ứ ỏ ộ ồ ư ữ ư chi u cao, cân n ng, nhóm máu, ti n s b nh t t, các lo i thu c ề ặ ề ử ệ ậ ạ ố th ng dùng, s th b o hi m y t , các s đi n tho i liên h trong ườ ố ẻ ả ể ế ố ệ ạ ệ tr ng h p kh n c p… ườ ợ ẩ ấ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy nạ ẻ ượ ử ụ ự ế 2. Th thông minhẻ Ví d các lo i th thông minh s d ng trong thanh toán ụ ạ ẻ ử ụ online: Visacash: là m t th tr tr c, dùng trong vi thanh toán. ộ ẻ ả ướ Card g n vi m ch này có th s d ng trong giao d ch thông ắ ạ ể ử ụ ị th ng ho c giao d ch tr c tuy n. Khi thanh toán, ti n mua ườ ặ ị ự ế ề hàng đ c tr vào giá tr ti n còn trên th . Lo i th này ch ượ ừ ị ề ẻ ạ ẻ ỉ s d ng đ c đi m ch p nh n thanh toán có logo ử ụ ượ ở ể ấ ậ Visa Cash k t n i v i máy tínhế ố ớ Visa Buxx: có đ an toàn h n (vì có b nh không l n), có ộ ơ ộ ớ ớ h n m c chi phí và th ng dùng cho nh ng giao d ch giá tr ạ ứ ườ ữ ị ị nh , có th n p ti n t đ ng hàng thángỏ ể ạ ề ự ộ Mondex: là th g n b vi x lí c a Mastercard, t ng t ẻ ắ ộ ử ủ ươ ự Visacash dùng đi m có logo Mondex, có th chuy n ti n t ể ể ể ề ừ tài kho n này sang tài kho n khác, có th l u tài kho n ti n ả ả ể ư ả ề c a 5 lo i ti n khác nhauủ ạ ề Copyright@B môn QTTN TMĐTộ24 25 I. Các lo i th đ c s d ng trong thanh toán tr c tuy nạ ẻ ượ ử ụ ự ế 3. Th l u tr giá trẻ ư ữ ị Th l u tr giá tr : là th có giá tr ti n t dùng đ ẻ ư ữ ị ẻ ị ề ệ ể mua hàng và th ng đ c n p thêm ti n khi c nườ ượ ạ ề ầ Các lo i th l u tr giá tr :ạ ẻ ư ữ ị Th mua hàng s d ng v i m t m c đích: th mua ẻ ử ụ ớ ộ ụ ẻ hàng t i siêu th , th đi n tho i, th Internet…ạ ị ẻ ệ ạ ẻ Th mua hàng s d ng nhi u m c đích: dùng đ mua ẻ ử ụ ề ụ ể hàng, rút ti n m t, thanh toán ti n đi n tho i, đi n, ề ặ ề ệ ạ ệ n c…ướ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 26 II. Các hình th c thanh toán đi n t khácứ ệ ử 1.Thanh toán đi n t đ i v i nh ng đ n hàng có giá tr th pệ ử ố ớ ữ ơ ị ấ Đ c s d ng v i nh ng đ n hàng có giá tr th p th ng ượ ử ụ ớ ữ ơ ị ấ ườ d i 10 USDướ M t s doanh nghi p cung c p d ch v : BitPass ộ ố ệ ấ ị ụ (bitpass.com); Paystone (paystone.com); PayLoadz (payloadz.com); Peppercoin (peppercoin.com) Khách hàng khi mua hàng có th đ t tài kho n tr tr c ể ặ ả ả ướ t i các nhà cung c p d ch v trên ho c chuy n ti n đ n ạ ấ ị ụ ặ ể ề ế tài kho n c a nhà cung c p d ch v b ng th tín d ng, ả ủ ấ ị ụ ằ ẻ ụ th ghi n , chuy n kho n đi n t …ẻ ợ ể ả ệ ử Nhà cung c p d ch v thanh toán không thanh toán ti n ấ ị ụ ề cho ng i bán theo t ng giao d ch mà t p h p l i đ gi m ườ ừ ị ậ ợ ạ ể ả chi phí cho m i giao d chỗ ị Copyright@B môn QTTN TMĐTộ II. Các hình th c thanh toán đi n t khácứ ệ ử 2. Ví ti n s hóa (ví ti n đi n t )ề ố ề ệ ử Khách hàng online mua nhi u hàng hóa t các website khác ề ừ nhau, đ đ n gi n hóa vi c (nh p thông tin th tín d ng, ể ơ ả ệ ậ ẻ ụ thông tin cá nhân, ghi hóa đ n ho c g i hàng…) có th s ơ ặ ử ể ử d ng ph n m m ví đi n t . Tuy nhiên, v i m i ng i bán ụ ầ ề ệ ử ớ ỗ ườ khác nhau thì khách hàng c n l p m t tài kho n ví đi n t ầ ậ ộ ả ệ ử khác nhau. Visa, Mastercard, Yahoo, AOL, Microsoft có cung c p ví đi n ấ ệ t ử Ví ti n s hóa có ch c năng nh m t ví ti n truy n th ng ề ố ứ ư ộ ề ề ố nh m l u gi th tín d ng, ti n đi n t , ch ng minh th nhân ằ ư ữ ẻ ụ ề ệ ử ứ ư dân, thông tin v đ a ch , và cung c p các thông tin này vào ề ị ỉ ấ các m u khai thông tin trong quy trình thanh toán t i các ẫ ạ trang web th ng m i đi n t .ươ ạ ệ ử Copyright@B môn QTTN TMĐTộ27 II. Các hình th c thanh toán đi n t khácứ ệ ử 2. Ví ti n s hóa (ví ti n đi n t )ề ố ề ệ ử T i các trang web ch p nh n s d ng ví ti n s hóa ạ ấ ậ ử ụ ề ố trong thanh toán, ng i mua sau khi đ t mua hàng ch ườ ặ ỉ c n kích vào ví ti n s hóa, nh p tên và m t kh u c a ầ ề ố ậ ậ ẩ ủ mình là hoàn t t giao d ch.ấ ị Ví ti n s hóa t đ ng nh p các thông tin c n thi t vào ề ố ự ộ ậ ầ ế các m u trong quy trình mua hàng nh đ a ch giao hàng, ẫ ư ị ỉ s th tín d ng…ố ẻ ụ Ví ti n s hóa là m t ph n m m đ c cài đ t trong máy ề ố ộ ầ ề ượ ặ c a khách hàng đ l u gi các thông tin c a khách hàng. ủ ể ư ữ ủ Khách hàng ch s d ng đ c d ch v này t i các c s ỉ ử ụ ượ ị ụ ạ ơ ở ch p nh n ví ti n s hóa t ng thích v i ph n m m cài ấ ậ ề ố ươ ớ ầ ề đ t trong máy c a khách hàng.ặ ủ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ28 II. Các hình th c thanh toán đi n t khácứ ệ ử 2. Ví ti n s hóa (ví ti n đi n t )ề ố ề ệ ử Cách s d ng ví ti n s hóa:ử ụ ề ố Khách hàng (s d ng ví ti n đi n t ) mua hàng onlineử ụ ề ệ ử Ph n đăng ký ví ti n t o ra m t c p khóa (PKI), khóa công khai ầ ề ạ ộ ặ mã hóa ví đi n t c a khách hàngệ ử ủ Các b c ti p theo t ng t nh quy trình t o ch ký s ướ ế ươ ự ư ạ ữ ố (tham kh o Quy trình t o ch ký s )ả ạ ữ ố Copyright@B môn QTTN TMĐTộ29 30 II. Các hình th c thanh toán đi n t khácứ ệ ử 3. Séc đi n tệ ử Séc đi n t là m t phiên b n đi n t có giá tr pháp lý ệ ử ộ ả ệ ử ị đ i di n cho m t t m séc gi yạ ệ ộ ấ ấ Séc đi n t đ c s d ng trong TMĐT B2C (ph bi n ệ ử ượ ử ụ ổ ế ở M ) và B2B.ỹ Các thông tin cung c p trên séc đi n t : ấ ệ ử S tài kho n c a ng i mua hàngố ả ủ ườ 9 ký t đ phân bi t ngân hàng cu i t m sécự ể ệ ở ố ấ Lo i tài kho n ngân hàng: cá nhân, doanh nghi p…ạ ả ệ Tên ch tài kho nủ ả S ti n thanh toánố ề Ng i bán th ng s d ng trung gian cung c p d ch v ườ ườ ử ụ ấ ị ụ thanh toán séc đi n t và s d ng ph n m m thanh ệ ử ử ụ ầ ề toán séc đi n t c a trung gian nàyệ ử ủ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ Minh h a séc đi n tọ ệ ử Copyright@B môn QTTN TMĐTộ31 32 Quy trình thanh toán séc đi n t c a Authorize.Netệ ử ủ Tài kho n ngân ả hàng c a ng i bánủ ườ Ng i bánườ Ng i muaườ Ngân hàng c a ng i muaủ ườ Ngân hàng c a ủ Authorize.net Trung tâm thanh toán bù tr t đ ngừ ự ộ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 33 II. Các hình th c thanh toán đi n t khácứ ệ ử 3. Séc đi n tệ ử Quy trình thanh toán séc đi n t c a Authorize.Net:ệ ử ủ 1. Ng i bán nh n đ c t m séc vi t tay ho c séc đi n t đã đ c xác ườ ậ ượ ấ ế ặ ệ ử ượ th c t ng i mua yêu c u ngân hàng c a ng i mua thanh toán ti n ự ừ ườ ầ ủ ườ ề mua hàng 2. Ng i bán truy n các thông tin v giao d ch đ n máy ch th c hi n ườ ề ề ị ế ủ ự ệ thanh toán c a Authorize.Net. Authorize.Net ki m tra giao d ch và đ a ủ ể ị ư ra quy t đ nh ch p nh n hay t ch i th c hi n giao d chế ị ấ ậ ừ ố ự ệ ị 3. N u ch p nh n giao d ch Authorize.net chuy n thông tin giao d ch đ n ế ấ ậ ị ể ị ế ngân hàng c a mìnhủ 4. Ngân hàng c a Authorize.net chuy n thông tin giao d ch đ n ngân ủ ể ị ế hàng c a ng i mua thông qua trung tâm thanh toán bù tr t đ ngủ ườ ừ ự ộ 5. Ngân hàng c a ng i mua th c hi n thanh toán ngân hàng c a ủ ườ ự ệ ủ Authorize.net thông qua trung tâm thanh toán bù tr t đ ngừ ự ộ 6. Ngân hàng c a Authorize.net g i thông tin đ n máy ch th c hi n ủ ử ế ủ ự ệ thanh toán c a Authorize.Netủ 7. Máy ch th c hi n l nh chuy n ti n vào tài kho n c a ng i bánủ ự ệ ệ ể ề ả ủ ườ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 34 II. Các hình th c thanh toán đi n t khácứ ệ ử 3. Séc đi n tệ ử L i ích khi áp d ng thanh toán b ng séc đi n ợ ụ ằ ệ tử Ng i bán c t gi m đ c chi phí qu n lýườ ắ ả ượ ả Ng i bán nh n đ c ti n t ng i mua nhanh ườ ậ ượ ề ừ ườ h n, an toàn h n và không m t th i gian x lý ơ ơ ấ ờ ử gi y tấ ờ C i ti n hi u qu quy trình chuy n ti n đ i v i c ả ế ệ ả ể ề ố ớ ả ng i bán và t ch c tài chínhườ ổ ứ C t gi m th i gian thanh toán ti n c a khách ắ ả ờ ề ủ hàng Cung c p thông tin chi ti t v vi c mua hàng trên ấ ế ề ệ tài kho n c a ng i muaả ủ ườ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 35 II. Các hình th c thanh toán đi n t khácứ ệ ử 3. H th ng xu t trình và thanh toán h i phi u đi n tệ ố ấ ố ế ệ ử H i phi u là ch ng ch có giá do ng i ký phát l p, yêu c u ố ế ứ ỉ ườ ậ ầ ng i b ký phát thanh toán không đi u ki n m t s ti n xác ườ ị ề ệ ộ ố ề đ nh khi có yêu c u ho c vào m t th i gian nh t đ nh trong ị ầ ặ ộ ờ ấ ị t ng lai cho ng i th h ngươ ườ ụ ưở H i phi u đi n t s d ng trong TMĐT B2C và B2Bố ế ệ ử ử ụ Quy trình thanh toán b ng h i phi u đi n tằ ố ế ệ ử Khách hàng Ng i l p ườ ậh i phi u ố ế Nhà cung c p d ch v thanh toán ấ ị ụ c a ng i l p h i phi u ủ ườ ậ ố ếT ch c tài chính c a khách hàngổ ứ ủ (1) (2) (3) (4) Ng i l p h i phi u yêu c u nhà ườ ậ ố ế ầ cung c p d ch v thanh toán ghi ấ ị ụ n vào tài kho n c a ng i muaợ ả ủ ườ (5) Th c hi n thanh toán ự ệ ghi n vào tài kho n c a khách hàng, ợ ả ủ ghi có vào tài kho n c a ng i l p h i phi uả ủ ườ ậ ố ế Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 36 II. Các hình th c thanh toán đi n t khácứ ệ ử 3. H th ng xu t trình và thanh toán h i phi u đi n tệ ố ấ ố ế ệ ử Quy trình thanh toán b ng h i phi u đi n t :ằ ố ế ệ ử 1. Khách hàng lên các trang web c a nhà cung c p d ch v thanh ủ ấ ị ụ toán h i phi u ho c trang web c a ng i l p h i phi u xem ố ế ặ ủ ườ ậ ố ế thông tin 2. Khách hàng l y các thông tin v h i phi u khách hàng ph i thanh ấ ề ố ế ả toán v máy tính c a mìnhề ủ 3. Khách hàng ki m tra các thông tin và th c hi n xác th c vi c ể ự ệ ự ệ thanh toán v i ng i l p h i phi uớ ườ ậ ố ế 4. Ng i l p h i phi u yêu c u nhà cung c p d ch v thanh toán ườ ậ ố ế ầ ấ ị ụ c a mình ghi n vào tài kho n c a khách hàngủ ợ ả ủ 5. Nhà cung c p d ch v thanh toán h i phi u yêu c u ngân hàng ấ ị ụ ố ế ầ c a khách hàng ghi n vào tài kho n c a khách hàng và chuy n ủ ợ ả ủ ể ti n đ ngân hàng c a ng i l p h i phi u ghi có vào tài kho n ề ể ủ ườ ậ ố ế ả c a ng i l p h i phi uủ ườ ậ ố ế Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 37 B môn QTTN TMĐTộ 38 III.Thanh toán đi n t ệ ử trong TMĐT B2B 1. Xu t trình và thanh toán hóa đ n doanh nghi pấ ơ ệ (EIPP –Enterprise Invoice Presentment and Payment ) Tr c ti p ng i bánự ế ườ : Gi i pháp này liên k t m t ng i bán v i nhi u ả ế ộ ườ ớ ề ng i mua v vi c xu t trình hóa đ n. Ng i mua truy c p vào website ườ ề ệ ấ ơ ườ ậ c a ng i bán r i đăng nh p ch ng trình EIPP c a ng i bán. Ng i ủ ườ ồ ậ ươ ủ ườ ườ bán kh i t o hóa đ n trong h th ng và thông báo cho ng i mua ở ạ ơ ệ ố ườ t ng ng r ng h đã s n sàng đ xem xét. Ng i mua truy c p và ươ ứ ằ ọ ẵ ể ườ ậ website ng i bán đ xem xét và phân tích hóa đ n. Ng i mua có th ườ ể ơ ườ ể cho phép thanh toán hoá đ n ho c ti n hành th ng l ng. Trên c s ơ ặ ế ươ ượ ơ ở các quy t c đã quy đ nh tr c, th ng l ng có th đ c ch p nh n, ắ ị ướ ươ ượ ể ượ ấ ậ t ch i ho c xem xét l i m t cách t đ ng. Khi vi c thanh toán đã đ c ừ ố ặ ạ ộ ự ộ ệ ượ cho phép và th c hi n, t ch c tài chính c a ng i bán s x lý giao ự ệ ổ ứ ủ ườ ẽ ử d ch thanh toán.ị Mô hình này đ c dùng m t cách đi n hình khi có quan h đã ượ ộ ể ệ đ c thi t l p t tr c gi a ng i mua và ng i bán. N u m t ng i ượ ế ậ ừ ướ ữ ườ ườ ế ộ ườ bán phát hành nhi u hóa đ n ho c hóa đ n có giá tr cao, thì sau đó có ề ơ ặ ơ ị th nh n đ c kho n th ng đáng k khi th c hi n EIPP. Chính vì lý ể ậ ượ ả ưở ể ự ệ do này mà mô hình này th ng đ c các công ty ho t đ ng trong lĩnh ườ ượ ạ ộ v c s n xu t, vi n thông, ngành ph c v công c ng, chăm sóc s c ự ả ấ ễ ụ ụ ộ ứ kh e, ngành d ch v tài chính áp d ng ỏ ị ụ ụ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 39 III. Thanh toán đi n t ệ ử trong TMĐT B2B 1. Xu t trình và thanh toán hóa đ n doanh nghi pấ ơ ệ (EIPP –Enterprise Invoice Presentment and Payment ) Tr c ti p ng i muaự ế ườ : Trong mô hình này, có m t ng i mua trong ộ ườ khi nhi u ng i bán. Ng i bán đăng nh p vào h th ng EIPP c a ề ườ ườ ậ ệ ố ủ ng i mua website c a ng i mua. Ng i bán g i hóa đ n t i EIPP ườ ở ủ ườ ườ ử ơ ớ c a ng i mua, s d ng đ nh d ng c a ng i mua. Khi m t hóa đ n ủ ườ ử ụ ị ạ ủ ườ ộ ơ đ c g i, ng i mua s đ c thông báo. Ng i mua xem xét và phân ượ ử ườ ẽ ượ ườ tích hóa đ n trên h th ng. Ng i mua thông báo m i b t đ ng đ n ơ ệ ố ườ ọ ấ ồ ế ng i bán t ng ng. Trên c s các quy t c đã đ c quy đ nh t ườ ươ ứ ơ ở ắ ượ ị ừ tr c, tranh lu n có th đ c ch p nh n, t ch i ho c xem xét l i m t ướ ậ ể ượ ấ ậ ừ ố ặ ạ ộ cách t đ ng. M t khi hóa đ n đ c ch p nh n, ng i mua s cho ự ộ ộ ơ ượ ấ ậ ườ ẽ phép thanh toán và t ch c tài chính c a ng i mua ti n hành x lý ổ ứ ủ ườ ế ử giao d ch.ị Đây là mô hình đang phát tri n, d a trên v trí chi ph i c a ng i ể ự ị ố ủ ườ mua trong các giao d ch B2B. Nó đ c s d ng khi ng i mua th c ị ượ ử ụ ườ ự hi n kh i l ng l n hóa đ n. Các công ty nh Wal-Mart đang ti n ệ ố ượ ớ ơ ư ế hành thi t l p EIPPs tr c ti p ng i mua.ế ậ ự ế ườ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 40 III. Thanh toán đi n t ệ ử trong TMĐT B2B 1. Xu t trình và thanh toán hóa đ n doanh nghi pấ ơ ệ Ng i cung c p d ch v :ườ ấ ị ụ Đây là mô hình nhi u ng i bán - ề ườ nhi u ng i mua, trong đó ng i cung c p d ch v đóng vai trò là ề ườ ườ ấ ị ụ trung gian thu gom và t p h p hóa đ n t nhi u ng i bán và ậ ợ ơ ừ ề ườ thanh toán t nhi u ng i mua khác nhau. Ng i cung c p d ch ừ ề ườ ườ ấ ị v là bên th ba không ch cung c p d ch v EIPP mà còn các ụ ứ ỉ ấ ị ụ d ch v tài chính khác (ví d nh b o hi m, gi các b n giao kèo). ị ụ ụ ư ả ể ữ ả Trong mô hình này, ng i bán và ng i mua đăng ký v i h th ng ườ ườ ớ ệ ố EIPP c a ng i cung c p d ch v . ng i bán thi t l p và chuy n ủ ườ ấ ị ụ ườ ế ậ ể thông tin hóa đ n cho h th ng EIPP. Ng i cung c p d ch v ơ ệ ố ườ ấ ị ụ thông báo cho t ch c ng i mua t ng ng là hóa đ n đã s n ổ ứ ườ ươ ứ ơ ẵ sàng. Ng i mua xem xét l i và phân tích hóa đ n. Th ng l ng ườ ạ ơ ươ ượ có th đ c th c hi n thông qua ng i cung c p d ch v EIPP. ể ượ ự ệ ườ ấ ị ụ Trên c s các quy t c đã đ c đ nh tr c, tranh lu n có th đ c ơ ở ắ ượ ị ướ ậ ể ượ ch p nh n, t ch i ho c xem xét l i m t cách t đ ng. Khi ng i ấ ậ ừ ố ặ ạ ộ ự ộ ươ mua cho phép thanh toán hóa đ n, ng i cung c p d ch v ti n ơ ườ ấ ị ụ ế hành vi c thanh toán. Vi c thanh toán có th đ c th c hi n ho c ệ ệ ể ượ ự ệ ặ b i t ch c ngân hàng c a ng i mua ho c b i t ch c ngân ở ổ ứ ủ ườ ặ ở ổ ứ hàng c a ng i bán.ủ ườ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 41 III. Thanh toán đi n t ệ ử trong TMĐT B2B 2. Th mua s m (p-card)ẻ ắ ) Th mua s m (p-card)ẻ ắ là th thanh toán v i m c đích đ c bi t ẻ ớ ụ ặ ệ đ c c p cho nhân viên công ty. Chúng đ c s d ng đ thanh ượ ấ ượ ử ụ ể toán nh ng nguyên li u và d ch v phi chi n l c (nh đ dùng ữ ệ ị ụ ế ượ ư ồ văn phòng, n i th t văn phòng, máy tính, d ch v s a ch a và ộ ấ ị ụ ử ữ b o trì, d ch v đ a tin và d ch v lao đ ng t m th i) t i m t ả ị ụ ư ị ụ ộ ạ ờ ớ ộ m c gi i h n (th ng t 1000 đ n 2000 đô la). Nh ng mua s m ứ ớ ạ ườ ừ ế ữ ắ này th ng chi m đa s các cu c thanh toán c a công ty nh ng ườ ế ố ộ ủ ư chi m t l ph n trăm r t nh s ti n mà công ty ph i b ra. ế ỷ ệ ầ ấ ỏ ố ề ả ỏ Th mua s m ho t đ ng t ng t nh các th n p ti n khác và ẻ ắ ạ ộ ươ ự ư ẻ ạ ề đ c s d ng trong c mua s m tr c tuy n và ngo i tuy n. S ượ ử ụ ả ắ ự ế ạ ế ự khác bi t ch y u gi a th tín d ng và th mua s m là th mua ệ ủ ế ữ ẻ ụ ẻ ắ ẻ s m là tài kho n không tu n hoàn, nghĩa là c n ph i thanh toán ắ ả ầ ầ ả đ y đ vào m i tháng, th ng là trong vòng 5 ngày cu i th i h n ầ ủ ỗ ườ ố ờ ạ h i phi u ố ế Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 42 III. Thanh toán đi n t ệ ử trong TMĐT B2B 3. D ch v chuy n ti n đi n tị ụ ể ề ệ ử D ch v chuy n ti n đi n tị ụ ể ề ệ ử: Trong các hình th c thanh toán ứ B2B, d ch v chuy n ti n đi n t là hình th c th hai ị ụ ể ề ệ ử ứ ứ trên ph ng di n t n su t s d ng, sau ACH. D ch v chuy n ti n ươ ệ ầ ấ ử ụ ị ụ ể ề đi n t là m t h th ng chuy n ti n đ c phát tri n và duy trì b i ệ ử ộ ệ ố ể ề ượ ể ở H th ng d tr Liên bang M . Hình th c này đ c s d ng đi n ệ ố ự ữ ỹ ứ ượ ử ụ ể hình trong các d ch thanh toán l n, n i mà th i gian là y u t thi t ị ớ ơ ờ ế ố ế y u. Th c hi n giao d ch nhà đ t, mua ch ng khoán và thanh ế ự ệ ị ấ ứ toán các kho n vay là các ví d v d ch v chuy n ti n đi n t ả ụ ề ị ụ ể ề ệ ử th ng hay đ c s d ng. Khi d ch v chuy n ti n đi n t đ c ườ ượ ử ụ ị ụ ể ề ệ ử ượ s d ng, m t Ngân hàng d tr Liên bang đ c ch đ nh s ghi ử ụ ộ ự ữ ượ ỉ ị ẽ n cho tài kho n ngân hàng c a ng i mua và g i l nh chuy n ợ ả ủ ườ ử ệ ể ti n t i Ngân hàng d tr Liên bang c a ng i bán và sau đó ghi ề ớ ự ữ ủ ườ có cho tài kho n c a ng i bán. T t c thanh toán nh d ch v ả ủ ườ ấ ả ờ ị ụ chuy n ti n đi n t đ c th c hi n ngay l p t c và không th ể ề ệ ử ượ ự ệ ậ ứ ể h y b đ c.ủ ỏ ượ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 3. Câu h i, bài tâp th o lu n; Tài ỏ ả ậ li u tham kh oệ ả Câu h iỏ Tài li u tham kh oệ ả GT, Bài gi ng TMĐT căn b nả ả Efraim Turban, David King, Jae K. Lee and Dennis Viehland, “Electronic Commerce: A Managerial Perspective”, Publisher: Prentice Hall, 2006; Copyright@B môn QTTN TMĐTộ43 Presenter: Title: E-commerce Faculty, VUC Copyright@B môn QTTN TMĐTộ44