Thanh toán quốc tế - Phần II: Các công cụ thanh toán quốc tế - Chương 4: Hối phiếu và kỳ phiếu

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH MÔN THANH TOÁN QUỐC TẾ GV: TS. NGUYỄN NAM HÀ Email: namhadhcn@yahoo.com.vn * * PHẦN II CÁC CÔNG CỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ CHƯƠNG 4 HỐI PHIẾU & KỲ PHIẾU * * I – HỐI PHIẾU (Bill of Exchange) 1. Khái niệm hối phiếu: (Điều 4 Luật Các công cụ chuyển nhượng năm 2005) Hối phiếu đòi nợ: là giấy tờ có giá do người ký phát lập, yêu cầu người bị ký phát thanh toán không điều kiện một số tiền xác định khi có yêu cầu hoặc vào một thời điểm nhất định trong tương lai cho người thụ hưởng. * * Người ký phát: là người lập và ký phát hành hối phiếu Người bị ký phát: là người có nghĩa vụ thanh toán số tiền ghi trên hối phiếu đòi nợ. * * 2. Đặc điểm của hối phiếu Cơ sở của hối phiếu là giao dịch hợp đồng Hối phiếu là một tài sản tài chính, tồn tại dưới hai hình thức: chứng từ truyền thống và chứng từ điện tử. Hối phiếu là một công cụ trong thanh toán quốc tế, do người ký phát lập nhằm yêu cầu người bị ký phát thực hiện nghĩa vụ dân sự. Người ký phát ủy thác cho ngân hàng thu tiền. * * 3. Phân loại hối phiếu Hối phiếu trả tiền ngay: là loại hối phiếu quy định người bị ký phát phải trả tiền ngay khi hối phiếu được xuất trình (thường là vào ngày hôm sau). Hối phiếu kỳ hạn (hối phiếu chậm trả): là loại hối phiếu quy định người bị ký phát phải trả tiền khi đến hạn thanh toán ghi trên hối phiếu (thường là 30, 60, 90 ngày sau khi xuất trình hối phiếu). * * Hối phiếu trơn: việc trả tiền chỉ dựa vào hối phiếu, không dựa vào các chứng từ kèm theo. Trong thanh toán quốc tế, loại hối phiếu này dùng để thu tiền cước phí vận tải, bảo hiểm, hoa hồng của thương nhân nhập khẩu. Hối phiếu kèm chứng từ: việc trả tiền không chỉ dựa vào hối phiếu mà còn dựa vào các chứng từ gởi kèm theo. * * Hối phiếu thương mại: do người bán ký phát đòi tiền người mua sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ quy định trong hợp đồng thương mại. Hối phiếu ngân hàng: do ngân hàng phát hành ra lệnh cho ngân hàng đại lý trả một số tiền nhất định cho người thụ hưởng chỉ định trên hối phiếu. * * 4. Hình thức hối phiếu HỐI PHIẾU Số: 14/11/38 Hà Nội, ngày 12 tháng 07 năm 2006 Số tiền: 100.000,00 USD Ngay sau khi nhận được bản thứ nhất của hối phiếu này (bản thứ hai có cùng nội dung và ngày tháng không trả tiền) trả theo lệnh của Ngân hàng ngoại thương Việt Nam số tiền là một trăm ngàn Đô-la Mỹ chẵn. Gửi: Cty Vitoria HongKong Cty XNK Sông Đà HN (đã ký) * * 5. Yêu cầu về nội dung hối phiếu Tiêu đề: Hối phiếu phải có tiêu đề để tránh nhầm lẫn với các công cụ khác, nếu không ghi hối phiếu sẽ vô hiệu. Lệnh đòi tiền: Hối phiếu là một lệnh đòi tiền vô điều kiện. Người trả tiền không thể đặt điều kiện cho việc trả tiền. Một số tiền nhất định: trên hối phiếu phải ghi một số tiền nhất định bằng số và bằng chữ rõ ràng, dễ nhận biết và không cần phải có một phép tính nào. * * Địa điểm trả tiền: trên hối phiếu phải ghi rõ địa điểm trả tiền là nơi thực hiện hợp đồng hoặc nơi cư trú của người bị ký phát. Thời hạn trả tiền: có hai loại thời hạn là trả tiền ngay và trả tiền sau. Cách ghi thời hạn hối phiếu trả tiền ngay: “Ngay sau khi nhận được bản thứ … của hối phiếu này…” * * Cách ghi thời hạn hối phiếu trả chậm: “X ngày sau khi nhận được bản thứ … của hối phiếu này…” Ngày ký phát: ngày ký phát có ý nghĩa là ngày phát sinh quyền đòi tiền của người ký phát đối với người bị ký phát, là căn cứ để xác định thời hạn trả tiền. Địa điểm ký phát: có ý nghĩa để xác định Luật điều chỉnh. Nếu hối phiếu ký phát tại Việt Nam thì được điều chỉnh bởi pháp luật Việt Nam. * * 6. Lưu thông hối phiếu Thế chấp: người ký phát có thể thế chấp hối phiếu tại ngân hàng để vay tiền. Chuyển nhượng: người ký phát có thể chuyển nhượng hối phiếu cho người khác. Chiết khấu: người ký phát có thể chiết khấu hối phiếu tại ngân hàng để nhận tiền trước khi hối phiếu đến hạn trả tiền. Trường hợp hối phiếu đã được chuyển nhượng nhưng người nhận chuyển nhượng không thu được tiền hối phiếu, thì người ký phát có nghĩa vụ trả tiền. * * Ký hậu hối phiếu: Là việc người thụ hưởng hối phiếu ghi trên mặt sau của hối phiếu hoặc lập một chứng từ riêng đồng ý chuyển quyền hưởng số tiền trên hối phiếu cho người thứ ba. Ký hậu là hình thức chuyển nhượng hối phiếu Ký hậu hối phiếu không được kèm theo điều kiện Ký hậu hối phiếu phải bao gồm toàn bộ số tiền ghi trên hối phiếu. * * Phân loại ký hậu Ký hậu để trắng: không chỉ đích danh người thụ hưởng. Ai nắm giữ hối phiếu sẽ là người thụ hưởng. Ký hậu đích danh: chỉ định rõ tên người thụ hưởng hối phiếu. * * MÔ HÌNH THANH TOÁN HỐI PHIẾU NGÂN HÀNG NGƯỜI KÝ PHÁT NGÂN HÀNG NGƯỜI BỊ KÝ PHÁT NGƯỜI KÝ PHÁT NGƯỜI BỊ KÝ PHÁT * * II - KỲ PHIẾU (Promissory Note) 1. Khái niệm Kỳ phiếu hay hối phiếu nhận nợ là cam kết của người lập phiếu sẽ trả một số tiền nhất định cho người thụ hưởng quy định trên kỳ phiếu hoặc theo lệnh của người này để trả cho người thứ ba. * * 2. Đặc điểm của kỳ phiếu Là tài sản tài chính; Kỳ phiếu phát hành phải có bảo lãnh của người thứ ba; Là công cụ tài chính do con nợ phát hành nội dung hứa trả tiền vô điều kiện cho chủ nợ một số tiền nhất định; Thời hạn thanh toán của kỳ phiếu phải được xác định và ghi rõ trên kỳ phiếu. * * KỲ PHIẾU Số: 11/14/38 Hà Nội, ngày 12/02/2008 Số tiền: 100.000,00 USD Trả theo lệnh Công ty Victoria Hongkong LTD số tiền một trăm ngàn Đô-la Mỹ chẵn ngay sau khi kỳ phiếu này xuất trình. Gửi: Công ty Công ty Victoria TCT Sông Đà HN (đã ký) * * 4. Kỳ phiếu vô hiệu: Kỳ phiếu sẽ vô hiệu nếu thiếu một trong các nội dung sau: Cam kết trả vô điều kiện một số tiền nhất định Thời hạn trả tiền Tên, địa chỉ, chữ ký của người lập kỳ phiếu Tên, địa chỉ của người thụ hưởng * * CÂU HỎI ÔN TẬP Hối phiếu là gì? Đặc điểm của hối phiếu? Các loại hối phiếu? Phân biệt hối phiếu thương mại và hối phiếu ngân hàng? Kỳ phiếu là gì? Đặc điểm của kỳ phiếu?