Tài chính ngân hàng - Chương 3: Quản trị vốn lưu động

Chương 3: QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG NỘI DUNG: 3.1 Tổng quan về quản trị VLĐ 3.2 Quản trị tiền mặt và chứng khoán thanh khoản cao 3.3 Quản trị khoản phải thu và tồn kho Bài tập chương 3 (Tự đọc chương 4 – Sách QTTCCB – Trang 98 - 133)â 3.1 TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG KHÁI NIỆM VỀ VỐN LƯU ĐỘNG. Vốn lưu động là nguồn vốn đầu tư vào các loại tài sản lưu động của doanh nghiệp. Vốn lưu động được chia thành: Vốn lưu động thường xuyên (VLĐTX): Là nguồn vốn có nhu cầu thường xuyên (NVL…) Là nguồn vốn nhu cầu tối thiểu cho SX-KD Vốn lưu động thay đổi (VLĐTĐ): Là nguồn vốn nhu cầu tăng thêm ở các thời điểm khác nhau trong năm. 2. THÀNH PHẦN CỦA VỐN LƯU ĐỘNG Tài sản lưu động bao gồm: Tiền mặt Khoản phải thu Tồn kho ( dự trữ ) Nợ ngắn hạn bao gồm: Khoản phải trả Vay ngắn hạn Phiếu thanh toán TSLĐ net = TSLĐ – NNH TSLĐ = TSLĐ net + NNH 3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VỐN LƯU ĐỘNG Lượng doanh thu của DN. Yếu tố này xác định lượng và chất của VLĐ DT thay đổi sẽ ảnh hưởng tới nhu cầu VLĐTX Đặc tính SX – KD theo mùa của DN. Các DN đều phải đối phó với nhu cầu VLĐ theo mùa cho hoạt động SX – KD và dịch vụ của họ. Biến động nhu cầu VLĐ theo mùa sẽ ảnh hưởng tới nhu cầu VLĐTĐ. Thay đổi công nghệ . Công nghệ thay đổi trong quá trình SX sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu VLĐ của DN Thí dụ: Nếu máy mới có năng suất cao hơn thì nhu cầu dự trữ thường xuyên sẽ bị thay đổi. Sự thay đổi công nghệ sẽ ảnh hưởng tới nhu cầu VLĐTX. Chính sách kinh tế của DN. Sự thay đổi chính sách của một công ty sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu VLĐ. Thí dụ: nếu CSTD của công ty thay đổi từ 30 ngày  40 ngày thì các khoản phải thu sẽ tăng lên. CSKT thay đổi anh hưởng cả VLĐTX và VLĐTĐ Lưu ý: Việc thay đổi vốn lưu động không nhất thiết làm thay đổi vốn lưu động thuần (TSLĐnet) . Thí dụ 1: Việc thu hồi tiền mặt từ khách hàng sẽ làm tăng khoản mục tiền mặt (TM) và làm giảm khoản mục các khoản phải thu Kết quả: TSLĐnet giữ nguyên không đổi. Thí dụ 2: Dùng TM để mua NVL dự trữ khoản mục TM sẽ giảm và khoản mục tồn kho sẽ tăng TSLĐnet giữ nguyên không đổi. NHU CẦU VỐN LƯU ĐỘNG PHỤ THUỘC VÀO:  Quy mô của DN: Các DNVVN cần nhiều VLĐ hơn các DN lớn.  Hoat động SX-KD của DN: Nhu cầu VLĐ sẽ tăng nếu lượng dự trữ cần nhiều.  Nguồn tín dụng sẵn có: Một DN có sẵn nguồn tín dụng, nó sẽ cần ít VLĐ hơn.  Lượng NVL và vật tư mua dự trữ.  VLĐ trong SX.  Sản phẩm hoàn thiện.  Khoản phải thu của DN 5. CHU KỲ LUÂN CHUYỂN VỐN LƯU ĐỘNG (TIỀN MẶT). TSLĐnet = TSLĐ – Nợ Ngắn hạn  QĐ 27/2007/QĐ_BTC, điều 27, quy định về an toàn vốn của các DN, TSLĐnet>0. MÔ HÌNH LUÂN CHUYỂN VỐN LƯU ĐỘNG. a) Chu kỳ luân chuyển VLĐ = là khoảng thời gian tính từ khi DN mua NVL cho đến khi thu được tiền mặt từ các khoản phải thu như bán thành phẩm hoặc thực hiện các dịch vụ của công ty. Thời gian tồn kho Thời gianThu KPThu Thời gian Thanh toán KPTrả Chu kỳ luân chuyển vốn Mua Thanh toán Bán sản Thu tiền NVL tiền NVL phẩm mặt b) Công thức tính chu kỳ luân chuyển VLĐ (chu kỳ lưu chuyển tiền mặtt): CVLĐ = (TTK + TKPThu) – TKPTrả Trong đó: Thời gian tồn kho (TTK) = là thời gian bình quân để NVL được SX thành thành phẩm và sau đó được bán đi. Thời gian tồn kho được tính bằng công thức: 365* 365/ A TK A TK TK COGS G COGS GT  GTK = giá trị tồn kho bình quân COGSA = Giá vốn hàng bán (năm) Thời gian thu khoản phải thu (TKPThu) = Là thời gian trung bình để thu hồi các khoản phải thu Tiền mặt. Thời gian thu khoản phải thu được gọi là kỳ thu tiền bình quân ( DSO ) và được tính bằng công thức: 365* 365/ AA DT KPThu DT KPTDSO  KPThu = Khoản phải thu DTA = Doanh thu năm Thời gian thanh toán các khoản phải trả (TKPTrả) = Là thời gian trung bình từ khi mua NVL và thuê lao động cho đến khi thanh toán tiền lương và hoá đơn mua NVL. 365* 365/ AA KPTra COGS KPTra COGS KPTraT  KPTrả = Khoản phải trả COGS = Giá vốn hàng bán Thí dụ: Tính chu kỳ luân chuyển vốn của một công ty biết các số liệu sau: ( ĐVT = ngàn USĐ )  Doanh thu = 3635 Tồn kho = 390 (TK0) 420(TK1)  COGS = 3257 KPThu = 403 432 Phải trả = 249 272 ngayC ngayT ngayDSO ngay COGS GT VLD PTra A TK TK 1,582,299,414,45 2.29365* 3257 2/)272249( 9,41365* 3635 2/)432403( 4,45365* 3257 2/)420390(365*     MỐI QUAN HỆ GIỮA TÀI TRỢ VỐN DÀI HẠN VÀ VỐN NGẮN HẠN. Kinh doanh cần có vốn. Vốn được đầu tư vào đất đai, MMTB, hàng dự trữ, các khoản phải thu và các loại tài sản khác mang lại lợi ích cho công ty. Các loại tài sản này không phải được mua cùng một lúc mà nó được tích lũy dần cùng với sự phát triển của DN theo thời gian. Tổng chi phí của các loại tài sản này được gọi là Tổng Vốn Nhu cầu. Hình 3.2 Moái quan heä giöõa nhu caàu taøi trôï ngaén haïn vaø daøi haïn A1 A B C Vay NH Vay NH Dö voán Thôøi gian NCV Dö voán TSCÑ+VLÑTX=TTDH Nhu caàu VLÑ Nhu cầu VLĐ (vốn ngắn hạn) biến động theo đường cong màu đỏ. Các đường thẳng A1, A, B, C là các mức tài trợ dài hạn cho VLĐ theo mùa. Ở mức C: Công ty sẽ phải thường xuyên đi vay ngắn hạn  chính sách đầu tư chặt chẽ. Ơ mức A hay A1: Công ty luôn đủ và có dư vốn cho SX- KD, nhưng phải trả lãi cao, HQ sử dụng vốn thấp Chính sách đầu tư thoáng. Ơ mức B: Có khi thiếu vốn (vay ngắn hạn) có khi dư vốn (đầu tư ngắn hạn) Chính sách đầu tư trung dung. 3.2 QUAÛN TRÒ TIEÀN MAËT VAØ CAÙC LOAÏI CHÖÙNG KHOAÙN THANH KHOAÛN CAO MOÂ HÌNH QUAÛN LYÙ TIEÀN MAËT:  Moâ hình quaûn lyù tieàn maët theo quan ñieåm toàn kho PHULUC\PL-C3.ppt - PL-3.1  Moâ hình quaûn lyù tieàn maët cuûa MILLER - ORR PHULUC\PL-C3.ppt - PL – 3.2 QUAÛN TRÒ ÑAÀU TÖ VAØO CHÖÙNG KHOAÙN NGAÉN HAÏN. 1) Lyù do ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn ngaén haïn:  Duøng ñeå thay theá tieàn maët döôùi hình thöùc taøi saûn töông ñöông tieàn maët.  Ñaàu tö taïm thôøi. 2) Moät soá ruûi ro khi ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn ngaén haïn: Ruûi ro veà maát khaû naêng thanh toaùn cuaû coâng ty phaùt haønh chöùng khoaùn Ruûi ro ñoät ngoät Ruûi ro veà laõi suaát Ruûi ro veà laïm phaùt Ruûi ro thanh khoaûn Thu nhaäp cuaû chöùng khoaùn 3) Caùc loaïi chöùng khoaùn ngaén haïn:  Traùi phieáu kho baïc nhaø nöôùc: ñaây laø loaïi traùi phieáu voâ danh.  Chaáp thuaän ngaân haøng: laø moät hoái phieáu (leänh chi traû) nhaän tieàn ôû moät ngaân haøng. Coù thôøi haïn töø 30-180 ngaøy.  Chöùng chæ tieàn göûi coù theå chuyeån nhöôïng (CD): laø moät giaáy chaáp nhaän tieàn ñöôïc göûi taïi moät ngaân haøng trong moät thôøi gian coá ñònh. Coù thôøi gian ñaùo haïn töø 1 ñeán 18 thaùng.  Thöông phieáu: laø moät phieáu heïn thanh toaùn khoâng coù baûo ñaûm ñöôïc moät toå chöùc kinh doanh baùn nhaèm taêng voán hoaït ñoäng. Coù thôøi haïn töø 3 ñeán 270 ngaøy.  Chaáp thuaän mua laïi: laø nhöõng hôïp ñoàng baùn chöùng khoaùn cuûa ngöôøi vay cho ngöôøi cho vay. 3.3 QUAÛN TRÒ KHOAÛN PHAÛI THU VAØ TOÀN KHO 1. QUAÛN TRÒ KHOAÛN PHAÛI THU Khoaûn phaûi thu laø caùc khoaûn tieàn phaùt sinh khi DN aùp duïng phöông thöùc baùn haøng theo phöông thöùc tínduïng. Coâng thöùc tính khoaûn phaûi thu: KPThu = (Doanh thu tín duïng/ngaøy) x (Kyø thu tieàn bq) Kyø thu tieàn bình quaân ñöôïc tính: 365* DT KPTDSO  Thí duï: Giaû söû raèng coâng ty ñieän töû Tieán Ñaït döï ñònh baùn 2000 ñaàu DVD vôùi giaù 2.5 tr. Ñ/ chieác trong naêm tôùi. Cho raèng taát caû haøng ñöôïc baùn theo phöông thöùc tín duïng vôùi chính saùch tín duïng “2/10, net 30” . Döï kieán, 15% khaùch haøng seõ traû tieàn trong voøng 10 ngaøy vaø ñöôïc nhaän chieát khaáu, 85% khaùch haøng coøn laïi seõ traû tieàn trong thôøi haïn 30 ngaøy. Haõy tính khoaûn phaûi thu cuaû coâng ty Tieán Ñaït ? Giaûi: Khoaûi phaûi thu cuûa coâng ty Tieán Ñaït ñöôïc tính nhö sau: Tính kyø thu tieàn bình quaân cuûa coâng ty : DSO = 0.15 x(10 ng) + 0.85 (30 ng ) = 27 ngaøy Doanh thu seõ laø: DT = 2000 chieác * 2,5 tr.Ñ/chieác = 5000 tr.Ñ Khoaûn phaûi thu seõ laø: (5000/365)* 27 = 369.86 tr.Ñ PHAÂN TÍCH THAY ÑOÅI CHÍNH SAÙCH TÍN DUÏNG. Tình huoáng nghieân cöùu: Coâng ty Toaøn Thònh Phaùt thöïc hieän phaân tích thay ñoåi chính saùch tín duïng töø "1/10, net 30" sang "2/10, net 40". Doanh thu haøng naêm cuaû coâng ty laø 4000 tr.ÑVN. Döôùi chính saùch tín duïng hieän thôøi, 50% khaùch haøng thanh toaùn trong 10 ngaøy ñaàu (ñöôïc höôûng chieát khaáu), 40% khaùch haøng thanh toaùn trong voøng 30 ngaøy vaø 10% khaùch haøng coøn laïi thanh toaùn trong 40 ngaøy. Chi phí saûn xuaát chieám 70% doanh thu, trong ñoù chi phí ñaàu tö cho caùc khoaûn phaûi thu laø 20%. Coâng ty chi 50 tr.Ñ haøng naêm ñeå phaân tích tín duïng vaø thu nôï khoù ñoøi. 2.5% doanh thu maát khoâng theå thu hoài ñöôïc. Coâng ty tin raèng , döôùi chính saùch tín duïng môùi doanh thu seõ taêng theâm 1300 tr.Ñ/naêm naâng toång soá doanh thu leân 5300 tr.Ñ. Coâng ty cho raèng, döôùi chính saùch tín duïng môùi 60% khaùch haøng seõ thanh toaùn nôï trong 10 ngaøy ñaàu vaø nhaän 2% chieát khaáu, 20% khaùch haøng seõ thanh toaùn nôï trong voøng 40 ngaøy vaø 20% khaùch haøng coøn laïi seõ thanh toaùn trong voøng 50 ngaøy. Döôùi chính saùch tín duïng môùi, nôï khoù ñoøi laø 6% doanh thu, chi phí phaân tích tín duïng laø 20 tr.Ñ. Thueá suaát thueá thu nhaäp cuûa coâng ty laø 28%. Hoûi coâng ty Toaøn Thònh Phaùt coù neân thay ñoåi chính saùch tín duïng ? Laáy moät naêm coù 365 ngaøy. Khoaûn muïc tính CSTD cuõ CSTD môùi 1. Kyø thu tieàn bình quaân DSO = 10*50%+30*40%+40*10%= 21 24 2. Toång chieát khaáu thöïc hieän: CK= 1%*4000*50% = 20 63.6 3. Chi phí cho khoaûn phaûi thu CPKPT= 21*(4000/365)*70%*20%= 32.22 48.79 4. Chi phí saûn xuaát ( 70% DT) CPSX = 70%*4000 = 2800 3710 5. Nôï khoù ñoøi 2,5% * 4000 = 100 318 Baûng tính caùc khoaûn muïc döôùi hai chính saùch tín duïng: Baûng tính laõi roøng döôùi hai chính saùch tín duïng: Khoaûn muïc tính CSTD cu' CSTD môùi Doanh thu 4000 5300 - Chieát khaáu baùn haøng 20 63.6 Doanh thu thuaàn 3980 5236.4 - Chi phí saûn xuaát 2800 3710 Laõi goäp 1180 1526.4 - Chi phí cho khoaûn phaûi thu 32.22 48.79 - Chi phí phaân tích tín duïng 50 20 - Chi phí nôï khoù ñoøi 100 318 Lôïi nhuaän trö ôùc thueâ' 997.78 1139.61 - Thueá thu nhaäp (28%) 279.38 319.09 Laõi roøng 718.40 820.52 LR = 820.52 – 718.40 = 102.12 tr.ÑVN Thay ñoåi CSTD 2. QUAÛN TRÒ TOÀN KHO. Quaûn trò toàn kho nhaèm traû lôøi caùc caâu hoûi sau:  Löôïng haøng caàn ñaët laø bao nhieâu ñôn vò vaøo thôøi ñieåm caàn?  Thôøi ñieåm naøo thì baét ñaàu ñaët haøng ?  Loaïi haøng naøo ñöôïc chuù yù?  Coù theå thay ñoåi chi phí toàn kho hay khoâng ? Chi phí toàn kho bao goàm:  Chi phí löu kho  Chi phí ñaët haøng  Chi phí khaùc. a) Chi phí löu kho: laø chi phí coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng löu kho, chi phí boác xeáp haøng vaøo kho, chi phí hao huït maát maùt, chi phí baûo quaûn haøng hoaù vaø khaáu hao thieát bò kho. Tính chi phí löu kho: Giaû söû raèng doanh nghieäp baùn ñöôïc S ñôn vò haøng hoaù/naêm, vaø soá laàn ñaët haøng trong moät naêm laø N laàn. Nhö vaäy löôïng haøng ñaët moät laàn seõ laø S/N vaø löôïng toàn kho trung bình seõ laø S/(2N). Neáu goïi: C = Tyû leä chi phí löu kho / naêm TCC (Total carrying cost) = Toång chi phí löu kho p = ñôn giaù haøng löu kho A = Giaù trò toàn kho trung bình Ta coù : TCC = C * p * A b) Chi phí ñaët haøng: laø chi phí cho vieäc ñaët moät loâ haøng môùi. Chi phí naøy bao goàm chi phí quaûn lyù, giao dòch vaø vaän chuyeån haøng hoaù. Chi phí naøy thöôøng coá ñònh cho moät loâ haøng ñaët cho duø loâ haøng lôùn hay nhoû. Neáu goïi: F: chi phí coá ñònh cho moät laàn ñaët haøng N: Soálaàn ñaët haøng trong naêm TOC ( total ordering cost ): Toång chi phí ñaët haøng.    A SFTOC *2 * c) Chi phí khaùc: laø chi phí thaønh laäp kho, traû löông ngoaøi giôø. Phöông trình toång quaùt tính toång chi phí toàn kho seõ laø: TIC = TCC + TOC = (C*p *Q/2) + F* (S/Q)  min MOÂ HÌNH TOÀN KHO TOÁI ÖU – EOQ (Economic Ordering Quantity) . Phöông phaùp EOQ laø phöông phaùp tính löôïng ñaët haøng toái öu ñeå coù toång chi phí toàn kho laø nhoû nhaát. Löôïng haøng ñaët toái öu ñöôïc tính baèng coâng thöùc: pC SFEOQ * **2 Trong ñoù: F : Chi phí coá ñònh cho moät laàn ñaët haøng S : Löôïng haøng baùn haøng naêm C : Phí löu kho, ñöôïc tính baèng % so vôùi giaù trò haøng löu kho TB p : Giaù thaønh moät ñôn vò haøng löu kho Thí duï: Coâng ty X kyù hôïp ñoàng cung öùng maët haøng "AÙo sô mi" cho coânh ty Y. Caùc soá lieäu ñöôïc cho nhö sau: S = 26000 aùo sô mi/naêm C = 25% giaù trò haøng löu kho p = 50000 Ñ/1 aùo F = 1 tr.Ñ/loâ haøng Coâng ty X khoâng tröïc tieáp saûn xuaát maø ñaët haøng töø moät coâng ty khaùc. Haõy tính loâ haøng toái öu cho moät laàn ñaët vaø toång chi phí toàn kho ? Giaûi: Chuùng ta seõ tính löôïng haøng toái öu cho moät laàn ñaët nhö sau: AÙp duïng coâng thöùc tính loâ haøng toái öu ta coù: Soá laàn ñaët haøng trong naêm seõ laø: 26000/2040 = 13 laàn/naêm Toång chi phí toàn kho seõlaø: 2040 50000*25.0 26000*1000000*2 EOQ Dtr TOCTCCTIC .5.25 2040 2600 *1000000 2 2040 *50000*25.0   Ñieåm taùi ñaët haøng: töï xem.