Tài chính doanh nghiệp - Chương 1: Tổng quan về thị trường tài chính và các định chế tài chính

[ ] Chương 1 Tổng quan về Thị trường Tài chính và các Định chế Tài chính [ ] Tổng quan về thị trường tài chính Các thị trường tài chính Chứng khoán được giao dịch trên thị trường Nguyên tắc định giá tài sản tài chính Thị trường hiệu quả Quản lý thị trường tài chính Tổng quan về các định chế tài chính Vai trò của các định chế trên thị trường tài chính So sánh các nhóm định chế tài chính Cấu trúc chương 2 [ ] Là thị trường giao dịch các tài sản tài chính Hỗ trợ quá trình huy động quỹ tiền (funds) và đầu tư cho các chủ thể kinh tế khác nhau Chủ thể cung cấp quỹ được gọi là chủ thể dư thừa (surplus unit) Chủ thể tham gia thị trường để huy động quỹ được gọi là chủ thể thiếu vốn (deficit unit) Hệ thống tài chính được hình thành xoay quanh thị trường và các định chế tài chính. Tổng quan về thị trường tài chính 3 [ ] Thị trường tiền tệ và thị trường vốn Thị trường tiền tệ (money market) có thời hạn tài sản ngắn hơn một năm Thị trường vốn (capital market) có thời hạn tài sản dài hơn một năm Thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp Thị trường sơ cấp là nơi giao dịch lần đầu các tài sản tài chính Thị trường thứ cấp là nơi mua đi bán lại các tài sản tài chính Thị trường vốn nợ, vốn chủ sở hữu và phái sinh Thị trường tập trung và thị trường OTC Các thị trường tài chính 4 [ ] Tại thị trường tiền tệ: Là các chứng khoán nợ có thời hạn từ một năm trở xuống Đặc trưng Có tính lỏng cao Ít rủi ro Lợi suất kỳ vọng thấp Các tài sản tài chính 5 [ ] Tại thị trường vốn Là những chứng khoán có thời hạn dài hơn một năm Chứng khoán nợ (Trái phiếu, thế chấp) Chứng khoán vốn chủ sở hữu (cổ phiếu) Các chứng khoán thị trường vốn có rủi ro và lợi suất kỳ vọng cao hơn thị trường tiền tệ Thị trường vốn chủ sở hữu là thị trường đặc biệt phù hợp với các nhà đầu tư cá nhân. Các tài sản tài chính (cont’d) 6 [ ] Là những tài sản tài chính đem lại cho người nắm giữ quyền sở hữu đối với một phần tài sản của người phát hành. Cổ phiếu Chứng khoán vốn chủ sở hữu 7 [ ] Là những tài sản tài chính đem lại một khoản sinh lợi cố định dưới dạng một lãi suất đã được cam kết từ trước, với độ rủi ro tương đối thấp. Trái phiếu Công cụ vay thế chấp Công cụ thu nhập cố định 8 [ ] Chứng khoán phái sinh Là những hợp đồng tài chính có giá trị phụ thuộc vào giá trị của tài sản cơ sở Đầu cơ bằng tài sản phái sinh Quản trị rủi ro bằng tài sản phái sinh Các tài sản tài chính (cont’d) 9 [ ] Nguyên tắc chung: Chiết khấu dòng tiền dựa trên giá trị thời gian Định giá của thị trường: Do những phương pháp định giá khác nhau nên tài sản tài chính sẽ được định giá khác nhau Tác động của thị trường tới giá cả: Vì các nhà đầu tư không chắc chắn về khả năng định giá của mình nên có thể gây nên hiện tượng đám đông. Định giá tài sản tài chính 10 [ ] Thị trường được coi là hiệu quả nếu giá cả phản ánh đúng thực tế Tuy nhiên, vẫn có những khác biệt khiến nhà đầu tư lựa chọn các chứng khoán khác nhau: Rủi ro Tính thanh khoản Tình trạng thuế Thị trường hiệu quả 11 [ ] Tác động của thông tin bất đối xứng Hiện tượng lựa chọn đối nghịch Hiện tượng rủi ro đạo đức Cách thức xử lý thông tin bất đối xứng Công bố thông tin Dịch vụ xử lý và bán thông tin Vấn đề người ăn theo Sử dụng trung gian Thị trường hiệu quả (cont’d) 12 [ ] Một trong những khu vực bị quản lý chặt chẽ nhất trong nền kinh tế: Do sự không hoàn hảo của thị trường Do độ nhạy cảm cao với rủi ro Do tác động tiêu cực mang tính hệ thống Quản lý thị trường tài chính 13 [ ] Khi thị trường là hoàn hảo: Thông tin về bất kỳ chứng khoán nào ở cả thị trường sơ cấp và thứ cấp đều được cung cấp miễn phí và liên tục cho các nhà đầu tư Thông tin về các nhà đầu tư có dự định mua/bán chứng khoán cũng được cung cấp miễn phí Chứng khoán có thể chia tách vô điều kiện Trên thực tế, các thị trường tài chính không hoàn hảo Các định chế tài chính ra đời có thể giải quyết những vấn đề do sự không hoàn hảo của thị trường gây ra. Vai trò của các định chế tài chính 14 [ ] Vai trò của các định chế nhận gửi Các định chế nhận gửi nhận tiền gửi của các chủ thể thặng dư và cấp tín dụng cho các chủ thể thiếu hụt. Các định chế này rất phổ biến vì: Các khoản tiền gửi có tính lỏng tốt Họ có thể tùy biến các khoản vay nợ Họ chấp nhận rủi ro của các khoản vay nợ Họ có chuyên môn khi ước lượng độ an toàn Bản thân các khoản vay cũng được đa dạng hóa Vai trò của các định chế tài chính (cont’d) 15 [ ] Ngân hàng thương mại Là định chế nhận gửi lớn nhất Cung cấp rất nhiều loại hình gửi tiền khác nhau Chuyển dịch các quỹ tiền gửi bằng cách cho vay trực tiếp hoặc đầu tư vào các chứng khoán khác Phục vụ cả khu vực công và khu vực tư Vai trò của các định chế tài chính (cont’d) 16 [ ] Các định chế tiết kiệm Bao gồm các quỹ tiết kiệm (S&L) và các ngân hàng tiết kiệm Chủ yếu được tổ chức dưới dạng tương hỗ Tập trung vào việc cho vay thế chấp mua nhà. Các quỹ tín dụng Là những tổ chức phi lợi nhuận Chỉ cung cấp dịch vụ cho các thành viên Có xu hướng nhỏ hơn nhiều về mặt quy mô so với các định chế nhận gửi khác. Vai trò của các định chế tài chính (cont’d) 17 [ ] Vai trò của các định chế phi nhận gửi Các định chế phi nhận gửi huy động quỹ từ các nguồn khác Các công ty tài chính Huy động quỹ bằng việc phát hành chứng khoán Cho vay đối với cá nhân và các doanh nghiệp nhỏ Vai trò của các định chế tài chính (Cont’d) 18 [ ] Các quỹ tương trợ Bán cổ phiếu cho các chủ thể thặng dư Sử dụng quỹ tiền thu được để đầu tư vào danh mục chứng khoán. Một số quỹ tập trung vào thị trường chứng khoán Các quỹ tương trợ thị trường tiền tệ tập trung vào thị trường tiền tệ Vai trò của các định chế tài chính (Cont’d) 19 [ ] Các công ty chứng khoán Thực hiện chức năng môi giới Thực thi giao dịch chứng khoán giữa hai bên. Thu phí dựa trên chênh lệch bid/ask Chức năng ngân hàng đầu tư Bảo lãnh các chứng khoán mới phát hành Chức năng tạo lập Các công ty chứng khoán tạo lập thị trường cho một số chứng khoán cụ thể dựa trên tài khoản của chính mình. Vai trò của các định chế tài chính (Cont’d) 20 [ ] Các công ty bảo hiểm Cung cấp dịch vụ bảo hiểm cho các cá nhân, doanh nghiệp đối với tử vong, bệnh tật, và tổn thất đối với tài sản. Được quyền thu phí bảo hiểm Đầu tư vào cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp. Vai trò của các định chế tài chính (Cont’d) 21 [ ] Các quỹ hưu trí Cung cấp dịch vụ hưu trí cho các công ty và cơ quan chính phủ Quản lý quỹ cho tới khi chúng được rút ra khỏi tài khoản hưu trí. Đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu chính phủ. Vai trò của các định chế tài chính (Cont’d) 22 [ ] So sánh vai trò các định chế Cá nhân Thặng dư Định chế nhận gửi Công ty Tài chính Quỹ tương trợ Chủ thể Thiếu hụt Tiền gửi Mua Chứng khoán Mua cổ phiếu Người mua BH Chủ DN Nhân viên Công ty Bảo hiểm Quỹ hưu trí Phí BH Đóng góp của Nhân viên 23 [ ] Cạnh tranh giữa các định chế Mỗi định chế phải tìm được một hướng phát triển riêng nhằm tối đa hóa lợi ích cổ đông Hướng phát triển này phụ thuộc vào: Tính sinh lợi và khả năng tăng trưởng Mức độ rủi ro Loại hình định chế Xu hướng sáp nhập các định chế tài chính Tính kinh tế nhờ quy mô Tính kinh tế nhờ đa dạng hóa Tổng quan về các định chế tài chính 24