Siết chặt đầu tư công: Cảnh báo phản ứng dây chuyền

Siết chặt đầu tư công: Cảnh báo phản ứng dây chuyền Nghiêm túc thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ, bên cạnh việc tiết giảm chi tiêu hành chính, các bộ, ngành đã xác định cụ thể các công trình, dự án cần đình hoãn, giãn tiến độ trong năm 2011 nhằm đảm bảo mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, chính sách này về lâu dài sẽ có tác động dây chuyền, cần được các cơ quan nhà nước chủ động có phương án xử lý. Hàng loạt giải pháp kiềm chế lạm phát... Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Hồ Nghĩa Dũng, trước khi triển khai NQ 11 của Chính phủ, ngay từ đầu năm 2010, ngành GTVT đã chuẩn bị sẵn sàng phương án cho 1 năm cắt giảm mạnh đầu tư xây dựng. Năm 2011, Chính phủ đã giảm 50% vốn của các dự án trái phiếu CP. Với các dự án đã được phê duyệt, khả năng giải ngân của ngành GTVT lên tới 20 - 25 nghìn tỷ đồng trong năm 2011 nhưng Chính phủ chỉ bố trí 11 nghìn tỷ. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Võ Hồng Phúc: Không cho ứng trước vốn và không điều chuyển vốn Năm nay, tổng mức đầu tư từ ngân sách Nhà nước gồm trái phiếu Chính phủ và ngân sách thường xuyên hàng năm là 152 ngàn tỷ đồng cộng với 45 ngàn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ giữ nguyên không cắt giảm. Chi cắt giảm đầu tư từ tín dụng Nhà nước 10% và giảm đầu tư của doanh nghiệp Nhà nước. Với nguồn đầu tư từ ngân sách Nhà nước thì tới đây sắp xếp lại các dự án đầu tư trên cơ sở lựa chọn dự án có hiệu quả. Chúng ta không cắt giảm nhưng không cho ứng trước vốn của năm 2012 và không cho điều chuyển vốn của 2010 sang 2011 thì đã giảm tới 51 nghìn tỷ so với kế hoạch. Về tín dụng doanh nghiệp Nhà nước và đầu tư từ doanh nghiệp Nhà nước cũng sẽ cắt giảm 10%. Hiện nay đã có 10 đoàn đi 8 vùng và 2 doanh nghiệp Nhà nước kiểm Tiếp tục thực hiện cắt giảm đầu tư công, đặc biệt theo yêu cầu của NQ 11 về kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, Bộ GTVT đã triển khai chương trình cụ thể. Theo đó, các vụ chuyên ngành của Bộ phải kiểm soát chặt chẽ việc lựa chọn vật tư, thiết bị nhập khẩu ngay từ khâu chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị xây dựng các dự án đầu tư bằng nguồn vốn NSNN, trái phiếu Chính phủ, vốn do Nhà nước bảo lãnh, vốn đầu tư của DNNN, đồng thời thay thế tối đa bằng hàng hóa, vật tư, thiết bị sản xuất trong nước. Liên quan tới thực hiện chính sách tài khóa, cắt giảm đầu tư công, giảm bội chi ngân sách nhà nước, Bộ GTVT yêu cầu các đơn vị trong Ngành tạm dừng trang bị mới xe ôtô, mua sắm tài sản có giá trị lớn... Nhìn chung, đây cũng là những giải pháp cơ bản được các bộ, ngành khác thực hiện khi triển khai Nghị quyết 11. Trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, Bộ GTVT chỉ đạo ưu tiên các dự án có thể hoàn thành trong năm 2011 và phát huy ngay tác dụng về kinh tế - xã hội. Bố trí vốn cho các dự án đang thực hiện có khả năng thuận lợi để tra việc thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ, kết quả cho thấy các đơn vị chấp hành rất nghiêm chỉnh. Cuối tháng 3 này, trong phiên họp của Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ báo cáo lại kết quả sắp xếp lại đầu tư các bộ, ngành, địa phương và sau đó chúng tôi sẽ gửi báo cáo cho UBTV Quốc hội. Về câu hỏi làm thế nào để giảm đầu tư công thì hiện nay Chính phủ đang xây dựng một cơ sở pháp lý để chuyển đổi cơ cấu đầu tư. Sẽ mở rộng phương thức công tư kết hợp, tức là nhà nước và tư nhân cùng tham gia đầu tư để phát triển các công trình về cơ sở hạ tầng là chủ yếu. Chúng ta sẽ thu hẹp dần tổng đầu tư của nhà nước và tiến tới tư nhân sẽ tham gia đầu tư. Vì sao bây giờ chúng ta mới chuyển được, vì tư nhân chỉ đầu tư vào khi nào họ có thể thu hồi vốn. Khi nào dân ta có thu nhập cao hơn có thể chấp nhận được mức giá có thể hoàn vốn cho doanh nghiệp thì chúng ta mới mở rộng được phương thức này. Nam Anh đạt giải ngân cao. Còn lại, đình hoãn hoàn toàn các dự án chuẩn bị đầu tư, quyết định đầu tư và khởi công dự án mới sử dụng vốn NSNN, trái phiếu CP. (Trừ các dự án phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai cấp bách, các công trình, dự án trọng điểm quốc gia và các dự án đầu tư từ nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức). Các tập đoàn, tổng công ty, DNNN thuộc Bộ phải rà soát lại kế hoạch sản xuất kinh doanh, kiểm soát chặt chẽ chi phí sản xuất, giảm tối đa nhập khẩu... Là một trong những bộ có nhiều dự án cơ sở hạ tầng có tổng mức đầu tư lớn, Bộ Xây dựng cũng nhanh chóng yêu cầu các đơn vị nghiêm túc thực hiện NQ 11. Theo đó, tập trung đẩy nhanh thi công và giải ngân vốn đầu tư đã bố trí cho các dự án hoàn thành, dự án chuyển tiếp trong năm 2011; Đình hoãn, giãn tiến độ các dự án chưa cấp bách và không ảnh hưởng nhiều đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp; chỉ khởi công các dự án mới đã rõ hiệu quả và bảo đảm được nguồn vốn để triển khai thực hiện. Tránh siết chặt quá mức cần thiết Liên quan tới việc thực hiện giải pháp kiềm chế lạm phát thông qua siết chặt đầu tư công, tại các phiên thảo luận tại hội trường kỳ họp cuối cùng QH khóa XII rất nhiều đại biểu Quốc hội đã cảnh báo Chính phủ về nguy cơ tác động dây chuyền. Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền - Lâm Đồng cho rằng: “Giải pháp của Chính phủ nêu ra là đúng hướng nhưng khi điều hành phải hết sức linh hoạt. Cái cần đầu tư vẫn phải tiếp tục đầu tư. Bây giờ đang lạm phát thì chúng ta kiềm chế nhưng nếu chúng ta thắt chặt quá mức cần thiết thì chắc chắn sẽ gây ra suy giảm kinh tế”. Đại biểu Nguyễn Hữu Nhơn - Đồng Tháp cũng yêu cầu phải rà rất nhanh tiếp tục dự án nào, đình hoãn dự án nào. “Tôi đề nghị công trình nào quan trọng thì làm trước, công trình nào đã đầu tư dở dang thì đầu tư tiếp tục cho hoàn thành”, đại biểu Nhơn nhấn mạnh. Dự án đường HCMđi qua tỉnh Đồng Tháp. ảnh: Phan Tư Liên quan tới việc đình hoãn các dự án, theo tìm hiểu của chúng tôi, lo ngại lớn nhất của các chủ đầu tư hiện nay là dự án đình trệ sẽ ảnh hưởng dây chuyền, hao hụt khối lượng đã thi công, nguy cơ phát sinh tổng mức đầu tư dự án. Các nhà thầu có dự án bị đình hoãn thì đối mặt với nguy cơ không còn nguồn thu, không trả nổi nợ ngân hàng. “Ai sẽ bảo vệ quyền lợi cho chúng tôi”, một doanh nghiệp đã trúng thầu lo lắng? Trước đây, ngành GTVT không lo thiếu vốn mà chỉ lo không giải ngân kịp. Nhưng hiện giờ vốn khó khăn, chắc chắn nhiều doanh nghiệp xây lắp sẽ lâm vào khó khăn, thậm chí phá sản. Đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa thi công các dự án vốn trái phiếu CP, vốn ngân sách. Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ Cao Sỹ Kiêm khẳng định, “liều thuốc mạnh” Chính phủ đang dùng có khả năng kiềm chế lạm phát nhưng cũng có khả năng gây ra những hậu quả lớn cho sản xuất, kinh doanh, các doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ rất lao đao. Nam Anh Đình hoãn, giãn tiến độ nhiều dự án giao thông Là lĩnh vực được đầu tư lớn từ ngân sách và trái phiếu Chính phủ, thực hiện Nghị quyết 11, ngành GTVT đã triển khai nhiều giải pháp để góp phần vào mục tiêu chung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, trong đó có việc đình hoãn, giãn tiến độ nhiều công trình, dự án chưa thực sự cấp bách. Theo tiêu chí phân bổ vốn năm nay của Bộ GTVT, các công trình quan trọng có thể hoàn thành trong năm 2011, các dự án đang thực hiện có khả năng thuận lợi để đạt giải ngân cao sẽ được ưu tiên rót vốn. Các dự án đang chuẩn bị đầu tư, quyết định đầu tư và khởi công dự án mới thì hoàn toàn đình hoãn. Ngay từ đầu năm nay, việc giảm đầu tư công đã khiến nguồn vốn trái phiếu, vốn ngân sách rót cho giao thông trở nên thiếu hơn bao giờ hết. Thi công quốc lộ 279 Những dự án giao thông được khởi công mới trong năm 2011 có thể đếm trên đầu ngón tay. Trong quý I/2011 chỉ có cầu Cổ Chiên được khởi công mới nhưng theo hình thức PPP, Nhà nước hỗ trợ một phần cho GPMB. Ngoài ra, còn có gói 1 đường vành đai 3 giai đoạn 2 của Hà Nội dùng vốn ODA của JICA được động thổ xây dựng. Dự kiến sắp tới, Bộ GTVT cũng sẽ khởi công nâng cấp, cải tạo QL1A đoạn Thanh Hóa - Hà Tĩnh sử dụng vốn bán quyền thu phí đường cao tốc TP.HCM - Trung Lương (trước mắt vốn do ngân sách ứng trước). Đây là dự án cấp bách để giải tỏa áp lực giao thông trên quốc lộ tuyến huyết mạch quốc gia. Ngoài việc ít khởi công các dự án mới, để thực hiện Nghị quyết 11, rất nhiều các dự án, gói thầu không thật sự cấp bách đang triển khai cũng tạm đình hoãn hoặc giãn tiến độ. Hầu như chủ đầu tư, ban QLDA nào cũng có dự án bị đình hoãn hoặc giãn tiến độ. Ông Nguyễn Đức Thắng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục ĐBVN cho biết, thời gian qua, Tổng cục ĐBVN đã rà soát lại tất cả các dự án đang triển khai. Những dự án nào đã chuẩn bị đầu tư nhưng chưa có vốn thì tạm dừng. Các dự án đã triển khai thì công trình nào cấp bách, hoàn thành ngay trong năm 2011 mới cho tiếp tục triển khai. “Các dự án không cấp bách dù đã khởi công cũng khoanh lại, tập trung vốn để trả nợ khối lượng hoàn thành trước đó. Các gói thầu nào chưa động thổ thì bàn giao lại cho đơn vị quản lý tiếp tục khai thác. Những gói thầu nào đã làm thì tập trung đảm bảo giao thông. Tổng cục ĐBVN sẽ dành một số vốn nhất định để các nhà thầu bảo quản công trình và đảm bảo ATGT”- ông Thắng khẳng định. Cũng do thiếu vốn, rất nhiều dự án thành phần của đường Hồ Chí Minh cũng phải tạm ngừng triển khai. Trao đổi với phóng viên Báo GTVT, ông Phạm Hồng Sơn, Tổng giám đốc Ban QLDA đường Hồ Chí Minh cho biết, tới thời điểm này đã có 16 dự án thành phần được triển khai. Tuy nhiên, tổng số vốn mới được bố trí 6.800 tỷ đồng, bằng 40% nhu cầu và còn thiếu khoảng 9.000 tỷ đồng nữa. Do thiếu vốn nên hàng loạt dự án phải tạm ngưng lại. Chẳng hạn, đoạn Chơn Thành - Đức Hòa, chỉ tiếp tục triển khai các gói thầu thuộc đoạn tránh Chơn Thành, các gói thầu còn lại tạm dừng thi công đến khi được bố trí vốn và có lệnh triển khai. Đoạn Pắc Bó- Cao Bằng, chỉ tập trung làm đường chính. Đoạn qua Kon Tum sẽ không tiếp tục triển khai cầu Đắk La. Dự án thành phần qua Buôn Ma Thuột cũng dừng đoạn phía Nam mà chỉ tiếp tục làm ở phía Bắc. “Với số vốn ít ỏi được giao, thời gian tới, Ban QLDA đường Hồ Chí Minh chỉ có thể dồn vốn thi công các công trình hoàn thành năm 2011, trả nợ khối lượng cũ, đồng thời trả lương duy trì hoạt động của Ban QLDA cũng như tư vấn Cu Ba”- ông Sơn cho biết. Đức Thắng  Hàng không: Nhiều dự án cấp thiết đang chờ vốn Theo bà Phan Thị Minh Ngọc, Trưởng Phòng Kế hoạch và đầu tư Cục Hàng không VN, nhiều dự án cấp thiết xây dựng cơ sở hạ tầng, lắp đặt thiết bị an toàn tại các cảng hàng không sẽ chưa thể thực hiện vì không được ứng vốn năm 2012 như các năm trước. Hiện nay có 27 dự án cấp bách đã được Thủ tướng phê duyệt dự kiến đầu tư trong giai đoạn 2011 - 2013 cũng sẽ không kịp triển khai. Riêng trong năm 2011, theo kế hoạch đầu tư, có 12 dự án đảm bảo an toàn hàng không sẽ được thực hiện như trang bị đèn hiệu cho sân bay Phù Cát, lắp thiết bị đảm bảo cho máy bay hạ cánh trong điều kiện thời tiết xấu tại cảng hàng không Cam Ranh... Bà Ngọc cho biết, ngay cả 2 dự án đang nằm trong kế hoạch hoàn thành trong năm nay là nhà ga hành khách và đường cất hạ cánh tại CHK Đà Nẵng cũng chưa được bố trí đủ vốn. Tình hình thiếu vốn nghiêm trọng khiến các dự án cấp thiết khác như đường cất hạ cánh số 2 cảng Cam Ranh, đường lăn song song tại cảng Phú Bài chắc chắn sẽ phải “xếp hàng” dài dài. Nghiêm trọng hơn, với tình trạng xuống cấp của đường cất hạ cánh duy nhất hiện nay tại Cam Ranh thì nếu sự cố xảy ra, không có đường cất hạ cánh dự phòng, CHK có sản lượng hành khách đông thứ tư cả nước này sẽ phải đóng cửa. Thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ là rất cần thiết, nhưng xét riêng đặc thù của ngành hàng không, chúng tôi rất mong có cơ chế nào đó để các dự án cấp thiết của ngành được triển khai, đảm bảo an toàn, thường xuyên cho hoạt động hàng không thường lệ, bà Ngọc bày tỏ. N.N  Vinalines: Tiết giảm chi phí và thu hút thêm vốn đầu tư nước ngoài Đây là một trong những giải pháp của TCT Hàng hải VN (Vinalines) triển khai thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ. Ông Nguyễn Cảnh Việt - Tổng giám đốc Vinalines cho biết, TCT đã một mặt tiến hành rà soát tất các các dự án đang thực hiện bước chuẩn bị đầu tư, đang thực hiện dở dang sử dung vốn huy động do công ty mẹ - TCT làm chủ đầu tư. Mặt khác, Vinalines cũng yêu cầu các công ty TNHH MTV tiến hành rà soát và báo cáo các dự án do đơn vị này làm chủ đầu tư. Đình hoãn, giãn, cắt giảm vốn đầu tư các dự án chưa hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng, chưa hoàn thành các thủ tục đầu tư, không thuộc ngành nghề kinh doanh chính, không hiệu quả hoặc kém hiệu quả. Tập trung ưu tiến bố trí vốn cho các dự án hoàn thành trong 2 năm 2011, 2012. Được biết, ngoài việc tập trung đầu tư trọng điểm, phù hợp với năng lực tài chính và thị trường, Vinalines cũng đang tìm kiếm, huy động nguồn vốn đầu tư, dự phòng rủi ro và tìm kiếm khách hàng mới. Cùng với việc tiếp tục đàm phán với các ngân hàng để thu xếp vốn, cơ cấu lại các khoản nợ và thỏa thuận các khoản tín dụng mới để tài trợ cho các dự án đầu tư, Vinalines cũng triển khai áp dụng linh hoạt các giải pháp tài chính, trích khấu hao hợp lý, tái cơ cấu lại tài sản cố định, thanh lý những tài sản kém hiệu quả, đặc biệt là các tàu biển có độ tuổi cao đã hết khấu hao để cân đối tài chính. Với các dự án phát triển cảng, Vinalines đang xúc tiến liên doanh, liên kết với các hãng tàu, nhà đầu tư, khai thác cảng biển trong và ngoài nước để đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư, tận dụng được kinh nghiệm trong quản lý, thương hiệu, công nghệ khai thác cảng hiện đại cũng như tạo nguồn hàng ổn định. T.B  Vinamotor: Tranh thủ tối đa nguồn lực và cơ sở vật chất hiện có Hiện nay, TCT Công nghiệp ô tô Việt Nam (Vinamotor) đang rà soát đánh giá hiệu quả các dự án mà Vinamotor đã, đang và sẽ triển khai. Dựa trên những đánh giá này, Vinamotor có thể sẽ điều chỉnh quy mô một số dự án theo quan điểm không kìm hãm sản xuất nhưng cần phải đánh giá nghiêm túc lại. Đối với những dự án mà các đơn vị thành viên là chủ dự án, TCT cũng yêu cầu rà soát xem dự án nào cần dừng lại và dự án nào có thể tiếp tục triển khai. Vinamotor cũng yêu cầu các đơn vị thành viên không đầu tư thêm dự án mới, dự án ngoài ngành nghề chính vì với mức lãi suất cao như hiện nay hiệu quả khi đầu tư sẽ rất thấp. Cần phát triển sản xuất kinh doanh trên cơ sở tranh thủ tối đa nguồn lực, cơ sở vật chất hiện có. Giải pháp được HĐQT Vinamotor đưa ra là phải bám sát thị trường, sản xuất đến đâu, tiêu thụ đến đó, không để tồn đọng sản phẩm, giữ vững và phát triển thị phần những sản phẩm chủ lực. Để thực hiện được điều này, các doanh nghiệp thành viên phải tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng, cải tiến mẫu mã sản phẩm để tăng khả năng cạnh tranh. Bên cạnh đó, chú trọng công tác tài chính, kế toán để có thể có thông tin kịp thời chủ động nguồn vốn, tài chính doanh nghiệp. Về mặt điều hành, Vinamotor đang đẩy mạnh công tác quản lý chi phí. Trong đó, quản lý chặt chẽ chi phí sản xuất kinh doanh đảm bảo đạt được chỉ tiêu lợi nhuận được giao. Quản lý chi tiêu cũng được lãnh đạo Vinamotor quán triệt như Nghị quyết 11/NQ-CP như: tiết kiệm thêm 10% dự toán chi thường xuyên của 9 tháng còn lại năm 2011; giảm tối đa số lượng, quy mô và kinh phí hội nghị, hội thảo, tổng kết, các đoàn công tác trong và ngoài nước nếu không thực sự cần thiết... T.P