Ra quyết định và tính sáng tạo

© 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.McGraw-Hill/Irwin Ra quyết định và tính sáng tạo C H Ư Ơ N G 2 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Ra quyết định tại NASA Sự tổn thất của tàu con thoi Columbia (trong ảnh là cảnh tàu đang cất cánh trong chuyến bay cuối cùng) và phi hành đoàn của nó gây ra không chỉ bởi miếng xốp phá hỏng cánh trái của tàu; một nguyên nhân nữa là sự ra quyết định sai lầm của NASA ©AP Photo/Chris O’Meara 3 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Định nghĩa việc ra quyết định là một quá trình ý thức để lựa chọn một hay nhiều khả năng nhằm đạt được một số kết quả mong muốn. ©AP Photo/Chris O’Meara 4 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A 3. Xây dựng các giải pháp để chọn lựa 1. Xác định vấn đề 2. Chọn loại hình quyết định Mô hình ra quyết định dựa trên lý trí 4. Chọn giải pháp tốt nhất 5. Thực hiện giải pháp đã chọn lựa 6. Đánh giá kết quả của quyết định 5 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Các cơ hội noío tiếng bị bỏ lỡ Hầu hết các trường quay Hollywood studios từ chối kịch bản của Brian Helgeland (“Câu chuyện về một hiệp sĩ”). Họ đã sai lầm khi xem xét lời đề nghị làm một bộ phim kể về một gã điền chủ ti tiện người Anh trong thế kỷ 14 thiết tha mong muốn trở thành một hiệp sĩ, bộ phim sử dụng nhạc Rock của những năm 1970 và phản ánh các đề tài đương đại về tuổi trẻ, tự do và bình đẳng. © Photofest 6 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Các thách thức của việc xác định vấn đề Các định kiến về mặt nhận thức: ƒCác cơ chế chú ý được lựa chọn ƒẢnh hưởng từ người khác ƒHình thái tinh thần Các kỹ năng chuẩn đoán: ƒXác định vấn đề dưới dạng giải pháp © Photofest 7 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Xác định vấn đề một cách hiệu quả Hiểu biết những giới hạn về nhận thức và chuẩn đoán Hiểu về hình thái tinh thần Thảo luận tình huống với các đồng nghiệp – nhìn thấy các triển vọng khác nhau © Photofest 8 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Xử lý thông tin Đánh giá việc chọn thời điểm Lý trí: Con người có thể xử lý tất cả các thông tin Lý trí: Các chọn lựa được đánh giá một cách đông thời Mục tiêu Lý trí: Rõ ràng, tương thích, đồng thuận trênhết OB: Mơ hồ, mẫu thuẫn, thiếu đồng thuận OB: Con người chỉ có thể xử lý lượng thông tin bị hạn chế OB: Các chọn lựa được dấnh giá tuần tự more Tiến hành các lựa chọn: quan điểm lý trí & quan điểm của OB 9 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Chẩt lượngthông tin Các mục tiêu của quyết định Lý trí: Con người lệ thuộc vào các thông tin thực tế Lý trí: Tối đa hóa – Lựa chọn tối ưu Các tiêu chuẩn Lý trí: Đánh giá dựa vào các tiều chuẩn tuyệt đối OB: Đánh giá dựa vào các ưa thích ngầm OB: Lệ thuộc vào các thông tin bị bóp méo theo cảm giác OB: Vừa ý – một giải pháp “vừa đủ tốt” Tiến hành các lựa chọn: quan điểm lý trí & quan điểm của OB ( tiếp tục) 10 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Ra quyết định theo trực giác Khả năng nhận biết sự tồn tại của một vấn đề hay một cơ hội để lựa chọn ra hành động tốt nhất mà không viện dẫn lý lẽ về ý thức. Được dẫn dắt bởi các kiến thức ngầm Sử dụng trực giác để hoàn thành quá trình lý trí 11 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Chọn lựa các giải pháp một cách hiệu quả Đánh giá một cách có hệ thống các phương án Cân bằng giữa các tác động về tình cảm và lý trí Kế hoạch kịch bản © Corel Corp. With permission 12 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Cam kết bất hợp lý Cam kết bất hợp lý diễn ra khi chính phủ Anh tiếp tục tài trợ cho may bay siêu âm sau khi thấy rõ nó không có khả năng thương mại. Một số các học giả gọi cam kết bất hợp lý với tên “Ảo tưởng Concorde” © Corel Corp. With permission 13 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Các nguyên nhân của “leo thang cam kết” Tự biện hộ Ảo tưởng của kẻ đánh bạc Những kẻ mù tri giác Các chi phí kín © Corel Corp. With permission 14 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Sự tham gia của nhân viên Mức độ ảnh hưởng của nhân viên đến việc tổ chức và thực hiện công việc của họ. ƒ Mức độ của việc điều khiển quá trình ra quyết định ƒ Sự tham gia của nhân viên có các hình thức và mức độ khác nhau 15 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Cao Trung bình Thấp Các mức độ tham gia của nhân viên Sự tham gia mức độ caoƒ Các nhân viên có toàn quyền ra quyết định (ví dụ: các nhóm làm việc tự quản/SDWTs) Tham vấn toàn bộƒ Các nhân viên đưa ra các kiến nghị (ví dụ: chia sẻ lợi nhuận) Tham vấn có chọn lọcƒ Các nhân viên cung cấp thông tin nhưng không biết đến vấn đề 16 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Mô hình về sự tham gia của nhân viên Lợi ích tiềm năng của sự tham gia Các yếu tố trong sự tham gia Sự tham gia của nhân viên • Xác định vấn đề tốt hơn • Đưa ra nhiều giải pháp hơn và tố hơn • Dường như chọn lựa được giải pháp tốt nhất • Tận tâm thực hiện quyết định hơns 17 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Các yếu tố trong sự tham gia Nguồn kiến thức Cam kết thực hiện quyết định • Nhân viên có kiên thức liên quan nhiều hơn người lãnh đạo • Nhân viên có thể không muốn thực hiện nhiệm vụ nếu không đựoc tham gia Rủi ro xung đột • Tiêu chuẩn của nhân viên phù hợp với mục tiêu của công ty • Nhân viên đồng thuận Cấu trúc quyết định • Vấn đề mới và phức tạp (còn gọi là quyết định không lập trình) More employee involvement is better when: 18 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Chuẩn bị Ấp ủ Ý tưởng xuất hiện Thẩm tra Mô hình qui trình sáng tạo 19 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Tính cách của người sáng tạo Có mức thông minh trên trung bình Kiên trì Có kiến thức và kinh nghiệm thích hợp Suy nghĩ mang tính phát kiến 20 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Môi trường làm việc sáng tạo Định hướng học tập ƒ Khuyến khích các thử nghiệm ƒ Khoan dung với những lỗi lầm Kích thích bản năng ƒ Ý nghĩa nhiệm vụ, quyền tự quyết, phản hồi Trao đổi cởi mở và cấp đủ nguồn lực Tin cậy trong nhóm và các cam kết của dự án 21 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Các hoạt động sáng tạo tại EDS Những nhân viên tại trung tâm đổi mới vũ trụ ADS gần Detroit thường chơi đồ chơi để sản sinh ý tuởng mới. “Chúng tôi đều rất hợp tác, sáng tạo và có cảm hứng, và đồ chơi là nền để kích thích quá trình suy nghĩ “, một nhân viên tại công ty dịch vụ máy tính nói.©M. Richardson II/The Detroit News 22 BUS 540 Organizational Behaviour (OB) HNMcShane/Von Glinow OB 3e © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. I e M B A I e M B A Các hoạt động sáng tạo • Xem lại các dự án bị bỏ bẵng • Cùng người khác phát hiện các vấn đề Xác định lại vấn đề • Kể chuyện • Các hoạt động nhệ thuật • Phân tích về hình thái Chơi mang tính liên tưởng • Các nhóm khác nhau • Các phiên họp cung cấp thông tin • “Triển lãm thương mại” nội bộ Cross- Pollination © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.McGraw-Hill/Irwin Ra quyết định và tính sáng tạo © 2005 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.McGraw-Hill/Irwin Solutions to Creativity Brainbusters C H A P T E R