Quản trị tài chính doanh nghiệp bảo hiểm

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH - MARKETING KHOA TTHUẾ – HẢI QUAN BỘ MÔN BẢO HIỂM QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM Giảng viên: TS.Hồ Thủy Tiên ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC Chöông 1:Tổng quan về quản trị tài chính trong công ty bảo hiểm Chương 2: Quản trị tài sản nợ (dự phòng ngh. vu trong công ty bảo hiểm Chương 3: Quản trị tài sản có trong công ty bảo hiểm (quan trị hoạt động đầu tư) Chương 4: Quản trị khả năng thanh toán trong công ty bảo hiểm Chương 5: Phân tích tài chính công ty bảo hiểm Phương pháp học tập: xem tài liệu Phương pháp đánh giá: - Quá trình: 40% bao gồm: cá nhân 10%, nhóm 15% và kiểm tra giữa kỳ 15% - Thi kết thúc học phần : 60% (tự luận) CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM Bao gồm các nội dung: 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm 1.2. Trách nhiệm tổ chức hoạt động quản trị tài chính tại công ty bảo hiểm 1.3. Sơ lược về các nguồn lực tài chính của công ty bảo hiểm 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm Có 2 hình thức tổ chức bảo hiểm: - Tổ chức bảo hiểm hoạt động với mục đích không kinh doanh kiếm lời Tổ chức bảo hiểm tương hổ - Tổ chức bảo hiểm hoạt động với mục đích kinh doanh kiếm lời Các công ty bảo hiểm 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm Tối đa hóa lợi nhuận của chủ sở hữu Ba quyết định của CFO Quyết định đầu tư Quyết định tài trợ Quyết định phân phối 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm Trong công ty bảo hiểm, quyết định đầu tư không chỉ bao hàm: - Sử dụng nguồn vốn huy động đựơc thông qua các hợp đồng bảo hiểm để đầu tư trở lại vào nền kinh tế mà quyết định đầu tư còn thể hiện ở việc: - Công ty BH nên thiết kế và bán các sản phẩm nào, với mức phí bao nhiêu, thời hạn bao lâu, … 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm - Khi sản phẩm chuyển giao cho khách hàng, lúc này trách nhiệm của công ty BH mới bắt đầu. - Trách nhiệm của công ty BH chỉ kết thúc khi đã chi trả hết cho những khiếu nại phát sinh từ những hợp đồng đã ký kết. - Khi nào phát sinh khiếu nại? - Để đảm bảo chi trả dự phòng nghiệp vụ đựơc trích lập 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm Tuy nhiên, công ty BH có thể gặp rủi ro và không thể thực hiện các cam kết với khách hàng. Tại sao? Nguyên nhân, có thể là: - Định phí không chính xác - Dự phòng không đầy đủ - Thua lỗ trong hoạt động đầu tư - Các biến động của thị trường Để hạn chế rủi ro, các công ty bảo hiểm đã thực hiện các biện pháp gì? 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm  Định phí thận trọng: như thế nào là thận trọng?  Dự phòng đầy đủ: như thế nào là đầy đủ?  Đầu tư an toàn: như thế nào là an toàn?  Tiến hành tái bảo hiểm 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm Tái bảo hiểm là bảo hiểm của các hợp đồng bảo hiểm. Vì vậy nó là một công cụ quan trọng cho: - Quản trị rủi ro: - Quản trị tài chính: 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm Vấn đề còn lại là nên đưa ra quyết định tái bảo hiểm như thế nào? Nên chọn những công ty tái bảo hiểm nào? Phương thức tái bảo hiểm nào? Mức giữ lại là bao nhiêu? Đây cũng là một khía cạnh trong quyết định đầu tư mà các giám đốc tài chính của các công ty bảo hiểm cần phải lưu tâm. 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm Nhö vaäy, muïc tieâu taøi chính cuûa coâng ty baûo hieåm khoâng chæ laø: - Toái ña hoùa lôïi nhuaän (gia taêng khaû naêng sinh lôïi) do ñaëc thuø cuûa lónh vöïc kinh doanh cuûa mình – lónh vöïc kinh doanh ruûi ro – maø muïc tieâu taøi chính cuûa coâng ty baûo hieåm coøn caàn phaûi höôùng ñeán - Ñaûm baûo ñöïôc khaû naêng thanh toaùn cho nhöõng cam keát cuûa mình. 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm Thách thức chủ yếu đặt ra cho CFO tại các công ty bảo hiểm là làm sao đáp ứng đồng thời hai mục tiêu này vì bản chất của hai mục tiêu này là đối lập nhau. Đối lập như thế nào? Phân tích 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm  Khả năng thanh toán  Khả năng sinh lợi GO 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm Lợi nhuận thể hiện: - Số tuyệt đối: Lợi nhuận = DTT – TCP - Số tương đối: VCSH nhuan loi ROE 1.1. Mục tiêu của các công ty bảo hiểm Lợi nhuận tạo ra càng nhiều sẽ giúp công ty:  Có nguồn tài chính tài trợ hoạt động đầu tư  Trả lãi cho các chủ hợp đồng  Trả cổ tức, tăng tính hấp dẩn của cổ phiếu  Nâng cao xếp hạng tín nhiệm  Cung cấp nguồn tài chính phát triển sp và kênh phân phối  Cung cấp nguồn tài chính để mở rộng và mua lại công ty bảo hiểm khác 1.2. Trách nhiệm tổ chức hoạt động quản trị tài chính tại công ty bảo hiểm 1.2. Trách nhiệm tổ chức hoạt động quản trị tài chính tại công ty bảo hiểm  Hoạch định chiến lựơc tài chính của công ty  Quản lý vốn và lợi nhuận để lại  Quản lý các dòng tiền  Quản lý đầu tư  Báo cáo các hoạt động tài chính  Thực hiện các trách nhiệm kế toán  Kiểm toán và kiểm soát nội bộ  Thực hiện các phân tích tài chính 1.3. Sơ lược về các nguồn lực tài chính của công ty bảo hiểm  Các nguồn thu nhập và chi phí của ngành bảo hiểm Dòng thu: Có hai loại nguồn thu chủ yếu của công ty bảo hiểm là thu về phí bảo hiểm và thu về đầu tư. Dòng chi: có ba loại dòng chi chủ yếu trên báo cáo thu nhập của các công ty bảo hiểm là: - Thanh toán tiền bảo hiểm - Chi phí đầu tư - Chi phí hoạt động 1.3. Sơ lược về các nguồn lực tài chính của công ty bảo hiểm Sơ lược về tài sản có và tài sản nợ của ngành bảo hiểm  Tài sản có chủ yếu bao gồm các khoản đầu tư tài chính  Tài sản nợ chủ yếu là các quỹ dự phòng nghiệp vụ 1.3. Sơ lược về các nguồn lực tài chính của công ty bảo hiểm Sơ lược về tài sản có và tài sản nợ của ngành bảo hiểm Tình hình đầu tư BẢO MINH 2010 2009 2008 2007 TÀI SẢN N. HẠN 2.085.950 1.665.780 1.817.761 1.902.582 Trong đó: Đầu tư tài chính n. hạn 1022.132 714.419 888.029 955.412 TÀI SẢN DÀI HẠN 1.554.649 1.834.030 1.391.647 1.205.378 Trong đó Đầu tư tài chính dài hạn 1.039.338 1.358.635 1.132.974 972.112 T. CỘNG TÀI SẢN 3.640.599 3.499.810 3.209.408 3.107.969 NỢ PHẢI TRẢ 1.442.703 1.355.368 1.106.732 1.046.662 Trong đó: DPNV 978.678 899.110 815.493 767.009 VỐN CHỦ SỞ HỮU 2.197.897 2.144.442 2.102.676 2.061.289 Vốn điều lệ 755.000 755.000 755.000 755.000 Thặng dư VCP 1.133.484 1.133.484 1.133.484 1.133.484 T.CÔNG N.VỐN 3.640.599 3.499.810 3.209.408 3.107969 Loaïi hình DN baûo hieåm 2006 2007 2008 2009 2010 1. Khoái DN trong nöôùc 53,13 - Gôûi taïi caùc toå chöùc TD 16,9 - Traùi phieáu coâng ty 0,37 - Traùi phieáu chính phuû. 19,6 - Coå phieáu 5,16 - Ñaààu tö khaùc 6,1 2. Khoái DN coù voán ÑTNN 51,87 - Gôûi taïi caùc toå chöùc TD 8,1 - Traùi phieáu coâng ty 1,4 - Traùi phieáu chính phuû. 35,8 - Coå phieáu 3,4 - Ñaààu tö khaùc 3,17 Coäng toaøn thò tröôøng 100 Cơ cấu đầu tư vốn trở lại nền kinh tế (Đơn vị: %) (Nguồn: Thị trường bảo hiểm Việt Nam 2004, 2005, 2006 – Bộ Tài chính) 1.3. Sơ lược về các nguồn lực tài chính của công ty bảo hiểm Sơ lược về tài sản có và tài sản nợ của ngành bảo hiểm Tình hình đầu tư Sơ lược về tài sản nợ của ngành các tài sản nợ chủ yếu của các công ty bảo hiểm bao gồm hầu hết là các quỹ dự phòng nghiệp vụ. Bên cạnh dự phòng nghiệp vụ, những tài sản nợ khác của các công ty bảo hiểm bao gồm lũy kế lợi nhuận chia cho các hợp đồng, các quỹ dành cho chi trả lợi nhuận cho các hợp đồng trong năm, những chi phí phải gánh chịu, quỹ dự phòng ủy thác cho những dao động giá trị của các chứng khoán, khiếu nại chưa thanh toán và các khoản phí bảo hiểm đã trả trước. 1.3. Sơ lược về các nguồn lực tài chính của công ty bảo hiểm Đánh giá thành quả tài chính Căn cứ vào 2 tài liệu quan trọng: - Bảng cân đối kế toán - Báo cáo thu nhập (Báo cáo kết quả HĐKD) Ngoài ra cần xem xét thêm hai tài liệu khác - Báo cáo lưu chuyển tiền tệ - Bảng thuyết minh BCTC BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN 2006 BMI PVI 2006 BMI PVI Tài sản ngắn hạn 833.97 755.39 Nợ phải trả 883.6 477.07 1. Tiền 153.28 59.7 1. Nợ ngắn hạn 207.43 129.05 2. Đầu tư tài chính N.hạn 334.5 582.16 Phải trả người bán 103.38 71.87 3. Phải thu ngắn hạn 331.9 98.69 … 4. Hàng tồn kho 5.18 - 2. Nợ dài hạn 0.1 2.17 5. Tài sản khác 8.99 14.8 3. Dự phòng nghiệp vụ 676.06 345.87 Tài sản dài hạn 605.24 439.89 Nguồn vốn sở hữu 555.6 718.2 1. Phải thu dài hạn 5.32 - 1. Vốn chủ sở hữu 542.92 502.18 2. Tài sản cố định 118.99 259 a. VDT của chủ sở hữu 434 447.28 3. Đầu tư tài chính dài hạn 465.5 172.97 b. LN chưa phân phối 103.78 - 4. Tài sản dài hạn khác 15.4 7.83 2. Nguồn k.phí, quỹ khác 12.68 216.03 TỔNG TÀI SẢN 1,439.2 1,195.28 TỔNG NGUỒN VỐN 1,439.2 1,195.28  Các chỉ tiêu đặc trưng treân BCÑKT của doanh nghiệp bảo hiểm: Giá trị khoản đầu tư tài chính (ngắn hạn + dài hạn) lớn. Giá trị hàng tồn kho thấp (gần như không có). Tỷ lệ nợ vay thấp  Vốn chủ sở hữu lớn Các khoản dự phòng nghiệp vụ chiếm tỷ trọng lớn trong tổng vốn. Coù 3 khoản dự phòng chính: - Dự phòng phí. - Dự phòng bồi thường. - Dự phòng dao động lớn. BÁO CÁO KẾT QUẢ HĐKD NĂM 2006 BAÛO MINH (tyû VND) REE (tỷ VND) 1. Doanh thu thuần từ hoạt động KDBH 948.5 1. Doanh thu thuần 824 2. Tổng chi trực tiếp HĐKD bảo hiểm 630.4 2. Giá vốn hàng bán 607.5 3. Lợi nhuận gộp từ HĐKD Bảo hiểm 318.1 3. Lợi nhuận gộp 216.6 4. Chi phí bán hàng 4.2 4. Chi phí bán hàng 10.7 5. Chi phí quản lý 310.6 5. Chi phí quản lý 51.3 6. LN thuần từ HĐKD bảo hiểm 3.3 6. LN thuần từ HĐKD 154.6 7. LN thuaàn töø hoaït ñoäng taøi chính 97.26 7. LN thuaàn töø h. ñoäng TC 142 8. LN thuaàn töø hoaït ñoäng khác 0.23 8. LN thuaàn töø hñoäng khác 2.18 9. Tổng lợi nhuận kế toán 100.7 9. Lợi nhuận trước thuế 299 10. Lợi nhuận sau thuế 100.7 10. Lợi nhuận sau thuế 222 Các chỉ tiêu đặc trưng treân baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm + Doanh thu thuaàn töø HĐKD bảo hiểm bao gồm các khoản: a. Thu phí bảo hiểm gốc. b. Thu phí nhận tái (+) c. Các khoản giảm trừ (phí nhượng tái là chủ yếu). (-) d. Tăng, giaûm döï phoøng phí [(taêng (-), giaûm (+)] e. Thu hoa hoàng nhöôïng taùi (+) f. Thu khaùc (+) + Chi phí tröïc tieáp hoaït ñoäng KDBH: a. Chi bồi thường thuộc trách nhiệm giữ lại (bthöôøng Bh goác, nhaän taùi BH, giaûm tröø.: bthöôøng nhöôïng taùi, ñoøi ngöôøi thöù 3, xöû lyù haøng bthöôøng 100%) b. Chi bthöôøng töø DPDÑL (+) c. Soá trích DPDÑL trong naêm (+) d. Tăng (giảm) dự phòng bồi thường. [taêng (+), giaûm (-)] e. Chi khác HĐKD bảo hiểm (chuû yeáu laø chi hoa hoàng BH, chi ñaùnh giaù R2, ñeà phoøng haïn cheá T2, chi ñoøi ngöôøi thöù 3, chi haøng xöû lyù 100%...) (+) + LN thuần từ hoạt động tài chính đóng góp lợi nhuận lớn trong khi thu từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm khá thấp. Mối liên hệ giữa các báo cáo tài chính 1. Bảng CĐKT trả lời các câu hỏi: - DN nắm giử bao nhiêu tài sản? - Cơ cấu tài sản của DN thế nào? - Nguồn tài trợ của DN từ đâu? - Mức nợ và khả năng chịu đựng rủi ro? - Khả năng trả nợ đến hạn? Mối liên hệ giữa các báo cáo tài chính Báo cáo kết quả HĐKD trả lời các câu hỏi: - Qui mô của DN - Khả năng sinh lợi - Tình hình sử dụng chi phí để tạo doanh thu - Các khoản lãi, lỗ bất thường Mối liên hệ giữa các báo cáo tài chính Báo cáo lưu chuyển tiền tệ trả lời các câu hỏi: - Hoạt động nào mang lại tiền cho DN - Tiền đựơc sử dụng vào mục đích gì Báo cáo LCTT bao gồm 3 bộ phận: - LCTT từ hoạt động kinh doanh - LCTT từ hoạt động đầu tư - LCTT từ hoạt động tài chính LCTT từ hoạt động kinh doanh: bao gồm các dòng tiền vào và ra liên quan đến hoạt động chủ yếu tạo ra doanh thu của DN và các hoạt động khác không phải là hoạt động đầu tư hay tài chính Chæ tieâu Naêm nay Naêm tröôùc I. Löu chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh 1. Tieàn thu töø baùn haøng, cung caáp dòch vuï 2. Tieàn chi traû cho ngöôøi cung caáp haøng hoùa vaø dòch vuï 3.Tieàn chi traû cho ngöôøi lao ñoäng 4. Tieàn chi traû laõi vay 5. Tieàn chi noäp thueá TNDN 6. Tieàn thu khaùc töø hoaït ñoäng kinh doanh 7. Tieàn chi khaùc cho hoaït ñoäng kinh doanh Löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng kinh doanh LCTT từ hoạt động đầu tư: bao gồm các dòng tiền vào và ra liên quan đến hoạt động mua hoăc thanh lý các tài sản dài hạn và các khoản đầu tư khác không đựơc xem là tương đương tiền Chæ tieâu Naêm nay Naêm tröôùc II. Löu chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö 1. Tieàn chi ñeå mua saém, xaây döïng TSCÑ vaø caùc taøi saûn daøi haïn khaùc 2. Tieàn thu töø thanh lyù, nhöôïng baùn TSCÑ vaø caùc taøi saûn daøi haïn khaùc 3.Tieàn chi cho vay, mua caùc coâng cuï nôï cuûa dôn vò khaùc 4. Tieàn thu hoài cho vay, baùn laïi coâng cuï nôï cuûa ñôn vò khaùc 5. Tieàn chi ñaàu tö goùp voán vaøo ñôn vò khaùc 6. Tieàn thu hoài ñaàu tö goùp voán vaøo ñôn vò khaùc 7. Tieàn thu laõi cho vay, coå töùc vaø lôïi nhuaän ñöïôc chia Löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö LCTT từ hoạt động tài chính: bao gồm các dòng tiền vào và ra liên quan đến các hoạt động gây thay đổi qui mô và thành phần vốn chủ sở hữu và nợ vay Chæ tieâu Naêm nay Naêm tröôùc III. Löu chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng taøi chính 1. Tieàn thu töø vieäc phaùt haønh coå phieáu, nhaän voán goùp cuûa chuû sôû höõu 2. Tieàn chi traû voán goùp cho caùc chuû sôû höõu, mua laïi coå phieáu cuûa DN ñaõ phaùt haønh. 3.Tieàn vay ngaén haïn, daøi haïn ñaõ nhaän ñöïôc 4. Tieàn chi traû nôï goác vay 5. Tieàn chi traû nôï thueâ taøi chính 6. Coå töùc lôïi nhuaän traû cho chuû sôû höõu Löu chuyeån tieàn thuaàn töø hoaït ñoäng taøi chính Lập báo cáo LCTT Có 2 phương pháp: - Phương pháp trực tiếp: áp dụng cho cả 3 loại báo cáo LCTT, đựơc xác định bằng cách tổng hợp trực tiếp các khoản tiền thu vào và chi ra theo từng nội dung thu, chi - Phương pháp gián tiếp: chỉ áp dụng cho báo cáo LCTT từ hoạt động kinh doanh, đựơc xác định bằng cách điều chỉnh lợi nhuận trước thuế TNDN của HĐKD khỏi ảnh hưởng của các khoản mục không bằng tiền, các thay đổi của hàng tồn kho, phải thu, phải trả… I. Löu chuyeån tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh 1. Lôïi nhuaän tröôùc thueá 2. Ñieàu chænh cho caùc khoaûn: - Khaáu hao TSCÑ + - Caùc khoaûn döï phoøng + - Laõi , loã cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi chöa thöïc hieän - / + - Laõi, loã töø hoaït ñoäng ñaàu tö - / + - Chi phí laõi vay + 3. Lôïi nhuaän töø HÑKD tröôùc thay ñoåi VLÑ - Taêng, giaûm caùc khoaûn phaûi thu - / + - Taêng, giaûm haøng toàn kho - / + - Taêng, giaûm caùc khoaûn phaûi traû + / - - Taêng, giaûm chi phí traû tröôùc - / + - Tieàn laõi vay ñaõ traû - - Thueá TNDN ñaõ noäp - - Tieàn thu khaùc töø HÑKD + - Tieàn chi khaùc töø HÑKD - Löu chuyeån tieàn thuaàn töø HÑKD Mối liên hệ giữa các báo cáo tài chính Mối liên hệ giữa các báo cáo tài chính thể hiện như thế nào?