Quản trị kinh doanh - Chương 1: Cơ sở lý luận về phân tích hoạt động kinh doanh

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH Intro  SV cần nắm bắt được các khái niệm cơ bản, đối tượng và nhiệm vụ của phân tích hoạt động kinh doanh.  SV hiểu rõ ý nghĩa và nắm vững các phương pháp phân tích: phương pháp so sánh; thay thế liên hoàn; tính số chênh lệch; hồi quy đơn/bội và các phương pháp phân tích khác  SV biết cách tổ chức cũng như phân loại các hình thức phân tích ̃ ̀ ̀ ̉ ̃ ̀ ̀ ̉ ̃ ̀ ̀ ̉ 1.1. Đối tượng và nhiệm vụ của phân tích hoạt động kinh doanh 1.1.1. Các khái niệm:  Phân tích hoạt động kinh doanh (PTHĐKD): nghiên cứu để phân tích toàn bộ quá trình và kết quả hoạt động kinh doanh ở doanh nghiệp (DN)  Mục đích: o Làm rõ chất lượng hoạt động kinh doanh và các nguồn tiềm năng cần được khai thác. o Đề ra phương án và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. 1.1. Đối tượng và nhiệm vụ của phân tích hoạt động kinh doanh 1.1.2. Đối tượng: Kết quả kinh doanh Là đối tượng của phân tích Riêng biệt, cụ thể trong từng thời gian nhất định Có mục tiêu định hướng Phân tích kinh doanh Chỉ tiêu kinh tế Nội dung, giá trị Chỉ tiêu phản ánh, kỹ thuật tính toán Nhân tố tác động Tính tất yếu Tính tác động Nội dung phản ánh 1.1. Đối tượng và nhiệm vụ của phân tích hoạt động kinh doanh 1.1.3. Nhiệm vụ:  Kiểm tra và đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh.  Xác định các nhân tố ảnh hưởng.  Đề xuất các giải pháp nhằm khai thác tiềm năng  Xây dựng các phương pháp kinh doanh căn cứ vào mục tiêu đã định. 1.2. Các phương pháp phân tích 1.2.1. Phương pháp so sánh:  Được sử dụng nhiều trong quá trình phân tích hoạt động SXKD.  Khi áp dụng, cần đảm bảo 3 yếu tố về lựa chọn gốc so sánh, điều kiện so sánh và kỹ thuật so sánh. 1.2. Các phương pháp phân tích 1.2.1.1. Lựa chọn gốc so sánh:  Là chỉ tiêu của một kỳ được lựa chọn để làm căn cứ so sánh. o Tài liệu của năm trước (kỳ trước). o Các mục tiêu dự kiến (báo cáo, dự báo, định mức). o Các chỉ tiêu trung bình ngành, khu vực. 1.2. Các phương pháp phân tích 1.2.1.2. Điều kiện có thể so sánh được:  Các chỉ tiêu phải được sử dụng đồng nhất trong quá trình so sánh. o Về mặt thời gian (phản ánh một nội dung, sử dụng một phương pháp tính toán và cùng đơn vị tính). o Về mặt không gian (quy mô, điều kiện KD). 1.2. Các phương pháp phân tích 1.2.1.3. Kỹ thuật so sánh:  So sánh bằng số tuyệt đối.  So sánh bằng số tương đối.  So sánh bằng số bình quân.  So sánh mức biến động tương đối điều chỉnh theo hướng quy mô chung. 1.2. Các phương pháp phân tích Vd. Minh họa cho pp so sánh Đvt. Triệu đồng Biến động Mức Tỷ lệ % Doanh thu tiêu thụ 5000 6000 1000 20% Tiền lương 500 550 50 10% Suất lương doanh thu bán hàng 10 10.9 0.9 9% Chỉ tiêu Kế hoạch Thực hiện Phân tích tình hình tiêu thụ sản phẩm 1.2. Các phương pháp phân tích Vd. Minh họa cho pp so sánh  Chỉ tiêu doanh thu tiêu thụ: tăng 20% tương ứng 1000 so với kế hoạch  Chỉ tiêu doanh tiền lương: tăng 10% tương ứng 50 so với kế hoạch  Chỉ tiêu suất lương doanh thu bán hàng: tăng 9% tương ứng 0.9 so với kế hoạch  Ý nghĩa của các con số ??? 1.2. Các phương pháp phân tích 1.2.2. Phương pháp thay thế liên hoàn:  Là phươngt pháp xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự biến động của chỉ tiêu phân tích.  Quá trình thực hiện: ̣ ́ ̣ Xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến đối tượng phân tích Lần lượt thay thế các nhân tố kỳ phân tích vào kỳ gốc Thiết lập mối quan hệ của các nhân tố với chỉ tiêu phân tích Xác định đối tượng phân tích Bước 4 Bước 3 Bước 2 Bước 1 1.2. Các phương pháp phân tích  Bước 1 & 2: Giả sử có chi tiêu phân tích Q, chỉ tiêu Q có các nhân tố là a,b,c,d cấu thành nên theo tích số, ta có Q như sau. o Kỳ gốc: Q0 = a0 x b0 x c0 x d0 o Kỳ phân tích Q1= a1 x b1 x c1 x d1 o ∆Q = Q1 – Q0 1.2. Các phương pháp phân tích  Bước 3 & 4: xác định ảnh hưởng của các nhân tố.  Xác định ảnh hưởng nhân tố a như sau: Qa= a1 x b0 x d0 x c0∆ Qa = Qa - Q0  Xác định ảnh hưởng nhân tố b như sau: Qb = a1 x b1 x c0 x d0∆ Qb = Qb - Qa  Xác định nhân tố c, d tương tự  Tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng: ∆Q = ∆ Qa + ∆ Qb + ∆ Qc + ∆ Qd ̣ 1.2. Các phương pháp phân tích 1.2.3. Phương pháp tính số chênh lệch:  Là một dạng đặc biệt của phương pháp thay thế liên hoàn.  Xác định các nhân tố ảnh hưởng bằng cách nhóm các số hạng và tính chênh lệch các nhân tố.  Bước 1 & 2: Giả sử có chi tiêu phân tích Q, chỉ tiêu Q có các nhân tố là a,b,c,d cấu thành nên theo tích số, ta có Q như sau. o Kỳ gốc: Q0 = a0 x b0 x c0 x d0 o Kỳ phân tích Q1= a1 x b1 x c1 x d1 o ∆Q = Q1 – Q0 1.2. Các phương pháp phân tích  Bước 3 & 4: xác định ảnh hưởng của các nhân tố.  Xác định ảnh hưởng nhân tố a như sau: ∆ Qa = (a1 - a0) x b0 x c0 x d0  Xác định ảnh hưởng nhân tố a như sau: ∆ Qb = a1 x (b1 - b0) x c0 x d0  Xác định nhân tố c, d tương tự  Tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng: ∆Q = ∆ Qa + ∆ Qb + ∆ Qc + ∆ Qd ̣ 1.2. Các phương pháp phân tích Vd. Minh họa cho phương pháp liên hoàn và phương pháp tính số chênh lệch  Xác đinh và sắp xếp các đối tượng phân tích qua phương trình kinh tế: Tổng chi phí = Số lượng x Mức tiêu x Đơn giá vật liệu sản phẩm hao vật liệu vật liệu Chỉ tiêu Kế hoạch Thực hiện Biến động Số lượng sản phẩm (cái) 1000 1200 200 Mức tiêu hao vật liệu (kg) 10 9.5 -0.5 Đơn giá vật liệu (đ) 50 55.0 5 Phân tích tình hình sử dụng chi phí vật liệu 1.2. Các phương pháp phân tích Vd. Minh họa cho phương pháp liên hoàn  Xác đinh đối tượng phân tích: chính là mức chênh lệch chỉ tiêu kế hoạch so với thực hiện ∆Q = Q1 - Q0 = 1200 x 9.5 x 55 – 1000 x 10 x 50 = 127000  Xác đinh nhân tố ảnh hưởng: o Số lượng sản phẩm: ??? o Mức tiêu hao: ??? o Đơn giá vật liệu: ??? 1.2. Các phương pháp phân tích Vd. Minh họa cho phương pháp tính số chênh lệch  Xác đinh đối tượng phân tích: chính là mức chênh lệch chỉ tiêu kế hoạch so với thực hiện ∆Q = Q1 - Q0 = 1200 x 9.5 x 55 – 1000 x 10 x 50 = 127000  Xác đinh nhân tố ảnh hưởng: o Số lượng sản phẩm: ??? o Mức tiêu hao: ??? o Đơn giá vật liệu: ??? 1.2. Các phương pháp phân tích 1.2.4. Phương pháp hồi quy đơn:  Xây dựng hàm hồi quy: Y = a + bX XY = aX + bX2 (1) Y = na + bX (2) • X: biến số độc lập • Y: biến số phụ thuộc • a và b là thông số của hệ phương trình • n: số lần quan sát thực nghiệm 1.2. Các phương pháp phân tích 1.2.4. Phương pháp hồi quy đơn: (tt)  Sau khi xác định được thông số a và b, ta sẽ có công thức dự toán: Yi= a + bXi 1.2. Các phương pháp phân tích 1.2.5. Phương pháp hồi quy bội:  Xây dựng hàm hồi quy: Y = a + b1X1 + b2X2 + . + bnXn • X1Xn: các biến số độc lập • Y: biến số phụ thuộc • a: là phần cố định • b1bn: các hệ số của biến số độc lập 1.2. Các phương pháp phân tích 1.2.6. Các phương pháp phân tích khác:  1.2.6.1. Phương pháp cân đối  1.2.6.2. Phương pháp phân tích chi tiết o Theo các bộ phận cấu thành của chỉ tiêu o Theo thời gian o Theo địa điểm và phạm vi kinh doanh 1.3.Tổ chức và phân loại phân tích 1.3.1. Tổ chức công tác phân tích: 1.3.Tổ chức và phân loại phân tích 1.3.2. Các hình thức phân tích hoạt động kinh doanh:  Căn cứ theo thời điểm của hoạt động KD: o Phân tích trước khi KD: nhằm dự báo, dự toán cho các mục tiêu có thể đạt được trong tương lai. o Phân tích trong khi KD: nhằm điều chỉnh, chấn chỉnh những sai lệch lớn giữa kế hoạch và thực hiện. o Phân tích sau khi KD: đánh giá kết quả giữa kế hoạch và thực hiện. ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̀ 1.3.Tổ chức và phân loại phân tích 1.3.2. Các hình thức phân tích hoạt động kinh doanh: (tt)  Căn cứ theo thời điểm lập báo cáo: o Phân tích thường xuyên: nhằm phát hiện ngay trong quá trình hoạt động KD để điều chỉnh, chấn chỉnh những sai lệch một cách thường xuyên. o Phân tích định kỳ: phân tích sau khi kết thúc một kỳ KD, nhằm lên kế hoạch cho kỳ kế tiếp. ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̀ ́ 1.3.Tổ chức và phân loại phân tích 1.3.2. Các hình thức phân tích hoạt động kinh doanh: (tt)  Căn cứ theo nội dung phân tích: o Phân tích các chỉ tiêu tổng hợp o Phân tích các chỉ tiêu chuyên đề ́ ̀ In Summary  Các khái niệm, đối tượng và nhiệm vụ của phân tích hoạt động kinh doanh.  Các phương pháp phân tích o Phương pháp so sánh o Phương pháp thay thế liên hoàn o Phương pháp tính số chênh lệch o Phương pháp hồi quy đơn o Phương pháp hồi quy bội o Các phương pháp phân tích khác  Tổ chức và phân loại các hình thức phân tích Exercise  Yêu cầu: dùng phương pháp tính số chênh lệch hãy phân tích mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chi phí tiền lương 1/ Có tài liệu tại một DN như sau: Chỉ tiêu Tháng 1 Tháng 2 Khối lượng sản phẩm SX (cái) 1000 1100 Mức giờ công cho 1 sản phẩm (h/sp) 10 9.8 Đơn giá giờ công (đ/h) 6000 6500.0 Exercise  Yêu cầu: Dùng phương pháp thay thế liên hoàn và phương pháp tính số chênh lệch để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến giá trị SX 2/ Có tình hình sử dụng lao động trong tháng của DN như sau: Chỉ tiêu Kế hoạch Thực hiện Giá trị SX (1000đ) 800,000 823,680 Số công nhân SX bình quân (người) 100 96 Số ngày làm việc bình quân (ngày) 25 26 Số giờ bình quân trong ngày (giờ) 8 7.5 Giá trị bình quân một giờ (1000đ) 40 44