Product placement

Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com 01/2005 CÔNG CỤ MỚI CHO QUẢNG BÁ THƯƠNG HIỆU PRODUCT PLACEMENT www lantabrand com ĐT: (+84.8) 9 411 146 TP. HCM 298 A, Nguyễn Tất Thành, Quận 4, LANTABRAND 1 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com PRODUCT PLACEMENT 1. KHÁI NIỆM Product Placement (PP) là một khái niệm vừa xuất hiện vào những năm gần đây, vì thế có rất nhiều khái niệm của nhiều tác giả với những phạm vi hiểu rộng hẹp khác nhau. Trong giới hạn bài viết này, tác giả đưa ra một định nghĩa riêng về PP nhằm tạo nền tảng cho quá trình tìm hiểu chung của cả bài viết. Product Placement là cách sử dụng tích hợp giữa sản phẩm hay thương hiệu cần quảng cáo với kênh truyền thông giải trí không nhằm mục đích chiêu thị trực tiếp đối với sản phẩm.Nói một cách dễ hiểu hơn, PP là khi nhà quảng cáo chi trả một số tiền cho nhà sản xuất phim nhằm khuếch trương sản phẩm của mình trong phim . Mặc dù phạm vi của PP là rất rộng lớn nhưng bài viết này sẽ chỉ tập chung đề cập đến PP thông qua phương tiện truyền thông đại chúng hơn là PP gắn liền với một sự kiện hay một cá nhân. PP có thể được xem là xuất hiện sau chiến tranh Thế giới thứ 2, khi mà những công ty hàng đầu về hàng tiêu dùng như Proter & Gamble đã đầu tư cho những vở kịch truyền hình nhiều kỳ (soap operas) có sự xuất hiện sản phẩm của mình trong kịch bản. Cho đến những năm 60, cách làm như vậy không được ưa chuộng nữa khi nhà sản xuất tin rằng người tiêu dùng của mình muốn có một ranh gới rõ ràng giữa Quảng cáo và Giải trí. Cuối những năm 60 và đầu những năm 70, thời kỳ sóng yên bể lặng của loại hình PP, ngành Thuốc lá và Rượu đã tận dụng phát huy hết những lợi thế có được của PP bằng cách cho các diễn viên điện ảnh / truyền hình sử dụng những thương hiệu rượu cũng như thuốc lá trực tiếp trên màn bạc. PP thực sự trở lại vào những năm 80 bằng bộ phim ET với hiện tượng doanh thu của kẹo Reese’s Pieces (một loại kẹo bơ đậu phộng của Hershey) tăng 65%. Vị trí của PP trong phối thức Tiếp thị dễ dàng được hình dung như sau: Phối thức tiếp thị bao gồm 4P - Sản phẩm (Product), Kênh phân phối (Place), Giá (Price) và Chiêu thị (Promotion) - nghĩa là sản phẩm nào người mua đang cần, nơi nào bán sản phẩm đó, với mức giá ra sao và làm thế nào để người mua biết thông tin về sản phẩm đó. Đối với P cuối cùng trong phối thức tiếp thị, là Promotion (làm thế nào để người mua biết thông tin về sản phẩm), cũng được chia ra thành những phần khác nhau và được gọi là phối thức chiêu thị (Promotion mix). Phối thức chiêu thị được cấu thành từ Bán hàng trực tiếp, Khuyến mãi, Quảng cáo Quan hệ cộng đồng. Công cụ để thực hiện chức năng Quan hệ cộng đồng có rất nhiều loại, tuy nhiên có một công cụ chưa được đề cập đến, nhưng theo một số nhà nghiên cứu thì nó ngày càng được phổ biến hơn, đó là PP. 2 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com Hình: Vị trí của Product Placement trong phối thức chiêu thị Ra mắt sản phẩm mới : New Product Publicity Tư vấn khách hàng qua điện thoại : Customer Satisfaction Phone Lines Giáo dục khách hàng : Consumer Education Tài trợ sự kiện : Event Sponsorship Tài trợ phát hành : Issue Sponsorship Phối thức chiêu thị Quan hệ cộng đồng Quảng cáo Giáo dục khách hàng Product Placement Ra mắt sản phẩm mới Bán hàng trực tiếp Khuyến mãi website Tài trợ phát hành Tài trợ sự kiện Tư vấn khách hàng qua điện thoại 3 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com 2. PHÂN LOẠI Nói đến PP người ta thường nghĩ ngay đến phương tiện truyền thông là những bộ phim điện ảnh và những chương trình truyền hình. Vì thế phân loại PP ban đầu được hiểu như PP chỉ gồm trên phim và PP trên chương trình truyền hình. PP truyền thống được phân loại như sau: ™ Sản phẩm / thương hiệu được tham gia như một phần của cảnh quay (as part of the sence). Loại hình này rất phổ biến, nó có thể được phân loại cụ thể hơn dựa vào mức độ xuất hiện của sản phẩm / thương hiệu trong phim hay trong chương trình truyền hình: ƒ Sản phẩm / thương hiệu được dùng làm nền cho một cảnh quay của chương trình (background prop), khi đó sản phẩm / thương hiệu đó sẽ được sắp sếp một cách vô tình nhưng nổi bật dễ thấy trong cảnh quay đã định. Loại PP này được xem là “ hiệu quả chi phí “ khi một khi thương hiệu đã trở nên quen thuộc với người tiêu dùng, nhà sản xuất chỉ đơn thuần muốn nhắc nhở người xem nhớ về họ một cách thật tự nhiên. Bảng quảng cáo Philips được sử dụng trong một cảnh quay trên đường phố của phim Austin Powers: The spy who shagged me. Chắc chắn rằng, Philips đã được các nhà tư vấn xác định là một thương hiệu quen thuộc của đối tượng xem mục tiêu của phim Austin Powers. Coca – Cola đã thuyết phục được Đài truyền hình “sáng tạo“ với một cảnh quay trong chương trình Giải trí thể thao. Bạn thấy sự khác biệt ấy như thế nào? Hình bên trái là hình ảnh trận đấu thật ở sân vận động. Hình bên phải là hình mà Coca – Cola đã sáng tạo để tiếp cận với người tiêu dùng của mình. 4 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com ƒ Sản phẩm / thương hiệu được sử dụng trực tiếp bởi diễn viên trong phim cũng như các nhân vật của truyền hình ( hands – on prop ). Đây là cách thức dễ gây sự chú ý của đối tượng xem hơn cả. Bạn thử nghĩ xem, mình đang dán mắt lên tivi, căng mắt ra quan sát nhất cử nhất động của diễn viên chính yêu thích trong một bộ phim thật hấp dẫn và bất ngờ nhận ra… Tom Hank đang sử dụng Visa card trong You’ ve got mail … Và Meg Ryan, cô diễn viên nổi tiếng với thể loại phim hài – tâm lý xã hội đang dùng dịch vụ internet AOL cũng trong You’ve got mail. Còn đây là hình ảnh Heineken gắn liền với phụ nữ thường thấy trong spot TVC của Heineken. 5 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com ƒ Sản phẩm / thương hiệu chỉ đơn thuần được nhắc đến một cách bâng quơ trong cảnh quay mặc dù không có sự xuất hiện của sản phẩm / thương hiệu đó. PP loại này được sử dụng như một cách lựa chọn (option) khác giúp cho sản phẩm / thương hiệu xuất hiện đỡ nhàm chán. Khi sản phẩm / thương hiệu là những sản phẩm sử dụng quen thuộc, được xuất hiện nhiều lần bằng các hình thức PP khác thì ta nên sử dụng hình thức này. Bạn thấy thế nào khi thấy mẫu thoại trong phim Recruit “ Này anh bồi… cho tôi Heineken “?. So với PP của Heineken xuất hiện trong hình trên thì ở đây người xem không cần thấy sản phẩm Heineken nhưng vẫn gợi nhớ đến Heineken. “ Anh biết là loại xe gì không ?”, “ Biết, Ford màu nâu “. Không phải do ngẫu nhiên mà câu thoại của diễn viên lại đề cập đến Ford trong Traffic. Một nhân vật rất anh hùng kiểu Mỹ trong Erin Brockovich đã tự hào khoe với cô người yêu (do Julia Robert đóng) về biểu tượng đang đeo ở cổ mình rằng “Đó là chiếc Hardley – Davidsion, loại môtô chiến nhất đấy…”. 6 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com ™ PP là chín mươi phút thương mại (ninety minute commercials ), sản phẩm được xem là câu chuyện / nội dung chính của chương trình giải trí đó. Tuy nhiên cả câu chuyện ấy không nhằm kêu gọi một cách trực tiếp người xem rằng “hãy mua nó“. Cách sử dụng hình thức PP này phụ thuộc vào khả năng sáng tạo của các công ty quảng cáo có thể xây dựng một cách khéo léo hình ảnh sản phẩm thông qua một nội dung 90 phút của bộ phim không. Nếu sử dụng PP này thành công, thương hiệu sẽ in đậm trong tâm trí người xem lâu hơn những hình thức PP khác. Chúng ta hãy cùng xem Evolution. Câu chuyện trong Evolution là một chuỗi những cuộc đánh nhau vất vả của con người chống lại quái vật. Với con quái vật cuối cùng, cũng là con quái vật tai ác nhất, các nhân vật chính cũng vô tình tìm được 1 loại thuốc mới cho nhân loại… Hãy nghe họ tâm sự: “Chiến đấu chống quái vật rất khó. Và giữ mái tóc mượt không gầu cũng khó như vậy. Rất may là…” “Chúng tôi dự trữ dầu gội… Head & Shoulders luôn luôn có sẵn trong nhà ! “ ™ Sản phẩm được sử dụng làm phần thưởng, quà tặng trong các chương trình trò chơi, các buổi nói chuyện truyền hình cho những người tham gia. Ví dụ: trong chương trình “Survivor“, người thắng cuộc sẽ nhận được phiếu mua hàng 500$ sử dụng dịch vụ Visa card… 7 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com Toy story là bộ ở đầu cho phong trào PP trong phim hoạt ƒ Sản phẩm /thương hiệu sử dụng trong các chương trình giải trí trên truyền hình, đây cũng là hình thức PP truyền thống. Truyền hình là nơi thu hút người xem tốt nhất, bên 3. XU HƯỚNG TRONG PP NÓI CHUNG PP thực sự là 1 khái niệm mới so với các công cụ truyền thông khác. Tuy vậy, theo thời gian, PP cũng sẽ có xu hướng phát triển riêng để hướng đến một cách thức hoạt động khác hoàn thiện hơn. Dưới đây là một số hướng phát triển mới của PP nhằm làm tăng giá trị của PP trong Nghành quảng cáo và giải trí. ™ Các doanh nghiệp đã sử dụng loại hình PP đang tiến dần đến sử dụng PP chuyên nghiệp hơn. Ban đầu, họ sử dụng PP chỉ đơn thuần như một sự giúp đỡ đầy thiện chí giữa nhà sản xuất sản phẩm với những người sản xuất chương trình giải trí, nhưng ngày nay, hầu hết việc sử dụng PP đòi hỏi phải có hợp đồng ràng buộc rõ rang theo đúng pháp luật. Cùng với sự phát triển PP nói riêng và công nghệ quảng cáo nói chung, mặc dù những hình thức PP như đã được nêu ở trên sẽ không thay đổi, thế nhưng những phương tiện truyền thông tiếp thị hiện nay đã dần chấp nhận PP như là một kỹ thuật tiếp thị có tính chiến lược và là một phần không thể thiếu trong phối thức tiếp thị 4P. ™ Và một khi PP được các doanh nghiệp sử dụng chuyên nghiệp hơn thì cũng đồng nghĩa với việc phải để ý đến người xem nhiều hơn.Khi đó, có thể công chúng tiếp nhận PP sẽ nhận biết và trở nên thận trọng, cảnh giác và có thể sẽ không còn thiện cảm với PP như thuở ban đầu nữa. Tuy nhiên, những người làm PP thì lại tin rằng họ biết cách để làm cho người xem không cảm thấy nhàm chán với những gì được trình chiếu cho công chúng thưởng thức. ™ PP xâm nhập vào cuộc sống con người nhiều hơn nên cũng đã không tránh khỏi sự can thiệp của những kỹ thuật, công nghệ cao. Điển hình là kỹ thuật số đã xâm nhập vào thế giới của PP. Trong “Demolition Man“, người xem ở bản xứ sẽ thấy nhà hàng Taco Bell, thế nhưng nó đã được thay đổi thành tên Pizza Hut khi bộ phim được đến với công chúng quốc tế. Hoặc “sành điệu“ hơn, người làm phim có thể tự “ edit “ (biên tập) thêm vào bộ phim những gì cần thiết trong phim, ví dụ như họ có thể gắn thêm một thương hiệu của nhà tài trợ vào áo thun của nữ diễn viên đang mặc trong phim chẳng hạn. ™ Ngoài những PP đang được sử dụng qua phim ảnh và những chương trình truyền hình chủ yếu thì PP đang ngày càng trải rộng hơn qua các phương tiện truyền thông đại chúng khác, nó sẽ có những biến thể đa dạng khác nhau nhằm tiếp cận đến đối tượng mục tiêu một cách tốt nhất. Nó được mô tả cụ thể hơn như sau: ƒ Sản phẩm / thương hiệu sử dụng trong phim điện ảnh, đây là hình thức PP truyền thống. Với xu hướng toàn cầu hoá sản phẩm điện ảnh, hiện nay, cách sử dụng sản phẩm / thương hiệu trong phim đã được chấp nhận ở hầu hết các nhà sản xuất phim ở Hollywood, các phim trường đã có các bộ phận riêng chuyên nghiệp chuyên lo về PP. ƒ Sản phẩm / thương hiệu xuất hiện trong phim hoạt hình (animated film) cũng như trong truyện tranh hoặc các trò chơi điện tử (video game). Trong trào lưu hiện thực hoá những sản phẩm giải trí của trẻ em nhằm giúp trẻ làm quen dần với cuộc sống thật, các nhà sản xuất phim hoạt hình, những nhà xuất bản truyện tranh, những người thiết kế những trò chơi điện tử đã đồng ý sử dụng hình thức PP vào trong sản phẩm của mình. PP đã xuất hiện sẽ gần gũi, đời thường hơn đối với người xem là những đối tượng nhỏ tuổi. Trong tương lai những bộ phim hoạt hình, những bộ truyện tranh và cả trò chơi điện tử sẽ là nơi để PP phát huy khả năng của mình, tiếp cận với khách hàng tiềm năng từ khi còn rất bé. phim m hình. Sau Toy story sẽ là tám Crazy Night. 8 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com ột buổi nói chuyện chuyên đề của các nhân vật ổi tiếng trên truyền hình với nước uống Coca – ác chương trình thể thao cũng tạo ra nhiều cơ hôi để ợi nhắc thương hiệu / sản phẩm đối với người xem. Sản phẩm /thương hiệu đang được đề cập đến ong một cuốn sách. Hãy thử tưởng tượng có một công cạnh đó, những chương trình truyền hình ngày một phong phú đa dạng sẽ là nơi phát triển tốt cho PP. Xu hướng của các nhà quảng cáo là sẽ san sẻ bớt thời gian dành cho các chương trình quảng cáo sang sử dụng hình thức PP bởi người xem truyền hình đã dị ứng với hình thức quảng cáo truyền thống. M n Cola C g Trong hình minh hoạ dưới đây là Mark Knowles (bên phải) và Daniel Nestor trong giải Quần vợt Úc mở rộng tổ chức tháng 1.2003. Giải do Heineken tài trợ và được chiếu trên truyền hình. Hai nhân vật chính đang sử dụng vợt tennis hiệu Wilson. • ƒ tr ty nổi tiếng đề nghị một nhà văn cũng nổi tiếng không kém viết một cuốn sách làm nổi bật sản phẩm cũng như thương hiệu của họ. Nghe có vẻ buồn cười nhỉ ? Nhưng không đâu. Công ty nữ trang nổi tiếng thế giới, Bulgari, đã bỏ tiền để nhờ bằng được nhà văn Fay Weldon viết một cuốn tiểu thuyết có đề cập đến sản phẩm của Bulgari. Bulgari Connection ra đời gặp không ít dị nghị lẫn khen ngợi từ phía công chúng. Tuy nhiên Bulgari 9 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com cũng như Fay Weldon đã tạo ra một hướng đi mới cho các doanh nghiệp cũng như các nhà văn. ƒ Hình ảnh sản phẩm / thương hiệu được xuất hiện trong sách giáo khoa. Ngày nay, PP đã xâm nhập cả vào lĩnh vực giáo dục. Nhiều sách giáo khoa của các trường hay đề cập đến những thương hiệu lớn của những sản phẩm tiêu dùng. Ví dụ như cuốn sách giáo khoa Toán học: Những ứng dụng và liên hệ thực tế (Applications and Connections ) được sử dụng cho khoảng 15 bang ở Mỹ có cả California và Texas, trong bài có nội dung về “chia số thập phân“ có ví dụ như sau: Will đang để giành tiền để mua một đôi giày Nike giá 68,25$. Nếu Will kiếm được 3,25$ một tuần thì Will cần phải để giành trong bao nhiêu tuần??? Nội dung bài toán vẫn được giữ nguyên nhưng lại tạo ra một cơ hội gợi nhắc có lợi cho thương hiệu giày Nike. Cách làm này làm cho bài toán trở nên thực tế và gần gũi hơn. ƒ Lợi thế chính của các loại tạp chí in ấn là thông tin được giới thiệu và xem xét một cách chọn lọc vào thời gian rãnh rỗi của người xem với những chuyên đề chọn lọc. Có rất nhiều tạp chí để người quảng cáo lựa chọn: tạp chí chuyên ngành, tạp chí kỹ thuật, tạp chí thương mại… và dù cho có là tạp chí nào đi chăng nữa thì tạp chí còn có một ưu điểm nữa là khả năng tiếp cận đối tượng xem một cách cụ thể hơn do mỗi loại tạp chí thường có một nhóm đối tượng xem mục tiêu khác nhau. Ngày nay, bên cạnh những hình thức quảng cáo, những bài viết về PR thông thường thì người viết báo cũng đã sử dụng tích hợp hình thức PP vào bài của mình. PP trên tạp chí cũng được sử dụng dưới hình thức xuất hiện một cách tự nhiên trong những bài viết của các tác giả. Bên đây là một hình thức minh hoạ của một hãng hàng không cụ thể cho một bài báo viết về nghành hàng không. Đó là hình thức PP trên các tạp chí. 10 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com 4. LỢI ÍCH CỦA PP Trước hết, bạn hãy thử nhìn vào một cảnh trong phim 24hour xem. Bạn có thấy nó buồn tẻ và “ thiếu sức sống “ không ?? Cảnh phim này có lẽ không được các nhà quảng cáo nào đánh giá là tốt cho nên đã không thấy xuất hiện một thương hiệu quen thuộc nào. PP được giới thiệu ban đầu là có khắc phục được những nhược điểm của hình thức quảng cáo truyền thống. Vậy thì ta hãy cùng nhau xem xét những lợi ích của PP được trình bày dưới đây: ™ Tính hiệu quả (effectiveness) PP nhắm vào khách hàng bằng các thông điệp được chuẩn bị kỹ lưỡng và dễ tiếp thu. Những người sử dụng PP hàng đầu cho rằng PP thì hiệu quả hơn cách quảng cáo truyền thống.Tuy nhiên, rất khó có thể đo lường hiệu quả cho riêng PP một khi nó chỉ là một phần trong cả một chương trình chiêu thị. Nhưng ta có thể so sánh tính hiệu quả của PP dựa trên tỉ số ROI (tỉ số lợi nhuận trên đầu tư: return on investment) đối với từng trường hợp riêng để thấy được phần nào tính hiệu quả của PP. Trường hợp của Ray- Ban là một ví dụ, Ray-Ban đã đề nghị sử dụng kính mát Predator 2của họ trong Men in Balck, và sau đó doanh số của họ tăng gấp 3, khoảng 5 ngàn đôla, sau khi bộ phim được công bố rộng rãi. Hoặc BMW đã bỏ ra 3 triệu đô la để Z3 mới của họ được sử dụng trong bộ phim của James Bond năm 1995, Golden Eye.Kết quả là BMW đã thu lại 240 triệu đô la doanh thu. Và hiệu quả của PPcòn được đo lường khi xét về khái niệm “gợi nhắc sản phẩm“. Ví dụ trong một cuộc nghiên cứu nhỏ, có 47% người xem Spiderman nhận ra có thương hiệu Dr.Pepper xuất hiện trong phim, và tỉ lệ này tăng đến 67% khi được hỏi là có thấy Dr. Pepper xuất hiện trên phim không. Mặc dù khái niệm “gợi nhắc sản phẩm“ ám chỉ rằng PP có hiệu quả, nhưng để đo lường hiệu quả của PP bằng doanh số thì rất khó khi hầu hết những người được phỏng vấn đều cho rằng họ không tăng ý định mua hơn khi thấy PP. Đối với Jen Vogt, trưởng bộ phận thiết kế của Vogt cho rằng “PP càng khó thấy thì càng hiệu quả hơn. Những sản phẩm cụ thể, được xác định rõ ràng hơn thì sẽ dẽ dàng thành công hơn những sản phẩm chung chung như Coke hay Pepsi“. Như vậy, PP ngày nay đã trở thành một công cụ truyền thông được bổ sung nhằm thu hút sự chú ý về thương hiệu (brand awareness) của người tiêu dùng. Một mình 11 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com PP thì chẳng nói lên được gì cả, nhưng nếu kết hợp PP trong phối thức tiếp thị thì PP có thể trở thành một chất xúc tác to lớn trong việc tạo ấn tuợng thương hiệu cho người xem là đối tượng khách hàng mục tiêu. Một khái niệm khác đo lường về tính hiệu quả của PP nữa đó là “phạm vi”. Một phép chia đơn giản của doanh thu của những bộ phim cho giá vé trung bình sẽ cho ta số lượng người đã đi xem phim. Tuy nhiên, cách tính như vậy phải dựa trên những đối tượng xem phim thường xuyên bởi nếu không tính trên những người coi phim thường xuyên thì ta sẽ khó xác định đúng đối tượng khách hàng mục tiêu. Rất khó xác định xem một bộ phim sẽ trình chiếu bao lâu là thích hợp nhất. Trong trường hợp của truyền hình, người ta có thể ước lượng được có bao nhiêu gia đình xem ở bất cứ phần nào trong chương trình truyền hình, còn tần suất xem phim thì khó đo lường hơn xem tivi. PP trong phim sống vĩnh viễn thông qua cáp truyền hình, vào bán video và cho thuê băng đĩa. Vì thế phạm vi của PP là rất rộng lớn tuy khó có thể đo lường. PP đến với người xem một cách tự nhiên, sản phẩm / thương hiệu cần quảng cáo được xuất hiện trong những tình huống hợp lý, không gượng ép như các mẫu quảng cáo. Khi Jenifer Aniston cầm một chai nước táo lên uống trong Friends, người ta sẽ không nghĩ rằng chai nước táo xuất hiện váo cảnh đó là do người dàn dựng vô tình đặt ở đó mà do Jenifer thích uống loại nước táo đó. Vì thế, nếu bạn có xu hướng thích Jenifer thì bạn cũng sẽ thích loại nước táo ấy. ™ “Trói buộc“ người xem (captive audience), người xem thưởng thức phim ảnh hay các chương trình giải trí một cách tự nguyện nên họ cũng sẽ không từ chối xem PP khi PP xuất hiện trong chương trình mà họ yêu thích. Ví dụ như họ đang có ấn tượng không tốt về sản phẩm bia Carlsberg thì họ sẽ không vì thế mà khi xem Spiderman có thấy thương hiệu Carlsberg xuất hiện mà họ không tiếp tục xem tiếp bộ phim. ™ Không tốn nhiều chi phí (inexpensive) nếu tính tất cả chi phí (chi phí tuyệt đối) cũng như chi phí CPM (chi phí trung bình để cho một ngàn người thấy được sản phẩm cần quảng cáo), thì PP tiêu tốn một lượng chi phí nhỏ so với tổng ngân sách quảng cáo của một công ty. Mặt khác, PP lại có vòng đời tương đối dài khi gắn liền với một bộ phim hay một chương trình truyền hình. PP là hình thức quảng cáo duy nhất có thể làm giảm chi phí CPM bằng việc tăng được lượng người xem. Ví dụ như những bộ phim mới phát hành ở Mỹ thì phải đến một thời gian sau mới đến được với công chúng của các quốc gia khác. Ngoài ra, chi phí sử dụng PP thấp còn do người quảng cáo chỉ phải trả một khoản phí cho số lần xuất hiện chứ không phải tốn tiền cho sáng tạo ý tưởng cho mẫu quảng cáo… ™ Gia tăng lòng trung thành của khách hàng (increase brand loyalty), PP củng cố thêm lòng tin đối với những người hiện đang sử dụng sản phẩm, đồng thời làm giảm những cảm nhận không đúng về sản phẩm. Người sử dụng sản phẩm sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi tìm thấy sản phẩm tương tự đang được sử dụng rất hợp lý trong phim mình xem. ™ Ẩn dấu thông điệp thương mại – không che dấu sản phẩm. Khi sử dụng PP, người quảng cáo vẫn để khán giả thấy được sản phẩm của mình nhưng không hàm chứa thông điệp mang tính thương mại, nghĩa là không nhằm mục đích chiêu thị trực tiếp, kêu gọi “hãy mua đi “, vì thế sẽ không gây khó chịu cho người xem. ™ Thịnh hành (appeare en vogue), PP cho phép người quảng cáo gắn sản phẩm / thương hiệu của mình với một phong cách mà họ muốn. Ví dụ điện thoại di động Ericssion được sử dụng trong phim 007 Tommorow never die bởi nó muốn xây dựng hình ảnh là điện thoại di động kỹ thuật cao khi gắn liền với nhân vật chính James Bond. ™ Ám chỉ sự nổi tiếng (implied celebrity endorsement), PP có thể tạo cho người tiêu dùng cảm giác hài lòng khi sử dụng các sản phẩm đã được sử dụng bởi những người nổi tiếng, điều này thực sự quan trọng đối với những người quảng cáo. ™ Tăng tinh thần nhân viên sản xuất trực tiếp sản xuất sản phẩm (employee morale), khi người nhân viên thấy được sản phẩm mà họ đã trực tiếp sản xuất xuất hiện trên chương trình truyền hình hay trong bộ phim một cách nổi bật, họ sẽ cảm thấy vui vẻ và tăng tinh thần hơn. ™ Chấp nhận (acceptance), hình thức PP sử dụng thông điệp ngầm, nghĩa là nó không mang thông điệp thương mại như những quảng cáo truyền thống vì thế sẽ dễ dàng được người xem chấp nhận hơn. 12 Công ty Thương Hiệu LANTABRAND www.lantabrand.com Và đối tượng xem phân biệt PP tuỳ theo quan điểm riêng của mỗi cá nhân, người xem nói chung đã có những quan điểm tích cực ủng hộ cho PP cho đến khi nào sự xuất hiện của PP vẫn ở trong mức kín đáo tế nhị. ™ Có một ngành công nghiệp sử dụng PP nhưng không đem lại lợi ích cho người tiêu dùng và gây đau đầu cho những người làm luật, đó là Ngành thuốc lá. Thật ra, ngành thuốc lá đã sử dụng PP từ những năm 70 khi mà luật không cho phép quảng cáo thuốc lá trên tivi. Đến năm 90, ngành thuốc lá tự động ngưng tuyên truyền sản phẩm của mình vì xuất hiện những làn sóng phản đối từ phía người tiêu dùng và phía chính phủ. Tuy nhiên, ngành thuốc lá đã không thể tự đào thải mình như vậy, và từ đó xuất hiện hình thức “under- the- table form” của PP, nó tận dụng những khe hở của PP để tiếp tục xuất hiện trước công chúng một cách tự nhiên. 13 Product Placement 5. RỦI RO CỦA HÌNH THỨC PP Có rất nhiều rủi ro liên quan đến việc sử dụng PP. Người quảng cáo có rất ít hoặc là không có quyền kiểm soát nội dung và việc sử dụng sản phẩm của họ khi họ không phải tốn chi phí ”quảng cáo“ trong phim. Ngoài ra, nếu sản phẩm hoặc dịch vụ là công cộng, người làm phim có thể sử dụng sản phẩm hoặc dịch vụ đó không cần sự cho phép của công ty sản xuất. Ví dụ trong Erin Brockovich đã vô tình phê phán việc làm xấu của công ty Pacific Gas & Electric vì bộ phim này dựa trên một câu chuyện có thật có liên quan đến công ty. Rủi ro khác là những PP miễn phí thì không phải lúc nào cũng được bảo đảm vì có thể bị cắt khỏi kịch bản. để ngăn chặn vấn đề trên, một số nhà sản xuất yêu cầu có hợp đồng rõ ràng giữa các nhà làm phim và người quảng cáo / nhà sản xuất và dĩ nhiên là phải tăng chi phí đi kèm đối với người quảng cáo. Một rủi ro nữa là sử dụng sản phẩm trong tình huống không tốt đẹp (tiêu cực). Mọi nhà sản xuất đều không muốn sản phấm của mình bị sử dụng trong hoàn cảnh không thích hợp vì nó sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến cảm nhận của người xem đối với sản phẩm. Đó là một vấn đề cần được phát biểu rõ trong các hợp đồng để người tư vấn quảng cáo bảo đảm rằng việc sử dụng PP là cần thiết phù hợp với yêu cầu của người quảng cáo. Ví dụ trong Sex in the City, một nữ diễn viên sử dụng máy tính xách tay hiệu Apple iMac và đã có cảnh nó bất thình lình bị hỏng. Cảnh đó chỉ là một phần của toàn bộ phim, tuy nhiên người diễn viên đó đã bị mất hết tất cả dữ liệu được lưu trong máy. Cách sử dụng sản phẩm như vậy có thể gây nên một nhận thức không tốt cho người xem về thương hiệu máy tính Apple. Hoặc trong Traffic, một bộ phim nói về việc buôn lậu ma tuý, có một hãng xe hơi nổi tiếng đã từ chối xuất hiện thương hiệu của mình trong bộ phim đoạt Oscar đó. Họ cho rằng “ họ không muốn thương hiệu của họ được sử dụng bởi những kẻ buôn bán ma tuý “. Thêm một rủi ro nữa là về khác biệt văn hoá. Phim ảnh và các chương trình truyền hình được chiếu rộng rãi trên khắp thế giới vì thế người quảng cáo cần phải chú ý cẩn thận khi dùng PP. Có thể người có những quốc gia khác nhau sẽ có những cảm nhận về sản phẩm khác nhau. Ví dụ như nước ngọt không đường Diet Coke được gọi là Coke light ở Nhật Bản vì từ ”Diet“ có nghĩa không tốt ở Nhật. Như vậy PP của Coke Diet ở Hollywood sẽ không hiệu quả khi được xem ở Nhật Bản. Một rủi ro khác có thể làm giảm hiệu quả của PP khi đựơc trình chiếu ở những quốc gia khác là giai đoạn của PP trong vòng đời sản phẩm của nó ở quốc gia đang được trình chiếu. Những sản phẩm ở những giai đoạn đầu của vòng sản phẩm có thể đòi hỏi một chiến lược PP khác. Theo nghiên cứu cho thấy, người tiêu dùng thích PP cho đến khi nó vẫn còn tác dụng, nghĩa là PP đừng bị quá lạm dụng. Người tiêu dùng thích được thấy diễn viên nói “ Pepsi “ hơn thay vì chỉ nói “ Soda “. Tuy nhiên, rủi ro sẽ xuất hiện khi phim và chương trình truyền hình trở nên bão hoà với PP, đó là khi người xem cảm nhận rằng PP được đưa vào sử dụng một cách cố ý, không cần thiết hoặc cố ý nhấn mạnh PP quá mức cần thiết. Như vậy, nó cũng giống như việc sử dụng PP tiêu cực, sử dụng PP không đúng là nguyên nhân gây nên cảm nhận xấu của người tiêu dùng đối với sản phẩm của nhà sản xuất. 14 Product Placement 6. CÁCH THỨC SỬ DỤNG PP Được xem như một cách chiêu thị mới, cho nên ban đầu các công ty chưa biết cách liên hệ như thế nào với các nhà làm phim hay các nhà làm chương trình truyền hình để họ sử dụng sản phẩm của mình. Hầu hết, những xưởng phim (studio) sẽ sử dụng PP vì 3 lý do sau: thứ nhất, chương trình hay bộ phim của họ sẽ trở nên thật (realism) hơn; thứ hai, giảm chi phí; thứ ba, không phải quảng cáo không công cho bất cứ một nhãn hiệu nào cả. Bộ phận PP của xưởng phim có thể liên hệ với các công ty tư vấn quảng cáo để đáp ứng nhu cầu của họ, nó có thể là một bộ đồ gỗ, một chiếc xe hơi thể thao hay một cái máy tính cá nhân…hoặc bộ phận PP có thể liên hệ trực tiếp với các công ty sản xuất để có thể có được sản phẩm mà họ cần. Về phía nhà sản xuất (advertiser), họ thường sử dụng các công ty tư vấn quảng cáo và liên hệ trực tiếp với các công ty này. Những công ty tư vấn này sẽ là sợi liên lạc giữa xưởng phim và người quảng cáo (advertiser). Một công ty có thể thuê một công ty tư vấn để sản phẩm của họ được xuất hiện trong một phim hay chương trình truyền hình. Thường thì một hợp đồng sẽ được ký dựa trên một lượng PP trong một năm. Các công ty tư vấn này sẽ đọc qua các kịch bản phim và chọn những cảnh phim thích hợp có thể sử dụng sản phẩm của khách hàng mình. Có một vài công ty tự quản lý PP theo cách riêng của mình, lúc này các công ty tư vấn chỉ là trung gian cung cấp những cảnh phim thích hợp cho họ chọn lựa xem xét và sau đó các công ty này sẽ trực tiếp liên hệ với xưởng phim để sản phẩm của mình được sử dụng trong những cảnh quay mà họ đã chọn. Tuy nhiên đến thời điểm này, Ngành Quảng Cáo và Giải Trí vẫn chưa phát triển thực sự phổ biến. Nghĩa là vẫn còn những khoảng trống về cung cầu của PP giữa 2 ngành. Ngành giải trí hiện đã xác định được là PP rất cần thiết cho họ, trong khi ngành Quảng cáo cũng hiểu rằng PP rất hữu ích cho khách hàng của mình. Thế những vẫn chưa có được sự thống nhất tin tức giữa hai ngành. Một khi PP được chấp nhận như một phần của Phối thức tiếp thị thì việc xác định cung cầu của PP sẽ giúp người làm tiếp thị có những quyết định chính xác và giá trị hơn. 15 Product Placement 7. ĐÁNH ĐỔI KHI SỬ DỤNG PP Trong việc sử dụng PP, có ba cách thường được sử dụng: ™ Thứ nhất, người quảng cáo cung cấp sản phẩm miễn phí cho các nhà sản xuất phim. ™ Thứ hai, người quảng cáo (advenrtiser) phải trả một khoản phí để sản phẩm của mình được sử dụng trong bộ phim như mình mong muốn. ™ Cuối cùng, người quảng cáo có thể đồng ý xúc tiến bộ phim trong đó có PP của mình thật nổi bật trong phim. Dưới đây là áp phích cổ đông, ủng hộ Tomb Raider của Tissot và Jeep - hai trong số những nhà tài trợ chính của phim. 16 Product Placement PP làm giảm chi phí sản xuất phim, ví dụ như chi phí của đạo cụ và chuẩn bị trang trí. Chi phí thuê xe hơi, quần áo, đồ gỗ… có thể được bỏ qua khi nhà làm phim gạ gẫm được các công ty tư vấn quảng cáo cung cấp PP miễn phí cho họ. Trong nhiều trường hợp, người quảng cáo có thể cung cấp những sản phụ khác cho nhà làm phim ví dụ như thức ăn, chỗ ở cho đoàn làm phim. Thông thường sản phẩm được sử dụng trong phim sẽ được hoàn trả lại cho công ty sản xuất. Cách đánh đổi hiệu quả nhất là “xúc tiến chéo“. Lúc này các nhà làm phim sẽ chấp nhận sử dụng sản phẩm trong phim, đổi lại các nhà sản xuất sẽ ủng hộ cho việc quảng cáo phim. Chiến dịch có thể là bất cứ hình thức quảng cáo nào có sẵn phù hợp với người quảng cáo từ các mẫu quảng cáo trên TV đến việc trưng bày trong các cửa hàng của họ các poster về bộ phim sắp chiếu. Ví dụ như Ericssion đã chi 30 ngàn đô la cho chiến dịch khếch trương bộ phim Tomorrow never die với nhân vật chính James Bond sẽ sử dụng sản phẩm của họ trong phim. Cách làm này trở nên phổ biến hơn khi lợi ích của hai bên đều tăng. Mặc dù các nhà làm phim thường ít khi phải trả phí cho PP nhưng những ngành tư vấn quảng cáo vẫn được trả hoặc phí hàng năm hoặc hoa hồng cho dịch dụ của họ. Phí này có thể thay đổi từ 500$ đến 20.000$ tuỳ theo số lượng PP trong năm. Nguyễn Việt Nga – Công ty Thương Hiệu LANTABRAND 17