Phân tích Báo cáo của chính phủ phục vụ chất vấn

*PHÂN TÍCH BÁO CÁO CỦA CHÍNH PHỦ PHỤC VỤ CHẤT VẤNGS.TS NGUYỄN MINH THUYẾTPhó Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội khoá XII*ĐỀ CƯƠNGCác báo cáo của Chính phủPhân tích báo cáo Trao đổi ý kiến trước khi chất vấnChọn vấn đề chất vấnĐặt câu hỏi và tranh luậnThảo luận, thực hành*1. CÁC BÁO CÁO CỦA CHÍNH PHỦ1.1. Báo cáo về kinh tế - xã hộiTình hình KTXH năm/nửa năm quaKế hoạch phát triển KTXH năm/nửa năm tới Kế hoạch phát triển KTXH 5 năm (đầu nhiệm kỳ) 1.2. Báo cáo bổ sung về KTXH (Bộ KHĐT thừa uỷ quyền)1.3. Báo cáo về ngân sách nhà nước Tình hình thực hiện dự toán NSNN năm quaDự toán NSNN và phương án phân bổ NS trung ương năm tới Quyết toán NSNN năm trước nữa (18 tháng trước) *1. CÁC BÁO CÁO CỦA CHÍNH PHỦ1.4. Báo cáo chuyên đề. VD:BC của Bộ Công an về phòng chống tội phạm, TTXHBC của Bộ Tài nguyên - MT về kế hoạch sử dụng đất 5 năm giai đoạn 2011-2015 và quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011-2020BC của Bộ trưởng Kế hoạch - ĐT về CT mục tiêu quốc gia 5 năm 2011 - 2015; về CT sử dụng trái phiếu CP 5 năm 2011 - 2015 BC của Bộ Tài chính về một số giải pháp thuế nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp*2. PHÂN TÍCH BÁO CÁO2.1. Nguyên tắc phân tích 2.1.1. Tính toàn diện, thống nhất của báo cáoTính toàn diện: bao quát được đầy đủ nội dung vấn đề + BC về 2011 không nói gì về Biển Đông.+ Về PC tham nhũng chỉ có 5 dòng: “... tiếp tục được quan tâm chỉ đạo và đạt những kết quả cụ thể. Việc triển khai cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh kết hợp với tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng đã góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về hoạt động phòng chống tham nhũng, lãng phí.” *2. PHÂN TÍCH BÁO CÁOTính thống nhất: + Giữa các phần trong một báo cáo. VD, BC về 2011:* Thành tựu: Tai nạn giao thông 9 tháng đầu năm tính trên 1 vạn phương tiện giảm so với cùng kỳ năm trước cả về số vụ, số người chết và số người bị thương. (Thực ra là GT đường bộ; giảm 0,31 vụ; 0,23 người chết; 0,17 người bị thương)* Hạn chế: Ùn tắc và tai nạn giao thông còn nghiêm trọng, số người chết và bị thương tăng so với cùng kỳ năm trước. (Giảm 1,38% số vụ; tăng 0,21% số người chết; 1,82% số người bị thương ) *2. PHÂN TÍCH BÁO CÁO+ Giữa các báo cáo với nhau:Số liệu vênh nhau giữa các CQ tư phápNhận định về cải sửa án khác nhau 2.1.2. Mức độ đáp ứng yêu cầu của thực tiễn Đối chiếu với các chỉ tiêu, nhiệm vụ trong NQ của Quốc hộiĐối chiếu với chính sách, pháp luậtĐối chiếu với kết quả thực tế*2. PHÂN TÍCH BÁO CÁO2.2. Căn cứ phân tích 2.2.1. Nghị quyết của Quốc hội CPI “9 tháng tăng 16,63%, ước cả năm tăng khoảng 18%”. Chỉ tiêu QH: chỉ được tăng dưới 2 chữ số. 2.2.2. Chính sách, pháp luật. VD: - “Các giải pháp kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô chưa được thực hiện một cách đồng bộ, nhất là cắt giảm đầu tư công chưa nhiều và chưa công khai các công trình kém hiệu quả.” - 27 tỉnh thành không chi đủ 20% cho GD.*2. PHÂN TÍCH BÁO CÁO2.2.3. Các báo cáo thẩm tra của cơ quan QH BC của UBKT: “Tổng vốn đầu tư toàn xã hội là 42,7%/GDP vượt xa kế hoạch làm mất cân đối lớn giữa đầu tư và tiết kiệm, dẫn đến thâm hụt cán cân vãng lai và làm gia tăng nợ quốc gia. Hiệu quả nền kinh tế giai đoạn 2006-2010 giảm so với giai đoạn trước: Giai đoạn 2001-2005, tỷ lệ tổng vốn đầu tư toàn xã hội 39%/GDP, tốc độ tăng trưởng bình quân 7,5%, trong khi đó giai đoạn 2006-2010 tỷ lệ tổng vốn đầu tư toàn xã hội 42,7%/GDP nhưng tốc độ tăng trưởng bình quân thấp hơn chỉ đạt 7%. Hệ số ICOR giai đoạn 2001-2005 là 5,1 tăng lên 6,3 giai đoạn 2006-2010.” *2. PHÂN TÍCH BÁO CÁO2.2.4. Thực tếQua ý kiến cử triQua thông tin trên báo chíQua trải nghiệm của cá nhân đại biểu. VD:+ Lâm nghiệp: “Đến cuối năm 2011, độ che phủ rừng đạt 40,5%.”+ Giáo dục: “Triển khai các cuộc vận động và phong trào thi đua thiết thực; tăng cường kiểm định chất lượng giáo dục.” *3. TRAO ĐỔI Ý KIẾN TRƯỚC KHI CHẤT VẤN3.1. Sự cần thiết trao đổi ý kiến trước khi chất vấnTrao đổi để hiểu đúng, hiểu sâu vấn đề (lạm phát)Trao đổi để tập trung câu hỏi chất vấn3.2. Cơ chế trao đổi ý kiếnNhóm nghị sĩ ở QH các nước / Đoàn ĐBQH, HĐ Dân tộc và các uỷ ban ở QH nước taVận động hành lang ở QH các nước / trao đổi cá nhân giữa các ĐB ở QH nước ta*4. CHỌN VẤN ĐỀ CHẤT VẤN4.1. Vấn đề mà ĐB có hiểu biết chắc chắnVấn đề thuộc lĩnh vực công tác của ĐBVấn đề ở địa phương của ĐB (khai thác khoáng sản, môi trường)4.2. Vấn đề liên quan đến lợi ích quốc giaLợi ích kinh tế (thu hút đầu tư có chọn lọc)Chủ quyền, lãnh thổ (lao động NN chui; bảo vệ ngư dân; tiếng Anh thay tiếng Việt)Chống tham nhũng, lãng phíAn ninh, trật tự xã hội (tội phạm trẻ hóa; người thân giết nhau) *4. CHỌN VẤN ĐỀ CHẤT VẤN4.3. Vấn đề liên quan đến quyền lợi của dânGiá tiêu dùng, lạm phátChính sách đất đaiChính sách thuếSinh hoạt dân chủ, cải cách hành chínhCông bằng xã hộiGiao thôngMôi trường Y tế, an toàn thực phẩmGiáo dục*5. ĐẶT CÂU HỎI VÀ TRANH LUẬN5.1. Đặt câu hỏiNội dung hỏi : + Hỏi đúng đối tượng (đúng trách nhiệm, đùng tầm)+ Hỏi trách nhiệm và giải pháp Hình thức hỏi : + Ngắn gọn: 3 phút (Canada: hỏi 30 s, đáp 30 s)+ Kinh nghiệm: Không mào đầu, không trích dẫn dàiThái độ hỏi : Thẳng thắn, xây dựng, lịch sự. VD, cách phê bình BT của một số ĐBQH còn căng thẳng, không có tính thuyết phục.*5. ĐẶT CÂU HỎI VÀ TRANH LUẬN5.2. Tranh luận Tranh luận dưới hình thức hỏi lạiTranh luận dưới hình thức nêu ý kiến:+ Đưa ra chứng cứ phản bác (lạm phát NN thấp)+ Đưa ra lập luận phản bác (số nợ của Vinashin)+ Đưa ra nhận xét về câu trả lời (1 rừng luật)- Chú ý: Chỉ có 2 phút.*6. THẢO LUẬN, THỰC HÀNH Dưới đây là một số câu, đoạn trích từ Báo cáovề KTXH năm 2011 của Chính phủ. Từ những trích dẫn đó, Ông / Bà thấy có thể nêu những vấnđề gì để chất vấn? Ông / Bà dự định chất vấn ai,nội dung chất vấn cụ thể như thế nào? a) “Bước vào năm 2011, khó khăn và thách thức đều lớn hơn so với dự báo.” *6. THẢO LUẬN, THỰC HÀNH b) “Nhờ xác định đúng nhiệm vụ ưu tiên là kiềm chế lạm phát và nỗ lực thực hiệnđồng bộ các giải pháp để kiểm soát giá cả, điều tiết cung cầu, bình ổn thị trường nên từ tháng 5 năm 2011 mức tăng giá tiêu dùng đã giảm dần, 9 tháng tăng 16,63%, ước cả năm tăng khoảng 18%.” c) “Nhiều giải pháp giảm ùn tắc và tai nạn giao thông, chống ngập nước đã được triển khai và đạt được kết quả cụ thể. Tai nạn giao thông 9 tháng đầu năm tính trên 1 vạn phương tiện giảm so với cùng kỳ năm trước cả về số vụ, số người chết và số người bị thương.” *6. THẢO LUẬN, THỰC HÀNH d) “Cùng với việc tiếp tục hoàn thiện và mở rộng quy mô giáo dục đào tạo theo quy hoạch, đã tập trung chỉ đạo thực hiện nhiều biện pháp nhằm nâng cao chất lượng như phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý; đổi mới phương pháp dạy và học; triển khai các cuộc vận động và phong trào thi đua thiết thực; tăng cường kiểm định chất lượng giáo dục, xây dựng trường chuẩn quốc gia; đã triển khai 35 chương trình đào tạo theo chuẩn của các nước tiên tiến ở nhiều trường đại học. Tổ chức tốt các kỳ thi giáo dục phổ thông, tuyển sinh đại học, cao đẳng [...] Tích cực triển khai chương trình dạy nghề, nhất là cho lao động nông thôn và đẩy mạnh đào tạo theo nhu cầu xã hội. Tiếp tục thực hiện các chương trình kiên cố hóa trường lớp học, nhà công vụ cho giáo viên và đạt được những kết quả cụ thể.” *6. THẢO LUẬN, THỰC HÀNHe) “Đã chỉ đạo tạm dừng cấp phép hoạt động khoáng sản, tiến hành rà soát, đánh giá lại thực trạng và hoàn thiện cơ chế quản lý để bảo đảm hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường và an ninh quốc phòng. Triển khai các biện pháp phòng ngừa ô nhiễm môi trường; tăng cường kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm; xử lý kiên quyết các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng. Đã ban hành và tích cực thực hiện các quy định về đánh giá tác động môi trường, cam kết về bảo vệ môi trường, xử lý chất thải rắn. Đến nay 83% dân số nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh, 78% dân số đô thị được sử dụng nước sạch. Công tác trồng và bảo vệ rừng được coi trọng, đến cuối năm 2011, độ che phủ rừng đạt 40,5%.” *6. THẢO LUẬN, THỰC HÀNHf) “Công tác phòng chống tham nhũng tiếp tục được quan tâm chỉ đạo và đạt những kết quả cụ thể. Việc triển khai cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh kết hợp với tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng đã góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về hoạt động phòng chống tham nhũng, lãng phí.” *6. THẢO LUẬN, THỰC HÀNH g) “Một số chỉ tiêu quan trọng của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2011 chưa hoàn thành. Kinh tế vĩ mô chưa ổn định; lạm phát và lãi suất tín dụng còn cao; nợ xấu của hệ thống ngân hàng tăng, thanh khoản của một số ngân hàng thương mại khó khăn; dự trữ ngoại hối thấp, áp lực đối với tỉ giá còn lớn; thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản giảm sút. Sản xuất, kinh doanh còn nhiều khó khăn. Việc đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế còn chậm. Văn hoá, xã hội còn nhiều mặt bức xúc. Đời sống của nhân dân, nhất là người nghèo, các đối tượng chính sách xã hội, người lao động có thu nhập thấp và đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn. Tham nhũng, lãng phí chưa được đẩy lùi. Ùn tắc và tai nạn giao thông còn nghiêm trọng, số người chết và bị thương tăng so với cùng kỳ năm trước; khiếu kiện đông người, đình công xảy ra ở nhiều nơi; tội phạm và tệ nạn xã hội chưa giảm.” *6. THẢO LUẬN, THỰC HÀNHh) “Tình hình trên có nguyên nhân khách quan là do tác động nặng nề, phức tạp của khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế toàn cầu; nguyên nhân chủ quan là do những yếu kém nội tại của nền kinh tế với mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư kém hiệu quả tích tụ từ nhiều năm, chậm được khắc phục và do những hạn chế, yếu kém trong lãnh đạo, quản lý, nhất là trong quản lý kinh tế vĩ mô, điều hành chính sách tài chính, tiền tệ, trong quản lý đầu tư công, quản lý doanh nghiệp nhà nước, quản lý tài nguyên và trong chỉ đạo giải quyết các vấn đề xã hội bức xúc. Việc khắc phục những khuyết điểm, yếu kém, bảo đảm phát triển bền vững đòi hỏi sự nỗ lực vượt bậc và quyết tâm cao của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính trị trong năm 2012 và những năm tiếp theo.”*TRÂN TRỌNG CẢM ƠN QUÝ VỊ ĐẠI BIỂU