Những vấn đề hiện đại về quản trị ngân hàng
Điểm tích cực của bộ nguyên tắc này là sự minh chứng cho thái độ của toàn thế giới trong việc điều chỉnh lại quản trị ngân hàng. Trước tiên, nó khẳng định rằng quản trị ngân hàng liên quan đến cả hai cấp độ vi mô (các ngân hàng đơn lẻ) và vĩ mô (sự ổn định hệ thống tài chính), bởi vì nó cung cấp động lực để kiểm soát ngân hàng, hiệu quả hóa việc kiểm soát và khuyến khích niềm tin của thị trường. Thứ hai, sự khủng hoảng ngày nay có vẻ như một phần do lỗi của quản trị công ty bởi vì quản trị công ty yếu kém dẫn đến việc một ngân hàng phá sản và gây ra hệ lụy cho các thực thể khác của nền tài chính bằng sự mất niềm tin vào thị trường. Thứ ba, nó nhấn mạnh vào vai trò của các cơ quan giám sát ngân hàng – cơ quan có nhiệm vụ đánh giá lĩnh vực quản trị công ty của từng ngân hàng, bao gồm cả trình độ và đạo đức của các nhà quản lý cấp cao (Hội đồng quản trị, ban giám đốc) và cơ quan này phải có đủ quyền lực để can thiệp khi quản trị công ty của ngân hàng bất ổn.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Những vấn đề hiện đại về quản trị ngân hàng, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
uôn luôn b t trong tình
tr ng mang ngh a v tr n n ng n , r i ro h th ng và s thi u minh b ch v tài s n có là tính ch t
n i tr i c a ho t ng ngân hàng. Khi áp d ng lý thuy t i di n vào qu n tr ngân hàng, xu h ư ng
t nhiên c a qu n tr ngân hàng là t i a hóa l i ích c a các c ông nên ã gây ra nh h ư ng tiêu
c c n s n nh c a th tr ư ng tài chính. kh c ph c nh ng h n ch này, bài vi t g i m cách
ti p c n qu n tr ngân hàng m i, chuy n m c tiêu cu i cùng c a qu n tr ngân hàng t t i a hóa
l i nhu n c a c ông sang vi c duy trì s n nh c a th tr ư ng tài chính làm c ơ s cho vi c
hoàn thi n pháp lu t qu n tr ngân hàng Vi t Nam.
T khóa: Q n công ty, ngân ng.
∗V n c ng c qu n tr công ty trong ngân cách phân tích ki n th c n n t ng v qu n tr
hàng (sau ây g i là qu n tr ngân hàng) trong công ty - lý thuy t i di n (I), s áp d ng lý
nh ng n m g n ây luôn luôn là m t tài thu thuy t này vào qu n tr công ty trong ngân hàng
hút ư c nhi u s quan tâm nghiên c u b i vi c sau ó ch ra s c bi t c a ngân hàng và
qu n tr không hi u qu c a các ngân hàng nh ng r i ro c a vi c áp d ng lý thuy t i di n
ư c xem nh ư m t nguyên nhân chính gây nên vào tr ư ng h p c a ngân hàng (II), cu i cùng
cu c kh ng ho ng tài chính toàn c u v a di n bài vi t g i m ra khái ni m m i cho qu n tr
ra. c ng c qu n tr công ty trong ngân hàng ngân hàng (III).
tr ư c tiên ta ph i hi u rõ b n ch t c a nó. Li u
qu n tr ngân hàng có gi ng nh ư qu n tr các
công ty phi ngân hàng hay không? Các v n 1. S ơ l ược v ề thuy ết đạ i di ện
v qu n tr công ty mà ngân hàng ph i i m t
Quan h i di n là m t khái ni m th ư ng
là gì? Ngày này, sau cu c kh ng ho ng chúng
xuyên ư c s d ng trong kinh t h c c ng nh ư
ta ph i ti p c n qu n tr công ty trong ngân
khoa h c pháp lý. Khái ni m này dùng mô t
hàng nh ư th nào? Khái ni m m i v qu n tr
vi c mà trong ó A ch th B hành ng thay
công ty trong ngân hàng là gì? Bài vi t g i n
m t A v i m c ích t i a hóa l i ích cho A,
ng ư i c áp án cho các câu h i trên b ng
i l i B ư c nh n thù lao t A [1]. ây là
_______ ngh a r ng nh t c a quan h i di n. Theo
∗
T.: 84-1647118888 ngh a này ta có th th y m t s ví d v quan
Email: jindokatory_vn@yahoo.com h i di n trong i s ng xã h i nh ư quan h
30
N.N. C ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 1 (2016) 30-41 31
gi a ng ư i b u c và ngh vi n hay gi a c l i ích chung c a công ty và t i a hóa l i
ông và ng ư i qu n lý công ty. nhu n cho các c ông.
Thông th ư ng, quan h i di n này s làm Tuy nhiên có ư c ng ư i ng ra ch u
n y sinh v n gi a ng ư i ch (A) và ng ư i trách nhi m hành ng vì l i ích c a mình, c
i di n (B) khi mà ng ư i i di n không có ông ph i tr giá cho m i quan h i di n này.
cùng l i ích v i ng ư i ch và s truy n t Ngoài l ươ ng cho các qu n lý c p cao (H i ng
thông tin gi a hai ng ư i này không ư c y qu n tr , Ban giám c), các c ông còn ph i
và rõ ràng. Nói rõ h ơn thì, khi ng ư i i di n tr nh ng cái giá khác. Và giá cho quan h i
th c hi n nhi m v c a mình, các thông tin liên di n n y sinh t phía các qu n lý c p cao này
quan n công vi c c a anh ta không ư c cung bao g m hai lo i: (i) s thi u n l c và chuyên
c p y cho ng ư i ch ho c ã ư c cung c n c a các qu n lý c p cao khi th c hi n ngh a
c p nh ưng ng ư i ch không hi u ư c y , v c a mình; (ii) các qu n lý này có th có các
rõ ràng các thông tin ó.Trong tr ư ng h p này, m c tiêu không ph i là t i a hóa giá tr các c
ng ư i ch s có xu h ư ng nghi ng r ng ng ư i ph n, ch ng h n nh ư b cho y túi ti n c a
i di n ang không hành ng vì l i ích c a chính h .
mình.Và trên th c t , ng ư i i di n th ư ng có Ngoài ra, quan h d i di n trong công ty
xu h ư ng làm ít h ơn so v i trách nhi m c a còn phát sinh v n nh c nh i khác. ó là s
mình, th m chí có xu h ư ng chuy n tài s n c a khác nhau gi a c ông và ng ư i qu n lý trong
ch thành tài s n c a mình. thái i m t v i r i ro c a công ty. Chúng ta
Trong môi tr ư ng công ty, l n u tiên trên nói v r i ro b i vì i u làm nên s khác bi t
th gi i Berle và Means ã ch ra ư c quan h gi a ngân hàng v i các công ty khác chính là
i di n gi a c ông - ng ư i ch và Giám c, r i ro mà ngân hàng ph i i m t.
qu n lý - ng ư i i di n [2]. S phân bi t quy n M t quy lu t kinh t h c là, t ư c l i
s h u công ty và quy n i u hành công ty x y nhu n, nhà u t ư ph i ch p nh n r i ro. ươ ng
ra khi mà quy n s h u c a m t công ty b phân nhiên các nhà u t ư ch ch p nh n các phi v
nh ra cho các c ông mà m i ng ư i trong s có m c r i ro h p lý (kh n ng thu h i v n
h không ai n m ư c quá 50% t ng s c ph n cao) khi u t ư. Ch ng h n nh ư trái phi u c a
hay s c ph n t i thi u có th i u hành công ty bao gi c ng r i ro h ơn trái phi u c a
công ty. i u này có ngh a r ng, không c ông chính ph b i l , các công ty th ư ng i m t
nào trong s h có kh n ng xác nh ư c k t v i nguy c ơ phá s n cao h ơn và ng th i trái
qu b phi u trong cu c h p các c ông. Tuy phi u c a chính ph còn ư c m b o thanh
nhiên, ít c ông nào hài lòng v i th c t trên, toán b i chính ph . Vi c s h u c ph n c a
h s có xu hư ng liên minh l i v i nhau nh m công ty còn r i ro h ơn so v i vi c u t ư vào
t o thành các nhóm l n có th l i nh ng trái phi u công ty b i l c ph n công ty không
nh h ư ng, d u n c a b n thân mình lên các ư c hoàn l i và là th u tiên b m t khi công
quy t nh c a công ty. Bên c nh ó, vi c chia ty phá s n. Vì v y mà ng ư i ta nói các c ông
c t c ư c d a trên c ph n ch không d a là nh ng ng ư i ph i ch u r i ro n cùng.
trên s tích c c c a m i c ông. i u này d n
Tuy nhiên, th c t cho th y các c ông
n s th ng c a m t s c ông. H luôn
th ư ng l i không ph i ch u m c r i ro cao
có tâm lý ch i ng ư i khác ng ra nh n
n v y, h th ư ng ch u r i ro m c trung
trách nhi m, hành ng tích c c cho công ty
bình. Nguyên nhân là do s a d ng trong danh
t o l i nhu n cho t t c các c ông cùng
m c u t ư c a h . Theo lý thuy t qu n lý danh
th h ư ng. ch m d t tình tr ng này, các
m c u t ư, nhà u t ư chia nh kh i tài s n
c ông ã s m ngh ra gi i pháp là l p nên
u t ư c a mình vào nhi u lo i hình u t ư và
H i ng qu n tr và b u ra Giám c
t nhi u nhà phát hành.Vì v y, kho n ti n mà
ng ra m nh n trách nhi m ho t ng vì
32 N.N. C ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 1 (2016) 30-41
c ông dành ra mua c ph n c a các công ngh a r ng công ty mu n mua l i ã nhìn th y
ty ch là m t ph n nh trong t ng s v n u t ư ư c s y u kém trong qu n lý c a công ty c
c a mình. Vi c chia nh s v n u t ư vào và khi hoàn thành vi c mua bán vi c u tiên
nhi u danh m c u t ư làm cho r i ro c a toàn c n làm là t ng c ư ng kh n ng qu n lý c a
b tài s n u t ư tr nên trung hòa, m t ho c công ty ư c mua l i. ph ươ ng pháp này, các
hai danh m c u t ư b thua l s có nh ng c ông công ty th ơ v i các v n c a công
danh m c u t ư khác ki m l i nhu n bù vào, vì ty ư c thay b ng các c ông tích c c h ơn.
v y các c ông th ư ng không có xu h ư ng n Hi n t ư ng th hai là vi c tr m c thù lao
l c tránh r i ro cho m t danh m c u t ư tươ ng x ng cho các nhà qu n lý c p cao, nh ng
ơ n l . ng ư i ph i làm vi c c t l c vì s phát tri n c a
V phía ng ư i qu n lý c p cao c a công ty, công ty. Tuy nhiên, ta s không th bi t ư c
ươ ng nhiên h không có lý do tr c ti p nào r ng m c thù lao t ươ ng x ng ó có xóa i s
gi m thi u r i ro cho các c ông khi mà h khác bi t gi a qu n lý và c ông trong thái
ư c toàn quy n t do hành ng trong vi c ti p c n r i ro c a công ty không hay ây ch là
i u hành công ty. Tuy nhiên ta ph i bi t r ng m t công c nhà qu n lý l y thêm ti n c a
vi c các nhà qu n lý c p cao này ang u t ư các c ông. Thêm vào ó, m c l ươ ng các nhà
ngu n l c cá nhân (công s c và uy tín) c a qu n lý này ư c nh n ư c ph thu c vào h i
mình vào công ty và ươ ng nhiên i u này d n ng l ươ ng c l p mà h i ng này th ư ng
t i vi c h ph i ch u r i ro cao h ơn so v i các trung thành v i chính các nhà qu n lý. Th c t
c ông. B i l , ngu n l c cá nhân c a h cho th y các c ông r t b h n ch trong vi c
không th ư c chia nh nh ư v n u t ư và vi c can thi p vào các quy t nh c a h i ng này.
công ty b phá s n s nh h ư ng l n t i danh Do v y, Bebchuk và Fried ã nh n nh r ng
ti ng c a h và khi n h khó lòng tìm ư c v các nhà qu n lý có nh h ư ng áng k t i m c
trí công vi c t t h ơn ho c t ươ ng ươ ng công lươ ng c a h [4]. Do v y ph ươ ng pháp m c
vi c hi n t i trong t ươ ng lai. Vì v y, các nhà lươ ng t ươ ng x ng c a các nhà qu n lý ph i
qu n lý c p cao ch u s c ép nhi u h ơn c các c nh n nhi u ch trích nh ư v n hành ph thu c
ông trong vi c suy trì s n nh c a công ty. nhi u vào may m n hay làm t ng thêm tính
t ng thêm s hài hòa gi a c ông và không n nh cho c ph n thay vì t ng thêm
ng ư i qu n lý trong thái c a h i v i r i l i nhu n. M c thù lao t ươ ng x ng này xem
ro c a công ty, ng ư i ta quan sát ư c hai hi n nh ư làm t ng thêm chi phí cho quan h i di n
tư ng. Hi n t ư ng th nh t chính là s thâu hơn là là gi m nó xu ng.
tóm công ty c a i th c nh tranh (hostile
takeover) [3]. S thâu tóm x y ra khi mà ph n
l n các c ph n (s l ư ng c ph n n m quy n 2. S ự th ất b ại c ủa qu ản tr ị ngân hàng ki ểu c ũ
chi ph i) c a công ty A b mua l i b i m t công
2.1. Vai trò c a ngân hàng i v i n n kinh t
ty B mà không có s thông qua c a h i ng
và nh ng r i ro c bi t ch ngân hàng ph i
qu n tr . i u này khi n cho công ty A tr
i m t
thành m t công ty con c a công ty B, và thông
th ư ng i ng qu n lý c c a công ty A s b
Trong ph n trên chúng ra ã có nhìn nh n
thay th . i ng qu n lý này s ư c trao
v t ng quan h c thuy t i di n và m t s k
nhi u quy n l c h ơn trong vi c t i a hóa giá tr
thu t qu n tr công ty ki u c i n – ki u mà
c ph n công ti nh hi u ng “Market for qu n tr công ty khuy n khích các nhà qu n lý
corporate control” – ư c nh c n trong bài x lý r i ro cho công ty trong khuôn kh cho
vi t c a Henry Manne. Thu t ng này ư c gi i phép c a c ông nh m t i a hóa l i ích cho
thích nh ư sau: Khi c phi u c a m t công ty các c ông. Ph n này, chúng ra s gi i thích t i
xu ng th p và b thâu tóm b i công ty khác có
N.N. C ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 1 (2016) 30-41 33
sao vi c t i a hóa l i ích c a ngân hàng ti m Trong khi ó, gi i quy t ư c v n nh t th i
n kh n ng làm suy y u s n nh tài chính c a th tr ư ng tài chính nh ưng l i làm cho tình
chung. S xung t l i ích gi a b n thân các c hình x u h ơn, các chính ph ã chi ti n
ông ngân hàng và c ng ng chính là m t c phòng ng a s phá s n c a các ngân hàng l n
i m c a ngành ngân hàng, c i m này khi n (c ng nh ư s s p c a h th ng tài chính), và
cho ngân hàng òi h i s khác bi t trong qu n i u này d n n m t h qu không th tránh
tr công ty so v i các công ty phi tài chính. ư c là làm t ng thêm n công c a chính ph
a. T m quan tr ng c a ngân hàng trong n n cùng v i nh ng h u qu lâu dài cho n n kinh t .
kinh t Có v r ng vi c b t ch p nh ng chính sách
u tiên chúng ra s ch ra s quan tr ng hư ng t i vi c qu n lý s kh ng ho ng, s s p
s ng còn c a ngành tài chính và ngân hàng c a các ngân hàng l n bao gi c ng mang
trong n n kinh t hi n i. Ngân hàng là m t l i nh ng h u qu nghiêm tr ng và thi t h i
trung gian tài chính, nó i u chuy n dòng ti n không ch x y ra i v i riêng các ngân hàng
t nh ng ng ư i g i ti n nh ng nhà u t ư trái mà i v i c n n kinh t và nh ng ng ư i
phi u t i các cá nhân doanh nghi p và nh ng óng thu .
ng ư i vay, qua ó giúp cho kinh t phát tri n. b. R i ro c bi t mà ngân hàng ph i i
Trên th c t h t o ra thanh kho n khi cho vay m t
l i ti n g i b ng vi c thu nh n ti n g i và cho
Có m t th c t t n t i trong các ngân hàng
vay l i s ti n ó và nh n ti n lãi r i l i cho vay
là s chênh l ch v th i h n gi a m t bên là các
ti p ngân hàng làm cho dòng ti n luân chuy n
kho n ti n g i (có kh n ng ph i tr ngay khi
nhanh h ơn nhi u l n.
có yêu c u c a ng ư i g i) và m t bên là các
Hơn n a, ngân hàng t o ra r t nhi u công kho n cho vay (ch có th ư c thu h i sau m t
c thanh toán khi n cho vi c luân chuy n ti n kho ng th i gian nh t nh và không m t ngân
ư c th c hi n m t cách d dàng h ơn nhi u. Có hàng nào có th thu h i ti n vào b t k lúc nào
th k ra m t s công c thanh toán nh ư séc, th nó mu n). B i v y mà ngân hàng th ư ng xuyên
tín d ng, th ghi n , chuy n ti n v.v B ng
b t trong tình tr ng nguy hi m khi mà tài s n
cách này, ngân hàng ư c xem nh ư là m t công
có c a h có tính thanh kho n th p và không
ty cung c p m ng l ư i vô hình nh ưng c c k
th bán toàn b trong kho ng th i gian ng n
quan tr ng c xã h i. Ngân hàng còn là m t
ư c (tr khi v i giá r t r ). N u nh ư m t
ngu n thu ngân sách l n, ch ng h n nh ư Anh
lư ng l n ng ư i g i ti n c m th y ngân hàng
ngành ngân hàng óng góp g n 10% GDP [3].
c a h ang trong tình th b p bênh và rút toàn
Cu i cùng nh ưng không th thi u, ngân hàng
còn t o nên nh h ư ng c a mình lên cách qu n b ti n g i, h s gây nên s phá s n cho ngân
tr công ty c a các công ty khác thông qua vi c hàng ó b t ch p ngân hàng ó có tình hình tài
u t ư vào trái phi u c a các công ty ó hay chính t t n m c nào. Hay nói cách khác, s
vi c ki m soát gián ti p tài chính c a công ty thi u minh m n này c a s ông ng ư i g i ti n
ó thông qua ho t ng cho vay. s d n n s tháo ch y c a nh ng ng ư i cho
vay (bao g m c ng ư i g i ti n và ng ư i n m
S xu t hi n c a cu c kh ng ho ng ngân
gi trái phi u), khi mà uy tín c a ngân hàng b
hàng ã mang l i nhi u h qu x u cho n n
t n h i. Vì v y ngân hàng bán l nào c ng ph i
kinh t . u tiên, vi c vay v n ngân hàng tr
ph thu c vào ni m tin c a ng ư i g i ti n
nên khó kh n h ơn khi các ngân hàng u gi m
ngân hàng ó và có th b c n ngu n ti n m t
thi u danh m c cho vay c a mình. K t qu c a
b t k lúc nào do nh h ư ng c a s kh ng
vi c gi m t ng tr ư ng tín d ng c a ngân hàng
ho ng ni m tin. ây là i m c bi t c a ngân
làm suy gi m kh n ng vay v n c a doanh
hàng so v i các công ty khác, các công ty mà
nghi p và sau ó làm cho toàn b n n kinh t
tài s n có có th d dàng thanh kho n, các công
lâm vào suy thoái và t ng cao n n th t nghi p.
ty có th ch ng s p x p ư c vi c thanh toán
34 N.N. C ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 1 (2016) 30-41
các kho n n c a h nh ư ti n vay, trái phi u trong kho ng th i gian ng n t nh ng ngân
n h n v.v hàng khác gi i quy t v n thi u thanh
Hơn n a, ho t ng u t ư c a ngân hàng, kho n t m th i b i nhi u lý do ch ng h n nh ư
ch ng h n nh ư mua bán ch ng khoán, thay m t t ng t bi n l ư ng ng ư i rút ti n. M t i m
khách hàng c a ngân hàng hay chính ngân n a trong r i ro h th ng ó là vi c lây lan s
hàng, khi n ngân hàng ph i h ng ch u s không m t uy tín. S s p c a m t ngân hàng có th
n nh c a th tr ư ng tài chính. Vì vây,các là nguyên nhân c a s kh ng ho ng ni m tin
ngân hàng u t ư UK, m t ph n không th i v i t t c các ngân hàng còn l i. Th tr ư ng
tách r i c a ngành ngân hàng, ã ngay l p t c tài chính b h n ch trong vi c nh n bi t m t
có s i u ch nh trong cách qu n lý r i ro c a ngân hàng kh e hay không kh e trong giai o n
mình b i s nh y c m i v i các i u ki n c a kh ng ho ng khi n cho ho t ng cho vay gi a
th tr ư ng tài chính. Chúng ta có th th y r ng các ngân hàng b tê li t và khi n cho ngân hàng
s t ng h p c hai lo i r i ro c a ngân hàng bán càng khó kh n h ơn trong vi c huy ng v n
l và ngân hàng u t ư làm t ng thêm các r i ro trong giai o n kh ng ho ng. Gi ng nh ư th
mà ngân hàng ph i gánh ch u. B ng ch ng là s tr ư ng tài chính, nh ng ng ư i g i ti n c ng khó
lư ng các ngân hàng phá s n trên toàn th gi i nh n bi t ư c ngân hàng nào kh e ngân hàng
t ng nhanh k t khi ng ư i ta sát nh p ngân nào không, i u này làm nhân r ng kh ng
hàng u t ư v i ngân hàng bán l vào nh ng ho ng ni m tin khi m t ngân hàng s p .
n m 80 và 90 [5]. d. C u trúc v n c bi t c a ngân hàng
c. R i ro h th ng Bên c nh r i ro h th ng, ngành ngân hàng
M t c tr ưng khác c a ngành ngân hàng có còn mang m t c tr ưng n a. ó là s quá ph
kh n ng gây nh h ư ng lên s n nh c a th thu c vào v n n (vay ho c phát hành trái
tr ư ng tài chính là r i ro h th ng. Nó c ng gi i phi u, nhân ti n g i, v.v). T i ngân hàng
thích t i sao ngân hàng l i ph i i m t v i r i c ng nh ư trong các công ty trách nhi m h u
ro mà các doanh nghi p khác không ph i i h n, ngh a v tr n cao bao nhiêu thì t m nh
m t. N u nh ư, vi c m t ngân hàng s p c ng hư ng c a công ty c ng cao b y nhiêu. Thông
gi ng nh ư m t doanh nghi p phi ngân hàng s p th ư ng, các công ty ho t ng d a vào v n ch
làm cho i th c nh tranh c a nó m nh h ơn s h u, ây là ngu n tài chính m b o ngh a
và v n m b o s nguyên v n c a toàn h v tr n cho công ty khi g p thua l . Ng ư c l i
th ng thì v n m b o s n nh c a th khi mà công ty quá ph thu c vào v n vay thì
tr ư ng tài chính ã không ph i t ra. Trái l i, kh n ng không th th c hi n các ngh a v tr
s s p c a m t ngân hàng l n s làm nh n là cao b i r t nhi u các nguyên nhân nh ư
hư ng n toàn b h th ng ngân hàng. Ph n gi m ngu n thu, gi m giá tr tài s n có hay vi c
l n các ngân hàng trong h th ng có th s s p công ty không th áo n . Không gi ng nh ư
theo dây chuy n. V n mà m t ngân hàng ph n l n các công ty khác, ngân hàng ph thu c
gây ra có th nh h ư ng n c h th ng tài r t nhi u vào v n vay. Thông th ư ng m t ngân
chính và d n n m t cu c kh ng ho ng ngân hàng có t i 95 % là v n vay và ch có 5% là
hàng nghiêm tr ng, gi ng nh ư nh ng gì ã x y v n ch s h u [7].
ra vào nh ng n m 07-09 [6]. Lý do ngân hàng luôn luôn có t m nh
Nguyên nhân c a hi n t ư ng này là m i hư ng l n h ơn các công ty khác là b i vì v n
liên h và ph thu c sâu s c gi a các ngân hàng vay luôn luôn chi m i a s v n c a nó.
v i nhau. Ngân hàng ngày nay ph i nh c y Không gi ng nh ư h u h t các công ty khác,
vào th tr ư ng liên ngân hàng m b o kho n n c a ngân hàng không phát sinh t
kh n ng thanh toán các kho n n t i h n c a vi c i vay s n xu t kinh doanh mà phát sinh
mình. Các ngân hàng m ư n m t l ư ng ti n l n khi nh n ti n g i và phát hành trái phi u. Vì
N.N. C ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 1 (2016) 30-41 35
v y, khi chúng ta áp b ng cân b ng tài chính R i ro h th ng không làm gi m thái c a
cho các ngân hàng thì dù ngân hàng ó có kh e các c ông ngân hàng khi h luôn khuy n
n âu thì c ng n m trong m c ti m c n phá khích vi c ch p nh n m c r i ro cao c a các
s n b i lý do ngh a v tr n bao gi c ng x p ngân hàng. T quan i m cá nhân c a mình,
x t ng s tài s n. i u này khi n cho các c các c ông ngân hàng luôn luôn mong i
ông ngân hàng luôn luôn m nh tay chi cho các ngân hàng c a mình ch p nh n m c r i ro
nhà qu n lý c a mình h ơn các c ông c a công cao nh m t i a hóa l i nhu n c a mình b t
ty khác nh m khích l các nhà qu n lý này ch p thái ó ti m n kh n ng mang t i
trong vi c th c hi n chi n l ư c kinh doanh vô nh ng h u qu nghiêm tr ng cho th tr ư ng tài
cùng r i ro. chính nói chung. B i ngân hàng là các bình
thông nhau nên vi c m t ngân hàng ch p nh n
2.2. Xung t gi a l i ích c a các c ông ngân m c r i ro th p không mang l i hi u ng
hàng và l i ích c a c ng ng tích c c nào cho chính h nên chúng ta có th
ch ng ki n m t cu c ch y ua v vi c ch p
V n c ơ b n n m m c ch p nh n r i nh n m c r i ro cao. Và n u nh ư toàn b các
ro c a ngân hàng. Trong khi các c ông ngân c ông ngân hàng trong h th ng có th i t i
hàng xem m c r i ro này là t i ưu cho h m t s th ng nh t v m c ch p nh n r i ro
còn xã h i có v nh ư xem m c r i ro này là thì có l h s ki m ch h ơn trong vi c ch p
thái quá. nh n m c r i ro cao t i a hóa l i nhu n.
Nói chung các c ông luôn luôn mong ây là m t tình th ti n thoái l ư ng nan cho
mu n công ty th c hi n chính sách ch p nh n các c ông ngân hàng khi mà s b t l c trong
r i ro cao t ng l i nhu n k c m c r i ro vi c ph i h p gi a các ngân hàng v i nhau d n
ó có th gây nh h ư ng n sinh m nh c a n vi c t ng s tài s n c a c h th ng ngân
công ty b i l nh ư phân tích trên các c ông hàng b nh h ư ng. ó là lý do vì sao mà ch
ã t ư c r i ro trung bình (nh vào a d ng qu n tr ngân hàng ngày nay nh t thi t ph i
hóa danh m c u t ư) và ang tìm ki m l i t i a hóa t ng s c a c i c a c ông ngân
nhu n t i a t nh ng kho n u t ư c a h . hàng trong toàn h th ng b i vì vi c t i a hóa
nh ng ngành phi ngân hàng, hi n t ư ng l i nhu n c a m t ngân hàng nói riêng làm
này không mang l i b t k v n nào cho n n gi m i t ng s tài s n c a toàn h th ng. i u
kinh t b i l khi m t công ty phá s n nó ch này không có ngh a r ng b t k m c ch p
làm hoàn thi n h ơn c ơ c u ngu n l c c a th nh n nào ư c th ng nh t b i toàn b các c
tr ư ng m b o cho s u t ư h ư ng úng n ông ngân hàng c ng s phù h p v i l i ích c a
nh ng công ty có ho t ng kinh doanh t t qua c ng ng b i l kh n ng m t ngân hàng trong
ó thúc y s phát tri n c a n n kinh t . Các h th ng v n b phá s n v i m c rui ro ó và
khuôn kh pháp lu t c ng th ư ng cho các nh ng h u qu tiêu c c c a vi c phá s n ngân
doanh nghi p t do h ơn trong ho t ng kinh hàng nh h ư ng ra bên ngoài th ư ng t n t i dai
doanh (h n ch các ngh a v pháp lý trong i u d ng. Th t ra i u nói trên có ngh a là s n
hành công ty và t ra m t tiêu chu n th p v nh c a th tr ư ng tài chính s t t cho c c ng
vi c ph i c n tr ng trong i u hành công ty) ng nói chung và c các c ông ngành ngân
nh m khuy n khích các doanh nghi p gánh l y hàng nói riêng. Dù sao, gi s có s th ng nh t
r i ro nh m m c tiêu phát tri n. Tuy nhiên, gi a các c ông thì ch ưa ch c m c r i ro
trong ngành ngân hàng không có hi n t ư ng ư c th ng nh t ó th p h ơn m c r i ro có
này, m t ngân hàng phá s n s mang l i nh ng th ch p nh n c a công ng nh ưng ch c ch n
nh h ư ng tiêu c c m nh m t i c n n kinh t s th p h ơn m c r i ro khi không có s
nói chung. th ng nh t.
36 N.N. C ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 1 (2016) 30-41
Vì v y, liên quan n m c r i ro có th soát c a cô ông và ch n i v i m c
ch p nh n, c ơ quan giám sát ngân hàng ( i ch p nh n r i ro là khó kh n h ơn nhi u.
di n cho l i ích công) và c ông ngân hàng a. S h n ch c a c ông
c ng có nh ng i m b t ng. Trái ng ư c v i
ti p c n s h n ch c a c ông ngân
cơ quan giám sát ngân hàng, các c ông luôn
hàng trong vi c ki m soát m c ch p nh n r i
luôn có xu h ư ng t o áp l c cho các qu n lý
ro c a ngân hàng chúng ta c n ph i nh c n
c p cao ch p nh n m c r i ro thái quá. H ơn
m t c tr ưng c a ngành ngân hàng ó là s
n a h còn khuy n khích các nhà qu n lý này
khó ánh giá tài s n có (asset) c a ngân hàng.
b ng các ưa ra m c l ươ ng r t cao. ây c ng là
m t trong các nguyên nhân gây ra suy thoái. Chúng ta th ư ng b i r i khi ánh giá giá tr
th c c a m t c phi u công ty b i tính ch t o
2.3. Kh n ng h n ch c a cô ông và các ch c a th tr ư ng ch ng khoán. Thông th ư ng giá
n ngân hàng trong vi c ki m soát m c r i tr c a công ty th ư ng ư c xác nh trên th
ro mà ngân hàng ph i i m t tr ư ng d a vào nh ng thông tin tài chính c a
công ty ó. Tuy nhiên các thông tin này không
M t s y u t c a qu n tr công ti nh ư m c ph i bao gi c ng chính xác. Vì v y vi c xác
lươ ng, s i u ch nh c a th tr ư ng ch ng nh giá tr th t c a c phi u trên th tr ư ng là
khoán cung c p cho các nhà qu n lý quy n l c vô cùng khó kh n.
và khuy n khích h ch p nh n r i ro phù h p V i tr ư ng h p c a ngân hàng vi c x lý
v i kh u v r i ro c a t t c các c ông. Tuy các thông tin tài chính ư a ra th tr ư ng còn
nhiên m c l ươ ng không th a áng c ng v i s khó h ơn các doanh nghi p khác b i hai y u
u t ư có t m nhìn ng n h n c a r t nhi u c tô. M t là, t chính ngân hàng trong quá trình
ông ã d n t i tình tr ng mà các nhà qu n lý chu n b thông tin tài chính. Hai là, t phía các
này vì l i ích c a b n thân mà ch p nh n r i ro nhà u t ư và phân tích khi h ti t l nh ng
cao h ơn so v i m c r i ro mà h thông báo nh n nh cá nhân c a mình.
so v i m c r i ro mà các c ông có t m Tr ư c h t nói v vi c ngân hàng g p khó
nhìn dài h n có th ch p nh n. Trên lý thuy t, kh n trong vi c cung c p thông tin tài chính c a
các ch n c a công ty (ch ng h n nh ư ng ư i mình. Câu h i t ra là li u ngân hàng có cách
n m trái phi u, ch n ) và các c ông có th cư x hay thái c bi t trên th tr ư ng và
ki m tra ư c s ch p nh n m c r i ro thái trong v n v qu n tr . Các nghiên c u g n
quá c a công ty b i vì m c ch p nh n r i ro ây nh n m nh vào các c tr ưng c a ngân
s ư c ph n nh trên giá tr c ph n c a hàng, c bi t là v n xác nh giá tr tài
công ty, lãi su t trái phi u, lãi su t ph i tr s n có và khuôn kh ho t ng c a ngân hàng.
cho ch n . Lý do mà ngân hàng có v không minh b ch
Ph n này ư a ra l p lu n r ng vi c ki m nh ư các công ty khác là vì tài s n c a nó c u
soát r i ro c a công ty b i c ông và ch n thành ph n l n b i các kho n cho vay và các
không mang l i nhi u hi u qu i v i tr ư ng công c tài chính. Danh m c cho vay khó nh
h p c a ngân hàng – ngành mà c u trúc v n và giá h ơn r t nhi u so v i các lo i tài s n có khác
khuôn kh ho t ng khác v i h u h t các công ch ng h n nh ư d án s n su t hay máy móc
ty khác. Nói nh ư v y không có ngh a r ng các thi t b . ươ ng nhiên, m t s kho n cho vay
công ti phi ngân hàng s ki m soát này lúc nào ư c m b o b ng tài s n c a ng ư i vay và
c ng hi u qu và m c ch p nh n r i ro luôn khi ng ư i vay không còn kh n ng tr n ngân
luôn ư c ki m soát. Nói nh ư v y ch ng t hàng s bán tài s n ó thu h i kho n n . Tuy
r ng ngân hàng c ng i m t v i v n này nhiên, tài s n th ch p này không lo i tr r i ro
gi ng nh ư i a s các công ty khác nh ưng do c a các kho n cho vay này b i vì giá tr c a nó
nh ng c tr ưng c a ngành ngân hàng, s ki m có th không ngân hàng có th thu h i
N.N. C ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 1 (2016) 30-41 37
ư c toàn b s ti n cho vay, c bi t là khi có M i nghiên c u s d ng các ph ươ ng pháp khác
nh ng y u t t bi n x y ra khi n tài s n này nhau o l ư ng s không minh b ch trong giá
h giá hay tài s n v n gi giá nh ưng ngân hàng tr tài s n ch ng h n nh ư s mâu thu n gi a các
không th thu ư c lãi ho c ti n ph t phát sinh công ty ánh giá x p h ng trong vi c ánh giá
t kho n cho vay. H ơn n a, các nhà u t ư bên trái phi u ngân hàng, hay nh ng tiên oán sai
ngoài r t khó xác nh ch t l ư ng c a các l m c a các nhà phân tích. Tuy nhiên, s không
món cho vay c a ngân hàng nh m xác nh kh minh b ch c a ngân hàng h u nh ư ư c các nhà
n ng thu h i v n mà i u này ph thu c nhi u khoa h c ch p nh n nh ư m t tính ch t c
vào ch tín c a ng ư i vay. Và rõ ràng, ch t tr ưng c a ngành ngân hàng.Các l p lu n trên
lư ng các kho n n c a ngân hàng không ư c ây c ng c cho m t hi n t ư ng r ng giá tr th t
ph n nh y trên giá tr c phi u. c a m t ngân hàng v b n ch t là r t khó xác
Thêm vào ó, trong th i bu i h n lo n c a nh. Có th trong i u ki n kinh t bình
ngành tài chính, khi m t ngân hàng g p khó th ư ng, ni m tin c a các nhà u t ư s làm
kh n trong vi c thu h i n , tính ch t không gi m i nh ng b t ng c a h trong vi c xác
minh b ch c a ngân hàng s thúc ây ngân nh giá tr c a ngân hàng và ng th i c ng
hàng che gi u thi t h i b ng m t s bi n pháp làm gi m i tính không minh b ch c a nó, tuy
tài chính c a mình thay vì báo cáo nh ng kho n nhiên, s t ng t bi n tính không minh b ch
n khó òi c a mình. Và th tr ư ng s không trong giai o n kh ng ho ng khi n cho giá tr
th phân bi t ư c âu là ngân hàng t t và ngân c a ngân hàng th c s khó xác nh.
hàng x u và vô hình chung nó làm ni m tin c a S không minh b ch c a giá tr ngân hàng
nhà u t ư i v i c ngành ngân hàng b nh làm h n ch kh n ng xác nh r i ro ngân hàng
hư ng. Gi thuy t v tính không minh b ch c a ph i i m t b i các nguyên nhân sau ây. B i
ngân hàng s t ng t bi n trong gi i o n vì các nhà u t ư c phi u không có kh n ng
kh ng ho ng b i vì ngân hàng tránh ti t l các xác nh giá tr th t c a ngân hàng d a trên các
thông tin có liên quan n giá tr th t c a mình thông tin ư c cung c p (giá tr c a các c ph n
ã ư c c ng c b i các nghiên c u c a không ư c ph n nh b i các thông tin này)
Flannery et al. Nghiên c u này ã ki m tra s nên giá tr c ph n c a ngân hàng ư c xác
không minh b ch v giá tr th t c a ngân hàng nh d a trên l i nhu n c a ngân hàng và l i
trong su t 20 n m qua và trong giai o n kh ng t c mà các c ông ư c nh n. Th t v y, trong
ho ng s không minh b ch này ã t n c c m t vài n m g n ây, các nhà u t ư không
. Hi n t ư ng này ã t n m c mà ngay hi u r ng l i t c mà c phi u ngân hàng mang
c các ngân hàng c ng không th nào ánh giá l i càng cao thì ngh a v tr n c a ngân hàng và
ư c chính xác ư c giá tr c a các ngân hàng r i ro nó ph i i m t c ng t ng lên t ươ ng ng.
khác [8]. Và khi mà các nhà u t ư trên th tr ư ng
M c dù, không th ch i cãi r ng trong giai không xác nh ư c giá tr th t c a c phi u
o n kh ng ho ng ngân hàng càng ngày càng ngân hàng thì i ng qu n lý c p cao c a ngân
tr nên không minh b ch, nh ưng li u r ng trong hàng d dàng thao túng k t qu kinh doanh c a
giai o n các i u ki n kinh t m c bình ngân hàng c ng nh ư giá c phi u ngân hàng.
th ư ng i u này có di n ra hay không. R t i u này c ng ng th i giúp h t ư c
nhi u các nghiên c u ã không th tìm ra b t k nh ng ch tiêu kinh doanh quy nh trong h p
d u hi u nào cho th y s khác bi t gi a ngân ng và c ng c v trí c a h t i công ty. L p
hàng và công ty khác trong i u ki n bình lu n này không có ngh a r ng các nhà qu n lý
th ư ng.Tuy nhiên, có nh ng nghiên c u khác n u th c hi n vi c làm nói trên thì s vi ph m
xác nh n s không minh b ch c a ngân hàng pháp lu t (dân s c ng nh ư hình s ). L p lu n
luôn luôn là m t c tr ưng c a ngành này ch này nh m ch ra r ng, trong i u ki n không
không ch riêng gì trong giai o n kh ng ho ng. minh b ch v giá tr tài s n ngân hàng, chúng ta
38 N.N. C ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 1 (2016) 30-41
không th mong i r ng trong quá trình ho t Ng ư i n m gi trái phi u có m t xu h ư ng
ng kinh doanh các nhà qu n lý s công b t nhiên trong vi c ki m soát r i ro c a ngân
báo cáo tài chính gây b t l i cho giá c phi u. hàng là yêu c u lãi su t cao h ơn i l i vi c
Ngoài ra còn có hi n t ư ng ngân hàng l i d ng ch p nh n m c r i ro cao h ơn. Thái c a
báo cáo tài chính nh k c a mình thao túng ng ư i n m gi trái phi u ngân hàng khác v i
giá tr c phi u. c a c ông, b i vì các ch n i m t v i r i
Tóm l i, d a vào nh ng phân tích trên ây ro m t kho n cho vay khi ngân hàng phá s n
ta có th th y r ng các quy lu t c a th tr ư ng nh ưng h c ng không nh n ư c l i t c gì thêm
b h n ch trong vi c nh n bi t r i ro c a ngân (ngoài lãi su t ghi trên trái phi u) khi ngân hàng
hàng b i vì kh n ng các nhà u t ư có th xác ho t ng t t. Tuy nhiên, ng ư i n m gi trái
nh giá tr th t c a ngân hàng là th p. Hi n phi u th ư ng là các qu chuyên nghi p v i
tư ng này cho phép qu n lý ngân hàng ch p trình phân tích nh t nh và s v n u t ư
nh n m c r i ro cao và thao túng giá c áng k cho phép h ki m soát ư c chi tiêu
phi u ngân hàng b ng cách ch nh s a báo cáo c a mình. Trong nh ng n m g n ây ngân hàng
tài chính, b ng cân i tài chính. i u này ư c khuy n khích phát hành trái phi u nh ư
khi n cho cái giá mà c ông ngân hàng ph i m t ngu n v n b sung, và i u này òi h i các
tr cho m i quan h i di n là cao h ơn so v i nhà n ư c c n ph i b sung thêm các quy t c th
c ông c a các công ty khác. Tính n s tr ư ng nh m i u ch nh hi n t ư ng này. c
không minh b ch c a tài s n ngân hàng i u bi t, n u nh ư m c ch p nh n r i ro c a ngân
hi n nhiên là các c ông ngân hàng s càng hàng ph n nh qua lãi su t trái phi u c a h
g p khó kh n h ơn trong vi c ki m soát các nhà (hay giá c a trái phi u ư c giao d ch trên th
qu n lý c p cao c a mình và c ng khó có th tr ư ng th c p), ngân hàng có th g p tr ng i
b o v mình kh i m c r i ro cao mà các nhà khi ti p nh n m c r i ro cao, và d u hi u rõ
qu n lý này ch p nh n. ràng ó khi n cho th tr ư ng nh n di n ư c
ngân hàng ang ph i i m t v i m c r i ro
b. S h n ch c a ng ư i n m gi trái phi u
cao hay không.
ngân hàng trong vi c ki m soát các r i ro c a
ngân hàng Tuy nhiên, tính không minh b ch v tài s n
ngân hàng gi i h n kh n ng nh giá trái phi u
Thông th ư ng, các ch n s chú ý t i m c
ngân hàng c a th tr ư ng v n và vì th nó y
r i ro mà công ty ph i i m t b i vì h k
nh ng ng ư i n m gi trái phi u ngân hàng g p
v ng vào vi c nh n ư c nhi u l i nhu n h ơn
ph i nh ng r i ro phát sinh t nh ng ng ư i
khi cho vay i v i các công ty ch p nh nm c
qu n lý ch y theo ch ngh a c ơ h i. Nh ng
r i ro cao h ơn. M t ho t ng vay n lành
phân tích trong ph n tr ư c v s nh h ư ng c a
m nh c ng giúp ích cho qu n tr công ty, ít nh t
s không minh b c i v i c ông c ng có giá
là trong l nh v c qu n lý h s ơ và trong ho t
tr i v i ng ư i gi trái phi u. N u th tr ư ng
ng kinh doanh c a công ty. V i tr ư ng h p
không th phân bi t ư c ngân hàng nào g p
c a ngân hàng, chúng ta c n ph i phân bi t hai
nhi u r i ro h ơn thì c c ông và ng ư i n m
lo i ch n , m t là ng ư i g i ti n, hai là ng ư i
trái phi u c ng không không th xác nh ư c
n m gi trái phi u ngân hàng. Trái phi u là
m c r i ro mà kho n u t ư c a h g p ph i
m t d ng gi y t nh n n phát hành b i ngân
k c khi h thu h i ư c ti n.
hàng và có th mua bán chuy n nh ư ng trên th
tr ư ng th c p. V m c ích gây d ng v n cho Nh ng l p lu n trên ây không nh m m c
ngân hàng, trái phi u ít quan tr ng h ơn ti n g i, ích nói r ng các quy lu t c a th tr ư ng trái
nh ưng nó th ư ng giúp ích h ơn khi ngân hàng có phi u ã l i th i và không còn phù h p v i các
nhu c u ch ng b sung v n. ngân hàng. Th tr ư ng trái phi u ph n nh
nh ng thông tin v m c r i ro c a ngân
hàng. Tuy nhiên, nh ư ã gi i thích trên, thông
N.N. C ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 1 (2016) 30-41 39
tin v ch t l ư ng tài s n c a ngân hàng khó ánh chân th c m c r i ro mà ngân hàng
lòng ư c ki m ch ng, và ngân hàng có xu ang i m t.
hư ng gi u nh ng thông tin b t l i trong giai c. S y u kém c a ng ư i g i ti n trong vi c
o n kh ng ho ng. S không minh b ch này vì ki m soát m c r i ro c a ngân hàng
th ã làm gi m i hi u qu c a nh ng quy lu t
Thông th ư ng ng ư i g i ti n không th
c a th tr ư ng trái phi u.
ki m soát ư c m c r i ro c a ngân hàng
Hơn n a, ng l c ki m tra m c r i ro b i ba nguyên nhân chính sau ây:
c a ng ư i n m gi trái phi u còn y u b i s
Th nh t, ng ư i g i ti n thi u ki n th c
ch quan c a h khi xu t hi n vi c chính ph thu th p và phân tích thông tin tài chính c a
m b o cho trái phi u c a các ngân hàng l n. ngân hàng. Th m chí, h còn không co nh ng
M c dù trái phi u không ư c b o v gi ng nh ư hi u bi t s ơ ng nh t v ngành ngân hàng và
b o m ti u g i, nh ưng th tr ư ng s c m nh n h th ng báo cáo tài chính. Nh ng công ty l n
r ng hi n t ư ng “quá l n có th b phá s n” th ư ng có nh ng l i th h ơn so v i ng ư i g i
(to big to fall) s x y ra i v i các ngân hàng ti n cá nhân hay các ch doanh nghi p nh
l n và h k v ng vào nh ng bi n pháp c u nh ưng vi c ánh giá x p h ng tín d ng c a m t
nguy c a chính ph khi mà ngân hàng l n g p ngân hàng c ng n m ngoài kh n ng c a h u
khó kh n. Trên th c t , t i UK chính ph ã chi h t các công ty l n. H ơn n a, Các công ty
cho ngân hàng RBS và Lloyds Banking Group th ư ng ch nh m vào t ng l ư ng ti n vay c a
kho n c u tr 57 t b ng Anh [3]. i u này gây ngân hàng s n xu t kinh doanh, và h xem
thi t h i l n cho nh ng ng ư i óng thu nh ưng y là m c tiêu quan tr ng ch không ph i v n
giúp cho nh ng ng ư i n m trái phi u không n nh c a ngân hàng.
m t kho n u t ư c a h . Th hai , ng ư i g i ti n th ư ng n m th
ươ ng nhiên các quy nh pháp lu t sau y u so v i ngân hàng, b i l h không th i
này có xu h ư ng quy nh r ng nh ng ch n h i m c lãi su t cao h ơn khi c m th y ngân
c a ngân hàng, c bi t là ng ư i n m gi trái hàng ang i m t m c r i ro cao h ơn.
phi u s ng tr ư c nguy c ơ m t ti n khi ngân khía c nh này ng ư i g i ti n ph i ch ng ki n
hàng phá s n, ngay c khi chính ph có c u tr . s c quy n c a các ngân hàng trong vi c
Nó h ư ng n vi c dùng m i ngu n l c khác cung c p d ch v ti n g i. Thông th ư ng ng ư i
tr ư c khi s d ng ngân sách, và nh ư v y c ch n khi cho vay ti n u có nh ng mong
ông và nh ng ng ư i n m gi trái phi u s là mu n nh ư t ng lãi su t, òi h i s an toàn, có
nh ng ng ư i ch u thi t h i u tiên và ti p sau th rút l i ti n vay và ki m soát con n m bào
ó m i t i l ư t ngân sách công hay nh ng h kinh doanh t t nh ưng ng ư i g i ti n không
ng ư i n p thu . th có ư c nh ng i u.
Tóm l i, nh ng phân tích trên ây gi i thích Th ba, b o hi m ti n g i nh h ư ng n
vì sao ng ư i n m gi trái phi u không có y ng l c ki m soát m c r i ro ngân hàng
kh n ng c ng nh ư ng l c ki m tra c a ng ư i g i ti n. Chính b i kho n b o hi m
m c r i ro c a ngân hàng, h không gi ng nh ư ti n g i này mà nh ng ng ư i g i ti n càng
các nhà qu n lý ngân hàng có th ánh giá thi u ng l c ki m soát r i ro c a ngân
phân tích các thông tin tài chính y vì s hàng, ngay c khi b o hi m ti n g i ch tr cho
thi u minh b ch c a ngân hàng. Vì v y, tài s n h m t s ti n nh t nh ch không ph i toàn
c a ng ư i n m gi trái phi u hoàn toàn n m b s ti n g i c a h . H ơn n a ng ư i g i ti n
trong tay các nhà qu n lý, vì nh ng r ng bu c th ư ng b lãi su t cao h p d n và h có xu
trong h p ng mua bán trái phi u là không hư ng g i ti n nh ng ngân hàng có m c
b o v tài s n c a h . B i vì lãi su t trái r i ro cao v i lãi su t cao h ơn thay vì g i ti n
phi u th hi n trên h p ng ó không ph n nh ng ngân hàng có uy tín v i m c lãi su t
không cao b ng.
40 N.N. C ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 1 (2016) 30-41
3. Nhìn nh ận l ại khái ni ệm qu ản tr ị ngân hàng Nh ng phân tích ch ươ ng II ã cho chúng ta
th y r ng: v i nh ng c tính c a mình, ngân
C ng ng qu c t ã có nh ng i u ch nh hàng không phù h p v i qu n tr công ty ki u
i v i qu n tr ngân hàng trong giai o n c i n - qu n tr công ty mà m c tiêu cu i
kh ng ho ng v a qua. Kh i u là các nguyên cùng c a nó là làm t i a hóa l i ích c a c
t c c ng c qu n tr công ty vào cu i n m 2010 ông, b t ch p m c r i ro ( ư c hay không
c a y ban Basel. Các nguyên t c này t p trung ư c ki m soát) mà ngân hàng ph i i m t. Vì
vào h i ng qu n tr , qu n lý r i ro, m c v y, c n thi t ph i nhìn nh n l i lý thuy t v
lươ ng h p lý, s ơn gi n hóa h th ng và s qu n tr ngân hàng v i h ư ng ti p c n khác v i
trong s ch c a ngân hàng. Nh ng nguyên t c qu n tr các công ty phi ngân hàng nh m hoàn
này d a trên nh ng nguyên t c qu n tr công ty thi n h ơn l nh v c qu n tr công ty trong ngân
c a OECD. Bên c nh vi c nh n m nh vào qu n hàng. Cách th c qu n tr ngân hàng ki u m i
lý r i ro là vi c c a h i ng r i ro thu c h i c n ph i h ư ng t i m c tiêu t ng c ư ng s n
ng qu n tr , ng ư i qu n lý r i ro chuyên trách nh c a th tr ư ng tài chính thay vì t i a hóa
và vi c ánh giá k các s n ph m m i, các l i nhu n c a c ông. Khi ti p c n qu n tr
nguyên t c c a Basel không ch ra ư c s khác ngân hàng theo h ư ng này, c c ng ng c ng
bi t gi a qu n tr ngân hàng và m t công ty phi nh ư c ông ngân hàng u có l i. i v i
tài chính. c ng ng, s n nh c a th tr ư ng tài chính
i m tích c c c a b nguyên t c này là s mang l i nh ng nh h ư ng tích c c i v i n n
minh ch ng cho thái c a toàn th gi i trong kinh t và sau ó là i v i toàn xã h i. i v i
vi c i u ch nh l i qu n tr ngân hàng. Tr ư c c ông ngân hàng, vi c không h ư ng t i m c
tiên, nó kh ng nh r ng qu n tr ngân hàng liên tiêu t i a hóa l i nhu n ươ ng nhiên mang l i
quan n c hai c p vi mô (các ngân hàng ít l i nhu n h ơn nh ưng l i t ng thêm tính an
ơ n l ) và v mô (s n nh h th ng tài toàn cho các kho n u t ư c a h . Và vi c xây
chính), b i vì nó cung c p ng l c ki m d ng các quy nh pháp lu t theo h ư ng ti p
soát ngân hàng, hi u qu hóa vi c ki m soát và c n qu n tr ngân hàng ki u m i này s giúp
khuy n khích ni m tin c a th tr ư ng. Th hai, cho các c ông tho i mái h ơn trong vi c không
s kh ng ho ng ngày nay có v nh ư m t ph n khuy n khích ngân hàng c a mình nh n m c r i
do l i c a qu n tr công ty b i vì qu n tr công ro quá cao, gi i t a s c ép kh ng khi p v
ty y u kém d n n vi c m t ngân hàng phá s n doanh s cho các nhà qu n lý c p cao, qua ó
và gây ra h l y cho các th c th khác c a n n ph n nào giúp cho các ngân hàng minh b ch
tài chính b ng s m t ni m tin vào th tr ư ng. hơn trong báo cáo tài chính và tránh ư c
Th ba, nó nh n m nh vào vai trò c a các c ơ nh ng h u qu mà r i ro h th ng mang l i. Và
quan giám sát ngân hàng – c ơ quan có nhi m v ng bao gi quên r ng mu n t ư c l i
ánh giá l nh v c qu n tr công ty c a t ng nhu n thì tr ư c h t công ty ph i còn t n t i./.
ngân hàng, bao g m c trình và o c c a
các nhà qu n lý c p cao (H i ng qu n tr , ban
giám c) và c ơ quan này ph i có quy n l c Tà i li ệu tham khả o:
can thi p khi qu n tr công ty c a ngân hàng
[1] JEStiglitz,‘Principal and agent’ inThe New
b t n. Palgrave: A Dictionary of Economics(vol 3, New
Nói chung, nêu trên ây là nh ng v n c ơ Palgrave 1987)966–71
b n c a qu n tr công ty. Tuy nhiên, nh ng [2] A A Berle and G C Means,The Modern
nguyên t c c a y ban Basel v n ch ưa hoàn Corporation and Private Property(rev. edn,
toàn thoát ra ư c khuôn kh c a qu n tr ngân Harcourt, Brace & World 1967) 108–9
hàng ki u c i n - ki u qu n tr công ty g n [3] Iris H-Y Chiu và Michael Mckee – b n quy n
Edward Elgar Publishing limited (2015) UK. Sách
gi ng nh ư nh ng công ty phi tài chính khác.
N.N. C ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 1 (2016) 30-41 41
The law on corporate governance in banks – Lu t [6] E Walker-Arnott,‘Company law, corporate
v qu n tr công ti trong ngân hàng. governance and the banking crisis’ (2010)
[4] L A Bebchuk, J M Fried, and D I Walker, 7ICR19, 19 and 24–26
‘Managerial power and rent extraction in the [7] J R Macey and M O’Hara, ‘The corporate
design of executive compensation’ (2002) governance of banks’ (2003) 9Federal Reserve
69UChiLRev751, esp. 789–94 Bank of New York Economic Policy Review91.
[5] Policy Exchange,Ring fencing UK Banks: More [8] M J Flannery, S H Kwan, và M Nimalendran, 'the
of a problem than a solution( J Barty (ed.), Heron, 2007 -09 Financial crisis and bank opaqueness'
Dawson and Sawyer 2013) (2010) Federal Reserve Bank of San Francisco
Working paper 2010 - P27
Modern Issues of Corporate Governance in Banks
Nguy n Ng c C ư ng
VNU School of Law, 144 Xuân Th y, C u Gi y, Hanoi, Vietnam
Abstract: The article is an overview of the corporate governance problems faced by banks. On the
basis of analyzing the characteristics of the banks, the article points out that being always placed in the
situation of heavy debt repayment obligations, systemic risks and the opacity of bank's assets are
typical characteristics of the banking sector. When applying the agent theory into banks, a natural
tendency of corporate governance is to maximize shareholders' interests which causes negative effects
on the stability of financial markets. To overcome these limitations, the article suggests a new way of
banking governance, which is transforming the final aim of banking governance from maximization of
shareholders’ interests to maintain the stability of the financial market. That eventually is a basis for
improving banking governance law in Vietnam.
Keywords: Corporate Governance, Banks
Các file đính kèm theo tài liệu này:
nhung_van_de_hien_dai_ve_quan_tri_ngan_hang.pdf
