Những vấn đề cơ bản về tín dụng

1CH NG 3ƯƠ NH NG V N Đ C B N V TÍN D NGỮ Ấ Ề Ơ Ả Ề Ụ I. Tín d ng và l ch s ra đ i c a tín d ngụ ị ử ờ ủ ụ II. B n ch t, ch c năng, vai trò c a tín ả ấ ứ ủ d ngụ III. Các hình th c tín d ngứ ụ IV. Các ph ng ti n tín d ngươ ệ ụ V. Lãi su tấ 2Tín d ng và l ch s hình thànhụ ị ử Phân công lao đ ng XH ộ Tài chính N n s n xu t hàng hoá ề ả ấ Ti n tề ệ Quá trình trao đ i hàng hoá ổ Tín d ngụ Tín d ng là gì?ụ 3Theo nghĩa h pẹ : Là s chuy n quy n s ự ể ề ử d ng m t l ng giá tr nh t đ nh (hi n v t hay ụ ộ ượ ị ấ ị ệ ậ ti n t ) trong m t th i gian nh t đ nh, t ng i ề ệ ộ ờ ấ ị ừ ườ s h u sang ng i s d ng.ở ữ ườ ử ụ Khi đ n h n, ng i s d ng hoàn tr cho ế ạ ườ ử ụ ả ng i s h u 1 l ng giá tr l n h n.ườ ở ữ ượ ị ớ ơ (Kho n dôi ra đ c g i là l i t c tín ả ượ ọ ợ ứ d ngụ ) Theo nghĩa r ngộ : quan h tín d ng bao ệ ụ g m 2 n i dung ồ ộ huy đ ng v nộ ố và cho vay v nố 4B n ch t c a tín d ng:ả ấ ủ ụ - Không làm thay đ i quy n s h u s ổ ề ở ữ ố l ng ti n cho vayượ ề - Ph i có th i h n hoàn tr và ph i đ c ả ờ ạ ả ả ượ hoàn trả - Giá tr tín d ng đ c b o t n và đ c ị ụ ượ ả ồ ượ nâng cao nh l i t c tín d ngờ ợ ứ ụ TD là h th ng các quan h KT phát sinh ệ ố ệ gi a ng i cho vay và ng i đi vay, nh đó TT ữ ườ ườ ờ đ c v n đ ng t ch th này sang ch th ượ ậ ộ ừ ủ ể ủ ể khác... 5Ch c năng c a tín d ng:ứ ủ ụ Ch c năng t p trung và phân ph i l i ứ ậ ố ạ v n ti n tố ề ệ - Giúp đi u hoà ngu n ti n t trong XHề ồ ề ệ - Đ c th c hi n theo nguyên t c hoàn ượ ự ệ ắ tr , kích thích m t t p trung v n & thúc đ y ả ặ ậ ố ẩ vi c s d ng v n có hi u quệ ử ụ ố ệ ả 6Ch c năng ti t ki m ti n m t và chi phí ứ ế ệ ề ặ l u thông cho XHư - S ra đ i c a các công c l u thông tín ự ờ ủ ụ ư d ng => gi m l ng ti n trong l u thông => ụ ả ượ ề ư gi m các kho n chi phí có liên quanả ả - M r ng vi c giao d ch, thanh toán qua ở ộ ệ ị ngân hàng => gi i quy t nhanh các m i quan h ả ế ố ệ KT Tăng nhanh t c đ chu chuy n v n trong ố ộ ể ố ph m vi toàn XH ạ 7Ch c năng ph n nh và ki m soát các ứ ả ả ể ho t đ ng kinh t :ạ ộ ế - Tín d ng ph n nh ho t đ ng c a các ụ ả ả ạ ộ ủ doanh nghi pệ - Tín d ng ki m soát các ho t đ ng KT c a ụ ể ạ ộ ủ doanh nghi pệ T i sao TD có th th c hi n đ c ch c năng này ạ ể ự ệ ượ ứ ? 8Vai trò c a tín d ng:ủ ụ Tín d ng góp ph n thúc đ y s n xu t ụ ầ ẩ ả ấ l u thông hàng hóa phát tri nư ể - Là công c t p trung v nụ ậ ố - Là ngu n cung ng v nồ ứ ố - Là công c thúc đ y tích t v nụ ẩ ụ ố Tín d ng phát huy vai trò c a mình đ i ụ ủ ố v iớ - Doanh nghi pệ - Dân chúng - Xã h iộ n đ nh đ i s ng, t o công ăn vi c làm, Ổ ị ờ ố ạ ệ n đ nh XHổ ị 9Các hình th c tín d ngứ ụ Căn c vào th i h n c a tín d ng:ứ ờ ạ ủ ụ + Ng n h nắ ạ : b sung v n l u đ ng, ổ ố ư ộ ph c v tiêu dùngụ ụ + Trung h nạ : đ u t TSCĐ, đ i ầ ư ổ m i k thu t, xây d ng công trình nh ; th i ớ ỹ ậ ự ỏ ờ gian thu h i nhanhồ +Dài h nạ : xây d ng c b n, c i ự ơ ả ả ti n m r ng s n xu t v i qui mô l nế ở ộ ả ấ ớ ớ 10 Căn c vào đ i t ng tín d ng:ứ ố ượ ụ + Tín d ng v n l u đ ng: d tr hàng hóa, ụ ố ư ộ ự ữ chi phí s n xu t, thanh toán nả ấ ợ + Tín d ng v n c đ nhụ ố ố ị Căn c vào m c đích s d ng v n:ứ ụ ử ụ ố + Tín d ng s n xu t & l u thông hàng hóa ụ ả ấ ư (DN) + Tín d ng tiêu dùng: cá nhânụ Ti n m tề ặ : do NH, t ch c tín d ng c p phátổ ứ ụ ấ Hi n v tệ ậ (bán ch u): do cty, c a hành c p ị ử ấ phát 11 Căn c vào ch th tín d ng:ứ ủ ể ụ + Tín d ng th ng m i: Là quan h mua ụ ươ ạ ệ bán ch u gi a các DN v i nhauị ữ ớ Vì: - Chuy n giao quy n s d ng v n t m th i ể ề ử ụ ố ạ ờ trong th i gian nh t đ nhờ ấ ị - Đ n h n, tr v n và lãi b ng ti n cho ế ạ ả ố ằ ề ng i bánườ Công cụ: Kỳ phi u th ng m i (th ng phi u)ế ươ ạ ươ ế 12 u đi m c a TD th ng m i:Ư ể ủ ươ ạ - Đáp ng k p th i nhu c u v n c a DNứ ị ờ ầ ố ủ - T o đi u ki n cho DN huy đ ng đ c ạ ề ệ ộ ượ nhi u ngu n v nề ồ ố - Giúp tiêu th hàng hóa cho DNụ H n ch c a TD th ng m i:ạ ế ủ ươ ạ - V qui mô: h pề ẹ - V th i h n cho vay: ng n và không phù ề ờ ạ ắ h p (kh c ph c: chi t kh u th ng phi u)ợ ắ ụ ế ấ ươ ế - Ph ng h ng ho t đ ngươ ướ ạ ộ 13 + Tín d ng ngân hàng: Là quan h gi a t ụ ệ ữ ổ ch c tín d ng và DN, cá nhânứ ụ Hình th c: ứ ti n t (ti n m t, bút t )ề ệ ề ặ ệ Ngân hàng gi vai trò trung gianữ M i quan h gi a TDNH và TD th ng m i:ố ệ ữ ươ ạ - TDNH th c hi n trên c s c a TD TMự ệ ơ ở ủ - TDNH kh c ph c đ c nh ng h n ch ắ ụ ượ ữ ạ ế c a TDTMủ 14 Vai trò c a tín d ng ngân hàng:ủ ụ - Thúc đ y quá trình t p trung & đi u hòa ẩ ậ ề v nố - Đ y nhanh t c đ l u thông hàng hóa và ẩ ố ộ ư cu chuy n ti nể ề - Công c ch y u h tr đ u tụ ủ ế ỗ ợ ầ ư - Tác đ ng làm các đ n v s d ng v n có ộ ơ ị ử ụ ố hi u quệ ả - M r ng & phát tri n ngành ngo i ở ộ ể ạ th ngươ - T o ti n cho n n kinh tạ ề ề ế 15 + Tín d ng Nhà n c:ụ ướ Nhà n c v a là ng i đi vay và cho vayướ ừ ườ Hình th c:ứ hàng hóa và ti nề Đ c đi m c a tín d ng NN:ặ ể ủ ụ - Ph m vi ho t đ ng r ng l nạ ạ ộ ộ ớ - Hình th c đa d ng, phong phúứ ạ - Ph ng th c huy đ ng đa d ng, linh ho tươ ứ ộ ạ ạ - Mang tính l i ích KT; mang tính c ng ợ ưỡ ch chính tr , XHế ị 16 Các công c c a tín d ngụ ủ ụ Công c tín d ng ng n h n:ụ ụ ắ ạ * Tín phi u kho b c:ế ạ - Do CP y quy n kho b c phát hànhủ ề ạ - Th i h n: 3, 6, 12 tháng,ờ ạ - Thanh toán 1 l n khi đ n h n (m nh giá)ầ ế ạ ệ - Ti n lãi: kho n chênh l ch gi a giá bán ề ả ệ ữ và m nh ệ giá * Ch ng ch ti n g i:ứ ỉ ề ở - Do NH bán cho ng i g i ti nườ ở ề - Thanh toán lãi hàng kỳ - Đ n h n, NH hoàn tr h t giá mua ban ế ạ ả ế đ uầ 17 * Gi y h n tr ti n:ấ ẹ ả ề Tín d ng th ng m iụ ươ ạ Th ng phi u: H i phi u; L nh phi uươ ế ố ế ệ ế Tín d ng ngân hàngụ H i phi u đ c NH ký ch p nh nố ế ượ ấ ậ - Do Cty phát hành - Đ c NH ký ch p nh n đ m b o thanh toánượ ấ ậ ả ả 18 * Tín d ng công khai ghi s :ụ ổ - Phát sinh trong TD th ng m iươ ạ - Ng i bán hàng m s và theo dõi ườ ở ổ * H p đ ng mua l i:ợ ồ ạ Cách phát sinh - Cty dùng ti n mua tín phi u kho b cề ế ạ - Ngân hàng cam k t mua l i s tín phi u ế ạ ố ế đó trong 1 th i gian nh t đ nh v i m c giá cao ờ ấ ị ớ ứ h n so v i ban đ uơ ớ ầ => Tín phi u KB là v t b o đ mế ậ ả ả 19 Công c tín d ng dài h nụ ụ ạ * Trái phi u dài h n ế ạ * C phi u u đãiổ ế ư * Văn t c m cự ầ ố (h p đ ng th ch p)ợ ồ ế ấ Các ph ng ti n tín d ngươ ệ ụ - Vay đ nơ - Vay hoàn tr c đ nhả ố ị - Trái phi u couponế - Trái khoán chi t kh uế ấ 20 L i t c tín d ng:ợ ứ ụ Là ph n giá tr tăng thêm mà ng i đi ầ ị ườ vay tr cho ng i cho vay sau khi đã s d ng ả ườ ử ụ ti n vay trong 1 th i gian nh t đ nhề ờ ấ ị Lãi su t tín d ng:ấ ụ Là t l ph n trăm gi a t ng s l i t c ỷ ệ ầ ữ ổ ố ợ ứ thu đ c trong 1 th i gian nh t đ nh v i t ng ượ ờ ấ ị ớ ổ s v n b ra cho vay trong cùng th i gian đóố ố ỏ ờ Là giá c c a tín d ng (quy n s d ng v n)ả ủ ụ ề ử ụ ố 21 Lãi su t huy đ ng:ấ ộ Lãi su t qui đ nh t l lãi ph i tr cho các ấ ị ỷ ệ ả ả hình th c nh n ti n g i c a khách hàngứ ậ ề ở ủ Lãi su t cho vay:ấ Lãi su t qui đ nh t l lãi mà ng i đi vay ấ ị ỷ ệ ườ ph i tr cho ng i cho vayả ả ườ Đ i v i các t ch c tín d ngố ớ ổ ứ ụ LS cho vay = LS huy đ ng + Chi phí + R i ro + LNộ ủ 22 Lãi su t danh nghĩaấ LS th hi n trên qui c gi y t đ c ể ệ ướ ấ ờ ượ tho thu n ả ậ S.Miskin: LS danh nghĩa không ph n nh đ c ả ả ượ giá tr th t c a s lãi nh n đ c ho c trị ậ ủ ố ậ ượ ặ ả Lãi su t th cấ ự LS xác đ nh giá tr th c c a kho n lãi ph i ị ị ự ủ ả ả tr ho c thu đ cả ặ ượ Fisher: LS th c = LS danh nghĩa - T l l m phát d đoánự ỷ ệ ạ ự 23 Chú ý:  Lãi su t th c nh h ng đ n vi c tái đ u ấ ự ả ưở ế ệ ầ t , tái phân ph i thu nh p gi a ng i cho vay & ư ố ậ ữ ườ đi vay  NH nên th c hi n chính sách LS th c ự ệ ự d ngươ d dàng huy đ ng v n, thúc đ y tích ễ ộ ố ẩ luỹ N u tính đ n thu thu nh pế ế ế ậ LS th c = LS danh nghĩa - Thu TN - T l LP ự ế ỷ ệ 24 Lãi đ nơ LS c a 1 h p đ ng TC có hi u l c t i 1 ủ ợ ồ ệ ự ạ ngày nh t đ nh & vi c thanh toán ti n g c và lãi ấ ị ệ ề ố ch đ c ti n hành 1 l n vào ngày đ n h nỉ ượ ế ầ ế ạ FV = PV (1 + i.n) FV: s ti n g c & lãi thanh toán 1 l n khi đ n ố ề ố ầ ế h nạ PV: s ti n g c ban đ uố ề ố ầ i: lãi su tấ n: th i h n c a h p đ ngờ ạ ủ ợ ồ 25 Lãi kép Lãi thu đ c c a kỳ tr c đ c g p chung ượ ủ ướ ượ ộ vào v i g c đ tính lãi cho kỳ ti p theo ớ ố ể ế FVn = PV ( 1+ i )n FVn: s ti n g c & lãi ph i thanh toán vào kỳ th ố ề ố ả ứ n PV: s ti n g c ban đ uố ề ố ầ i: lãi su tấ n: kỳ h n ạ 26 Vai trò c a lãi su tủ ấ  Đ ng l c kích thích ti t ki mộ ự ế ệ  Thúc đ y vi c sxkd & nâng cao hi u ẩ ệ ệ qu s d ng v nả ử ụ ố  Công c th c hi n chính sách ti n t ụ ự ệ ề ệ qu c giaố Các y u t quy t đ nh đ n lãi su tế ố ế ị ế ấ k = k* + IP + DRP + LP + MRP k = kRF + DRP + LP + MRP 27 Lãi su t phi r i ro th c t ấ ủ ự ế (k*) LS c a 1 ch ng khoán không có b t kỳ r i ro ủ ứ ấ ủ nào & không có l m phát kỳ v ngạ ọ Ph thu c vào: ụ ộ th i gian, s l ng, t su t ờ ố ượ ỷ ấ l i nhu n kỳ v ng c a ng i đi vay, s c p bách ợ ậ ọ ủ ườ ự ấ tiêu dùng c a ng i dânủ ườ Lãi su t phi r i ro danh đ nh ấ ủ ị (Lãi su t danh ấ nghĩa) Lãi su t phi r i ro th c t c ng v i phí b o ấ ủ ự ế ộ ớ ả hi m l m phátể ạ 28 Phí b o hi m l m phátả ể ạ  L m phát làm xói mòn s c mua c a đ ng ti nạ ứ ủ ồ ề  Làm gi m t su t l i nhu n th c tả ỷ ấ ợ ậ ự ế Kho n phí b o hi m LP = t l LP kỳ v ng ả ả ể ỷ ệ ọ Phí b o hi m r i ro sai h nả ể ủ ẹ R i ro sai h n: r i ro không hoàn tr ho c ủ ẹ ủ ả ặ tr không đúng th i h n c lãi và v n g c. ả ờ ạ ả ố ố R i ro càng l n thì lãi su t càng caoủ ớ ấ 29 Phí b o hi m tính l ngả ể ỏ  Tính l ng: có th bán đ gia tăng ti n m t ỏ ể ể ề ặ m t cách nhanh chóng v i giá đã đ c d đoánộ ớ ượ ự  M t ch ng khoán không có tính l ng thì ộ ứ ỏ c n c ng phí b o hi m tính l ng khi xác đ nh LSầ ộ ả ể ỏ ị Phí b o hi m r i ro kỳ h nả ể ủ ạ  R i ro lãi su t là r i ro x y ra khi LS th ủ ấ ủ ả ị tr ng tăng lên so v i LS c a ch ng khoán giá ườ ớ ủ ứ ch ng khoán gi m m nhứ ả ạ 30 Lãi su t hoàn v nấ ố LS làm cân b ng giá tr hi n t i c a ti n ằ ị ệ ạ ủ ề thanh toán nh n đ c theo m t công c n v i ậ ượ ộ ụ ợ ớ giá tr hôm nay c a công c đóị ủ ụ Lãi su t hoàn v n vay đ nấ ố ơ = i FV-PV PV.n LS vay đ n = LS hoàn v nơ ố 31 LS hoàn v n vay hoàn tr c đ nhố ả ố ị Ti n vay = + + +..+ề Trái khoán coupon P = + +…+ + PMT 1 + i PMT (1 + i)2 PMT (1 + i)3 PMT (1 + i)n INT 1 + kd INT (1 + kd)2 INT (1 + kd)n M (1 + kd)n 32 Chú ý:  Giá ch ng khoán = m nh giá LS hoàn ứ ệ v n = LS couponố  LS hoàn v n > LS coupon giá ch ng ố ứ khoán < m nh giáệ  LS hoàn v n < LS coupon giá ch ng ố ứ khoán > m nh giáệ Giá ch ng khoán và lãi su t hoàn v n t l ứ ấ ố ỷ ệ ngh ch v i nhauị ớ 33 Trái khoán gi m giá (trái khoán chi t kh u)ả ế ấ i = Pd M: m nh giá c a trái khoánệ ủ Pd: giá hi n th i c a trái khoánệ ờ ủ LS hoàn v n c a trái khoán gi m giá t l ố ủ ả ỷ ệ ngh ch v i giá hi n th i c a trái khoánị ớ ệ ờ ủ M –Pd