Những khiểm khuyết của trị trường cạnh tranh và cách khắc phục

I/Tác đ ng ngo i vi(Externalitiesộ ạ ) Bài h c nhi u n c cho th y,giá ph i tr không áp d ng và th c thi lu t môi tr ngọ ề ướ ấ ả ả ụ ự ậ ườ là cao h n n u ch coi tr ng phát tri n phát sinh l i nhu n.Tác nhân th ng khôngơ ế ỉ ọ ể ợ ậ ườ gánh ch u h u qu mà là xã h i,ng i dân và th h sau gánh ch u.ị ậ ả ộ ườ ế ệ ị Giá tri c a m t th ng hi u và hình nh c a th ng hi u qua s nh n th c và c mủ ộ ươ ệ ả ủ ươ ệ ự ậ ứ ả nh n c a ng i tiêu dùng s chĩ tăng khi th ng hiêu đó có nh ng ho t đ ng xã h iậ ủ ườ ẽ ươ ữ ạ ộ ộ do công ty ch tr ng đ ra và th c hi n.Có nhi u nghiên c u cho th y nh ng ho tủ ươ ề ự ệ ề ứ ấ ữ ạ đ ng nh v y có hi u qu nhi u trong lĩnh v c ti p th qu n cáo cho công ty h n cácộ ư ậ ệ ả ề ự ế ị ả ơ ph ng pháp ti p th truy n th ng c đi n.Ng i tiêu th hi n nay m t s n c đãươ ế ị ề ố ổ ể ườ ụ ệ ở ộ ố ướ phát tri n b t đ u có khuynh h ng đ ý đ n v n đ môi tr ng,môi sinh tác d ngể ắ ầ ướ ể ế ấ ề ườ ộ qua các s n ph m hau d ch v kinh t .H s n sàng b ra thêm hay tr giá cao h n choả ẩ ị ụ ế ọ ẵ ỏ ả ơ các s n ph m,d ch v ít nh h ng đ n môi tr ng mang hi u qu “s n ph m xanh”.ả ẩ ị ụ ả ưở ế ườ ệ ả ả ẩ Vi t Nam th c tr ng hi n t i là ít có doanh nghi p có trách nhi m v môi tr ngỞ ệ ự ạ ệ ạ ệ ệ ề ườ và l i ích xã h i trong chính sách và tôn ch c a công ty.S xu t hi n c a nh ng “làngợ ộ ỉ ủ ự ấ ệ ủ ữ ung th ”ư Liên t c trong th i gian g n đây cho th y,các giá ph i tr cho ô nhi m môi tr ng làụ ờ ầ ấ ả ả ễ ườ quá đ t.Đ ng đ u là ô nhi m môi tr ng n c do các doanh nghi p s n xu t đã th iắ ứ ầ ễ ườ ướ ệ ả ấ ả ch t th i không đ c x lý tiêu chu n.Theo ông Tr n H ng Hà,C c tr ng C c B oấ ả ượ ử ẩ ầ ồ ụ ưở ụ ả v môi tr ng-B TN&MT,cho bi t tính đ n tháng 6/2006,Vi t Nam co 134 khu Côngệ ườ ộ ế ế ệ Nghi p,khu ch xu t,trong đó ch có 33 khu đã có công trình x lý n c th i t pệ ế ấ ỉ ử ướ ả ậ trung.Các khu Công Nghi p ch xu t này th i ra hàng tri u t n rác th i m iệ ế ấ ả ệ ấ ả ỗ năm,trong do01 có hàng v n t n ch t th i nguy h i.ạ ấ ấ ả ạ Theo tin t c g n đây,trong s 12 khu Công nghi p Tp.HCM ch có 2 khu Côngứ ầ ố ệ ở ỉ Nghi p là có h th ng x lý n c th i.Hàng năm,các nhà máy trong khu Côngệ ệ ố ử ướ ả Nghi p ,khu ch xu t t i TPHCM th i ra g n 63.000 t n ch t th i r n.Con s nàyệ ế ấ ạ ả ầ ấ ấ ả ắ ố tăng lên g p 10 l n n u tính c các nhà máy ngoài khu Công Nghi p.Đo n sông Thấ ầ ế ả ệ ạ ị V i kéo dài trên 10 km t xã Long Th (Nh n Tr ch,Đ ng Nai) cho đ n th tr n Phúả ừ ọ ơ ạ ồ ế ị ấ M (Tân Thanh,Bà R a –Vũng Tàu)b ô nhi m ngu n n c tr m tr ng.ỹ ị ị ễ ồ ướ ầ ọ V i nh ng thông tin c p nh t nh trên ,tr c h t chính ph c n ph i có m t chínhớ ữ ậ ậ ư ướ ế ủ ầ ả ộ sách giúp doanh nghi p thích ng v i nh ng đòi h i c a xã h i và th gi i bên ngoàiệ ứ ớ ữ ỏ ủ ộ ế ớ thay đ i theo chi u h ng và nh n th c chung c a th gi i trong th i đ i toàn c u hóaổ ề ướ ậ ứ ủ ế ớ ờ ạ ầ mà Vi t Nam b t đ u tích c c tham d sau khi gia nh p T ch c Th ng m i thệ ắ ầ ự ự ậ ổ ứ ươ ạ ế gi i(WTO).Thí d ,các hàng xu t kh u nông nghi p và công nghi p m t s n cớ ụ ấ ẩ ệ ệ ở ộ ố ướ g n đây đã b tr v ho c thu h i do s kém ch t l ng,tác h i vào môi tr ng và anầ ị ả ề ặ ồ ự ấ ượ ạ ườ toàn s c kh e.ứ ỏ Và khuynh h ng hi n nay là đ nâng cao ch t l ng cho s n ph m và th ng hi uướ ệ ể ấ ượ ả ẩ ươ ệ c a mình trong n c và ngoài n c,các doanh nghi p vì th đã d n áp d ng tiêuủ ướ ướ ệ ế ầ ụ chu n qu c t t i thi u v b o v môi sinh,b o đ m an toàn trong quá trình s n xu tẩ ố ế ố ể ề ả ệ ả ả ả ấ t v t li u đ n s n ph m sau cùng,th m chí sao cho s n ph m cu i đ i có th đ cừ ậ ệ ế ả ẩ ậ ả ẩ ố ờ ể ượ tái ch hay d đ c sinh h y không gây ô nhi m đ n môi tr ng.Ngoài lu t trongế ễ ượ ủ ễ ế ườ ậ n c liên quan đ n môi tr ng mà các doanh nghi p s n xu t ph i tuân theo,vai tròướ ế ườ ệ ả ấ ả c a chính ph trong lĩnh v c kinh t là t o ra m t môi tr ng c nh tranh v i các củ ủ ự ế ạ ộ ườ ạ ớ ơ ch khuy n khích áp d ng tiêu chu n s n xu t phù h p,các d ch v môi tr ng và sế ế ụ ẩ ả ấ ợ ị ụ ườ ự x d ng các k thu t b o v môi sinh và an toàn s n ph m có s c m nh c nh tranhử ụ ỷ ậ ả ệ ả ẩ ứ ạ ạ trong và ngoài n c.ướ Hi n nay trong khu v c ASEAN,m t s n c nh Thái Lan,Mã lai,Singapore,Phiệ ự ộ ố ướ ư Lu t Tan đã tri n khai và b t đ u áp d ng h th ng chu n nâng cao ch t l ng anậ ể ắ ầ ụ ệ ố ẩ ấ ượ toàn th c ph m,ít tác h i vào môi tr ng và an toàn cho lao đ ng trong quá trình s nự ẩ ạ ườ ộ ả xu t,thâu ho ch,ch bi n nông ph m.D đ nh trong t ng lai g n ,ASEAN s đ raấ ạ ế ế ẩ ự ị ươ ầ ẽ ề tiêu chu n chung g i là ASEANGAP d a vào các chu n đang đ c th c hi n cácẩ ọ ự ẩ ượ ự ệ ở n c trên.Chính ph Vi t Nam vì th nên đ ra m t chu n t ng t và khuy n khíchướ ủ ệ ế ề ộ ẩ ươ ự ế các doanh nghi p trong n c áp d ng đ s a so n cho s n ph m c a mình có ch tệ ướ ụ ể ử ạ ả ẩ ủ ấ l ng cao v đ an toàn,không tác h i vào môi sinh và s c kh e con ng i.Áp d ngượ ề ộ ạ ứ ỏ ườ ụ đ c chu n này s giúp cho nông dân và doanh nghi p t o ra đ c các s n ph m cóượ ẩ ẽ ệ ạ ượ ả ẩ s c c nh tranh t t vào th tr ng th gi i,nh t là các th tr ng có tiêu chu n caoứ ạ ố ị ườ ế ớ ấ ở ị ườ ẩ nh Nh t ,M và Âu Châu.Không nh ng s n ph m có s c c nh tranh v ch t l ngư ậ ỹ ữ ả ẩ ứ ạ ề ấ ượ mà giá thành và r i ro s đ c gi m nhi u và t o đ c ti ng t t cho th ng hi u c aủ ẽ ượ ả ề ạ ượ ế ố ươ ệ ủ các doanh nghi p áp d ng chu n GAP.ệ ụ ẩ H th ng chu n GAP cho s n ph m nông nghi p gi ng nh chu n ISO 14000 choệ ố ẩ ả ẩ ệ ố ư ẩ s n ph m công nghi p.Hi n nay nhi u doanh nghi p trong n c đã ý th c t m quanả ẩ ệ ệ ề ệ ướ ứ ầ trong c a chu n ISO 14000 và áp d ng vào trong quá trình s n xu t s n ph m.Ví dủ ẩ ụ ả ấ ả ẩ ụ nh công t Phong Phú Q9,Vi t Ti n,h i s n Bình An(C n Th )đã áp d ng h chu nư ư ệ ế ả ả ầ ơ ụ ệ ẩ ISO 14000 và có nh ng k t qu kh quan trong s c nh tranh các th tr ng này.Đâyữ ế ả ả ự ạ ở ị ườ không ph i vì lu t pháp b t bu c mà là s s ng còn c a th ng hi u và c a chínhả ậ ắ ộ ự ố ủ ươ ệ ủ doanh nghi p.ệ Bên c nh đó còn có chính sách dùng v t li u tái t o.Chính quy n trung ng và đ aạ ậ ệ ạ ề ươ ị ph ng cũng ph i có chính sách làm d dàng h n cho doanh nghi p tham d vào sươ ả ễ ơ ệ ự ự vi c chung b o v môi tr ng tài nguyên.Thí d các thành ph ,chính sách dùng v tệ ả ệ ườ ụ ở ố ậ li u tái t o nh gi y ,h p,plastic,chai l đ c khuy n khích và th c thi qua x lý haiệ ạ ư ấ ộ ọ ượ ế ự ử lo i rác t h trong thành ph l n v i hai lo i thùng rác khác nhau.Tr c h t chínhạ ừ ộ ố ớ ớ ạ ướ ế sách này có th đ c áp d ng các thành ph l n,n i mà x lý ch t th i r n(ch a kể ượ ụ ở ố ớ ơ ử ấ ả ắ ư ể vi c x lý ch t th i y t )là m t v n đ l n r t tr m tr ng TPHCM và Hà N i,đệ ử ấ ả ế ộ ấ ề ớ ấ ầ ọ ở ộ ể gi m áp l c vào các b i rác chôn.Và t đó có th áp d ng các n i khác.Song song v iả ự ả ừ ể ụ ơ ớ vi c th c thi chính sách này là s giáo d c qu n chúng qua nhi u ph ng ti n khácệ ự ự ụ ầ ế ươ ệ nhau đ có đ c hi u qu cao.Khi đã có n i cho phép x lý khác nhau c a các lo iể ượ ệ ả ơ ử ủ ạ ph th i trên,doanh nghi p c ng vì th s áp d ng chính sách này trong ph m vi rác tế ả ệ ụ ế ẽ ụ ạ ừ doanh nghi p.V a có l i cho doanh nghi p v a có l i cho môi tr ng và xã h i.Đi uệ ừ ợ ệ ừ ợ ườ ộ ề này có th mô t gi ng nh ho t đ ng đ c g i là marketing xanh(Greenể ả ố ư ạ ộ ượ ọ Marketing).Marketing môi tr ng-Marketing sinh thái là nh ng thu t ng dùng đ chườ ữ ậ ữ ể ỉ ho t đ ng marketing các lo i s n ph m đ c cho là t t cho môi tr ng .Marketingạ ộ ạ ả ẩ ượ ố ườ xanh bao g m hàng ho t các ho t đ ng doanh nghi p t thay đ i thi t k s nồ ạ ạ ộ ệ ừ ổ ế ế ả ph m,quy trình s n xu t bao bì đóng gói,k c ho t đ ng qu n cáo…nh m đáp ngẩ ả ấ ể ả ạ ộ ả ằ ứ “nhu c u xanh”c a ng i tiêu dùng và xã h i,t đó t o l i th c nh tranh cho doanhầ ủ ườ ộ ừ ạ ợ ế ạ nghi p tr c các đ i thũệ ướ ố II.S gia tăng quy n l c đ c quy n(Monopoly)ự ề ự ộ ề Trên th tr ng hi n nay có ba hình th c trong m i quan h h gi a các công tu v iị ườ ệ ứ ố ệ ệ ữ ớ nhau th hi n hành vi đ c quy n,hành đ ng c a m t công ty ho c s k t h p v c uể ệ ộ ề ộ ủ ộ ặ ự ế ợ ề ấ trúc gi a các công ty đ c l p.Ba hình th c này là:các th a thu n h n ch c nhữ ộ ậ ứ ỏ ậ ạ ế ạ tranh,đ c quy n,l m d ng v trí đ c quy n ho c v trí th ng lĩnh và sáp nh p.ộ ề ạ ụ ị ộ ề ặ ị ố ậ Các th a thu n h n ch c nh tranh cho phép các nhóm công ty ho t đ ng cùng nhauỏ ậ ạ ế ạ ạ ộ nh m đ t đ c l i ích trong v trí đ c quy n,tăng giá,h n ch s n ph m và ngăn c nằ ạ ượ ợ ị ộ ế ạ ế ả ẩ ả s xâm nh p m i vào th tr ng ho c các ho t đ ng phát tri n(th ng công nghự ậ ớ ị ườ ặ ạ ộ ể ườ ệ ho c k thu t).Nh ng th a thu n nguy hi m nh t là các th a thu n ngăn c n s ganhặ ỹ ậ ữ ỏ ậ ể ấ ỏ ậ ả ự đua v các đ ng l c c b n c a c nh tranh trên th tr ng là giá c s n ph m.Tùyề ộ ự ơ ả ủ ạ ị ườ ả ả ẩ theo t ng hoàn c nh,các th a thu n v s n ph m k t h p ch ng h n nh yêu c u cácừ ả ỏ ậ ề ả ẩ ế ợ ẳ ạ ư ầ nhà phân ph i đ m nh n t t c các khâu ho c trói bu c các s n ph m khác nhauố ả ậ ấ ả ặ ộ ả ẩ l i(ch ng h n nh yêu c u bán kèm hoac85mua kèm m t s n ph m v i m t s nạ ẳ ạ ư ầ ộ ả ậ ớ ộ ả ph m đăn đ c th tr ng a chu ng),có th ho c t o đi u ki n ho c h n ch gi iẩ ượ ị ườ ư ộ ể ặ ạ ề ệ ặ ạ ế ớ thi u s n ph m m i.Quy n kinh doanh th ng bao g m m t t p h p các th a thu nệ ả ẩ ớ ề ườ ồ ộ ậ ợ ỏ ậ v i các y u t c nh tranh quan tr ng.M t th a thu n v s d ng quy n kinh doanh cóớ ế ố ạ ọ ộ ỏ ậ ề ử ụ ề th bao g m các đi u kho n v c nh tranh trong cùng môi tr ng đ a lý,v vi c liênể ồ ề ả ề ạ ườ ị ề ệ h v i ngu n cung và v các quy n đ i v i s h u trí tu ch ng h n th ng hi u(víệ ớ ồ ề ề ố ớ ở ữ ệ ẳ ạ ươ ệ d nh kinh doanh d i th ng hi u nào đó ph i đ m b o th ng nh t v cách th cụ ư ướ ươ ệ ả ả ả ố ấ ề ứ trang trí c a hàng hay s d ng cùng m t nhà cung c p d ch v ).L m d ng v trí đ cử ử ụ ộ ấ ị ụ ạ ụ ị ộ quy n đích th c do không ph i đ i m t v i c nh tranh hay đe d a canh tranh s đ aề ự ả ố ặ ớ ạ ọ ẽ ư m c giá cao h n và s n xu t ít h n ho c s n ph m kém ch t l ng h n.Công ty nàyứ ơ ả ấ ơ ặ ả ẩ ấ ượ ơ cũng có th ít gi i thi u các s n ph m phát tri n hay các ph ng pháp c i ti n ch tể ớ ệ ả ẩ ể ươ ả ế ấ l ng.Th ba là “sáp nh p”hay “t p trung kinh t ” bao g m các lo i h p nh t v c uượ ứ ậ ậ ế ồ ạ ợ ấ ề ấ trúc ch ng h n nh c ph n ho c tài s n,công ty liên doanh,cùng n m gi c ph nẳ ạ ư ổ ầ ặ ả ắ ữ ổ ầ ho c ban qu n tr ph i h p(cùng tham gia trong v n đ đi u hành công ty) Vi c sápặ ả ị ố ợ ấ ề ề ệ nh p t i các th tr ng có đ t p trung b t th ng ho c vi c sáp nh p t o ra các côngậ ạ ị ườ ộ ậ ấ ườ ặ ệ ậ ạ ty có th ph n cao b t th ng đ c coi là có nhi u kh năng ành h ng t i c nhị ầ ấ ườ ượ ề ả ưở ớ ạ tranh.. Các hình th c h p tác gi a các công ty ho c c a m t công ty đ n l nh m t i đaứ ợ ữ ặ ủ ộ ơ ẻ ằ ố hóa l i nhu n trên th tr ng đang di n ra ngày càng nhi u.Đó cũng là lý do lu t c nhợ ậ ị ườ ễ ề ậ ạ tranh đang đ c thông qua ngày càng nhi u trên th gi i v i xu h ng ngày càngượ ề ế ớ ớ ướ tr ng ph t n ng h n đ i v i các hành vi có h i cho c nh tranh,làm gi m s năng đ ngừ ạ ặ ơ ố ớ ạ ạ ả ự ộ c a th tr ng và làm méo mó quan h cung c u.Và 1/7/2005 theo t trình c a Chínhủ ị ườ ệ ầ ờ ủ ph ,s c n thi t t o công c pháp lý h n ch c nh tranh không lành m nh đ m b oủ ự ầ ế ạ ụ ạ ế ạ ạ ả ả s công b ng,bình đ ng trong kinh doanh,Lu t C nh tranh chính th c có hi u l c.ự ằ ẳ ậ ạ ứ ệ ự Lu t c nh tranh quy đ nh các hành vi gây h n ch c nh tranh b c m nh : Th a thu nậ ạ ị ạ ế ạ ị ấ ư ỏ ậ n đ nh giá ,phân chia th tr ng l m d ng v th đ c quy n,v trí th ng lãnh thấ ị ị ườ ạ ụ ị ế ộ ề ị ố ị tr ng(chi m trên 30% th ph n)…đ áp đ t giá mua,bán b t h p lý.Tuy nhiên,trênườ ế ị ầ ể ạ ấ ợ th c t ,năm 2008 đã liên ti p x y ra các v vi c khá đi n hình v các vi ph m nhự ế ế ả ụ ệ ể ề ạ ư Hi p h i thép Vi t Nam ra ngh quy t n đ nh giá bán(yêu c u các thành viên bán 13.7-ệ ộ ệ ị ế ấ ị ầ 14 tri u đ ng/t n thép),v Hi p h i B o hi m Vi t Nam th ng nh t m c chi phí b oệ ồ ấ ụ ệ ộ ả ể ệ ố ấ ứ ả hi m len 3.95%/năm cho t t c các đ i t ng khách hàng…Theo lu t c nhể ấ ả ố ượ ậ ạ tranh,nh ng doanh nghi p tham gia”liên minh làm giá”này s b ph t t i đa 10% t ngữ ệ ẽ ị ạ ố ổ doanh thu trong năm tài chính tr c năm th c hi n hành vi.Lu t gia Vũ Xuân Ti n đãướ ự ệ ậ ề ch ra r ng,Lu t c nh tranh đã bao quát hàng lo t n i dung m i không có s phân bi tỉ ằ ậ ạ ạ ộ ớ ự ệ gi a các thành ph n kinh t theo mô hình”con anh,con tôi,con chúng ta”nh đã x y raữ ầ ế ư ả trong không ít Lu t và Pháp l nh n c ta;Lu t c nh tranh cũng bao quát m t cáchậ ệ ở ướ ậ ạ ộ toàn di n nh ng v n đ liên quan đ n c nh tranh th ng tr ng…Và bên c nh đóệ ữ ấ ề ế ạ ươ ườ ạ vi c B Công th ng trình Chính ph đ án xóa b đ c quy n,xây d ng th tr ngệ ộ ươ ủ ề ỏ ộ ề ự ị ườ c nh tranh trong lĩnh v c kinh doanh đi n nh m đáp ng yêu c u phát tri n c a đ tạ ự ệ ằ ứ ầ ể ủ ấ n c và mong mu n c a ng i tiêu dùng là m t n l c r t đáng hoan nghênh.V n đướ ố ủ ườ ộ ỗ ự ấ ấ ề l n và ph c t p nên có ý ki n khác nhau là đi u không l và có th giúp cho vi c hoànớ ứ ạ ế ề ạ ể ệ thi n đ án.Đi u quan tr ng là v n đ này không nên đóng khung vi c th o lu n trongệ ề ề ọ ấ ề ệ ả ậ các c quan,t ch c có liên quan tr c ti p mà c n phát huy đ c trí tu c a nhi uơ ổ ứ ự ế ầ ượ ệ ủ ề ng i,đ c bi t là các trí th c trong và ngoài n c.Vi c này làm t t s thúc đ yườ ặ ệ ứ ở ướ ệ ố ẽ ẩ nh ng n l c xóa b đ c quy n,t o l p môi tr ng kinh doanh trên nhi u lĩnh v cữ ổ ự ỏ ộ ề ạ ậ ườ ề ự khác,đ ng th i t o ti n đ cho vi c xây d ng lu t b o đ m quy n c a dân đ c ti pồ ờ ạ ề ề ệ ự ậ ả ả ề ủ ượ ế c n thông tin và đóng góp ý ki n hoàn thi n th ch ,đ c bi t là nh ng chậ ế ệ ể ế ặ ệ ữ ủ tr ng,chính sách có quan h m t thi t t i s n xu t và đ i s ng c a dân.ươ ệ ậ ế ớ ả ấ ờ ố ủ III/Chênh l ch thái hóa v thu nh p c a dân c :ệ ề ậ ủ ư Lao đ ng nh ng ngành “đ c quy n” thu nh p r t khác, ví d nh thu nh p bìnhộ ở ữ ộ ề ậ ấ ụ ư ậ quân các ngành than, thép, hoá ch t, xăng d u, ngân hàng, đi n l c…cao g p kho ngở ấ ầ ệ ư ấ ả 4 l n các ngành d t may, da giày hay c khí.ầ ệ ơ Theo đó, s phân hoá v thu nh p c aự ề ậ ủ ng i lao đ ng (NLĐ) trong các khu v c và trong các ngành tuỳ thu c vào hi u quườ ộ ự ộ ệ ả s n xu t kinh doanh, vào l i th đ c quy n làm cho chênh l ch m c s ng ngày càngả ấ ợ ế ộ ề ệ ứ ố cao. Thu nh p c a NLĐ trong DNNN Trung ng và DN có v n đ u t n c ngoàiậ ủ ươ ố ầ ư ướ (FDI) th ng cao h n DNNN đ a ph ng và DN ngoài qu c doanh.ườ ơ ị ươ ố C th , thu nh p c a NLĐ trong các đ n v v xăng d u, b o hi m, ngân hàng, đi nụ ể ậ ủ ơ ị ề ầ ả ể ệ l c th ng cao h n thu nh p c a các ngành ngh khác; các ngành nh than, thép, hoáự ườ ơ ậ ủ ề ư ch t, xăng d u, thu c lá, r u, bia, n c gi i khát, s a nh a… có thu nh p bình quânấ ầ ố ượ ướ ả ữ ự ậ t 4-5,4 tri u đ ng/NLĐ/tháng/; trong khi lao đ ng trong các ngành d t may, da giày,ừ ệ ồ ộ ệ c khí ch thu nh p t 800 nghìn đ ng- 1,2 tri u đ ng/NLĐ/tháng. Ti n l ng c aơ ỉ ậ ừ ồ ệ ồ ề ươ ủ công nhân trong các DN t nhân, Công ty TNHH nhìn chung th p h n so v i cácư ấ ơ ớ DNNN: nh thu nh p bình quân c a các DN ngoài nhà n c thu c ngành công th ngư ậ ủ ướ ộ ươ năm 2007 ch vào 3,1 tri u đ ng/tháng; ngành giao thông th m chí còn th p h n, chỉ ệ ồ ậ ấ ơ ỉ kho ng 2,4 tri u đ ng/tháng.ả ệ ồ Đ i v i DN FDI l i n y sinh khó khăn khác cho NLĐ:ố ớ ạ ả làm vi c tr c ti p v i c ng đ cao, nh ng các ch đ b o hi m, ti n l ng, ti nệ ự ế ớ ườ ộ ư ế ộ ả ể ề ươ ề th ng, l ng làm thêm gi không đ c tính đ và k p th i; đ nh m c lao đ ng caoưở ươ ờ ượ ủ ị ờ ị ứ ộ khi n NLĐ ph i làm thêm gi m i đ t đ c. Hi n nay, các doanh nghi p FDI thu cế ả ờ ớ ạ ượ ệ ệ ộ ngành d t may, da giày, ch bi n g …đa s ch tr l ng cho NLĐ cao h n l ng t iệ ế ế ỗ ố ỉ ả ươ ơ ươ ố thi u m t chút, bu c NLĐ mu n có thu nh p ph i làm thêm.ể ộ ộ ố ậ ả các DN d t may, daỞ ệ giày đang có tình tr ng bi n đ ng r t l n v lao đ ng do c ng đ lao đ ng căngạ ế ộ ấ ớ ề ộ ườ ộ ộ th ng, thu nh p th p trong khi giá c ngày càng tăng. Nhi u lao đ ng ch n gi i phápẳ ậ ấ ả ề ộ ọ ả v làm đ a ph ng, khi n cho khu v c TP.H Chí Minh, Đ ng Nai, Bình D ng bề ở ị ươ ế ự ồ ồ ươ ị thi u h t lao đ ng nghiêm tr ng. Giá c tăng cũng đã nh h ng m nh đ n khu v cế ụ ộ ọ ả ả ưở ạ ế ự hành chính, s nghi p. L ng th p, ngày l i càng nhi u kho n đóng góp, tiêu dùngự ệ ươ ấ ạ ề ả khi n đ i s ng cán b , công ch c g p nhi u khó khăn. Đã x y ra tình tr ng "ch yế ờ ố ộ ứ ặ ề ả ạ ả máu" ch t xám các c quan hành chính nhà n c.T góc nhìn c a m t nhà qu n lý,ấ ở ơ ướ ừ ủ ộ ả ông Hoàng Minh Hào, Phó v tr ng V Ti n l ng - Ti n công, B Lao đ ng -ụ ưở ụ ề ươ ề ộ ộ Th ng binh và Xã h i, nhìn nh n v n đ chênh l ch thu nh p trong đi u ki n n nươ ộ ậ ấ ề ệ ậ ề ệ ề kinh t Vi t Nam chuy n sang c ch th tr ng là đi u khó tránh kh iế ệ ể ơ ế ị ườ ề ỏ .Theo ông, có ba nguyên nhân khi n cho chênh l ch thu nh p gi a các nhóm lao đ ng ngày càng l n.ế ệ ậ ữ ộ ớ Th nh t, vi c tr l ng đã không còn b bó bu c b i các quy đ nh, đ nh m c nhứ ấ ệ ả ươ ị ộ ở ị ị ứ ư tr c đây. Th hai, th a thu n m c l ng đã theo quy lu t cung c u v lao đ ng. Thướ ứ ỏ ậ ứ ươ ậ ầ ề ộ ứ ba, m c l ng ch u tác đ ng b i bi n đ ng nhân l c c a t ng ngành.ứ ươ ị ộ ở ế ộ ự ủ ừ S chênh l ch là đi u đã x y ra trong xã h i. V y gi i pháp nào đ thu ng nự ệ ề ả ộ ậ ả ể ắ kho ng cách đó. Theo tôi chúng ta c n ph i tăng c ng th o lu n v đi u này và v iả ầ ả ườ ả ậ ề ề ớ tôi, chúng ta c n làm li n các b c sau:ầ ề ướ 1.L p qu h tr ng i thu nh p th p. Qu này dùng kinh phí t doanh nghi p đ :ậ ỹ ổ ợ ườ ậ ấ ỹ ự ệ ể a) Xây d ng các trung tâm thông tin v doanh nghi p s d ng lao đ ng và m c l ngự ề ệ ử ụ ộ ứ ươ c th ,ch đ lao đ ng…ụ ể ế ộ ộ b) Xây d ng trung tâm tìm ki m vi c làm, v i trách nhi m gi i thi u vi c làm mi nự ế ệ ớ ệ ớ ệ ệ ễ phí cho thành viên. c) L p các nghi p đoàn, nh m đào t o tay ngh , b sung ki n th c mi n phí... ậ ệ ằ ạ ề ổ ế ứ ễ d) L p trung tâm pháp lý b o v ng i thu nh p th p, đ y m nh ho t đ ng pháp lýậ ả ệ ườ ậ ấ ẩ ạ ạ ộ đ yêu c u các công ty s d ng lao đ ng ho t đ ng đúng pháp lu t...ể ầ ử ụ ộ ạ ộ ậ 2. Công đoàn ph i th t s là công đoàn, l ng nghe ng i lao đ ng, ho t đ ng vì ng iả ậ ự ắ ườ ộ ạ ộ ườ lao đ ng... ộ 3. Huy đ ng chuyên gia, tình nguy n viên,.... làm vi c v i Công đoàn nh m đào t oộ ệ ệ ớ ằ ạ mi n phí các khóa K năng m m và c ng (hard skills & soft skills...). ễ ỹ ề ứ 4. Các c quan ch c năng ph i làm quy t li t, thay vì h p hành và bàn c i.ơ ứ ả ế ệ ọ ả IV/Chu kỳ kinh doanh(Business cycles) Khi nghiên c u các mô hình kinh t , các nhà kinh t luôn h ng t i vi c tìm hi u cứ ế ế ướ ớ ệ ể ơ ch d n đ n các tr ng thái cân b ng, đ c bi t trong dài h n. Trên th c t , n n kinh tế ẫ ế ạ ằ ặ ệ ạ ự ế ề ế luôn b các bi n đ ng làm đi ch ch kh i cân b ng dài h n, g i là các s c (shock). Cácị ế ộ ệ ỏ ằ ạ ọ ố s c này có th tác đ ng r t lâu dài, ho c r t chóng vánh, có th d ki n đ c hayố ể ộ ấ ặ ấ ể ự ế ượ hoàn toàn b t ng . Tùy vào lo i s c, mà d i tác đ ng c a nó n n kinh t có th v nấ ờ ạ ố ướ ộ ủ ề ế ể ẫ nguyên v trí cân b ng hay b d ch chuy n sang tr ng thái khác. Quá trình đi u ch nhở ị ằ ị ị ể ạ ề ỉ c a n n kinh t đ tr v tr ng thái cân b ng có th nhanh ho c ch m. Hành trìnhủ ề ế ể ở ề ạ ằ ể ặ ậ n n kinh t khi ch u tác đ ng c a s c, d ch chuy n tr l i v trí cân b ng đ c g i làề ế ị ộ ủ ố ị ể ở ạ ị ằ ượ ọ “chu kỳ kinh doanh“, m c dù trên th c t , hành trình này có v không gi ng nh cácặ ự ế ẻ ố ư lo i chu kỳ chúng ta th ng g p. Ý nghĩa c a nó nh sau. Cho dù n n kinh t không ạ ườ ặ ủ ư ề ế ở tr ng thái cân b ng khi hành trình đi u ch nh đang di n ra, nh ng các nhà kinh t choạ ằ ề ỉ ễ ư ế r ng n n kinh t s “ ng x ” m t cách t i u trong chu kỳ kinh doanh đó, đ h ngằ ề ế ẽ ứ ử ộ ố ư ể ướ t i tr ng thái cân b ng dài h n. Trên th c t , chu kỳ kinh doanh là m t dãy các tr ngớ ạ ằ ạ ự ế ộ ạ thái n n kinh t đi qua, đ c g i là dãy các đi m cân b ng t m th i, và ng i ta xemề ế ượ ọ ể ằ ạ ờ ườ m i đi m cân b ng t m th i đó là tr ng thái t i u t i th i đi m xác đ nh. Dãy cácỗ ể ằ ạ ờ ạ ố ư ạ ờ ể ị tr ng thái này đ c g i là m t mô hình v cân b ng liên th i. Khái ni m này đ c bi tạ ượ ọ ộ ề ằ ờ ệ ặ ệ quan tr ng đ i v i các chính sách kinh t vĩ mô hi n đ i, đ c x lý theo ph ngọ ố ớ ế ệ ạ ượ ử ươ pháp nghiên c u DGE, và là m t ph n thi t y u c a n n t ng cho các chính sách nứ ộ ầ ế ế ủ ề ả ổ đ nh kinh t c a các chính ph .ị ế ủ ủ Chu kỳ kinh tế, còn g i là ọ chu kỳ kinh doanh, là sự bi n đ ng c a ế ộ ủ GDP th c t theo trình t ba pha l n l t là suy thoái, ph c h i vàự ế ự ầ ượ ụ ồ h ng th nh (bùng n ). Cũng có quan đi m coi pha ph c h i là th y u nên chu kỳ kinhư ị ổ ể ụ ồ ứ ế doanh ch g m hai pha chính là suy thoái và h ng th nh.ỉ ồ ư ị Các pha c a chu kỳ kinh tủ ế • Suy thoái là pha trong đó GDP th c t gi m đi. ự ế ả ỞMỹ và Nh t B nậ ả , ng i taườ quy đ nh r ng, khi t c đ tăng tr ng ị ằ ố ộ ưở GDP th c t mang giá tr âm su t hai quýự ế ị ố liên ti p thì m i g i là suy thoái.ế ớ ọ • Ph c h i là pha trong đó GDP th c t tăng tr l i b ng m c ngay tr c suyụ ồ ự ế ở ạ ằ ứ ướ thoái. Đi m ngo t gi a hai pha này là đáy c a chu kỳ kinh t .ể ặ ữ ủ ế • Khi GDP th c t ti p t c tăng và b t đ u l n h n m c ngay tr c lúc suyự ế ế ụ ắ ầ ớ ơ ứ ướ thoái, n n kinh t đang pha h ng th nh (hay còn g i là pha bùng n ). K t thúcề ế ở ư ị ọ ổ ế pha h ng th nh l i b t đ u pha suy thoái m i. Đi m ngo t t pha h ng th như ị ạ ắ ầ ớ ể ặ ừ ư ị sang pha suy thoái m i g i là đ nh c a chu kỳ kinh t .ớ ọ ỉ ủ ế M t s đ c đi m th ng g p c a suy thoái là:ộ ố ặ ể ườ ặ ủ • Tiêu dùng gi m m nh, ả ạ hàng t n khoồ c a các lo i ủ ạ hàng hóa lâu b n trong cácề doanh nghi pệ tăng lên ngoài d ki n. Vi c này d n đ n nhà s n xu t c t gi mự ế ệ ẫ ế ả ấ ắ ả s n l ngả ượ kéo theo đ u tầ ư vào trang thi t b , nhà x ng cũng gi m và k t quế ị ưở ả ế ả là GDP th c t gi m sút.ự ế ả • C u v lao đ ng gi m, đ u tiên là s ngày làm vi c c a ng i lao đ ng gi mầ ề ộ ả ầ ố ệ ủ ườ ộ ả xu ng ti p theo là hi n t ng c t gi m nhân công và ố ế ệ ượ ắ ả t l th t nghi pỷ ệ ấ ệ tăng cao. • Khi s n l ng gi m thì ả ượ ả l m phátạ s ch m l i do giá đ u vào c a s n xu tẽ ậ ạ ầ ủ ả ấ gi m b i nguyên nhân ả ở c uầ sút kém. Giá c d ch v khó gi m nh ng cũng tăngả ị ụ ả ư không nhanh trong giai đo n kinh t ạ ế suy thoái. • L i nhu n c a các doanh nghi p gi m m nh và giá ợ ậ ủ ệ ả ạ ch ng khoánứ th ng gi mườ ả theo khi các nhà đ u tầ ư c m nh n đ c pha đi xu ng c a chu kỳ kinh doanh.ả ậ ượ ố ủ C u v ầ ề v nố cũng gi m đi làm cho ả lãi su tấ gi m xu ng trong th i kỳ suy thoái.ả ố ờ Tr c đây, m t chu kỳ kinh doanh th ng đ c cho là có b n pha l n l t là ướ ộ ườ ượ ố ầ ượ suy thoái, kh ng ho ngủ ả , ph c h i và h ng th nh. Tuy nhiên, trong n n kinh t hi n đ i,ụ ồ ư ị ề ế ệ ạ kh ng ho ng theo nghĩa kinh t tiêu đi u, ủ ả ế ề th t nghi pấ ệ tràn lan, các nhà máy đóng c aử hàng lo t, v.v… không x y ra n a. Vì th , toàn b giai đo n ạ ả ữ ế ộ ạ GDP gi m đi, t c là giaiả ứ đo n n n kinh t thu h p l i, đ c g i duy nh t là suy thoái. ạ ề ế ẹ ạ ượ ọ ấ Ở Vi t Namệ cho đ nế đ u ầ th p niên 1990ậ , trong m t s sách v kinh t các n c t b n ch nghĩa, khi nóiộ ố ề ế ướ ư ả ủ v chu kỳ kinh t th ng g i tên b n pha này là kh ng ho ng, tiêu đi u, ph c h i vàề ế ườ ọ ố ủ ả ề ụ ồ h ng th nh. Nay không còn th y cách g i này n a.ư ị ấ ọ ữ Chu kỳ kinh t là nh ng bi n đ ng không mang tính ế ữ ế ộ quy lu tậ . Không có hai chu kỳ kinh t nào hoàn toàn gi ng nhau và cũng ch a có công th c hay ph ng pháp nào ế ố ư ứ ươ dự báo chính xác th i gian, th i đi m c a các chu kỳ kinh t . Chính vì v y chu kỳ kinh t ,ờ ờ ể ủ ế ậ ế đ c bi t là pha suy thoái s khi n cho c ặ ệ ẽ ế ả khu v c công c ngự ộ l n ẫ khu v c t nhânự ư g pặ nhi u khó khăn. Khi có suy thoái, ề s n l ngả ượ gi m sút, ả t l th t nghi pỷ ệ ấ ệ tăng cao, các th tr ngị ườ t ừ hàng hóa d ch vị ụ cho đ n ế th tr ng v nị ườ ố ...thu h p d n đ n nh ng h uẹ ẫ ế ữ ậ qu tiêu c c v kinh t , xã h i.ả ự ề ế ộ Nguyên nhân chu kỳ kinh doanh: Vì cách lý gi i nguyên nhân gây ra chu kỳ gi a các tr ng phái ả ữ ườ kinh t h c vĩ môế ọ không gi ng nhau, nên bi n pháp ch ng chu kỳ mà h đ xu t cũng khác nhau.ố ệ ố ọ ề ấ • Ch nghĩa Keynesủ cho r ng chu kỳ kinh t hình thành do ằ ế th tr ng không hoànị ườ h oả , khi n cho ế t ng c uổ ầ bi n đ ng mà thành. Do đó, bi n pháp ch ng chu kỳ làế ộ ệ ố s d ng ử ụ chính sách qu n lý t ng c uả ổ ầ . Khi n n kinh t thu h p, thì s d ng cácề ế ẹ ử ụ chính sách tài chính và chính sách ti n tề ệ n i l ng. Khi n n kinh t khu chớ ỏ ề ế ế tr ng thì l i chuy n h ng các chính sách đó sang th t ch t. Hình 1 minh h aươ ạ ể ướ ắ ặ ọ m t s suy thoái do t ng c u gi m: ộ ự ổ ầ ả t ng c uổ ầ d ch chuy n t AD sang AD'ị ể ừ khi n cho ế s n l ngả ượ gi m t Q xu ng Q' và giá c gi m t P đ n P' (l m phátả ừ ố ả ả ừ ế ạ gi m).ả • Các tr ng phái theo ườ ch nghĩa kinh t t do m iủ ế ự ớ thì cho r ng s dĩ có chu kỳ làằ ở do s can thi p c a chính ph ho c do nh ng ự ệ ủ ủ ặ ữ cú s c cungố ngoài d tính. Vìự th , đ không x y ra chu kỳ ho c đ n n kinh t nhanh chóng đi u ch nh sauế ể ả ặ ể ề ế ề ỉ các cú s c cung, chính ph không nên can thi p gì c . Hình 2 minh h a m tố ủ ệ ả ọ ộ tr ng h p suy thoái do ườ ợ t ng cungổ gi m: vì lý do nào đó (ví d giá đ u vào tăngả ụ ầ đ t bi n) t ng cung gi m t AS xu ng AS' khi n cho s n l ng gi m t Qộ ế ổ ả ừ ố ế ả ượ ả ừ xu ng Q' nh ng giá c l i tăng t P lên P' (ố ư ả ạ ừ l m phátạ tăng). V/Thông tin th tr ng l ch l c(incomplete information)&nh ng suy thoái đ oị ườ ệ ạ ữ ạ đ cứ Ngày 28-3, t i Hà N i, B Công Th ng đã t ch c h i ngh tri n khai công tác đ uạ ộ ộ ươ ổ ứ ộ ị ể ấ tranh ch ng buôn l u, hàng gi và gian l n th ng m i toàn qu c năm 2008. Ông Vũố ậ ả ậ ươ ạ ố Huy Hoàng, B tr ng B Công Th ng, nh n xét tình hình buôn l u và gian l nộ ưở ộ ươ ậ ậ ậ th ng m i trong năm đ u tiên khi VN gia nh p WTO r t ph c t p. Các hình th cươ ạ ầ ậ ấ ứ ạ ứ gian l n khi t m nh p tái xu t v i m t hàng ô tô, gian l n xu t x hàng hóa đ đ cậ ạ ậ ấ ớ ặ ậ ấ ứ ể ượ h ng u đãi t các n c ASEAN di n ra ph bi n. Cùng đó, đã xu t hi n cácưở ư ừ ướ ễ ổ ế ấ ệ ph ng th c hoàn thi n hàng gi t i Hà N i, TPHCM đ a đi các t nh tiêu th nh :ươ ứ ệ ả ạ ộ ư ỉ ụ ư kính m t, giày, qu n áo, r u ngo i, s a b t, m ph m. Đáng nói là phát hi n ngàyắ ầ ượ ạ ữ ộ ỹ ẩ ệ càng nhi u m t hàng nh p l u có giá tr cao qua đ ng hàng không nh : vàng, ngo iề ặ ậ ậ ị ườ ư ạ t , kim lo i quý, tân d c, ma túy, m ph m, linh ki n đi n t cao c p, máy tính xáchệ ạ ượ ỹ ẩ ệ ệ ử ấ tay... Tinh vi h n là m t s doanh nghi p nh p kh u ph n m m khai báo giá nh pơ ộ ố ệ ậ ẩ ầ ề ậ kh u v i giá tr r t l n, có d u hi u đ chuy n ti n ra n c ngoài. Ch ng h n nhẩ ớ ị ấ ớ ấ ệ ể ể ề ướ ẳ ạ ư các tr ng h p:ườ ợ T i TP.HCM, 15/1/2008ạ , l c l ng công an ph i h p v i Chi c cự ượ ố ợ ớ ụ Qu n lý th tr ng thành ph phát hi n kho ch a 58.000 gói thu c lá ngo i nh p l uả ị ườ ố ệ ứ ố ạ ậ ậ t i nhà s 750/1/16 đ ng Nguy n Ki m, ph ng 4, qu n Phú Nhu n.ạ ố ườ ễ ệ ườ ậ ậ 20/12/2007, 4,6 t n gà nh p l u ngu n g c không rõ ràng, có nguy c lây nhi m cúm gia c m cao đã bấ ậ ậ ồ ố ơ ễ ầ ị các l c l ng ch c năng b t gi và tiêu h y t i huy n Văn Lãng (L ng S n). Thángự ượ ứ ắ ữ ủ ạ ệ ạ ơ 8-2008, giá c th tr ng có chi u h ng n đ nh h n. C th giá xăng d u gi m nh ,ả ị ườ ề ướ ổ ị ơ ụ ể ầ ả ẹ xăng không chì và d u h a gi m 1.000 đ ng/lít, vàng SJC gi m 211.000 đ ng/ch , đô laầ ỏ ả ồ ả ồ ỉ M gi m 150VNĐ/USD, giá gas các lo i gi m t 4.000 đ ng/bình. Tuy nhiên th c tỹ ả ạ ả ừ ồ ự ế th tr ng v n t n t i nhi u b t c p. M t s doanh nghi p, cá nhân đã l i d ng chínhị ườ ẫ ồ ạ ề ấ ậ ộ ố ệ ợ ụ sách t o thu n l i khi ti n hành th t c h i quan đ xu t nh p kh u hàng c m, hàngạ ậ ợ ế ủ ụ ả ể ấ ậ ẩ ấ gi , l i d ng chính sách quà t ng đ nh p kh u tân d c trái quy đ nh. Không ch gianả ợ ụ ặ ể ậ ẩ ượ ị ỉ l n trong kinh doanh xăng d u, gi m o các ậ ầ ả ạ nhãn hi uệ phân bón mà tình hình hàng gi ,ả hàng kém ch t l ng đã x y ra trên di n r ng nh : r u, s a, thu c tây, thu c lá, đi nấ ượ ả ệ ộ ư ượ ữ ố ố ệ tho i di đ ng, gas, xi măng... Nguy h i h n khi tình tr ng s d ng hàn the - m t ch tạ ộ ạ ơ ạ ử ụ ộ ấ hóa h c đ c h i đ pha ch trong th c ph m v n còn ti p di n, bánh Trung thu đ cọ ộ ạ ể ế ự ẩ ẫ ế ễ ượ s n xu t nhi u n i b t ả ấ ở ề ơ ấ ch pấ v sinh an toàn th c ph m. Bi n đ ng n i b t nh t làệ ự ẩ ế ộ ổ ậ ấ tình tr ng bán trái giá xăng và ng ng bán sau khi giá xăng đã gi m. Lúc 9 gi 30 ngàyạ ừ ả ờ 22-7 Đ i QLTT C Chi ki m tra cây xăng c a DNTNKD xăng d u Nguy n Xuân t iộ ủ ể ủ ầ ễ ạ Qu c l 22, p Ti n, xã Tân Thông H i, huy n C Chi do ông Nguy n Xuân Bàng làmố ộ ấ ề ộ ệ ủ ễ ch . T i đây có sáu tr b m nh ng không ho t đ ng, l y lý do là ba tr b h . Đ i đãủ ạ ụ ơ ư ạ ộ ấ ụ ị ư ộ x ph t 4.000.000 đ ng. Lúc 11 gi ngày 14-8, l c l ng QLTT qu n Tân Phú phátử ạ ồ ờ ự ượ ậ hi n cây xăng Bình An t i s 462 đ ng Lũy Bán Bích, ph ng Hòa Th nh v n bánệ ạ ố ườ ườ ạ ẫ xăng cho khách v i giá 19.000 đ ng/lít thay vì 18.000 đ ng/lít nh quy đ nh m i. Đ iớ ồ ồ ư ị ớ ộ đã có quy t đ nh x ph t hành chính 15.000.000 đ ng đ i v i ch cây xăng. M c dùế ị ử ạ ồ ố ớ ủ ặ nh ng vi ph m trên đã b x lý hành chính nh ng có nhi u ý ki n cho r ng đây là t iữ ạ ị ử ư ề ế ằ ộ l a d i khách hàng m c đ nghiêm tr ng có quy đ nh trong B lu t hình s và nênừ ố ở ứ ộ ọ ị ộ ậ ự xem xét đ x lý hình s nh m răn đe tình tr ng hàng kém ch t l ng mà xăng d u làể ử ự ằ ạ ấ ượ ầ m t m t hàng thi t y u.ộ ặ ế ế B Công Th ng, ngày 20-9-2008, có công văn s 8698/BCT-QLTT g i UBND, Banộ ươ ố ử ch đ o 127 các t nh, thành ph tr c thu c Trung ng v th c hi n ý ki n ch đ oỉ ạ ỉ ố ự ộ ươ ề ự ệ ế ỉ ạ c a Phó Th t ng Hoàng Trung H i v phòng ch ng gian l n trong kinh doanh xăng,ủ ủ ướ ả ề ố ậ d u, phân bón và v t t nông nghi p. Công văn nêu rõ, B Công Th ng yêu c uầ ậ ư ệ ộ ươ ầ UBND, Ban 127 t nh, thành ph ti p t c th c hi n kh n tr ng công tác quy ho ch hỉ ố ế ụ ự ệ ẩ ươ ạ ệ th ng phân ph i, đ i lý, c s bán l và các c s d ch v kinh doanh xăng, d u trênố ố ạ ơ ở ẻ ơ ở ị ụ ầ toàn t nh, t o l p c ch ho t đ ng đ h th ng này có kh năng t ki m soát đ cỉ ạ ậ ơ ế ạ ộ ể ệ ố ả ự ể ượ ch t l ng và s l ng s n ph m t khâu nh p kh u, ch bi n, phân ph i, đ i lý đ nấ ượ ố ượ ả ẩ ừ ậ ẩ ế ế ố ạ ế khâu bán l cho ng i tiêu dùng. Ban ch đ o 127 đ a ph ng ch đ o các l c l ngẻ ườ ỉ ạ ị ươ ỉ ạ ự ượ ch c năng ti p t c tri n khai th c hi n ph ng án 14/PA-BCÐ ngày 8-7-2008 c a Banứ ế ụ ể ự ệ ươ ủ ch đ o 127 Trung ng, xây d ng k ho ch ki m tra c th đ i v i t t c các c sỉ ạ ươ ự ế ạ ể ụ ể ố ớ ấ ả ơ ở kinh doanh xăng, d u trong ph m vi toàn t nh, đ c bi t chú ý gian l n th ng m i vầ ạ ỉ ặ ệ ậ ươ ạ ề đo l ng - ch t l ng trong kinh doanh xăng, d u. Ch đ o s công th ng rút gi yườ ấ ượ ầ ỉ ạ ở ươ ấ ch ng nh n đ đi u ki n kinh doanh đ i v i các tr m, c a hàng bán l xăng, d u cóứ ậ ủ ề ệ ố ớ ạ ử ẻ ầ hành vi gian l n th ng m i, tr ng h p có d u hi u t i ph m ph i l p h s chuy nậ ươ ạ ườ ợ ấ ệ ộ ạ ả ậ ồ ơ ể c quan pháp lu t x lý. Kh n tr ng th c hi n công tác quy ho ch h th ng phânơ ậ ử ẩ ươ ự ệ ạ ệ ố ph i, đ i lý, c a hàng bán l phân bón và v t t nông nghi p, t o l p c ch ho tố ạ ử ẻ ậ ư ệ ạ ậ ơ ế ạ đ ng đ b o đ m h th ng có kh năng t ki m soát ch ng hàng gi , hàng kém ch tộ ể ả ả ệ ố ả ự ể ố ả ấ l ng thâm nh p vào h th ng. Ch đ o các l c l ng ch c năng th c hi n văn b nượ ậ ệ ố ỉ ạ ự ượ ứ ự ệ ả s 44/BCÐ-QLTT, ngày 16-9-2008 c a Ban ch đ o 127 Trung ng v vi c th c hi nố ủ ỉ ạ ươ ề ệ ự ệ m t s bi n phápộ ố ệ ch ng hàng gi , hàng kém ch t l ng theo Ch th s 28/2008/TTgố ả ấ ượ ỉ ị ố c a Th t ng Chính ph ngày 16-9-2008, tăng c ng ki m tra, phát hi n, x lýủ ủ ướ ủ ườ ể ệ ử nghiêm các hành vi vi ph m v hàng l u, hàng gi , hàng kém ch t l ng, v đo l ng,ạ ề ậ ả ấ ượ ề ườ xu t x , nhãn hàng hóa, nhãn hi u hàng hóa theo quy đ nh c a pháp lu t đ i v i t t cấ ứ ệ ị ủ ậ ố ớ ấ ả các c s s n xu t, kinh doanh phân bón, v t t ph c v s n xu t nông nghi p. Côngơ ở ả ấ ậ ư ụ ụ ả ấ ệ b công khai trên ph ng ti n thông tin đ i chúng t t c nh ng tr m, c a hàng bán lố ươ ệ ạ ấ ả ữ ạ ử ẻ xăng, d u có hành vi gian l n trong kinh doanh xăng, d u, các c s s n xu t, kinhầ ậ ầ ơ ở ả ấ doanh phân bón, v t t ph c v s n xu t nông nghi p có hành vi vi ph m đ nhân dânậ ư ụ ụ ả ấ ệ ạ ể bi t và ph i h p các c quan ch c năng giám sát, ki m tra, x lý.ế ố ợ ơ ứ ể ử VI/Thi u hàng hóa công c ng(Public Goods)ế ộ Tính ch t hàng hóa công c ng:ấ ộ • Không th lo i tr : tính ch t không th lo i tr cũng đ c hi u trên giác để ạ ừ ấ ể ạ ừ ượ ể ộ tiêu dùng, hàng hóa công c ng m t khi đã cung c p t i m t đ a ph ng nh tộ ộ ấ ạ ộ ị ươ ấ đ nh thì không th ho c r t t n kém n u mu n lo i tr nh ng cá nhân khôngị ể ặ ấ ố ế ố ạ ừ ữ tr ti n cho vi c s d ng hàng hóa c a mình. Ví d : qu c phòng là m t hàngả ề ệ ử ụ ủ ụ ố ộ hóa công c ng nh ng quân đ i không th ch b o v nh ng ng i tr ti n cònộ ư ộ ể ỉ ả ệ ữ ườ ả ề không b o v nh ng ai không làm vi c đó. Đ i l p v i hàng hóa công c ng,ả ệ ữ ệ ố ậ ớ ộ hàng hóa cá nhân có th lo i tr m t cách d dàng, ví d : b o v r p hát sể ạ ừ ộ ễ ụ ả ệ ạ ẽ ngăn c n nh ng ng i không có vé vào xem.ả ữ ườ • Không c nh tranh: tính ch t không c nh tranh đ c hi u trên góc đ tiêu dùng,ạ ấ ạ ượ ể ộ vi c m t cá nhân này đang s d ng hàng hóa đó không ngăn c n nh ng ng iệ ộ ử ụ ả ữ ườ khác đ ng th i cũng s d ng nó. Ví d pháo hoa khi b n lên thì t t c m iồ ờ ử ụ ụ ắ ấ ả ọ ng i đ u có th đ c h ng giá tr s d ng c a nó. Đi u này ng c l i hoànườ ề ể ượ ưở ị ử ụ ủ ề ượ ạ toàn so v i hàng hóa cá nhân: ch ng h n m t con gà n u ai đó đã mua thì ng iớ ẳ ạ ộ ế ườ khác không th tiêu dùng con gà y đ c n a. Chính vì tính ch t này mà ng iể ấ ượ ữ ấ ườ ta cũng không mong mu n lo i tr b t kỳ cá nhân nào trong vi c tiêu dùng hàngố ạ ừ ấ ệ hóa công c ng.ộ Trong th c t , có m t s hàng hóa công c ng có đ y đ hai tính ch t nêu trên nhự ế ộ ố ộ ầ ủ ấ ư qu c phòngố , ngo i giaoạ , đèn bi nể , phát thanh...Các hàng hóa đó có chi phí biên đ ph cể ụ v thêm m t ng i s d ng b ng 0, ví d đài phát thanh m t khi đã xây d ng xong thìụ ộ ườ ử ụ ằ ụ ộ ự nó ngay l p t c có th ph c v t t c m i ng i, k c dân s luôn tăng. Tuy nhiênậ ứ ể ụ ụ ấ ả ọ ườ ể ả ố có nhi u hàng hóa công c ng không đáp ng m t cách ch t ch hai tính ch t đó ví dề ộ ứ ộ ặ ẽ ấ ụ đ ng giao thông, n u có quá đông ng i s d ng thì đ ng s b t c ngh n và do đóườ ế ườ ử ụ ườ ẽ ị ắ ẽ nh ng ng i tiêu dùng tr c đã làm nh h ng đ n kh năng tiêu dùng c a nh ngữ ườ ướ ả ưở ế ả ủ ữ ng i tiêu dùng sau. Đó là nh ng hàng hóa công c ng có th t c ngh n. M t s hàngườ ữ ộ ể ắ ẽ ộ ố hóa công c ng mà l i ích c a nó có th đ nh giá thì g i là hàng hóa công c ng có thộ ợ ủ ể ị ọ ộ ể lo i tr b ng giá. Ví d đ ng cao t c, c u...có th đ t các tr m thu phí đ h n chạ ừ ằ ụ ườ ố ầ ể ặ ạ ể ạ ế b t s l ng ng i s d ng nh m tránh t c ngh nớ ố ượ ườ ử ụ ằ ắ ẽ Cung c p hàng hóa công c ng m t cách có hi u quấ ộ ộ ệ ả • Đi u ki n Samuelsonề ệ : mu n xác đ nh m c cung c p hàng hóa công c ng m tố ị ứ ấ ộ ộ cách hi u qu , c n xác đ nh đ ng cung và đ ng c u c a nó. M i cá nhân cóệ ả ầ ị ườ ườ ầ ủ ỗ m t ngân sách nh t đ nh và có nhu c u khác nhau v hàng hóa công c ng (G) vàộ ấ ị ầ ề ộ hàng hóa cá nhân (X), n u giá c a hàng hóa công c ng là t (m c thu cá nhânế ủ ộ ứ ế ph tr ) và c a hàng hóa cá nhân là p thì đ ng ngân sách c a cá nhân s cóỉ ả ủ ườ ủ ẽ d ng: I = pX + tG. m i m c thu khác nhau, cá nhân s có c u v hàng hóaạ Ở ỗ ứ ế ẽ ầ ề công c ng khác nhau và đ t i đa hóa l i ích, m i cá nhân s có t su t thayộ ể ố ợ ỗ ẽ ỷ ấ th biên gi a hàng hóa công c ng và hàng hóa cá nhân b ng t s giá gi aế ữ ộ ằ ỷ ố ữ chúng (t/p). Đ ng c u c a m i cá nhân v hàng hóa công c ng cũng chính làườ ầ ủ ỗ ề ộ t su t thay th biên nên đ ng c u t ng h p c a t t c các cá nhân là t ng tỷ ấ ế ườ ầ ổ ợ ủ ấ ả ổ ỷ su t thay th biên. M t khác đ ng cung v hàng hóa công c ng ph n ánh chiấ ế ặ ườ ề ộ ả phí biên mà xã h i ph i b ra đ s n xu t nó và đ t i u hóa l i ích, đ ngộ ả ỏ ể ả ấ ể ố ư ợ ườ cung này cũng chính là t su t chuy n đ i biên gi a hàng hóa công c ng vàỷ ấ ể ổ ữ ộ hàng hóa cá nhân. Nhà kinh t h c ế ọ Paul Samuelson đã ch ng minh r ng, đứ ằ ể hàng hóa công c ng đ c cung c p m t cách hi u qu thì t ng t su t thay thộ ượ ấ ộ ệ ả ổ ỷ ấ ế biên c a các cá nhân ph i b ng t su t chuy n đ i biên hay t ng giá tr mà cácủ ả ằ ỷ ấ ể ổ ổ ị cá nhân đánh giá đ i v i đ n v hàng hóa công c ng cu i cùng b ng chi phí tăngố ớ ơ ị ộ ố ằ thêm cho xã h i đ s n xu t nó. Dó chính là ộ ể ả ấ đi u ki n Samuelsonề ệ v cung c pề ấ hi u qu hàng hóa công c ng. Tuy v y, k c khi đã xác đ nh đ c m c cungệ ả ộ ậ ể ả ị ượ ứ c p hi u qu thì vi c th c thi chúng l i còn ph thu c vào quá trình ấ ệ ả ệ ự ạ ụ ộ l a ch nự ọ công c ngộ nên không ph i lúc nào cũng đ t đ c m c hi u quả ạ ượ ứ ệ ả • Cân b ng Lindahlằ : theo các đi u ki n c a ề ệ ủ hi u qu Paretoệ ả , hàng hóa công c ngộ s đ c cung c p m t cách hi u qu n u t ng giá tr mà các cá nhân đánh giáẽ ượ ấ ộ ệ ả ế ổ ị đ i v i đ n v hàng hóa công c ng cu i cùng b ng chi phí tăng thêm đ i v i xãố ớ ơ ị ộ ố ằ ố ớ h i đ cung c p nó. Tuy nhiên v n đ đ t ra là hàng hóa công c ng thu n túyộ ể ấ ấ ề ặ ộ ầ không có th tr ng đ trao đ i nh hàng hóa cá nhân, n i mà cân b ng thị ườ ể ổ ư ơ ằ ị tr ng do cung c u quy t đ nh, do v y vi c xác đ nh đi m cân b ng hi u quườ ầ ế ị ậ ệ ị ể ằ ệ ả g p khó khăn. Đ gi i quy t v n đ xác đ nh m c cung c p hàng hóa côngặ ể ả ế ấ ề ị ứ ấ c ng thu n túy m t cách có hi u qu , ộ ầ ộ ệ ả nhà kinh t h cế ọ ng i ườ Th y Đi nụ ể Erik Lindahl đã xây d ng m t mô hình mô ph ng mô hình th tr ng cho hàng hóaự ộ ỏ ị ườ công c ng g i là ộ ọ cân b ng Lindahlằ . Mô hình này xác đ nh nhu c u c a m i cáị ầ ủ ỗ nhân v m t lo i hàng hóa công c ng thu n túy t ng ng v i m c thuề ộ ạ ộ ầ ươ ứ ớ ứ ế (chính là giá c a hàng hóa công c ng) n đ nh cho cá nhân đó, m c cung c pủ ộ ấ ị ứ ấ hàng hóa công c ng thu n túy có hi u qu là m c mà c u c a các cá nhân đ uộ ầ ệ ả ứ ầ ủ ề nh nhau. L u ý r ng m c c u c a m i cá nhân t ng ng v i nh ng m cư ư ằ ứ ầ ủ ỗ ươ ứ ớ ữ ứ thu khác nhau nên cân b ng Lindahl khác v i cân b ng th tr ng hàng hóa cáế ằ ớ ằ ị ườ nhân khi mà đó cân b ng th tr ng m c giá nh nhau đ i v i m i cá nhân.ở ằ ị ườ ở ứ ư ố ớ ọ Th nh ng mô hình ế ư cân b ng Lindahlằ trong th c t l i v p ph i v n đ ự ế ạ ấ ả ấ ề k đi xeẻ không tr ti nả ề . Đ xác đ nh đúng m c cung c p hàng hóa công c ng hi u qu , các cáể ị ứ ấ ộ ệ ả nhân ph i th c hi n nguyên t c nh t trí và t nguy n đóng góp đ ng th i ph i b c lả ự ệ ắ ấ ự ệ ồ ờ ả ộ ộ m t cách trung th c nhu c u c a mình v hàng hóa công c ng. N u m t cá nhân bi tộ ự ầ ủ ề ộ ế ộ ế đ c s ti n mà cá nhân khác s n sàng đóng góp đ có hàng hóa công c ng thì ng iượ ố ề ẵ ể ộ ườ đó có th b c l nhu c u c a mình v hàng hóa công c ng cũng nh s ti n s n sàngể ộ ộ ầ ủ ề ộ ư ố ề ẵ đóng góp ít h n th c t . Trong tr ng h p c c đoan, n u m t ng i bi t r ng vi cơ ự ế ườ ợ ự ế ộ ườ ế ằ ệ mình có tr ti n hay không cũng không nh h ng gì đ n vi c cung c p hàng hóa côngả ề ả ưở ế ệ ấ c ng thì anh ta s không tr ti n - hi n t ng ộ ẽ ả ề ệ ượ k đi xe không tr ti nẻ ả ề . N u có r t ít kế ấ ẻ đi xe không tr ti n thì hàng hóa công c ng v n có th đ c cung c p m t cách hi uả ề ộ ẫ ể ượ ấ ộ ệ qu . Trong nh ng c ng đ ng nh , khi mà m i cá nhân bi t rõ nhau nên vi c che gi uả ữ ộ ồ ỏ ọ ế ệ ấ nhu c u v hàng hóa công c ng khó th c hi n thì d lu n, áp l c c ng đ ng có thầ ề ộ ự ệ ư ậ ự ộ ồ ể bu c m i ng i đóng góp đ y đ đ có hàng hóa công c ng. Ví d : m t xóm có thộ ọ ườ ầ ủ ể ộ ụ ộ ể yêu c u các h gia đình đóng góp đ bê tông hóa con đ ng chung m t cách khá dầ ộ ể ườ ộ ễ dàng. Tuy nhiên, trong c ng đ ng l n thì v n đ tr nên r t ph c t p, không th ho cộ ồ ớ ấ ề ở ấ ứ ạ ể ặ ph i t n chi phí r t l n m i có th lo i tr nh ng ả ố ấ ớ ớ ể ạ ừ ữ k đi xe không tr ti nẻ ả ề . Đ c bi tặ ệ n u hàng hóa công c ng do t nhân cung c p thì h không có công c , ch tài đ bu cế ộ ư ấ ọ ụ ế ể ộ nh ng ng i s d ng tr ti n. Đây chính là nguyên nhân quan tr ng khi n khu v c tữ ườ ử ụ ả ề ọ ế ự ư nhân không mu n cung c p hàng hóa công c ng. Vì th , chính ph ph i đóng vai tròố ấ ộ ế ủ ả cung c p hàng hóa công c ng và thu các kho n đóng góp thông qua ấ ộ ả thuế. Cùng v i sớ ự phát tri n c a ể ủ công nghệ, tính ch t không th lo i tr ngày càng b h n ch . Hi nấ ể ạ ừ ị ạ ế ệ t ng đi xe không tr ti n, vì th , có th ngăn ch n d h n. Ví d , nh s phát tri nượ ả ề ế ể ặ ễ ơ ụ ờ ự ể c a công ngh ủ ệ truy n hìnhề , ngày nay đài truy n hình có th cung c p d ch v quaề ể ấ ị ụ đ ng ườ cáp thuê bao, qua đ u thu có cài mã khóa, nên có th ngăn ch n t t nh ngầ ể ặ ố ữ ng i không ch u m t ti n mà v n xem đ c truy n hình. Đi u này gi i thích t i sao,ườ ị ấ ề ẫ ượ ề ề ả ạ g n đây, t nhân ngày càng tham gia nhi u h n vào vi c cung c p hàng hóa công c ng.ầ ư ề ơ ệ ấ ộ Tính không hi u qu khi khu v c t nhân cung c p hàng hóa công c ngệ ả ự ư ấ ộ Cây c u - m t ví d v hàng hóa công c ng có th lo i tr b ng giá nh ng đi u đó làầ ộ ụ ề ộ ể ạ ừ ằ ư ề không đ c mong mu n ượ ố Đ i v i nh ng hàng hóa công c ng có th lo i tr b ng giá thì đ ngăn ch n tìnhố ớ ữ ộ ể ạ ừ ằ ể ặ tr ng t c ngh n, c n áp d ng vi c thu phí đ nh ng ng i tiêu dùng có th đ cạ ắ ẽ ầ ụ ệ ể ữ ườ ể ượ h ng đ y đ l i ích do hàng hóa công c ng mang l i. Tuy nhiên n u m c phí quá caoưở ầ ủ ợ ộ ạ ế ứ (ch ng h n do chi phí giao d ch đ th c hi n c ch lo i tr l n) thì s l ng ng iẳ ạ ị ể ự ệ ơ ế ạ ừ ớ ố ượ ườ s d ng có th th p h n đi m gây t c ngh n quá nhi u d n đ n t n th t phúc l i xãử ụ ể ấ ơ ể ắ ẽ ề ẫ ế ổ ấ ợ h i. Trong tr ng h p khu v c t nhân đ ng ra cung c p hàng hóa c ng c ng thì m cộ ườ ợ ự ư ứ ấ ộ ộ ứ phí h thu c a ng i tiêu dùng s khi n cho t n th t phúc l i xã h i x y ra. Hình bênọ ủ ườ ẽ ế ổ ấ ợ ộ ả là đ th minh h a tr ng h p m t cây c u có công su t thi t k là Qc, trong khi nhuồ ị ọ ườ ợ ộ ầ ấ ế ế c u đi l i t i đa qua đó ch là Qm. N u vi c qua c u mi n phí thì s có Qm l t ng iầ ạ ố ỉ ế ệ ầ ễ ẽ ượ ườ đi qua nh ng n u thu phí m c p thì ch còn Qe l t và xã h i b t n th t m t l ngư ế ở ứ ỉ ượ ộ ị ổ ấ ộ ượ b ng di n tích hình tam giác bôi đ m. Do v y, đ i v i hàng hóa công c ng mà chi phíằ ệ ậ ậ ố ớ ộ biên đ cung c p b ng 0 ho c không đáng k thì hàng hóa đó nên đ c cung c p mi nể ấ ằ ặ ể ượ ấ ễ phí, k c khi nó có th đ c lo i tr b ng giá. M t nguyên nhân n a khi n cho tể ả ể ượ ạ ừ ằ ộ ữ ế ư nhân cung c p hàng hóa công c ng không hi u qu là nó th ng có xu h ng đ cấ ộ ệ ả ườ ướ ượ cung c p v i s l ng ít. M t ng i có v n bên đ ng đ c tr ng hoa thì c khuấ ớ ố ượ ộ ườ ườ ườ ượ ồ ả v c g n đó s tăng v m quan cũng nh nhi u ng i cùng đ c th ng th c v đ pự ầ ẽ ẻ ỹ ư ề ườ ượ ưở ứ ẻ ẹ c a hoa. Th nh ng ng i tr ng hoa s cân đ i th i gian, chi phí b ra v i nhu c uủ ế ư ườ ồ ẽ ố ờ ỏ ớ ầ th ng th c v đ p c a hoa c a cá nhân mình ch không tính đ n nhu c u c a nh ngưở ứ ẻ ẹ ủ ủ ứ ế ầ ủ ữ ng i hàng xóm, chính vì v y ng i đó nhi u kh năng s tr ng ít hoa đi.ườ ậ ườ ề ả ẽ ồ Hàng hóa công c ng có th lo i tr nh ng v i phí t n r t l nộ ể ạ ừ ư ớ ổ ấ ớ Hàng hóa công c ng có chi phí giao d ch l nộ ị ớ Có nh ng hàng hóa công c ng mà chi phí đ duy trì h th ng qu n lý nh m lo i trữ ộ ể ệ ố ả ằ ạ ừ b ng giá (g i là chi phí giao d ch) r t t n kém, ví d chi phí đ duy trì h th ng cácằ ọ ị ấ ố ụ ể ệ ố tr m thu phí trên đ ng cao t c,...thì có th s hi u qu h n n u cung c p nó mi nạ ườ ố ể ẽ ệ ả ơ ế ấ ễ phí và tài tr b ng thu . Tuy v y, đ cân nh c vi c này c n so sánh t n th t phúc l iợ ằ ế ậ ể ắ ệ ầ ổ ấ ợ xã h i trong hai tr ng h p. Đ th bên ph i mô t vi c l a ch n này. Gi s hàng hóaộ ườ ợ ồ ị ả ả ệ ự ọ ả ử công c ng có chi phí biên đ s n xu t là c và do phát sinh thêm chi phí giao d ch nênộ ể ả ấ ị giá c a nó b đ y lên t i p. M c cung c p hàng hóa c ng c ng hi u qu nh t là khi chiủ ị ẩ ớ ứ ấ ộ ộ ệ ả ấ phí biên b ng l i ích biên nghĩa là Qo. Tuy nhiên do giá b đ y lên p b i chi phí giaoằ ợ ị ẩ ở d ch nên ch còn Qe ng i s d ng hàng hóa, xã h i b t n th t m t l ng phúc l iị ỉ ườ ử ụ ộ ị ổ ấ ộ ượ ợ b ng di n tích tam giác ABE. Th nh ng n u hàng hóa đ c cung c p mi n phí thì sằ ệ ế ư ế ượ ấ ễ ẽ có Qm ng i s d ng ch không ph i Qo. Trong tr ng h p này l i ích biên (chính làườ ử ụ ứ ả ườ ợ ợ đ ng c u) nh h n chi phí biên c nên xã h i cũng b t n th t m t l ng phúc l iườ ầ ỏ ơ ộ ị ổ ấ ộ ượ ợ b ng di n tích hình tam giác EFQm do tiêu dùng quá m c. Trong tr ng h p này chínhằ ệ ứ ườ ợ ph mu n quy t đ nh xem nên cung c p hàng hóa công c ng mi n phí hay thu phí c nủ ố ế ị ấ ộ ễ ầ ph i so sánh t n th t phúc l i xã h i, n u t n th t do tiêu dùng quá m c nh h n t nả ổ ấ ợ ộ ế ổ ấ ứ ỏ ơ ổ th t trong tr ng h p tiêu dùng d i m c hi u qu thì cung c p mi n phí và ng cấ ườ ợ ướ ứ ệ ả ấ ễ ượ l i. Tuy nhiên vi c cung c p hàng hóa c ng c ng mi n phí hay thu phí hoàn toàn khôngạ ệ ấ ộ ộ ễ liên quan đ n khu v c công c ng hay khu v c t nhân s s n xu t nó. N u chính phế ự ộ ự ư ẽ ả ấ ế ủ th y r ng m t hàng hóa công c ng nào đó c n đ c cung c p mi n phí thì chính phấ ằ ộ ộ ầ ượ ấ ễ ủ hoàn toàn có th đ t hàng khu v c t nhân s n xu t r i cung c p nó.ể ặ ự ư ả ấ ồ ấ LÊ TH THANH TUY NỊ Ề L P:43_K34Ớ STT:40 MSSV:108204340 Bài nghiên c u:ứ NH NG KHI M KHUY T H TH NG THỮ Ế Ế Ệ Ố Ị TR NG C NH TRANH & CÁC GI I PHÁP C AƯỜ Ạ Ả Ủ CHÍNH PHỦ