- Các sắc thái hiện thực có cơ sở áp đặt hành động chủ yếu mang tính văn hóa, đạo đức và trách nhiệm chủ thể với tư cách con người cá nhân. Ở các sắc thái phi hiện thực thì có thêm tương đối phổ biến cơ sở áp đặt hoành động mang tính pháp luật và trách nhiệm chủ thể với tư cách con người công dân.
- Các sắc thái hiện thực dùng nhiều loại hành động nói hơn các sắc thái phi hiện thực. Trong đó, sắc thái khả năng hiện thực dùng nhiều loại hành động nói nhất, | - Các sắc thái hiện thực có cầu sử dụng thuần tuý phương tiện ngữ âm, có sự xuất hiện
của trọng âm nhạc tính khi thể hiện phương | tiện chính các sắc thái phi hiện thựckhông có
cầu sử dụng thuần tuý phương tiện ngữ âm,có sự xuất hiện của trọng âm lực khi thể hiện phương tiện chính.
- Các sắc thái khả năng dùng câu rút gọn phổ biến hơn các sắc thải bắt buộc.
9 trang |
Chia sẻ: yendt2356 | Lượt xem: 419 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nghĩa tình thái đạo lý của câu trong các văn bản văn học giảng dạy ở trường trung học phổ thông, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
12 NGON N G C & D 6 I S 6 N G S6 S (247)-2016
NGHIA TINH THAI D^O LI CUA CAU
TRONG CAC VAN BAN VAN HQC GIANG DAY
& TRUdNG TRUNG HOC PHO THONG
DEONTIC MODALITY IN VIETNAMESE LITERATURE
TEXTS TAUGHT AT HIGH SCHOOL
NGUYllN TH| NHUNG
(TS; Dai hpc Sir pham, DH Thdi NguySn)
Abstract: Based on a thorough investigation of Vietnamese language sentences in texts found
in textbooks of Philology in high school, this article describes four characteristics: realistic
possibility, unrealistic possibility, realistic obligation, and unrealistic obligation in perceptional
modality, pointing out the subjectivity and means of demonstration in each characteristic.
Finally, the article compares and contrasts 4 characteristics then draw a conclusion on deontic
modality in Vietnamese sentences.
Key words: deontic modality; realistic possibility; unrealistic possibility; realistic obligation;
unrealistic obligation.
1. Md dau
Nghia tinh tiidi dao If (NTTDL) "Id logi cda
tilu nhdm nghia tinh thdi bieu thi quan hf giiia
ngudi ndi vdi ngudi nghe ndm trong nhdm
nghia tinh thdi chu quan (NTTCQ) thi hifn
hifn f chi, miic dp dp dat cua ngudi ndi doi
vdi hanh dpng do mft ngudi ndo dd hay chfnh
ngudi ndi thyc hifn dya tren nhung quy tic,
chi dinh ma mft cdng ddng xa hpi quy udc
hay nhd nude ddt ra, hodc nhiing nguyen tic
cua mft logi hdnh df ng bdt bude phdi tudn
theo cho hpp vdi quy luat tu nhien hay xa hpi"
[4,59]. NTTDL dupe cho ring thi hifn ra qua
4 sic thdi; 1/khd ndng hifn thyc; 2/khd ndng
phi hien thyc; 3/bat buf c hifn thyc; 4/bat bupe
phi hifn thuc. Logi nglua ndy dd dupe nhdc
din trong quan tuem ve nghia tinh thdi efta
mft sd nha nghien eiiu tren the gidi cung nhu
trong nude. Nhung den nay, chua cd cdng
trinh ndo di sdu nghidn cftu, md td todn difn
cdc mdt ca bdn cda NTIDL d cau tieng Vift.
Vi vay, trdn ca sd khdo sat dupe 326 cdu chfta
NTTDL ciing 97 phucmg tifn thi hifn nghia
tinh thdi ndy trong tit cd cdc van bdn vdn hpc
d sach Ngu vdn THPT, bdi vilt ciia chung tdi
sd tdp trung md td 4 sde thdi NTTDL dl tft do
nit ra mft sd kit lugn vl NTTDL ciia cau tieng
Vift.
2. sic thdi kha ndng hifn thijrc
Zl. Ddy Id sde thai bieu thi ring h^nh dfng
neu ttong cdu cd thi tid thdnh hifn tiiyc bdi no
phft hpp vl mdt dao nghia. Sde thai ndy dupe
coi Id bieu thi y chi yiu hay sy sdn long, thi
hifn d 79 cdu thudc phgm vi ngft lifu khdo s^
trong dd 70 cdu mang hinh thftc trin thu§t, 8
cdu cau Idiiln, 1 cau nghi vin vd cd d 34 cau
nit gpn. 6 ddy ciing cd thi phan bift cdc cau
bieu thi y chi ngoai vdi cdc cau bilu thi ;y chi
chu the.
*Nhdm cdu bieu thf y chi ngodi: Day \k
nhdm Idn, bao gom 54 cdu, dupe ngudi ndi su
dyng vdi muc dich rii, mdi, nhd, ndi, van Igy,
khuyen, do, ddn, eho phep. Vf dy:
(1) Hay Id minh sang ddy d vdi td mgt nha
cAovui. (11, tl, 151)
(2) Gid, mdi ong Igi khan cho le ciing gia
tiin bdt ddu g. (12, t2,86)
(3) Tau den chj ddnh thOc em ddy nhi. (11,
tl,99)
(4) Ndo, dang len dil (11. tl, 148)
(5) i<rv cdc bdc, cdc bdc cho tdi d nhd lam
dn.(ll,tU\76)
(6) Ta khuyen thay Qudn nen thay chon Hf
di. (11,11,114)
(7) Thoi con hay nin mj(\0, tl, 66,67)
(8) Choi ndo bo canh, hi mdi vgng car^
ngu quen khong ddnh kiing ddnh md, thay I
s l 5 (247)-2016 NGON N G C & Bin S 6 N G 13
nhd biin cho ro, cho dung di mai tdi ph0
ndng (n,n, 109)
(9) B^, mudn dn gi thi dn (12, t2,27)
Cdu dau, Chi Phdo (trong truyf n ngdn ciing
ten) dimg dl ru Thi Nd sang sdi^ chung vdi
ntinh. Cdu 2 la ldi cd Ly (trong Mua Id ning
trong vudn) dun^ dl mdi bo ching ldm ll
cung tdt nien chidu ba mucn Tit. Tilp theo la
ldi An (trong Hai dda tre) dftng dl nhd Lien
ddnh thftc vi em vira mudn chpp mdt mft liic
vua muon dupe ddn chuyln tdu dem sdng rye,
rf n ra. Cdu 4 la ldi riai ni ciia bd Kiln nhim dy
Chi Phdo vdo nhd hin. Cdu 5 Id ldi Igy van ciia
thing Cd (trong Tinh thdn thi due) vdi nhiing
ngirdi tuan dang trdc ngudi di xem bdng dd.
Cdu 6 dupe Hudn Cao (trong Cha ngicdi td tii)
diing de khuydn vien qudn ngyc cdch gift thi&i
lucm^ cho Idnh vftng. Cdu 7 Id ldi Byt d5 danh
cd Tam. Cdu 8 la ldi vidn qudn ngyc d$n thay
tha lai. Cult cung la ldi Trdng (trong Vg nhgt)
diing de thi hifn su cho phdp ciia minh vdi cd
gdi ddi dang g£i dl dupe ddi dn. Cdc tii m dam
d trdn la nhung phucmg tifn chinh dl bilu tM
NTTDL d cdc cdu, trft cdc tinh thai tft cuoi cdu
(nhe, di) dupe thi hifn bing ngft dipu Idn
gipng thi cdc bilu thftc cdn Igi dlu chu yiu
dupe nhin manh bdng cdch phdt dm k ^ ddi.
6 cdc cdu nay, chft the ndi- ngudi dp d t^
hdnh ddng- khac vdi tdc the hdnh ddng - ngirdi
nghe. Vd nhftng sy dp dgt ndy dlu dupe coi la
d mftc dp thap bdi ngudi noi du cd rit thiet tha
(nhat Id trong nhftng ldi ndi, van lay) nhung
cung khdng thd dua ra ddi hdi gay git bude
ngirdi nghe phdi tien hdnh vifc dupe ndi tix>ng
cdu bdi ngudi ndi cd vi thi giao tilp thip hon
(vi dy 2,3,5) hoac dang cd vd can gift quan hf
thdn mat, tot dep vdi ngudi nghe (cdc vl du
cdn Igi). Cdc cdu thi hifn y cho phep (nhu vf
dy 9) ^ chf ciing d mftc thap bdi nd Id sy sdn
ldng vi mong mudn ciia ngudi khdc, khdng
phdi la chu y tft bdn than nhu cau cua ngudi
ndi. Mftc df dp ddt thip khiln khd ndng xdy ra
hdnh dfng khdng cao. Han nfta, ngudi ndi
muon hdnh dfng xdy ra nhung hdnh dpng cd
xdy ra dupe hay khdng edn phu thufc vdo
ngudi thyc hifn, tftc ngudi nghe. Nhu vgy,
mftc dp dp ddt thdp vd vifc ngudi ndi khdng
phdi la ngudi tiiyc hdnh dfng deu t ^ ndn tinh
Cdn tinh dgo li cd thi thdy qua ca sd cua
nhiing sy dp ddt ddt ndy. Dd Id nhihig chi dinh'
cua cpng ding xd hf i nhu: quyin dupe cd
hanh phiic Ifta ddi (cdu 1), truyen thing ddn
tet, tinh edm chj em, truyln thing men khdch,
trpng thien luang, trpng vdn hod dan tf c (cdu
2, 3,4, 6). Ben cgnh do Id nhiing ca sd thudc
ve quy dinh eua nhd nude (cdu 8), vd quy luat
vgn dfng ciia ty nhidn: quy luat va quyin bao
tdn sftc khod, sy sing cua con ngudi (cdu 7,5,
9).
Trong nhdm ndy, phong phu nhdt Id cdc
cdu dftng dl mdi (13 cdu), thft d&i Id cdc cau
diing dl thi Men sy cho ph^p (6 cdu) vd cau
dftng de khuydn (5 cau).
*Nhdm cdu biiu thf y chi chu thi: Nhdm
ndy chi gIm 25 cdu chfta hdnh dfng xin phep,
ngd y, hiia hay ddi ciia ngudi ndi. Vi dy:
(10)"Dg bdm Igy Trdi con xin dgc." (11,
t2,13)
(n)Biemxdchtayndicha (12,t2,83)
(12) Uderdi chf bdo m^ mua mgt cdi khdc
thay vdo. (U,t\, 95)
(n)Dichadi.(n,t\,166)
Cdu 10 Id ldi xin phep eua thi si Tdn Dd vdi
Trdi dl dupe khoe tiia. Cau 11 la ldi Phuang
ngd y xin dupe giup chi Hodi vifc xach dd vdo
nhd. Cau 12 Id ldi hfta cua Lien vdi em. Cau
culi, Tran Vdn Sftu dung dl ddi eon trai cho
minh di bift ti'ch ddng giup chiing dupe sdng
yen In. Cdc dfng tii in ddm ttdn Id phuang
tifn ehinh the hifn NTTDL trong cdu, chiing
thudng dupe ldm nii bat bdng each phdt am
len gipng (trpng dm nhgc tinh), k&) ddi (trpng
am lupng).
6 cac cdu ndy, ngudi dp ddt y chi cung la
tdc the nen tinh hifn thyc ciia hdnh dfng ndu
trong cau cd thi cao hon nhdm tren. Tuy vdy,
hdnh dfng d cac cdu xin phdp, ngd y, ddi cd
dupe thyc hifn hay khdng vln phdi tuy thupc
vdo su cho phep cda ngudi nghe. Cdn d
14 N G 6 N N G C & D 6 I S 6 N G s l S (247)-2016
tnrdng hpp cdu hiia, su hifn thyc hod cua hanh
dpng khdng phy thufc vdo sy cho phdp ciia
ngudi nghe nhung y chf ^ ddt ciia ngudi ndi
khdng cao. Bdi hda ciing chi Id mft sy sdn
Idn^ vi ngudi khdc chft khdng ndy sinh tii sy
tiiilt tiia cda bdn tiidn ngudi ndi. Tdm lai, hdnh
dfng ndu trong cdc cdu ndy ddu khdng bdt
bude phdi xdy, tdc cdc cdu nay deu the hifn
tinh Idtd ndng hi$n thuc cua dilu dupe ndi tdi.
Tinh dgo li efta nhdm cdu nay the hifn d so
sd cua nhftng sy ty dp d$t nay Id: sy ll df,
ldng mIn khdch, tinh cha con, tinh chi em. Dd
ciing chinh Id nhftng net dpp trong vdn hod,
dao dftc ddn tfc.
Trong nhdm, cau dung dl ngd y cd sl
lupng Idn hon cd; 14/25 cdu.
2.2. Phuong tifn ehinh the hifn sic thdi khd
ndng hifn thyc Id 34 bilu thftc ngdn ngft vdi
dac trung mpi m$t nhu sau;
-Vl cdu tgo, tii logi: I/Tft (20), gom: dpng
tft: mdi, cdy, cho, xin, l^, khteyin, nin, nhd,
mudn, di, tha, phdi; phd tft: hdng, ca, se; cdc
tinh thdi tft: di, ni, chd, nhe, nhd; 2/TI hpp tft
(10): hey Id, tha cho, ldm phiic. chi cdn, cho
phep, de cd, n& ndo, tiic chi, de roi, xin men;
3/C|p tir (2): c^... da, hi...thi; 4/Ket ciu (2):
muSn P gi thi P. co P gi thi P.
- Ve ngft dm: Cdc cau cd tinh thdi tft cuoi
cdu thudng cd su l&i gipng vdi sde thdi nhp
nhang d cudi cau. Cac cau cdn lai thudng sft
dyng trpng dm lupng hodc trpng dm lupng
phoi hpp trpng am nhac tinh d cdc tft ngft
chinh, hg gipng d culi cdu. Cd 9 cdu chi diing
thuan tiiy phuong tifn ngft (£fu nhu:
(14) Con ngdi xudng ddy. Ngdi xudng ddy
cho dd mdi chdn. (Vl, t2,29)
(15) (quy xuong^ Tudng qudn tha cho dng
Ca(ll,tl,190)
Cdc cdu ndy thudng dupe thi hifn vdi sde
thdi gipng thiet tha, vdn vd, cd till phoi hpp
vdi phdp l|lp mft sl tft ngft thi hifn hdnh dfng
mudn dupe thyc hifn ttong cdu.
- v l cft ph^: hiu hit cdc ^ ng tii, tl hpp tft
dlu gift vai trd vi ngft trong cdu. Cdc tinh thdi
tft thi gift vai trd tinh thdi ngft bilu thi ™vc
dich ciu khiln. Cau diiia sde thdi khd ndng
hifn tiiyc khdng cd ciu tgo la cdu d^ bift
nhung rat phi biln d dgng cdu nit gpn
(43,0%).
Cdn xdt vl myc dich ndi thi trong 79 cdu c6
sic khd ndng hifn tiiyc cd din 88,60% la cfiu
cd hinh tiiiic trin thuat, chi cd 10,13% cdu ciu
khiln vd 1,27% cdu nghi vin.
3. sic thdi nphla kha nfing |phi hifn thyt:
3.1. Day Id sde thdi bilu thi rdng hdnh dfng
ndu trong cdu cd thi khong trd thdnh hifn thyc
bdi vl m t^ dgo If, tdc thi dupe ndi tdi tixjng
cdu (cd till Id chinh chu thi ldi ndi) khdng
phdi cd trach nhifm thyc hifn hdnh dfi^ dd.
sic tiidi ndy ed ttong 26 cdu (20 cdu ti^ tiiu^t,
5 cdu edm thdn, 1 cau nghi vdn, vd trong 15
cdu nit gpn), cung dupe coi la bilu thi y chf
yiu.
CJ ddy cGng cd thi phdn bift cdc cau bilu
thi y^ chi ngodi vdi cdc cdu bieu thi ;^ chi chii
till.
*Nhdm cdu biiu thf y chi ngoai: gom 13
cdu, tiiudng Id nhftng cdu dupe ngirdi ndi sft
dyng vdi myc dich mien trft, tftc cau cd sy
xuit hifn cua f chi ngodi ndo dd dilu khiln sy
phft dinh mpt hdnh dfng md le ra ngudi nghe
phdi tiiyc hifn. VI du;
(16) Bi^ cho tau. (12, t2,47)
(17) HSng thong thd mdt Idt nQa cSng
^ c . (ll,tl,95)^
(18) Thdi, thdy ltd vi md trdng nom vi^c
dudi ti-gi giam. (11, tl, 109)
Cdu dlu Id ldi thing Dye (trong Rung xd
nu) diing dk ngdn cdn thing linh bdo vifc dit
mudi ngdn tay tam diu xd nu cua Tnu mk
gianh vifc dd vl minh. Cdu sau Lidn diing de
ngdn cdn cdu em trai vifc thdp ddn vdo thdi
^Im liic do. Cdu cudi Id ldi ndi cda vidn qudn
ngyc cho phdp thdy tha Igi quay vl vdi cdng
vifc <^ uen tiii^ cua minh. Cdc bilu thftc di
do, hdng, thdi d trm thudng dupc thi hifn
bing edch phdt dm manh hon cdc tft r ^ khdc.
Ngudi ndi miln trft vifc md ngudi nghe
phdi thyc hifn, dd la dilu thudng hpp vdi
nguyf n vpng ngudi nghe. V§y ndn, nhftng nf i
s l 5 (247)-2016 NG6N NGC & Bin S6NG 15
dung ay khdng can phdi ^ ddt vdi y chi cao.
Tuy idiidn, hdnh dfng khdng phdi do ngudi
ndi tien hdnh md do ngudi n^e, phy thufc
vdo ngudi nghe - tac tial - ndn nd van thufc vl
khd ndn^. Co sd efta nhung sy miln trft ndy Id
c^ sot sdng efta mot ke tay sai trung thdnh vdi
de qudc My muon ty tay minh uy hilp nhihig
ngudi Cfng sdn (cdu 16); la trdeh nhifm tilt
kifm cua mft ngudi chi dang dupc cha mp
giao cho qudn mft efta hang eua gia dinh (cdu
17), hay la sy phan cdng cdng vifc trong mft
ca quan hdnh chinh (cdu 18). Ddy la sy bilu
hifn tinh dgo li cua nhftng sy ^ ddt hdnh dfng
trong cdu.
*Nhdm cdu biiu thf y chi cha thi: thudng Id
nhihig cdu dupc ngudi ndi sft dyng vdi myc
dfch ty miln trft, tiie ngudi ndi phft djnh vifc
thyc hifn mdt hdnh dfng ma Id ra minh phdi
lam. VI dy;
(19) Chit ddi hay chit no, tao day khong
biet, nhteng gidy quan dd sice, tao euphep tao
ldm. (n,n, 174)
(20) (Tdn thi dn sg^gL (12, tl, 61)
(21) Chung ta khong nen lo tho di vdo
hinh thdc ndy hay hinh thde khde. (12,tl,61)
Cau diu la Idi dng II dftng dl tft chii, tftc ty
miln trft cho mhih trdeh nhifm phdi quan tdm
tdi hodn canh song cua nhiing ngudi ddn md
dng dang sftc di xem bdng dd. Cau sau la ldi
md ngirdi con gdi (trong Vg nhgt) ndi ra dl ty
nhu minh vupt len edi trgng thdi xau ho, e dd
efta mpt ke dn vdi, han niia Id dn vdi mft
ngucri ddn dng chua vp. Cdu culi Id ldi nhd
tha Nguyin Dinh Thi ty nhu minh vd nhftng
ngirdi lam tha ciing thdi cdi vifc di tim nhftng
hinh thftc mdi cho tha. Cdc t l hpp mang nghia
phu dinh ldm phuong tifn chmh d trdn ciing
thudng dupe ldm nii bdt bdng edch phdt dm
mgnh ban so vdi cdc tft ngft Ididc trong cdu
(ttpng am luc).
Vide mien trft ndy giup ngudi ndi - tdc till
gidm vifc phdi ldm, dem Igi cdi Ipi cho bdn
than. Do v§y, nd khdng cin phdi till hifn bing
su dp dat vdi y ehi cao. Dieu nay thd hifn tinh
khd ndng phi hi$n thuc. Ca sd dbo li ciia
nhung sy ty mien trft ndy cung rdt rd. Dd Id sy
tudn thft quy dinh cua bf mdy chhih quyin
(cdu 19); Id quyin dupe bdo tin sy sing cho
chinh minh (cdu 20) va Id trach nhifm cua nha
tha trudc ddn tfc va thdi dgi (cdu 21).
3.Z Cd 20 bilu thftc ngdn ngft dupc coi Id
phuong tifn chinh giup bilu thi sac thdi khd
ndng phi hifn thuc. Cd thi mieu td sa lupc cdc
phucmg dien cua ehiing nhu sau:
- Ve cdii tgo: 1/Tft logi: dpng tii (07): thdi,
tp, mdc k$; phd tft: cu, hdng, chd, khdng; to
hpp tft (07): Idiong nen, di mdc, duge miin,
khdng phdi, khdng biet, sg gi, bdt tdt; 2/C$p
tft, cap td hpp tft (04).' khdng... gi ed, khdng...
ddu, khong... nita,dieng nen...ldm gi; 3/Ket
ciu (02); ldm giphdi P, di do eho A.
- Phuong difn ngit dm; Sdc thdi ndy khdng
cd cau sft dyng thuan tuy ngft difu, cdc cdu
deu sft dyng trpng dm lye d cdc tft ngft chuydn
dyng, ha gipng culi cdu.
- Phuang difn ngft phdp: Trft 3 phd tft lam
bl td, cdc phuang tifn cdn lai deu gift chdc vy
chu ngft trong cdu.Sic thdi ndy cGng chft yiu
cd trong cdu trin thu^t (76,92%), ngodi ra Id
cdu cau khiln (19,23%), nghi vdn (3,85%).
Xet ve kieu cau tao thi cdc cdu cd sac thai khd
ndng phi hifn thuc ciing ton tai d bidn d dang
cau nit gpn (chilm 57,7%), khdng cd dgng cdu
d$c bift.
4. sic thdi np;hia bdt bufc hifn thyrc
4.1. Ddy Id sdc thdi dupe thi hifn phi bien
nhit cd mdt d 167 cdu trong phgm vi ngft lifu
khdo sdt, trong dd ed 132 cdu ed hinh thftc trdn
tiiuat, 32 cdu ciu khiln, 3 cdu nghi van va 70
cdunitgpa Sde thdi ndy dupc coi Id thi hifn y
chi mgnh hay sy bit bude vd ty dp buf c, bieu
th} ring hdnh dfng ndu trong eau bufe phdi
dupc thyc hifn vi tdc thi dupc ndi tdi trong
cdu phdi ed trdeh nhifm thyc hifn hdnh ddng
dd.
Dudi ddy Id mdt sd dilm ca ban ve nhdm
cdu bieu tin y ehi ngodi vd nhdm cdu bieu tin y
chi chu the.
*Nh6m cdu biiu thi y ehi ngodi: Day Id
nhdm Idn, bao gdm 133 cau, dupc ngudi ndi
16 N G 6 N N G C & DCa S 6 N G s l S (247)-2016
sft dyng dl dd nghi, y^u ciu, giyc, ra Idnh. Vi
dy:
(22) Thoi, cam /lav VRV. i^i Idiong con hon
(ll,tl,154).
(23) Mai con di chdn trdu, phdi chdn dong
xa,...(\0,tl,66)
(24) dng trdn dH, mau lin khd ldm (11, tl,
187).
(25) Ddt Ida lin! (12, t2.48)
Cdu diu Id dl nghi efta Bd Kiln vdi Chf
Phdo, mong anh ta ch^ nhgn edm mft so tien
nhd. Ca sd dupc Ido vifn din cho de i^M ndy
Id sy ban hpp cda tiii tiln ISo lac dd. Cau 23 Id
ydu cau efta my di ghe vdi Tim dl my cd dft
thdi gian bit con bong Tdm nudi dem lam tiiit.
My da dua ra ca sd cho yeu cdu efta irtinh.ld
tirdch nhifm efta ngudi ddn phdi thye hifn quy
dinh efta ldng vd trdeh nhifm cua ngudi con
phdi bdo vf tai sdn gia dmh. Cau 24 Id ldi Dan
Thiem dftng d& gjyc Vu Nhu Td khdn truong
tirin di vi nSi hilm nguy dd den rdt gin. Ca sd
efta ldi giyc gid ndy Id tinh ngudi vd sy qu^
trpng ngudi tai. Cdu 25 Ifnh ciia cy Met vdi
dan ldng Xd Man. Cdc tu ngft Id phuong tifn
chinh (in dgm) d ddy thudng dupe ldm noi bft
bing cdch thi hifn bdi^ gipng cao, tiing to.
Cdc Ifnh nhu d vi dy 25 cd mftc df dp d$t
cao nhit do nd dya tren ca sd la quyin lye efta
ngudi ndi vd trdeh nhifm ciia ngudi nghe dd
dupe quy dinh rd bdi ph^ luat hodc trong y
thftc ciia mft cfng ding cy thi. Bdn cgnh vifc
cd vi the giao tiep cao hem hodc ngang bdng
ngudi nghe- tdc the, nhiing ngirdi ndi d ddy
cdn rdt mong cho vifc ndi trong cdu dupc thyc
hifn. Do vgy, hp can va cd thetao tinh dp d$.t
cao - sic thdi bdt huge hi$n th\cc trong cau.
Cdc hdnh dfng dupc kl ra d cdc vi dy tien
cd mftc df dp d|t tdi^ din. Nhung kit qud
khdo sdt cho thay, loai y chi xuat hifn phd biln
ban ca la y chi d mftc trung binh, tiic log! hdnh
dfng dl nghi - vira cd khien (miic trung bhih)
viia cd ciu (mftc thdp). Lo^ y chi ndy cd trong
46 cau, chilm 34,59%cdc cdu bilu tin y chi
ngodi.
*Nhdm cdu biiu thi y chi chu thi: Nhdm
ndy chi gdm 34 cau, dupe ngudi ndi sft dyng
dl tif nhu, nguyfn hay thi. Vi dy:
(26) Phdi cho h^ dn tigi mdi duoc (11, tl,
150).
(27) Niu cdn tiip giup chi^$n chi, chiing
tdi sdn sang (I2,t2,52).
(28) Thiip la phgn gdi, niu cd ldng phdn
nghfch muu hgi cha, chit di sS biin thdnh eat
byti. Niu mgt long trun^ hiiu md bi ngudi ta
lOa ddi thi chit di se biin thdnh chdu nggc di
rda sgch moi nhuc thu (10,tl,42).
Cdu ddu Id Idi ty nhu cua thj Nd khi thdy
Chi bi edm n$ng. Ca sd efta sy ty dp d|t ndy la
tinh edm, trdeh nhiem efta ngudi phy nft trudc
ngudi dan dng tiii^ cd chiit tinh vdi minh khi
ngirdi dd dang trong hodn canh Im dau vd cd
dfc. Cdu thft hai dupc ngirdi ddn ldng Khdnh
Lam diing de thi hifn sy cam kit trang trpng
efta minh trudc dng Ndm Hen. Bdi hp cho vifc
gidp vi khdch ndy bit siu Id trdeh nhifm ciia
ngudi sdng dl trd tiiu cho nhftng ngirdi tftng I
chit oan dudi bdm loai cd dft ndy. Cdu culi Id I
ldi the cua cdng chfta My Chdu trudc vua cha
Trft cdu nhft, hai cdu sau, phuang tifn chinh
deu dupc tiie h i ^ bing gipng to, Idn cao hon
cdc td ngft khdc trong cdu. Cdc cdu till fhk
hifn miic df ty ep bufc rit cao bdi chftng dlu
cd lidn quan den nhung dieu tiiidng lieng, ddng
trdn ti^ng, ching hgn d day Id vdn dl sinh
mf nh con ngudi. Ca sd efta ldi thd d 28 la tinh
cha con sau n^r^ cung ttdch nhifm efta ngucri
ddn vdi ddt nude. Tdm Igi, ea sd dgo li ciia cac
hdnh dfng thi, nguyfn, ty nhu Id trach nhifm
vdi dit nude, vdi cfng ding ho§c cd nhdn con
i^udi. Vd ca sd 6^ U quan trpng nay da tao
ndn mftc y chi cao, tftc sic flidi bdt bu$e hien
thtec trong nhdm cdu ndy.
4,X Cd 26 bieu thftc ngdn ngft dupc coi li
phuong tifn chinh giup bilu thi sdc thdi bit
bufc Mfn thye. Cdc phuong difn ciia chiing
nhu sau:
- Vd cdu tgo, tii logi: 1/Tft (18) gIm: dfng
tft phdi; tha, nin, xin, nguy$n, cdn, cho; tinh
tft: mau; phd tft; hay, ca ;tinh thdi tft: di, nhd,
nhe, ndo; trp tii: clni, chd; kit tft; thi, md; 2/To
s l 5 (247)-2016 NG6N NGU" & D6I S6NG 17
hpp tft (06); li$u ma, di thdi, khong ddm, mau
lin, mau mau,miin Id; 3/C$p tft (02); niu...
thi niu... si.
- Phuang dien ngft dm: Cd thi cho ring
day Id sic tiidi ma n ^ am till hifn rd nhit tiie
mgnh cua minh, nhdt Id vdi kilu cdu ra Ifnh -
kilu cdu till hifn y chi dp d t^ cao nhit. Cd din
28/35 cdu ra Ifnh, 8/31 cdu yeu ciu, 19/47 cdu
de nghi chi sft dimg thuan tuy phucmg tifn ngft
dm. So vdi cdc sdc thai khdc, ddy la sdc thdi cd
sl cdu sft dyng tiiuin tuy phuang tifn ngft dm
cao nhit (55 cdu). Cdc cdu ndy thudng ngin
gpn, cd dyi thanh Idn, ddng dac, sdc thdi mgnh
md, diit khodt, len gipng cudi cdu. Cdc kilu
cdu cdn Igi d ddy cung thudng sft dyng trpng
dm luc phii hpp trpng dm nhac tinh d cdc tft
ngft la phuang tifn chinh. Sdc thai quylt lift,
khin khodn tdng ddn theo cdc hanh dfng ndi;
de nghi, yiu cdu, ra l^nh; vd ft^ w/iii nguyen,
thi.
- Phuang difn ngft phdp: Cdc phuang tifn
Id ddng tft deu gift ehfte vy vi ngft, phuang
tifn Id tmh tft, phd tft thi ldm bl tl; tinh thdi tft,
trp tft ddu ldm tinh thdi ngft giup bilu tiu mue
dich ciu khiln trong cdu.
Cdu chfta sic thdi tit yeu hifn thyc cung
khdng cd ciu tgo Id cdu d^ bift va cung rat
pho biln d dgng cdu nit gpn (55 cdu, chilm
32,93%).
Cdn xdt ve myc dich ndi thi trong 167 cdu
cd sic tat yeu hifn thye, cdu ttdn thudt, chiem
din 79,04%, cdu cdu khilnchilm 19,16%, cdu
nghi vdn chi chilm 1,80%.
5. Sac thai nchia bdt bufc phi hifn th^e
5.1. Ddy Id sic thdi cd ^ chi mgnh, cd trong
54 cdu (44 cdu trin thudt, 8 cdu cdu khiln, 2
cau nghi van vd 22 cdu nit gpn), bieu thi ring
hdnh dpng neu trong cdu bufc khdng dupc
thyc hifn hay khdng dupe diln ra hay tilp tyc
diln ra vi t ^ thi dupc ndi tdi trong cdu phdi
cd trdeh nhifm khdng thyc hifn hanh dfng dd
hay khdng dl dilu dd dien ra. Sau day la ddi
ndt vl nhdm cdu the hifn i? chf ngoai va nhdm
cdu thi hifn ^ ehi chu thi ciia sic thdi nghia
bit bufc phi hifn thuc.
*Nh6m cdu biiu thi y chi ngodi: gom 38
cdu. Day Id nhftng cdu dung de ngdn, c ^ :
(29) Ti^ng qudn khdng nin ndi thi (11, tl,
190).
(^Q) Phdi quin di, Ringed nhd niia(\\,X\,
165).
(31) Da nhfn dugc din bdng nay tiAoi thi
nhfnhdn; ai I^i di idy thdng Chi Pheo (11,tl,
152).
(32) Vgy sdc cdc thdy phdi thdng bdo cho
ddn ldng biit vd phdi thdn ddn dii mdt tram
ngudi, diing 12 gid trua din xem, khdng du^c
khiimdi?n(n,tl,n3).
O cdc cdu ndy, ngudi ndi deu the hifn y chf
cao trong vifc bufc ngudi nghe khdng dupc
tilp tyc mft hogt dfng, trang thdi, hoac khdng
dupe tiln hanh mft hogt ddng, trang thai ndo
dd. Cau thft nhit Dan Thilm dung dl ngdn
Ngd Hgch ndi ldi xiie phgm tdi ndng vd Vu
Nhu Td. Cau sau Tran Vdn Sftu noi dl ngdn
cdn khdng cho con trai tiep tyc ndi vd loi lam
cua mp nd. Hai cau tiep mftc df dp dat eao
ban. Cdu 31 Id ldi ba cd dftng dl ngdn cim
moi tinh cua thi Nd. Cdu 32 Id Ifnh efta quan
huyf n Le thang cim khdng cho xdy ra ehuyf n
thilu vdng ngudi di xem bdng dd. Cdc bilu
thftc mang nghia phu dinh in dgm tren thudng
dupe thd hifn bing each phdt dm manh hem
cdc tft ngft xung quanh.
Mftc dp dp d$t cao efta cdc eau d ddy khdng
chi dupe tao nen bdi tft ngft diing dl ngdn cdn,
cim dodn, ngft dm Idn, thdi dp kien quylt md
cdn phy thufc vdo vj thd efta ngudi ndi. Ngudi
ndi cdng cd vj thi cao so vdi ngudi nghe thi
tinh bit bupe cdng Idn. Ndn cdc cdu dimg de
cam dodn, tftc cdu ma ngudi trdn thd hifn su
khdng cho phdp ngudi dudi ldm vifc gi tiii cd
^ chf cao ban nhiing cdu dftng dl ngdn cdn.
Ching ban, nhd cd uy the cao vdi chdu ndn chi
bing mdt bilu thftc ngdn ngft khdng hi gay
git nhu cau 31, bd cd thi Nd dd thyc hien dupc
mong muln cda minh (khiln thi Nd bd ngay ^
dinh din vdi Chi Phdo). Ngudi ndi cd vi thi
giao tilp thip hon thi khdng thi sft dyng tft
ngft vd ngft difu gay git, do vgy f chi trong
18 NGON N G f & Bin S 6 N G SO 5 (247)-2016
cdu sd khdng cao. Co sd dbo // d nhiing Idi
ngdn cim nay cd the Id trach nhifm tdn trpng
is phdi (nhu d cdu 29), Id tinh mdu mft (nhu d
cdu 30), Id thdi cpng ddng (nhu d cau 31) vd
quy dinh ciia chinh quydn (cdu 32). Nhiing co
sd mang tinh dgo li cao ciing gop phdn tgo ndn
tinh bdt huge phi hi^n thiee cua nhdm cdu ndy.
Nhu vgy, ca sd dao li d ddy nghieng v l
nhiing vin d l cd tinh phdp lu|t vd trach nhifm
chft thd v l phuang dien con n g u ^ cdng ddn
*Nhdm biiu thf y chi chu thi: chi gIm 16
cau, vi du:
(33) Lao thdn khdng mudn keo ddi klip
sdng tdn ldm gi mia (\l,tl, 188).
(34) Tdi khdng the xa Cdu Triing Ddi mgt
bude(n,t\,\S6).
(35) Khdng, Tnu se khong kiul (Khong!)
(12, a, 47).
Bilu thi y chi chft thd d day la nhftng cdu
dftng dl ty ngdn, ty cim dodn minh. Cdu diu
Id Idi Nguyen Vu - mpt vi dm quan - diir^ de
ty ngdn mmh khdng tilp tyc cuf c song vd
nghia khi ding hodng thuong md minh tdn thd
da mat. Cau tilp Id Idi Vii Nhu Td ty ngan
edm minh vifc trin chay, bd lai Cftu Triing
Ddi. Cdu culi Id ldi Tnu dftng d l tu edm minh
kdu ISn vdi tiing, dft cho Ifta dang chdy rdt
tiong long ngue, rdng can ndt cd mdi, mdu
mdn chdt nai ^ u luoi. Nhung tft ngft phft dinh
d day thudng dupc nhdn mgnh bdng vifc ha
gipng, keo dai.
Nhiing hdnh ddng md chu thd ldi ndi ty
ngdn cim minh thudng Id nhiing hdnh dpng
neu dupe thyc hifn thi cd Ipi cho hp nhu dupc
dd di edm gidc dau ddn (cdu 34), dupc sdng
(cdu 33), bdo todn tinh mgng (cdu 35). Nhung
vi nhiing nguyen nhdn quan trpng, mang tinh
dgo li eao nhu ldng trung qudn (d cdu 33),
ldng kieu hdnh cua ngirdi Cfng san (cdu 35),
Bdng ddi chiJu cdc sdc thai
trdeh nhifm vdi sdn phdm sdng tgo cda n ^
(cdu 34) ma hp phdi ty ep minh chpn dieu
khdng cd Ipi eho bdn than. Vi vgy, sy ty ^
bufc ay phdi dupc thyc hifn vdi mft ^ chf Idn.
Ca sd cua tinh hat bugc phi hi$n tht/cc d dSy
nghidng v l trdeh n h i ^ chu the vdi tu cdch
con ngudi cdng dan.
5.2. Cd 20 phuang tifn chfnh Id tii ngii
tham gja vao vifc bilu thi NTTDL sic th^ m.
bufc phi hifn thyc. Chiing cd d|ic dilm cy till
ve cdc phuang difn la:
- Vd ciu tao, tft logi; 1/Tft (07), gIm: dfng
tft: di, im, vOa vaa; dgi tft; gi; phd tft: dimg
chd, khong; 2 / T 6 hpp tft (10): khdng nin,
khdng duge, khdng cho, khdng mudn, khdng
thi, khdn^ them, khdng ddm, ldm ehi, ai Igi, d
ddi; 3/Ket ciu (3): P ldm gi, cdn gi P, ai ma
them P.
Ddy la nhiing phucmg tifn dftng dl phii
dinh (hieu theo nghia rpng) trong tieng Vift
- Vd ngft dm: Cdc cdu cd NTTDL sic thii
bit bufc phi hifn thyc sft dyng phi biln trpng
dm lye hodc trpng dm lupng d cdc t& ngO U
phucmg tifn chinh, thudng hg gipng culi cdu.
- v l cft phdp; Trft cdc phd tir, dgi tir, ket tir
va hai t l hpp ai ddi, ai Igi gift ehfte vy bl to
eho dfng tft vi ngft vd dftng de noi, cdn Igi deu
tryc tiep ldm vi ngft trong cdu.
Cdu chfta sic thdi tit yiu hifn thyc ciing r^ t
phd biln d dang cdu nit gpn (chilm 40,74%)
vd khdng cd ciu tgo Id cdu d$c bift
Cdn xdt v l myc dich ndi tiii cdu cd sdc tit
ydu hifn tiiyc cd den 81,48% Id cdu ti:in tiiufit,
chi cdi4,81% Id cau cau khiln vd 3,70% cSu
nghi vin.
6. Phan bift b i n nhdm sdc thdi vd ket
lu^n v l nghia tinh thai dao nghIa
6.1. Cd thi phdn bift cdc sdc tiidi cua
NTTDL qua bdng doi chilu dudi day:
nghid cOa ngh^ tinh thdi dgoU
Kbi nSDg hi|ii thyc Kha ning phi hifn Bat bufc hi^n thyc Bit bufc phi bi$n
thyc
So lupng,
kilu cau
chijra sic
thdi nghia
-79 cau.
- Chii yiu Id cau c6
Wnh thiJrc tran thu^t,
it cau cau khiln, rit it
26 cdu.
- Chu yeu Id cau cd
hinh thftc tiin thu^
it cau cau khien, rat
-167 cda
- Chu yiu Id cdu cd
hinh thftc tiin tiiu|t,
ft cdu d u khiln vd rit
54 cda
- Chii yiu Id cdu cd
hinh th6c trin thu|t,
vd mft sl cdu ci]_
S6 5 (247)-2016 NGON N G C & Ddi S 6 N G 19
Co sd cda
sy^d$t
HEinh dfng
ndi bilu thj
sic thai
nghia
Phuang ti^
xft vl m$t
ciu t^o, tft
loai
Phuong tifn
x6t ve m t^
ngft 3m
Phuong tifn
x t^ ve cu
phap
cSunghivda
- c iu t9o phi biln
dgng cau nit gpn.
khdng c6 cau d§c
bift
Chd yeu mang tinh
van hda, dgo dftc vd
trdeh nhifm chii thi
vdi tu each con ngudi
cdnhdn.
It sft dyng nhihig ca
s6 mang tinh phdp
li4t va trdeh nhifm
chu till vdi tu cdch
con ngudi cdng dSn.
- Y chi ngo^ gom:
ift, mdi, nhd, ndi,
van hy, khuySn, do.
d$n, cho ph6p.
- y chi chd thi gIm:
xin ph6p, ngd y, hfta
hay ddi.
- Trong dd, phi biln
hon cd Id mfri, ngd y'.
- Tdng sd: 34
- Chd yiu Id dfng tii,
t l hpp tft cd dfng tft
ldm trung tdm.
- Ngo^ ra cd tinh thdi
tiJr, phd tii, kit ciu.
c$ptii.
- Cd cdu ddng thu^
tiiy ngit difu.
- Bilu thftc ngdn ngft
chfnh tiiudng thi hifn
bing trpng dm lupng.
ho$c trgng dm lupng
phoi hpp vdi trpng
dm nhac tinh.
Ldm vi ngft, bo to.
tinh thdi ngti
it cau nghi vSa
- c iu tgo dgim cdu
nit gpn rit pho biln.
khdng cd cdu d$c
bift
Chu y^u mang tinh
vdn hda, dgo dure vd
trdeh nhifm chii thi
vdi tu cSch con
ngudi cdnhSn.
It sii d^g nhiing cc
sd mang tinh ph^
lugt vd trdeh nhifm
chii thi vdi Ur cdch
con nguM cong ddn.
- V chf ngoai gfm:
n^cdn,choph6p.
- Y cM chii tiie gIm:
Tir chii, tynhii.
- Trong dd, pho biln
hon cd Id ng^ cdn.
tii chii.
-T6ngsd:20
- Chd yiu Id dfng
tft, tl hpp tir cd
dfng tft ldm tnmg
tSm.
- Ngodi ra cd phd tii,
c ^ tOr, kit ciu.
- Khdng c6 cau sft
dyng thuin ti^ ngii
difa
- Bilu thftc ngdn
ngft chfnh thudng
dupc thi hifn bing
trpng dm lye.
Lam vj ngit, bd td.
it cdu nghi v ^ .
- c iu tgo phi biln
dang cdu rut g ^
khong cd cdu d^
bift
B€n c^nh co sd mang
tinh van hda, dgo diic
vd trdeh nhifm chd
Ihl vdi tu cdch con
ngudi cd nhdn thi sii
dyng tuoi^ dii pho
bien nhihig co sd
mang tinh ph^ lugt
vd trach nhi§m diii
thi v6i tu cdch con
ngudi cdng ddn.
- Y chi ngodi gdm: 6k
nghi, yeu ciu, giyc.
ralfnh.
- Y chf chii till gIm:
ty nhii, nguy?n, thi
- Phi biln hon cd Id
dl nghj, tynhii.
-Tong sd: 26
- Chii yiu Id dfng tft,
t l hpp tii cd dfng tft
ldm trung tam.
-Ngodi raid tinh thai
tft, linh tft, phd tur, trp
tft,klttft,cilptii.
- Cd nhieu cdu sft
dyng thuin ti^
phuong tifn ngO' am.
- Bilu tiiiic ngdn ngit
chfnh ftudng dupc
till hi^ n bing trpng
dm lye phoi hpp
trpng Sm nhgc tinh.
Lam vi ngii, bo to.
tinh thai ngft
khi^n.
- c iu tgo phi biln
dgng cdu nit gpn,
khdng cd cSu d$c
bift
Ben cgnh co sd
mang tinh van hda.
dgo dftc vd trach
nhifm chii thi vdi tir
each con ngudi cd
nhdn thi sft diing
tuong dii pho biln
nhihig ca sd mang
tinh phap lu|t vd
trdeh nhifm chd till
vdi tu cdch con
ngufri cdng dSn.
- Y chf ngoM gdm;
ngSrijcim.
- Y chi chii the gIm:
ty ngSn can, ty cim
doan.
- Trong dd, pho
biln hon cd Id cam.
ty cim doan.
-T6ngs6:20
-Chii yiu Id dfng tir,
t l hpp tft cd dfng tir
Idmtiungtam.
- Ngodi ra Id phd tft.
dgi tft, ket ciu.
- Khong cd cdu sur
dyng thuin tu^ ngii
difa
- Sft dyng trpng Sm
lye ho$c trpng Sm
lupng.
- Thudng hg ^png
culi cda
Ldm vi ngft, bd to
Nhu vay, ben cgnh nhftng diem thdng nhat
ca bdn vl kilu cdu, phuang tifn thi hifn
chinh, vai tro cft ph^ cua phuang tifn chinh
thi 4 sdc thdi efta NTTDL cd mft so ^em
phdn bift nhau Id:
- Cdc sdc thdi hifn thyc (khd ndng hifn
20 N G 6 N NGC* & D 6 I S 6 N G s l S (247)-2016
tiiuc, bdt bude hifn thye) cd tin sl xuit hifn
cao hem, trong do, bit bupe hifn thyc xuit
hien vdi tdn so eao nhat. Cdc sic thdi phi hifn
thyc (kha ndng phi hifn thye, bit bude phi
hifn thyc) cd tin sd xudt hifn thip han, tix)ng
do khd ndng phi hifn thye xudt hifn vdi tan so
thip nhit
- Cdc sac thdi hifn thuc cd co sd dp d t^
hdnh ddng chft yeu mang tinh vdn hda, dgo
dftc vd trdeh nhifm chu the vdi tu cdch con
ngirdi ca nhan. 6 cac sic thdi phi hifn thye thi
cd them tuong ddi phd bien ca sd ^ ddt hdnh
dpng mang tinh phdp lugt vd trdeh nhifm chu
the vdi tu each con ngudi cdng ddn.
- Cdc sdc thdi hifn thyc diing nhieu logi
hanh dpng ndi hon cdc sic thai phi hifn thyc.
Trong dd, sic thai khd nang hifn thyc dftng
nhieu logi hdnh dfng ndi nhdt.
- Cdc sic thdi hifn thyc cd cdu sft dyng
thuin tuy phuang tifn ngft dm, cd sy xuit hifn
ciia trpng dm nhgc tinh khi the hifn phuang
tifn chinh; cdc sic thai phi hifn thyckhdng cd
cdu sft dung thuin tuy phuang tifn ngft dm,cd
sy xuit hifn cda trpng dm luc khi tiie hifn
phucmg tien chinh.
- Cdc sic thdi khd ndng dung cdu nit gpn
phi biln hon cdc sic thdi bit bufc.
6.2. Ddn ddy, cd the nit ra mft so kit lufn
chinh vl NTTDL cua cdu trong cdc vdn bdn
van hpc gidng dgy d trudng THPT:
- Cd tren mft lupng cdu khdng Idn, cdc cdu
chft yiu cd hinh thftc trin thuat, it cdu cd hinh
thuc cau khiln, ed trong nhieu cdu nit gpn. ft
xudt hifn trong cdu nghi van, khdng xuat hifn
trong cdu edm thdn, cdu d§c bift
- Xuat hifn phd bien d sic thdi bit bufc
hifn thyc, gidm ddn qua cdc sic thdi: kha ndng
hifn thyc, bit bupe phi hifn thyc, it nhit d sic
thai khd nang phi hifn thyc.
- Nhiing ca sd dupe ngudi ndi dung dl dp
ddt hdnh dfng din ngudi nghe cd till la d$c
tnmg van hda, yeu cdu vl dao dftc, tich
nhifm chft till vdi tu cdch con ngudi cd nhSn;
hodc phdp lu$t vd trdeh nhifm chft thi vdi tu
cdch con ngudi cdng ddn. EMiu ndy bieu hi|n
tinh chu quan ciia NTTDL.
- Phuong tifn chinh bilu thi NTTDL trong
cdu khong phong phii, chu yiu Id dfng tft, t6
hpp cd dpng tft ldm trung tdm, thi hifn bing
ngft difu vd nhilu logi trpng am, thudng gift
vai trd vi ngft. Cac bilu thiic ngdn ngft tiiudng
gap Id: xin, thdi,phdi, dicng,...
T Al Lifu THAM KHAO
Tiing Vift
1. Nguyin Vdn Hifp (2007), Co sd ngU
nghkiphdn tieh cUphdp, Nxb. GD.
2. Nguyen Thi Nhung (2014), A^gw ph^
tiing Vi?t (Gido trinh npi bp ddnh cho sinh
vien nganh Ngft vdn), Nxb. Dgi hpc Thai
Nguyen.
3. Nguyin Thi Nhung (2015), Phdn lo^
nghia tinh thdi eOa cdu tieng Vi$l, Tic Ngdn
ngft. So 10.
4. Nguyin Thi Thufn (2002), Tinh thdi ciia
nhOng cdu chda 5 dgng tu tinh thdi nen, cdn,
phdi, bi, duge, T/cNgdn ngft. So 9,10.
Tieng Anh
4. Bybee J., Fleisehman S. (1995),
Modality in grammar and discouse,
Amstesdam/ Philadelphia: John Benjamins
publishing company.
6. Gak B. (1986), Teoretichesh^a
grammatika frantsuzskovo jazyka, Sintabls,
Moseou.
7. Lions J. (1977), Semantics,.
Twovolumes. Cambridge University Press.
8. Pahner F.R. (1986), Mood and modali^,
Cambridge University Press.
9. Raphael Salkie, Pierre Busuttil, Johan
van der Auwera (2009), Modality in English
Theory and description, Moufem de Gruyter
Berlin-New York.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 32837_110187_1_pb_8692_2036878.pdf