Một số vấn đề chung về hỗ trợ phát triển chính thức oda của australia cho Việt Nam

nh÷ng khu vùc cã nhu cÇu cÊp thiÕt nhÊt lµ vïng n«ng th«n vµ vïng s©u vïng xa. §Ó t¨ng c•êng söa ch÷a vµ mua míi trang thiÕt bÞ phôc vô cho viÖc ch÷a trÞ cho ng•êi bÖnh, AusAID cam kÕt gióp ®ì c¶i thiÖn cuéc sèng cña ng•êi d©n mét c¸ch l©u dµi b»ng c¸ch c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng y tÕ, ®µo t¹o chuyªn s©u cho nh÷ng ng•êi lµm viÖc trong lÜnh vùc y tÕ, giíi thiÖu cho ng•êi d©n ph•¬ng ph¸p sèng, sinh ho¹t ®Ó cã søc kháe tèt h¬n, gióp ®ì ChÝnh phñ trong viÖc ®•a ra chÝnh s¸ch y tÕ quèc gia cã hiÖu qu¶ vµ quan t©m chó ý nhiÒu h¬n ®Õn vai trß cña khu vùc t• nh©n trong lÜnh vùc y tÕ. Träng t©m cña ch•¬ng tr×nh viÖn trî cho lÜnh vùc y tÕ cña Australia lµ ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu cho phô n÷ vµ trÎ em. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 62 HiÖn nay, Australia ®ang triÓn khai c¸c dù ¸n vÒ phßng chèng bÖnh sèt rÐt, c¨n bÖnh mµ cã thÓ h¬n nöa sè d©n ViÖt Nam m¾c ph¶i tõ ®ã ®•a ra c¸c biÖn ph¸p phßng chèng bÖnh. GÇn ®©y Australia ®· hoµn thµnh ch•¬ng tr×nh bèn n¨m chèng l¹i c¸c bÖnh do thiÕu Ièt vµ tõng b•íc kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu Ièt cña h¬n 80% d©n sè ViÖt Nam. HIV-AIDS ngµy cµng ®e däa nghiªm träng ®èi víi ViÖt Nam, con sè ng•êi m¾c bÖnh ngµy cµng t¨ng. Ch•¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia ®ang cã nh÷ng quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn viÖc phßng chèng bÖnh AIDS cña ng•êi d©n th«ng qua c¸c s¸ng kiÕn cã tÝnh chÊt khu vùc vµ c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ. C¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ nµy ®ãng mét vai trß quan träng trong ch•¬ng tr×nh viÖn trî cho lÜnh vùc y tÕ cña Australia vµo ViÖt Nam. C¸c t×nh nguyÖn viªn cña Australia c«ng t¸c ë vïng s©u, vïng xa ®· ch÷a trÞ, cøu sèng ®•îc ®ång bµo d©n téc tho¸t khái mét sè c¨n bÖnh hiÓm nghÌo. §Ó gióp ®ì trong viÖc ®Þnh h×nh c¸c ch•¬ng tr×nh trong t•¬ng lai nh»m ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ cho c¸c ch•¬ng tr×nh nµy, AusAID ®ang tham gia cuéc héi th¶o do c¸c nhµ tµi trî tæ chøc, ë ®ã hä cïng nhau xem xÐt ®¸nh gi¸ xung quanh lÜnh vùc ch¨m sãc søc kháe nh©n d©n. C¸c dù ¸n lín: Dù ¸n ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu cho phô n÷ vµ trÎ em: Dù ¸n nµy tµi trî cho c¸c khãa ®µo t¹o y b¸c sü, cung cÊp trang thiÕt bÞ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, n©ng cao sù hiÓu biÕt vÒ lÜnh vùc y tÕ, ch¨m sãc søc kháe vµ ñng hé c¸c ch•¬ng tr×nh ph¸t triÓn céng ®ång nh»m t¨ng c•êng søc kháe cho phô n÷ vµ trÎ em. Dù ¸n Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 63 nµy ®•îc thùc hiÖn ë c¸c tØnh Long An, Qu¶ng Ng·i, Gia Lai vµ BÕn Tre. Dù ¸n ®•îc thùc hiÖn tõ n¨m 1998 ®Õn n¨m 2002 víi nguån vèn tµi trî tõ phÝa Australia lµ 15,1 triÖu AUD vµ sè vèn ®èi øng cña ViÖt Nam lµ 1,5 triÖu AUD. Ch•¬ng tr×nh gi¸o dôc vÒ dinh d•ìng: Ch•¬ng tr×nh nµy do Quü trÎ em Thiªn Chóa Gi¸o thùc hiÖn vµ cã sù hç trî cña ChÝnh phñ Australia. Ch•¬ng tr×nh nµy ®•îc thùc hiÖn ë x· T©n Phong, phÝa T©y Nam Hµ N«i, c¸ch mét giê ®i « t«. Ch•¬ng tr×nh gi¸o dôc vÒ dinh d•ìng gióp c¸c bµ mÑ ViÖt Nam hiÓu biÕt c¸c kiÕn thøc vÒ dinh d•ìng thùc phÈm gãp phÇn n©ng cao søc kháe con c¸i hä. Nh÷ng trÎ em suy dinh d•ìng vµ c¸c bµ mÑ ®•îc tham dù c¸c líp häc th•êng xuyªn giíi thiÖu vÒ dinh d•ìng vµ nÊu c¸c b÷a ¨n sö dông c¸c lo¹i thùc phÈm cã s½n ë ®Þa ph•¬ng. Víi sù gióp ®ì cña ch•¬ng tr×nh viÖn trî Australia vµ Quü trÎ em Thiªn Chóa Gi¸o, nh÷ng ng•êi phô n÷ ViÖt Nam sÏ ®em ®Õn cho con c¸i hä mét cuéc sèng tèt ®Ñp h¬n víi søc kháe ®•îc c¶i thiÖn ngµy cµng cao. Ch•¬ng tr×nh phßng chèng bÖnh sèt rÐt: PhÝa Australia ñng hé vÒ nhiÒu mÆt cho ch•¬ng tr×nh quèc gia phßng chèng bÖnh sèt rÐt ë ViÖt Nam. Nh÷ng ng•êi ®•îc quan t©m ®Çu tiªn lµ nh÷ng ng•êi lµm c«ng t¸c y tÕ vµ nh÷ng tr•êng hîp dÔ bÞ bÖnh sèt rÐt tÊn c«ng nhÊt. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 64 Dù ¸n nµy ®•îc tËp trung thùc hiÖn ë n¨m tØnh: B×nh §Þnh, Qu¶ng B×nh, NghÖ An, Yªn B¸i vµ Qu¶ng Nam. Dù ¸n nµy ®•îc thùc hiÖn tõ n¨m 1995 vµ kÕt thóc vµo n¨m 2000 víi sè vèn viÖn trî cña Australia lµ 12,5 triÖu AUD, vèn ®èi øng tõ phÝa ViÖt Nam lµ 1,5 triÖu AUD. Ch•¬ng tr×nh phßng chèng bÖnh sèt nhiÖt ®íi (Dengue fever): ë ch•¬ng tr×nh nµy Australia ñng hé c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña ViÖn vÖ sinh dÞch tÔ häc quèc gia ViÖt Nam vµ ñng hé nh÷ng nç lùc céng ®ång nh»m tiªu diÖt tËn gèc lo¹i muçi truyÒn bÖnh sèt nhiÖt ®íi nµy. Ch•¬ng tr×nh nµy ®•îc thùc hiÖn ë c¸c tØnh H¶i Phßng, Nam §Þnh vµ H•ng Yªn. Thêi gian thùc hiÖn ch•¬ng tr×nh nµy b¾t ®Çu tõ n¨m 1996 víi sè vèn tµi trî cña Australia lµ 500.000 AUD. Tr•íc ®©y, khi c¸c nhµ khoa häc Australia ch•a b¾t ®Çu dù ¸n nghiªn cøu thö nghiÖm, bÖnh sèt nhiÖt ®íi ë ViÖt Nam gÇn nh• kh«ng thÓ lo¹i trõ vµ mçi n¨m cã kho¶ng 250.000 ng•êi m¾c ph¶i c¨n bÖnh nµy. C¨n bÖnh nµy ®· khiÕn nhiÒu ng•êi tö vong h¬n c¶ c¨n bÖnh thÕ kû HIV/AIDS. §©y ®•îc coi lµ mét trong nh÷ng ®ãng gãp lín nhÊt cña Australia trong viÖc c¶i thiÖn søc kháe ng•êi d©n ViÖt Nam. Ch•¬ng tr×nh phßng chèng thiÕu Ièt: Australia sÏ xóc tiÕn thùc hiÖn c¸c lo¹i h×nh c«ng viÖc nh»m phßng chèng thiÕu Ièt mét c¸ch hîp lý, tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng ë c¸c cÊp quèc gia, tØnh vµ ®Þa ph•¬ng. Ch•¬ng tr×nh nµy ®•îc Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 65 triÓn khai ë c¸c tØnh Yªn B¸i, Nam Hµ, Hµ N«i, TiÒn Giang vµ Thanh Hãa. Dù ¸n ®•îc b¾t ®Çu thùc hiÖn vµo n¨m 1994 vµ ®· kÕt thóc n¨m 1998 víi tæng sè vèn tµi trî cña Australia lµ 5 triÖu AUD. Vèn ®èi øng cña phÝa ViÖt Nam lµ 1,4 triÖu AUD. Dù ¸n ®· mang l¹i kÕt qu¶ ®èi víi ng•êi d©n ë c¸c ®Þa ph•¬ng n¬i ch•¬ng tr×nh ®•îc thùc hiÖn, nhÊt lµ ®ång bµo vïng s©u, vïng xa. Sè ng•êi m¾c c¸c bÖnh do thiÕu Ièt g©y ra ®· gi¶m h¼n (theo •íc tÝnh ban ®Çu sè ng•êi m¾c bÖnh b•íu cæ ®· gi¶m 70%). Tû lÖ gi¶i ng©n cho ch•¬ng tr×nh nµy ®· ®¹t ®•îc møc cao nhÊt lµ 100%. Ch•¬ng tr×nh cung cÊp viÖn trî cho vïng s©u, vïng xa cña c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ cña Australia (Australian NGOs): C¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ cña Australia ®ang gi¸m ®Þnh mét c¸ch ®Æc biÖt vÒ viÖc cÊp viÖn trî trùc tiÕp cho c¸c céng ®ång nhÊt lµ ë vïng s©u, vïng xa. Ch•¬ng tr×nh ViÖt Nam-Australia cña c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ hiÖn nay ®ang cÊp vèn cho h¬n 300 ch•¬ng tr×nh liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò: HIV-AIDS, t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, tiªu diÖt tËn gèc bÖnh sèt nhiÖt ®íi, ch¨m sãc søc kháe, c¬ së h¹ tÇng, gi¸o dôc tiÓu häc, b¶o vÖ m«i tr•êng, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp... C¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ còng rÊt quan t©m ®Õn t×nh tr¹ng cÇn gióp ®ì khÈn cÊp cña ng•êi d©n sèng trong nh÷ng ng«i nhµ t¹m bî, søc kháe cña hä ®ang bÞ ®e däa nghiªm träng. Khi c¬n b·o sè 6 (Linda) tÊn c«ng vµo hÇu hÕt c¸c tØnh miÒn Nam ViÖt Nam th¸ng 11 Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 66 n¨m 1997, ba tæ chøc phi ChÝnh phñ cña Australia lµ: CARE Australia, World Vision Australia and Adventist Development vµ Relief Agency Australia ®· cung cÊp c¸c ch•¬ng tr×nh viÖn trî khÈn cÊp bao gåm thuèc men, dông cô y tÕ vµ mét sè vËt dông thiÕt yÕu nh• nguyªn vËt liÖu x©y dùng, mµn chèng muçi vµ c¸c ch•¬ng tr×nh viÖn trî l©u dµi nh• ch•¬ng tr×nh ®ãng míi, söa ch÷a tµu thuyÒn ®¸nh c¸, gióp nh©n d©n t¨ng c•êng kh¶ n¨ng phßng chèng thiªn tai x¶y ra ë ®Þa ph•¬ng m×nh. C¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ nµy ®•îc AusAID cÊp vèn, chÞu sù qu¶n lý cña AusAID vµ ph¶i ®¶m b¶o r»ng nguån vèn ®•îc cÊp sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ thùc sù. 2.4. ODA trong b¶o vÖ m«i tr•êng: Ngoµi viÖc nhËn viÖn trî ph¸t triÓn song ph•¬ng, ViÖt Nam cßn nhËn sù trî gióp to lín tõ c¸c ch•¬ng tr×nh mang tÝnh chÊt khu vùc dùa trªn nÒn t¶ng ph¸t triÓn khu vùc cña Australia. Ch•¬ng tr×nh khu vùc §«ng Nam ¸ (SEARP) hç trî cho c¸c ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc n«ng nghiÖp, m«i tr•êng, y tÕ, d©n sè, HIV-AIDS vµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh. Tæng sè vèn viÖn trî cho ch•¬ng tr×nh nµy trong hai n¨m 1998, 1999 lµ hai triÖu AUD. Ch•¬ng tr×nh hîp t¸c kinh tÕ Australia-ASEAN (AAECP) ®•îc giíi thiÖu vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1995 khi ViÖt Nam gia nhËp HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN). Ch•¬ng tr×nh nµy nh»m môc ®Ých thóc ®Èy sù liªn kÕt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ; KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn tõ khu vùc t• nh©n, c«ng t¸c nghiªn Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 67 cøu cña c¸c Häc viÖn ®Õn ChÝnh phñ ë tÊt c¶ c¸c n•íc thµnh viªn ASEAN; Thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng cã träng t©m mang tÝnh khu vùc; Thóc ®Èy sù kÕt hîp gi÷a ph¸t triÓn nguån nh©n lùc víi khoa häc vµ c«ng nghÖ øng dông; Thóc ®Èy sù hîp t¸c khu vùc vÒ vÊn ®Ò m«i tr•êng. Tæng sè vèn tµi trî cho ch•¬ng tr×nh nµy trong hai n¨m 1998, 1999 lµ kho¶ng 1,4 triÖu AUD. Ch•¬ng tr×nh nµy ®ang dÇn ®•îc thay thÕ bëi mét ch•¬ng tr×nh míi - Ch•¬ng tr×nh hîp t¸c ph¸t triÓn ASEAN-Australia (AADCP). Ch•¬ng tr×nh míi nµy sÏ tËp trung m¹nh mÏ vµo viÖc qu¶n lý kinh tÕ nh»m thóc ®Èy sù hßa nhËp gi÷a c¸c khu vùc, sù c¹nh tranh vµ sù hîp t¸c trong lÜnh vùc khoa häc, c«ng nghÖ vµ m«i tr•êng. ViÖn trî nh©n ®¹o: ViÖt Nam ë vµo vÞ trÝ ®Þa lý dÔ bÞ b·o lò tÊn c«ng v× vËy Australia cÊp vèn cho c¸c ch•¬ng tr×nh viÖn trî khÈn cÊp cho c¸c vïng bÞ th¶m häa tù nhiªn tµn ph¸, ngoµi ra Australia cßn ñng hé cho c¸c ch•¬ng tr×nh phßng chèng thiªn tai ë ViÖt Nam. Ch•¬ng tr×nh nghiªn cøu v× mét nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn h¬n cña Trung t©m nghiªn cøu n«ng nghiÖp quèc tÕ cña Australia (ACIAR), mét tæ chøc phi ChÝnh phñ chuyªn t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc nghiªn cøu n«ng nghiÖp quèc tÕ nh»m môc ®Ých xãa ®ãi gi¶m nghÌo, c¶i thiÖn an ninh l•¬ng thùc, b¶o toµn vµ phôc håi c¸c nguån lùc tù nhiªn phôc vô cho ngµnh n«ng nghiÖp ë c¸c n•íc ®ang ph¸t triÓn. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 68 Nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ACIAR bao gåm: t¨ng c•êng kh¶ n¨ng nghiªn cøu, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ®Èy m¹nh ®µo t¹o cho c¸c nhµ khoa häc tham gia vµo c¸c ch•¬ng tr×nh cña ACIAR. KÓ tõ khi thµnh lËp vµo n¨m 1993, ACIAR ®· hoµn thµnh 15 dù ¸n vµo ViÖt Nam vµ hiÖn ®ang thùc hiÖn h¬n 30 dù ¸n xung quanh c¸c vÊn ®Ò: Khoa häc vÒ c©y trång vµ ®éng vËt, c«ng nghÖ xö lý sau thu ho¹ch, qu¶n lý ®Êt vµ n•íc, l©m nghiÖp, ng• nghiÖp, kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ tµi nguyªn thiªn nhiªn. Trung t©m th«ng tin m«i tr•êng bê biÓn do Australia tµi trî: Trung t©m quèc gia cung cÊp th«ng tin vÒ tµi nguyªn m«i tr•êng (NERIC), mét trong nh÷ng nç lùc cña Australia nh»m b¶o vÖ nh÷ng nguån tµi nguyªn bê biÓn cã gi¸ trÞ t¹i ViÖt Nam vµ trong toµn bé c¸c n•íc ASEAN, ®· ®•îc khai tr•¬ng vµo ngµy 19 th¸ng 3 t¹i ViÖn H¶i d•¬ng häc Hµ Néi. Trung t©m nµy cã nhiÖm vô thu thËp vµ xö lý c¸c d÷ liÖu vÒ bê biÓn vµ lßng biÓn ®Ó tõ ®ã cung cÊp c¸c th«ng tin cËp nhËt nhÊt cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch nh»m gióp hä ®•a ra c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c vÒ viÖc qu¶n lý l©u dµi c¸c tµi nguyªn biÓn. Nguån tµi nguyªn bê biÓn phong phó vµ ®éc ®¸o cña ViÖt Nam hiÖn nay ®ang bÞ tµn ph¸ nghiªm träng bëi nhu cÇu cña sù t¨ng tr•ëng cña c¸c thµnh phè, thÞ x· ®«ng d©n vïng duyªn h¶i còng nh• tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh n«ng nghiÖp, ng• nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ du lÞch. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 69 Trung t©m míi thµnh lËp nµy lµ mét bé phËn quan träng trong Dù ¸n qu¶n lý tµi nguyªn vµ m«i tr•êng vïng duyªn h¶i (CZERMP) ®•îc b¾t ®Çu thùc hiÖn tõ th¸ng 6 n¨m 1997 d•íi sù ®iÒu hµnh cña Ch•¬ng tr×nh hîp t¸c kinh tÕ Australia-ASEAN. AusAID ®· cung cÊp 1,5 triÖu AUD ®ång thêi phèi hîp víi c«ng ty C«ng nghÖ vµ khoa häc ®¹i d•¬ng cña Australia (AMSAT) cïng thùc hiÖn dù ¸n nµy. Môc tiªu lín nhÊt cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n nµy t¹i ViÖt Nam lµ båi d•ìng, t¨ng c•êng kiÕn thøc vµ kh¶ n¨ng cho c¸c nhµ khoa häc còng nh• c¸c tæ chøc ChÝnh phñ cña ViÖt Nam nh»m gióp chóng ta qu¶n lý tèt h¬n c¸c nguån tµi nguyªn bê biÓn. Dù ¸n nµy ®· truyÒn thô cho c¸c nhµ khoa häc ViÖt Nam c¸c ph•¬ng ph¸p thu thËp d÷ liÖu vµ gi¸m s¸t san h«, ®¸ ngÇm, rong biÓn còng nh• gi¸m s¸t hÖ sinh th¸i biÓn. C¸c ph•¬ng ph¸p nãi trªn ®· ®•îc tiªu chuÈn hãa mét c¸ch cËp nhËt vµ ®· ®•îc c¸c chuyªn gia cña Australia thö nghiÖm mét c¸ch cã hiÖu qu¶. ë dù ¸n nµy, c¸c nhµ khoa häc vµ nh÷ng ng•êi qu¶n lý m«i tr•êng cña ViÖt Nam còng ®•îc phÝa Australia gi¶ng d¹y vÒ c¸c nguyªn t¾c qu¶n lý vïng duyªn h¶i. Trung t©m NERIC, n¬i ®•îc Australia trang bÞ nh÷ng m¸y mãc ®o l•êng, dù ®o¸n c«ng nghÖ cao vµ phÇn mÒm c¸c hÖ thèng th«ng tin vÒ ®Þa lý, sÏ lµ n¬i thu thËp vµ l•u gi÷ c¸c th«ng tin tµi nguyªn biÓn quan träng. §¹i sø cña Australia t¹i ViÖt Nam, «ng Michael Mann nãi: “Sù hîp t²c vÒ m«i tr­êng l¯ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc •u tiªn hµng ®Çu cña Australia cho ViÖt Nam còng nh• khu vùc §«ng Nam ¸”. Hai tr­êng hîp ®iÓn h×nh cã thÓ nªu ra ®©y ®Ó dÉn chøng cho tÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n nµy. Tr•êng hîp thø nhÊt lµ c«ng Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 70 tr×nh kh¶o s¸t tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ du lÞch cña VÞnh V¨n Phong, tØnh Kh¸nh Hßa, ®· hoµn thµnh n¨m 1998. KÕt qu¶ cña c«ng tr×nh nµy ®•îc cung cÊp cho chÝnh quyÒn ®Þa ph•¬ng ®Ó phôc vô cho viÖc lËp kÕ ho¹ch. Tr•êng hîp thø hai lµ viÖc nghiªn cøu sö dông hiÖu qu¶ ®Êt ®ai cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ng• nghiÖp vïng ®ång b»ng s«ng Hång. 2.5. ODA trong b¶o vÖ quyÒn phô n÷: Phô n÷ ngµy cµng nghÌo ®i, Ýt ®•îc h•ëng chÝnh s¸ch gi¸o dôc vµ ngµy cµng Ýt ®•îc ch¨m sãc vÒ mÆt søc kháe h¬n nam giíi. Hä còng ph¶i chÞu nhiÒu hµnh vi b¹o lùc còng nh• nh÷ng ng•îc ®·i vÒ nh©n quyÒn h¬n nam giíi. Nghiªn cøu vÒ kinh tÕ, x· héi ®· chØ ra lîi Ých thiÕt thùc cña viÖc ®Çu t• cho n÷ giíi còng nh• nh÷ng ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cña nguån vèn tµi trî khi ®· coi nhÑ sù kh¸c nhau gi÷a vai trß cña nam vµ n÷ giíi. Trong n¨m 2000-2001, Australia ®· dµnh mét kho¶n viÖn trî lín cho c¸c ho¹t ®éng trong ®ã môc tiªu chÝnh lµ vÊn ®Ò c¶i thiÖn quyÒn cña phô n÷. Môc tiªu cña chÝnh s¸ch Giíi tÝnh vµ ph¸t triÓn cña Australia lµ t¹o ®iÒu kiÖn b×nh ®¼ng cho nam giíi vµ n÷ giíi h•ëng c¸c quyÒn lîi tõ sù ph¸t triÓn ë c¸c n•íc nhËn viÖn trî. Nguån viÖn trî ODA cña Australia còng hç trî cho viÖc n©ng cao sè l•îng phô n÷ ®•îc h•ëng c¸c chÕ ®é vÒ gi¸o dôc, ch¨m sãc søc kháe vµ c¸c nguån lùc kinh tÕ nh»m khuyÕn khÝch sù tham gia vµ l·nh ®¹o cña phô n÷ trong viÖc ra quyÕt ®Þnh ë mäi cÊp, nh»m c¶i thiÖn vÊn ®Ò nh©n quyÒn ®èi víi phô n÷ vµ xãa bá sù ph©n biÖt ®èi víi phô n÷. Kho¶ng 60 ®Õn 80% c¸c ho¹t ®éng cña Australia trong lÜnh vùc y tÕ Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 71 vµ gi¸o dôc ®Òu v× môc tiªu b×nh ®¼ng giíi th«ng qua viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô x· héi c¬ b¶n cho phô n÷. N¨m 2000-2001, ch•¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia ®·: - §¹t ®•îc nh÷ng b•íc tiÕn ®¸ng kÓ trong viÖc hîp t¸c vÒ giíi trong c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ n•íc, m«i tr•êng vµ c¬ së h¹ tÇng. - Hç trî c¸c ch•¬ng tr×nh thóc ®Èy sù tham gia cña phô n÷ vµo c¸c nguån lùc kinh tÕ còng nh• sù tham gia vµ l·nh ®¹o cña phô n÷ trong viÖc ra quyÕt ®inh. - KÕt hîp chÆt chÏ trong vÊn ®Ò giíi tÝnh mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n trong c¸c dù ¸n cÊp n•íc vµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn vÖ sinh. - T¨ng c•êng mèi quan hÖ víi c¸c nhµ ®Çu t•, c¸c tæ chøc ®a ph•¬ng vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ trong c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn vÊn ®Ò giíi tÝnh. Ch•¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia còng ngµy cµng quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò b¹o lùc ®èi víi phô n÷. Nç lùc nµy sÏ tiÕp tôc ®•îc thùc hiÖn th«ng qua mét lo¹t nh÷ng ho¹t ®éng nh»m vµo nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch, tøc thêi còng nh• c¸c chiÕn l•îc phßng ngõa b¹o lùc ®èi víi phô n÷ trong thêi gian dµi. Nh÷ng ho¹t ®éng nµy bao gåm sù hç trî cho c¸c ch•¬ng tr×nh nh»m vµo vÊn ®Ò b¹o lùc gia ®×nh, hËu qu¶ cña xung ®ét vò trang ®èi víi phô n÷ vµ c¸c ch•¬ng tr×nh b¶o vÖ phô n÷ l©u dµi. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 72 3. T¸c ®éng ODA cña Australia tíi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam: 3.1. T¸c ®éng tÝch cùc: Mét trong nh÷ng bµi häc ®•îc rót ra tõ thùc tiÔn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi ë ViÖt Nam lµ biÕt kÕt hîp chÆt chÏ néi lùc cã tÝnh quyÕt ®Þnh víi c¸c nguån lùc quan träng tõ bªn ngoµi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Bµi häc kinh nghiÖm nµy ®Æc biÖt cã gi¸ trÞ hiÖn nay khi ViÖt Nam ®· b•íc vµo thêi kú héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi cã cam kÕt, cã lÞch tr×nh, phï hîp víi xu thÕ khu vùc hãa, toµn cÇu hãa g¾n liÒn víi tù do hãa th•¬ng m¹i vµ ®Çu t• ®ang ph¸t triÓn s«i ®éng trªn thÕ giíi. Nguån ODA kh«ng hoµn l¹i cña Australia ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá trong tæng sè ODA cña c¸c n•íc vµo ViÖt Nam, t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn. HÇu hÕt c¸c lÜnh vùc ®•îc ODA cña Australia cung cÊp ®Òu lµ nh÷ng yÕu tè quan träng t¹o nªn sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. VÝ dô nh• mét l•îng vèn kh«ng nhá ®· ®•îc ®Çu t• cho viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, kho¶ng 127 triÖu AUD trong giai ®o¹n 1997-2002. Qua nh÷ng ch•¬ng tr×nh nµy, mét sè l•îng kh«ng nhá sinh viªn ch•a tèt nghiÖp, nghiªn cøu sinh sau ®¹i häc, c¸c quan chøc ChÝnh phñ ®· cã ®iÒu kiÖn häc hái nh÷ng kiÕn thøc bæ Ých ë Australia, gãp phÇn båi d•ìng, n©ng cao kiÕn thøc ®Ó phôc vô cho c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt n•íc. MÆt kh¸c c¸c ch•¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia cho lÜnh vùc ®µo t¹o nµy ®· ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá cho qu¸ tr×nh xãa mï ch÷ cho mét sè huyÖn vïng s©u, vïng xa cña tØnh Hµ Giang, Tuyªn Quang... C¸c ch•¬ng tr×nh ®µo t¹o Australia tµi trî còng ®· thu ®•îc nh÷ng kÕt qu¶ tèt ®Ñp, båi Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 73 d•ìng kiÕn thøc chuyªn s©u cho c¸n bé ®ang c«ng t¸c. Ngoµi ra, Australia cßn tµi trî cho lÜnh vùc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc th«ng qua c¸c ch•¬ng tr×nh cung cÊp trang thiÕt bÞ cho mét sè tr•êng häc gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cho gi¸o dôc ViÖt Nam... C¸c dù ¸n cã vèn ODA vµo ViÖt Nam tËp trung mét phÇn lín cho viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. ViÖt Nam sau chiÕn tranh, hÇu hÕt c¸c c«ng tr×nh cÇu cèng, ®•êng x¸, nhµ m¸y, xÝ nghiÖp bÞ tµn ph¸ nghiªm träng mµ ®Ó cã thÓ kh«i phôc hay x©y dùng míi cÇn cã mét nguån vèn ®Çu t• khæng lå ®•îc huy ®éng ë c¶ trong n•íc vµ n•íc ngoµi. §©y lµ lÜnh vùc Australia quan t©m nhiÒu nhÊt vµ ®Çu t• lín nhÊt trong ch•¬ng tr×nh viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cho ViÖt nam. Trong kho¶ng thêi gian bÈy n¨m (1995-2002), Australia ®· cam kÕt vµ b¾t tay vµo thùc hiÖn 5 dù ¸n lín vÒ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n cho ViÖt Nam víi tæng sè vèn kho¶ng 127,8 triÖu AUD. Cho ®Õn nay, tæng sè vèn nµy ®· gi¶i ng©n ®•îc kho¶ng 90%, b•íc ®Çu ®· thu ®•îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan: h¬n 67% d©n sè ë c¸c tØnh B¾c Ninh, B¾c Giang, Hµ TÜnh, Trµ Vinh, VÜnh Long, §µ N½ng ®· ®•îc dïng n•íc s¹ch, mét sè thiÕt bÞ vÖ sinh ®· ®•îc n©ng cÊp, hÖ thèng ®ª ®iÒu, kªnh r¹ch ë huyÖn ®¶o B¾c Nam Vao ®· b•íc ®Çu ®•îc n©ng cÊp söa ch÷a vµ x©y míi. C¸c ch•¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia trong lÜnh vùc y tÕ còng cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá, c¶i thiÖn søc kháe cña ng•êi d©n ë mét sè tØnh cña ViÖt Nam. Trong vµi n¨m gÇn ®©y (1995-2002) Australia ®· gióp ViÖt Nam trong viÖc n©ng cÊp söa ch÷a trang thiÕt bÞ y tÕ, cung cÊp thuèc men, ®µo t¹o thªm kiÕn thøc y tÕ cho y b¸c sÜ. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 74 NhiÒu ch•¬ng tr×nh ®· ®•îc thùc hiÖn trong vµi n¨m gÇn ®©y víi tæng sè vèn kho¶ng 33,1 triÖu AUD. Ngoµi ra, c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ cña Australia cßn gióp ®ång bµo d©n téc thiÓu sè miÒn nói phßng chèng c¸c c¨n bÖnh do thiÕu I«t g©y ra. Trong sè nh÷ng thµnh qu¶ ®¹t ®•îc tõ nguån ODA cña Australia kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn viÖc Australia ñng hé chóng ta trong c«ng cuéc c¶i c¸ch thÓ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh víi sè vèn viÖn trî chØ vµo kho¶ng 4 triÖu AUD song bªn c¹nh ®ã chóng ta nhËn ®•îc nhiÒu kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm quý b¸u... Nh×n chung, ODA cña Australia vµo ViÖt Nam ®· mang l¹i kÕt qu¶ râ rÖt vµ ®¸nh dÊu quan träng trªn chÆng ®•êng ph¸t triÓn cña Viªt Nam. Australia ®· gióp ViÖt Nam khi thiªn tai b·o lôt tµn ph¸ còng nh• gãp phÇn gióp ®ì chóng ta trong chiÕn l•îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng, kÕt qu¶ cña c¸c ch•¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia thÓ hiÖn t•¬ng ®èi râ vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc ®èi víi ®êi sèng cña nh÷ng ng•êi d©n n¬i ch•¬ng tr×nh ®•îc thùc hiÖn. Tuy nhiªn, mÆc dï hÇu hÕt c¸c dù ¸n cã vèn ODA cña Australia hiÖn nay lµ c¸c dù ¸n mang tÝnh l©u dµi nh•ng Australia chØ cam kÕt thùc hiÖn trong mét vµi n¨m, ®Õn n¨m 2002 hÇu hÕt c¸c dù ¸n ®Òu kÕt thóc. ViÖc Australia cã tiÕp tôc cam kÕt tµi trî n÷a hay kh«ng phô thuéc phÇn lín vµo phÝa ViÖt Nam, vµo kh¶ n¨ng hÊp thô ODA trªn c¬ së xem xÐt viÖc ph©n bæ vµ sö dông ODA cã hiÖu qu¶ kh«ng vµ kÕt qu¶ thùc sù cña nguån ODA cña Australia ®em l¹i ra sao. Ngoµi ra ®iÒu ®ã cßn phô thuéc vµo nh÷ng c¶i c¸ch thùc sù trong qu¸ tr×nh tiÕp nhËn vµ sö dông ODA tõ Australia nãi riªng vµ c¸c nhµ tµi trî kh¸c nãi chung. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 75 3.2. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i: Trong qu¸ tr×nh cÊp viÖn trî cho ViÖt Nam, phÝa Australia còng gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n do viÖc tiÕp nhËn vµ sö dông ODA ®èi víi chóng ta cßn míi mÎ. Tr•íc hÕt, ®ã lµ nh÷ng khã kh¨n mµ bÊt cø nhµ tµi trî nµo còng gÆp ph¶i khi cung cÊp ODA cho ViÖt Nam nh•: Thø nhÊt, chóng ta vÉn cßn nh÷ng tån t¹i vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch. C¸c nhµ tµi trî cña Australia cho r»ng viÖc quy ho¹ch ODA cña chóng ta cßn rÊt kÐm, ®iÒu nµy lµm gi¶m tÝnh chñ ®éng trong viÖc chuÈn bÞ tr•íc dù ¸n. ChÝnh ®©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm n¶y sinh nh÷ng ¸ch t¾c vÒ quy tr×nh vµ thñ tôc ODA trong n•íc, vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh, sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý. §ång thêi vÊn ®Ò nµy lµm cho viÖc h×nh thµnh c¸c ch•¬ng tr×nh, dù ¸n ODA thêi gian qua mang tÝnh tù ph¸t, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhu cÇu riªng cña c¸c bé, ngµnh vµ ®Þa ph•¬ng theo gîi ý cña c¸c nhµ tµi trî, do ®ã chÊt l•îng dù ¸n ch•a cao. Thø hai, hÇu hÕt c¸c nhµ tµi trî trong ®ã bao gåm c¶ Australia ®Òu cho r»ng viÖc gi¶i ng©n cña chóng ta cßn qu¸ chËm. Kh©u chuÈn bÞ ®Ò ¸n tiÒn kh¶ thi vµ kh¶ thi, thiÕt kÕ thËm chÝ lµ thi c«ng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch cßn ch•a hoµn chØnh, thñ tôc ph¶i qua nhiÒu kh©u, nhiÒu cÊp lµm chËm tiÕn ®é phª duyÖt dù ¸n. Thø ba, qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c dù ¸n sö dông ODA cßn cho thÊy, vèn ®èi øng cho c¸c dù ¸n nµy còng ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc. Trong hoµn c¶nh eo hÑp vÒ nguån vèn trong n•íc, nhiÒu dù ¸n Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 76 cßn thiÕu vèn ®èi øng vµ viÖc cÊp vèn cßn ch•a phï hîp víi tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n. §Æc biÖt, nguån vèn ODA cña Australia l¹i cã ®Æc ®iÓm lµ th•êng kÕt hîp vèn c¶ hai phÝa nhËn viÖn trî vµ viÖn trî. VÝ dô, trong ch­¬ng tr×nh “ Ch¨m sãc søc khàe cho phô n÷ v¯ trÎ em” v¯ ch­¬ng tr×nh “ Phßng chèng bÖnh sèt rÐt” chóng ta ph°i rÊt khã kh¨n míi huy ®éng ®•îc mét triÖu r•ìi AUD vèn ®èi øng cho mçi ch•¬ng tr×nh, trong khi ®ã vèn tµi trî cña Australia cho hai dù ¸n nµy t•¬ng øng lµ 15,1 triÖu AUD vµ 12,5 triÖu AUD. Thø t•, mét sè khã kh¨n trong hîp t¸c thùc hiÖn dù ¸n ODA vÉn tån t¹i do ®éi ngò c¸n bé ViÖt Nam lµm viÖc trong lÜnh vùc nµy nhiÒu khi cßn thiÕu c¶ vÒ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm còng nh• ph•¬ng tiÖn lµm viÖc vµ giao tiÕp. NhiÒu c¬ quan hµnh chÝnh ë c¸c cÊp ch•a hiÓu râ vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, môc ®Ých cña ODA dÉn tíi hä hiÓu sai vµ hiÓu nhÇm. Thø n¨m, tÖ n¹n hèi lé, tham nhòng vÉn cßn tån t¹i, nhiÒu khi tíi møc nghiªm träng. Mét sè l•îng vèn ODA kh«ng nhá ®· kh«ng ®Õn ®•îc tay ng•êi ®¸ng ra ®•îc nhËn mµ thay vµo ®ã ®· r¬i vµo tói mét sè c¸c quan chøc hµnh chÝnh cao cÊp. Mét sè chñ thÇu ViÖt Nam ®· hèi lé ®Ó nhËn ®•îc quyÒn thùc hiÖn dù ¸n. MÆc dï Nhµ n•íc ®· cã nhiÒu c¶i c¸ch trong vÊn ®Ò nµy nh•ng nh÷ng chuyÓn biÕn míi ®ang cßn ë b•íc ®Çu. Ngoµi nh÷ng khã kh¨n chung ®èi víi tÊt c¶ c¸c nhµ tµi trî cho ViÖt Nam, Australia cßn cã gÆp ph¶i nh÷ng trë ng¹i riªng nh• Céng ®ång ng•êi ViÖt Nam tþ n¹n t¹i Australia ®· t¹o ra nhiÒu Ên t•îng kh«ng tèt ®èi víi d• luËn ngay trong n•íc. Víi nhiÒu vô ¸n bu«n lËu, Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 77 ma tuý, tÖ n¹n x· héi....®· lµm cho d• luËn Australia kh«ng cã c¶m t×nh víi bé phËn ng•êi ViÖt Nam nµy vµ còng ¶nh h•ëng ®Õn t×nh c¶m tèt ®Ñp mµ hä cã ®•îc tr•íc ®ã víi ViÖt Nam. §©y còng lµ mét khã kh¨n trong viÖc chÝnh phñ Australia ra quyÕt ®Þnh viÖn trî cho ViÖt Nam v× viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc lu«n bÞ ¶nh h•ëng vµ t¸c ®éng lín cña d• luËn t¹i n•íc ®ã. T¹i Australia võa qua còng cã nh÷ng biÕn ®éng vÒ chÝnh trÞ víi viÖc §°ng “Ng«i nh¯ chung” tÝch cùc tham gia tranh cö v¯ tuyªn truyÒn m¹nh mÏ chÝnh s¸ch n•íc Australia mét d©n téc vµ tÈy chay ng•êi ch©u ¸, chèng l¹i chÝnh s¸ch quan hÖ vµ ñng hé ch©u ¸. MÆc dï §¶ng nµy ®· thÊt b¹i nÆng nÒ trong cuéc bÇu cö võa råi nh•ng nã còng ¶nh h•ëng Ýt nhiÒu tíi suy nghÜ cña nhiÒu ng•êi d©n Australia. 3.3. Nguyªn nh©n tån t¹i: Nh÷ng bÊt cËp vµ nh÷ng tån t¹i nªu trªn b¾t nguån tõ nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã næi bËt lªn lµ nguyªn nh©n vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch: VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch, viÖc lËp c¸c tµi liÖu chuÈn bÞ ®Çu t• (nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, kh¶ thi) c¸c dù ¸n ODA, vÒ phÝa ta, cßn thiÕu chñ ®éng, ch•a cã sù phèi hîp gi÷a chñ dù ¸n vµ bªn tµi trî. Ch•a cã chiÕn l•îc thùc sù hîp lý ®èi víi ho¹t ®éng ODA. Cô thÓ lµ thiÕu chiÕn l•îc thu hót vµ sö dông ODA dÉn ®Õn viÖc chuÈn bÞ dù ¸n cßn bÞ ®éng, ch•a cã hiÖu qu¶ vµ ch•a cã tÝnh thuyÕt phôc cao nªn gÆp nhiÒu khã kh¨n khi gi¶i ng©n. Thùc tÕ còng chØ ra r»ng: c¸c quy ®Þnh ph¸p lý cña ViÖt Nam vÒ qu¶n lý, triÓn khai c¸c dù ¸n ODA Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 78 ch•a râ rµng. Thªm vµo ®ã lµ sù thiÕu thèng nhÊt gi÷a c¸c c¬ quan liªn quan víi c¸c Bé vµ c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n. Cã mét thùc tÕ vÉn tån t¹i lµ c¸ch ®iÒu hµnh dù ¸n cña mçi Bé cã sù kh¸c nhau, trong khi ®ã mét nhµ tµi trî th•êng chØ cã mét quy chÕ duy nhÊt. QuyÒn h¹n cña c¸c Ban qu¶n lý ch•a ®•îc x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ dÉn ®Õn viÖc c¸c Ban th•êng bÞ ®éng trong viÖc xö lý c«ng viÖc, mÊt nhiÒu thêi gian xin phô thuéc vµo ý kiÕn cÊp trªn. Ngoµi ra, thñ tôc xem xÐt vµ tr×nh duyÖt dù ¸n cßn phøc t¹p, nhiÒu cÊp nhÊt lµ ë kh©u ®Êu thÇu vµ chÊm thÇu. §©y còng lµ nguyªn nh©n gãp phÇn c¶n trë qu¸ tr×nh thùc thi dù ¸n vµ lµm chËm tiÕn ®é gi¶i ng©n. Thªm vµo ®ã, chóng ta còng ch•a cã chÝnh s¸ch hîp lý còng nh• ch•a chó träng ®óng møc ®èi víi vÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tiÕp nhËn vµ qu¶n lý dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nhiÒu c¸n bé thiÕu n¨ng lùc, thiÕu kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm cÇn thiÕt vµ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n gi¶m hiÖu qu¶ cña c¸c dù ¸n. Cßn mét sè vÊn ®Ò kh¸c được phát hiện thực sự rất đa dạng và thuộc trách nhiệm giải quyết của nhiều cơ quan khác nhau, không chỉ của bên Việt Nam mà của cả các nhà tài trợ. Chúng có thể là sự phức tạp trong giải phóng mặt bằng, tái định cư và đấu thầu đến việc thiếu kinh phí chuẩn bị dự án và không đủ vốn đối ứng, từ những bất cập trong chính sách thuế và chậm trễ trong thực hiện các thủ tục thanh toán cho đến những yếu kém trong năng lực của các Ban quản lý dự án và việc thiếu vắng một khuôn khổ pháp lý hoàn chỉnh cho sự tồn tại và hoạt động của các đơn vị này (liên quan đến biên chế, tổ chức, ngân sách hoạt động và nhu cầu đào tạo, vv...). Ðó là sự thiếu hài hoà giữa thủ tục của bên Việt Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 79 Nam và các nhà tài trợ cũng như những bất cập trong quá trình phê duyệt dự án, vv... và vv. Ch•¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông ODA cña Australia cho ViÖt Nam Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 80 Chóng ta cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, tån t¹i trong viÖc tiÕp nhËn vµ sö dông vèn ODA cña Australia ë ViÖt Nam, v× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m thay ®æi t×nh h×nh. Sau ®©y lµ mét sè ý kiÕn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông ODA cña Australia ë ViÖt Nam: 1. Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi chÝnh phñ Australia: 1.1. Nhãm gi¶i ph¸p t¨ng c•êng ®Çu t• hiÖu qu¶ vµo ViÖt Nam  Hµi hoµ thñ tôc: “Hài hoà thủ tục” là thuật ngữ được đặt ra cho quá trình điều chỉnh các thủ tục viện trợ lẫn thủ tục nhận viện trợ với mục tiêu tìm kiếm sự ủng hộ và cam kết từ những người đứng đầu các tổ chức viện trợ đa phương và song phương trên thế giới cũng như từ lãnh đạo các quốc gia tiếp nhận viện trợ phát triển đối với các nỗ lực hài hoà thủ tục nhằm giảm bớt chi phí giao dịch, nâng cao hiệu quả viện trợ nhằm tạo sức hút mạnh mẽ hơn đối với hoạt động hỗ trợ phát triển chính thức, thu hút viện trợ từ các nhà tài trợ và từ đó đạt được các mục tiêu đề ra. Với tư cách là một nhà tài trợ, chính phủ Australia cũng cần quan tâm đến vấn đề hài hoà thủ tục một cách sát sao. Cụ thể, tiến hành tham gia các diễn đàn cấp cao về Hài hoà thủ tục, như Hội nghị do Nhóm Các Ngân hàng Phát triển Đa phương và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) tổ chức, hay Hội nghị Nhóm Tư vấn các Nhà tài trợ (Hội nghị CG)…  Cải thiện môi trường đầu tư: Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 81 Hội nghị Nhóm Tư vấn các Nhà tài trợ cho Việt Nam lần thứ 10 được tổ chức từ 10- 11 tháng 12 năm 2002 với mức cam kết hỗ trợ 2,5 tỷ USD trong năm 2003 cho Việt Nam, tăng 4,5% so với cam kết năm 2001 từ phía cộng đồng các nhà tài trợ quốc tế. Đồng chủ toạ Hội nghị Bộ trưởng BKHĐT đã khẳng định: Chính phủ Việt Nam đánh giá cao những cam kết hỗ trợ của cộng đồng các nhà tài trợ quốc tế tại hội nghị lần này với mức tài trợ cao hơn năm trước, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế thế giới có nhiều khó khăn, nguồn viện trợ của nhiều nước bị cắt giảm. Điều này thể hiện thiện chí của các nhà tài trợ và sự tin tưởng của cộng đồng quốc tế vào công cuộc đổi mới mà Chính phủ Việt Nam đang thực hiện. Chính phủ Việt Nam sẽ tiếp tục thực hiện đổi mới, cải thiện môi trường đầu tư, tạo sân chơi bình đẳng cho các thành phần kinh tế cùng phát triển; chú trọng phát triển nguồn nhân lực, đẩy mạnh xóa đói giảm nghèo, cải cách thủ tục để tạo nền hành chính công lành mạnh theo một lộ trình phù hợp với nền kinh tế đang chuyển đổi. Thông qua những hội nghị như hội nghị CG 10, chính phủ Australia có thể hiểu sâu sát hơn tình hình hoạt động ODA của Việt Nam cũng như những nỗ lực của chính phủ Việt Nam nhằm đẩy mạnh hoạt động viện trợ ODA thật hiệu quả, từ đó có các hướng thúc đẩy đầu tư, viện trợ cho Việt Nam.  Tăng cường các cuộc gặp gỡ giữa 2 chính phủ Ngoài ra, cũng cần tăng cường các cuộc họp, gặp gỡ song phương giữa phía Việt Nam và phía Australia, như Cuộc thảo luận về dự thảo khung logic kết quả chiến lược quốc gia của Australiađối Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 82 với Việt Nam Ngày 23 tháng 10 năm 2002 tại Hà Nội, hay cuộc họp kiểm điểm hàng tháng giữa Bộ KH&ĐT và Văn phòng Cơ quan phát triển quốc tế Australia (AusAID), tại đó hai bên đã trao đổi về tình hình thực hiện các dự án ODA của Australia vào Việt nam. Những cuộc họp song phương như vậy sẽ góp phần thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau giữa phía Việt Nam và phía Australia, từ đó tăng hiệu quả của hoạt động ODA và tạo sức hút cho phía Australia đẩy mạnh hoạt động hỗ trợ phát triển chính thức cho phía Việt Nam của mình. 1.2. Nhãm gi¶i ph¸p tăng cường sö dông, qu¶n lý có hiÖu qu¶ ODA ë ViÖt Nam  Tăng cường quản lý dự án chặt chẽ Cần tiến hành các cuộc kiểm điểm chung về tình hình thực hiện dự án. Để nắm rõ hơn về tình hình thực hiện dự án, phía Australia cần thường xuyên gặp gỡ trao đổi, kiểm điểm lại tiến trình thực hiện dự án với phía Việt Nam, trao đổi ý kiến từ đó kịp thời nhận biết những vướng mắc trong quá trình thực hiện, và có biện pháp xử lý kịp thời, sát sao. Ngoài ra, cũng cần tiến hành kiểm điểm riêng nội bộ phía nhà tài trợ, hoặc giữa các nhà tài trợ với nhau trong các dự án có sự tham gia của các nhà tài trợ khác. Quá trình này cũng góp phần giúp các nhà tài trợ kịp thời nhận biết các tồn tại trong quá trình thực hiện dự án, về cách quản lý vốn, về tiến độ, thủ tục .v.v. từ đó có biện pháp xử lý và điều chỉnh kịp thời. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 83  Tăng cường công tác quản lí xét thầu Phía Australia cần đưa ra kế hoạch hành động liên quan đến việc đánh giá hệ thống đấu thầu quốc gia của Việt Nam. Phối hợp xây dựng các tài liệu áp dụng chung cho hoạt động đấu thầu cạnh tranh trong nước. Áp dụng chung các ngưỡng giới hạn trên để xác định cơ sở cho việc tiến hành đấu thầu cạnh tranh trong nước. Áp dụng chung các tiêu chuẩn trong việc đánh giá (trước/sau) hoạt động đấu thầu cạnh tranh trong nước. Áp dụng chung các nguyên tắc đối với vấn đề xác định tính hợp lệ của các doanh nghiệp nhà nước khi tham gia đấu thầu các dự án do cơ quan chủ quản tổ chức.  Tăng cường công tác quản lý tài chính: Xây dựng hệ thống báo cáo chung về tài chính áp dụng cho các Ban quản lý dự án. Xây dựng hệ thống đánh giá chung về năng lực quản lý tài chính. Thiết lập các tiêu chí chung để chấp thuận dịch vụ của các công ty kiểm toán. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 84 Xây dựng mẫu Điều khoản tham chiếu áp dụng chung cho việc kiểm toán các dự án tài trợ. Áp dụng chung một phương pháp tiếp cận trong việc xử lý các thông tin và kiến nghị do công ty kiểm toán đưa ra.  Tăng cường các biện pháp làm giảm thiểu các tác động về môi trường và xã hội Về vấn đề môi trường, mỗi dự án cần áp dụng các yêu cầu chung đối với việc đánh giá tác động môi trường của dự án - Environmetal Influence Assessment (EIA), như phạm vi của hoạt động EIA, quá trình tham vấn cần có khi tiến hành EIA, các tài liệu liên quan đến EIA, các biện pháp làm giảm thiểu các tác động về môi trường, kế hoạch Quản lý Môi trường, phạm vi công bố báo cáo EIA và thời gian thực hiện báo cáo đánh giá này. Việc phối hợp thực hiện tốt các EIA sẽ góp phần nâng cao tính hiệu quả của dự án nhờ giảm thiểu các tác động đối với môi trường. Đối với các vấn đề xã hội, cần áp dụng các phương pháp tiếp cận chung đối với vấn đề đền bù giải phóng mặt bằng hay tái định cư bắt buộc, cung cấp các ý kiến tư vấn chung về vấn đề này cho Chính phủ, xây dựng một cơ sở dữ liệu chung và các cơ chế hành động chung liên quan đến việc đền bù giải phóng mặt bằng. 2. Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi chÝnh phñ ViÖt Nam: Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 85 2.1. Nhãm gi¶i ph¸p t¨ng c•êng thu hót ODA cña Australia Thø nhÊt, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót ODA chóng ta cÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc. C¸c c¬ quan qu¶n lý viÖn trî cÇn ph¶i phæ biÕn râ môc ®Ých, tÝnh chÊt, c¸c ®iÒu kiÖn cña kho¶n vay... cho nh÷ng ®Þa ph•¬ng, ®¬n vÞ tiÕp nhËn ODA th«ng qua c¸c líp huÊn luyÖn, c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn c¸c ®¬n vÞ tiÕp nhËn gióp hä hiÓu râ vÊn ®Ò, hä sÏ cã kh¶ n¨ng x©y dùng nh÷ng dù ¸n, ch•¬ng tr×nh cã tÝnh kh¶ thi cao, t¹o niÒm tin tõ phÝa nhµ tµi trî còng nh• céng ®ång quèc tÕ. Muèn vËy ban qu¶n lý viÖn trî ODA cÇn ph¶i th•êng xuyªn më c¸c líp huÊn luyÖn, tËp huÊn ®Ó n©ng cao nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ ODA cña c¸c c¸n bé. §iÒu nµy cã nghÜa lµ cÇn ph¶i cã nh÷ng ng•êi cã chuyªn m«n, tinh th«ng vÒ nghiÖp vô, ngo¹i ng÷, cã kinh nghiÖm. HiÖn nay, Australia còng nh• c¸c nhµ tµi trî kh¸c rÊt b¨n kho¨n vÒ tr×nh ®é c¸n bé chuyªn m«n trong lÜnh vùc nµy. V× vËy trong nh÷ng n¨m tíi chóng ta cÇn ph¶i t¨ng c•êng c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé c¶ vÒ chuyªn m«n vµ ®¹o ®øc ®Ó cã thÓ ®¶m ®•¬ng c«ng viÖc mét c¸ch ®éc lËp, cã hiÖu qu¶, còng nh• gi¶m bít tÖ hèi lé vµ tham nhòng. Chóng ta cÇn tranh thñ sù gióp ®ì cña c¸c nhµ tµi trî vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ th«ng qua viÖc göi c¸c chuyªn gia ®i ®µo t¹o ë n•íc ngoµi. Nh÷ng ng•êi nµy ph¶i ®•îc sµng läc, cã tuyÓn chän, cã t©m huyÕt, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu tri thøc, th«ng th¹o ngo¹i ng÷. MÆt kh¸c, ng•êi c¸n bé tham gia qu¶n lý ODA ph¶i cã vµ kh«ng ngõng n©ng cao nhËn thøc vÒ c¸c mÆt sau: - C¸c lo¹i h×nh viÖn trî cã thÓ vËn dông vµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Ó hÊp thô viÖn trî. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 86 - Lîi Ých vµ chÝnh s¸ch cña c¸c nhµ tµi trî. - Chu kú cña dù ¸n vµ c¸c c«ng viÖc, sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan còng nh• tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña mçi c¬ quan ë mçi kh©u vµ chu tr×nh cña dù ¸n. - ThiÕt kÕ, thÈm ®Þnh vµ qu¶n lý dù ¸n. Mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng vµ cèt yÕu, ®ã chÝnh lµ ph¶i t¹o ra cho c¸c c¸n bé tham gia qu¶n lý còng nh• c¸c c¸n bé trùc tiÕp tham gia dù ¸n kh¶ n¨ng ®éc lËp, s¸ng t¹o. C¸c c¸n bé cña chóng ta ph¶i hiÓu r»ng kh«ng nªn qu¸ tr«ng chê vµ û l¹i vµo chuyªn gia. NÕu kh«ng do chóng ta lµm b»ng chÝnh con tim vµ khèi ãc cña m×nh cho ®Êt n•íc m×nh th× c¸c chuyªn gia dï giái ®Õn mÊy còng khã cã thÓ khiÕn dù ¸n thµnh c«ng vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc. Thø hai, chóng ta cÇn ph¶i t¹o niÒm tin, n©ng cao uy tÝn vµ h×nh ¶nh ®Êt n•íc ViÖt Nam ®èi víi nh©n d©n vµ ChÝnh phñ Australia qua c¸c ho¹t ®éng giao l•u vÒ v¨n hãa, kinh tÕ, chÝnh trÞ. MÆt kh¸c, b»ng ®•êng lèi, chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n•íc, chóng ta tiÕp tôc ®æi míi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi bÒn v÷ng. Nh÷ng thµnh tùu cña chóng ta ®¹t ®•îc trong nh÷ng n¨m qua lµ c¬ së tèt nhÊt ®Ó kh¼ng ®Þnh niÒm tin cña Australia ®èi víi ViÖt Nam lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Thø ba, chóng ta cÇn cã sù æn ®Þnh vÜ m« ®Ó thu hót h¬n n÷a nguån viÖn trî ODA. Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Ó c¸c nhµ tµi trî cung øng ODA. Thùc tÕ chØ ra r»ng, ViÖt Nam Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 87 nhËn ®•îc sù •u ¸i cña céng ®ång quèc tÕ h¬n mét sè n•íc §«ng ¸ lµ do cã lîi thÕ vÒ mét nÒn chÝnh trÞ æn ®Þnh. Mét sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ-x· héi lµ yÕu tè ®Çu tiªn gióp cho c¸c nhµ tµi trî yªn t©m vµ trî gióp cho chóng ta nh÷ng dù ¸n t•¬ng ®èi lín vµ ®©y còng lµ lý do khiÕn cho viÖn trî cña c¸c n•íc ®æ vµo ViÖt Nam kh«ng ngõng t¨ng lªn trong nh÷ng n¨m võa qua. Chóng ta cã thÓ thÊy møc ®é æn ®Þnh chÝnh trÞ cã ¶nh h•ëng rÊt lín tíi c¸c n•íc nhËn viÖn trî. Sù mÊt æn ®Þnh cña mét sè n•íc §«ng Nam ¸ mµ nguyªn nh©n s©u xa lµ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ lµm cho t×nh h×nh chÝnh trÞ t¹i c¸c n•íc nµy xÊu ®i. T×nh h×nh t¹i Indonesia trong thêi gian qua ®· cã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi th¸i ®é cña mét sè nhµ tµi trî, ®Æc biÖt lµ IMF, tæ chøc cam kÕt cho Indonesia vay 40 tû USD ®Ó æn ®Þnh kinh tÕ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt ngÆt nghÌo, ph¶i c¶i c¸ch kinh tÕ theo h•íng mµ IMF ®•a ra.... lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ Indonesia còng ph¶i miÔn c•ìng chÊp nhËn... Tæ chøc nµy còng c¶nh b¸o Indonesia nÕu ChÝnh phñ kh«ng chÊm døt ®•îc t×nh tr¹ng mÊt æn ®Þnh vÒ kinh tÕ vµ thùc hiÖn c¸c ®iÒu kiÖn nªu trªn th× sÏ c¾t cho vay vµ viÖn trî... Qua sù viÖc nµy, ViÖt Nam cÇn nç lùc hÕt søc m×nh lµm trong s¹ch bé m¸y qu¶n lý, cïng nhau gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n lµm t¨ng møc ®é æn ®Þnh x· héi, gia t¨ng lßng tin cña céng ®ång thÕ giíi. Mét sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ ®ång nghÜa víi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®óng ®¾n, theo nh÷ng môc tiªu lµnh m¹nh, më réng quan hÖ hîp t¸c víi n•íc ngoµi. HiÖn nay, chÝnh s¸ch ngo¹i giao cða ViÖt Nam l¯ “l¯m b³n víi tÊt c° c²c quèc gia trªn thÕ giíi Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 88 kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cða nhau, cïng cã lîi” ®± mang l³i nh÷ng hiÖu qu° tÝch cùc. V× vËy cÇn ph¶i cã ®•êng lèi ngo¹i giao ®óng ®¾n, khÐo lÐo, tranh thñ sù gióp ®ì cña b¹n bÌ quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn. §Ó nguån vèn ®•îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ v« t• nhÊt, chóng ta cÇn kiªn tr× kiªn quyÕt lo¹i bá c¸c rµng buéc chÝnh trÞ ra khái quan hÖ cña viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn quan t©m tíi lîi Ých cña c¸c nhµ tµi trî khi hä më réng quan hÖ hç trî còng nh• ®Çu t•, th•¬ng m¹i víi n•íc ta. Mét sù æn ®Þnh vÒ kinh tÕ còng ®•îc duy tr× b»ng viÖc gi÷ cho gi¸ trÞ ®ång tiÒn æn ®Þnh (hay nãi c¸ch kh¸c lµ æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i víi mét sè ®ång tiÒn m¹nh kh¸c). §ång tiÒn cµng mÊt gi¸ th× kh¶ n¨ng tr¶ nî n•íc ngoµi cµng khã vµ nÒn kinh tÕ l¹i r¬i vµo t×nh tr¹ng nî nÇn, kÐm ph¸t triÓn, l·i mÑ ®Î l·i con lµm t¨ng thªm g¸nh nÆng nî nÇn. Sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« còng ®•îc duy tr× b»ng c¸ch c©n ®èi thu chi ng©n s¸ch, c¸n c©n th•¬ng m¹i còng nh• tÝch lòy, tiªu dïng. Nhµ n•íc cÇn cã chÝnh s¸ch vÒ thÞ tr•êng bao gåm thÞ tr•êng hµng hãa vµ dÞch vô, thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr•êng vèn... ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t• vµo lµm ¨n t¹i ViÖt Nam. MÆt kh¸c, ChÝnh phñ còng cÇn t¨ng chi ng©n s¸ch cho lÜnh vùc c¬ së h¹ tÇng... ®Ó n©ng cao sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ, thu hót c¸c nhµ tµi trî. §Æc biÖt ChÝnh phñ còng cÇn cã sù thèng nhÊt ®ång bé gi÷a c¸c v¨n b¶n t¹o sù æn ®Þnh v÷ng ch¾c cña hµnh lang ph¸p lý, tr¸nh nh÷ng Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 89 nhiªu khª phiÕn diÖn, thiÕu ®ång bé... Nh÷ng ®iÒu nµy g©y ra sù chËm trÔ trong viÖc ®Ö tr×nh, phª duyÖt còng nh• tiÕp nhËn, sö dông vµ qu¶n lý vèn ODA. T¹o hµnh lang ph¸p lý th«ng tho¸ng cho c¸c nhµ ®Çu t• trong vµ ngoµi n•íc lµ mét viÖc cÇn lµm bëi v× nh÷ng ng•êi nµy thùc sù muèn cã quan hÖ tèt ®Ñp víi ViÖt Nam. 2.2. Nhãm gi¶i ph¸p t¨ng c•êng sö dông hiÖu qu¶ ODA cña Australia Thø nhÊt, ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch trong viÖc qu¶n lý sö dông ODA. §Ó kh¾c phôc ®iÒu nµy chóng ta nªn l•u ý tËp trung vµo nh÷ng ®iÓm sau: - Nhanh chãng hoµn tÊt c«ng viÖc chuÈn bÞ ®Ó tiÕp nhËn nguån viÖn trî. CÇn quy ®Þnh râ lµ Nhµ n•íc chØ phª duyÖt nh÷ng dù ¸n khi ®· hoµn thµnh ®Çy ®ñ nh÷ng luËn chøng, sau ®ã míi tÝch cùc t×m kiÕm thÞ tr•êng vay ®Ó h•ëng l·i suÊt thÊp. - Cè g¾ng ®µm ph¸n ®Ó tiÕp nhËn tµi s¶n b»ng tiÒn mÆt lµ tèt nhÊt. NÕu c¸c nhµ tµi trî kh«ng chÊp nhËn th× nhanh chãng chuyÓn hãa hµng hãa vµ vËt t• thiÕt bÞ thµnh tiÒn ®•a vµo c©n ®èi sö dông vèn ODA. Tr¸nh ®Ó t×nh tr¹ng hµng hãa ø ®äng t¹i c¸c c¶ng, b¶o qu¶n kÐm dÉn ®Õn chÊt l•îng hµng viÖn trî bÞ gi¶m sót. - ViÖc sö dông ODA cÇn dùa trªn c¸c lÜnh vùc •u tiªn ®· x¸c ®Þnh trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. - §Ó qu¶n lý ODA hiÖu qu¶ th× c«ng t¸c h•íng dÉn vµ gióp ®ì lËp dù ¸ n, triÓn khai dù ¸n ODA lµ rÊt cÇn thiÕt. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 90 Thø hai, vÒ vÊn ®Ò ®Èy nhanh tèc ®é gi¶i ng©n ODA. Gi¶i ng©n nguån vèn ODA ®•îc coi lµ th•íc ®o n¨ng lùc tiÕp nhËn vµ sö dông viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc, do vËy nã th•êng xuyªn ®•îc quan t©m. Trong thêi gian qua tû lÖ vèn ODA ®•îc gi¶i ng©n cßn chËm so víi vèn ®•îc cam kÕt. MÆc dï tèc ®é gi¶i ng©n ODA cña Australia trong nh÷ng n¨m qua ë vµo kho¶ng 70% nh•ng ®ã ch•a ph¶i lµ con sè kh¶ quan vµ ch•a lµm hµi lßng còng nh• t¹o niÒm tin cho c¸c nhµ tµi trî cña Australia ®èi víi chóng ta. Së dÜ cã ®iÒu nµy x¶y ra lµ do phÝa ViÖt Nam ch•a cã nhiÒu kinh nghiÖm trong viÖc tiÕp nhËn vèn ODA, nhÊt lµ thùc hiÖn c¸c thñ tôc cã liªn quan ®Õn ®Êu thÇu, thanh to¸n, chÕ ®é b¸o c¸o ®Þnh kú, bè trÝ vèn ®èi øng kÞp thêi. Vµ dï c¸c vÊn ®Ò lËp ph¸p, hµnh ph¸p, thñ tôc hµnh chÝnh cã ®Çy ®ñ, ®¬n gi¶n h¬n ë cÊp Trung •¬ng th× ë cÊp c¬ së vÉn cßn nhiÒu ¸ch t¾c, ®Æc biÖt lµ viÖc ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng. Nh÷ng nh©n tè nµy ®· ng¨n c¶n kh¸ nhiÒu ®Õn viÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh gi¶i ng©n vèn ODA. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy vµ ®Èy nhanh tèc ®é gi¶i ng©n ODA chóng ta cÇn ph¶i: §¬n gi¶n hãa thñ tôc hµnh chÝnh, gi¶m bít c¸c kh©u, c¸c cÊp trong viÖc phª duyÖt dù ¸n ®Æc biÖt trong viÖc ®Êu thÇu vµ chÊm thÇu vµ gi¶i phãng mÆt b»ng, phèi hîp quy tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. MÆt kh¸c, chóng ta cÇn ph¶i tiÕp tôc ®iÒu chØnh hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch, tiªu chuÈn hãa quy tr×nh thñ tôc phª duyÖt, thÈm ®Þnh... thµnh nh÷ng nguyªn t¾c, nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ, râ rµng thèng nhÊt, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®Êu thÇu, phª duyÖt dù ¸n. Bªn c¹nh viÖc Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 91 cÇn cã sù thèng nhÊt vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch còng cÇn cã sù thèng nhÊt gi÷a c¸c c¬ quan víi c¸c bé ngµnh vµ c¸c ban qu¶n lý dù ¸n. Bªn c¹nh ®ã chóng ta cÇn x©y dùng quy tr×nh thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ODA sao cho phï hîp gi÷a yªu cÇu trong n•íc vµ yªu cÇu cña c¸c nhµ tµi trî. Cã kÕ ho¹ch sö dông vèn trong n•íc, bè trÝ vèn ®èi øng mét c¸ch kÞp thêi nh»m theo kÞp tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n. Tæ chøc hÖ thèng th«ng tin hai chiÒu ®èi víi c¸c Bé, tØnh, thµnh phè vµ c¸c nhµ tµi trî víi c¸c chñ dù ¸n. ChÝnh phñ cÇn lËp mét ch•¬ng tr×nh, chiÕn l•îc thu hót ODA cã hiÖu qu¶ trong ®ã tËp trung vµo nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc cÇn thiÕt. Tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng ®Ò ¸n cã hiÖu qu¶ cao, cã tÝnh kh¶ thi cao, rót ng¾n thêi gian phª duyÖt dù ¸n, ®¶m b¶o thuËn lîi cho ®µm ph¸n ký kÕt. §iÒu nµy lµm cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n trë nªn cã hiÖu qu¶ nhanh h¬n, kÐo theo sù thuËn lîi cho c¸c dù ¸n sau. Thø ba, viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vèn ®èi øng. Nguån vèn nµy thùc sù cÇn thiÕt ®Ó c¸c dù ¸n ®Çu t• ®•îc thùc hiÖn theo ®óng kÕ ho¹ch. Trªn thùc tÕ, nhiÒu dù ¸n ®· ®•îc gi¶i ng©n nh•ng ch•a ®¸p øng ®•îc tû lÖ % vÒ vèn ®èi øng nªn kh«ng cã hiÖu qu¶. Kh¶ n¨ng cã ®•îc nguån vèn nµy lµ do huy ®éng tõ nÒn kinh tÕ còng nh• chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ. ChÝnh phñ nªn kÕt hîp gi÷a viÖc trùc tiÕp trî gióp cho c¸c ch•¬ng tr×nh cã vèn ODA vµ huy ®éng nguån vèn tõ trong d©n, trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c ®¬n vÞ tróng thÇu. Cã nh• vËy tiÕn ®é triÓn khai dù ¸n míi nhanh vµ ®¶m b¶o ®•îc thêi gian. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 92 3. Nhãm gi¶i ph¸p kh¸c: Ngoài c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ trªn ®©y, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông vèn ODA cña Australia víi ViÖt Nam, cÇn kÕt hîp thªm mét sè gi¶i ph¸p kh¸c nh•: Do công tác quản lý và sử dụng ODA ở Việt Nam còn có những mặt yếu kém và đứng trước những khó khăn, thách thức, nhất là ở các khâu chuẩn bị, tổ chức thực hiện và theo dõi đánh giá dự án, để cải thiện tình hình ở các khâu yếu nói trên, trong thời gian tới, Chính phủ cần triển khai các công tác sau: - Ban hành Thông tư liên tịch Bộ Kế hoạch và Ðầu tư- Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện các Thông tư, Nghị định về những nội dung liên quan tới tài chính của các chương trình dự án ODA. - Sớm xúc tiến xây dựng để trình ban hành Nghị định mới về Tái định cư và giải phóng mặt bằng, nhằm giải quyết cơ bản những vướng mắc về vấn đề này đối với các dự án ODA có xây dựng cơ bản. - Tiếp tục tiến trình làm hài hoà thủ tục tiếp nhận và thực hiện các chương trình, dự án ODA giữa Việt Nam và các nhà tài trợ. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 93 - Thông qua nhiều phương thức và quy mô đào tạo và các hình thức hỗ trợ khác nhau nhằm tăng cường năng lực quản lý và thực hiện ODA ở các cấp - Kiện toàn hệ thống theo dõi và đánh giá dự án từ các Bộ, ngành trung ương tới địa phương nhằm thúc đẩy quá trình thực hiện và sử dụng hiệu quả nguồn vốn ODA; đưa công nghệ thông tin vào phục vụ công tác quản lý và theo dõi dự án.. Trªn ®©y lµ mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông vèn ODA phôc vô cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n•íc. TÊt nhiªn, khi chóng ta bì ngì víi c¸ch tiÕp cËn viÖn trî mµ tr•íc ®©y ch•a hÒ lµm th× nh÷ng tån t¹i vµ khã kh¨n lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. HiÖn nay, chóng ta ®ang võa häc, võa lµm, võa rót kinh nghiÖm cho nªn biÕt t×m ra nh÷ng mÆt tån t¹i vµ t×m ra gi¶i ph¸p ®Ó h¹n chÕ còng ®· lµ mét cè g¾ng lín vµ ®iÒu nµy ch¾c ch¾n sÏ ®•îc céng ®ång quèc tÕ ghi nhËn. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 94 KÕt luËn Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n•íc hiÖn nay, ODA cã mét vai trß hÕt søc to lín, nã nh• mét m¾t xÝch quan träng trong chÆng ®•êng ph¸t triÓn cña ViÖt Nam, nguån ODA vµo ViÖt Nam trong thêi gian qua ®· gãp phÇn lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ x· héi cña ®Êt n•íc. §ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá trong sè ODA cña c¸c tæ chøc song ph•¬ng vµ ®a ph•¬ng vµo ViÖt Nam lµ nguån viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cña Australia mµ chñ yÕu lµ nguån viÖn trî kh«ng hoµn l¹i víi c¸c ch•¬ng tr×nh, dù ¸n phôc vô cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Qu¸ tr×nh tiÕp nhËn vµ sö dông ODA cña Austrlia ë ViÖt Nam ®· v•ît qua nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu vµ ®· cã ®•îc nh÷ng thµnh qu¶ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn, viÖc thu hót vµ sö dông ODA ë ViÖt Nam vÉn cßn nh÷ng mÆt tån t¹i nhÊt ®Þnh ®ßi hái chóng ta ph¶i kh¾c phôc vµ ®Ò ra chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó nh÷ng thµnh qu¶ nµy ®•îc ph¸t huy vµ trë thµnh nh÷ng thµnh c«ng l©u dµi. ChÝnh v× vËy viÖc nhËn thøc ®•îc vai trß to lín cña ODA ®Ó tõ ®ã sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt t¹o niÒm tin Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 95 cho c¸c nhµ tµi trî còng nh• ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông ODA chÝnh lµ ®iÒu hÕt søc quan träng ®èi víi chóng ta hiÖn nay. Em xin bµy tá lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi c« gi¸o, PGS, TS, NG¦T NguyÔn ThÞ M¬ ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh khãa luËn nµy vµ c¸c thÇy c« gi¸o cña tr•êng §¹i häc Ngo¹i Th•¬ng Hµ Néi, nh÷ng ng•êi ®· trang bÞ cho em nh÷ng kiÕn thøc quý b¸u trong thêi gian häc tËp t¹i tr•êng. Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o Tiếng Việt: 1. LuËt ®Çu t• n•íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996. 2. NghÞ ®Þnh 17-2001-ND-CP, Th«ng t• 06-2001-TT-BKH 3. V¨n b¶n h•íng dÉn thùc hiÖn quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông ODA - Trung t©m t• vÊn vµ ®µo t¹o kinh tÕ th•¬ng m¹i, Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng, 1998. 4. ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t•, 1995. 5. Thùc tr¹ng cña viÖn trî 1996 - Mét sù ®¸nh gi¸ ®éc lËp vÒ viÖn trî quèc tÕ, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, 1997. Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 96 6. Gi¸o tr×nh ®Çu t• n•íc ngoµi - TiÕn sÜ Vò ChÝ Léc, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, 1997. 7. Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc - TrÇn §×nh TuÊn, §Æng V¨n Nhiªn. 8. Kinh tÕ ViÖt Nam 2001 - 2002, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam. 9. Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam, n¨m 2001 - 2002 - 2003. 10. Thêi b¸o Tµi chÝnh, n¨m 2001 - 2002 - 2003. Tiếng Anh: 1. AusAID Information - Australian Embassy in Hanoi. 2. Website: 3. Australia’s Overseas Aid Program, 1997-1998, 1998- 1999, 1999-2000, 2000-2001, 2001-2002. 4. Better Aid for a Better Future - Australian policy document, November 1997. 5. Aid Budget Summary 1998-1999. 6. Australia’s Aid Program (Memorandum for the DAC Peer Review of Australia 2000). 7. Statistical Summary 2001-2002 (Australia’s Overseas Aid Program). Khãa luËn tèt nghiÖp NguyÔn HuyÒn My 97 8. Vietnam and Australia - Supporting effective governance, 2000). 9. Australia and Vietnam - A better future through partnership 1999-2001. 10. Australia and Vietnam - Development Cooperation Program 1999-2001.