Mối quan hệ giữa con người và môi trường

Ph n 2 M I QUAN H GI A CON ầ Ố Ệ Ữ NG I VÀ MÔI TR NGƯỜ ƯỜ I MÔI TR NGƯỜ 1/ Thành ph n môi tr ngầ ườ 2/ S ti n hóa c a môi tr ngự ế ủ ườ 3/ Tác đ ng c a con ng i đ n môi tr ngộ ủ ườ ế ườ 1/ Thành ph n môi tr ngầ ườ a/ Khái ni m môi tr ngệ ườ Môi tr ng bao g m t t c các y u t t nhiên và ườ ồ ấ ả ế ố ự nhân t o bao quanh con ng i.ạ ườ Có nh h ng đ n đ i s ng, s n xu t, s t n t i ả ưở ế ờ ố ả ấ ự ồ ạ và phát tri n c a con ng i và sinh v tể ủ ườ ậ b Các thành ph n c a môi tr ngầ ủ ườ Th ch quy nạ ể Khí quy nể Th y quy nủ ể Th nh ng quy nổ ưỡ ể Sinh quy nể Th ch quy nạ ể Th ch quy n là v c ng ngoài cùng nh t c a các ạ ể ỏ ứ ấ ủ hành tinh có đá. Th ch quy n bao g m l p v và t ng trên cùng c a ạ ể ồ ớ ỏ ầ ủ l p ph , đ c k t n i v i l p vớ ủ ượ ế ố ớ ớ ỏ Th ch quy n b chia nh thành các m ng khác ạ ể ị ỏ ả nhau Th ch quy n có vai trò to l n đ i v i s s ng: ạ ể ớ ố ớ ự ố C u t o Trái đ tấ ạ ấ Ph n trên l p mantiầ ớ Th ch quy nạ ể V đ i d ng( quy n sima)ỏ ạ ươ ể V l c đ a( quy n sial)ỏ ụ ị ể S di chuy n c a các m ng ự ể ủ ả ki n t oế ạ Khí quy nể Khí quy n là l p không khí bao quanh Trái Đ t, luôn ể ớ ấ chi u nh h ng c a Vũ Tr , tr c h t là M t Tr i.ệ ả ưở ủ ụ ướ ế ặ ờ Khí quy n r t quan tr ng đ i v i s t n t i và ph t ể ấ ọ ố ớ ự ồ ạ ấ tri n c a sinh v t trên Trái Đ t, đ ng th i cũng là ể ủ ậ ấ ồ ờ l p v b o v Trái Đ tớ ỏ ả ệ ấ C u trúc khí quy nấ ể Thành ph n khí quy n ch ầ ể ủ y u g m Nit , Oxy, h i n c, ế ồ ơ ơ ướ CO2, H2, O3, NH4, các khí tr . ơ Khí quy n gi vai trò b o v Trái Đ t, ể ữ ả ệ ấ cũng nh giúp quy trì nhi t đ trên b ư ệ ộ ề m t Trái Đ .ặ ấ S phân b khí áp Trên Trái đ tự ố ấ Th y quy nủ ể Th y quy n là l p n c trên Trái Đ t bao g m:ủ ể ớ ướ ấ ồ N c trong các bi n, đ i d ngướ ể ạ ươ N c trên l c đ aướ ụ ị N c trong khí quy nướ ể Th y quy n có vai trò quan tr ng đ i v i s s ng trên ủ ể ọ ố ớ ự ố Trái Đ tấ nh h ng c a m t Trăng đ n th y tri uẢ ưở ủ ặ ế ủ ề Th nh ng quy nổ ưỡ ể Th nh ng là l p v t ch t t i x p b m t l c đ a, ổ ưỡ ớ ậ ấ ơ ố ở ề ặ ụ ị đ c đ c tr ng b i đ phìượ ặ ư ở ộ Đ phì là kh năng cung c p ộ ả ấ n cướ , nhi tệ , khí và các ch t dinh d ngấ ưỡ c n thi t cho th c v t sinh tr ng và ầ ế ự ậ ưở phát tri n.ể L p v ch a v t ch t t i x p này n m b m t l c ớ ỏ ứ ậ ấ ơ ố ằ ở ề ặ ụ đ a - n i ti p xúc v i kí quy n, th ch quy n, sinh ị ơ ế ớ ể ạ ể quy n – đ c g i là th nh ng quy n.ể ượ ọ ổ ưỡ ể Sinh quy nể Sinh quy n là l p v s ng c a Trái Đ t, trong đó có ể ớ ỏ ố ủ ấ toàn b sinh v t sinh s ngộ ậ ố Chi u dày c a sinh quy n tùy thu c gi i h n phân b c a ề ủ ể ộ ớ ạ ố ủ sinh v t.ậ Gi i h n trên: n i ti p giáp v i t ng ôdôn (22Km)ớ ạ ơ ế ớ ầ Gi i h n d i: đáy đ i d ng(>11Km)ớ ạ ướ ạ ươ Nh ng sinh v t ch phân b t p trung n i có th c v t ư ậ ỉ ố ậ ở ơ ự ậ m cọ Sinh quy n g m: toàn b th y quy n, ph n th p khí ể ồ ộ ủ ể ầ ấ quy n, th nh ng quy n và l p v phong hóaể ổ ưỡ ể ớ ỏ S phát tri n và phân b c a sinh v t ph thu c vào ự ể ố ủ ậ ụ ộ các nhân t : khí h u, đ t, đ a hình, sinh v t, con ố ậ ấ ị ậ ng i ngoài ra còn phân b theo v đ , đ cao.ườ ố ỉ ộ ộ Đài nguyên R ng lá kimừ R ng lá r ngừ ộ Th o nguyên ả ôn đ iớ Xa m cạ Hoang m c l nhạ ạ Th o nguyênả Xavan 2/ s ti n hóa c a môi tr ngự ế ủ ườ G m 2 giai đo n: tr c khi s s ng xu t hi n và ồ ạ ướ ự ố ấ ệ sau khi s s ng xu t hi n.ự ố ấ ệ Tr c khi s s ng xu t hi nướ ự ố ấ ệ Khí quy n nguyên th y là kh i cô đ c g m hydro (H) ể ủ ố ặ ồ và helium (He). Khi hành tinh nóng lên (cách đây 4,5 – 5 t năm), H và He bi n m t.ỉ ế ấ Khí quy n chuy n hóa, xu t hi n các khí trên hành ể ể ấ ệ tinh: h i n c (85%), CO2 (10 – 15%), nit và ơ ướ ơ dioxid l u huỳnh (1 – 3%) ư Hành tinh l nh, đ i d ng đóng băng => y u t ạ ạ ươ ế ố quan tr ng cho s ti n hóa c s s ng.ọ ự ế ủ ự ố Đ a c u t n t i v i các đi u ki n ho t đ ng phi sinh ị ầ ồ ạ ớ ề ệ ạ ộ v t. Môi tr ng ch bao g m đ a ch t, đ t, n c, khí, ậ ườ ỉ ồ ị ấ ấ ướ b c x m t tr i. ứ ạ ặ ờ Cùng v i s xu t hi n c a oxi, ozon cũng b t đ u d n ớ ự ấ ệ ủ ắ ầ ầ d n đ c t o thành.ầ ượ ạ L p ozone dày lên ớ có tác d ng ngăn ụ c n s xâm nh p ả ự ậ c a các tia t ngo i ủ ử ạ t b c x m t tr i ừ ứ ạ ặ ờ lên b m t trái đ t.ề ặ ấ Sau khi s s ng xu t hi nự ố ấ ệ Khi s s ng đ u tiên xu t hi n. Tuy ch a phân bi t rõ ự ố ầ ấ ệ ư ệ nh ng trên Trái Đ t lúc này xu t hi n 2 thành ph n: ư ấ ấ ệ ầ vô sinh và h u sinhữ Các sinh v t đ u tiên s ng trong đi u ki n vô cùng ậ ầ ố ề ệ kh c nghi t, ch y u là các vi khu n k khí (3,5 t năm ắ ệ ủ ế ẩ ỵ ỉ Sinh v t phát tri n thông qua ch n l c t nhiên, ậ ể ọ ọ ự b c đ u đã t o ra sinh v t s kh i có di p l c đ n ướ ầ ạ ậ ơ ở ệ ụ ơ gi n (t o lam cách đây 2,5 t năm) nên có kh năng ả ả ỉ ả quang h pợ , h p thu CO2, H2O và nh ra O2 ấ ả L ng Oượ 2 tăng lên O3 tăng lên t o ạ thành l p ozonớ Trái đ t đ c b o v , ấ ượ ả ệ nhi t đ tăng d n lênệ ộ ầ