Mô hình kinh doanh trong thương mại điện tử

MÔ HÌNH KINH DOANH TRONG TH NG ƯƠ M I ĐI N TẠ Ệ Ử (Electronic Commerce Business Models) Copyright@B môn QTTN TMĐTộ1 N I DUNG CHÍNHỘ 1. Khái ni m và các nhân t c b n c a mô hình kinh ệ ố ơ ả ủ doanh trong th ng m i đi n tươ ạ ệ ử 2. Các mô hình kinh doanh ch y u trong th ng m i ủ ế ươ ạ đi n t B2Cệ ử 3. Các mô hình kinh doanh ch y u trong th ng m i ủ ế ươ ạ đi n t B2Bệ ử 4. Các mô hình kinh doanh đ c tr ng c a TMĐTặ ư ủ 5. Câu h i th o lu n và tài li u tham kh oỏ ả ậ ệ ả copyright@B môn QTTN TMĐTộ2 Khái ni m: ệ Theo Timmers (1999), mô hình kinh doanh là m t ki n trúc ộ ế đ i v i các dòng hàng hóa, d ch v và thông tin, bao g m vi c mô t các ố ớ ị ụ ồ ệ ả nhân t kinh doanh khác nhau và vai trò c a chúng, mô t các l i ích ti m ố ủ ả ợ ể năng đ i v i các nhân t kinh doanh khác nhau, và mô t các ngu n doanh ố ớ ố ả ồ thu. Mô hình kinh doanh là b trí các ho t đ ng k ho ch hoá (trong m t s ố ạ ộ ế ạ ộ ố tr ng h p đ c nói đ n nh các quá trình kinh doanh) nh m m c đích ườ ợ ượ ế ư ằ ụ thu l i nhu n trên m t th tr ng. Mô hình kinh doanh là tr ng tâm c a ợ ậ ộ ị ườ ọ ủ m t k ho ch kinh doanh. K ho ch kinh doanh là tài li u mô t mô ộ ế ạ ế ạ ệ ả hình kinh doanh c a m t doanh nghi p. M t mô hình kinh doanh ủ ộ ệ ộ th ng m i đi n t nh m m c đích khai thác và t n d ng nh ng đ c ươ ạ ệ ử ằ ụ ậ ụ ữ ặ tr ng riêng có c a Internet và Web.ư ủ copyright@B môn QTTN TMĐTộ3 Các nhân t c a mô hình kinh doanh:ố ủ M c tiêu giá trụ ị Mô hình doanh thu C h i th tr ngơ ộ ị ườ Môi tr ng c nh tranhườ ạ L i th c nh tranhợ ế ạ Chi n l c th tr ngế ượ ị ườ S phát tri n c a t ch cự ể ủ ổ ứ Đ i ngũ qu n trộ ả ị Copyright@B môn QTTN TMĐTộ4 Mô hình doanh thu – Là cách th c đ doanh nghi p có doanh thu, t o ra l i ứ ể ệ ạ ợ nhu n và có m c l i nhu n trên v n đ u t l n h n các ậ ứ ợ ậ ố ầ ư ớ ơ hình th c đ u t khácứ ầ ư Các mô hình doanh thu ch y u đ c áp d ng trong ủ ế ượ ụ th ng m i đi n t bao g m:ươ ạ ệ ử ồ Mô hình doanh thu qu ng cáoả Mô hình doanh thu đăng ký Mô hình thu phí giao d chị Mô hình doanh thu bán hàng Mô hình doanh thu liên k tế Copyright@B môn QTTN TMĐTộ5 Minh h a ọ www.7dream.com 6 Copyright@B môn QTTN TMĐTộ copyright@B môn QTTN TMĐTộ Mô hình kinh doanh D ng th cạ ứ Thí dụ Mô tả Mô hình doanh thu C ng ổ thông tin Chi u r ng/ề ộ T ng quátổ Yahoo.com AOL.com MSN.com Excite@home . com Đ a ra các d ch v tr n gói và các ư ị ụ ọ n i dung nh tìm ki m, tin t c, th ộ ư ế ứ ư tín đi n t , chuy n g u (chat), âm ệ ử ệ ẫ nh c, ch ng trình video, ch ng ạ ươ ươ trình l ch...ị Đ i t ng ch y u là nh ng ng i ố ượ ủ ế ữ ườ s d ng t i nhà.ử ụ ạ Qu ng cáoả Phí đăng ký Phí giao d chị Chi u sâu ề (Vortal) / Chuyên bi t ệ hoá IBoats.com Đ a ra các d ch v và s n ph m ư ị ụ ả ẩ cho nh ng th tr ng chuyên bi tữ ị ườ ệ Qu ng cáoả Phí đăng ký Phí giao d chị 7 copyright@B môn QTTN TMĐTộ Mô hình kinh doanh D ng ạ th cứ Thí dụ Mô tả Mô hình doanh thu Nhà bán lẻ đi n tệ ử (e-tailer) Ng i bán ườ hàng oả Amazon.com Phiên b n tr c tuy n c a c a hàng ả ự ế ủ ử bán l , n i khách hàng có th mua ẻ ơ ể s m hàng hoá ngay t i nhà ho c ắ ạ ặ công s vào b t c th i gian nào ở ấ ứ ờ trong ngày Bán hàng hoá Cú nh p ắ và v a hữ ồ Walmart.com Kênh phân ph i tr c tuy n cho các ố ự ế doanh nghi p kinh doanh truy n ệ ề th ngố Bán hàng hoá Danh m c ụ ng i bán ườ hàng LandsEnd.com Phiên b n tr c tuy n c a danh m c ả ự ế ủ ụ th tín tr c ti pư ự ế Bán hàng hoá 8 copyright@B môn QTTN TMĐTộ Mô hình kinh doanh D ng th cạ ứ Thí dụ Mô tả Mô hình doanh thu Nhà bán lẻ đi n tệ ử (e-tailer) Ph buôn ố bán tr c ự tuy nế Fashionmall.c om Phiên b n tr c tuy n ả ự ế c a ph buôn bánủ ố Bán hàng hoá Phí d ch vị ụ Các nhà s n xu t ả ấ tr c ti pự ế Dell.com Vi c bán hàng tr c ệ ự tuy n đ c th c hi n ế ượ ự ệ tr c ti p b i các nhà s n ự ế ở ả xu tấ Bán hàng hoá 9 copyright@B môn QTTN TMĐTộ Mô hình kinh doanh D ng ạ th cứ Thí dụ Mô tả Mô hình doanh thu Nhà cung c p n i ấ ộ dung WSJ.com Sportsline.co m CNN.com Các nhà cung c p thông tin, các ấ ch ng trình gi i trí (nh báo chí, ươ ả ư các v n đ th thao,...) và các ấ ề ể ch ng trình tr c tuy n khác đ a ươ ự ế ư ra cho khách hàng các tin t c th i ứ ờ s c p nh t, các v n đ quan tâm ự ậ ậ ấ ề đ c bi t, nh ng ch d n hay l i ặ ệ ữ ỉ ẫ ờ khuyên trong các lĩnh v c và/ho c ự ặ bán thông tin Qu ng cáoả Phí đăng ký Phí liên k t ho c ế ặ tham kh oả 10 copyright@B môn QTTN TMĐTộ Mô hình kinh doanh D ng ạ th cứ Thí dụ Mô tả Mô hình doanh thu Nhà trung gian giao d chị E-Trade.om Expedia.com Monster.com Các nhà trung gian giao d ch cung c p ị ấ nh ng b x lý giao d ch bán hàng ữ ộ ử ị tr c tuy n, gi ng nh các nhà môi gi i ự ế ố ư ớ ch ng khoán hay các đ i lý du l ch. ứ ạ ị B ng vi c t o đi u ki n đ các ho t ằ ệ ạ ề ệ ể ạ đ ng giao d ch di n ra nhanh h n v i ộ ị ễ ơ ớ chi phí th p h n, các nhà môi gi i này ấ ơ ớ góp ph n tăng hi u su t mua bán c a ầ ệ ấ ủ khách hàng và c a các doanh nghi p.ủ ệ Phí giao d chị 11 copyright@B môn QTTN TMĐTộ Mô hình kinh doanh D ng th cạ ứ Thí dụ Mô tả Mô hình doanh thu Nhà t o th ạ ị tr ng ườ (market creator) Các hình th c đ u giá ứ ấ và các d ng ạ khác c a mô ủ hình giá đ ngộ eBay.com Priceline.com Các doanh nghi p trên c s Web s ệ ơ ở ử d ng các công ngh Internet đ t o ụ ệ ể ạ nên th tr ng, đ a ng i mua và ị ườ ư ườ ng i bán l i v i nhau.ườ ạ ớ Phí d ch vị ụ Nhà cung c p d ch vấ ị ụ xDrive.com Whatsitworthto you.com myCFO.com Các doanh nghi p ki m ti n ch y u ệ ế ề ủ ế b ng vi c bán d ch v cho khách ằ ệ ị ụ hàng. Bán d ch vị ụ 12 copyright@B môn QTTN TMĐTộ Mô hình kinh doanh D ng ạ th cứ Thí dụ Mô tả Mô hình doanh thu N hà cung c p c ng ấ ộ đ ng ồ (communit y provider) About.com iVillage.com BlackPlanet.co m Nh ng site, n i các cá nhân có cùng ữ ơ m i quan tâm, chung s thích riêng ố ở bi t, có th t i cùng nhau chia s ệ ể ớ ẻ kinh nghi m, trao đ i, th o lu n v ệ ổ ả ậ ề nh ng v n đ quan tâm.ữ ấ ề Qu ng cáoả Phí đăng ký Phí liên k t ế và tham kh oả 13 copyright@B môn QTTN TMĐTộ Mô hình kinh doanh D ng ạ th cứ Thí dụ Mô tả Mô hình doanh thu Th tr ng/ ị ườ S giao d chở ị (hay trung tâm B2B) Chi u ề sâu DirectAg.com e-Steel.com Giúp ng i mua và ng i bán g p ườ ườ ặ g nhau nh m gi m chi phí mua ỡ ằ ả s m trong m t lĩnh v c kinh doanh ắ ộ ự nh t đ nhấ ị Phí giao d chị Chi u ề r ngộ TradeOut.com Cung c p các s n ph m đ c thù cho ấ ả ẩ ặ các doanh nghi p ho t đ ng trong ệ ạ ộ nhi u lĩnh v c khác nhauề ự Phí giao d chị 14 Copyright@B môn QTTN TMĐTộ Mô hình kinh doanh D ng ạ th cứ Thí dụ Mô tả Mô hình doanh thu Nhà phân ph i đi n tố ệ ử Grainger.com K t n i tr c ti p các doanh nghi p ế ố ự ế ệ v i các doanh nghi p khác nh m ớ ệ ằ gi m thi u chu trình bán hàng và ả ể giá thành s n ph m ả ẩ Bán hàng hoá Nhà cung c p d ch v ấ ị ụ B2B Truy n ề th ngố Employeematt ers.com H tr các doanh nghi p thông ỗ ợ ệ qua các d ch v kinh doanh tr c ị ụ ự tuy nế Bán d ch vị ụ 15 copyright@B môn QTTN TMĐTộ Mô hình kinh doanh D ng th cạ ứ Thí dụ Mô tả Mô hình doanh thu Nhà cung c p ấ d ch v B2Bị ụ Nhà cung c p ấ d ch v ng ị ụ ứ d ng (ASP)ụ Salesforce.com Corio.com Cho các doanh nghi p thuê các ệ ng d ng ph n m m trên c s ứ ụ ầ ề ơ ở Internet Phí d ch vị ụ Môi gi i giao ớ d ch B2Bị (matchmaker) iShip.com Giúp các doanh nghi p tìm đ c ệ ượ các hàng hoá và d ch v mà h ị ụ ọ c nầ Phí giao d chị Trung gian thông tin Môi gi i qu ng ớ ả cáo DoubleClick.net Thu th p các thông tin v ng i ậ ề ườ tiêu dùng và s d ng chúng giúp ử ụ các nhà qu ng cáo xây d ng các ả ự ch ng trình qu ng cáo phù h pươ ả ợ Bán thông tin Đ nh h ng ị ướ kinh doanh AutoByTel.com Thu th p các d li u v ng i ậ ữ ệ ề ườ tiêu dùng và s d ng chúng đ nh ử ụ ị h ng ho t đ ng kinh doanh c a ướ ạ ộ ủ các nhà kinh doanh Phí tham kh o ả ho c liên k tặ ế 16 Mô hình C2C Mô hình P2P M-commerce Nh ng ng i t o đi u ki n cho TMĐTữ ườ ạ ề ệ Copyright@B môn QTTN TMĐTộ17 Mô hình C2C: Ví d 5 website TMĐT đ c x p h ng năm ụ ượ ế ạ 2006 (Theo Báo cáo TMĐT 2006 – V Th ng m i đi n ụ ươ ạ ệ t ; B Th ng m i)ử ộ ươ ạ www.chodientu.vn www.heya.com.vn www.1001shoppings.com www.saigondaugia.com www.aha.com.vn copyright@B môn QTTN TMĐTộ18 Nh ng ng i t o đi u ki n cho TMĐTữ ườ ạ ề ệ C s h t ngơ ở ạ ầ Các đi n hìnhể Ph n c ng: Máy ch Webầ ứ ủ IBM, Sun, Compaq, Dell Ph n m m: H đi u hành và ph n ầ ề ệ ề ầ m m máy chề ủ Microsoft, Sun, Apache Software Foundation Thi t b m ng: B đ nh tuy nế ị ạ ộ ị ế Cisco B o m t: Ph n m m mã hoáả ậ ầ ề CheckPoint, VeriSign Các ph n m m h th ng th ng ầ ề ệ ố ươ m i đi n t (B2B, B2C)ạ ệ ử IBM, Microsoft, iPlanet, CommerceNet, Ariba Copyright@B môn QTTN TMĐTộ19 Nh ng ng i t o đi u ki n cho TMĐTữ ườ ạ ề ệ C s h t ngơ ở ạ ầ Các đi n hìnhể Ph n mêm qu n lý m i quan h ầ ả ố ệ khách hàng PeopleSoft Các h th ng thanh toánệ ố PayPal, CyberCash Nâng cao hi u su tệ ấ Akamai, Cache Flow, Inktomi, Cidera, Digital Island C s d li uơ ở ữ ệ Oracle, Sybase D ch v máy chị ụ ủ Exodus, Equinex, Global Crossing Copyright@B môn QTTN TMĐTộ20 5. Câu h i th o lu n và tài li u tham ỏ ả ậ ệ kh oả Câu h i th o lu nỏ ả ậ 21 Copyright@B môn QTTN TMĐTộ 5. Câu h i th o lu n và tài li u tham ỏ ả ậ ệ kh oả Tài li u tham kh oệ ả Bài gi ng TMĐT căn b n (b n word)ả ả ả GT Th ng m i đi n t căn b nươ ạ ệ ử ả Efraim Turban, David King, Jae K. Lee and Dennis Viehland, “Electronic Commerce: A Managerial Perspective”, Publisher: Prentice Hall, 2006; 22 Copyright@B môn QTTN TMĐTộ Presenter: Mr. Title: E-commerce Faculty, VCU Copyright@B môn QTTN TMĐTộ23