Luận văn Tốt nghiệp Một số giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội

â vaø vó moâ vaø phaûi traûi moät quaù trình thaåm ñònh khaét khe veà nhieàu maët. Xeùt veà cô caáu dö nôï ngaén haïn, khu vöïc quoác doanh (caùc khaùch haøng chính cuûa Ngaân haøng) chieám tuyeät ñaïi ña soá. Naêm 2003 chieám tyû troïng 85,6% dö nôï ngaén haïn vaø sang naêm 2004 giaûm xuoáng coøn 67,2%. Trong khi ñoù, dö nôï ngaén haïn cuûa khu vöïc ngoaøi quoác doanh laïi taêng. Naêm 2003 laø 80.308 trieäu ñoàng chieám 7,2% dö nôï ngaén haïn nhöng sang naêm 2004 laø 241.479 trieäu ñoàng chieám 19,2% dö nôï ngaén haïn, taêng so vôùi naêm 2003 vôùi con soá tuyeät ñoái laø 161.171 trieäu ñoàng. Tyû troïng dö nôï ngaén haïn cuûa hoä saûn xuaát vaø caùc ñoái töôïng khaùc cuõng khaù lôùn trong toång dö nôï ngaén haïn vaø ñeàu taêng so vôùi naêm 2003 vôùi con soá laø 91.847 trieäu ñoàng. Veà cô caáu dö nôï trung-daøi haïn, tyû troïng cuûa doanh nghieäp quoác doanh, doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh, hoä saûn xuaát vaø dö nôï khaùc ñeàu taêng leân ñaùng keå. Coù söï taêng leân nhö vaäy laø vì NHNo & PTNT Haø Noäi ñaõ môû roäng ñaàu tö tín duïng cho caùc thaønh phaàn kinh teá, chuù troïng môû roäng trung vaø daøi haïn ñeå hoã trôï cho caùc doanh nghieäp ñoåi môùi thieát bò, môû roäng quy moâ saûn xuaát. 3.3. C¸c ho¹t ®éng kh¸c. *C«ng t¸c kÕ to¸n Ng©n hµng ®· øng dông mét sè phÇn mÒm vµo c«ng t¸c kÕ to¸n.Qu¶n lý chÆt chÏ vµ ®¶m b¶o cËp nhËt th«ng tin nªn mäi nghiÖp vô kÕ to¸n ph¸t sinh ®­îc h¹ch to¸n kÞp thêi vµ chÝnh x¸c.Doanh sè dÞch vô chuyÓn tiÒn ®iÖn tö n¨m sau lín h¬n n¨m tr­íc c¶ vÒ sè mãn vµ sè tiÒn t¹o thªm cho Ng©n hµng cã mét nguån thu nhËp t­¬ng ®èi ch¾c ch¾n vµ æn ®Þnh. *C«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. NghiÖp vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n cña Ng©n hµng, cho ®Õn nay nghiÖp vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®· chøng tá ®­îc nhiÒu ­u ®iÓm.Do ®ã thÓ thøc thanh to¸n nµy cµng ®­îc më réng vµ chiÕm mét vÞ trÝ quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong nghiÖp vô ng©n hµng. II. Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi 1.NhËn d¹ng rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi Rñi ro tÝn dông lu«n lµ mét vÊn ®Ò ®­îc quan t©m ®Æc biÖt ®èi víi mäi ng©n hµng.Trªn thùc tÕ, hÇu hÕt c¸c ng©n hµng ®Òu ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro nh­ng do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n,cã nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan, rñi ro tÝn dông vÉn ph¸t sinh g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i ®èi víi ng©n hµng. Rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi ®­îc thÓ hiÖn d­íi c¸c d¹ng:Nî qu¸ h¹n, gi·n nî vµ khoanh nî. Nî qu¸ h¹n Lµ kho¶n vay ®· ®Õn h¹n tr¶ nî mµ kh¸ch hµng ch­a tr¶ ®­îc ®óng thêi h¹n nh­ tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông, còng kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng ®Ó xin gia h¹n nî, do ®ã ph¶i chuyÓn sang nî qu¸ h¹n.§ã lµ 1 trong 3 lo¹i rñi ro tÝn dông nh­ng ë møc ®é rñi ro thÊp, cã nhiÒu kh¶ n¨ng thu håi. Nî qu¸ h¹n v× nhiÒu lý do kh¸c nhau nh­ hµng ho¸ s¶n xuÊt ra nh­ng v× nhiÒu lý do kh¸c nhau nªn tiªu thô chËm, hµng tån kho l©u ngµy víi sè l­îng lín, hµng ®· b¸n ra nh­ng ch­a thu ®­îc tiÒn.v..v..do ®ã ch­a tr¶ nî ®óng h¹n cho ng©n hµng. §©y lµ lo¹i rñi ro tÝn dông th­êng gÆp vµ hÇu hÕt c¸c ng©n hµng kh¸c ®Òu cã nî qu¸ h¹n. Nî ®­îc gi·n Lµ kho¶n vay ®· ®Õn h¹n tr¶ nî nh­ng kh¸ch hµng ch­a tr¶ ®­îc.Ng©n hµng ®· gia h¹n nî nh­ng kh¸ch hµng vÉn kh«ng tr¶ ®­îc v× nh÷ng ly do kh¸ch quan; NHNo&PTNT Hµ Néi ®· b¸o c¸o lªn ng©n hµng cÊp trªn vµ cÊp trªn dïng quyÒn h¹n cña m×nh xem xÐt vµ cho phÐp gi·n nî. Nî ®­îc khoanh Lµ mét d¹ng rñi ro tÝn dông cã nh÷ng lý do kh¸ch quan nªn ®­îc phÐp cña cÊp trªn cho khoanh l¹i, t¸ch ra, theo dâi riªng, t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng ®­îc tiÕp tôc vay vèn ng©n hµng ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. PhÇn lín c¸c kho¶n nî ®­îc khoanh ë NHNo&PTNT Hµ Néi lµ nî cña mét sè doanh nghiÖp nhµ n­íc hoÆc doanh nghiÖp thuéc c¸c diÖn chÝnh s¸ch... 2. T×nh h×nh chung vÒ nî qu¸ h¹n B¶ng 3: T×nh h×nh nî qu¸ h¹n t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi §¬n vÞ : TriÖu ®ång ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 So s¸nh 2004/2003 Sè tiÒn Tû lÖ% Sè tiÒn Tû lÖ% Sè tiÒn Tû lÖ% Tæng d­ nî 1.571.151 2.002.709 + 431.558 +27,46 Nî qu¸ h¹n 40.665 2,59 57.187 2,86 + 16.522 + 40,6 (Nguån sè liÖu: B¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh 2003-2004) Qua b¶ng 3 ta thÊy,nî qu¸ h¹n n¨m 2004 lµ 57.187 triÖu ®ång, chiÕm 2,86% tæng d­ nî, t¨ng 40,6% so víi n¨m 2003 víi sè tiÒn lµ 16.522 triÖu ®ång.Nî qu¸ h¹n n¨m 2004 ®· t¨ng so víi n¨m 2003 v× vËy cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro ®Ó gi¶m nhanh tû lÖ nî qu¸ h¹n. 3. Ph©n tÝch nî qu¸ h¹n 3.1 Tû lÖ nî qu¸ h¹n theo thµnh phÇn kinh tÕ vµ theo thêi h¹n. B¶ng 4:Ph©n tÝch nî qu¸ h¹n theo thµnh phÇn kinh tÕ vµ theo thêi h¹n (so víi tæng d­ nî) §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 So s¸nh 2004/2003 Sè tiÒn Tû lÖ% Sè tiÒn Tû lÖ% Sè tiÒn Tû lÖ% Tæng d­ nî 1.571.151 2.002.709 + 431.558 Tæng nî qu¸ h¹n 40.665 2,59 57.187 2,86 + 16.522 + 40,6 1.Theo thµnh phÇn kinh tÕ KTQD 27.059 2,07 46.656 3,33 +19.579 +72,42 KTNQD 13.606 5,15 10.531 1,74 - 3.075 - 22,6 2.Theo thêi h¹n Ng¾n h¹n 35.429 3,19 45.723 3,64 + 10.294 + 29,06 Trung h¹n vµ dµi h¹n 5.226 1,13 11.464 1,54 + 6.238 + 119,4 (Nguån sè liÖu: B¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh n¨m 2003-2004) Qua baûng toång hôïp treân ta coù theå thaáy toång dö nôï quaù haïn cuoái naêm 2004 laø 57.187 trieäu ñoàng, chieám 2,86% toång dö nôï, taêng 40,6% so vôùi naêm 2003 vôùi soá tieàn laø 16.522 trieäu ñoàng. Tyû leä nôï ngaén haïn cuûa khu vöïc kinh teá quoác doanh aån chöùa nhieàu ruûi ro vaø lieân tuïc taêng trong 2 naêm. Cuï theå, naêm 2003 laø 27.059 trieäu ñoàng, chieám 2,07% toång dö nôï kinh teá quoác doanh, sang naêm 2004 laø 44.656 trieäu ñoàng, chieám 3,33% toång dö nôï kinh teá quoác doanh taêng 19.597 trieäu ñoàng so víi n¨m 2003. Trong khi ñoù,nôï quaù haïn cuûa kinh teá ngoaøi quoác doanh laïi coù xu höôùng giaûm. Cuï theå, naêm 2003 laø 13.606 trieäu ñoàng chieám 5,15% toång dö nôï kinh teá ngoaøi quoác doanh, ñeán naêm 2004 laø 10.521 trieäu ñoàng chieám 1,74% toång dö nôï kinh teá ngoaøi quoác doanh vaø giaûm 3.075 trieäu ñoàng. Ñieàu naøy raát coù lôïi cho Ngaân haøng trong vieäc kinh doanh. XÐt theo lo¹i thêi h¹n cho vay thÊy sù biÕn ®éng nî qu¸ h¹n ng¾n h¹n gi÷a 2 n¨m ®· t¨ng ®¸ng kÓ víi sè tiÒn lµ 10.294 triÖu ®ång.Nî qu¸ h¹n trung vµ dµi h¹n t¨ng 119,4% so víi n¨m 2003 víi sè tiÒn lµ 6.238 triÖu ®ång nh­ vËy cho vay trung vµ dµi h¹n hiÖn nay ch­a ®¹t hiÖu qu¶ cao, chøa ®ùng nhiÒu rñi ro. 3.2. Tû lÖ nî qu¸ h¹n theo kh¶ n¨ng thu håi. T×nh h×nh cô thÓ ®­îc ph¶n ¸nh qua b¶ng d­íi ®©y: B¶ng 5: Ph©n tÝch nî qu¸ h¹n theo kh¶ n¨ng thu håi §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 So s¸nh 2004/2003 Sè tiÒn Tû lÖ% Sè tiÒn Tû lÖ% Sè tiÒn +/_ Tû lÖ% t¨ng gi¶m Tæng sè nî qu¸ h¹n 40.665 100 57.187 100 +16,522 +40,6 Nî qu¸ h¹n d­íi 180 ngµy (NQH b×nh th­êng) 35.426 87,12 45.723 79,94 +10.297 +29,06 Nî qu¸ h¹n tõ 180-360 ngµy (NQH cã vÊn ®Ò) 4.892 12,03 4.980 8,71 +88 +1,8 Nî qu¸ h¹n trªn 360 ngµy (NQH khã ®ßi) 344 0,85 6.484 11,34 +6.140 +1.784,4 (Nguån sè liÖu:B¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh n¨m 2003-2004) Nhìn chung nôï quaù haïn cuûa Ngaân haøng chuû yeáu laø nôï quaù haïn bình thöôøng (<180 ngaøy). So saùnh caùc chæ tieâu veà nôï quaù haïn trong 2 naêm 2003 vaø 2004 qua baûng 5 ta thaáy, tyû troïng nôï quaù haïn bình thöôøng vaø nôï quaù haïn khoù ñoøi taêng, nôï kheâ ñoïng giaûm. Toác ñoä taêng cuûa nôï bình thöôøng vaø nôï khoù ñoøi cho thaáy xu höông xaáu ñi cuûa caùc khoaûn nôï naøy. Nôï khoù ñoøi cao nhö vaäy moät phaàn laø do trong c¬ chÕ thÞ tr­êng kh¸ch haøng vay voán gaëp ruûi ro, nhöng moät phaàn khoâng nhoû laø do traùch nhieäm cuûa caùn boä tín duïng töø khaâu naém baét thò tröôøng, nghieân cöùu vaø thaåm ñònh döï aùn hôøi hôït, thieáu kieåm tra, kieåm soaùt ñeå xöû lyù kòp thôøi khi khaùch haøng vay voán coù daáu hieäu khoù traû nôï. Ñaây laø moät khoù khaên raát lôùn cuûa ngaønh Ngaân haøng vì vaäy Ngaân haøng caàn sôùm coù bieän phaùp xöû lyù. 3.3. Tû lÖ nî qu¸ h¹n theo nguyªn nh©n. Thöïc traïng ruûi ro tín duïng cuûa NHNo & PTNT Haø Noäi nhö xem xeùt ôû phaàn treân theå hieän nôï quaù haïn dieãn bieán theo chieàu höôùng xaáu vaø khoù khaên trong vieäc xöû lyù nôï quaù haïn, vaäy nguyeân nhaân cuûa tình traïng naøy laø do ñaâu? Qua nghieân cöùu xem xeùt coù theå thaáy bao goàm caû hai lo¹i : nguyeân nhaân chuû quan vaø khaùch quan ,nghÜa lµ thuoäc veà Ngaân haøng vaø caùc khaùch haøng cuûa Ngaân haøng cuøng vôùi caùc nguyeân nhaân khaùc. B¶ng 6: Ph©n tÝch nî qu¸ h¹n theo nguyªn nh©n (§Õn31/12/2004) §¬n vÞ:triÖu ®ång ChØ tiªu Sè tiÒn %/å nî qu¸ h¹n Tæng nî qu¸ h¹n 57.187 100 1. Theo nguyªn nh©n chñ quan 40.917 71,54 - VÒ phÝa ng©n hµng 0 0 - VÒ phÝa kh¸ch hµng 40.917 71,54 Trong ®ã + Do kinh doanh thua lç,ph¸ s¶n 13.725 24 +Sö dông vèn sai môc ®Ých,lõa ®¶o 709 1,24 + Kh¸ch hµng chiÕm dông vèn 26.483 46,31 2. Theo nguyªn nh©n kh¸ch quan 7.932 13,87 - Do bÊt kh¶ kh¸ng 7.457 13,04 - Do c¬ chÕ chÝnh s¸ch 475 0,83 3. Nguyªn nh©n kh¸c 8.338 14,58 (Nguån b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 2004) Trong naêm 2004, soá nôï quaù haïn do nguyeân nhaân chuû quan veà phía Ngaân haøng laø khoâng coù so vôùi toång nôï quaù haïn. Ñieàu naøy chöùng toû Ngaân haøng ñaõ coù nhieàu coá gaéng trong coâng taùc cho vay, thöïc hieän nghieâm tuùc quy cheá cho vay, song do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau trong ñoù nguyeân nhaân chuû yeáu laø veà phía khaùch haøng neân toång nôï quaù haïn cuûa Ngaân haøng vaãn cao. - Do kinh doanh thua loã, phaù saûn daãn ñeán khoâng traû nôï ñuùng haïn hoaëc khoâng coù khaû naêng traû nôï cho Ngaân haøng laøm cho nôï quaù haïn cuûa Ngaân haøng taêng laø 13.725 trieäu ñoàng chieám 24% toång nôï quaù haïn. - Söû duïng voán sai muïc ñích, coá yù löøa ñaûo laø 709 trieäu ñoàng chieám 1,24% toång nôï quaù haïn, nguyeân nhaân naøy chuû yeáu xaûy ra ôû khu vöïc ngoaøi quoác doanh. - Khaùch haøng chieám duïng voán laø 26.483 trieäu ñoàng chieám phaàn lôùn trong toång nôï quaù haïn. - Soá nôï quaù haïn do nguyeân nhaân baát khaû khaùng laø 7.457 trieäu ñoàng chieám 13,04% toång nôï quaù haïn. - Do cô cheá chính saùch thay ñoåi: nöôùc ta ñang trong quaù trình ñoåi môùi, nhieàu chính saùch quy cheá vöøa ñöôïc thöïc hieän vöøa phaûi tieáp tuïc ñöôïc hoaøn chænh, söûa ñoåi neân caùc doanh nghieäp khoâng thích öùng kòp thôøi vôùi nhöõng thay ñoåi naøy seõ gaëp khoù khaên thaäm chí coù theå daãn tôùi phaù saûn. - Sè nî qu¸ h¹n do mét sè nguyªn nh©n kh¸c laø 8338 trieäu ñoàng chieám 14,58% toång nôï quaù haïn. 4. §¸nh gi¸ møc ®é rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi 4.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc Qua ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t ®éng cña NHNo&PTNT Hµ Néi cho thÊy kÕt qu¶ ®¹t ®­îc t­¬ng ®èi toµn diÖn gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ æn ®Þnh.Tæng d­ nî lu«n t¨ng tr­ëng n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc.TÝch cùc më réng tÝn dông ®Ó phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng ph¸t triÓn, ngµy cµng cã nhiÒu kh¸ch hµng sö dông dÞch vô tiÖn Ých cña Ng©n hµng.§Ó cã ®­îc kÕt qu¶ trªn ng©n hµng ®· ¸p dông mét sè gi¶i ph¸p sau: - T¨ng qui m« kinh doanh ®i ®«i víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông h¹n chÕ ph¸t sinh míi nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi. - §èi víi kho¶n nî qu¸ h¹n khã ®ßi víi lý do kh¸ch quan ph¸t sinh tõ c¸c n¨m tr­íc, ng©n hµng ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p nh­ tr×nh lªn ng©n hµng cÊp trªn xem xÐt cho phÐp gi·n nî,gi¶m l·i suÊt qu¸ h¹n nh»m bít khã kh¨n vÒ tµi chÝnh ®Ó ®¬n vÞ tiÕp tôc ®­îc ®Çu t­ vèn, duy tr× s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó cã thÓ tr¶ nî cho ng©n hµng. - §èi víi tr­êng hîp tµi s¶n cã thÕ chÊp nh­ng ng­êi vay cè t×nh kh«ng thùc hiÖn nghÜavô tr¶ nî th× khëi kiÖn tr­íc ph¸p luËt vµ niªm phong tµi s¶n thÕ chÊp chê xö lý. - Ng©n hµng ®· thËn träng, xem xÐt thÈm ®Þnh kü hå s¬ vay vèn cña kh¸ch hµng, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®èi t­îng cho vay, thùc hiÖn ®óng c¸c nguyªn t¾c vµ c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn.Ngoµi ra ng©n hµng cßn t­ vÊn cho kh¸ch hµng nh÷ng ph­¬ng h­íng kinh doanh ®óng ®¾n, nh»m tr¸nh ®­îc rñi ro cho kh¸ch hµng lµm ¨n cã hiÖu qu¶.ChÝnh nhê nh÷ng biÖn ph¸p nµy mµ c«ng t¸c phßng ngõa rñi ro tÝn dông ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan trong thêi gian gÇn ®©y. 4.2. Nh÷ng mÆt tån t¹i vµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi. 4.2.1. VÒ phÝa kh¸ch hµng. - Mét sè hé c¸ thÓ vµ c¸ nh©n kiÕn thøc kinh doanh vµ thÞ tr­êng cßn nhiÒu h¹n chÕ, v× vËy kh¶ n¨ng chèng ®ì víi nh÷ng yÕu tè biÕn ®éng cã tÝnh chÊt bÊt lîi vµ hÕt søc khã kh¨n. MÆt kh¸c nhiÒu c¸ nh©n cßn ch­a nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ viÖc sö dông nguån vèn tÝn dông ng©n hµng, cã kh«ng Ýt c¸ nh©n sö dông sai môc ®Ých, hiÖu qu¶ sö dông vèn thÊp . - Lîi dông ®iÓm yÕu cña NHTM, nhiÒu kh¸ch hµng ®· t×m c¸ch lõa ®¶o ®Ó ®­îc vay vèn.Hä lËp ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh gi¶, giÊy tê thÕ chÊp cÇm cè gi¶ m¹o, hoÆc ®i vay ë nhiÒu ng©n hµng víi cïng bé hå s¬. - Sö dông sai môc ®Ých so víi hîp ®ång tÝn dông khiÕn cho nguån tr¶ nî trë nªn bÊp bªnh. V× vËy, khi kh¸ch hµng ®· sö dông vèn sai môc ®Ých, viÖc thanh to¸n gèc vµ l·i ®óng h¹n rÊt khã x¶y ra, rñi ro tÝn dông xuÊt hiÖn. 4.2.2. VÒ phÝa ng©n hµng. - Ng©n hµng ®­a ra chÝnh s¸ch tÝn dông kh«ng phï hîp víi nÒn kinh tÕ vµ thÓ lÖ cho vay cßn s¬ hë ®Ó kh¸ch hµng lîi dông chiÕm ®o¹t vèn cña ng©n hµng. - Do c¸n bé ng©n hµng ch­a chÊp hµnh ®óng quy ®Þnh cho vay nh­ kh«ng ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ chÝnh x¸c kh¸ch hµng tr­íc khi cho vay; cho vay khèng; thiÕu tµi s¶n b¶o ®¶m; cho vay v­ît tû lÖ an toµn; quyÕt ®Þnh cho vay thiÕu th«ng tin x¸c thùc. §ång thêi c¸n bé ng©n hµng kh«ng kiÓm tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ vÒ t×nh h×nh sö dông vèn vay cña ng©n hµng. - Do tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé tÝn dông cßn yÕu nªn viÖc ®¸nh gi¸ c¸c dù ¸n, hå s¬ xin vay cßn ch­a tèt, cßn x¶y ra t×nh tr¹ng dù ¸n thiÕu tÝnh kh¶ thi mµ vÉn cho vay. - Ng©n hµng ®«i khi qu¸ chó träng vÒ lîi nhuËn, ®Æt nh÷ng kho¶n vay cã lîi nhuËn cao h¬n nh÷ng kho¶n vay lµnh m¹nh. - Do ¸p lùc c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng kh¸c. - Do t×nh tr¹ng tham nhòng, gian lËn tiªu cùc diÔn ra trong néi bé mét sè c¸n bé ng©n hµng. 4.2.3. Nguyªn nh©n kh¸c. - Do m«i tr­êng ph¸p lý thiÕu ®ång bé, s¬ hë dÉn tíi kh«ng kiÓm so¸t ®­îc c¸c hiÖn t­îng lõa ®¶o trong viÖc sö dông vèn cña kh¸ch hµng . - Do sù biÕn ®éng chÝnh trÞ – x· héi trong vµ ngoµi n­íc g©y khã kh¨n cho doanh nghiÖp dÉn tíi rñi ro cho ng©n hµng. - Ng©n hµng kh«ng theo kÞp ®µ ph¸t triÓn cña x· héi, nhÊt lµ sù bÊt cËp trong tr×nh ®é chuyªn m«n còng nh­ c«ng nghÖ ng©n hµng. - Do sù biÕn ®éng cña kinh tÕ nh­ suy tho¸i kinh tÕ, biÕn ®éng tû gi¸, l¹m ph¸t gia t¨ng ¶nh h­ëng tíi doanh nghiÖp còng nh­ ng©n hµng. - C¸c nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng nh­: Thiªn tai, b·o lôt, h¹n h¸n, dÞch bÖnh. Ch­¬ng 3 C¸c Gi¶i ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi. I. §Þnh h­íng ph¸t triÓn 1. §Þnh h­íng chung C¨n cø vµo nh÷ng ®Þnh h­íng, ch­¬ng tr×nh träng t©m c«ng t¸c cña NHNN vµ NHNo&PTNT ViÖt Nam, NHNo&PTNT Hµ Néi ®· ®Ò ra nh÷ng môc tiªu phÊn ®Êu vµ nh÷ng ®Þnh h­íng chñ yÕu sau: - XuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu vÒ quy m«, hiÖu qu¶ vµ an toµn vÒ tµi s¶n cã ®Ó chñ ®éng linh ho¹t trong viÖc huy ®éng vèn, qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh tµi s¶n nî cho phï hîp. - Tèc ®é, quy m« ph¸t triÓn cña nghiÖp vô kinh doanh ph¶i phï hîp víi n¨ng lùc qu¶n lý, ®iÒu hµnh cña NHNo&PTNT Hµ Néi vµ m«i tr­êng kinh tÕ ph¸p lý x· héi. - Khai th¸c søc m¹nh tæng hîp cña c¸c Ng©n hµng QuËn, ph¸t huy tÝch cùc, chñ ®éng s¸ng t¹o cña tõng ®¬n vÞ thµnh viªn. - HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng ®Ó n©ng cao chÊt l­îng phôc vô, gi¶m chi phÝ, ®¶m b¶o tÝnh an toµn vµ b¶o mËt th«ng tin ng©n hµng, ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh vµ n©ng cao c«ng t¸c ®iÒu hµnh. - T¨ng c­êng båi d­ìng nghiÖp vô n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, ®¶m b¶o 100% c¸n bé c«ng t¸c trong lÜnh vùc kinh doanh ®èi ngo¹i cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ ®ñ ®¶m b¶o c«ng t¸c. 2. §Þnh h­íng ho¹t ®éng tÝn dông. - Nguån vèn t¨ng tr­ëng 40% so víi n¨m 2004, chó träng huy ®éng nguån vèn ngo¹i tÖ USD trung vµ dµi h¹n. - §Çu t­ tÝn dông t¨ng 30%, tËp trung ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu vµ c¸c mÆt hµng thay thÕ nhËp khÈu. - Nî qu¸ h¹n d­íi 3%, lîi nhuËn t¨ng 20% so víi n¨m 2004. II. KiÕn nghÞ c¸c gi¶i ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi. Trªn c¬ së ®Þnh h­íng ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNo&PTNT Hµ Néi giai ®o¹n 2005-2010 vµ trªn c¬ së th­c tr¹ng c«ng t¸c phßng ngõa rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi trong nh÷ng n¨m qua, c¸c tån t¹i vµ nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c phßng ngõa rñi ro tÝn dông, em xin kiÕn nghÞ víi NHNo&PTNT Hµ Néi mét sè gi¶i ph¸p sau: 1. Gi¶i ph¸p tr­íc m¾t Nh»m n©ng cao vÞ thÕ cña NHNo&PTNT Hµ Néi, hoµn thµnh c¸c môc tiªu kinh doanh ®· ®Ò ra, n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông, phßng ngõa khi rñi ro tÝn dông x¶y ra, x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng kh¸ch hµng truyÒn thèng.Tr­íc m¾t, NHNo&PTNT Hµ Néi tËp trung thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ sau: 1.1. Gi¶i ph¸p vÒ nhËn biÕt vµ ®o l­êng rñi ro tÝn dông - Sö dông thªm c¸c chØ tiªu tµi chÝnh ®Ó ®o l­êng rñi ro tÝn dông nh­ tû lÖ nî xÊu so víi Tæng d­ nî, tû lÖ l·i treo so víi tæng thu nhËp tõ cho vay...®ång thêi sö dông thªm c¸c chØ tiªu phi tµi chÝnh ®Ó ®o l­êng rñi ro tÝn dông. - C¸n bé ng©n hµng nãi chung vµ c¸n bé tÝn dông, thÈm ®Þnh nãi riªng cÇn ph¶i ghi nhí c¸c dÊu hiÖu kh¸c nhËn biÕt rñi ro tÝn dông, c¸c dÊu hiÖu ®ã lµ: nî qu¸ h¹n, nî ®­îc c¬ cÊu l¹i, nî cã vÊn ®Ò, nî gi·n, nî khoanh, l·i treo...vv - ChÊm ®iÓm tÝn dông kh¸ch hµng, ph©n lo¹i kh¸ch hµng thµnh c¸c nhãm nh­ kh¸ch hµng truyÒn thèng vµ kh¸ch hµng míi, kh¸ch hµng lµ DNNN, c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp t­ nh©n...., kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp lín vµ doanh nghiÖp võa vµ nhá, kh¸ch hµng cã tµi s¶n b¶o ®¶m vµ kh¸ch hµng kh«ng cã tµi s¶n b¶o ®¶m.... Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh møc ®é rñi ro cña tõng kh¸ch hµng, tõ ®ã ®­a ra quyÕt ®Þnh kh«ng cho vay hoÆc cho vay, c©n nh¾c gi÷a lîi Ých vµ rñi ro víi ®èi s¸ch: Qu¶n lý chÆt chÏ h¬n, l·i suÊt cho vay cao h¬n, yªu cÇu kh¸ch hµng cã tµi s¶n b¶o ®¶m... 1.2. Gi¶i ph¸p ®Ó h¹n chÕ rñi ro(®iÒu tiÕt vµ gi¸m s¸t rñi ro) *ThÈm ®Þnh: - Tõ ph©n tÝch dù ¸n, ph­¬ng ¸n xin vay, cho ®Õn viÖc x¸c ®Þnh doanh thu, nguån tr¶ nî tõ dù ¸n, ph­¬ng ¸n ph¶i chÝnh x¸c, chÝnh v× vËy c«ng t¸c dù b¸o ph¶i tèt (dù b¸o vÒ thÞ tr­êng, gi¸ c¶, tû gi¸....) - Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng: Ph¶i chuÈn ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh, trong ®iÒu kiÖn cã thÓ ¸p dông kiÓm to¸n b¾t buéc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã quan hÖ tÝn dông - VÒ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay: §¸nh gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m ph¶i qua tæ chøc trung gian cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp, ®¶m b¶o yÕu tè ph¸p lý cña tµi s¶n b¶o ®¶m, giÊy tê tµi s¶n b¶o ®¶m, thñ tôc b¶o ®¶m tiÒn vay. C¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ph¶i râ rµng h¬n, ®¶m b¶o quyÒn chñ nî (Ng©n hµng) trong viÖc xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m ®Ó thu håi nî - §¶m b¶o yÕu tè ph¸p lý cña tÊt c¶ hå s¬ vay vèn (Hå s¬ ph¸p lý, dù ¸n, ph­¬ng ¸n xin vay, tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay...) *QuyÕt ®Þnh cho vay thiÕt lËp hîp ®ång: - ThiÕt lËp c¸c hîp ®ång tÝn dông, b¶o ®¶m tiÒn vay ph¶i ®¶m b¶o chÆt chÏ, chó träng tÝnh ph¸p lý, l­u ý quyÒn h¹n cña c¸c bªn ký hîp ®ång, tr¸nh tr­êng hîp hîp ®ång v« hiÖu *Gi¶i ng©n, kiÓm so¸t trong khi cÊp tÝn dông: - C¸c hîp ®ång, c¸c chøng tõ gi¶i ng©n, kiÓm tra ®èi chiÕu víi ®¬n xin vay, kh¸ch hµng nhËn tiÒn vay, c¸c ®iÒu kiÖn gi¶i ng©n. *KiÓm so¸t sau khi cho vay: - KiÓm tra viÖc sö dông vèn vay cã phï hîp víi môc ®Ých xin vay kh«ng. - KiÓm tra c¸c dù ¸n, tiÕn bé ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, hiÖn tr¹ng tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay. 1.3. Gi¶i ph¸p xö lý tÝn dông Ph¸t hiÖn mãn vay cã rñi ro cã thÓ ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p sau: - ChuyÓn nî qu¸ h¹n, thu nî tr­íc h¹n - Xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay - Khëi kiÖn vµ mét sè gi¶i ph¸p kh¸c 1.4. Gi¶i ph¸p kh¸c - TiÕp tôc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé tÝn dông ®Ó cã thÓ tiÕp cËn nhanh nhÊt víi nh÷ng thay ®æi vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, nh÷ng th«ng tin biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng, vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp, dù ¸n ®Çu t­ vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c«ng t¸c tÝn dông. - Rµ so¸t vµ ph©n l¹i møc ph¸n quyÕt tÝn dông cho c¸c chi nh¸nh cÊp II cho hîp lý theo tõng giai ®o¹n vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn chung vµ phï hîp víi tõng chi nh¸nh. - X©y dùng, hoµn thiÖn tiªu chÝ ph©n lo¹i kh¸ch hµng cho phï hîp. - X©y dùng tiªu chÝ ®Ó c¸n bé tÝn dông ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro tÝn dông cña tõng kho¶n vay, qua ®ã ®o l­êng vµ cã biÖn ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông (XÕp lo¹i kh¸ch hµng theo lo¹i A,B,C, ph©n lo¹i kh¸ch hµng...) - Ph©n lo¹i vµ xÕp h¹ng rñi ro theo ngµnh, nhãm ngµnh theo ®Þnh kú, qua ®ã x¸c ®Þnh ®­îc h¹n møc tÝn dông cho tõng ngµnh, nhãm ngµnh. - Sím ban hµnh sæ tay tÝn dông riªng cho NHNo&PTNT Hµ Néi - Víi m¹ng l­íi réng, nªn x©y dùng hÖ thèng thu thËp vµ xö lý th«ng tin tÝn dông. - Hoµn thiÖn quy tr×nh thÈm ®Þnh ®· ban hµnh phï hîp víi thùc tiÔn ph¸t sinh trong ho¹t ®éng kinh doanh. - §a d¹ng ho¸ tµi s¶n b¶o ®¶m h¬n n÷a - N©ng cao dÇn tû träng cho vay cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n/Tæng d­ nî - Më réng cho vay ®ång tµi trî ®Ó ph©n t¸n rñi ro 2. Gi¶i ph¸p chiÕn l­îc. Víi ®Þnh h­íng héi nhËp vµ chÊp nhËn s©n ch¬i b×nh ®¼ng, vÒ l©u dµi NHNo&PTNT Hµ Néi cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c chiÕn l­îc sau: §­a c«ng nghÖ th«ng tin vµo qu¶n trÞ rñi ro ng©n hµng nãi chung vµ qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông nãi riªng, øng dông c«ng nghÖ th«ng tin sÏ gióp chóng ta ph©n tÝch vµ dù b¸o ®­îc chÝnh x¸c h¬n møc ®é biÕn ®éng cña tõng ngµnh, tõng khu vùc, theo dâi viÖc c¬ cÊu nî... gióp chóng ta ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng. - X©y dùng h¹n møc tÝn dông theo ngµnh, nhãm ngµnh vµ tõng nhãm kh¸ch hµng - Thuª tæ chøc t­ vÊn hoÆc t×m nguån th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, gi¸ c¶, tû gi¸... phôc vô c«ng t¸c thÈm ®Þnh, quyÕt ®Þnh cho vay. - Ph©n lo¹i kh¸ch hµng, nhãm kh¸ch hµng, tr¸nh cho vay tËp trung ®Ó ph©n t¸n rñi ro. - Sö dông sè d­ tiÒn göi lµ sè d­ bï bao gåm l­îng tiÒn göi tèi thiÓu b¾t buéc ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së quy m« cña h¹n møc tÝn dông ®èi víi mçi kh¸ch hµng. - Cã chÝnh s¸ch, c¬ chÕ ®·i ngé víi tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n hîp lý, t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn an toµn vµ hiÖu qu¶. KÕt luËn Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cßn nhiÒu biÕn ®éng, ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi chung vµ cña NHNo&PTNT Hµ Néi nãi riªng hiÖn nay gÆp kh¸ nhiÒu rñi ro.§Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c Ng©n hµng ph¶i biÕt v­ît lªn chÝnh m×nh, ®Èy lïi nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c cßn tån t¹i trong kinh doanh, h¹n chÕ rñi ro ®Õn møc thÊp nhÊt b»ng c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau. Song viÖc ng¨n chÆn rñi ro mét c¸ch tuyÖt ®èi lµ hoµn toµn thiÕu thùc tÕ. Do vËy trong qu¸ tr×nh kinh doanh mçi Ng©n hµng ph¶i biÕt chÊp nhËn rñi ro møc ®é nhÊt ®Þnh cã thÓ chÊp nhËn ®­îc ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng Ng©n hµng æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c. Do ®ã viÖc ph©n tÝch vµ ®­a ra c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông cña ng©n hµng nãi chung vµ NHNo&ptnt Hµ Néi nãi riªng lµ cÇn thiÕt vµ nã còng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i cña ng©n hµng. Cã thÓ nãi nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m qua ®· t¹o ®µ cho NHNo&PTNT Hµ Néi b­íc vµo giai ®o¹n míi cã nhiÒu thuËn lîi nh­ng còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. Tõ ®ã ®ßi hái NHNo&PTNT Hµ Néi ph¶i tiÕp tôc ®æi míi, ph¸t triÓn toµn diÖn, v÷ng ch¾c, hiÖu qu¶, an toµn c¶ vÒ huy ®éng vèn, d­ nî tÝn dông, dÞch vô ng©n hµng, kÕ to¸n tµi chÝnh, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn vµ gi¶m thiÓu rñi ro. §ã lµ néi dung luËn v¨n tèt nghiÖp cña em, mÆc dï ®· hÕt søc cè g¾ng nh­ng kinh nghiÖm thùc tÕ cã h¹n, thêi gian thùc tËp kh«ng nhiÒu, ch¾c ch¾n bµi viÕt cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt, em mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn chu ®¸o vµ tËn t×nh cña ThÇy gi¸o-TiÕn sü NguyÔn Ngäc Minh, c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Tµi chÝnh kÕ to¸n. Cïng tËp thÓ ban l·nh ®¹o c¸c c¸n bé phßng tÝn dông NHNo&PTNT Hµ Néi ®· gióp ®ì em trong thêi gian thùc tËp còng nh­ trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Tµi liÖu tham kh¶o - Gi¸o tr×nh nghiÖp vô kinh doanh Ng©n hµng (Häc viÖn ng©n hµng) - Qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông trong kinh doanh Ng©n hµng(Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n) - Gi¸o tr×nh lý thuyÕt tiÒn tÖ ng©n hµng - TiÒn tÖ ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµ chÝnh ( Frederic S.Miskin ) - CÈm nang qu¶n lý tÝn dông Ng©n hµng - B¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNo&PTNT Hµ Néi (2003-2004) - B¸o c¸o th­êng niªn cña NHNo&PTNT Hµ Néi 2004 B¶ng kª ch÷ viÕt t¾t stt Ch÷ viÕt t¾t §äc lµ 1 NHNN Ng©n hµng Nhµ n­íc 2 NHTW Ng©n hµng Trung ­¬ng 3 NHNo&PTNT Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n 4 NHTM Ng©n hµng th­¬ng m¹i 5 TCKT Tæ chøc kinh tÕ 6 TCTD Tæ chøc tÝn dông 7 DNNN Doanh nghiÖp nhµ n­íc 8 DNNQD Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh 9 KTQD Kinh tÕ quèc doanh 10 KTNQD Kinh tÕ ngoµi quèc doanh Môc lôc Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng 1: Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ rñi ro tÝn dông trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i 2 I. Ho¹t ®éng cña NHTM 2 1. NHTM vµ ho¹t ®éng cña NHTM trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 2 1.1. Kh¸i niÖm vÒ NHTM 2 1.2. Ho¹t ®éng cña NHTM 2 1.2.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn 2 1.2.2. Ho¹t ®éng sö dông vèn 3 1.2.3. Ho¹t ®éng trung gian 3 2. Vai trß cña NHTM trong nÒn kinh tÕ 3 2.1. §èi víi s¶n xuÊt l­u th«ng hµng ho¸ 3 2.2. §èi víi ®iÒu hoµ l­u th«ng tiÒn tÖ 4 3. Rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM 4 3.1. Kh¸i niÖm vµ tÝnh chÊt kh¸ch quan cña rñi ro 4 3.2. C¸c lo¹i rñi ro cña NHTM 4 II. Rñi ro tÝn dông trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM 5 1. Kh¸i niÖm 5 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông 6 3. C¸c chØ tiªu ®o l­êng rñi ro tÝn dông 7 3.1. Ph©n lo¹i nî 7 3.2. C¸c chØ tiªu ®o l­êng 7 4. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông 8 4.1 Nguyªn nh©n tõ phÝa ng©n hµng 8 4.2. Nguyªn nh©n do kh¸ch hµng 8 4.3. Nguyªn nh©n kh¸c 9 5. Quy tr×nh qu¶n lý rñi ro tÝn dông 9 6. Ho¹t ®éng xö lý rñi ro tÝn dông cña NHTM 10 Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi 11 I. Kh¸i qu¸t vÒ NHNo&PTNT Hµ Néi 11 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña NHNo&PTNT Hµ Néi 11 2. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y, chøc n¨ng nhiÖm vô c¸c phßng ban 12 3. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNo&PTNT Hµ Néi 15 3.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn 15 3.2. Ho¹t ®éng cho vay 16 3.3. C¸c ho¹t ®éng kh¸c 19 II. Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi 19 1. NhËn d¹ng rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi 19 2. T×nh h×nh chung vÒ nî qu¸ h¹n 21 3. Ph©n tÝch nî qu¸ h¹n 21 3.1. Tû lÖ nî qu¸ h¹n theo thµnh phÇn kinh tÕ vµ theo thêi h¹n 21 3.2. Tû lÖ nî qu¸ h¹n theo kh¶ n¨ng thu håi 22 3.3. Tû lÖ nî qu¸ h¹n theo nguyªn nh©n 23 4. §¸nh gi¸ møc ®é rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi 25 4.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc 25 4.2. Nh÷ng mÆt tån t¹i vµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi 26 4.2.1. VÒ phÝa kh¸ch hµng 26 4.2.2. VÒ phÝa ng©n hµng 27 4.2.3. Nguyªn nh©n kh¸c 27 Ch­¬ng 3: C¸c gi¶i ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi 28 I. §Þnh h­íng ph¸t triÓn 28 1. §Þnh h­íng chung 28 2. §Þnh h­íng ho¹t ®éng tÝn dông 28 II. KiÕn nghÞc¸c gi¶i ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi 29 1. Gi¶i ph¸p tr­íc m¾t 29 1.1. Gi¶i ph¸p vÒ nhËn biÕt vµ ®o l­êng rñi ro tÝn dông 29 1.2. Gi¶i ph¸p ®Ó h¹n chÕ rñi ro (®iÒu tiÕt vµgi¸m s¸t rñi ro) 30 1.3. Gi¶i ph¸p xö lý tÝn dông 31 1.4. Gi¶i ph¸p kh¸c 31 2. Gi¶i ph¸p chiÕn l­îc 32 KÕt luËn 33 Tµi liÖu tham kh¶o 34 Lêi më ®Çu Theo kÕ ho¹ch cña Tr­êng vµ ®­îc sù chÊp thuËn cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ néi, kÓ tõ ngµy 1/6/2005 em ®· ®­îc thùc tËp t¹i ®©y.Trong thêi gian hai th¸ng thùc tËp t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi em ®· ®­îc c¸c c« chó trong phßng kinh doanh còng nh­ c¸c c¸n bé kh¸c trong Ng©n hµng ®· gióp ®ì em trong viÖc cñng cè l¹i kiÕn thøc,cã c¬ héi cä s¸t thùc tÕ vµ n¾m b¾t ®­îc nghiÖp vô cô thÓ. Ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông nãi chung vµ c¸c NHTM nãi riªng,lµ ho¹t ®éng kinh doanh dùa trªn nguyªn t¾c “§i vay ®Ó cho vay”.Ngµy nay,c¸c NHTM dï ®· më réng kinh doanh trªn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau nh­ng ho¹t ®éng cho vay vÉn lµ nguån c¬ b¶n t¹o nªn nguån thu nhËp cña Ng©n hµng.MÆc dï cho vay lµ ho¹t ®éng sinh lêi lín nh­ng nã còng mang l¹i rñi ro cao nhÊt.§Ó gi¶m nh÷ng tæn thÊt do rñi ro g©y nªn,c¸c Ng©n hµng th­êng xuyªn ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. Qua thêi gian thùc tËp t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi em nhËn thÊy ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng ®¹t kÕt qu¶ tèt,song ®Ó ph¸t triÓn h¬n n÷a th× còng cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông víi môc tiªu n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông cña chi nh¸nh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng.ViÖc phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÇn ®­îc quan t©m cña c¸c Ng©n hµng vµ c¸c cÊp ngµnh cã liªn quan chø kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ t×m ra gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng hËu qu¶ do rñi ro tÝn dông g©y ra. Do thêi gian t×m hiÓu vµ kh¶ n¨ng tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn b¸o c¸o cña em cßn nhiÒu thiÕu sãt.Em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý nhËn xÐt cña c¸c thÇy c« ®Ó b¸o c¸o ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c« chó c¸n bé NHNo&PTNT Hµ Néi ®· tËn t©m h­íng dÉn, chØ b¶o em mäi nghiÖp vô cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh thùc tËp.Em còng xin c¶m ¬n ThÇy gi¸o TS.NguyÔn Ngäc Minh ®· chØ b¶o nh÷ng ®iÒu cÇn t×m hiÓu trong thêi gian thùc tËp,®Ó t¨ng sù hiÓu biÕt gi÷a lý thuyÕt häc ë Tr­êng vµ thùc tÕ trong ®êi sèng kinh tÕ. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n mäi ng­êi ®· gióp em hoµn thµnh viÖc thùc tËp. 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn NHNo&PTNT Hµ Néi. NHNo&PTNT Hµ Néi (Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi) thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 51-Q§/NH/Q§ ngµy 27/6/1988 cña Tæng Gi¸m ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt nam (nay lµ Thèng ®èc NHNN ViÖt Nam) Chi nh¸nh Nhno&PTNT Thµnh phè Hµ Néi (nay lµ NHNo&PTNT Hµ Néi) trªn c¬ së 28 c¸n bé cïng víi 21 c«ng ty,xÝ nghiÖp thuéc lÜnh vùc N«ng,L©m,Ng­ nghiÖp ®­îc ®iÖu ®éng tõ Ng©n hµng C«ng-N«ng-Th­¬ng Thµnh phè Hµ Néi vµ 12 chi nh¸nh Ng©n hµng ph¸t triÓn N«ng nghiÖp huyÖn ®­îc ®æi tªn tõ c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ n­íc huyÖn ®· héi tô vÒ trô së chÝnh t¹i 77 L¹c Trung,QuËn Hai Bµ Tr­nng,Hµ Néi. NhËn râ tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong sù nghiÖp x©y dùng vµ ®æi míi ®Êt n­íc,mµ träng t©m lµ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp,gãp phÇn ®æi míi n«ng th«n ngo¹i thµnh Hµ Néi.NHNo&PTNT Hµ Néi ®· nhanh chãng khai th¸c nguån vèn ®Ó ®Çu t­ cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ mµ tr­íc hÕt lµ ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp.Nhê cã nh÷ng quyÕt s¸ch t¸o b¹o ®æi míi nhËn thøc kiªn quyÕt kh¾c phôc ®iÓm yÕu lµ thiÕu vèn,thiÕu tiÒn mÆt,nhê vËy chØ sau h¬n hai n¨m ho¹t ®éng tõ n¨m 1990 trë ®i NHNo&PTNT Hµ Néi ®· cã ®ñ tiÒn mÆt vµ nguån vèn tho¶ m·n c¬ b¶n c¸c nhu cÇu tÝn dông vµ tiÒn mÆt cho kh¸ch hµng. §Ó ®øng v÷ng,tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng,NHNo&PTNT Hµ Néi ®· chñ ®éng më réng m¹ng l­íi ®Ó huy ®éng vµ ®¸p øng nhu cÇu vay vèn tÝn dông cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trªn ®Þa bµn néi thµnh.§Õn cuèi n¨m 2004 NHNo&PTNT Hµ Néi cã tæng céng 12 chi nh¸nh vµ 39 phßng giao dÞch huy ®éng nguån vèn vµ dÞch vô Ng©n hµng. Sau 16 n¨m phÊn ®Êu,x©y dùng vµ tõng b­íc tr­ëng thµnh,NHNo&PTNT Hµ Néi ®· ®i nh÷ng b­íc v÷ng ch¾c víi sù ph¸t triÓn toµn diÖn trªn c¸c mÆt huy ®éng nguån vèn,t¨ng tr­ëng ®Çu t­ vµ n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông,thu chi tiÒn mÆt, më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. 2.Chøc n¨ng vµ nghiÖp vô chñ yÕu cña Ng©n hµng. - Huy ®éng vèn b»ng néi tÖ vµ ngo¹i tÖ tõ d©n c­ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ víi nhiÒu h×nh thøc:TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n vµ cã kú h¹n,ph¸t hµnh tr¸i phiÕu,kú phiÕu,chøng chØ tiÒn göi,tiÒn göi cña c¸c tæ chøc tÝn dông,c¸c tæ chøc kinh tÕ... - Cho vay ng¾n h¹n,trung h¹n vµ dµi h¹n(Trong ®ã:cho vay theo h×nh thøc cho vay tõng lÇn,cho vay theo h¹n møc tÝn dông,cho vay theo dù ¸n ®Çu t­,cho vay hîp vèn,cho vay tr¶ gãp...) - Thùc hiÖn c«ng t¸c ng©n quü:Thu chi tiÒn mÆt t¹i Ng©n hµng. - Thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ. - Kinh doanh ngo¹i tÖ. - Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô b¶o l·nh. - Thanh to¸n trong hÖ thèng NHNo&PTNT víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. - Cho vay vèn tµi trî,ñy th¸c. - C¸c dÞch vô Ng©n hµng kh¸c. 3.C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña NHNo&PTNT Hµ Néi. Theo sè liÖu ®Õn ngµy 31/12/2004 tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn lµ 460 ng­êi. VÒ c¬ cÊu tæ chøc bao gåm ban l·nh ®¹o,10 phßng nghiÖp vô vµ 12 chi nh¸nh trùc thuéc. -Ban l·nh ®¹o gåm gi¸m ®èc vµ c¸c phã gi¸m ®èc:Chøc n¨ng l·nh ®¹o vµ ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. -Phßng kÕ to¸n :Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n Ng©n hµng,h¹ch to¸n tiÒn göi,tiÒn vay,thanh to¸n chuyÓn tiÒn cho c¸c ®¬n vÞ,lµm nhiÖm vô h¹ch to¸n néi bé vµ lµm c«ng t¸c huy ®éng vèn. -Phßng kinh doanh-TÝn dông :Víi nhiÖm vô lµ cho vay c¸c doanh nghiÖp quèc doanh,doanh nghiÖp t­ nh©n vµ cho vay kinh tÕ hé gia ®×nh.Huy ®éng vèn,thùc hiÖn c¸c dÞch vô cÇm cè b¶o l·nh cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ. -Phßng kÕ ho¹ch:X©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh,tæng hîp theo dâi c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch kinh doanh vµ quyÕt to¸n kÕ ho¹ch ®Õn c¸c chi nh¸nh NHNo&PTNT trªn ®Þa bµn.C©n ®èi nguån vèn,sö dông vèn vµ ®iÒu hoµ vèn kinh doanh ®èi víi c¸c chi nh¸nh trªn ®Þa bµn. -Phßng thanh to¸n quèc tÕ:Thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n víi n­íc ngoµi.Chuyªn vÒ c¸c giao dÞch ngo¹i tª,thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô hèi ®o¸i,thùc hiÖn m«i giíi còng nh­ sù uû th¸c cña kh¸ch hµng. -Phßng kiÓm to¸n néi bé: Lµm nhiÖm vô kiÓm tra,kiÓm so¸t mäi ho¹t ®éng cña chi nh¸nh vÒ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh,quy chÕ cña Nhµ n­íc,cña NHNo&PTNT ViÖt Nam. -Phßng vi tÝnh:Tæng hîp,thèng kª vµ l­u tr÷ sè liÖu,th«ng tin liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña chi nh¸nh.Lµm c¸c nghiÖp vô tin häc. -Phßng marketing: Nghiªn cøu ph©n lo¹i thÞ tr­êng,ph©n lo¹i kh¸ch hµng hiÖn t¹i,kh¸ch hµng tiÒm n¨ng vÒ nguån vèn,ph©n lo¹i thÞ tr­êng ®Çu t­ vèn vµ thÞ tr­êng tÝn dông.Nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó ®­a ra c¸c s¶n phÈm dÞch vô ng©n hµng. -Phßng tæ chøc c¸n bé: Thùc hiÖn c«ng t¸c tæ chøc c¸n bé vµ ®µo t¹o t¹i chi nh¸nh,thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n trÞ vµ v¨n phßng,thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o vÖ an ninh an toµn chi nh¸nh. -Phßng hµnh chÝnh : kiÓm tra, l­u gi÷ c¸c giÊy tê, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt trong lÜnh vùc ng©n hµng, c¸c ®¬n tõ, giÊy liªn hÖ c«ng t¸c, quyÕt ®Þnh cu¶ c¸c cÊp l·nh ®¹o, chuyÓn c¸c giÊy tê, quyÕt ®Þnh tíi c¸c phßng ban. -Phßng thÈm ®Þnh: NhiÖm vô lµ thÈm ®Þnh dù ¸n xin vay,t­ c¸ch ph¸p nh©n cña kh¸ch hµng,gi¸m s¸t qu¸ tr×nh sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng... 4.T×nh h×nh huy ®éng vèn. Huy ®éng vèn lµ mét yÕu tè quan träng cña ho¹t ®éng ng©n hµng.Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Ng©n hµng ®· lu«n chñ ®éng tÝch cùc quan t©m ph¸t triÓn c«ng t¸c huy ®éng vèn.C¸c h×nh thøc huy ®éng còng ®­îc phong phó ®a d¹ng h¬n gãp phÇn t¨ng tr­ëng nguån vèn,t¹o ®­îc c¬ cÊu ®Çu vµo hîp lý. B¶ng 1: T×nh h×nh huy ®ång vèn. Ñôn vò: tyû ñoàng. ChØ tiªu 31/12/2003 31/12/2004 So saùnh 2004/2003 ST %/åNV ST %/åNV ST %/åNV - Tieàn göûi caùc TCKT 862 20,2 898 14,6 + 36 + 1,9 - Tieàn göûi caùc TCTD 1.454 34,2 1.931 31,4 +477 +25,2 - Tieàn tieát kieäm 640 15 972 15,8 +332 +17,5 - Kyø phieáu 1.141 26,8 2.055 33,4 +914 +48,3 - TiÒn göi vµ vay kh¸c 161 3,8 296 4,8 +135 +7,1 Tæng vèn huy ®éng 4.258 6.152 +1.894 Qua baûng 1ta thaáy giöõa naêm 2003vaø naêm 2004 coù söï bieán ñoäng khaù lôùn veà cô caáu nguoàn voán. Nhìn chung veà maët tuyeät ñoái, caùc nguoàn hình thaønh voán ñeàu taêng, cuï theå: naêm 2003tieàn göûi cuûa caùc toå chöùc kinh teá laø 862 tyû ñoàng chieám tyû troïng 20,2% toång nguoàn voán huy ñoäng, naêm 2004laø 898 tyû ñoàng, taêng 1,9% so vôùi naêm 2003vôùi con soá tuyeät ñoái laø 36 tyû ñoàng. Vieäc tieàn göûi cuûa toå chöùc kinh teá taêng 36 tyû ñoàng theå hieän uy tín cuõng nhö chính saùch chæ ñaïo laõi suaát phuø hôïp cuûa NHNo & PTNT Haø Noäi vaø caùc Ngaân haøng Quaän, töø ñoù thu huùt khaùch haøng ngaøy caøng ñoâng vaø oån ñònh. Ngoaøi ra, tieàn göûi cuûa caùc toå chöùc tín duïng vaø tieàn tieát kieäm cuõng taêng leân ñaùng keå, cuï theå laø: naêm 2004tieàn göûi caùc toå chöùc tín duïng taêng 25,2 % vaø tieàn tieát kieäm taêng 17,5% so vôùi naêm 2003 Tuy nhieân, veà maët cô caáu thì tieàn göûi cuûa caùc toå chöùc kinh teá vaø toå chöùc tín duïng ñeàu giaûm töø 20,2% vaø 34,2% xuoáng coøn 14,6% vaø 31,4%. Trong khi ñoù, tieàn tieát kieäm vaø kyø phieáu laïi taêng töø 15% vaø 26,8% leân ñeán 15,8% vaø 33,4%. Ñieàu naøy cho thaáy Ngaân haøng ñaõ coù söï ñieàu chænh veà khaùch haøng. Thay vì taäp trung vaøo caùc toå chöùc kinh teá vaø toå chöùc tín duïng thì nay ñaõ chuyeån qua ñoái töôïng khaùch haøng laø tín duïng tieâu duøng caù nhaân. Coù ñöôïc nhö vaäy thì Ngaân haøng ñaõ chuù troïng ñeán coâng taùc huy ñoäng voán cuûa mình, thu huùt ñöôïc khaù maïnh löôïng tieàn nhaøn roãi trong daân cö vaøthöïc hieän caùc nghieäp vuï thanh toaùn lieân Ngaân haøng moät caùch linh hoaït taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc caù nhaân, toå chöùc. 5.Ho¹t ®éng cho vay. N¨m 2004 nhê cã nhiÒu chÝnh s¸ch ¸p dông thóc ®Èy ho¹t ®éng cho vay nªn tæng doanh sè cho vay ®· t¨ng nhiÒu so víi n¨m 2003 ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu d­íi ®©y. B¶ng 2: T×nh h×nh sö dông vèn. §¬n vÞ :TriÖu ®ång ChØ tiªu 31/12/2003 31/12/2004 So s¸nh 2004/2003 Sè tiÒn Tû lÖ% Sè tiÒn Tû lÖ% Sè tiÒn Tû lÖ% Doanh sè cho vay + Néi tÖ + Ngo¹i tÖ 3.424.007 2.646.498 777.509 77,3 22,7 4.193.504 3.175.125 1.018.379 75,7 24,3 +769.497 +528.627 +240.870 +22,47 +19,86 +30,98 Doanh sè thu nî +Néi tÖ + Ngo¹i tÖ 3.668.286 2.770.775 897.511 75,5 2,5 3.761.945 2.774.618 987.327 73,8 26,2 +93.659 +3.843 +89.816 +2,55 +0,14 +10,01 Tæng d­ nî +Néi tÖ + Ngo¹i tÖ 1571151 1.480.024 91.127 94,2 5,8 2.002.709 1.628.202 374.507 81,3 18,7 +431.558 +148.178 +282.930 +27,47 +10,01 +310,48 D­ nî ng¾n h¹n + DNNN + DNNQD + Hé s¶n xuÊt + D­ nî kh¸c 1.109.233 949.725 80.308 31.059 48.141 70,6 85,6 7,2 2,8 4,3 1.257.701 845.175 241.479 83.008 88.039 62,8 67,2 19,2 6,6 7 +148.468 -104.550 +161.171 +51.949 +39.898 +13,38 -11,01 +200,7 +167,25 +82,88 D­ nî trung dµi h¹n + DNNN + DNNQD + Hé s¶n xuÊt + D­ nî kh¸c 461.918 357.293 58.710 9.885 36.030 29,4 77,3 12,7 2,1 7,9 745.008 554.286 109.516 26.075 55.131 37,2 74,4 14,7 3,5 7,4 +283.090 +196.993 +50.806 +16.190 +19.101 +61,29 +55,13 +86,54 +163,78 +53,01 (B¸o c¸o kÕt qu¶ tæng kÕt n¨m 2003,2004 NHNo&PTNT Hµ Néi) Tæng doanh sè cho vay ®Õn ngµy 31/12/2004 lµ 4.193.504 triÖu ®ång t¨ng 769.497 triÖu ®ång so víi n¨m 2003,tû lÖ chiÕm 22,47%. Trong ®ã: -Cho vay néi tÖ n¨m 2004 t¨ng 19.86% so víi n¨m 2003 -Cho vay ngo¹i tÖ n¨m 2004 t¨ng 30,98% so víi n¨m 2003 -Doanh sè thu nî n¨m 2004 t¨ng so víi n¨m 2003 t¨ng kho¶ng 2,55%-Doanh sè thu nî néi tÖ n¨m 2004 t¨ng 0,14% so víi n¨m 2003 -Doanh sè thu nî ngo¹i tÖ n¨m 2004 t¨ng 10,01% so víi n¨m 2003 -Tæng d­ nî ®Õn ngµy 31/12/2004 lµ 2.002.709 triÖu t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 431.558 triÖu,tû lÖ t¨ng 27,47%. -D­ nî ng¾n h¹n n¨m 2004 lµ 1.257.701 triÖu,chiÕm tû träng 62,8% trong tæng d­ nî vµ t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 13,38% -D­ nî trung vµ dµi h¹n còng t¨ng so víi n¨m 2003 lµ kho¶ng 61,29%. 6.Mét sè c«ng t¸c kh¸c. *C«ng t¸c kÕ to¸n. Ng©n hµng ®· øng dông mét sè phÇn mÒm vµo c«ng t¸c kÕ to¸n.Qu¶n lý chÆt chÏ vµ ®¶m b¶o cËp nhËt th«ng tin nªn mäi nghiÖp vô kÕ to¸n ph¸t sinh ®­îc h¹ch to¸n kÞp thêi vµ chÝnh x¸c.Doanh sè dÞch vô chuyÓn tiÒn ®iÖn tö n¨m sau lín h¬n n¨m tr­íc c¶ vÒ sè mãn vµ sè tiÒn t¹o thªm cho Ng©n hµng cã mét nguån thu nhËp t­¬ng ®èi ch¾c ch¾n vµ æn ®Þnh. *C«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. NghiÖp vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n cña Ng©n hµng,cho ®Õn nay nghiÖp vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®· chøng tá ®­îc nhiÒu ­u ®iÓm.Do ®ã thÓ thøc thanh to¸n nµy cµng ®­îc më réng vµ chiÕm mét vÞ trÝ quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong nghiÖp vô ng©n hµng. 7.Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông. 7.1. Tû lÖ nî qu¸ h¹n theo thµnh phÇn kinh tÕ vµ theo thêi h¹n. B¾t nguån tõ nhiÒu nguyªn nh©n, cã thÓ tõ phia kh¸ch hµng,còng cã thÓ tõ phÝa Ng©n hµng...mµ hiÖn nay nî qu¸ h¹n trong ho¹t ®éng cho vay t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi ®ang lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m. B¶ng 3: Nî qu¸ h¹n theo thµnh phÇn kinh tÕ vµ theo thêi h¹n. Ñôn vò: trieäu ñoàng. Chæ tieâu Naêm 2003 Naêm 2004 So s¸nh2004/2003 Sè tiÒn Tû lÖ% Sè tiÒn Tû lÖ% Sè tiÒn Tû lÖ% Toång dö nôï 1.571.151 2.002.709 + 431.558 Toång nôï quaù haïn 40.665 2,59 57.187 2,86 + 16.522 + 40,6 Theo thaønh phaàn kinh teá + KTQD + KTNQD 27.059 13.606 2,07 5,15 46.656 10.531 3,33 1,74 + 19.579 - 3.075 + 72,42 - 22,6 Theo thêi h¹n + Ng¾n h¹n +Trung vµ dµi h¹n 35.429 5.226 3,19 1,13 45.723 11.464 3,64 1,54 + 10.294 + 6.238 + 29,06 + 119,4 (Nguån b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh) Qua baûng toång hôïp treân ta coù theå thaáy toång dö nôï quaù haïn cuoái naêm 2004 laø 57.187 trieäu ñoàng, chieám 2,86% toång dö nôï, taêng 40,6% so vôùi naêm 2003 vôùi soá tieàn laø 16.522 trieäu ñoàng. Tyû leä nôï ngaén haïn cuûa khu vöïc kinh teá quoác doanh aån chöùa nhieàu ruûi ro vaø lieân tuïc taêng trong 2 naêm. Cuï theå, naêm 2003 laø 27.059 trieäu ñoàng, chieám 2,07% toång dö nôï kinh teá quoác doanh, sang naêm 2004 laø 44.656 trieäu ñoàng, chieám 3,33% toång dö nôï kinh teá quoác doanh taêng 19.597 trieäu ñoàng. Trong khi ñoù,nôï quaù haïn cuûa kinh teá ngoaøi quoác doanh laïi coù xu höôùng giaûm. Cuï theå, naêm 2003 laø 13.606 trieäu ñoàng chieám 5,15% toång dö nôï kinh teá ngoaøi quoác doanh, ñeán naêm 2004 laø 10.521 trieäu ñoàng chieám 1,74% toång dö nôï kinh teá ngoaøi quoác doanh vaø giaûm 3.075 trieäu ñoàng. Ñieàu naøy raát coù lôïi cho Ngaân haøng trong vieäc kinh doanh. XÐt theo lo¹i thêi h¹n cho vay thÊy sù biÕn ®éng nî qu¸ h¹n ng¾n h¹n gi÷a 2 n¨m ®· t¨ng ®¸ng kÓ. 7.2. Tû lÖ nî qu¸ h¹n theo kh¶ n¨ng thu håi. B¶ng 4:Ph©n tÝch nî qu¸ h¹n theo kh¶ n¨ng thu håi. Ñôn vò: trieäu ñoàng. Chæ tieâu N¨m 2003 N¨m 2004 Sè tiÒn %/S nî qu¸ h¹n Sè tiÒn %/S nî qu¸ h¹n Tæng d­ nî 1.571.151 2.002.709 Tæng nî qu¸ h¹n 40.665 57.187 Nî qu¸ h¹n (<180 ngµy) + KTQD + KTNQD + Qu¸ h¹n kh¸c 35.426 22.549 12.312 568 87,12 55,45 30,27 1,4 45.723 42.626 2.362 727 79,94 74,54 4,13 1,27 Nî qu¸ h¹n (180 – 360 ngµy) + KTQD + KTNQD + Qu¸ h¹n kh¸c 4.892 4.510 259 123 12,03 11,09 0,64 0,3 4.980 4.030 782 168 8,71 7,05 1,37 0,29 Nî khã ®ßi + KTQD + KTNQD + Qu¸ h¹n kh¸c 344 0 183 161 0,85 - 0,45 0,4 6.484 0 6.244 240 11,34 - 10,92 0,42 (Nguån: B¶ng tæng hîp tÝn dông n¨m 2003,2004 cña phßng kinh doanh) Nhìn chung nôï quaù haïn cuûa Ngaân haøng chuû yeáu laø nôï quaù haïn bình thöôøng (<180 ngaøy). So saùnh caùc chæ tieâu veà nôï quaù haïn trong 2 naêm 2003 vaø 2004 qua baûng 4 ta thaáy, tyû troïng nôï quaù haïn bình thöôøng vaø nôï quaù haïn khoù ñoøi taêng, nôï kheâ ñoïng giaûm. Toác ñoä taêng cuûa nôï bình thöôøng vaø nôï khoù ñoøi cho thaáy xu höông xaáu ñi cuûa caùc khoaûn nôï naøy. Nôï quaù haïn bình thöôøng cao laø do nôï toàn ñoïng cuûa moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc ñöôïc giaõn nôï töø nhieàu naêm doàn laïi ñeán nay khoâng coù khaû naêng traû nôï hoaëc coá tình khoâng chòu traû nôï, Ngaân haøng buoäc phaûi chuyeån thaønh nôï quaù haïn. Nôï khoù ñoøi cao nhö vaäy moät phaàn laø do khaùch haøng vay voán gaëp ruûi ro trong cô cheá thò tröôøng, nhöng moät phaàn khoâng nhoû laø do traùch nhieäm cuûa caùn boä tín duïng töø khaâu naém baét thò tröôøng, nghieân cöùu vaø thaåm ñònh döï aùn hôøi hôït, thieáu kieåm tra, kieåm soaùt ñeå xöû lyù kòp thôøi khi khaùch haøng vay voán coù daáu hieäu khoù traû nôï. Ñaây laø moät khoù khaên raát lôùn cuûa ngaønh Ngaân haøng vì vaäy Ngaân haøng caàn sôùm coù bieän phaùp xöû lyù. 7.3. Tû lÖ nî qu¸ h¹n theo nguyªn nh©n. Thöïc traïng ruûi ro tín duïng cuûa NHNo & PTNT Haø Noäi nhö xem xeùt ôû phaàn treân theå hieän nôï quaù haïn dieãn bieán theo chieàu höôùng xaáu vaø khoù khaên trong vieäc xöû lyù nôï quaù haïn, vaäy nguyeân nhaân cuûa tình traïng naøy laø do ñaâu? Qua nghieân cöùu xem xeùt coù theå thaáy nhöõng nguyeân nhaân naøy bao goàm caû hai nguyeân nhaân chuû quan vaø khaùch quan thuoäc veà Ngaân haøng vaø caùc khaùch haøng cuûa Ngaân haøng cuøng vôùi caùc nguyeân nhaân khaùc. (§Õn31/12/2004) §¬n vÞ:triÖu ®ång Chæ tieâu Soá tieàn %/å nôï quaù haïn Tæng nî qu¸ h¹n 57.187 100 1. Theo nguyªn nh©n chñ quan 40.917 71,54 - VÒ phÝa ng©n hµng 0 0 - VÒ phÝa kh¸ch hµng 40.917 71,54 Trong ®ã + Do kinh doanh thua lç,ph¸ s¶n 13.725 24 +Sö dông vèn sai môc ®Ých,lõa ®¶o 709 1,24 + Kh¸ch hµng chiÕm dông vèn 26.483 46,31 2. Theo nguyªn nh©n kh¸ch quan 7.932 13,87 - Do bÊt kh¶ kh¸ng 7.457 13,04 - Do c¬ chÕ chÝnh s¸ch 475 0,83 3. Nguyªn nh©n kh¸c 8.338 14,58 (Nguån b¸o c¸o kªt qu¶ kinh doanh) Trong naêm 2004, soá nôï quaù haïn do nguyeân nhaân chuû quan veà phía Ngaân haøng laø khoâng coù so vôùi toång nôï quaù haïn. Ñieàu naøy chöùng toû Ngaân haøng ñaõ coù nhieàu coá gaéng trong coâng taùc cho vay, thöïc hieän nghieâm tuùc quy cheá cho vay, song do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau trong ñoù nguyeân nhaân chuû yeáu laø veà phía khaùch haøng neân toång nôï quaù haïn cuûa Ngaân haøng vaãn cao. -Do kinh doanh thua loã, phaù saûn daãn ñeán khoâng traû nôï ñuùng haïn hoaëc khoâng coù khaû naêng traû nôï cho Ngaân haøng laøm cho nôï quaù haïn cuûa Ngaân haøng taêng laø 13.725 trieäu ñoàng chieám 24% toång nôï quaù haïn. -Söû duïng voán sai muïc ñích, coá yù löøa ñaûo laø 709 trieäu ñoàng chieám 1,24% toång nôï quaù haïn, nguyeân nhaân naøy chuû yeáu xaûy ra ôû khu vöïc ngoaøi quoác doanh. -Khaùch haøng chieám duïng voán laø 26.483 trieäu ñoàng chieám phaàn lôùn trong toång nôï quaù haïn. -Soá nôï quaù haïn do nguyeân nhaân baát khaû khaùng laø 7.457 trieäu ñoàng chieám 13,04% toång nôï quaù haïn. -Do cô cheá chính saùch thay ñoåi: nöôùc ta ñang trong quaù trình ñoåi môùi, nhieàu chính saùch quy cheá vöøa ñöôïc thöïc hieän vöøa phaûi tieáp tuïc ñöôïc hoaøn chænh, söûa ñoåi neân caùc doanh nghieäp khoâng thích öùng kòp thôøi vôùi nhöõng thay ñoåi naøy seõ gaëp khoù khaên thaäm chí coù theå daãn tôùi phaù saûn. -Moät soá nguyeân nhaân khaùc laø 8338 trieäu ñoàng chieám 14,58% toång nôï quaù haïn. 8. Mét sè gi¶i ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i NHNo&PTNT Hµ Néi. Mét trong nh÷ng thµnh c«ng trong c«ng t¸c qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông t¹iNHNo&PTNT Hµ Néi lµ viÖc t¨ng tr­ëng d­ nî an toµn ®i ®«i víi viÖc xö lý thµnh c«ng nh÷ng kho¶n nî tån ®äng tõ nh÷ng n¨m tr­íc ®Ó l¹i, tõng b­íc x©y dùng ®­îc mét quy tr×nh thÈm ®Þnh cho vay chÆt chÏ, an toµn vèn vay. Hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p ®· ®­îc ®­a ra nh»m n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông vµ kiÓm so¸t rñi ro tÝn dông ®Õn møc cã thÓ, c¸c biÖn ph¸p nµy ®Òu cã xuÊt ph¸t ®iÓm tõ viÖc n¾m b¾t nguyªn nh©n cã thÓ x¶y ra rñi ro tÝn dông: a, ChiÕn l­îc dµi h¹n vÒ ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cho c¸n bé tÝn dông, c¸n bé thÈm ®Þnh vµ c¸n bé ho¹t ®éng ë bé phËn kh¸c cã liªn quan ®Õn tÝn dông. b, Hoµn thiÖn hÖ thèng ph©n cÊp vµ quy tr×nh cho vay thèng nhÊt chÆt chÏ trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh cho vay cña Ng©n hµng nhµ n­íc vµ NHNo&PTNT ViÖt Nam. c, TriÓn khai tËp huÊn sæ tay tÝn dông do NHNoViÖt Nam, tiÕn tíi x©y dùng sæ tay tÝn dông cho riªng NHNo&PTNT Hµ Néi. d, Ph©n lo¹i kh¸ch hµng. ¸p dông c¬ chÕ cho vay, b¶o ®¶m tiÒn vay ®èi víi tõng kh¸ch hµng trªn c¬ së xÕp loaÞ e, §Þnh kú ph©n tÝch kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng, theo dâi nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng ®Ó kÞp thêi xö lý, phßng ngõa ®­îc rñi ro cã thÓ x¶y ra f, T¨ng c­êng kiÓm tra tr­íc, trong vµ sau khi cho vay, n©ng cao vai trß cña kiÓm tra, kiÓm to¸n néi bé, kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. g, Nèi m¹ng Korea Bank gi÷a c¸c chi nh¸nh, qu¶n lý theo dâi mãn vay s¸t sao dùa trªn c¸c th«ng sè do c¸n bé tÝn dông ®¨ng nhËp, h¹n chÕ nhiÒu rñi ro cã thÓ ph¸t sinh so víi ch­¬ng tr×nh Fox tr­íc ®©y h, Cho vay ®ång tµi trî ®Ó ph©n t¸n rñi ro tÝn dông i, §Þnh kú ph©n tÝch d­ nî ®Ó x¸c ®Þnh râ thùc tr¹ng tÝn dông k, §a d¹ng ho¸ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay l. Ph©n c«ng c¸n bé phô tr¸ch kh¸ch hµng phï hîp víi n¨ng lùc, së tr­êng, tr×nh ®é cña c¸n bé tÝn dông, c¸n bé thÈm ®Þnh. KÕt luËn Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cßn nhiÒu biÕn ®éng,ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi chung vµ cña NHNo&PTNT Hµ Néi nãi riªng hiÖn nay gÆp kh¸ nhiÒu rñi ro.§Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c Ng©n hµng ph¶i biÕt v­ît lªn chÝnh m×nh,®Èy lïi nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c cßn tån t¹i trong kinh doanh,h¹n chÕ rñi ro ®Õn møc thÊp nhÊt b»ng c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau.Song viÖc ng¨n chÆn rñi ro mét c¸ch tuyÖt ®èi lµ hoµn toµn thiÕu thùc tÕ.Do vËy trong qu¸ tr×nh kinh doanh mçi Ng©n hµng ph¶i biÕt chÊp nhËn rñi ro møc ®é nhÊt ®Þnh cã thÓ chÊp nhËn ®­îc ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng Ng©n hµng æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c. Cã thÓ nãi nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m qua ®· t¹o ®µ cho NHNo&PTNT Hµ Néi b­íc vµo giai ®o¹n míi cã nhiÒu thuËn lîi nh­ng còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n.Tõ ®ã ®ßi hái NHNo&PTNT Hµ Néi ph¶i tiÕp tôc ®æi míi,ph¸t triÓn toµn diÖn,v÷ng ch¾c,hiÖu qu¶,an toµn c¶ vÒ huy ®éng vèn,d­ nî tÝn dông,dÞch vô ng©n hµng,kÕ to¸n tµi chÝnh,tèi ®a ho¸ lîi nhuËn vµ gi¶m thiÓu rñi ro. Do thêi gian thùc tËp vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt cña em cßn nhiÒu thiÕu sãt.Em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó b¸o c¸o cña em ®­îc hoµn chØnh h¬n. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn chu ®¸o vµ tËn t×nh cña ThÇy gi¸o-TiÕn sü NguyÔn Ngäc Minh,c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa tµi chÝnh kÕ to¸n.Cïng tËp thÓ ban l·nh ®¹o c¸c c¸n bé phßng tÝn dông NHNo&PTNT Hµ Néi ®· gióp ®ì em trong thêi gian thùc tËp! Tµi liÖu tham kh¶o - Gi¸o tr×nh nghiÖp vô kinh doanh ng©n hµng (Häc viÖn ng©n hµng) - Qu¶n trÞ rñi ro tÝn dông trong kinh doanh ng©n hµng(NguyÔn V¨n TiÕn chñ biªn) -TiÒn tÖ Ng©n hµng vµ lý thuyÕt tµi chÝnh(Frederic S.Miskin) -B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 2003,2004 cña NHNo&PTNT Hµ Néi. B¶ng kª ch÷ viÕt t¾t stt Ch÷ viÕt t¾t §äc lµ 1 NHNN Ng©n hµng Nhµ n­íc 2 NHNo&PTNT Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n 3 NHTM Ng©n hµng th­¬ng m¹i 4 TCKT Tæ chøc kinh tÕ 5 TCTD Tæ chøc tÝn dông 6 DNNN Doanh nghiÖp nhµ n­íc 7 DNNQD Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh 8 KTQD Kinh tÕ quèc doanh 9 KTNQD Kinh tÕ ngoµi quèc doanh X¸c nhËn cña ®¬n vÞ thùc tËp X¸c nhËn cña gi¸o viªn h­íng dÉn