Luận văn Đề cương LL&PPDH sinh học

PhÇn I : më ®Çu 1. LÝ do chän ®Ò tµi 1.1. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay 1.2. Do vai trß cña tù häc vµ sö dông SGK ®Ó tù häc trong giai ®o¹n hiện nay 1.3. Do thùc tr¹ng viÖc sö dông câu hỏi, bài tập ®Ó rÌn luyÖn n¨ng lùc tù häc SGK ë c¸c tr­êng THPT hiÖn nay 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi X¸c ®Þnh n¨ng lùc tù häc SGK cÇn cã vµ biÖn ph¸p sö dông câu hỏi, bài tập ®Ó rÌn c¸c n¨ng lùc ®ã qua d¹y häc phÇn “Sinh häc vi sinh vËt” cho HS, gãp phÇn ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc sinh häc hiÖn nay. 3. Gi¶ thuyÕt khoa häc: NÕu cã biÖn ph¸p sö dông tèt câu hỏi, bài tập qua d¹y häc phÇn “Sinh häc vi sinh vËt”- Sinh häc 10– THPT sÏ rÌn luyÖn n¨ng lùc tù häc SGK cho HS 4. Kh¸ch thÓ vµ ®èi t­îng nghiªn cøu 4.1. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu Häc sinh lớp 10 - THPT 4.2. §èi t­îng nghiªn cøu C¸c biÖn ph¸p sö dông câu hỏi, bài tập ®Ó rÌn luyÖn n¨ng lùc tù häc SGK cho HS trong d¹y häc phÇn “Sinh häc vi sinh vËt”-Sinh häc 10– THPT 5. NhiÖm vô nghiªn cøu 5.1. Nghiªn cøu c¬ së lÝ luËn cña viÖc rÌn n¨ng lùc tù häc cña HS 5.2. Nghiªn cøu c¬ së lÝ luËn cña viÖc xây dựng và sử dụng câu hỏi, bài tập trong viÖc rÌn n¨ng lùc tù häc SGK cña HS 5.3. X¸c ®Þnh thực trạng về n¨ng lùc tù häc SGK ë HS THPT, sử dụng câu hỏi, bài tập trong viÖc rÌn n¨ng lùc tù häc SGK cña HS và các câu hỏi, bài tập đã có phục vụ cho việc dạy học sinh học 10 hiện nay. 5.4. Xác định năng lực tự học SGK cần có và các tiêu chí đánh giá ở HS THPT. 5.5. Ph©n tÝch môc tiªu, cÊu tróc, néi dung phÇn Sinh häc vi sinh vËt ®Ó x¸c ®Þnh néi dung rÌn n¨ng lùc tù häc 5. Sử dụng câu hỏi, bài tập ®Ó rÌn luyÖn n¨ng lùc tù häc SGK cho HS qua d¹y häc phÇn “Sinh häc vi sinh vËt”- Sinh häc 10– THPT 5.7. Thùc nghiÖm s­ ph¹m nh»m kiÓm tra hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p sử dụng câu hỏi, bài tập ®· ®ề xuÊt 6. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 6.1. Nghiªn cøu lÝ thuyÕt Nghiªn cøu c¸c tµi liÖu: Gi¸o dôc häc, TriÕt häc, t©m lÝ häc, x· héi häc Nghiªn cøu c¸c tµi liÖu: LÝ luËn d¹y häc ®¹i häc, lÝ luËn d¹y häc sinh häc, SGK sinh häc 10- THPT, SGV sinh häc 10- THPT, c¸c tµi liÖu chuyªn m«n kh¸c vÒ vi sinh vËt vµ c¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan ®Ó lµm c¬ së lÝ luËn cho ®Ò tµi. 6.2. §iÒu tra c¬ b¶n + §iÒu tra b»ng phiÕu ®iÒu tra + Trùc tiÕp dù giê, th¨m líp, kiÓm tra viÖc tiÕp thu kiÕn thøc cña HS + To¹ ®µm víi GV c¸c tr­êng THPT d¹y ch­¬ng tr×nh Sinh häc 10- THPT 6.3. Thùc nghiÖm s­ ph¹m + Môc ®Ých thùc nghiÖm + Néi dung thùc nghiÖm + Ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm + Ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm - Ph©n tÝch ®Þnh l­îng qua c¸c tham sè thèng kª * Tham sè trung b×nh céng (): lµ tham sè x¸c ®Þnh gi¸ trÞ trung b×nh cña d·y sè thèng kª, ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: = ni Xi . Trong ®ã : Xi: Gi¸ trÞ ®iÓm sè thø i ni: Sè bµi lµm cã ®iÓm sè lµ Xi n: Tæng sè bµi kiÓm tra * §é lÖch chuÈn (S): Khi cã hai gi¸ trÞ trung b×nh ch­a ®ñ ®Ó kÕt luËn hai kÕt qu¶ lµ gièng nhau, mµ cßn phô thuéc vµo c¸c gi¸ trÞ cña c¸c ®¹i l­îng ph©n t¸n Ýt hay nhiÒu xung quanh hai gi¸ trÞ trung b×nh céng. Sù ph©n t¸n ®ã ®­îc m« t¶ bëi ®é lÖch chuÈn cã c«ng thøc. S= §é lÖch chuÈn cµng nhá th× sè liÖu cµng Ýt ph©n t¸n, kÕt qu¶ thu ®­îc cµng ®¸ng tin cËy. * Ph­¬ng sai (S2) S2= * Sai sè trung b×nh céng (m): m = * HÖ sè biÕn thiªn (Cv): Khi cã hai sè trung b×nh céng kh¸c nhau, ®é lÖch chuÈn kh¸c nhau th× ph¶i xÐt ®Õn hÖ sè biÕn thiªn : Cv= Trong ®ã : - Cv tõ 0-10%: dao ®éng nhá, ®é tin cËy cao. - Cv tõ 10-30%: dao ®éng trung b×nh, ®é tin cËy trung b×nh - Cv tõ 30-100%: dao ®éng lín, ®é tin cËy nhá. * §¹i l­îng kiÓm ®Þnh ®é tin cËy(td) Td= Trong ®ã : - n1, n2: Sè häc sinh ®­îc kiÓm tra ë nhãm thùc nghiÖm vµ nhãm ®èi chøng - S12, S22: Ph­¬ng sai của nhãm thùc nghiÖm vµ nhãm ®èi chøng -: ĐiÓm trung b×nh cña nhãm thùc nghiÖm vµ nhãm ®èi chøng 6.4. Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh PhÇn II: néi dung nghiªn c­ó Ch­¬ng 1: c¬ së lÝ luËn vµ thùc tiÔn cña viÖc sö dông cÂU HỎI, BÀI TẬP ®Ó rÌn luyÖn n¨ng lùc tù häc SGK cho hs TRONG d¹y häc phÇn “Sinh häc vi sinh vËt” - Sinh häc 10– THPT 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu tài liệu 1.2. C¬ së lÝ luËn cña viÖc sö dông câu hỏi, bài tập ®Ó rÌn luyÖn n¨ng lùc tù häc cho HS 1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ n¨ng lùc tù häc 1.2.1.1. Kh¸i niÖm tù häc 1.2.1.2. Kh¸i niÖm vÒ n¨ng lùc tù häc + Tự học nói chung + Tự học SGK 1.2.1.3. Các mức độ của năng lực tự học + Tù häc hoµn toµn (häc víi s¸ch, kh«ng cã thÇy bªn c¹nh) + Tù häc cã h­íng dÉn 1.2.1.4. Vai trß cña n¨ng lùc tù häc 1.2.2. Vai trß cña câu hỏi, bài tập trong dạy học 1.2.2.1. Khái niệm câu hỏi, bài tập 1.2.2.2. Vai trß cña câu hỏi, bài tập víi viÖc d¹y-học 1.2.2.3. Biện pháp sử dụng câu hỏi, bài tập rèn năng lực tự học SGK 1.2.3. Các năng lực tự học SGK cần có của HS 1.2.3.1. KÜ n¨ng thùc hiÖn c¸c lÖnh ë SGK 1.2.3.2. KÜ n¨ng thu nhËn th«ng tin qua SGK (t¸ch ra néi dung chÝnh, b¶n chÊt tõ tµi liÖu ®· ®äc) 1.2.3.3. KÜ n¨ng xö lÝ th«ng tin qua kªnh h×nh, kªnh ch÷ tõ SGK + KÜ n¨ng ph©n tÝch néi dung + Kĩ n¨ng kh¸i qu¸t néi dung 1.2.3.4. KÜ n¨ng diễn đạt kÕt qu¶ thu ®­îc tõ SGK (th«ng qua th¶o luËn nhãm…) 1.3. C¬ së thùc tiÔn cña viÖc sö dông câu hỏi, bài tập ®Ó rÌn luyÖn n¨ng lùc tù häc SGK cho HS 1.3.1. Thùc trạng sö dông câu hỏi, bài tập ®Ó rÌn n¨ng lùc tù häc 1.3.1.1. Môc ®Ých kh¶o s¸t 1.3.1.2. Đèi t­îng kh¶o s¸t 1.3.1.3. Néi dung kh¶o s¸t 1.3.1.4. Ph­¬ng ph¸p kh¶o s¸t 1.3.1.5. KÕt qu¶ kh¶o s¸t 1.3.1.6. Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng + Nguyªn nh©n chñ quan + Nguyªn nh©n kh¸ch quan 1.3.2. Thùc tr¹ng n¨ng lùc tù häc SGK cña HS trong häc Sinh häc 10- THPT 1.3.2.1. Môc ®Ých kh¶o s¸t 1.3.2.2. Ph­¬ng ph¸p kh¶o s¸t 1.3.2.3. Néi dung kh¶o s¸t 1.3.2.4. KÕt qu¶ kh¶o s¸t 1.3.2.5. Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng 1.3.3. KÕt luËn Ch­¬ng 2: c¸c biÖn ph¸p sö dông CÂU HỎI, BÀI TẬP ®Ó rÌn luyÖn n¨ng lùc tù häc SGK cho hs TRONG d¹y häc phÇn “Sinh häc vi sinh vËt”- Sinh häc 10 – THPT 2.1. Phân tích cấu trúc, nội dung phần “Sinh học vi sinh vật” – Sinh học 10- THPT (theo định hướng tiềm năng của nội dung để sử dụng câu hỏi và bài tập) 2.2. C¸c biÖn ph¸p rÌn n¨ng lùc tù häc SGK 2.2.1. Các dạng câu hỏi, bài tập để hướng dẫn rèn năng lực tự học SGK 2.2.2. Các biện pháp sử dụng câu hỏi, bài tâp để rèn năng lực tự học SGK BiÖn ph¸p rÌn n¨ng lùc nghiªn cøu SGK vµ n¾m v÷ng néi dung tù häc + Năng lực thu nhận thông tin + Năng lực xử lí thông tin + Năng lực kết luận khái quát BiÖn ph¸p rÌn n¨ng lùc thể hiện kết quả tự học SGK + Diễn đạt bằng sơ đồ, tranh hình, bảng biểu, đồ thị + Diễn đạt bằng phiếu học tập + Diễn đạt bằng sơ đồ khái quát + Diễn đạt bằng bảng hệ thống + Diễn đạt bằng lập dàn ý, đề cương 2.3. ThiÕt kÕ các bµi dạy trong dạy häc phÇn “Sinh häc vi sinh vËt”- Sinh häc 10– THPT có sö dông câu hỏi, bài tập rÌn n¨ng lùc tù häc SGK Ch­¬ng 3: thùc nghiÖm s­ ph¹m 3.1. Môc ®Ých thùc nghiÖm §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông câu hỏi, bài tập ®Ó rÌn luyÖn n¨ng lùc tù häc SGK cho HS trong d¹y häc phÇn “Sinh häc vi sinh vËt”- Sinh häc 10– THPT 3.2. Néi dung thùc nghiÖm C¸c bµi thuéc phÇn sinh häc vi sinh vËt: bµi 33, 38, 41,43vµ 44 3.3. Ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm 3.3.1. §èi t­îng thực nghiÖm : HS líp 10 THPT TrÇn Phó, 3.3.2. Bè trÝ thùc nghiÖm: + Líp thùc nghiÖm: gi¸o ¸n sö dông c¸c biÖn ph¸p rÌn n¨ng lùc tù häc cho HS + Líp ®èi chøng: gi¸o ¸n ®­îc thiÕt kÕ ®Ó d¹y theo h­íng dÉn trong s¸ch gi¸o viªn C¸c líp ®èi chøng vµ thùc nghiÖm ë mçi tr­êng ®­îc ®¶m b¶o ®ång ®Òu vÒ chÊt l­îng häc tËp, phong trµo thi ®ua, cïng mét gi¸o viªn d¹y… 3.4. KÕt qu¶ thùc nghiÖm PHÇN III : KÕT LUËN Vµ §Ò NGHÞ PHÇN IV: Dù KIÕN KÕ HO¹CH TRIÓN KHAI Thêi gian Néi dung c«ng viÖc 10/2007 NhËn ®Ò tµi. T×m vµ ®äc tµi liÖu tham kh¶o 11/2007- 12/2007 So¹n ®Ò c­¬ng, tr×nh bµy ®Ò c­¬ng víi thÇy h­íng dÉn 12/2007 B¶o vÖ ®Ò c­¬ng tr­íc tæ bé m«n 12/2007-2/2008 Điều tra.ViÕt luËn v¨n . Xin ý kiÕn thÇy h­íng dÉn 5/2008-10/2008 Thùc nghiÖm s­ ph¹m. Trao ®æi víi thÇy h­íng dÉn. Hoµn thµnh c«ng viÖc 11/2008 B¶o vÖ luËn v¨n