Lạm phát mức tiêu dùng

ể ở ộ ạ ủ - NHTW có th đ t ra m c tiêu l m phát cho vài năm t i.ể ặ ụ ạ ớ 2. LPMT trong giai đo n chuy n ti p t l m phát cao xu ng l m phát th p:ạ ể ế ừ ạ ố ạ ấ Khi l m phát ban đ u đ t trên m c LPMT trong dài h n phù h p v i s n đ nh giá c ,ạ ầ ạ ứ ạ ợ ớ ự ổ ị ả s tín nhi m c a NHTW s th p. Thêm n a là, vào lúc đ u khi t l l m phát cao (cóự ệ ủ ẽ ấ ữ ầ ỷ ệ ạ th nói là trên 10%), l m phát s không d dàng đ c ki m soát b i nh ng nhà ti n t .ể ạ ẽ ễ ượ ể ở ữ ề ệ Do đó, LPMT, đ đ t đ c s gi i l m phát t m t t l l m phát cao là m t tháchể ạ ượ ự ả ạ ừ ộ ỷ ệ ạ ộ th c l n.ứ ớ GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 12 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề M t cách đ gi i quy t s ph c t p ngày càng tăng lên t m c l m phát cao ban đ u là th cộ ể ả ế ự ứ ạ ừ ứ ạ ầ ự hi n d n d n t ng giai đo n c a LPMT, làm nh v y s tăng d n thành công trong b c đ uệ ầ ầ ừ ạ ủ ư ậ ẽ ầ ướ ầ s gi i l m phát, nh theo đ ngh b i Masson (1997). ự ả ạ ư ề ị ở Ví dụ: Mexico cũng đang th c hi n theo d n d n t ng b c 1 đ ti n t i LPMT b sung.ự ệ ầ ầ ừ ướ ể ế ớ ổ Ng i có quy n l c c p cao c a ngân hàng Mexico g n đây mô t CSTT tr ng tâm c aườ ề ự ấ ủ ầ ả ọ ủ Mexico nh đang là “m t giai đo n chuy n ti p h ng đ n 1 k ho ch LPMT rõ ràng”.ư ộ ạ ể ế ướ ế ế ạ Nh ng năm g n đây Mexico công khai k ho ch l m phát m t cách d t khoát vào lúc Bữ ầ ế ạ ạ ộ ứ ộ tr ng tài chính đ trình lên Đ i h i ch ng trình kinh t c a chính ph vào năm k ti p.ưở ệ ạ ộ ươ ế ủ ủ ế ế Ngân hàng Mexico v n ti p t c đ t t m quan tr ng vào LPMT nh là m c tiêu tr ng tâm c aẫ ế ụ ặ ầ ọ ư ụ ọ ủ CSTT. Năm 1999, sau l m phát h ng năm 12,3% th p h n so v i m c tiêu là 13%; l n đ uạ ằ ở ấ ơ ớ ụ ầ ầ tiên NHTW công b m c LPMT là 10% vào năm 2000 tr c khi B tài chính đ trình lênố ứ ướ ộ ệ Qu c h i k ho ch kinh t c a năm. B t đ u tháng 4/2000, ngân hàng c a Mexico đ a ra báoố ộ ế ạ ế ủ ắ ầ ủ ư cáo v l m phát, b n tài li u v nh ng di n bi n v l m phát đang x y ra và cách ngân hàngề ạ ả ệ ề ữ ễ ế ề ạ ả Mexico d ki n đ t đ c m c tiêu l m phát, nh ng không cung c p d đoán v ch s l mự ế ạ ượ ụ ạ ư ấ ự ề ỉ ố ạ phát và s n l ng. Trong báo cáo v l m phát l n th ba, công b vào tháng 10/2000, ngânả ượ ề ạ ầ ứ ố hàng Mexico công b m c tiêu h ng năm, đi u mà ti n v m c tiêu dài h n là 3% mà s đ tố ụ ằ ề ế ề ụ ạ ẽ ạ đ c vào tháng 12/2003.ượ S tín nhi m s t gi m d n khi l m phát ban đ u cao vì có kh năng nhi u h n là côngự ệ ụ ả ầ ạ ầ ả ề ơ chúng và th tr ng không tin t ng r ng NHTW quan tâm v vi c đ t đ c m c tiêuị ườ ưở ằ ề ệ ạ ượ ụ đ ra n u vi c xác minh ph i ch nhi u h n m t năm trong t ng lai. V n đ này gâyề ế ệ ả ờ ề ơ ộ ươ ấ ề ehbra m t khó khăn cho NHTW trong vi c thông qua MTLP trong khi mà l m phát quáộ ệ ạ cao đ ch n m t MTLP v i ph m vi dài h n m t năm. Vi c này làm NHTW r i vàoể ọ ộ ớ ạ ơ ộ ệ ơ tình tr ng ti n thoái l ng nan do s ch m tr t CSTT có kh năng lâu h n ph m vi 1ạ ế ưỡ ự ậ ễ ừ ả ơ ạ năm. M t gi i pháp cho tình tr ng ti n thoái l ng nan này thì ch rõ h ng đ đ a raộ ả ạ ế ưỡ ỉ ướ ể ư LPMT v i m c tiêu nhi u năm, đó là nh ng đi u mà NHTW c a Brazil, C ng hòaớ ụ ề ữ ề ủ ộ Czech, Mexico đã t ng làm t năm 1998. Tuy nhiên, vi c ch rõ h ng đi c a MTLPừ ừ ệ ỉ ướ ủ h ng năm t o ra s nguy hi m m c dù NHTW đang ti n t i LPMT trong dài h n, có sằ ạ ự ể ặ ế ớ ạ ự không ch c ch n là trong quá trình ki m soát l m phát t i t l l m phát cao, đi u đó cóắ ắ ể ạ ạ ỷ ệ ạ ề th làm ch ch h ng v căn b n t h ng đi nhi u năm. V n đ này có th giúp gi iể ệ ướ ề ả ừ ướ ề ấ ề ể ả GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 13 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề thích t i sao NHTW Chile không ch n ch rõ MTLP qua nhi u năm khi nó b t tay vàoạ ọ ỉ ề ắ vi c tìm MTLP d i ch đ năm 1990.ệ ướ ế ộ Khi có s chuy n ti p t cao đ n th p c a l m phát, xu t hi n lý do m nh h n choự ể ế ừ ế ấ ủ ạ ấ ệ ạ ơ vi c ch p nh n ph m vi LPMT r ng h n đ ph n ánh m t đi u không ch c ch n c aệ ấ ậ ạ ộ ơ ể ả ộ ề ắ ắ ủ vi c ki m soát l m phát khi mà l m phát m c cao t ban đ u. Tuy nhiên, nh đã th oệ ể ạ ạ ở ứ ừ ầ ư ả lu n trong ti u m c tr c, m t ph m vi r ng c a LPMT có th d n đ n v n đ v sậ ể ụ ướ ộ ạ ộ ủ ể ẫ ế ấ ề ề ự tín nhi m b i vì chính ph có th s s n sàng tán thành t t c m c l m phát mà t lệ ở ủ ể ẽ ẵ ấ ả ứ ạ ỷ ệ l m phát n m kho ng trên đi m gi a c a ph m vi m c tiêu, nh ng d i m c tr n c aạ ằ ả ể ữ ủ ạ ụ ư ướ ứ ầ ủ ph m vi. Có m t đi m m c tiêu, m t khác, làm tr ng thái này trong m t ph n c a chínhạ ộ ể ụ ặ ạ ộ ầ ủ ph ít có kh năng x y ra. Có m t đi u ch c r ng chính ph không tr nên kém quy tủ ả ả ộ ề ắ ằ ủ ở ế tam trong vi c gi m l m phát, đó là m t đi u đ c bi t quan tr ng LPMT theo ch đệ ả ạ ộ ề ặ ệ ọ ế ộ khi l m phát cao b i vì s tín nhi m quá nhi u t m th i không n đ nh trong nh ngạ ở ự ệ ề ạ ờ ổ ị ữ tr ng h p này. Do đó có nh ng tranh lu n m nh m c a vi c ch n đi m m c tiêu trênườ ợ ữ ậ ạ ẽ ủ ệ ọ ể ụ ph m vi m c tiêu trong LPMT theo ch đ trong su t s chuy n ti p t cao đ n th pạ ụ ế ộ ố ự ể ế ừ ế ấ c a l m phát. Th t là thú v , NHTW Chile chuy n đ i t ph m vi LPMT sang đi mủ ạ ậ ị ể ổ ừ ạ ể LPMT năm 1994 trong quá trình làm c ng l i ch đ LPMT.ứ ạ ế ộ 3. Nh ng ai nên đ t m c tiêu l m phát trong trung h n:ữ ặ ụ ạ ạ Trong dài h n, NHTW chính là ng i đ t ra và v n hành c ch LPMT, tuy nhiên trong trungạ ườ ặ ậ ơ ế h n, ai là ng i nên th c hi n nhi m v đó? Nh ng quan đi m l p lu n r ng ai là ng iạ ườ ự ệ ệ ụ ữ ể ậ ậ ằ ườ đ a ra ng i đ a ra LPMT trung h n, “chính ph hay NHTW”, chúng ta s xem xét các l pư ườ ư ạ ủ ẽ ậ lu n khác nhau v v n đ này.ậ ề ấ ề L p lu n đ u tiênậ ậ ầ cho r ng: chính ph nên đ t ra m c tiêu l m phát trung h n ch khôngằ ủ ặ ụ ạ ạ ứ ph i là NHTW. Nh ng ng i có cùng quan đi m này tranh lu n r ng các m c tiêu c aả ữ ườ ể ậ ằ ụ ủ NHTW ph i trùng h p v i m c tiêu c a chính ph đ có th nh n đ c s h tr u đãi tả ợ ớ ụ ủ ủ ể ế ậ ượ ự ỗ ợ ư ừ chính ph (nh h tr xây d ng d án CSTT qu c gia, đ án phát tri n h th ng ngân hàng,ủ ư ỗ ợ ự ự ố ề ể ệ ố xây d ng khung pháp lý thông thoáng t o thu n l i trong ho t đ ng c a ngân hàng…). NHTWự ạ ậ ợ ạ ộ ủ ph i ph thu c vào chính ph , đ c trao r t ít s đ c l p. Đôi khi NHTW ch ho t đ ng v iả ụ ộ ủ ượ ấ ự ộ ậ ỉ ạ ộ ớ GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 14 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề t cách là c v n cho Chính ph , nó không đ c l p trong vi c ho ch đ nh CSTT mà nh ngư ố ấ ủ ộ ậ ệ ạ ị ữ m c tiêu ph i do “s tho thu n” gi a B Tài chính và Chính ph . Vì v y CSTT c a NHTWụ ả ự ả ậ ữ ộ ủ ậ ủ nh là m t công c ho t đ ng theo ý mu n c a B Tài chính. Tuy nhiên, n u chính ph cóư ộ ụ ạ ộ ố ủ ộ ế ủ th c hi n đi u đó thì cũng là không h d dàng. N u LPMT đang th p, các m c tiêu trungự ệ ề ề ễ ế ấ ụ h n có th s r t gi ng v i các m c tiêu dài h n và do đó, s không có xung đ t gi a chúng,ạ ể ẽ ấ ố ớ ụ ạ ẽ ộ ữ d dàng h n cho chính ph khi đ t m c tiêu l m phát trung h n. Nh ng n u LPMT hi n nayễ ơ ủ ặ ụ ạ ạ ư ế ệ đang xa r i v i các m c tiêu trong dài h n thì nh ng ng i đ t m c tiêu trung h n s g pờ ớ ụ ạ ữ ườ ặ ụ ạ ẽ ặ nhi u khó khăn h n.ề ơ Chi u dài c a đ tr t CSTT đ n l m phát là m t v n đ mà các NHTW có đ đi u ki n đề ủ ộ ễ ừ ế ạ ộ ấ ề ủ ề ệ ể xác đ nh d dàng h n các chính tr gia. Chính vì v y đ h n ch nh ng khó khăn c a l p lu nị ễ ơ ị ậ ể ạ ế ữ ủ ậ ậ th nh t, ứ ấ L p lu n th haiậ ậ ứ cho r ng nên đ NHTW thi t l p các m c tiêu l m phát trungằ ể ế ậ ụ ạ h n. Vì NHTW d ti p c n v i m c tiêu l m phát dài h n, có th xác đ nh đ c m t cáchạ ễ ế ậ ớ ụ ạ ạ ể ị ượ ộ chính xác đ tr tác đ ng c a CSTT đ n l m phát h n so v i các chính tr gia, có kh năng dộ ễ ộ ủ ế ạ ơ ớ ị ả ự báo chu n xác trên c s các th ng kê kinh t tài chính.ẩ ơ ở ố ế NHTW c n có m t m c đ c l p t ng đ i đ th c thi CSTT, m c dù không có m t NHTWầ ộ ứ ộ ậ ươ ố ể ự ặ ộ nào có th hoàn toàn đ c l p kh i s nh h ng c a chính ph . Đ th c hi n yêu c u này,ể ộ ậ ỏ ự ả ưở ủ ủ ể ự ệ ầ qu c gia đó c n t b nguyên t c ''ngân sách chi ph i'', cũng nh các v n đ thu c chính sáchố ầ ừ ỏ ắ ố ư ấ ề ộ tài khoá không đ c gây b t c nh h ng nào đ n CSTT. Đi u này ng ý r ng các kho nượ ấ ứ ả ưở ế ề ụ ằ ả vay t NHTW c a chính ph ph i m c th p nh t (ho c t t nh t b ng 0) và các th tr ngừ ủ ủ ả ở ứ ấ ấ ặ ố ấ ằ ị ườ tài chính trong n c có đ đ sâu đ đáp ng đ các đ t phát hành n c a chính ph . ướ ủ ộ ể ứ ủ ợ ợ ủ ủ Theo các nhà kinh t h c ế ọ Thomas Laubach, Rick Mickin và Adam Poxen, LPMT đ c hi uượ ể là m t n n t ng c s cho CSTT, đ c đ c tr ng b i vi c NHTW công b v i công chúng m tộ ề ả ơ ở ượ ặ ư ở ệ ố ớ ộ m c tiêu đ nh l ng chính th c (th ng là m t khung ph m vi h n là m t giá tr c th ) choụ ị ượ ứ ườ ộ ạ ơ ộ ị ụ ể t l l m phát trong m t ho c vài th i kỳ, d a trên quan đi m n đ nh giá c là m c tiêu duyỷ ệ ạ ộ ặ ờ ự ể ổ ị ả ụ nh t c a CSTT trong dài h n. M t trong nh ng đ c tr ng v quan đi m có tác đ ng m nh làấ ủ ạ ộ ữ ặ ư ề ể ộ ạ công khai v i công chúng v nh ng k ho ch, m c tiêu c a các nhà ho ch đ nh chính sách vàớ ề ữ ế ạ ụ ủ ạ ị trong nhi u tr ng h p là c v c ch truy n t i trong đó nh n m nh đ n trách nhi m c aề ườ ợ ả ề ơ ế ề ả ấ ạ ế ệ ủ NHTW trong vi c theo đu i m c tiêu.ệ ổ ụ Do đó, khi đ a ra LPMT, NHTW s ph i ch u tráchư ẽ ả ị GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 15 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề nhi m chính th c, vô đi u ki n trong vi c th c hi n CSTT đ đ t đ c ch s m c tiêu d aệ ứ ề ệ ệ ự ệ ể ạ ượ ỉ ố ụ ự trên ch s d báo l m phát do chính NHTW đ a ra.ỉ ố ự ạ ư Nh v y khi ti p c n v i vi c công b ch s LPMT, ta có th th y rõ s khác nhau gi a cácư ậ ế ậ ớ ệ ố ỉ ố ể ấ ự ữ qu c gia. C quan công b ch s LPMT có th do NHTW t mình công b nh Ôxtrâylia,ố ơ ố ỉ ố ể ự ố ư Ph n Lan, Th y Đi n và Tây Ban Nha, cũng có th là s tho thu n gi a NHTW và B tàiầ ụ ể ể ự ả ậ ữ ộ chính nh Canađa và Th y S , ho c nh V ng qu c Anh, B Tài chính ch u trách nhi mư ụ ỹ ặ ư ở ươ ố ộ ị ệ công b và Ngân hàng c a n c Anh đóng vai trò c v n. Cũng có m t s n c, ch s LPMTố ủ ướ ố ấ ộ ố ướ ỉ ố tr c tiên đ c NHTW thông báo và trong nhi u tr ng h p do Chính ph phê duy t. Nhướ ượ ề ườ ợ ủ ệ ư v y, đâu tính đ c l p c a NHTW càng cao thì đó NHTW s càng ph i có trách nhi mậ ở ộ ậ ủ ở ẽ ả ệ qu n tr c ch LPMT, bao g m: xây d ng ch tiêu, công b và th c thi. ả ị ơ ế ồ ự ỉ ố ự Tuy nhiên c n tránh khuynh h ng cho r ng, nâng cao vai trò đ c l p c a NHTW nghĩa làầ ướ ằ ộ ậ ủ NHTW thoát ly hoàn toàn kh i Chính ph . M c tiêu cu i cùng c a CSTT và cũng là m c tiêuỏ ủ ụ ố ủ ụ ho t đ ng c a NHTW là n đ nh giá c , thúc đ y tăng tr ng kinh t . Vì v y, c n thi t l pạ ộ ủ ổ ị ả ẩ ưở ế ậ ầ ế ậ các quy đ nh pháp lý v m i quan h gi a NHTW v i Chính ph nh m b o đ m ho t đ ngị ề ố ệ ữ ớ ủ ằ ả ả ạ ộ c a NHTW h tr t t cho các ch ng trình kinh t c a Chính ph .ủ ỗ ợ ố ươ ế ủ ủ 4. Vai trò c a t giá và giá các lo i tài s n khác:ủ ỷ ạ ả a. Vai trò c a tủ giá h i đoái:ỷ ố S bi n đ ng ự ế ộ c aủ t giáỷ rõ ràng là m tộ m i quan tâmố chính c a cácủ NHTW trong m c tiêuụ l m phátạ cũng như các n c không xem l m phát là m c tiêu chính.ướ ạ ụ Thay đ iổ trong t giá h iỷ ố đoái có th cóể m tộ tác đ ngộ l n đ nớ ế l m phátạ , đ c bi t làặ ệ các n c có n n kinh t m , nhướ ề ế ở ỏ. Ví dụ: s s t gi m trong t giá hoái ự ụ ả ỷ d nẫ đ nế s gia tăngự l m phátạ nh làư k t quế ả c aủ d nẫ truy n ề từ giá nh p kh uậ ẩ cao h nơ và nhu c uầ l n h nớ ơ cho hàng xu t kh uấ ẩ , đ c bi tặ ệ trong n nề kinh tế nh và mỏ ở. Ngoài ra, công chúng và các chính tr giaị quan tâm đ nế t giáỷ và đi u nàyề gây áp l c lênự các NHTW trong vi cệ thay đ iổ CSTT. M tộ s ự tăng giá c aủ đ ng n i tồ ộ ệ có thể làm cho doanh nghi pệ trong n cướ không c nh tranhạ , trong khi m tộ s s t gi m th ng đ cự ụ ả ườ ượ xem là m tộ tín hi uệ c aủ s th t b iự ấ ạ c aủ các NHTW. GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 16 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề Th tr ng các n cị ườ ướ m i n iớ ổ , khá chính xác, có m tộ m i quan tâmố l n h nớ ơ v nh ng bi nề ữ ế đ ngộ t giáỷ . Không ch cóỉ m tộ s ự tăng giá th c sự ự có thể làm cho các ngành công nghi pệ trong n cướ kém c nh tranhạ , mà nó có thể d nẫ đ nế thâm h tụ l n trong ớ tài kho n vãng laiả có thể làm cho các qu c giaố d r i vàoễ ơ kh ng ho ngủ ả ti n tề ệ n uế dòng v nố vào chuy n thành ể dòng v n ra. S s t gi m th tr ng các n c m i n i đ c bi tố ự ụ ả ở ị ườ ướ ớ ổ ặ ệ nguy hi mể b i vìở chúng có thể gây ra m t cu c kh ng ho ngộ ộ ủ ả tài chính. Các n c nàyướ có nhi uề kho n nả ợ c a hủ ọ b ng ngo iằ ạ tệ và khi đ ng ti nồ ề m t giáấ , đi u này làm tăngề gánh n ngặ n n nợ ầ c a cácủ công ty trong n cướ . Vì tài s nả th ng đ cườ ượ tính b ngằ ti n tề ệ trong n cướ và do đó không làm tăng giá trị, k t quế ả là d n đ n s s t gi m ẫ ế ự ụ ả giá trị ròng. S suy gi m nàyự ả đ c th hi n ượ ể ệ trong b ng cân đ iả ố sau đó làm tăng l a ch n b t l iự ọ ấ ợ (adverse selection) và các v n đấ ề r i roủ đ o đ c (moral hazardạ ứ problem), d n ẫ đ nế s b t n đ nhự ấ ổ ị tài chính và suy gi mả m tộ m t cách ộ rõ r t trong đ u tệ ầ ư và ho t đ ngạ ộ kinh tế. Phân tích 1 s ví d :ố ụ Ch s tr ng thái c a CSTT - Moneytary Condition Index (MCI)ỉ ố ạ ủ MCI là ch s k t h p các bi n s tài chính khác nhau, đ c bi t là lãi su t và t giá h i đoái,ỉ ố ế ợ ế ố ặ ệ ấ ỷ ố thành m t con s duy nh t. M c đích c a MCI là cung c p nh ng thông tin t ng quát và dộ ố ấ ụ ủ ấ ữ ổ ễ hi u v th tr ng tài chính vào m t th i đi m xác đ nh. Ngoài ra MCI có th dùng nh m tể ề ị ườ ộ ờ ể ị ể ư ộ ch s m c tiêu ng n h n c a CSTT, nh t là các qu c gia có n n kinh t nh .ỉ ố ụ ắ ạ ủ ấ ở ố ề ế ỏ Ngân hàng Canada đã tiên phong xây d ng ch s này vào đ u nh ng năm 1990. Ch s MCIự ỉ ố ầ ữ ỉ ố còn đ c New Zealand s d ng ph bi n vào cu i nh ng năm 1990. Trên lý thuy t ch s nàyượ ử ụ ổ ế ố ữ ế ỉ ố tính trên c s trung bình có tr ng s c a lãi su t ng n h n th c và t giá h i đoái th c, đ bơ ở ọ ố ủ ấ ắ ạ ự ỉ ố ự ể ỏ qua nh ng tác đ ng c a l m phát. Nh ng th c t thì MCI tính b ng ữ ộ ủ ạ ư ự ế ằ lãi su t ng n h n danhấ ắ ạ nghĩa và t giá h i đoái danh nghĩaỉ ố vì hai ch s này ph bi n và d tính toán h n.ỉ ố ổ ế ễ ơ Công th c tính MCI:ứ MCIt = (rt – r0) + a2/a1 (et – e0) +100 Trong đó: GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 17 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề rt: Lãi su t th c năm tấ ự r0: lãi su t th c năm g cấ ự ố et: t giá h i đoái th c năm t (e tăng t ng đ ng n i t đang lên giá so v i ngo i t )ỉ ố ự ươ ươ ộ ệ ớ ạ ệ e0: t giá h i đoái th c năm g cỉ ố ự ố a1, a2 đ c tính toán d a vào tác đ ng c a lãi su t, t giá đ n t ng c u. Và t s aượ ự ộ ủ ấ ỉ ế ổ ầ ỉ ố 2/a1 nh h nỏ ơ ho c b ng 1.ặ ằ S thay đ i c a MCI ph n ánh s thay đ i trong CSTT gi a hai th i đi m. N u MCI tăngự ổ ủ ả ự ổ ữ ờ ể ế (gi m) th hi n s th t ch t (n i l ng) c a CSTT.ả ể ệ ự ắ ặ ớ ỏ ủ Đ hi u rõ h n v ch s này và cách th c áp d ng nh th nào các qu c gia, chúng tôi đ aể ể ơ ề ỉ ố ứ ụ ư ế ở ố ư ra ví d v sụ ề khác bi t trong CSTT gi a New Zealand và Úc.ự ệ ữ Tóm l i, sai l m trong CSTT c a New Zealand là quá t p trung vào công c t giá h i đoái;ạ ầ ủ ậ ụ ỷ ố không nh n ra nguyên nhân gây nên cú s c t giá h i đoái, t đó nh h ng đ n l m phát.ậ ố ỷ ố ừ ả ưở ế ạ Trong giai đo n này là m t ạ ộ cú s c t giá th ng m i âm, New Zealand nên th c thi CSTT n iố ỷ ươ ạ ự ớ l ng, h th p lãi su t ngay t đ u, thay vì chính sách th t ch t ti n t , tăng lãi su t. Ng cỏ ạ ấ ấ ừ ầ ắ ặ ề ệ ấ ượ l i, Úc u tiên đ t LPMT hàng đ u và m t chính sách t giá linh ho t; nh n ra m u ch t v nạ ư ặ ầ ộ ỷ ạ ậ ấ ố ấ đ là cú s c t giá th ng m i, nên đã có nh ng quy t đ nh chính xác, gi đ c l m phát v nề ố ỷ ươ ạ ữ ế ị ữ ượ ạ ẫ m c ki m soát.ở ứ ể M t ví d khácộ ụ trong đó bi n đ ng t giáế ộ ỷ đã đ c ượ h n chạ ế là tr ng h pườ ợ c aủ Chile vào năm 1998. Lúc đó Chile cũng theo c ch MTLPơ ế cũng bao g mồ m tộ t p trungậ vào vi c h n chệ ạ ế bi n đ ng tế ộ ỷ giá b ng vi c cóằ ệ m tộ “d i băng t giá” v i m t ch đ t giá h i đoái c đ nhả ỷ ớ ộ ế ộ ỷ ố ố ị có đi u ch nh mà đ c bu c ch t vào v i t l l m phát trong n c. Trong vi cề ỉ ượ ộ ặ ớ ỷ ệ ạ ướ ệ đ i phó v iố ớ s k t h p tình hình ự ế ợ tài chính và các cú s c ố trong đi u ki n m u d ch gây ra doề ệ ậ ị cu c kh ngộ ủ ho ngả châu Á, NHTW Chile áp d ngụ CSTT th t ch tắ ặ và b o vả ệ đ ng Pesoồ v iớ m tộ s ự thu h pẹ d i băng ả t giáỷ và s ự can thi p vàoệ th tr ng ngo i h i. Khiị ườ ạ ố n n kinh tề ế b ị m tộ cu c suyộ thoái nhẹ vào cu iố năm 1998, CSTT th t ch tắ ặ đã đ cượ đ o ng cả ượ khi lãi su tấ đã đ cượ hạ xu ngố và đ ng peso đ c phépồ ượ gi m giáả . Đ r ng d i băngộ ộ ả t giáỷ đã đ cượ bãi bỏ vào tháng Chín năm 1999 và đ ng pesoồ đ c th ượ ả n iổ t doự k t đóể ừ . b. Vai trò c a gủ iá các lo i tài s n khác:ạ ả GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 18 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề Các k t lu nế ậ mà m c tiêuụ về t giá h i đoáiỷ ố có th sể ẽ làm x u đi ấ vi c th c thiệ ự CSTT cũng đ c áp d ngượ ụ vào các giá cả tài s nả khác. Rõ ràng, thi t l pế ậ công cụ CSTT để đ tạ nh ngữ MTLP c n xem nh là m t nhânầ ư ộ tố trong các bi n đ ngế ộ giá tài s nả . Nh ng tữ hay đ iổ trong giá tài s nả gi ng nh th này cácố ư ế ở c phi u ph thôngổ ế ổ , nhà ở ho c trái phi u ặ ế dài h nạ có nh ngữ tác đ ngộ to l n lên t ng c u vàớ ổ ầ đó là nh ng c ch truy n t i quan tr ng cho ữ ơ ế ề ả ọ CSTT (ví d ,ụ Mishkin 1996b). Tuy nhiên, vi cệ ng phó v iứ ớ nh ng ữ bi n đ ngế ộ giá tài s n này ả không thể may móc b i vìở , tùy theo tính ch tấ c aủ nh ng cú s cữ ố theo giá các tài s nả , CSTT t i uố ư đáp ngứ theo nh ng cáchữ khác nhau. H n n aơ ữ , vì nhi uề v n đấ ề giá tài s nả , m c tiêuụ chỉ vào đó sẽ không t i u.ố ư M t NHTW cũng r t m h v các bi n m c tiêu cái mà khó đ ki m soát - và rõ ràng giá tàiộ ấ ơ ồ ề ế ụ ể ể s n nh giá nhà đ t và c phi u r i vào lo i này. Các NHTW th ng “d i d t” n u h th cả ư ấ ổ ế ơ ạ ườ ạ ộ ế ọ ự hi n ki m soát giá tài s n và sau đó không th làm nh v y. H n n a, khi NHTW hành đ ngệ ể ả ể ư ậ ơ ữ ộ nh th h có th ki m soát giá tài s n gi ng nh th trên các c ph n ph thông, công chúngư ể ọ ể ể ả ố ư ế ổ ầ ổ th ng b t đ u lo s r ng NHTW có th quá m nh, do đó tính đ c l p c a NHTW là nguyênườ ắ ầ ợ ằ ể ạ ộ ậ ủ nhân đ n đ n nh ng th c m c trong công chúng.ẫ ế ữ ắ ắ • M t ộ vài nhà nghiên c uứ c aủ Cecchetti, Genberg, Lipsky, và Wadwani (năm 2000) đã đ xu tề ấ r ngằ các nhà ch c trách ti n t ứ ề ệ nên hành đ ngộ đ h n chể ạ ế các bong bóng giá tài s nả (asset price bubbles) để b o vả ệ s n đ nhự ổ ị tài chính, nh ngư để làm đ cượ đi u nàyề thành công các nhà ti n t ch c tráchề ệ ứ c n ph iầ ả bi tế các giá trị tài s nả thích h pợ là gì. Hãy nghĩ r ngằ các quan ch cứ chính phủ, dù h làọ các nhà đi u hành trong NHTWề , bi t nh ngế ữ gì mà giá tài s nả nên t t ố h n các th tr ngơ ị ườ cá nhân, nh ng ng iữ ườ mà có đ ng l c m nhộ ự ạ m h n đ hi u đúng các th , nói tóm l i là quá táo b oẽ ơ ể ể ứ ạ ạ . H n n aơ ữ , nh đ chư ả ỉ ra trong Bernanke và Gertler (1999), m t cách ti p c nộ ế ậ LPMT mà không nh m vào m c tiêuắ ụ giá tài s nả , nh ngư làm cho vi c s d ng m tệ ử ụ ộ chi n l cế ượ bao g m thông tin ồ trong vi c thi t l pệ ế ậ các công cụ chính sách, không có kh năngả làm gi m kh năng xu t hi n cácả ả ấ ệ bong bóng giá tài s nả , qua đó thúc đ y ẩ s n đ nhự ổ ị tài chính. GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 19 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề Tóm l i:ạ Đi m m u ch tể ấ ố là vi c ệ th cự thi t i u ố ư CSTT đòi h i ỏ nhi u giáề tài s nả , có th là ể tỷ giá h i đoáiố , giá c phi uổ ế , giá nhà đ tấ , và giá trái phi uế dài h nạ , đ cượ xem là m t nhân t nhộ ố ả h ng đ nưở ế các quy t đ nhế ị về vi c thi t l p cácệ ế ậ công cụ CSTT. Tuy nhiên, làm nh v yư ậ là hoàn toàn phù h p v iợ ớ LPMT, đó là m tộ chi n l cế ượ bao g mồ thông tin cho vi c th c thiệ ự CSTT. M tặ khác, m c tiêuụ giá tài s nả có kh năngả d nẫ đ nế sai l mầ nghiêm tr ngọ trong CSTT, và có thể làm suy y uế không chỉ cam k t ế LPMT theo cái neo danh nghĩa mà còn làm suy y uế nh ng ữ h trỗ ợ cho tính đ c l p c a NHTWộ ậ ủ . IV.Nh ng v n đ ch a đ c gi i quy t:ữ ấ ề ư ượ ả ế C ch ch ng l m phát đang đ c khai tri n liên t c nhi u qu c gia. Nh ng nghiên c uơ ế ố ạ ượ ể ụ ở ề ố ữ ứ m i g n đây đã đ xu t nh ng cách th c t t h n đ ki m soát CSTT. Trong đó hai v n đớ ầ ề ấ ữ ứ ố ơ ể ể ấ ề không đ c gi i quy t liên quan đ n c ch l m phát, hi n đang là v n đ c p bách trong cácượ ả ế ế ơ ế ạ ệ ấ ế ấ ch ng trình ngh s các nhà kinh t h c, đó là:ươ ị ự ế ọ - M c tiêu ki m soát l m phát t i u là gì?ụ ể ạ ố ư - H ng đ n m c giá hay h ng đ n l m phát s t t h n?ướ ế ứ ướ ế ạ ẽ ố ơ 1. M c tiêu l m phát dài h n t i u:ụ ạ ạ ố ư M c tiêu l m phát dài h n nh th nào?ụ ạ ạ ư ế Đó là câu h i then ch t đ i v i b t kỳ m t NHTWỏ ố ố ớ ấ ộ nào. Nhi u nghiên c u cho th y r ng: l m phát và tăng tr ng kinh t có m i quan h ng cề ứ ấ ằ ạ ưở ế ố ệ ượ chi u nhau, tuy nhiên n u t l l m phát th p thì m i quan h ngh ch này không còn t n t iề ế ỷ ệ ạ ấ ố ệ ị ồ ạ n a. (theo Bruno & Easterly 1996)..ữ Các nhà kinh t h c l i l c khác nh Martin Feldstein (1997) & William Poole (1999) đ a raế ọ ỗ ạ ư ư nh ng tranh cãi v m c tiêu l m phát dài h n m c 0% thì r t h p d n. Th c v y vì n uữ ề ụ ạ ạ ở ứ ấ ấ ẫ ự ậ ế m c tiêu l m phát l n h n 0% có th d n đ n m t uy tín c a NHTW và gây ra s b t nụ ạ ớ ơ ể ẫ ế ấ ủ ự ấ ổ trong kỳ v ng l m phát, d n đ n tâm lý tiêu c c v l m phát. Tuy nhiên theo nh nh ng b ngọ ạ ẫ ế ự ề ạ ư ữ ằ ch ng trong bài vi t c a Bernanke & c ng s (1999) cho r ng m c tiêu l m phát n m trongứ ế ủ ộ ự ằ ụ ạ ằ kho ng 0% - 3% trong giai đo n m r ng s không d n đ n s b t n v kỳ v ng l m phátả ạ ở ộ ẽ ẫ ế ự ấ ổ ề ọ ạ trong công chúng hay s m t tín nhi m vào NHTW.ự ấ ệ S đánh đ i gi a l m phát và th t nghi p - Đ ng cong PHILIP:ự ổ ữ ạ ấ ệ ườ GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 20 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề Theo Philip trong ng n h n có s đánhắ ạ ự đ i gi a l m phát và th t nghi p. Khiổ ữ ạ ấ ệ l m phát tăng cao thì t l th t nghi pạ ỷ ệ ấ ệ gi m xu ng và ng c l i.ả ố ượ ạ Theo Không có s đánh đ i gi a l mự ổ ữ ạ phát và th t nghi p. T l th tấ ệ ỷ ệ ấ nghi p s tr v v i th t nghi p tệ ẽ ở ề ớ ấ ệ ự nhiên cho dù l m phát có tăng baoạ nhiêu đi chăng n a.ữ Trong dài h n l m phát tăng hay gi m đ u không nh h ng đ n n n kinh t do có sạ ạ ả ề ả ưở ế ề ế ự đi u ch nh v ti n l ng. Ti n l ng s gi m cho đ n khi ề ỉ ề ề ươ ề ươ ẽ ả ế th tr ngị ườ lao đ ng ộ Cân b ng.ằ Ban đ u th t nghi p tăng nh ng do ti n l ng đi u ch nh làm cho th t nghi p gi m và ầ ấ ệ ư ề ươ ề ỉ ấ ệ ả thị tr ngườ lao đ ng ộ Cân b ng.ằ Do đó v i l m trên 0, kho ng 2% trongớ ạ ả ng n h n l m gia tăng t l th t nghi pắ ạ ạ ỷ ệ ấ ệ trong ng n h n. Nh ng v i m c tiêuắ ạ ư ớ ụ ki m soát l m phát trên 0 trong dài h n sể ạ ạ ẽ không làm gia tăng t l th t nghi p màỷ ệ ấ ệ còn tác đ ng t t đ n n n kinh t nh đãộ ố ế ề ế ư phân tích trên.ở Do đó v i l m trên 0, kho ng 2% trongớ ạ ả ng n h n l m gia tăng t l th t nghi pắ ạ ạ ỷ ệ ấ ệ trong ng n h n. Nh ng v i m c tiêu ki m soát l m trên 0 trong dài h n s không làm giaắ ạ ư ớ ụ ể ạ ạ ẽ tăng t l th t nghi p mà còn tác đ ng t t đ n n n kinh t nh đã phân tích trên.ỷ ệ ấ ệ ộ ố ế ề ế ư ở Tuy nhiên không có b ng ch ng rõ ràng cho nh ng l p lu n trên c a ằ ứ ữ ậ ậ ủ Akerlof, Dickens, Perry. Và Carruth & Oswald (1989), Ingrams (1991), McLaughlin (1994), Yates (1995) phát hi n raệ GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 21 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề m t vài ch ng c v s linh đ ng ti n công danh nghĩa gi m sút Anh, M . Và cũng theoộ ứ ứ ề ự ộ ề ả ở ỹ Groshen & Schweitzer (1996,1999) nói r ng l m phát không ch có th bôi tr n (grease) thằ ạ ỉ ể ơ ị tr ng lao đ ng và cho phép gi m s thay đ i trong ti n công th c đáp l i s s t gi m c uườ ộ ả ự ổ ề ự ạ ự ụ ả ầ lao đ ng theo nh ng nguyên t c Akerlof, Dickens, Perry (1996) mà còn có th đ a “cát” (sand)ộ ữ ắ ể ư vào th tr ng lao đ ng b ng cách tăng đ nhi u trong các m c ti n l ng th c có liên quanị ườ ộ ằ ộ ễ ứ ề ươ ự v i nhau.ớ M t l p lu n thuy t ph c h n cho m c tiêu l m phát dài h n trên 0% là m c tiêu l m phátộ ậ ậ ế ụ ơ ụ ạ ạ ụ ạ này ít có kh năng làm cho n n kinh t r i vào tình tr ng gi m phát. Theo Mishkin (1991,ả ề ế ơ ạ ả 1997) thì nhân t m u ch t đ y m nh s n đ nh tài chính các n c công nghi p hóa chínhố ấ ố ẩ ạ ự ổ ị ở ướ ệ là gi m phát. T i vì sao vây? Đó là b i vì các h p đ ng n các n c công nghi p hóaả ạ ở ợ ồ ợ ở ướ ệ th ng có th i h n dài, vì v y gi m phát s làm gia tăng kho n n t c t c a các h gia đìnhườ ờ ạ ậ ả ẽ ả ợ ự ế ủ ộ và các công ty, do đó d n đ n s s t gi m trong giá tr ròng và làm x u đi các b ng cân đ iẫ ế ự ụ ả ị ấ ả ố c a h . Và Irving Fisher (1933) đã g i hi n t ng này là “gi m phát n ” (debt deinflation)ủ ọ ọ ệ ượ ả ợ (chính xác h n là “l m phát n th c t thông qua gi m phát” – “debt deflation in real termơ ạ ợ ự ế ả through deflation”) và xem đó là nhân t thúc đ y n n kinh t trong cu c Đ i Kh ng Ho ngố ẩ ề ế ộ ạ ủ ả (The Great Depression). Và s gi m sút trong giá tr ròng (net worth) s làm gia tăng các l aự ả ị ẽ ự ch n đ i ngh ch (adverse selection) và r i ro đ o đ c (moral hard) cho ng i cho vay, và vìọ ố ị ủ ạ ứ ườ v y h s c t gi m các kho n cho vay. Và s s t gi m trong giá tr ròng cũng d n đ n tìnhậ ọ ẽ ắ ả ả ự ụ ả ị ẫ ế tr ng l ng tài s n ký qu mà ng i cho vay có th l y l i khi tình hình đ u t c a ng i điạ ượ ả ỹ ườ ể ấ ạ ầ ư ủ ườ vay tr nên x u đi, và s s t gi m trong kho n ký qu này s làm gia tăng h u qu c a cácở ấ ự ụ ả ả ỹ ẽ ậ ả ủ l a ch n đ i ngh ch b i vì trong nh ng tr ng h p các kho n l t các kho n cho vay có thự ọ ố ị ở ữ ườ ợ ả ỗ ừ ả ể tr m tr ng h n. Bên c nh đó thì s s t gi m trong giá tr ròng làm gia tăng đ ng c r i ro đ oầ ọ ơ ạ ự ụ ả ị ộ ơ ủ ạ đ c c a ng i đi vay, h s ch p nh n m c r i ro r t cao b i vì h s m t ít h n trongứ ủ ườ ọ ẽ ấ ậ ứ ủ ấ ở ọ ẽ ấ ơ tr ng h p các kho n đ u t x u đi. L p lu n này cho th y gi m phát có th làm gia tăngườ ợ ả ầ ư ấ ậ ậ ấ ả ể b t n tài chính các n c công nghi p hóa thông qua c ch gi m phát n (debt-deinflationấ ổ ở ướ ệ ơ ế ả ợ mechanism), Ví d cho v n đ này là nh ng gì đã x y ra Nh t trong th p k tr c (Mishkinụ ấ ề ữ ả ở ậ ậ ỷ ướ 1998 & Bernanke 1999). M t lý do khác cho vi c l a ch n LPMT mà không gây ra gi m phát đó là gi m phát có thộ ệ ự ọ ả ả ể làm cho vi c th c thi CSTT tr nên khó khăn h n. Trong các th i kỳ gi m phát th ng xuyênệ ự ở ơ ờ ả ườ b t ngu n t m c tiêu l m phát m c quá th p, lãi su t ng n h n s th ng xuyên ch mắ ồ ừ ụ ạ ở ứ ấ ấ ắ ạ ẽ ườ ạ GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 22 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề m c 0%, nh tr ng h p g n đây c a Nh t B n trong cu c Đ i kh ng Ho ng. M t l p lu nứ ư ườ ợ ầ ủ ậ ả ộ ạ ủ ả ộ ậ ậ mà m t vài nhà kinh t h c đ a ra là khi lãi su t ch m m c 0% thì CSTT s tr nên vô hi uộ ế ọ ư ấ ạ ứ ẽ ở ệ (Summers là m t ví d n i b t và g n đây các quan ch c c a Ngân hàng Nh t B n đã sộ ụ ổ ậ ầ ứ ủ ậ ả ử d ng l p lu n này đ ch ra r ng CSTT m r ng có th s không hi u qu n a trong vi cụ ậ ậ ể ỉ ằ ở ộ ể ẽ ệ ả ữ ệ thúc đ y s ph c h i n n kinh t Nh t). Nh ng theo Melzer (1995) & Mishkin (1996) thì đâyẩ ự ụ ồ ề ế ậ ư là m t l p lu n sai l m. CSTT th c thi qua giá c nhi u lo i tài s n khác nhau ngoài ch ngộ ậ ậ ầ ự ả ề ạ ả ứ khoán n ng n h n, vì v y ngay c khi lãi su t ng n h n có b ng 0% đi chăng n a thì CSTTợ ắ ạ ậ ả ấ ắ ạ ằ ữ v n có th có hi u l c và th c s là nh v y (xem Romer 1992).ẫ ể ệ ự ự ự ư ậ Tuy nhiên chính sách ti n t s tr nên khó khăn h n trong th i kỳ gi m phát khi lãi su t ng nể ệ ẽ ở ơ ờ ả ấ ắ h n ch m m c 0% b i vì các h ng d n th ng xuyên không còn thích h p n a trong vi cạ ạ ứ ở ướ ẫ ườ ợ ữ ệ th c thi CSTT. Và trong nh ng năm g n đây có nhi u nghiên c u v vi c NHTW nên th c thiự ữ ầ ề ứ ề ệ ự CSTT m t cách t i u nh t nh th nào đã t p trung vào nh ng nguyên t c Taylor (Taylorộ ố ư ấ ư ế ậ ữ ắ rules), theo đó NHTW đ a ra các m c lãi su t ng n h n tùy vào kho ng cách đ u ra và l mư ứ ấ ắ ạ ả ầ ạ phát. Tuy nhiên khi lãi su t ch m t i m c 0%, t t c các nghiên c u v quy t c CSTT t i uấ ạ ớ ứ ấ ả ứ ề ắ ố ư mà đ i di n là bài nghiên c u c a Taylor (1999) s không còn h u ích n a b i vì lãi su tạ ệ ứ ủ ẽ ữ ữ ở ấ ng n h n không còn là công c h u hi u c a CSTT n a. Cũng nh trong môi tr ng gi mắ ạ ụ ữ ệ ủ ữ ư ườ ả phát, các NHTW ph i có kh năng đ a n n kinh t thoát kh i suy thoái b ng cách theo đu iả ả ư ề ế ỏ ằ ổ chính sách m r ng và nâng cao tính thanh kho n, nh ng h c n th c hi n t i đâu thì v nở ộ ả ư ọ ầ ự ệ ớ ẫ ch a bi t đ c, và đó cũng là đi u khi n các NHTW khá khó ch u.ư ế ượ ề ế ị Vì v y m t b t l i c a m c tiêu l m phát quá th p là LPMT s gây ra tình tr ng gi m phátậ ộ ấ ợ ủ ụ ạ ấ ẽ ạ ả h n khi các nhà đi u hành NHTW b i r i vì không có m t h ng d n thông th ng nàoơ ề ố ố ộ ướ ẫ ườ h ng d n h ; vì v y r t khó khăn đ đ t đ c m t CSTT đúng đ n.ướ ẫ ọ ậ ấ ể ạ ượ ộ ắ 2. M c tiêu m c giá v i m c tiêu l m phátụ ứ ớ ụ ạ : (price-level versus inflation targets) Hi n nay t t c các qu c gia đã thông qua LPMT đ u ch n m c tiêu l m phát h n là m c tiêuệ ấ ả ố ề ọ ụ ạ ơ ụ m c giá. Tuy nhiên m c tiêu nào trong hai m c tiêu đó s d n đ n hi u năng kinh t t t h nứ ụ ụ ẽ ẫ ế ệ ế ố ơ v n cón là m t câu h i m .ẫ ộ ỏ ở Có hai l i th m u ch t c a m c tiêu m c giá h n là m c tiêu l m phát. Đó là:ợ ế ấ ố ủ ụ ứ ơ ụ ạ GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 23 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề - Th nh t, m c giá m c tiêu có th làm gi m s không ch c ch n v m c giá trongứ ấ ứ ụ ể ả ự ắ ắ ề ứ th i gian m c tiêu dài (over long horizons). V i m t m c tiêu l m phát, các NHTW s khôngờ ụ ớ ộ ụ ạ ẽ thay đ i m c tiêu l m phát b ng cách không th c hi n m c tiêu l m phát đã đ ra. K t qu làổ ụ ạ ằ ự ệ ụ ạ ề ế ả l m phát s là m t quá trình ng u nhiên tĩnh (a stationary stochatic process), ghi là I (0), trongạ ẽ ộ ẫ khi đó m c giá s là m t quá trình ng u nhiên đ ng (nonstationary), ghi là I (1). Và s khôngứ ẽ ộ ẫ ộ ự ch c ch n này có th gây khó khăn cho các k ho ch dài h n, và vì v y có th làm gi m sútắ ắ ể ế ạ ạ ậ ể ả hi u qu kinh t (economic efficiency). M c dù ông McCallum (1999) đã l p lu n r ng sệ ả ế ặ ậ ậ ằ ự không ch c ch n v m c giá trong dài h n cái mà phát sinh do vi c bám ch t thành công m tắ ắ ề ứ ạ ệ ặ ộ m c tiêu l m phát không ph i là t t c v n đ l n, và nó v n làm ph c t p thêm quá trìnhụ ạ ả ấ ả ấ ề ớ ẫ ứ ạ th c hi n k ho ch và có th d n đ n nhi u sai l m h n trong các quy t đ nh đ u t .ự ệ ế ạ ể ẫ ế ề ầ ơ ế ị ầ ư - Th hai, m c tiêu m c giá trong nh ng mô hình hành vi theo quan đi m hi n đ i c pứ ụ ứ ữ ể ệ ạ ấ cao (models with a high degree of forward-looking behavior) trên m t ph n c a các đ i di nộ ầ ủ ạ ệ kinh t (nh Svensson 1999, Woodford 1999, Svensson & Woodford 1999, Clarida, Gali &ế ư Gertler 1999, Ditmar, Gavin & Kydland 1999-2000, Vestin 2000), m c giá t o ra m c chênhứ ạ ứ l ch đ u ra ít h n so v i m c tiêu m c giá. Tuy nhiên b ng ch ng th c nghi m (nh Fuhrerệ ầ ơ ớ ụ ứ ằ ứ ự ệ ư 1997) không h tr vi c hình thành kỳ v ng theo quan đi m hi n đ i (forward-lookingỗ ợ ệ ọ ể ệ ạ expectations) m t cách rõ ràng, và nh ng mô hình d báo t ng lai có tính ph n tr c và khôngộ ữ ự ươ ả ự phù h p v i đ ng l c l m phát (inflation dynamics) (theo Estrella & Fuhrer 1998).ợ ớ ộ ự ạ M t v n đ khác cho m t m c tiêu m c giá n a đó là s hi n di n c a sai s đo l ng l mộ ấ ề ộ ụ ứ ữ ự ệ ệ ủ ố ườ ạ phát. Theo cách ti p c n c a y ban Boskin thì h u h t các nghiên c u đ u có quan đi m choế ậ ủ ủ ầ ế ứ ề ể là sai s trong đo l ng l m phát thì cao h n khi đo l ng m c giá. Đi u này hàm ý r ng saiố ườ ạ ơ ườ ứ ề ằ s đo l ng m c giá là I(1), do đó m c tiêu m c giá làm gia tăng đ không ch c ch n v m cố ườ ứ ụ ứ ộ ắ ắ ề ứ giá b i vì th i gian d báo tăng lên. Vì v y, nhi u tranh lu n v m t m c tiêu m c giá s d nở ờ ự ậ ề ậ ề ộ ụ ứ ẽ ẫ đ n s không ch c ch n v m c giá đúng trong dài h n th p h n có th b phóng đ i.ế ự ắ ắ ề ứ ạ ấ ơ ể ị ạ Nh ng l p lu n đ i l p trên ch ra r ng có ph i m c tiêu m c giá s t o ra nh ng tác đ ngữ ậ ậ ố ậ ỉ ằ ả ụ ứ ẽ ạ ữ ộ t t h n so v i m c tiêu l m phát, đó v n còn là m t câu h i m . S không ch c ch n v l iố ơ ớ ụ ạ ẫ ộ ỏ ở ự ắ ắ ề ợ ích c a m c giá m c tiêu đ c đ a ra này không gây b t ng vì nh ng năm g n đây không cóủ ứ ụ ượ ư ấ ờ ữ ầ b t kỳ m t NHTW nào quy t đ nh nh m vào m c tiêu m c giá. Tuy nhiên các l p lu n đ cấ ộ ế ị ắ ụ ứ ậ ậ ượ đ a ra đây cho th y r ng h v n thích m c tiêu l m phát h n là m c tiêu m c giá, và khôngư ở ấ ằ ọ ẫ ụ ạ ơ ụ ứ GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 24 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề lo i tr nh ng chính sách lai (hybric policies), đó là nh ng chính sách k t h p các đ c đi mạ ừ ữ ữ ế ợ ặ ể c a m c tiêu l m phát và m c tiêu m c giá, và có th đ a ra nh ng đi m t t nh t c a haiủ ụ ạ ụ ứ ể ư ữ ể ố ấ ủ chính sách này. M t v n đ s ph i gi i quy t n a n u nh m t chính sách lai đ c thông qua là nó có thộ ấ ề ẽ ả ả ế ữ ế ư ộ ượ ể đ c gi i thích v i công chúng b ng cách nào. Nh ng l i bình lu n v s thành công c aượ ả ớ ằ ữ ờ ậ ề ự ủ LPMT có th cung c p m t ph ng ti n đ i tho i hi u qu h n v i công chúng (Bernanke &ể ấ ộ ươ ệ ố ạ ệ ả ơ ớ Mishkin 1997, Mishkin 1999b, Benanke & c ng s 1999). Công chúng s không hi u rõ cácộ ự ẽ ể thu t ng trong mô hình hi u ch nh sai s . Tuy nhiên các đi m hi u ch nh sai s c a ch đậ ữ ệ ỉ ố ể ệ ỉ ố ủ ế ộ LPMT có th đ c truy n đ t m t cách d dàng h n thông qua các báo cáo v m c tiêu l mể ượ ề ạ ộ ễ ơ ề ụ ạ phát trong giai đo n chuy n ti p và b ng các m c tiêu t l l m phát bình quân trong m t th iạ ể ế ằ ụ ỷ ệ ạ ộ ờ gian m c tiêu dài, có th là 5 năm.ụ ể M t chính sách lai khác n a đó là theo đu i m t m c tiêu l m phát trong nh ng đi u ki nộ ữ ổ ộ ụ ạ ữ ề ệ bình th ng, nh ng s có m t đi u kho n gi i thoát kèm theo (escape clause) vi c đ t ra m tườ ư ẽ ộ ề ả ả ệ ặ ộ m c tiêu m c giá ch khi gi m phát x y ra, đ c bi t là khi lãi su t ti n g n m c 0%. M c tiêuụ ứ ỉ ả ả ặ ệ ấ ế ầ ứ ụ l m phát trong đi u ki n bình th ng s không yêu c u nh ng s v t quá m c tiêu l m phátạ ề ệ ườ ẽ ầ ữ ự ượ ụ ạ b đ o ng c, vì v y s không t o ra nh ng th i kỳ gi m phát h n n a.ị ả ượ ậ ẽ ạ ữ ờ ả ơ ữ M t khác, khi gi m phát x y ra, sau đó m c tiêu m c giá đ c đ t ra nh m t o ra nh ng kỳặ ả ả ụ ứ ượ ặ ằ ạ ữ v ng v s tăng lên c a l m phát (reinflation) c a n n kinh t s làm cho lãi su t danh nghĩaọ ề ự ủ ạ ủ ề ế ẽ ấ càng ít có kh năng xu ng m c 0% và cũng d n đ n nh ng kỳ v ng l m phát cao h n cái màả ố ứ ẫ ế ữ ọ ạ ơ làm cho lãi su t th c th p xu ng, do đó kích thích n n kinh t , và s h tr m c gía tăng lên,ấ ự ấ ố ề ế ẽ ỗ ợ ứ cái mà s làm thay đ i các b ng cân đ i. S thành công c a m c tiêu m c giá c i thi n nh ngẽ ổ ả ố ự ủ ụ ứ ả ệ ữ tác đ ng c a cu c đ i kh ng ho ng Th y Sĩ nh ng năm 1930 (Berg &Jonung 1998) đ cộ ủ ộ ạ ủ ả ở ụ ữ ượ đ a ra là m t g i ý v các m c tiêu m c giá đã giúp n n kinh t Nh t b t đ u v i nh ngư ộ ợ ề ụ ứ ề ế ậ ắ ầ ớ ữ b c nh y v t trong th i gian g n đây (theo Bernanke 1999, Blinder 1999, Goodfriend 1999,ướ ả ọ ờ ầ Svensson 2000). C. SAU M T TH P K KINH NGHI M C A TH GI I, V N Đ LPMT VI TỘ Ậ Ỷ Ệ Ủ Ế Ớ Ấ Ề Ở Ệ NAM NH TH NÀO?Ư Ế GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 25 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề I.Vi t Nam thu c nhóm nh ng qu c gia m i n i:ệ ộ ữ ố ớ ổ V i t c đ tăng tr ng x p th 3 trong khu v c, Vi t Nam có th đ c coi nh m t n n kinhớ ố ộ ưở ế ứ ự ệ ể ượ ư ộ ề t m i n i lên châu Á. Vi t Nam đang th c hi n m t s c i cách mà Trung Qu c đã làm vàế ớ ổ ở ệ ự ệ ộ ố ả ố đã ti n b nhanh h n v i t c đ tăng tr ng khá cao. Vi t Nam đã đ t t c đ tăng GDPế ộ ơ ớ ố ộ ưở ệ ạ ố ộ 6,78% trong năm 2010, công nghi p tăng tr ng 2 con s , kim ng ch xu t kh u tăng 25,5%,ệ ưở ố ạ ấ ẩ thu hút v n đ u t n c ngoài và gi i ngân l n l t tăng 11% và 9,5% so v i năm 2009, và làố ầ ư ướ ả ầ ượ ớ m t trong nh ng n n kinh t m i n i đáng chú ý nh t b i s h u nh ng l i th to l n nhộ ữ ề ế ớ ổ ấ ở ở ữ ữ ợ ế ớ ư dân s tr , n n kinh t năng đ ng…ố ẻ ề ế ộ Trong th i gian g n đây, nhi u t ch c qu c t đã gi i thi u các n n kinh t đang n i và s pờ ầ ề ổ ứ ố ế ớ ệ ề ế ổ ắ x p theo nhóm. Vi t Nam là qu c gia đ c đ a vào m t s nhóm n c đang n i r t đáng chúế ệ ố ượ ư ộ ố ướ ổ ấ ý do s c phát tri n khá nhanh.ứ ể Ngoài nh ng n n kinh t m i n i quen thu c thu c nh nhóm BRICs (g m Brazil, Nga, nữ ề ế ớ ổ ộ ộ ư ồ Ấ Đ , Trung Qu c), nhi u t ch c qu c t đã gi i thi u nh ng nhóm khác nh CIVETS,ộ ố ề ổ ứ ố ế ớ ệ ữ ư VISTA, NEXT-11. CIVETS là tên vi t t t ch cái đ u c a các n c Colombia, Indonesia,ế ắ ữ ầ ủ ướ Vi t Nam, Ai C p, Th Nhĩ Kỳ và Nam Phi. Khái ni m này đ c M ng tin phân tích và tệ ậ ổ ệ ượ ạ ư v n kinh t (Economist intelligence Unit - EIU) thu c T p chí kinh t hàng đ u th gi iấ ế ộ ạ ế ầ ế ớ Economist c a Anh đ a ra cu i năm 2009.Theo đó, CIVETS là nh ng n c có n n kinh tủ ư ố ữ ướ ề ế năng đ ng và đa d ng và có dân s tr .Ti p theo là nhóm VISTA, tên vi t t t c a Vi t Nam,ộ ạ ố ẻ ế ế ắ ủ ệ Indonesia, Hàn Qu c, Th Nhĩ Kỳ và Argentina.ố ổ Nhóm 11 n c ti p theo (Next Eleven), g m Bangladesh, Ai C p, Indonesia, Iran, Mexico,ướ ế ồ ậ Nigeria, Pakistan, Philippines, Hàn Qu c, Th Nhĩ Kỳ và Vi t Nam.ố ổ ệ Ngân hàng đ u t Goldman Sachs coi đây là nh ng n c có ti m năng l n đ tr thành nh ngầ ư ữ ướ ề ớ ể ở ữ n n kinh t l n nh t th gi i trong th k 21 cùng v i các n c BRICs.ề ế ớ ấ ế ớ ế ỷ ớ ướ Có th th y, cùng v i Indonesia, Vi t Nam là n n kinh t m i n i r t đ c chú ý và đ c cácể ấ ớ ệ ề ế ớ ổ ấ ượ ượ t ch c khác nhau x p vào nhi u nhóm khác nhau.ổ ứ ế ề II. Tìm hi u v l m phát Vi t Nam trong giai đo n 2000- 2010:ể ề ạ ở ệ ạ Có th khái quát m t s đ c đi m kinh t vĩ mô c a Vi t Nam 2000-2010 nh sau:ể ộ ố ặ ể ế ủ ệ ư - Tăng tr ng đ t m c cao so v i khu v c, nh ng đang có khuynh h ng ch m l i; đ ngưở ạ ứ ớ ự ư ướ ậ ạ ồ th i, tăng tr ng v n l thu c nhi u vào m r ng đ u t .ờ ưở ẫ ệ ộ ề ở ộ ầ ư GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 26 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề - N n kinh t ngày càng tr nên b t n khi h i nh p sâu vào n n kinh t th gi i (l m phátề ế ở ấ ổ ộ ậ ề ế ế ớ ạ dao đ ng m nh h n).ộ ạ ơ - Ngân sách thâm h t tri n miên, đi li n v i thâm h t th ng m i (thâm h t kép)ụ ề ề ớ ụ ươ ạ ụ - Ngay c khi đ c h tr b i m t dòng ki u h i l n, cán cân vãng lai v n thâm h t.ả ượ ỗ ợ ở ộ ề ố ớ ẫ ụ Cán cân t ng th đ c h tr b i m c th ng d cao t cán cân v n. Tuy nhiên, ch u nhổ ể ượ ỗ ợ ở ứ ặ ư ừ ố ị ả h ng c a đi u ki n qu c t , các dòng v n đang d n có khuynh h ng kém n đ nh h n,ưở ủ ề ệ ố ế ố ầ ướ ổ ị ơ d n t i kh năng cán cân t ng th có nh ng dao đ ng l n, chuy n t th ng d sang thâm h t.ẫ ớ ả ổ ể ữ ộ ớ ể ừ ặ ư ụ - Chính sách t giá neo m t cách linh ho t (crawling peg) vào đ ng USD, nh ng có khuynhỷ ộ ạ ồ ư h ng đánh giá cao đ ng n i t .ướ ồ ộ ệ Nh ng bi n đ ng trong l m phát c a Vi t Nam, và nh ng n l c kh ng ch l m phátữ ế ộ ạ ủ ệ ữ ỗ ự ố ế ạ c a chính ph .ủ ủ Hình “t l l m phát và m c tăng cung ti n và tín d ng” 1996-2009ỷ ệ ạ ứ ề ụ Ngu n: IFS và NHNN. 2010ồ Vi t Nam v n có nh ng nguy c ti m tàng khi n cho l m phát có th v n ti p t c tăngệ ẫ ữ ơ ề ế ạ ể ẫ ế ụ cao: GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 27 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề (i) Giá c a m t lo t các m t hàng c b n nh đi n và xăng d u v n b ki m soát;ủ ộ ạ ặ ơ ả ư ệ ầ ẫ ị ể (ii) VND v n đang ch u áp l c m t giá dù NHNN đã phá giá 2 l n trong năm 2010;ẫ ị ự ấ ầ (iii)Giá c Trung Qu c cũng đang tăng lên khi n cho chi phí nh p kh u cho các côngả ở ố ế ậ ẩ trình c s h t ng v i nguyên li u nh p kh u ch y u Trung Qu c cũng tăngơ ở ạ ầ ớ ệ ậ ẩ ủ ế ở ố lên. (iv)Áp l c m i l ng ti n t s gia tăng vì lãi su t hi n gi đang cao. M t ph n nh ngự ớ ỏ ề ệ ẽ ấ ệ ờ ộ ầ ữ nguy c này đã tr thành hi n th c trong nh ng tháng v a qua c a năm 2010.ơ ở ệ ự ữ ừ ủ Chính sách n đ nh t giá và vi c ki m soát l m phátổ ị ỉ ệ ể ạ S gia tăng cung ti n và tín d ng trong n n kinh tự ề ụ ề ế là nguyên nhân chính d n đ nẫ ế nh ng th i kỳ l m phát cao Vi t Nam trong th i gian qua. ữ ờ ạ ở ệ ờ Nhóm nguyên nhân th hai ứ lí gi i cho s khác nhau trong k t qu c a chính sách n đ nhả ự ế ả ủ ổ ị t giá v i v n đ ki m soát l m phát có liên quan đ n các đi u ki n kinh t c a t ng giaiỉ ớ ấ ề ể ạ ế ề ệ ế ủ ừ đo n. Nhóm nguyên nhân này liên quan tr c ti p đ n “b ba b t kh thi”. “B ba b t kh thi”ạ ự ế ế ộ ấ ả ộ ấ ả có nghĩa là chúng ta không th đ t đ c cùng m t lúc: (i) t giá h i đoái c đ nh; (ii) t do hóaể ạ ượ ộ ỉ ố ố ị ự tài kho n v n và (iii) s đ c l p c a chính sách ti n t . Tr c đây d i th i kinh t khép kín,ả ố ự ộ ậ ủ ề ệ ướ ướ ờ ế ch a có t do hóa tài kho n v n thì vi c gi t giá h i đoái t ng đ i c đ nh đ ng th i v iư ự ả ố ệ ữ ỉ ố ươ ố ố ị ồ ờ ớ vi c ki m soát chính sách ti n t h n ch l m phát là có th th c hi n đ c và trên th c tệ ể ề ệ ạ ế ạ ể ự ệ ượ ự ế chính sách này t ng đ i hi u qu trong giai đo n 1992-1996. Tuy nhiên, khi n n kinh tươ ố ệ ả ạ ề ế ngày càng h i nh p, m c dù chúng ta ch a hoàn toàn t do hóa tài kho n v n, s d dàng h nộ ậ ặ ư ự ả ố ự ễ ơ trong luân chuy n v n đã đ t ra thách th c m i đ i v i vi c đi u hành chính sách "b ba b tể ố ặ ứ ớ ố ớ ệ ề ộ ấ kh thi".ả Tóm l i, m t mình chính sách t giá không th có hi u qu trong ch ng l m phát. n đ nh tạ ộ ỉ ể ệ ả ố ạ Ồ ị ỉ giá n u không g n v i ki m soát cung ti n và t c đ tăng tr ng tín d ng cũng nh các đi uế ắ ớ ể ề ố ộ ưở ụ ư ề ti t vĩ mô nh m ki m soát t ng c u thì cũng không th giúp ngăn ch n và ki m soát l m phátế ằ ể ổ ầ ể ặ ể ạ đ c bi t trong b i c nh dòng v n luân chuy n t ng đ i t do. M t khác, n u t ng c u vàặ ệ ố ả ố ể ươ ố ự ặ ế ổ ầ các chính sách ti n t đ c ki m soát h p lí thì vi c đi u ch nh t giá theo th tr ng thongề ệ ượ ể ợ ệ ề ỉ ỉ ị ườ nh t thi t s gây ra l m phát. Chính s l ng l , không rõ ràng, không nh t quán trong chínhấ ế ẽ ạ ự ưỡ ự ấ sách t giá m i d gây ra kỳ v ng l m phát và l m phát th c t kỳ sau n u các chính sáchỉ ớ ễ ọ ạ ạ ự ế ở ế kinh t vĩ mô không đi theo h ng ki m soát l m phát.ế ướ ể ạ GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 28 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề III. Lam phát muc tiêu năm 2011 là 7%, khó th c hi n đ c:ự ệ ượ Hi n t i, m t s t ch c n c ngoài đ a ra d báo l m phát c a Vi t Nam năm 2011 vàoệ ạ ộ ố ổ ứ ướ ư ự ạ ủ ệ kho ng 7-8%/năm cho m c tiêu tăng tr ng GDP kho ng 7,5%. Đi u này cho th y, kh năngả ụ ưở ả ề ấ ả ki m ch l m phát d i 7% cho năm 2011 là r t khó khăn n u đ t m c tăng tr ng cao. Đ cề ế ạ ướ ấ ế ặ ứ ưở ặ bi t, d báo này đ a ra m t th c t là, n u không kiên đ nh, nh n n i v i m c tiêu ki m chệ ự ư ộ ự ế ế ị ẫ ạ ớ ụ ề ế l m phát, thì b t n kinh t vĩ mô năm 2011 có th s cao h n năm 2010.ạ ấ ổ ế ể ẽ ơ Bên c nh đó,m c tiêu trong đi u hành chính sách ti n t năm 2011 ch a rõ rang, n u kiên đ nhạ ụ ề ệ ệ ư ế ị v i m c tiêu n đ nh kinh t vĩ mô, m c tiêu chính sách ti n t ph i ch t ch h n năm 2010.ớ ụ ổ ị ế ụ ề ệ ả ặ ẽ ơ Cùng v i đi u hành linh ho t h n, n n kinh t s d n n đ nh và tránh đ c nh ng cú s cớ ề ạ ơ ề ế ẽ ầ ổ ị ượ ữ ố l n cho doanh nghi p.ớ ệ Ngay c t l l m phát 7% v n là quá cao, s d n t i nh ng khó khăn trong đi u hành chínhả ỷ ệ ạ ẫ ẽ ẫ ớ ữ ề sách kinh t vĩ mô, nh t là không th có chính sách lãi su t và t giá nh t quán đ c. L mế ấ ể ấ ỷ ấ ượ ạ phát cao cũng s khi n dòng ti n đ vào s n xu t gi m, thay vào đó là các ho t đ ng đ u cẽ ế ề ổ ả ấ ả ạ ộ ầ ơ ng n h n.Chúng ta cũng không th đ t m c l m phát kho ng 3-4% nh m c trung bình c aắ ạ ể ặ ứ ạ ả ư ứ ủ các n c đang phát tri n, vì vi c kéo l m phát t g n 12% năm 2010 xu ng m c 3-4% trongướ ể ệ ạ ừ ầ ố ứ năm t i s gây ra nh ng cú s c l n không c n thi t.ớ ẽ ữ ố ớ ầ ế Tuy nhiên, Vi t Nam đang x dung nhi u bi n pháp đ có th đ a l m phát v m c t t nh tệ ự ề ệ ể ể ư ạ ề ứ ố ấ có th , b ng nhi u chính sách nh :ể ằ ề ư 1. T c đ tăng tr ng: ố ộ ưở 2. n đ nh kinh t vĩ mô:Ổ ị ế 3. Chính sách tài chính - Chính sách ti n t th t ch t:ề ệ ắ ặ IV.Nh ng đi u ki n không thu n l i đ đi u hành chính sách ti n t theo c ch l mữ ề ệ ậ ợ ể ề ề ệ ơ ế ạ phát m c tiêu Vi t Nam: ụ ở ệ Th c t cho th y Ngân hàng Nhà n c (NHNN) Vi t Nam có m c đ đ c l p th p và ch u sự ế ấ ướ ệ ứ ộ ộ ậ ấ ị ự can thi p hành chính toàn di n c a Chính ph . Đây cũng là m t trong nh ng nguyên nhân làmệ ệ ủ ủ ộ ữ h n ch hi u qu ho t đ ng c a NHNN, nh t là trong vi c th c hi n m c tiêu ki m soát l mạ ế ệ ả ạ ộ ủ ấ ệ ự ệ ụ ể ạ phát và n đ nh th tr ng ti n t và h th ng tài chính th i gian qua. Vì v y, nâng cao tínhổ ị ị ườ ề ệ ệ ố ờ ậ đ c l p c a NHNN là m t trong nh ng đi u ki n tiên quy t đ t o ti n đ căn b n trongộ ậ ủ ộ ữ ề ệ ế ể ạ ề ề ả GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 29 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề hi u qu ho t đ ng và là n n t ng quan tr ng b o đ m tr c h t NHNN th c s là NHTWệ ả ạ ộ ề ả ọ ả ả ướ ế ự ự và sau đó là ti n t i m t NHTW hi n đ i.ế ớ ộ ệ ạ Chính sách ti n t c a Vi t Nam thi u s đ c l p và đ tin c y c a Ngân hàng Trung ng,ề ệ ủ ệ ế ự ộ ậ ộ ậ ủ ươ cũng nh khuôn kh chính sách ti n t quá m h , đã khi n cho l m phát gia tăng. n c taư ổ ề ệ ơ ồ ế ạ Ở ướ Ngân hàng Nhà n c thu c Chính ph , Th ng đ c Ngân hàng Nhà n c là thành viên c aướ ộ ủ ố ố ướ ủ Chính ph có hàm t ng đ ng b tr ng. Do là m t t ch c thu c Chính ph và nh t là khiủ ươ ươ ộ ưở ộ ổ ứ ộ ủ ấ Chính ph còn "ch qu n" nhi u doanh nghi p nhà n c nên đôi khi Ngân hàng Nhà n c r tủ ủ ả ề ệ ướ ướ ấ khó x khi có "m nh l nh" trái ng c v i s m nh và các chính sách ti n t và các quy chử ệ ệ ượ ớ ứ ệ ề ệ ế đi u ti t h th ng ngân hàng th ng m i c a mình. Trong quá kh nhi u ngân hàng qu cề ế ệ ố ươ ạ ủ ứ ề ố doanh đã ph i cho khách hàng này, khách hàng n vay theo m nh l nh hành chính t trênả ọ ệ ệ ừ xu ng. Hi n nay vi c này đã gi m đi, song v n còn có kh năng x y ra và gây méo mó choố ệ ệ ả ẫ ả ả ho t đ ng c a h th ng ngân hàng.ạ ộ ủ ệ ố Nhìn chung, chính sách ti n t c a Vi t Nam thi u s minh b ch và đ tin c y. Các công cề ệ ủ ệ ế ự ạ ộ ậ ụ th c hi n chính sách ti n t thì b phân tán, không hi u qu và khó qu n lý cũng là nh ngự ệ ề ệ ị ệ ả ả ữ nhân t góp ph n làm tăng l m phát. Trong năm 2010, đ ng b c Vi t Nam đã b phá giá ba l nố ầ ạ ồ ạ ệ ị ầ và co lúc t giá ch đen đã lên t i 21.400VND/1USD.ỷ ở ợ ớ Qu c h i đ t ra ch tiêu l m phát ph i th p h n t c đ tăng tr ng GDP. Có l không có m tố ộ ặ ỉ ạ ả ấ ơ ố ộ ưở ẽ ộ ch tiêu ki u nh th này đ c đ t ra cho các n n kinh t trên th gi i. B i có th gi a l mỉ ể ư ế ượ ặ ề ế ế ớ ở ể ữ ạ phát và tăng tr ng có m t m i quan h nh t đ nh nào, nh ng hoàn toàn không có c s choưở ộ ố ệ ấ ị ư ơ ở nh n đ nh l m phát c n ph i th p h n t c đ tăng tr ng GDP đ n n kinh t có th tăngậ ị ạ ầ ả ấ ơ ố ộ ưở ể ề ế ể tr ng b n v ng. Nói cách khác, không th l y m c tăng tr ng GDP đ làm m c gi i h nưở ề ữ ể ấ ứ ưở ể ố ớ ạ cho l m phát, vì GDP c a Vi t Nam không ph i luôn ch có tăng tr ng quanh qu n m cạ ủ ệ ả ỉ ưở ẩ ở ứ t ng đ i cao (7-9%), mà hoàn toàn có th t t xu ng 4-5% ho c th p h n n a, nh đã t ngươ ố ể ụ ố ặ ấ ơ ữ ư ừ x y ra trong quá kh . Tr khi có m t m c tiêu c th và có c s khoa h c h n cho l m phát,ả ứ ừ ộ ụ ụ ể ơ ở ọ ơ ạ vi c “trói” l m phát trong h n m c tăng tr ng c a GDP (trong trung và dài h n) nh v y cóệ ạ ạ ứ ưở ủ ạ ư ậ l là m t vi c làm không khoa h c và nguy hi m. B i l m phát m c 2-3% s đ t ra nh ngẽ ộ ệ ọ ể ở ạ ở ứ ẽ ặ ữ v n đ hoàn toàn khác v i m c 8-9%, đ c bi t khi xét đ n b i c nh tăng tr ng GDP.ấ ề ớ ứ ặ ệ ế ố ả ưở H th ng ngân hàng là h th ng th n kinh c a n n kinh t , h th ng y ho t đ ng tr c tr cệ ố ệ ố ầ ủ ề ế ệ ố ấ ạ ộ ụ ặ s nh h ng l n t i s phát tri n c a đ t n c. Đ tránh nh ng hi n t ng gây méo móẽ ả ưở ớ ớ ự ể ủ ấ ướ ể ữ ệ ượ nh v y, đ h i nh p sâu h n và hi u qu h n thì vi c nghiên c u s a Lu t Ngân hàng Nhàư ậ ể ộ ậ ơ ệ ả ơ ệ ứ ử ậ GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 30 Ti u lu n Tài Chính Qu c T - ch đ 3ể ậ ố ế ủ ề n c và Lu t Ngân hàng th ng m i theo h ng đ ngân hàng trung ng là m t t ch cướ ậ ươ ạ ướ ể ươ ộ ổ ứ đi u ti t đ c l p là r t quan tr ng và c p bách.ề ế ộ ậ ấ ọ ấ V.K t lu n:ế ậ Vi t Nam có kh năng áp d ng l m phát m c tiêu không? ệ ả ụ ạ ụ Nh v y vi c áp d ng l m phát m c tiêu t i Vi t Nam t i th i đi m hi n nay không thíchư ậ ệ ụ ạ ụ ạ ệ ạ ờ ể ệ h p vì hàng lo t các nguyên nhân, c th : NHTW ch a có đ c s đ c l p đ y đ trong cợ ạ ụ ể ư ượ ự ộ ậ ầ ủ ơ ch qu n lý- đi u hành, m c tiêu l m phát b ràng bu c trong m i t ng quan v i cân đ iế ả ề ụ ạ ị ộ ố ươ ớ ố NSNN và m c tăng tr ng kinh t , th tr ng tài chính trong n c còn h n ch , h th ngứ ưở ế ị ườ ướ ạ ế ệ ố ngân hàng ch a th t v ng ch c, công vi c xây d ng ch s l m phát c b n ch a hoàn thi n.ư ậ ữ ắ ệ ự ỉ ố ạ ơ ả ư ệ H n n a, vi c ki m soát l m phát c n đ c d a trên n n t ng tăng tr ng ti m l c kinh t ,ơ ữ ệ ể ạ ầ ượ ự ề ả ưở ề ự ế kh năng đi u ti t cao c a các công c CSTT và ph i có l trình đ a ra các bi n pháp đi uả ề ế ủ ụ ả ộ ư ệ ề ch nh l m phát phù h p, n u không chúng ta s r i vào là vòng lu n qu n trong đi u hànhỉ ạ ợ ế ẽ ơ ẩ ẩ ề CSTT. M t khác, Vi t Nam là m t n c có n n kinh t chuy n đ i và đang phát tri n, chúngặ ệ ộ ướ ề ế ể ổ ể ta có nên đánh đ i giai đo n ''b t phá'' c n thi t cho vi c tăng tr ng kinh t đ áp d ng l mổ ạ ứ ầ ế ệ ưở ế ể ụ ạ phát m c tiêu ngay không? Ngoài ra, đ u vào c a n n s n xu t hàng hóa n i đ a ph n l n d aụ ầ ủ ề ả ấ ộ ị ầ ớ ự vào giá nguyên - v t li u thô nh p kh u, v i giá th gi i bi n đ ng b t th ng nh hi n nayậ ệ ậ ẩ ớ ế ớ ế ộ ấ ườ ư ệ khi n chúng ta càng nên c n tr ng. Vì v yế ẩ ọ ậ , n u chúng ta th c s mu n, thì đây chính là giaiế ự ự ố đo n ti n chu n b '' h p lý nh tạ ề ẩ ị ợ ấ cho vi c áp d ng l m phát m c tiêu trong t ng lai, NHTWệ ụ ạ ụ ươ hoàn toàn có kh năng th c thi c ch l m phát m c tiêu trong đi u ki n có m t s đ c l pả ự ơ ế ạ ụ ề ệ ộ ự ộ ậ t ng đ i, m t n n s n xu t hàng hóa n i đ a v ng ch c, l m phát dao đ ng m c h p lý,ươ ố ộ ề ả ấ ộ ị ữ ắ ạ ộ ở ứ ợ c s ngu n thu c a ngân sách đ c m r ng và h th ng tài chính - ngân hàng phát tri n.ơ ở ồ ủ ượ ở ộ ệ ố ể M t s gi i pháp đ xu t:ộ ố ả ề ấ -------------oo0oo---------------- GVHD: PGS.TS. Nguy n Th Liên Hoaễ ị Trang 31