Kinh tế học vi mô - Lý thuyết sản xuất

1 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Lý thuyết sản xuất 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 2 Các chủ đề thảo luận  Công nghệ sản xuất  Hàm sản xuất  Sản xuất với một đầu vào biến đổi  Sản xuất với hai đầu vào biến đổi  Hiệu suất theo quy mô 2 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 3 Công nghệ sản xuất  Hoạt động sản xuất là gì? Là hoạt động phối hợp các nguồn lực sản xuất (các yếu tố đầu vào) để tạo ra sản phẩm (xuất lượng) Xuất lượng • Lao động Nguyên liệu Vốn (Đầu vào) (Đầu ra) 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 4 Công nghệ sản xuất  Công nghệ sản xuất là gì? - Công nghệ sản xuất là phương pháp, bí quyết để sản xuất ra hàng hóa hoặc dịch vụ. - Thay đổi công nghệ cần thời gian dài. - Đổi mới công nghệ giúp hãng sản xuất được nhiều xuất lượng hoặc chất lượng cao hơn với cùng nguồn lực sử dụng như trước. 3 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 5 Hàm sản xuất Hàm sản xuất cho biết mức sản lượng tối đa mà doanh nghiệp có thể sản xuất được bằng cách kết hợp các yếu tố đầu vào cho trước với quy trình công nghệ nhất định. 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 6 Hàm sản xuất  Hàm sản xuất tổng quát Q = F(x 1 , x 2 ,……….x n )  Hàm sản xuất COBB-DOUGLAS Q = F(k,l) = a.k αlβ 4 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 7 Hàm sản xuất 1 20 40 55 65 75 2 40 60 75 85 90 3 55 75 90 100 105 4 65 85 100 110 115 5 75 90 105 115 120 Vốn 1 2 3 4 5 Lao động 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 8 Ngắn hạn và dài hạn  Ngắn hạn: Là khoảng thời gian trong đó lượng của một hoặc nhiều yếu tố đầu vào không đổi.  Dài hạn Là khoảng thời gian cần thiết để tất cả các yếu tố đầu vào đều có thể thay đổi. 5 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 9 Lao động Vốn Sản lượng NSTB Năng suất biên (l) (k) (Q) (AP L ) (MP L ) Sản xuất với một yếu tố đầu vào biến đổi 0 10 0 --- --- 1 10 10 10 10 2 10 30 15 20 3 10 60 20 30 4 10 80 20 20 5 10 95 19 15 6 10 108 18 13 7 10 112 16 4 8 10 112 14 0 9 10 108 12 -4 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 10 Sản xuất với một yếu tố đầu vào biến đổi  Năng suất trung bình của lao động AP L = Q/l  Năng suất biên của lao động MP L = DQ/Dl Năng suất biên có quy luật giảm dần (Law of diminishing marginal product) 6 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 11 Tổng sản phẩm A: độ dốc của tiếp tuyến = MP L (20) B: độ dốc của OB = AP L (20) C: độ dốc OC= MP L = AP L l Q 60 112 0 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 A B C D Sản xuất với một yếu tố đầu vào biến đổi 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 12 Năng suất trung bình (AP L ) Sản xuất với một yếu tố đầu vào biến đổi 8 10 20 AP L ,MP L 0 2 3 4 5 6 7 9 10 1 l 30 E Năng suất biên (MP L ) Bên trái E: MP L > AP L & AP L tăng dần Bên phải E : MP L < AP L & AP L giảm dần Tại E: MP L = AP L & AP L đạt cực đại 7 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 13 Sản xuất với hai đầu vào biến đổi l 1 2 3 4 1 2 3 4 5 5 Q 1 = 55 A D B Q 2 = 75 Q 3 = 90 C E k 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 14 Đường đồng lượng  Đường đồng lượng là tập hợp nhữngï kết hợp khác nhau của các yếu tố đầu vào cùng tạo ra một mức sản lượng như nhau.  Độ dốc của đường đồng lượng là tỷ lệ thay thế kỹ thuật biên giữa hai yếu tố đầu vào. MRTS LK = - Dk/Dl 8 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 15 Các đường đồng lượng khi hai yếu tố đầu vào thay thế hoàn toàn X 1 X 2 Q 1 Q 2 Q 3 A B C 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 16 Các đường đồng lượng khi hai yếu tố đầu vào thay thế hoàn toàn  Ví dụ  2 loại xe của công ty taxi  Máy và nhân công trạm thu phí  Hàm sản xuất Q = F(k,l) = 2k + 4l  MRTS = const 9 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 17 Các đường đồng lượng khi hai yếu tố đầu vào bổ sung hoàn toàn Q 1 Q 2 Q 3 A B C X 2 X 1 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 18 Các đường đồng lượng khi hai yếu tố đầu vào bổ sung hoàn toàn  Ví dụ  Công nhân vệ sinh và chổi  Công nhân xây dựng và bay, bàn chà.  Hàm sản xuất Q = F(k,l) = Min(k,l)  MRTS = 0 10 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 19 Đường đồng phí l k C 0 C 1 C 2 C 2 / r C 1 / r C 0 / r C 2 / w C 1 / w C 0 / w -w/ r 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 20 Đường đồng phí  Đường đồng phí là tập hợp những kết hợp khác nhau của hai yếu tố sản xuất với cùng một mức chi phí đầu tư  Độ dốc của đường đồng phí là số âm của tỷ giá hai yếu tố sản xuất = -w/r 11 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 21 Phối hợp tối ưu các yếu tố sản xuất: Chi phí cho trước, sản lượng cao nhất l k Mức chi phí C 1 có thể thuê hai yếu tố sản xuất với các kết hợp k 2 l 2 hay k 3 l 3 . Tuy nhiên, cả hai kết hợp này đều cho mức sản lượng thấp hơn kết hợp k 1 l 1 . Q 2 = Q max C 1 A k 1 l 1 k 3 l 3 k 2 l 2 Q 1 Q 3 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 22 Phối hợp tối ưu các yếu tố sản xuất: Sản lượng cho trước, chi phí thấp nhất l k Mức sản lượng Q 1 có thể sản xuất với các kết hợp k 2 l 2 hay k 3 l 3 . Tuy nhiên, cả hai kết hợp này đều có chi phí cao hơn kết hợp k 1 l 1 . Q 1 C 0 C 1 C2 A k 1 l 1 k 3 l 3 k 2 l 2 C 1 = C min 12 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 23 Phối hợp tối ưu các yếu tố sản xuất  Điều kiện tối ưu:  Độ dốc đường đồng lượng = Độ dốc đường đồng phí Dk/Dl = - w/ r Mà MRTS LK = - Dk/Dl  Do đó, có thể viết: MRTS LK = w/ r 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 24  Công thức: MP L (Dl) + MP K (Dk) = 0 Năng suất biên và phối hợp tối ưu các yếu tố sản xuất  Sắp xếp lại: MP L /MP K = - Dk/Dl Do: MRTS LK = - Dk/Dl  Nên có thể viết: KLLK /MP MP MRTS  13 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 25  Khi các yếu tố sản xuất được kết hợp tối ưu: w/r MRTSLK  Năng suất biên và phối hợp tối ưu các yếu tố sản xuất (1) Mà: KLLK /MP MP MRTS   Nên điều kiện tối ưu có thể viết: r w /MPMP KL / (2)  Hoặc viết: (3) rMPwMP KL //  6.11.2012 Đặng Văn Thanh 26  Để đạt được sản lượng cao nhất nhà sản xuất phải phân bổ số tiền đầu tư có hạn của mình để mua các yếu tố sản xuất với số lượng mỗi loại sao cho năng suất biên mỗi đồng đầu tư cho các yếu tố khác nhau phải bằng nhau,  Điều này được gọi là nguyên tắc cân bằng biên. Năng suất biên và phối hợp tối ưu các yếu tố sản xuất 14 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 27 Phản ứng của nhà sản xuất khi giá yếu tố sản xuất thay đổi. C 2 k 2 l 2 B C 1 k 1 l 1 A Q 1 l k C 1/ 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 28 Hiệu suất theo quy mô Thể hiện mối quan hệ giữa quy mô sản xuất và sản lượng đầu ra. 1) Hiệu suất tăng dần theo quy mô (increasing returns to scale): sản lượng tăng cao hơn mức tăng của các nhập lượng. 2) Hiệu suất không đổi theo quy mô (constant returns to scale): sản lượng tăng bằng với mức tăng của các nhập lượng. 3) Hiệu suất giảm dần theo quy mô (decreasing returns to scale): sản lượng tăng thấp hơn mức tăng của các nhập lượng. 15 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 29 Sự tương đồng giữa lý thuyết hành vi người tiêu dùng và lý thuyết sản xuất NGƯỜI TIÊU DÙNG NHÀ SẢN XUẤT MỤC TIÊU TỔNG QUÁT Tối đa hoá lợi nhuận Tối đa hoá độ thoả dụng CÔNG CỤ PHÂN TÍCH -Đường đẳng ích -Đường ngân sách -Đường đồng lượng -Đường đồng phí THÔNG TIN BÀI TOÁN -Hàm thoả dụng U(x,y) - P X , P Y -I = I 0 hoặc U = U 0 -Hàm sản xuất Q(k,l) - w , r -C = C 0 hoặc Q = Q 0 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 30 Sự tương đồng giữa lý thuyết hành vi người tiêu dùng và lý thuyết sản xuất NGƯỜI TIÊU DÙNG NHÀ SẢN XUẤT BÀI TOÁN THÔNG THƯỜNG MAX Q = Q(k,l) MỤC TIÊU RÀNG BUỘC MAX U = U(x,y) xP X + yP Y = I 0 wl + rk = C 0 BÀI TOÁN ĐỐI NGẪU MỤC TIÊU RÀNG BUỘC MIN E = xP x + yP y MIN C = wl + rk U(x,y) = U 0 Q(k,l) = Q0 16 Kinh tế Vi mô 6.11.2012 Đặng Văn Thanh Bài giảng 15 Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright 6.11.2012 Đặng Văn Thanh 31 Sự tương đồng giữa lý thuyết hành vi người tiêu dùng và lý thuyết sản xuất NGƯỜI TIÊU DÙNG NHÀ SẢN XUẤT ĐIỀU KIỆN TỐI ƯU ĐIỀU KIỆN TỐI ƯU * Đường ngân sách tiếp xúc với đường đẳng ích * Độ dốc đường đẳng ích = độ dốc đường ngân sách Dy/Dx = - P x / P y * Đường đồng phí tiếp xúc với đường đồng lượng * Độ dốc đường đồng lượng = độ dốc đường đồng phí Dk/Dl = - w/ r MRS XY = P x / P y MRTS LK = w/r MU X / MU Y = P x / P y MP L / MP K = w/r MU X / P X = MU Y / P Y MP L / w = MP K / r