Kiểm tra chất lượng sản phẩm in

2 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán bò kieåm tra. Nhìn chung caùc thang kieåm tra in seõ goàm caùc phaàn töû sau: Caùc oâ kieåm tra toâng nguyeân Caùc oâ kieåm tra toâng nguyeân cho pheùp kieåm tra ñoä ñoàng ñeàu phuû möïc. Caùc nhaø saûn xuaát khuyeán caùo ngöôøi söû duïng neân ñaët laàn löôït moãi oâ kieåm tra toâng nguyeân cho töøng maøu caùch nhau baèng vôùivuøng phuû möïc (Ñoái vôùi maùy cuûa Heidelberg laø 32,5 mm). Baèng caùch naøy ta coù theå söû duïng oâ kieåm tra toâng nguyeân vôùi caùc thieát bò kieåm soaùt töï ñoäng. Caùc oâ kieåm tra in choàng maøu MY CY CM Caùc phaàn töû naøy ñöôïc thieát keá cho vieäc kieåm tra vaø ñaùnh giaù tình traïng nhaän möïc baèng maét cuõng nhö maùy ño. Caùc oâ caân baèng maøu Ngöôøi ta phaân bieät giöõa oâ neàn vaø oâ tram caân baèngmaøu. ÔÛ oâ neàn, keát quaû in choàng cuûa caùc maøu Cyan, Magenta vaø Yellow phaûi cho ra maøu ñen gaàn trung tính. Keá beân oâ naøy laø oâ in bôûi neàn maøu ñen ñeå so saùnh. Khi ñoä daøy lôùp möïc ñaït yeâu caàu, thöù töï in choàng maøu ñöôïc chuaån hoùa vaø söï gia taêng taàng thöù bình thöôøng thì caùc oâ in choàng maøu Cyan, Magenta vaø Yellow phaûi xaùm keå caû oâ choàng maøu toâng nguyeân cuõng nhö ôû caùc taàng thöù khaùc nhau. Caùc oâ caân baèng maøu cuõng ñöôïc duøng ñeå kieåm tra caân baèng caùm töï ñoäng cho caùc maøu Cyan, Magenta, Yellow. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 33 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Caùc giaù trò taàng thöù khaùc nhau ñöôïc söû duïng bôûi caùc nhaø saûn xuaát ñeå taïo neân caùc oâ choàng maøu vôùi giaù trò taàng thöù cuûa töøng maøu phoái hôïp sao cho chuùng taïo ra maøu xaùm: Caùc oâ caân baèng maøu cuõng ñöôïc duøng ñeå kieåm tra caân baèng xaùm töï ñoäng cho caùc maøu Cyan, Magenta, Yellow Caùc oâ kieåm tra taàng thöù Tuyø thuoäc vaøo nhaø saûn xuaát, caùc oâ kieåm tra taàng thöù chöùa caùc giaù trò taàng thöù tram khaùc nhau. Qua caùc döõ lieäu ño ñöôïc töø caùc oâ taàng thöù vaø oâ toâng nguyeân maø söï gia taêng taàng thöù vaø ñoä töông phaûn in ñöôïc tính toaùn. Caùc oâ kieåm tra keùo dòch vaø ñuùp neùt Caùc ñöôøng vaïch song song nhau ñöôïc ñaët ôû caùc goùc ñoä cho pheùp ngöôøi thôï in kieåm tra baèng maét vaø maùy ño maät ñoä caùc loãi keùo dòch hoaëc ñuùp neùt. Caùc oâ kieåm tra quaù trình phôi baûn Caùc oâ kieåm tra quaù trình phôi baûn ñöôïc thieát keá ñeå kieåm tra baèng maét. Caùc phaàn töû kieåm tra laø caùc ñöôøng keû cöïc maûnh vaø ñöôøng keû aâm baûn cuûa chuùng cuõng nhö caùc vuøng tram vôùi caùc giaù trò tram ghi saün trong ñoù. Treân cô sôû söï xuaát hieän cuûa caùc ñöôøng maûnh maø ta ñaùnh giaù ñöôïc ñoä phaân giaûi, treân cô sôû ño ñoä lôùn caùc haït tram treân baûn ñeå kieåm tra söï khaùc bieät giöõa noù vaø giaù trò tram chuaån treân phim maø ta xaùc ñònh ñöôïc ñoà thò truyeàn taàng thöù. Thang kieåm tra in FOGRA-PMS Duïng cuï kieåm tra naøy ñöôïc phaùt trieån ñeå kieåm tra vaø giaùm saùt tôø in thöû cuõng nhö tôø in thaät. Coù 4 maøu kieåm tra keá tieáp nhau treân thang theo thöù töï caùc oâ toâng nguyeân C, M, Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 34 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Y, K; cho 3 maøu R, G, B vaø cho 3 maøu in choàng C + M + Y cuõng nhö laø moät nhoùm chính goàm caùc oâ toâng nguyeân vaø caùc oâ taàng thöù tram. Theâm nöõa, nhöõng vuøng kieåm tra saün coù treân baûn giuùp cho ngöôøi thôï in kieåm tra ñoä ñoàng nhaát töø baûn naøy sang baûn khaùc. Löu yù raèng caùc chæ soá cuûa caùc phaàn naøy coù theå dao ñoäng leân xuoáng khoâng quaù 3 µm so vôùi giaù trò goác. Khi xaùc ñònh ñoä phaân giaûi vaø kieåm tra baûn in thì thang kieåm tra baûn cuûa UGRA 1982 hay thang kieåm tra FORGA - PMS I duøng toát hôn so vôùi duøng thang kieåm tra in. Thang kieåm tra in FOGRA - PMS bao goàm caùc oâ kieåm tra coù kích thöôùc (6 x 6)mm, vaø coù moät oâ goàm caû 2 vuøng K vaø S (6 x 8)mm goäp laïi. Caùc phieân baûn ñaëc bieät ñöôïc duøng cho caùc maùy in coù duøng heä thoáng CCI hay CPC. Thang kieåm tra in FOGRA - PMS coù baùn taïi caùc nhaø cung caáp thieát bò cheá baûn döôùi daïng phim aâm hoaëc döông. Phieân baûn 80% ñöôïc duøng ñaëc bieät cho vieäc kieåm tra vaø theo doõi in aûnh (hình A 23.2). Phieân baûn 100% ñöôïc thieát keá duøng ñeå kieåm tra vaø theo doõi vieäc in bao bì vaø caùc aán phaåm coù toâng neàn (toâng nguyeân) chieám ña soá. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 35 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán ` Caùc oâ kieåm tra taàng thöù coù giaù trò 40% cho toâng trung gian vaø 80% cho vuøng toái ñöôïc duøng ñeå kieåm tra söï gia taêng taàng thöù, Caùc oâ kieåm tra taàng thöù tram phaûn in baèng caùc pheùp . ño maät ñoä. ÔÛ phieânbaûn 80%, caùc oâ kieåm tra ñöôïc ñaët caùch nhau 5 cm. ÔÛ phieân baûn 100%, caùc oâ kieåm tra ñöôïc ñaët caùch xa nhau hôn. ÔÛ phieân baûn 100%, caùc oâ toâng nguyeân cho moãi maøu thöôøng ñöôïc ñaët caùch nhau 5 cm cho pheùp maät ñoä toâng nguyeân ñöôïc kieåm tra chaët cheõ hôn. Caùc toâng nguyeân cuûa caùc maøu thöù caáp (Red, Green, Blue) cho pheùp kieåm tra vieäc truyeàn möïc baèng maét thöôøng hay Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 36 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán baèng maùy ño maät ñoä. Phaàn D ñöôïc duøng ñeå kieåm tra söï ñuùp neùt hay keùo dòch baèng maét thöôøng. Neáu trong phaàn naøy xuaát hieän döôùi daïng moät toâng ñoàng nhaát, noù giuùp ta öôùc löôïng ñöôïc söï gia taêng taàng thöù. OÂ kieåm tra K vôùi caùc ñöôøng raát maûnh ñöôïc duøng ñeå kieåm tra vieäc phôi baûn baèng maét thöôøng treân suoát chieàu roäng cuûa baûn vaø töø baûn naøy sang baûn khaùc. Noù chæ ra cho ngöôøi thôï in bieát baûn in coù cho pheùp phuïc cheá laïi caùc ñöôøng raát OÂ kieåm tra K vaø S maûnh naèm trong khoaûng tieâu chuaån hay . khoâng ? Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 37 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Khi chæ ñöôïc duøng ñeå kieåm tra ñoä phaân giaûi thì phaûi söû duïng caùc thang kieåm tra ñaõ ñöôïc ñeà caäp töø tröôùc. Tyû leä giöõa ñoä daøy neùt ñen vaø khoaûng traéng laø 1: 9. OÂ kieåm tra S ñöôïc duøng ñeå kieåm tra baèng maét thöôøng vieäc truyeàn taàng thöù ôû phaàn saùng vôùi caùc ñieåm tram coù dieän tích 2%, 3% , 4% vaø 5%. Neáu vieäc truyeàn taàng thöù chính xaùc caùc oâ kieåm tra seõ cho thaáy moät toâng ñoàng nhaát. Hai vuøng kieåm tra söï caân baèng xaùm vôùi ba maøu in choàng cho thaáy toâng xaùm trung gian xaáp xæ vôùi caùc toâng ñen coù dieän tích ñieåm tram laø 80% hay 40% naèm keá beân noù. Söï thay ñoåi caân baèng xaùm giöõa tôø in thöû vaø tôø in chuaån trong quaù trình in coù theå ñöôïc phaùt hieän baèng maét thöôøng vôùi ñoä chính xaùc raát cao. Thang kieåm tra cuûa GAFT Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 38 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 39 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 40 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Thang kieåm tra aûnh höôûng cuûa maøu vieàn Thang kieåm tra söï chuyeån dòch caân baèng xaùm Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 41 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Thang Kieåm nghieäm in vaø maùy in cuûa GAFT Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 42 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Caùc löu yù khi söû duïng thang kieåm tra trong thöïc teá ° Vieäc maát caùc ñieåm tram cuïc boä coù theå daãn ñeán nhöõng giaù trò kieåm tra sai leäch, nguyeân nhaân laø do gôø film, do buïi baån hay phim bò coäm do daùn baêng keo hai maët ... Vì lí do ñoù, caùc thang kieåm soaùt phaûi ñöôïc gaén ôû caùc choã troáng (khoâng bò coäm leân). Chuù yù giöõ cho nhöõng oâ kieåm tra neùt maûnh, oâ kieåm tra taàng thöù vaø oâ kieåm tra phaàn saùng phaûi giöõ khoâng coù buïi baån hay coù daùn baêng keo. Baêng keo phaûi ñöôïc daùn caùch xa nhöõng vuøng naøy töø 5 -10 mm. ° Caùc chæ soá khaùc nhau trong caùc oâ kieåm tra neùt maûnh laø do aùnh saùng chieáu leân theo suoát chieàu roäng cuûa baûn khaùc nhau, do söï maát tram cuïc boä maø nguyeân nhaân coù theå do baêng keo daùn quaù gaàn vuøng tram, do ñoä gôø cuûa baêng keo hay do buïi baån, do söï khaùc nhau cuïc boä veà film, baûn hay dung dòch hieän baûn cuõng nhö do söï tieáp xuùc khoâng toát giöõa phim vaø baûn trong maùy phôi baûn. Khi kieåm tra söï khaùc bieät veà chæ soá giöõa caùc ñöôøng maûnh phaûi löu yù raèng coù moät söï khaùc bieät 3 mm töông öùng vôùi söï bieán ñoåi giaù trò toâng toái ña laø 1,2 % . ° Caùc thang kieåm tra baûn coù theå ñöôïc daùn theo höôùng in (chieàu doïc cuûa baûn) hay theo chieàu ngang cuûa baûn, chæ coù thang kieåm tra in laø phaûi daùn theo chieàu ngang cuûa baûn. ° Neáu khoâng ñuû choã ñeå gaén thang kieåm tra treân tôø in, ta coù theå gaén leân support taïi ñuoâi hay ñaàu nhiùp treân baûn keõm. ° Caùc thang kieåm tra phaûi ñöôïc giöõ trong tình traïng hoaøn haûo (khoâng ñöôïc laøm traày söôùt hay sao cheùp). ° OÂ kieåm tra taàng thöù trong thang kieåm tra baûn UGRA 1982 ñöôïc duøng ñeå xaùc ñònh söï chuyeån ñoåi taàng thöù cuûa baûn vaø cuõng ñöôïc duøng ñeå kieåm tra vieäc phôi baûn aâm. Chuùng ta ñònh nghóa söï chuyeån ñoåi taàng thöù laø soá caùc böôùc toâng lieân tuïc ñöôïc chuyeån ñeán hay chuyeån ñi bò gaõy khuùc. Moät soá löôïng lôùn caùc böôùc chuyeån trung gian nhö theá coù nghóa laø moät söï chuyeån ñoåi taàng thöù ñeàu ñaën. ° Ñoái vôùi vieäc in caùc aán phaåm khoâng coù toâng nguyeân chieám ña soá, caùc chuyeân gia khuyeán caùo raèng maät ñoä cuûa caùc oâ kieåm tra 80% treân baûn in thöû hoaëc tôø in chuaån phaûi ñöôïc phuïc cheá chính xaùc. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 43 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Phaàn 3: THANG KIEÅM TRA CUÛA GAFT Giôùi Thieäu Boä thang kieåm GAFT khoâng chæ duøng ñeå kieåm tra maùy in maø noù coøn raát nhieàu tính naêng cung caáp khaû naêng hieäu chænh trong quaù trình thöû nghieäm. Maät ñoä, gia taêng taàng thöù, ñoä töông phaûn in, choàng maøu möïc (raát phoå bieán) ñeàu ñöôïc kieåm tra. Caùc vaán ñeà veà in nhö keùo dòch, ñuùp neùt, giaõn giaáy, maát caân baèng möïc/nöôùc cuõng thaáy ñöôïc roõ raøng. Cuõng coù theå tính toaùn ñaëc tính phuïc cheá maøu cuûa heä thoáng in giuùp cho maùy in ñöôïc vaän haønh trong ñieàu kieän toát nhaát. Khi quaù trình taùch maøu ñöôïc ñieàu chænh cuøng vôùi caùc ñieàu kieän in treân maùy in, seõ ñaûm baûo raèng maùy in seõ ñöôïc vaän haønh trong caùc ñieàu kieän toái öu. Vieäc söû duïng boä kieåm tra GAFT giuùp cho maùy in coù theå ñaït ñöôïc chaát löôïng phuïc cheá maøu cao nhaát. Moät soá yeáu toá khaùc cuõng goùp phaàn laøm taêng vieäc duøng boä kieåm tra GAFT, bao goàm nhu caàu in chaát löôïng caøng cao, söï taêng giaù thaønh vaän haønh maùy vaø söï thaän troïng cuûa ngöôøi mua maùy duø laø maùy môùi hay maùy cuõ. Söï phaùt trieån cuûa phieân baûn KTS phuø hôïp vôùi söï gia taêng cuûa caùc heä thoáng Computer to plate vaø Computer to press trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Saûn xuaát in coù tính oån ñònh vôùi chaát löôïng cao coù theå laø muïc tieâu khoù. Noù ñoøi hoûi moät söï keát hôïp cuûa nhieàu yeáu toá nhö quaûn lyù toát, giao thöùc lieân laïc hieäu quaû, baûo trì thieát bò moät caùch thích hôïp, ñoäi nguõ laønh ngheà, kieåm soaùt vaät tö, phöông thöùc ño kieåm vaø thoâng tin phaûn hoài. Chaát löôïng in khoâng chæ laø keát quaû cuûa moät mình maùy in, maùy in chæ cho thaáy moät phaàn trong toaøn boä heä thoáng phuïc cheá. Caùc phaàn töû naøy khoâng phaûi laø nhöõng ñôn vò rieâng bieät, hay ñuùng hôn chuùng laø moät phaàn keát hôïp cuûa heä thoáng, maùy in laø phaàn chính cuûa heä thoáng naøy. Caùc keát quaû toái öu coù theå ñaït ñöôïc treân maùy in, nhöng noù cuõng bò aûnh höôûng bôûi vaät lieäu in ñöôïc duøng (nhö möïc, giaáy, nöôùc maùng, cao su) vaø bôûi ñieàu kieän cô hoïc cuûa maùy. Ñoä moøn vaø canh chænh khoâng chính xaùc cuõng laø nguyeân nhaân daãn ñeán caùc vaán ñeà trong in aán (nhö keùo dòch, möïc khoâng ñeàu, choàng maøu sai hay caáp aåm khoâng ñeàu...). Ñeå phuïc cheá maøu oån ñònh vôùi chaát löôïng cao thì maùy in phaûi ñöôïc baûo trì vaø canh chænh chính xaùc. Tính oån ñònh, laøm vieäc theo nhoùm, giao thöùc lieân laïc hieäu quaû laø nhöõng neùt tieâu bieåu ñeå ñöa ñeán thaønh coâng. Ño vaø ghi chuù laïi caùc tính chaát cuûa quaù trình kieåm tra chaát löôïng. Moãi moät lieân keát trong maét xích phuïc cheá phaûi ñöôïc thöïc hieän trong phaïm vi giôùi haïn caùc ñaëc ñieåm kyõ thuaät. Söï oån ñònh trong quaù trình kieåm tra coù theå hoã trôï cho vieäc tìm kieám caùc ñieåm bò bieán ñoåi. Nhìn vaøo keát quaû tôø in ra vaø phaûn hoài thoâng tin laø yeáu toá caàn thieát ñeå giöõ cho toaøn boä heä thoáng laøm vieäc vôùi hieäu quaû cao nhaát. Keát hôïp saûn xuaát in chaát löôïng cao laø moät ñaëc tính tieâu bieåu cuûa phöông phaùp quaûn trò tieán boä. Ñieàu quan troïng nhaát laø phaûi taïo ra moâi tröôøng thaân thieän coù lôïi cho söï trao thoâng tin. Töông töï nhö vaäy, chaát löôïng phaûi ñöôïc baét ñaàu töø ban laõnh ñaïo cuûa coâng ty cho ñeán taát caû caùc boä phaän thaønh vieân trong quaù trình saûn xuaát. Khi söû duïng caùc loaïi vaät tö vaø keát hôïp caùc thieát bò môùi vaøo heä thoáng in, boä thang kieåm tra GAFT ñaõ cung caáp caùc coâng cuï khaùc nhau ñeå oån Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 44 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán ñònh chaát löôïng vaø so saùnh heä thoáng in môùi vôùi heä thoáng cuõ. Vieâc duøng caùc boä kieåm tra naøy raát coù yù nghóa vôùi ngöôøi thôï in, cho pheùp hoï thieát laäp caùc tieâu chuaån, traùnh caùc sai hoûng trong daây chuyeàn phuïc cheá. Trình töï kieåm tra maùy in Baát cöù boä kieåm tra naøo cuûa GAFT cuõng coù theå ñöôïc duøng ñeå kieåm tra maùy in (khoâng duøng cho maùy scan). Boä kieåm tra naøy cuõng ñöôïc duøng ñeå kieåm tra maøu nhöng caùch söû duïng seõ coù vaøi khaùc bieät. Khi chæ duøng vôùi muïc ñích kieåm tra maùy in, trình töï nhö sau: 1. Hoaøn thaønh phaàn thoâng tin veà kieåm tra maùy trong baûng phaân tích. 2. Môû File digital trong boä kieåm tra, ñieàn ñaày ñuû thoâng tin, ghi ra phim hoaëc ghi tröïc tieáp leân baûn in. 3. Ñöa caùc phim ñi laøm baûn. 4. Phôi baûn, hieän baûn 5. Gaén baûn leân maùy in 6. Hoaøn taát caùc coâng ñoaïn chuaån bò in. 7. In boä thang kieåm tra. 8. Phaân tích keát quaû. 9. Thoâng baùo keát quaû thöïc hieän. Haàu heát caùc boä kieåm tra ñeàu coù caùc baûng thoâng tin, töï ñoäng caäp nhaät thoâng tin khi kieåm tra. Nhöõng thoâng tin quan troïng phaûi ñöôïc hoaøn thieän trong baûng phaân tích vaø löu giöõ cuøng vôùi tôø in maãu. Caùc thoâng tin phaûi bao goàm:  Teân coâng ty: Teân cuûa coâng ty, boä phaän, phaân xöôûng thöïc hieän.  Maùy in: Teân maùy, loaïi maùy, soá hieäu hay caùch goïi ñeå nhaän bieát maùy in thöïc hieän  Ngaøy: Ngaøy thöïc hieän.  Ngöôøi coá vaán: Teân ngöôøi tö vaán hay hoã trôï.  Soá laàn kieåm tra: Soá laàn chæ ñònh thöïc hieän treân maùy.  Thöù töï in: Thöù töï in hay thöù töï maøu möïc.  Loaïi giaáy: Loaïi giaáy duøng ñeå in.  Möïc: Loaïi möïc duøng ñeà in kieåm tra. Phim cuûa baát cöù boä thang naøo cuõng ñöôïc daùn treân moät taám support saïch seõ, thích hôïp vôùi heä thoáng ñuïc loã ñònh vò. Luoân phaûi caån thaän ñeå giöõ phim khoâng bò xeâ dòch. Khi gaén thang kieåm tra phôi baûn treân maët phaúng, chæ daùng baêng keo ôû hai ñaàu cuûa daõi thang. Cuõng phaûi ñaûm baûo raèng maët thuoác cuûa phim vaø baûn tieáp xuùc vôùi nhau, caùc thang naøy phaûi ñöôïc duøng cho taát caû caùc baûn ñöôïc phôi vì noù ñaûm baûo cho söï ñoàng nhaát trong quaù trình kieåm tra phôi baûn. Luoân giöõ phim ôû daïng phaúng giöõa caùc laàn phôi, luoân giöõ caùc thang thaúng caïnh traùnh ñeå laïi daáu tay hay laøm noù bò phoàng. Ñeå ñaûm baûo cho vieäc kieåm tra maùy ñaït keát quaû cao, caùc yeáu toá kieåm soaùt chaát löôïng phaûi ñaït möùc toái öu trong quaù trình phôi baûn. Caàn duy trì lieân tuïc caùc ñieàu kieän phôi baûn, noù phaûi luoân ñöôïc kieåm tra hai yeáu toá: Ñònh vò choàng maøu chính xaùc vaø löïc huùt chaân khoâng. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 45 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Kieåm tra choàng maøu ñeå ñaûm baûo söï oån ñònh giöõa phim phaúng vaø baûn in qua caùc laàn phôi. Caùc oâ kieåm tra choàng maøu GAFT ñaùp öùng ñieàu naøy, noù ñöôïc thieát keá ñeå ño ñoä choàng maøu chính xaùc khi huùt chaân khoâng vôùi caùc oâ coù thöôùc ño raát tiû myõ ñöôïc gheùp vaøo phaàn taàng thöù vuøng saùng. Trình töï kieåm tra ñoä huùt chaân khoâng ñöôïc trình baøy ôû phaàn sau. Baûn in phaûi ñöôïc ñaët giöõa baøn phôi, ôû vò trí naøy aùnh saùng chieáu ñoàng ñeàu treân toaøn boä beà maët baûn in, möùc ñoä phôi ñöôïc kieåm soaùt baèng thang phôi GAFT. Sau khi baûn ñöôïc phôi vaø hieän, kieåm tra laïi thaät caån thaän, moãi baûn in phaûi ñöôïc ghi chuù maøu ôû meùp uoán. Raø soaùt laïi taát caû phaàn töû chính xaùc treân caùc baûn vaø phaân tích kyõ löôõng caùc yeáu toá chöa ñaït yeâu caàu. Hoaøn taát caùc ghi chuù vaøo baûng phaân tích kieåm tra, hoaøn thaønh phaàn naøy. Neáu söû duïng thieát bò ñoïc baûn ñeå thieát laäp tröôùc ñoä môû phím caáp möïc, ñoïc baûn in baèng thieát bò naøy. Baûn in sau ñoù ñöôïc ñem uoán meùp ñeå gaén leân maùy in, kieåm tra meùp uoán coù ñeàu hay khoâng. Vuøng uoán cuûa baûn phaûi song song vôùi caïnh meùp cuûa baûn in vaø gioáng nhau ôû taát caû caùc baûn. Gaén baûn in leân maùy in, lôùp boïc oáng phaûi ñöôïc choïn ñeå aùp löïc in chính xaùc suoát quaù trình in. Caùc thoâng soá cuûa nhaø saûn xuaát phaûi ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng ôû caû hai thoâng soá aùp löïc in vaø chieàu cao gôø oáng. Tieáp tuïc quaù trình chuaån bò ôû coâng ñoaïn canh chænh choàng maøu. Coù nhieàu boong trôï giuùp quaù trình naøy, ñoù laø boán boong ñaët ôû giöõa boán caïnh, theâm nöõa laø boán boong choàng maøu cuûa boä thang GAFT ñaët ôû xung quanh. Sau khi canh chænh choàng maøu, ñieàu chænh löôïng möïc cung caáp. Trong quy trình saûn xuaát haøng ngaøy, maãu maøu hay tôø in ñöôïc ñoàng yù ñöôïc duøng laøm chuaån nhìn maøu ñeå kieåm tra khi chaïy maùy. Toát nhaát laø maät ñoä, gia taêng taàng thöù, ñoä töông phaûn in vaø choàng maøu möïc ñöôïc ño treân tôø in naøy. Suoát quaù trình in, caùc thuoäc tính naøy ñöôïc kieåm tra theo tôø maãu ñeå hoã trôï quaù trình kieåm soaùt. Ñieàu chænh maät ñoä möïc doïc theo khoå in ñeå ñaûm baûo maät ñoä möïc ñöôïc in ra ñeàu nhau. Maät ñoä möïc ñoàng ñeàu coù theå ñaït ñöôïc töø vieäc tham khaûo vuøng saùng/toái treân thang ño SWOP (SWOP High/Low Ink Reference), coù theå mua ñöôïc töø IPA (International Prepress Assocition). Caùc möùc ñoä maät ñoä treân SWOP duøng ñeå kieåm tra maùy in tôø rôøi hay trong quaù trình saûn xuaát cho maùy in cuoän. Thöôøng thì maùy in thöông maïi tôø rôøi ñöôïc thieát laäp maät ñoä möïc in ra cao hôn maät ñoä cuûa SWOP, ví duï nhö giaù trò chuyeån maät ñoä ñôn vò trong SWOP laø 0.10, neáu ñöôïc ño trong ñieàu kieän thuaän lôïi nhaát maø heä thoáng in ñaït ñöôïc. Khi ñieàu chænh caùc phím möïc, caàn coù ñuû thôøi gian phaûn öùng trong maùy in tröôùc khi kieåm tra hieäu quaû cuûa vieäc ñieàu chænh. Toát nhaát laø khoâng ñieàu chænh phím möïc nhieàu hôn möùc caàn thieát ñeå giöõ caân baèng löôïng möïc caáp. Thöôøng duøng nhieàu giaáy dô in tröôùc trong quaù trình naøy (in soá löôïng lôùn giaáy dô) ñeå giaûm hao phí giaáy in toát, in khoaûng 100 tôø giaáy dô roài in theâm 10 tôø giaáy toát ñeå canh maøu. Ño maät ñoä treân caùc tôø in toát, caùch ñieàu chænh phím möïc chính xaùc nhaát laø döïa treân caùc thoâng soá naøy. Soá giaáy dô ñöôïc in trong khi maùy in thay ñoåi chaäm seõ phaûn aùnh hieäu quaû cuûa vieäc chænh phím möïc. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 46 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Dung dòch laøm aåm cuõng phaûi ñöôïc thieát laäp ôû möùc ñoä thaáp nhaát maø vaãn laøm saïch ñöôïc vuøng khoâng in. Ñeå ñieàu chænh noù, löôïng nöôùc caáp ban ñaàu nhoû nhaát ñaït ñöôïc laø treân baûn baét ñaàu xuaát hieän caùc ñoám dô, khi ñoù taêng daàn aåm töøng böôùc moät. Ñaây laø ñieàu kieän laøm aåm “treân möùc cô baûn” ñeå traùnh caùc söï coá xaûy ra do vieäc caáp aåm quaù nhieàu. Khi in vôùi nöôùc quaù nhieàu, caùc tính chaát löu bieán cuûa möïc seõ gaây aûnh höôûng baát lôïi. Möïc seõ coù khuynh höôùng nhuõ töông nhieàu hôn trong nöôùc, laøm giaûm ñoä taùch dính vaø giaûm hieäu quaû truyeàn möïc, laøm cho möïc ñoùng tuï treân loâ. Hôn nöõa nöôùc quaù nhieàu coù theå gaây nhieàu khieám khuyeát nhö laøm “dö nöôùc” treân tôø in. Noù laøm giaûm maät ñoä möïc baét ñaàu töø ñaàu nhíp ôû vuøng toâng nguyeân vaø tieán daàn vôùi nhöõng ñoaïn ngaén vaø môø daàn veà vuøng toái theo höôùng in (hieän töôïng boâng tuyeát). Boä thang kieåm tra GAFT coøn coù caùc daûi maøu ñaët ôû caïnh ñuoâi vaø caïnh nhíp cuûa tôø in. Noù cho pheùp kieåm tra caùc möùc maät ñoä trong quaù trình chuaån bò. Daûi thang maøu ôû caïnh ñuoâi coù caùc oâ toâng nguyeân laäp laïi theo goùc môû cuûa caùc phím chænh möïc thöôøng ñeå kieåm soaùt möùc maät ñoä toái ña. Maät ñoä ñöôïc ño baèng maùy ño maät ñoä, ñaây laø caùch ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát trong quaù trình chuaån bò. Caû hai daûi thang maøu môû roäng ñaët hai beân hoâng tôø in, coù caùc oâ maøu toâng nguyeân thích hôïp vôùi caùc daûi maøu treân thang ôû caïnh ñuoâi vaø caïnh nhíp tôø in. Vì ôû ñaây caùc maøu möïc khaùc nhau khoâng ñöôïc daãn theo vuøng caáp möïc cuûa chuùng, theá neân noù khoâng caàn thieát phaûi ñaït ñöôïc maät ñoä nhö maøu ôû treân daûi kieåm tra ôû hai caïnh ñaàu vaø ñuoâi. Ngay khi maùy in ñaït oån ñònh theo ñuùng maät ñoä möïc vaø taàng thöù, choïn maãu ñeå phaân tích. Soá löôïng tôø maãu vaø taàn suaát laáy maãu tuyø thuoäc vaøo muïc ñích cuûa vieäc thöû nghieäm maùy in quy ñònh. Ví duï, neáu muïc ñích cuûa thöû nghieäm laø ñeå tìm ra nhöõng hoûng hoùc cô khí trong khi vaän haønh maùy, laáy 200 tôø maãu lieân tieáp nhau sau khi maùy ñaõ ñaït caân baèng ñaõ ñuû ñeå phaân tích. Neáu muïc ñích laø kieåm tra caùc khaû naêng khaùc nhau cuûa moät heä thoáng in cuï theå trong suoát thôøi gian vaän haønh, laáy 5 tôø maãu lieân tieáp sau moãi 500 tôø treân toång soá 20.000 tôø in. Tieán trình phaân tích in Coù nhieàu tieán trình khaùc nhau ñeå phaân tích caùc tôø in maãu cho nhieàu muïc ñích trong vieäc kieåm tra maùy in. Caùc phaân tích ñöôïc tieán haønh töøng böôùc moät caùch linh ñoäng, nhöng phaûi coù moät soá ñieàu kieän caàn thaät oån ñònh, hôïp lyù tröôùc khi quaù trình phaân tích baét ñaàu. Ví duï nhö neáu maät ñoä möïc in ra khoâng phuø hôïp, caùc phaân tích veà caân baèng xaùm seõ chæ nhaän ñöôïc thoâng tin sai leäch. Caùc böôùc tieán haønh phaân tích moät tôø maãu nhö sau: 1. Kieåm tra tôø maãu coù bò nhaên hay gaáp khoâng. 2. Xem xeùt daáu nhíp baét treân caïnh nhíp cuûa tôø in coù khoaûng caùch baèng nhau vaø aùp löïc coù ñoàng ñeàu khoâng. 3. Kieåm tra caån thaän toaøn boä tôø in, tìm caùc daáu hieäu dö möïc, toâng hay maøu saéc. 4. Kieåm tra boong choàng maøu vaø ñoä choàng khít cuûa hình aûnh in. 5. Xem xeùt tæ mæ ñeå tìm caùc loãi nhö keù, ñoám buïi hay loät maët giaáy. 6. Ño maät ñoä toâng nguyeân doïc theo thang maøu (naèm ôû caïnh ñuoâi) 7. Ño gia taêng taàng thöù ôû caùc vuøng. 8. Ño ñoä töông phaûn in. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 47 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán 9. Ño choàng maøu möïc ôû caùc maøu red, green vaø blue. 10. Ñaùnh giaù daûi thang maøu hai beân hoâng. 11. Xem xeùt caùc oâ hình sao ñeå kieåm tra keùo dòch vaø ñuùp neùt. 12. Xem xeùt caùc oâ hoa vaên vaø hoaï tieát ñeå ñaùnh giaù ñoä mòn khi chuyeån toâng. Khi laáy caùc tôø maãu, vieâc ñaàu tieân laø phaûi nhìn kyõ chuùng treân baøn coi baøi ñeå kieåm tra chuùng coù bò nhöõng loãi in lôùn khoâng. Giaáy bò nhaên, gaáp neáp, cong, dô ôû phaàn töû khoâng in, keù, buïi vaø caùc ñoám traéng seõ ñöôïc nhìn thaáy cuõng nhö moät soá loãi khaùc. Kieåm tra caùc boong choàng maøu ñaët ôû beân ngoaøi vuøng in, chöøa leà coù ñeàu khoâng? Vuøng in coù naèm troïn treân giaáy khoâng? Kieåm tra ñoä choàng khít hình aûnh xem coù maøu naøo bò leù ra khoûi hình khoâng. Taát caû caùc kieåm tra maøu saéc phaûi ñöôïc thöïc hieän trong ñieàu kieän aùnh saùng tieâu chuaån ANSI PH 2.32-1972. Caùc muïc tieâu ñaùnh giaù Thang kieåm tra ghi baûn Thang kieåm tra baûn in ghi nhaän caùc thoâng tin veà RIP taïi phaàn beân traùi cuûa noù. Ñoù laø caùc nhaän daïng veà thieát bò ghi, möùc ñoä bieân dòch cuûa PostScrip, kích thöôùc (khoå theo chieàu daøi vaø roäng), höôùng ghi aûnh, ñoä phaân giaûi trame, hình daïng trame vaø goùc xoay (vuøng A). Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 48 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Vuøng keá tieáp cuûa thang ñeå ño ñoä phaân giaûi cuûa heä thoáng vôùi caùc hình maãu döïa treân ñôn vò laø ñieåm aûnh (pixel). Phaàn ñaàu laø caùc hình maãu aâm baûn vaø döông baûn döôùi daïng caùc ñöôøng teá vi xeáp theo chieàu ngang vaø chieàu doïc (vuøng B). Caùc ñöôøng teá vi phaûi theå hieän roõ raøng vì heä thoáng ghi gôûi thoâng tin ñeán baûn trong giôùi haïn 1 pixel (khoâng phaûi kích thöôùc vaät lyù maø laø söï töông taùc vôùi hình maãu ñònh daïng bitmap cuûa döõ lieäu). Kích thöôùc vaät lyù cuûa caùc phaàn töû ñöôøng theo ñôn vò microns ñaõ ñöôïc tính toaùn vaø in ôû phía döôùi caùc ñöôøng. Caùc ñöôøng teá vi aâm baûn raát nhaïy, deã to ra neáu khi phôi quaù dö thôøi gian. Thoâng thöôøng, ñöôøng döông baûn nhoû nhaát seõ bieán maát neáu nhoùm döông baûn bò phôi quaù nhieàu. Khoâng phaûi taát caû caùc heä thoáng ghi baûn ñeàu thieát laäp maãu ñöôøng aâm baûn vaø döông baûn 1 pixel ôû ñoä phaân giaûi cao. Nhoùm thöù hai duøng caùc hình maãu döïa treân ñôn vò ñieåm aûnh goàm coù caùc aûnh hình baøn côø (vuøng C). Ñoù laø caùc hình maãu coù caáu truùc hình vuoâng ñeàu nhau vôùi khoaûng caùch baèng nhau giöõa chuùng. Moät pixel treân hình maãu baøn côø laø moät phaàn töû aûnh ñöôïc duøng ôû möùc ñoä cao do noù laø moät ñieåm aûnh môû roäng. Ñoù laø ñieåm nhoû nhaát ñaõ ñöôïc ñoä phaân giaûi ñònh saün theo sau ñoù laø khoaûng caùch nhoû nhaát (giöõa caùc ñieåm) coù theå ñaït ñöôïc. Caùc phaàn töû naøy khoâng theå töông thích vôùi ñaàu ghi cuûa taát caû caùc heä thoáng xuaát, vì vaäy caùc hình maãu coù töø 2-4 pixel ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù. Ñöôøng cong teá vi aâm baûn vaø döông baûn (vuøng D) laø nhöõng thöû thaùch vôùi heä thoáng ghi do caùc phaàn töû ñöôøng cong coù kích thöôùc raát nhoû. Hình maãu hôïp bôûi caùc ñöôøng cong teâù vi laø thaùch thöùc khoù nhaát cho heä thoáng ghi. Neáu moät thieát bò xuaát cuøng moät luùc giöõ ñöôïc chi tieát raát nhoû ôû möùc ñoä 1 pixel ôû caû hai aâm baûn vaø döông baûn, thì ñoù laø baùo hieäu cho ñieàu kieän phôi (hoaëc ghi) toát. Caùc oâ hình sao (vuøng E) goàm moät daõy caùc hình tam giaùc (hình neâm) rieâng bieät vôùi goùc môû laø 5 0 vaø khoaûng caùch giöõa chuùng cuõng leäch nhau 5 0 . Ñænh cuûa caùc tam giaùc hoäi tuï ôû taâm cuûa oâ hình sao. Heä thoáng ghi coù phaân giaûi caøng cao, hình aûnh ôû taâm cuûa oâ hình sao seõ caøng chính xaùc. Caùc oâ hình sao vôùi vuøng traéng môû daàn töø taâm ra caùc höôùng caøng saéc neùt cuõng laø moät baùo hieäu ñoä phaân giaûi cao. Ngöôïc laïi, oâ hình sao bò bít kín ôû taâm laø moät daáu hieäu cho thaáy heä thoáng ghi coù ñoä phaân giaûi thaáp hay ghi aûnh (hoaëc phôi) khoâng ñuùng. Neáu taâm ñieåm cuûa oâ hình sao khoâng troøn, ñoù laø do söï ñònh höôùng khaùc nhau trong heä thoáng ghi. Moät soá heä thoáng ghi coù ñoä phaân giaûi cao hôn theo phöông ngang. Ñaây laø nguyeân nhaân laøm cho taâm cuûa oâ hình sao bieán daïng thaønh hình elip maø truïc daøi cuûa hình elip theo phöông doïc (thaúng ñöùng). Beân döôùi caùc oâ hình sao laø oâ toâng nguyeân duøng ñeå ño maät ñoä keát hôïp vôùi ñoä che phuû möïc ôû 100%. Ñaây laø oâ toâng nguyeân caàn thieát cho vieäc ño söï theå hieän cuûa vuøng trame ñöôïc taïo ra töø caùc oâ taàng thöù ñi keøm vôùi noù. Hai oâ taàng thöù ñaàu tieân laø oâ 50/150 tham khaûo (vuøng F). Caû hai oâ ñeàu coù taàng thöù 50% (ñoä che phuû 50%). Moät oâ coù ñoä phaân giaûi trame laø 150 lpi, oâ coøn laïi ñoä phaân giaûi trame 200 lpi. Caùc oâ naøy ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù giaù trò gia taêng taàng thöù cuûa heä thoáng ghi khi duøng taàn soá trame cao nhaát. Caùc pheùp ño thöïc hieän moät caùch khaùch quan khaùc nhau baèng maùy ño maät ñoä phaûn xaï. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 49 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Phaàn coøn laïi cuûa thang kieåm tra ghi baûn digital hai daûi kieåm tra ñöôïc thieát laäp vôùi nhieàu möùc ñoä toâng (caû oâ vuøng saùng vaø vuøng toái) – vuøng G. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 50 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Thang kieåm tra daïng soïc digital Thang kieåm tra döôùi daïng caùc soïc cuûa GAFT raát nhaïy vôùi moät soá caùc söï coá veà in nhö keùo dòch, ñuùp neùt, dö nöôùc vaø giaõn giaáy theo hình reõ quaït. Thang naøy laø caùc daûi maøu ñôn saéc ñaët doïc theo hai beân hoâng cuûa boä thang kieåm tra, caùc thang naøy coù kích thöôùc 24x670 mm, oâm troïn chieàu chu vi cuûa oáng baûn. Moãi thang ñöôïc chia thaønh hai hay ba daûi xeáp thaúng ñöùng, moãi daûi goàm coù taàng thöù trame theo ñöôøng thaúng laø 50% vaø ñoä phaân giaûi 150 lpi, caùc ñöôøng neùt coù giaù trò (ñoä ñaäm) nhö nhau nhöng xoay theo nhieàu höôùng khaùc nhau (0 0 hay 90 0 vaø 90 0 ) nhö hình treân. Nhöõng phaân tích töø thang daïng naøy thöôøng duøng cho kieåm tra baèng thò giaùc. Tuy nhieân, ñoâi khi maùy ño maät ñoä cuõng ñöôïc duøng ñeå xaùc ñònh maät ñoä cuûa caùc ñoái töôïng quan saùt khaùc nhau. Söï theå hieän thang kieåm tra moät caùch lyù töôûng khi in laø taïi moät nôi baát kyø theo ba höôùng khaùc nhau cuûa trame (trame ñöôøng) khoâng theå bieåu loä ñöôïc caùc ñaëc tính rieâng khi ngöôøi quan saùt xem xeùt trong moät khoaûng caùch nhìn bình thöôøng. Söï ñoàng nhaát cuûa caùc daûi thang kieåm tra naøy phaûi ñöôïc ñaûm baûo treân phim hay baûn in tröôùc khi in. Neáu caùc daûi thang khoâng ñoàng nhaát taàng thöù treân phim, caùc sai soùt naøy seõ ñöôïc caûnh baùo vôùi caùc thang kieåm tra xuaát phim. Caùc thang naøy phaûi coù maät ñoä nhö nhau töø ñaàu nhíp ñeán caïnh ñuoâi cuûa tôø in, neáu baát kyø daûi thang naøo trong ba thang coù söï cheânh leäch nhau ñaùng keå veà maät ñoä thì ñoù chính laø nhöõng caûnh baùo veà söï coá in. Höôùng cuûa caùc ñöôøng thaúng laøm aûnh höôûng ñeán maät ñoä maø keát quaû theå hieän treân tôø in, ñieàu ñoù coù theå laø do caùc ñöôøng bò keùo dòch hay ñuùp neùt. Ñaùnh giaù kyõ löôõng baèng kính luùp caû hai thang laø thang soïc naøy vaø thang taàng thöù seõ cho pheùp nhaän bieát söï keùo dòch töø chuùng. Caùc ñieåm bò keùo dòch ôû ñuoâi chuùng bò bo troøn vaø coù caùc veät (gioáng nhö sao choåi); Trong khi ñoù caùc ñieåm bò ñuùp neùt hieän ra nhö laø hai ñieåm khoâng hoaøn chænh ñaët choàng leân nhau vôùi moät ñieåm ñaäm hôn ñieåm coøn laïi. Höôùng keùo dòch vuoâng goùc vôùi höôùng trame seõ laøm maät ñoä in toái hôn. Neáu ñoä ñaäm (maät ñoä) khoâng ñoàng ñeàu töø ñaàu nhíp ñeán caïnh ñuoâi, chieàu höôùng gia taêng seõ dieãn ra treân Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 51 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán toaøn boä truïc in vôùi caùc maøu. Ví duï, neáu ôû vuøng trung taâm (höôùng 90 0 ) cuûa daûi thang kieåm tra toái hôn vuøng coù höôùng 0 0 , ñoù laø caûnh baùo söï keùo dòch theo höôùng di chuyeån cuûa giaáy. Moät caùch xöû lyù hieäu quaû vaø nhanh choùng cho nhieàu loãi veà in treân thang kieåm tra digital daïng soïc naøy laø giaûm maät ñoä cuûa möïc taïi caùc vuøng bò aûnh höôûng. Nhöõng ngöôøi thôï coù nhieàu kinh nghieäm seõ ñaët möùc caáp möïc thaáp nhaát ñoàng ñeàu ôû taát caû caùc toâng ñoä theå hieän cuûa tôø in. Tuy nhieân, giaûi phaùp naøy khoâng phaûi laø toát nhaát bôûi vì vuøng trung gian ñöôïc ñaûm baûo nhöng laøm maát vuøng toái vaø ñoä baûo hoaø maøu. Moät caùch gaàn nhö toái öu laø nhaän daïng vaø khaéc phuïc töø taän goác chieàu höôùng gia taêng (taàng thöù) ñeå maät ñoä möïc theå hieän coù theå ñaït ñöôïc maø khoâng laøm maát vuøng trung gian. Treân caùc thang kieåm tra coù caùc oâ in möïc toâng nguyeân ôû ñaàu nhíp vaø caïnh ñuoâi ñeå giaùm saùt möùc ñoä caáp möïc lieâu tuïc cho tôø in. Maät ñoä möïc in ra phaûi phuø hôïp ñeå ñaûm baûo cho caùc yeáu toá kieåm tra tôø in khoâng bò sai leäch. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 52 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Caùc oâ hình sao Caùc oâ hình sao cuûa GAFT raát nhaïy ñeå kieåm tra töùc thì caùc söï coá trong vieäc truyeàn hình aûnh treân maùy in. Caùc oâ hình sao digital coù chuùt khaùc bieät so vôùi caùc oâ hình sao treân caùc phieân baûn phim ôû choã vuøng trung taâm cuûa caùc oâ digital coù vuøng môû roäng khoâng oån ñònh. Ñoä saéc neùt cuûa oâ hình sao bò aûnh höôûng bôûi ñoä phaân giaûi cuûa thieát bò ghi. Heä thoáng ghi ñoä phaân giaûi thaáp laø nguyeân nhaân laøm taêng kích thöôùc vuøng toâng nguyeân ôû taâm cuûa oâ hình sao. Moät heä thoáng ghi coù ñoä phaân giaûi cao seõ theå hieän ôû trung taâm cuûa oâ hình sao nhö laø moät ñieåm. Ngoaøi ra, baát cöù höôùng ghi naøo khoâng theo quy taéc trong vieäc ñònh höôùng caùc phaàn töû cuûa hình aûnh seõ taïo ra caùc goùc khaùc nhau, ñieàu ñoù seõ daãn ñeán vieäc taâm ñieåm cuûa oâ hình sao khoâng phaûi laø hình troøn. Neáu taâm hình sao coù hình elip, khi ñoù ñoä phaân giaûi cuûa heä thoáng ghi theo truïc ngaén cuûa hình elip cao hôn so vôùi ñoä phaân giaûi theo höôùng song song vôùi truïc daøi cuûa hình elip. Moät oâ hình sao bao goàm moät hoa vaên hình troøn taïo bôûi caùc maãu toâng nguyeân vaø khoaûng traéng coù hình buùp maêng raát nhoû hoäi tuï taïi taâm. Quan saùt vaø phaân tích oâ hình sao vôùi kính luùp caàm tay, raát deã phaùt hieän ñöôïc khi gia taêng taàng thöù quaù cao xaûy ra hoaëc höôùng gia taêng cuõng nhö caùc hieän töôïng keùo dòch hoaëc ñuùp neùt. (Hình) Khi vuøng trung taâm cuûa oâ hình sao to ra hôn so vôùi tôø maãu, thì keát quaû laø maät ñoä maøu cuõng cao hôn (so vôùi maãu). Neáu oâ hình sao bò bít kín baèng hình troøn (ôû taâm), laø daáu hieäu cuûa söï gia taêng khoâng ñònh höôùng. Ñieàu naøy cuõng cho thaáy söï gia taêng taàng thöù quaù cao cho maøu in ñoù. Nguyeân nhaân cuõng coù theå laø do möïc bò nhöõ töông coù quaù nhieàu nöôùc, laøm giaûm ñoä taùch dính cuûa möïc, giaûm hieäu quaû truyeàn möïc. Thoâng thöôøng thì lôùp maøng möïc coù ñoä daøy töông öùng vôùi maät ñoä theå hieän. Neáu vuøng taâm cuûa oâ hình sao lôùn ra moät caùch khoâng ñoái xöùng, söï gia taêng laø keát hôïp töø nhieàu höôùng. Neáu vuøng taâm coù hình elip, hieän töôïng keùo dòch ñang dieãn ra. Höôùng keùo dòch laø höôùng vuoâng goùc vôùi truïc daøi cuûa hình elip. Ví duï nhö vuøng taâm cuûa oâ hình sao Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 53 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán keùo theo höôùng song song vôùi caïnh nhíp, thì coù theå xaùc ñònh keùo dòch theo chieàu chu vi oáng. Nguyeân nhaân coù theå laø do giaáy bò tuoät treân nhíp hoaëc cao su bò chuøng. Khi vuøng taâm cuûa oâ hình sao ñöôïc nhìn thaáy nhö hai ñieåm, coù theå xaùc ñònh hình aûnh bò ñuùp neùt. Nguyeân nhaân coù theå laø do möïc baùm khoâng ñuû nhanh vaø dính trôû laïi töø cao su cuûa ñôn vò in keá tieáp hoaëc do chính töø cao su cuûa ñôn vò in ñoù nhöng do choàng maøu chöa chính xaùc. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 54 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Caùc oâ kieåm tra choàng maøu Caùc oâ naøy raát quan troïng ñeå kieåm tra hai daïng cuûa vieäc choàng maøu trong suoát quaù trình in: Vò trí cuûa caùc phaàn töû in treân dieän tích giaáy (vuøng in coù naèm troïn trong tôø in) vaø choàng maøu giöõa caùc maøu möïc. Duy trì söï chính xaùc choàng maøu laø moät yeáu toá ñaûm baûo cho phuïc cheá maøu toát. Caùc hình chuïp ñöôïc laøm maãu raát chính xaùc vì ba maøu trong aûnh (cyan, magenta vaø yellow) baùm treân vaät lieäu theo moät caùch thöùc rieâng trong vieäc roïi aûnh. Trong taùch maøu, thoâng tin töø moãi lôùp maøu naøy ñöôïc ghi nhaän laïi treân phim taùch maøu vaø ñöôïc keát hôïp laïi treân maùy in vôùi caùc maøu möïc cô baûn. Quaù trình taùch maøu chaéc chaén seõ taïo ra moät soá goùc ñoä leäch khi keát hôïp laïi hình aûnh treân maùy in. Khoaûng sai leäch maøu cho pheùp theo GAFT laø 0,1 mm, sai leäch lôùn hôn seõ gaây ra nhieàu vaán ñeà theå hieän cuûa maøu phuïc cheá. Nhieàu maùy in chæ cho pheùp giôùi haïn dung sai leäch maøu trong khoaûng töø ½ ñeán 1 ñieåm trame (dot) Vôùi baøi in 4 maøu coù nhieàu hình aûnh treân khoå maùy in lôùn thì saép xeáp sao cho hôïp lyù laø ôû boä phaän laøm phim, nhieäm vuï cuûa chuùng ta laø laø sao ñeå noù ñöôïc thöïc hieän phuø hôïp vôùi heä thoáng cheá baûn ñieän töû. Phaân tích choàng maøu treân thang kieåm tra baèng caùch ñaùnh giaù 8 oâ choàng maøu. Caùc boong choàng maøu cuûa töøng maøu ñöôïc moâ taû nhö hình treân. Treân boä thang kieåm tra caùc boong choàng maøu ñaët doïc theo daûi baêng soïc ôû hai beân meùp. OÂ choàng maøu laø moät ma traän caùc chöõ thaäp, moãi chöõ thaäp ñöôïc in bôûi hai maøu. Moãi moät chöõ thaäp laø moät caùch ñeå kieåm tra choàng khôùp maøu giöõa hai ñôn vò in. Khi hai chöõ thaäp choàng leân nhau khoâng coøn phaân bieät ñöôïc töøng caùi nöõa thì ñaõ ñaït ñöôïc söï choàng maøu chính xaùc giöõa hai ñôn vò in. Söï choàng maøu cuûa hai ñôn vò seõ theå hieän taát caû bôøi söï keát hôïp trong moät ma traän ñôn, caùc oâ choàng maøu coù nhieäm vuï laø xaùc ñònh chính xaùc khoaûng di chuyeån cuûa caùc truïc in ñeå ñaït ñöôïc ñoä choàng maøu toát nhaát trong quaù trình chuaån bò. Khoaûng sai leäch maøu theo chieàu ngang vaø chieàu chu vi ñöôïc ño taïi oâ choàng maøu baøng kính luùp caàm tay hoaëc vôùi thieát bò daïng maét löôùi. Ghi chuù thoâng tin vaøo baûng döõ lieäu. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 55 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Thang kieåm tra töøng oâ maøu ñôn Coù hai thang kieåm tra maøu tích hôïp trong boä thang thöû nghieäm cuûa GAFT. Thang ñaàu tieân laø thang kieåm tra töøng oâ maøu ñôn ñaët doïc theo caïnh ñuoâi cuûa tôø in. Bao goàm caùc oâ phaàn töû laäp laïi xen keõ nhau theo thöù töï: caùc oâ maøu toâng nguyeân KCMY, caùc oâ taàng thöù 25% KCMY, caùc oâ kieåm tra slur/highlight (keùo dòch/saùng) cho töøng maøu KCMY, caùc oâ taàng thöù 50% KCMY, caùc oâ in choàng maøu RGB vaø caùc oâ taàng thöù 75% KCMY. Noùi chung kích thöôùc cuûa thang kieåm tra maøu seõ khaùc nhau tuyø theo boä thang kieåm tra. Dieän tích cuûa töøng oâ cuõng phuï thuoäc vaøo boä thang kieåm tra. Thang kieåm tra töøng oâ maøu ñôn raát thuaän lôïi ñeå caân chænh caùc phím caáp möïc trong quaù trình chuaån bò in. Noù haïn cheá vieäc caáp möïc dö hoaëc thieáu cuûa töøng phaàn töû phím möïc doïc theo chieàu roäng khoå in, neáu caùc oâ maøu ñôn ñoàng nhaát theo chæ ñònh, caùc oâ naøy raát phuø hôïp cho vieäc ño gia taêng taàng thöù, ñoä töông phaûn in vaø choàng maøu (maøng möïc choàng maøu). Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 56 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Kieåm nghieäm khaû naêng phuïc cheá maøu Boä kieåm nghieäm maøu in cuûa GAFT ñöôïc thieát keá ñeå thöû thaùch hieäu suaát cuûa maùy in vaø caùc ñaëc tính phuïc cheá maøu cuûa heä thoáng in. Tieán trình thöïc hieän in phaûi ñöôïc kieåm tra tröôùc nhaát ñeå loaïi boû hoaøn toaøn baát cöù moät loãi cô khí naøo trong heä thoáng in. Thang kieåm tra GAFT bao goàm moät soá hình chuïp, söï roõ raøng cuûa caùc hình aûnh ñöôïc cung caáp bôûi GAFT. Caùc baûn taùch maøu cuûa GAFT coù caùc ñaëc tính maøu saéc vaø toâng ñoä phuø hôïp vôùi in tôø rôøi. Vôùi caùc quy trình thoâng thöôøng, ngöôøi duøng coù theå nhaän ñöôïc caùc baûn phim taùch maøu töø ñaïi lyù thöông maïi cuûa GAFT. Vôùi baûy hình chuïp ñeå kieåm tra chaát löôïng do GAFT cung caáp moät phöông tieän toaøn dieän vaø bao haøm caùc phaân tích cho heä thoáng in trong nhöõng ñieàu kieän hình aûnh ñöôïc chuïp ñuùng tieâu chuaån trong thöïc teá. Neáu maùy scan ñöôïc duøng ñeå test cuøng vôùi maùy in offset tôø rôøi, khi ñoù ñoøi hoûi caàn coù vaät lieäu ñeå taùch maøu do GAFT cung caáp. Caùc hình aûnh cuûa GAFT vaãn ñöôïc söû duïng thích hôïp tuyø theo ñieàu kieän (trong suoát hay phaûn xaï) cho maùy scan duøng ñeå test. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 57 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Toâng toái/gheá maøu ñoû Hình chuïp chieác gheá tröôøng kyû maøu ñoû ñöôïc quy vaøo loaïi hình aûnh coù toâng ñoä toái (low- key image) bôûi vì tyû leä saéc maøu toái chieám ña soá ôû vuøng trung gian ñeán vuøng toái treân ñöôøng cong phuïc cheá maøu. Caùch thöùc taïo ra hình aûnh naøy ñeå phuïc cheá vôùi ñaày ñuû toâng ñoä ñaõ ñöôïc neùn thuaän tieän ñeå in vôùi maùy in offset tôø rôøi hoaëc in kyõ thuaät soá (derect digital press), noù raát caàn thieát cho vieäc thay theá vuøng trung gian thay ñoåi veà höôùng ñaäm nhaát (vuøng toái nhaát) treân thang toâng ñoä nhaèm laøm taêng ñoä töông phaûn in ñeå coù theå phuø hôïp vôùi yeâu caàu taùch maøu ôû maøu toái treân hình aûnh. Saéc maøu toái ôû ñaây, bao goàm caùc maøu red, green, blue theâm vaøo ñoù laø raát nhieàu toâng maøu do vieäc hoaøn thieän ñoà goã (maøu vec-ni ñaùnh boùng goã), ñoù thöïc söï laø moät söï thaùch ñoá veà phuïc cheá maøu cho haàu heát caùc vuøng trong gamut maøu. Neáu quy trình taùch maøu duøng maùy scan CCD (charge-coupled device) thì hình chieác gheá ñoû naøy phaûi ñöôïc trôï giuùp ñaëc bieät vì loaïi CCDs coù nhieàu trôû ngaïi trong vieäc ghi nhaän söï chuyeån maøu tinh teá töø vuøng trung gian ñeán vuøng toái cuûa hình aûnh. ÔÛ khía caïnh khaùc, nhöõng khoù khaên khi phuïc cheá hình aûnh naøy ñöôïc taïo ra bôûi maøu ñoû cuûa gheá vôùi raát nhieàu chi tieát ñöôïc keát hôïp trong hình maãu. Nhöõng noã löïc ñeå phuïc cheá caùc chi tieát ôû nhieàu goùc ñoä baét buoäc phaûi scan vôùi ñoä phaân giaûi cao vaø kích thöôùc file döõ lieäu raát lôùn, ñoù laø nhöõng ñoøi hoûi raát quan troïng cho taùch maøu vaø cheá baûn ñieän töû. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 58 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Hình aûnh coù toâng ñoä saùng Caùc hình aûnh chuïp ñaùm cöôùi ñöôïc xem nhö laø hình coù toâng ñoä saùng cao vì haàu heát toâng chuû ñaïo cuûa hình laø aùnh saùng nheï vaø maøu traéng, chæ naèm töø vuøng saùng ñeán vuøng trung gian treân ñöôøng cong phuïc cheá taàng thöù. Ñoái vôùi daïng aûnh naøy ñeå phuïc cheá moät caùch chính xaùc vaø ñaày ñuû toâng caàn laøm giaûm gia taêng taàng thöù cuûa in offset tôø rôøi hoaëc in kyõ thuaät so, vuøng trung gian phaûi ñöôïc ñieàu chænh thay ñoåi höôùng veà vuøng saùng nhaát cuûa thang toâng ñoä sao cho ñuû ñoä töông phaûn in ñeå phaân bieät ñöôïc maøu saéc ôû vuøng saùng. Caùc maøu traéng vaø maøu traéng nhaït ñaõ ñöôïc choïn nhö aûnh cöôùi vì söï khoù khaên trong vieäc duy trì maøu thuaàn khieát khoâng ñöôïc ñöa vaøo caùc saéc thaùi maøu khoâng mong muoán. Nhöõng söï thay ñoåi nhoû trong caân baèng toâng laø keát quaû töø söï coá gaéng cuûa ngöôøi thôï in ñeå ñaït ñöôïc söï baûo hoaø maøu ôû vuøng trung gian seõ raát deã phaùt hieän ra ôû maøu traéng trung tính vaø maøu xaùm nheï, nhö böùc töôøng ôû phía sau bình hoa lôùn. Trong vieäc kieåm tra phuïc cheá toâng cuûa cuûa taám aûnh cöôùi, caàn phaûi coù khaû naêng in nhöõng ñieåm trame raát nhoû (nhö 3% treân giaáy coù traùng phuû) ñaëc bieät laø nhöõng chi tieát raát nhoû ôû cöûa soå. Neáu ñieåm trame quaù nhoû, oâ cuûa soå seõ raát saùng vaø maát heát chi tieát. Ngöôïc laïi, neáu caùc trame taàng thöù quaù lôùn, nhö trong vuøng saùng phaûn chieáu (nhö maët göông), hình aûnh seõ bò môø ñi laøm cho khoâng ñuû ñoä saùng ôû vuøng saùng. Löu yù raèng vuøng saùng phaûn chieáu trong cöûa soå coù khuynh höôùng bò maát taàng thöù vaø khi ñoù noù coù maøu traéng cuûa giaáy. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 59 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Hình chuïp nhoùm chaân dung/tranh veõ (Group Portrait/Painting Kids) Hình aûnh nhö teân laø söï thaùch thöùc cho vieäc taùch maøu vaø in ñeå phuïc cheá laïi taát caû naêm saéc thaùi da ngöôøi nhö nguyeân maãu. Töø traùi qua phaûi laø hình aûnh ñaïi dieän cho 5 chuûng toäc: Caucasian, Latin American, Japanese, African American vaø Indian. Maøu xaùm nheï vaø xaùm trung tính cuûa aùo thun T-shift hôi cuõ cuûa nhöõng ngöôøi maãu nhí ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù caân baèng xaùm. Ngöôøi vaän haønh maùy phaûi ñieàu chænh maät ñoä möïc ñeå ñaït ñöôïc söï hoøa hôïp nhieàu toâng ñoä töôi saùng toát nhaát, söï thay ñoåi maøu duø raát nheï seõ theå hieän ngay treân caùc toâng xaùm. Bôûi vì hình aûnh cuõng bao goàm caùc maûng maøu baûo hoøa laø caùc ñoám maøu sôn daàu treân aùo thun T-shift vaø phoâng neàn phía sau, neân phaûi choïn löïa caùch hieäu chænh maøu vaø ñieàu chænh maøu chính xaùc ñeå duy trì caùc saéc maøu maø khoâng laøm maát caân baèng xaùm. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 60 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Hình chaân dung Vì raát thöôøng xuyeân phaûi phuïc cheá caùc toâng maøu da ngöôøi, nhö hình ngöôøi maãu goác cap- ca ôû treân. Chaân dung cuûa ngöôøi phuï nöõ trong taám aûnh naøy laø moät thaùch thöùc tieâu bieåu cho quaù trình in maøu. Ñieàu ñaùng chuù yù ôû ñaây laø nhöõng ñoøi hoûi baét buoäc khaùc nhau giöõa maët, ngöïc, caùnh tay, baøn tay vaø hôn nöõa laø söï chuyeån toâng tinh teá giöõa traùn, hai beân maù, muõi vaø caèm. Thöù ñeán laø maøu toùc naâu, da ngaêm ñen vaø aùo maøu ñen trong trang phuïc cuûa ngöôøi maãu cuõng laø moät söï thaùch thöùc cho vieäc taùch maøu vaø in aán. Caàn coá gaéng duy trì chi tieát ôû vuøng saùng treân toùc trong khi vaãn phaûi giöõ ñöôïc chi tieát ôû vuøng toái treân toùc vaø aùo. Phoâng neàn maøu naâu duøng phía sau chaân dung cuûa ngöôøi phuï nöõ coù toâng saùng vaø chuyeån maøu raát mòn maøng. Neáu caân baèng xaùm phuïc cheá toâng nghieâng veà maøu da ngöôøi, söï taùch maøu ñaõ khoâng chính xaùc, saéc thaùi maøu ñöôïc nhìn thaáy seõ chæ naèm trong vuøng saùng ñeán vuøng trung gian. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 61 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Hình xaùm trung tính Söï theå hieän caân baèng xaùm trong moät hình aûnh haàu heát ñeàu ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch kieåm tra caùc vuøng toâng ôû gaàn gioáng nhö maøu xaùm trung tính. Ñoù laø caùc vuøng maø saéc thaùi maøu haàu nhö ñöôïc nhaän thaáy baèng maét. Hieäu chænh maøu chính xaùc laø yeâu caàu ñaàu tieân ñeå thieát laäp caùc thuoäc tính cuûa caân baèng xaùm. Trong hình aûnh ñeå test maøu xaùm trung tính, vaán ñeà chính yeáu laø toâng ñoä xaùm. Trong khi coù moät soá toâng xaùm theå hieän trung tính, moät vaøi maøu xaùm khaùc seõ ngaõ veà maøu noùng (xaùm ngaõ ñoû) hoaëc veà maøu laïnh (xaùm ngaõ xanh) duø raát nheï. Chæ coù caùc maøu baûo hoøa do caùc maøu chính taïo neân. Ñieàu gì laøm cho hình aûnh xaùm trung tính naøy khoù ñeå in ra moät caùch chính xaùc. Ñoù laø ngay caû khi caân baèng xaùm trung tính ñaït möùc toái öu nhaát döïa treân thang xaùm thì caùc saéc thaùi maøu coøn laïi cuõng ñöôïc nhaän thaáy roõ raøng baèng maét trong vuøng phuï caän cuûa maøu xaùm. Theâm vaøo ñoù ñeå taïo ra söï nhaïy caûm vôùi caùc saéc ñoä maøu, hình aûnh naøy cuõng coù toâng ñoä toái (low-key) xuyeân suoát ñoù laø söï vöôït troäi cuûa toâng toái töông öùng vôùi moät ít vuøng saùng xen keõ. Cuõng nhö hình gheá maøu ñoû (ôû treân), hình aûnh naøy cuõng ñoøi hoûi cao veà vieäc neùn toâng caùc thaønh phaàn ôû vuøng trung gian ñeán vuøng toái treân ñöôøng cong phuïc cheá, duy trì ñoä töông phaûn thích hôïp ñeå taùch toâng toát nhaát. Söï keát hôïp cuûa caùch neùn toâng vaø caân baèng xaùm laøm cho hình aûnh xaùm trung tính coù nhöõng neùt ñoäc ñaùo rieâng ñeå kieåm soaùt chính xaùc söï phuïc cheá haàu heát caùc hình aûnh khaùc nhau. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 62 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Gamut maøu/hình traùi caây Hình chuïp naøy ñöôïc chieáu saùng baèng ñeøn flash ñieän töû vaø phuø hôïp vôùi caùc thuoäc tính veà khoaûng roäng cuûa gamut maøu. Tuy nhieân, hình aûnh caùc loaïi traùi caây naøy laø caûnh chuïp phoái caûnh coù boá cuïc goàm nhieàu phaàn töû. Ñoù laø lyù do noù coù vuøng baûo hoøa maøu lôùn, nhöng veà toång theå soá löôïng chi tieát laïi thaáp. Traùi caây vaø thôù vaûi traûi baøn ñaõ ñöôïc choïn cho caùc maøu baûo hoøa khaùc nhau töông öùng vôùi nhöõng ñieåm xa nhaát trong gamut maøu cuûa phim trong. Vôùi khoaûng gamut maøu heïp cuûa caùc maøu möïc process, phuïc cheá caùc saéc maøu naøy seõ cöïc kyø khoù. Khoa In vaø Truyeàn Thoâng 2007 63 Bieân soaïn: Ngoâ Anh Tuaán Hình chuïp phong caûnh Duø hình chuïp chieác caàu coù maùi che hay caùc taám böu aûnh, chuùng luoân gôïi leân söï nhôù maøu. Maøu saéc luoân ñöôïc ghi nhôù bôûi caùc hình aûnh ñaõ gaëp tröôùc ñoù, trong tröôøng hôïp naøy, maøu xanh da trôøi (blue), maøu xanh laù caây cuûa caây coû (green), maøu ñoû cuûa caây caàu vaø maøu traéng cuûa haøng raøo ñöôïc löu giöõ trong trí nhôù cuûa chuùng ta vaø coù theå ñöôïc gôïi nhôù laïi vôùi ñoä chính xaùc cao hôn raát nhieàu so vôùi nhöõng maøu maø chuùng ta ít gaëp hôn. Khi nhìn vaøo böùc aûnh maø coù nhieàu maøu ñöôïc nhôù nhö vaäy, tieàm thöùc cuûa ngöôøi quan saùt seõ kieåm tra tröôùc heát ñeå nhaän ñònh xem söï theå hieän maøu cuûa chuùng coù ñaùng tin caäy hay khoâng. Hình aûnh chuïp chieác caàu coù gaàn nhö toaøn boä caùc maøu deã nhôù. Hình naøy ñöôïc duøng ñeå thöû nghieäm chaát löôïng phuïc cheá maøu vì haàu heát ngöôøi xem ñeàu ñaõ quaù quen thuoäc vôùi caùc maøu naøy. Chæ moät khaùc bieät nhoû trong söï theå hieän maøu laø moät lôøi caûnh baùo nhanh choùng, deã thaáy, quaù trình phuïc cheá maøu phaûi thaät gioáng vôùi baøi maãu. Hình chieác caàu cuõng ñaùp öùng ñöôïc söï tham khaûo raát toát cho caùc hình aûnh chuïp phong caûnh töï nhieân. Khung caûnh baàu trôøi trong suoát, aùnh naéng buoåi chieàu töø baàu trôøi trong xanh gôïn vaøi ñaùm maây. Vì maët trôøi ôû vò trí phía sau böùc aûnh, caûnh trí ñöôïc chuïp laáy nguoàn saùng töø phía tröôùc, taïo ra ñoä baûo hoaø toái ña cho taát caû caùc phaàn töû – chieác caàu, baàu trôøi, haøng raøo, caây coái – vaø ñoä toái laø nhoû nhaát. Söï keát hôïp cuûa aùnh saùng maët trôøi chieáu tröïc tieáp cuøng vôùi aùnh saùng phaân taùn töø baàu trôøi xanh taïo ra aùnh saùng ban ngaøy coù nhieät ñoä maøu khoaûng 5.000 0 K, ñoù cuõng laø ñieàu kieän tieâu chuaån ñeå nhìn maøu.